Εδώ θα βρείτε ένα μωσαϊκό θεμάτων . Κλείσαμε 10ετία και γι αυτό κάποιες αναρτήσεις έχουν αλλοιωθεί. Οι σελίδες που αναφέρω είναι τα νέα μου ιστολόγια που αλληλοστηρίζονται με αυτό εδώ το παλιό ... Σας ευχαριστώ!
Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2016
Σάββατο 2 Ιανουαρίου 2016
Βασιλόπιτα: Ένα Ελληνικό Έθιμο
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
Οι
Λαογράφοι αναζητούν τη ρίζα του εθίμου στην αρχαιοελληνική παράδοση.
Από τα πανάρχαια χρόνια σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης, από τότε που
έμαθαν να κατασκευάζουν αλεύρι οι άνθρωποι, αφιέρωναν ...
argolikivivliothiki.gr
«Ελεύθερο Βήμα»
Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και
Πολιτισμού, αποδεχόμενη τις εκατοντάδες προτάσεις των επισκεπτών της και
επιθυμώντας να συμβάλλει στην επίκαιρη ενημέρωσή τους, δημιούργησε ένα
νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου
οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις,
απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς
επίκαιρων γεγονότων.
Διαβάστε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα», ένα επίκαιρο άρθρο του Φιλόλογου – Συγγραφέα, Αλέξη Τότσικα με θέμα:
«Βασιλόπιτα: Ένα Ελληνικό Έθιμο»
Η βασιλόπιτα είναι ένα
πρωτοχρονιάτικο έθιμο, που τηρείται σε όλα τα ορθόδοξα χριστιανικά
σπίτια και κυρίως στα ελληνικά. Κανένα από τα ετήσια έθιμα δεν τηρείται
τόσο απαράβατα από τους Νεοέλληνες, όπου κι αν βρίσκονται στα πέρατα του
κόσμου, και δεν έχει τόσο βαθιές ρίζες στο χρόνο, όσο η βασιλόπιτα της
πρωτοχρονιάς. Γιατί ανέκαθεν με το κρυμμένο «φλουρί» της συμβολίζει την
εύνοια της τύχης, που θα φανερώσει τον τυχερό του χρόνου.
Πού όμως πρέπει να αναζητήσουμε τη ρίζα
του ωραίου εθίμου της πρωτοχρονιάτικης βασιλόπιτας; Ο ελληνικός λαός
είναι φορέας και δημιουργός ενός θαυμαστού πολιτισμού, ο οποίος έχει τις
ρίζες του στο αρχαίο ελληνικό παρελθόν, αλλά και στο χριστιανικό
Βυζάντιο. Γι’ αυτό και όλα τα έθιμά μας έχουν την αρχαιοελληνική, αλλά
και τη χριστιανική ερμηνεία τους.
Οι Λαογράφοι αναζητούν τη ρίζα του
εθίμου στην αρχαιοελληνική παράδοση. Από τα πανάρχαια χρόνια σε όλα τα
πλάτη και μήκη της γης, από τότε που έμαθαν να κατασκευάζουν αλεύρι οι
άνθρωποι, αφιέρωναν στα πνεύματα της βλάστησης μικρά ψωμάκια ως
εξιλαστήρια ή ευχαριστήρια προσφορά. Οι Αρχαίοι Έλληνες
προσέφεραν στους θεούς σε κάθε μεγάλη καμπή του χρόνου ή της ζωής τους
«εορταστικούς άρτους». Κάθε Αθηναίος στρατιώτης, πριν ξεκινήσει για τον
πόλεμο, αφιέρωνε στον Άρη, το θεό του πολέμου, τρία ψωμάκια. Ένα για να
πάει καλά, ένα για να νικήσει και το τρίτο για να γυρίσει γερός και
αρτιμελής. Οι κυνηγοί, για να έχουν πλούσιο κυνήγι αφιέρωναν παρόμοια
ψωμάκια στη θεά Άρτεμη, την προστάτιδα του κυνηγιού. Οι θεριστάδες της
γης αφιέρωναν αρτίδια στη θεά Δήμητρα, που τα ονόμαζαν «θαλύσια αρτίδια»
στη γιορτή της συγκομιδής και απλώς «άρτους» ή «πλακούντες» στη γιορτή
των Θεσμοφορίων.
Οι Ρωμαίοι υιοθέτησαν τις
συνήθειες των Αρχαίων Ελλήνων. Στα Σατουρνάλια, γιορτή των Ρωμαίων
αφιερωμένη στο θεό Σατούρνους, ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό θεό
Κρόνο και τον θεωρούσαν θεό της γονιμότητας, καθιέρωσαν τυπικές θυσίες
και διάφορα έθιμα, όπως την ανταλλαγή μικρών δώρων, υπαίθριες αγορές και
τυχερά παιχνίδια ακόμα και για τους δούλους. Στη γιορτή αυτή
αντιστρέφονταν οι ρόλοι ανάμεσα σε δούλους και ιδιοκτήτες και οι δούλοι
δεν τιμωρούνταν, αν χλεύαζαν τους κυρίους τους. Αυτό οδηγούσε σε ξέφρενο
γλέντι, άφθονη οινοποσία και ακολασίες. Γι’ αυτό και ο Χριστιανισμός
θεώρησε τη λέξη «σατουρνάλια» ταυτόσημη με τα «όργια». Ανάμεσα
στα έθιμα της γιορτής ήταν και η συνήθεια να ζυμώνουν πλακούντες, που
στη συνέχεια τους έτρωγαν, για να πάρουν δύναμη. Οι πλακούντες ήταν οι
μακρινοί πρόγονοι των πιτών και των κέικ. Η ζύμη τους ήταν παρόμοια με
τη ζύμη των ψωμιών, αλλά ήταν εμπλουτισμένη με γάλα, λίπος, μυρωδικά,
μπαχαρικά κ.α.
Οι Ρωμαίοι είναι οι πρώτοι που καθιέρωσαν στους πλακούντες εκείνους το μεταλλικό νόμισμα
για υγεία και καλοχρονιά. Πρόσθεταν μάλιστα και μικρό κομμάτι πάπυρο,
που αν τύχαινε σε δούλο του σπιτιού, του χάριζαν την ελευθερία. Οι Φράγκοι
τα επόμενα χρόνια παρέλαβαν από τους ρωμαίους το έθιμο και πρόσθεσαν
την ανακήρυξη ως «Βασιλιά της βραδιάς» εκείνου, που θα έβρισκε το τυχερό
κομμάτι με το νόμισμα. Σύμφωνα με άλλο έθιμο έβαζαν στην πίτα φασόλι
αντί νομίσματος και αυτόν που το έβρισκε τον αποκαλούσαν
«φασουλοβασιλιά».
Η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση
συνέδεσε αυτό το έθιμο με την ανάμνηση ενός γεγονότος, που συνέβη στην
πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας στη Μικρά Ασία, όπου επίσκοπος ήταν ο
Μέγας Βασίλειος. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης της Καισάρειας και ζούσε βοηθώντας κάθε φτωχό και ανήμπορο. Υπάρχουν μάλιστα δύο παραδόσεις για το έθιμο αυτό.
Η πρώτη λέει ότι ο ίδιος ο Άγιος
Βασίλειος σκέφτηκε το τέχνασμα αυτό, θέλοντας να προσφέρει χαρά χωρίς να
ακούει ούτε ένα ευχαριστώ. Ήθελε να βλέπει τα πρόσωπα των ανθρώπων να
φωτίζονται από χαρά. Τι έκανε λοιπόν; Έπαιρνε λίρες, τις έβαζε μέσα στις
πίτες και τις μοίραζε στους φτωχούς. Έπειτα καθώς έτρωγαν τις πίτες,
έβρισκαν το δώρο του Αγίου Βασιλείου και περνούσαν όμορφα τις γιορτές.
Έτσι διατηρήθηκε η παράδοση να βάζουμε και εμείς φλουρί για να τιμήσουμε
τον Άγιο Βασίλειο και προς τιμήν του ονομάσαμε την πίτα, βασιλόπιτα.
Η δεύτερη παράδοση έχει να κάνει
με μία ιστορία που συνέβη στα χρόνια του Μεγάλου Βασιλείου, τον 4ο αιώνα
μ.Χ. στην πόλη Καισάρεια. Κάποια χρονιά έπεσε μεγάλη σιτοδεία στη
χώρα, η γη δεν κάρπισε και ο κόσμος πεινούσε. Ο σκληρός όμως Έπαρχος
Ελβίνιος ζητούσε οπωσδήποτε το φόρο της «δεκάτης» και απειλούσε με
επιδρομή και λεηλασία την Καισάρεια. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από
τους πλούσιους της πόλης και κάθε νοικοκύρη να προσφέρει ένα χρυσαφικό,
για να τα παραδώσουν ως «λύτρα» στον Έπαρχο και να σώσουν την πόλη και
τη ζωή τους. Έτσι μαζεύτηκε ένας ολόκληρος θησαυρός. Ο Άγιος πήγε και
συνάντησε το σκληρό Έπαρχο, του εξιστόρησε το δράμα των ανθρώπων και του
είπε ότι ως νομοταγείς πολίτες ήταν πρόθυμοι να εξοφλήσουν τους φόρους
στερούμενοι χρυσά κειμήλια και αγαπημένα τους κοσμήματα. Με τη γλύκα του
λόγου του μαλάκωσε την ψυχή του Έπαρχου και καταλάγιασε τόσο το θυμό
του, ώστε αποφάσισε να χαρίσει τους φόρους και παρακάλεσε τον Ποιμενάρχη
να επιστρέψει τον θησαυρό στο ποίμνιό του.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο Μέγας
Βασίλειος προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό τα χρυσαφικά που
είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως, που ο στρατηγός
άνοιξε το σεντούκι και ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά, έγινε
το θαύμα! Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν
καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους
στρατιώτες του και σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του
αφανίστηκαν. Κατά την παράδοση ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος
Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων, που απομάκρυνε το στρατό του Έπαρχου και
απάλλαξε την πόλη από την καταστροφή.
Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας, αλλά ο
Μέγας Βασίλειος βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Έπρεπε να επιστρέψει τα
χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και να πάρει ο καθένας το δικό του.
Αυτό ήταν πολύ δύσκολο, αφού δεν ήξερε τι ανήκε στον καθένα.
Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε με μια ωραία
ιδέα. Επειδή ο κόσμος πεινούσε, έδωσε εντολή και ετοιμάστηκαν τόσοι
εορτάσιμοι άρτοι, όσες και οι οικογένειες, που είχαν προσφέρει τιμαλφή.
Σε κάθε άρτο τοποθετήθηκε και από ένα χρυσό αντικείμενο και άφησε στη
χάρη του Θεού να καθορίσει τί θα τύχαινε στον καθένα. Στην αρχή όλοι
παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη, όταν κάθε
οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό και έβρισκε μέσα το χρυσαφικό της! Από
τότε η βασιλόπιτα με το «φλουρί», για τον τυχερό του χρόνου, καθιερώθηκε σαν έθιμο, που εορτάζεται την πρώτη μέρα του χρόνου στη γιορτή του Αγίου Βασιλείου.
Τους ωραιότερους πλακούντες ζυμωμένους με μαγιά, αβγά, ελαφρό λίπος και ζάχαρη, λένε οι Λαογράφοι, τους παρασκεύαζαν οι Βυζαντινοί.
Τους ονόμαζαν «πίτες», έβαζαν μέσα φλουρί κωνσταντινάτο και τους
στόλιζαν με ζυμαρένιο σταυρό στο κέντρο και με το μονόγραμμα της
Παναγίας και του Χριστού δεξιά και αριστερά. Αυτές τις πίτες τις
συνέδεσαν με το θρύλο του Αγίου Βασιλείου και τις καθιέρωσαν ως
αναπόσπαστο άρτυμα και έθιμο της πρωτοχρονιάς. Έτσι η βασιλόπιτα
ξεκίνησε σαν αρχαιοελληνική λατρευτική ιερή συνήθεια, πέρασε μέσω των
Ρωμαίων στο Βυζάντιο, όπου ενδύθηκε το χριστιανικό μανδύα, δέθηκε με τη
γιορτή ενός από τους πιο προσφιλείς Αγίους της ελληνικής ορθοδοξίας, του
Αγίου Βασιλείου, που τιμάται η μνήμη του την πρώτη Ιανουαρίου, και
έφτασε στις μέρες μας ως το χαρακτηριστικότερο έθιμο της ελληνικής
πρωτοχρονιάς.
Το έθιμο της βασιλόπιτας λοιπόν,
μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, για να μας θυμίζει την αγάπη και την
καλοσύνη του Αγίου Βασιλείου. Στις μέρες μας βάζουμε μέσα στην πίτα ένα
κέρμα, το φλουρί, πιστεύοντας ότι σε όποιον πέσει, αυτός θα είναι ο
τυχερός και ευνομούμενος του νέου έτους! Οι συνταγές ποικίλλουν από
περιοχή σε περιοχή, όπως βέβαια και το γούρι καλής τύχης, που μπαίνει
στα τοπικά πρωτοχρονιάτικα ψωμιά, τις πίτες και τα κέικ. Σήμερα, το
φλουρί- είτε πραγματικό νόμισμα είτε ψεύτικο- είναι αυτό που παίρνουν οι
περισσότεροι από εμάς, όταν πετύχουν το τυχερό κομμάτι. Αλλά στο
παρελθόν το γούρι μπορεί να ήταν ένα άσπρο κουμπί ή ένα κομμάτι κόκκινη
κλωστή, ιδίως αν η οικογένεια ήταν φτωχή. Σε ορισμένες περιοχές έβαζαν
βελανίδια και κομμάτια καλαμποκιού ή ακόμα και μικρά κλαδάκια από κάποια
δέντρα.
Αξίζει να αναφερθεί, ότι στο παρελθόν,
κυρίως στη Δυτική Μακεδονία και στη Θράκη, όταν έρχονταν ο καιρός να
μοιράσει ο πατέρας της μεγάλης πατριαρχικής οικογένειας το βιός του
στους γιους, άφηνε στη χάρη του Αι-Βασίλη να κρίνει το τι έπρεπε να
πάρει ο καθένας. Έτσι στη μεγάλη βασιλόπιτα τα «σημάδια» δεν έμπαιναν
για ευχή, αλλά για «τάξιμο». Και τα κομμάτια της πίτας τη χρονιά εκείνη
τα ονόμαζαν «φιλιά». Σε όποιου γιου το «φιλί» έπεφτε το νόμισμα, θα
έπαιρνε το σπίτι. Σε όποιου το φασόλι, το ποτιστικό χωράφι. Το στάρι ,το
ξερικό χωράφι. Η κληματόβεργα, το αμπέλι. Το άχυρο τα ζωντανά κ.λ.π.
Αλλά και η κοπή της βασιλόπιτας
στο παρελθόν γίνονταν με αληθινή ιεροπρέπεια. Πρώτα ο νοικοκύρης την
έστεφε τρεις φορές στο όνομα της Αγίας Τριάδος. Έπειτα έκανε με κλειδί,
με μαχαίρι ή με πιρούνι τρεις φορές το σημείο του σταυρού, για να
κόβεται η κακογλωσσιά, να κλειδώνονται τα κακά στόματα ή να αποτρέπεται
το κακό μάτι, και την ώρα ακριβώς που άλλαζε ο χρόνος, άρχιζε να
ονοματίζει τα κομμάτια, με καθιερωμένη πάντα σειρά. Πρώτο ήταν του
Αι-Βασίλη. Έπειτα του Χριστού και της Παναγίας, του σπιτιού και στη
σειρά όλων των μελών της οικογένειας, κατά ηλικία, αρχίζοντας από τους
μεγαλύτερους και καταλήγοντας στα παιδιά. Κομμάτι έκοβε και για τους
φτωχούς. Και όταν τελείωνε το εορταστικό δείπνο η οικογένεια, ο
νοικοκύρης κατέβαινε στο στάβλο, να ταΐσει την πίτα τους στα ζωντανά,
ενώ την επαύριον θρυμμάτιζε και σκορπούσε ένα κομμάτι στα κτήματα και
στα αμπέλια.
Η Βασιλόπιτα κατά το ελληνικό έθιμο
κόβεται και σήμερα σε οικογενειακή συγκέντρωση αμέσως με τον ερχομό του
νέου έτους κυρίως μετά από το φαγοπότι της βραδιάς και ακολουθεί
χαρτοπαιξία «για το καλό του καινούργιου χρόνου». Έτσι στις 12.00
ακριβώς τα μεσάνυχτα με την αλλαγή του έτους σβήνουν τα φώτα και μετά
από ένα λεπτό ξανανάβουν και εύχονται όλοι «χρόνια πολλά» και
«ευτυχισμένο το νέο έτος». Τότε η νοικοκυρά του σπιτιού φέρνει τη
Βασιλόπιτα στο τραπέζι και ο νοικοκύρης, αφού τη σταυρώσει με το μαχαίρι
τρεις φορές, αρχίζει να την κόβει σε τριγωνικά κομμάτια, που τα
προσφέρει σε κάθε παριστάμενο μέλος της οικογένειας, φίλους και
συγγενείς με πρώτο το κομμάτι του Χριστού, της Παναγίας και του Άι
Βασίλη και κατόπιν του σπιτιού, του σπιτονοικοκύρη, της σπιτονοικοκυράς
και των υπόλοιπων παρισταμένων κατά τάξη συγγένειας και ηλικία με
τελευταίο το κομμάτι του φτωχού, χωρίς βέβαια να λησμονούνται και τα
πρόσωπα της οικογένειας, που για διάφορους λόγους δεν παρίστανται.
Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να κοπεί κομμάτι «για την εταιρεία»,
«για το μαγαζί» κ.λ.π..
Το κόψιμο της Βασιλόπιτας γίνεται και τις
άλλες μέρες του «Δωδεκαήμερου» των εορτών. Ο Νεοέλληνας ως μέλος μιας
οικογένειας, ενός Συλλόγου ή μιας κοινωνίας οργανωμένων ατόμων, δεν
εννοεί αλλαγή του χρόνου, χωρίς την κοπή της βασιλόπιτας. Υπουργεία, γραφεία και σύλλογοι μπορεί να κόβουν βασιλόπιτες μέχρι και το Φεβρουάριο.
Σήμερα βέβαια σε πολλές περιπτώσεις την
έχουμε προσαρμόσει στα γαστρονομικά αστικά δεδομένα της καταναλωτικής
κοινωνίας και την έχουμε μετατρέψει σε ένα ευωδιαστό αρτογλύκισμα
πολυτελείας – τσουρέκι κατά προτίμηση – για το οποίο τη λύση δίνει το
ζαχαροπλαστείο. Υπάρχουν όμως ακόμα άξιες Ελληνίδες νοικοκυρές, που με
θρησκευτική ευλάβεια επιμένουν να την παρασκευάζουν με τον παραδοσιακό
τρόπο. Έτσι όπως τον έμαθαν από τη μάνα τους, με συνταγή που και εκείνη
είχε διδαχθεί από τη δική της μάνα, συνεχίζοντας παράδοση αιώνων. Οι
εξαιρετικές ιδιότητες, που αποδίδονταν κάποτε στη βασιλόπιτα,
συνετέλεσαν, ώστε η ετοιμασία της να γίνεται με συμβολική τελετουργία
και να συνοδεύεται συχνά από πράξεις αναλογικής μαγείας. Γιατί στη
συλλογική συνείδηση του λαού μας η βασιλόπιτα ήταν κάποτε
πρωτοχρονιάτικο σύμβολο με εξαιρετικές ιδιότητες, καθοριστικές για την
τύχη των ανθρώπων, των ζωντανών και των άλλων περιουσιακών στοιχείων της
ελληνικής οικογένειας. Γι’ αυτό και ο τρόπος παρασκευής της ακόμα
εξασφάλιζε την καλοχρονιά. Και τέτοιες δοξασίες δύσκολα ξεριζώνονται από
την ψυχή του λαού.
Αλέξης Τότσικας
Φιλόλογος – Συγγραφέας
Γιατί φιλιόμαστε κάτω απο το γκυ
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
Στην αρχαιότητα το γκι θεωρούταν φαρμακευτικό βότανο, ενώ μάλιστα οι Κέλτες δρυΐδες το θεωρούσαν ιερό σύμβολο της ζωής και της υγείας, καθώς στο κρύο του χειμώνα αυτό παρέμενε πράσινο, ενώ τα υπόλοιπα φυτά μαραίνονταν.
enallaxnews.gr
Στην αρχαιότητα το γκι θεωρούταν φαρμακευτικό βότανο, ενώ μάλιστα οι Κέλτες δρυΐδες το θεωρούσαν ιερό σύμβολο της ζωής και της υγείας, καθώς στο κρύο του χειμώνα αυτό παρέμενε πράσινο, ενώ τα υπόλοιπα φυτά μαραίνονταν. Οι Σκανδιναβοί, συνεχίζοντας την παράδοση, δημιούργησαν έναν μύθο γύρω από το γκι. Σύμφωνα με αυτόν, ο Μπάλντερ, γιος της θεάς Φρίγκ είχε σκοτωθεί από έναν αντίπαλο του, που τον πέτυχε με βέλη φτιαγμένα από γκι. Η μητέρα του, λυπημένη από τον θάνατο του Μπάλντερ έκλαψε πάνω από το σώμα του γιου της. Τα δάκρυα έβρεξαν τα βέλη, μεταμορφώνοντας τα πάλι σε γκι. Οι θεοί τότε επανέφεραν στην ζωή τον γιο της. Αυτή, από την ευτυχία της, ευλόγησε το φυτό και υποσχέθηκε ένα φιλί για οποιονδήποτε περάσει από κάτω του.
Η παράδοση πέρασε στην Βρετανία. Τον 18ο αιώνα οι Βρετανοί έφτιαχναν «μπάλες» από γκι, με τις οποίες στόλιζαν τα σπίτια τους. Αν κάποιο ζευγάρι περνούσε κάτω από τα φυτά, τότε έπρεπε να φιληθεί και να κόψει έναν από τους καρπούς του. Οταν οι καρποί του φυτού τελείωναν, τότε το φυτό δεν θεωρούταν πια τυχερό.
Κάπως έτσι, το έθιμο διατηρήθηκε στον χρόνο και πλέον αποτελεί μέρος της χριστουγεννιάτικης γιορτής. Συμβολίζοντας την καλοτυχία, την αγάπη και την ευημερία, βρίσκεται στις πόρτες των σπιτιών περιμένοντας… τα ζευγάρια.
Αμεσα συνδεδεμένο με το γιορτινό κλίμα των Χριστουγέννων, το γκι κρύβει μέσα στα μικρά του φύλλα ένα μεγάλο μύθο. Αν ένα ζευγάρι βρεθεί κάτω από ένα γκι, τότε πρέπει να φιληθεί.
Στην αρχαιότητα το γκι θεωρούταν φαρμακευτικό βότανο, ενώ μάλιστα οι Κέλτες δρυΐδες το θεωρούσαν ιερό σύμβολο της ζωής και της υγείας, καθώς στο κρύο του χειμώνα αυτό παρέμενε πράσινο, ενώ τα υπόλοιπα φυτά μαραίνονταν. Οι Σκανδιναβοί, συνεχίζοντας την παράδοση, δημιούργησαν έναν μύθο γύρω από το γκι. Σύμφωνα με αυτόν, ο Μπάλντερ, γιος της θεάς Φρίγκ είχε σκοτωθεί από έναν αντίπαλο του, που τον πέτυχε με βέλη φτιαγμένα από γκι. Η μητέρα του, λυπημένη από τον θάνατο του Μπάλντερ έκλαψε πάνω από το σώμα του γιου της. Τα δάκρυα έβρεξαν τα βέλη, μεταμορφώνοντας τα πάλι σε γκι. Οι θεοί τότε επανέφεραν στην ζωή τον γιο της. Αυτή, από την ευτυχία της, ευλόγησε το φυτό και υποσχέθηκε ένα φιλί για οποιονδήποτε περάσει από κάτω του.
Η παράδοση πέρασε στην Βρετανία. Τον 18ο αιώνα οι Βρετανοί έφτιαχναν «μπάλες» από γκι, με τις οποίες στόλιζαν τα σπίτια τους. Αν κάποιο ζευγάρι περνούσε κάτω από τα φυτά, τότε έπρεπε να φιληθεί και να κόψει έναν από τους καρπούς του. Οταν οι καρποί του φυτού τελείωναν, τότε το φυτό δεν θεωρούταν πια τυχερό.
Κάπως έτσι, το έθιμο διατηρήθηκε στον χρόνο και πλέον αποτελεί μέρος της χριστουγεννιάτικης γιορτής. Συμβολίζοντας την καλοτυχία, την αγάπη και την ευημερία, βρίσκεται στις πόρτες των σπιτιών περιμένοντας… τα ζευγάρια.
Αμεσα συνδεδεμένο με το γιορτινό κλίμα των Χριστουγέννων, το γκι κρύβει μέσα στα μικρά του φύλλα ένα μεγάλο μύθο. Αν ένα ζευγάρι βρεθεί κάτω από ένα γκι, τότε πρέπει να φιληθεί.
ΠΑΝΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑ !!!
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη φωτογραφία της Βασιλική Ζευγαρά.
ΠΑΝΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑ !!!
ΠΕΡΣΕΥΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ - ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΖΕΥΓΜΑ !!!
ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ, ΤΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΣΤΗ ΖΕΥΓΜΑ
H ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ
Η αρχαία πόλη Ζεύγμα βρισκόταν στη νοτιοανατολική Τουρκία, 180 χιλιόμετρα ανατολικά των Αδάνων. Η περιοχή ανήκε στο βασίλειο των Σελευκιδών και για ένα διάστημα στο βασίλειο της Κομμαγηνής.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής περιόδου, ο στρατηγός Σέλευκος Α! ο Νικάτωρ (358 π.Χ. ή 353 π.Χ. – 281 π.Χ.), ένας από τους διαδόχους του Αλέξανδρου του Μέγα και ιδρυτής της δυναστείας των Σελευκιδών, ίδρυσε την πόλη Σελεύκεια στις όχθες του Εφράτη ποταμού. Σήμερα, το 80% του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται βυθισμένο, στη τεχνητή λίμνη που σχηματίστηκε από το φράγμα Μπιρετσίκ διότι η "πολιτισμένη" κυβέρνηση της Τουρκίας δεν υπολογίζει καθόλου τις ανεπανάληπτες αυτές αρχαιότητες ....
Το 64 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Σελεύκεια, μετονομάζοντας την πόλη σε Ζεύγμα, που σημαίνει γέφυρα ή διέλευση στα αρχαία Ελληνικά. Κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορικής περιόδου το Ζεύγμα έγινε η μεγαλύτερη και πιο σημαντική -οικονομικά και στρατηγικά- ανατολική πόλη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Σήμερα όσα ευρήματα διέσωσαν οι αρχαιολόγοι, κοσμούν το μεγαλύτερο μουσείο μωσαϊκών στον κόσμο, το «Zevgma Mosaic Museum», στην πόλη Γκαζιαντέπ. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται αριστουργήματα σε ψηφιδωτά και τοιχογραφίες, με θέματα αναπαραστάσεις από τα Ομηρικά έπη και σκηνές της Ελληνικής μυθολογίας, όπως ο γάμος Διονύσου και Αριάδνης, η αρπαγή της Ευρώπης, οι Μούσες, η γέννηση της Αφροδίτης, η ιστορία της Αντιόπης και του Σάτυρου, η νύμφη Γαλάτεια, οι Ωκεανός και Τήθυς, οι Παρσιφάη, Δαίδαλος και Ίκαρος, ο Αχιλλέας στην αυλή του βασιλιά Λυκομήδη.
Περιλαμβάνονται επίσης θέματα με εικόνες από τη φύση, αλλά και περίτεχνα γεωμετρικά μοτίβα. Επιπλέον βρέθηκαν νομίσματα με πορτρέτα 12 διαφορετικών Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κεραμικές σφραγίδες από τη λειτουργία διοδίων, αγάλματα, προσωπογραφίες και εκατοντάδες άλλα ευρήματα. Από τα πλέον σημαντικά θεωρείται το ψηφιδωτό του Διονύσου, που ήρθε στο φως το 1992. Ένα θαυμάσιο ψηφιδωτό από έπαυλη της ρωμαϊκής περιόδου (τέλος του 2ου αιώνα μ.Χ.), με διαστάσεις 3,25 x 1,45 μέτρα, το οποίο αναπαριστά την γιορτή των γάμων του Διονύσου και της Αριάδνης. Από την έπαυλη ανακτήθηκαν συνολικά 1.000 τ.μ. τοιχογραφιών και ψηφιδωτών μωσαϊκών. http://tofanari.blogspot.gr/2015/02/blog-post_844.html http://atheofobos2.blogspot.gr/2008/06/v.html http://www.hellinon.net/NeesSelides/NEOTERES/Zevgma.htm
ΠΕΡΣΕΥΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ - ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΖΕΥΓΜΑ !!!
ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ, ΤΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΣΤΗ ΖΕΥΓΜΑ
H ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ
Η αρχαία πόλη Ζεύγμα βρισκόταν στη νοτιοανατολική Τουρκία, 180 χιλιόμετρα ανατολικά των Αδάνων. Η περιοχή ανήκε στο βασίλειο των Σελευκιδών και για ένα διάστημα στο βασίλειο της Κομμαγηνής.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής περιόδου, ο στρατηγός Σέλευκος Α! ο Νικάτωρ (358 π.Χ. ή 353 π.Χ. – 281 π.Χ.), ένας από τους διαδόχους του Αλέξανδρου του Μέγα και ιδρυτής της δυναστείας των Σελευκιδών, ίδρυσε την πόλη Σελεύκεια στις όχθες του Εφράτη ποταμού. Σήμερα, το 80% του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται βυθισμένο, στη τεχνητή λίμνη που σχηματίστηκε από το φράγμα Μπιρετσίκ διότι η "πολιτισμένη" κυβέρνηση της Τουρκίας δεν υπολογίζει καθόλου τις ανεπανάληπτες αυτές αρχαιότητες ....
Το 64 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Σελεύκεια, μετονομάζοντας την πόλη σε Ζεύγμα, που σημαίνει γέφυρα ή διέλευση στα αρχαία Ελληνικά. Κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορικής περιόδου το Ζεύγμα έγινε η μεγαλύτερη και πιο σημαντική -οικονομικά και στρατηγικά- ανατολική πόλη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Σήμερα όσα ευρήματα διέσωσαν οι αρχαιολόγοι, κοσμούν το μεγαλύτερο μουσείο μωσαϊκών στον κόσμο, το «Zevgma Mosaic Museum», στην πόλη Γκαζιαντέπ. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται αριστουργήματα σε ψηφιδωτά και τοιχογραφίες, με θέματα αναπαραστάσεις από τα Ομηρικά έπη και σκηνές της Ελληνικής μυθολογίας, όπως ο γάμος Διονύσου και Αριάδνης, η αρπαγή της Ευρώπης, οι Μούσες, η γέννηση της Αφροδίτης, η ιστορία της Αντιόπης και του Σάτυρου, η νύμφη Γαλάτεια, οι Ωκεανός και Τήθυς, οι Παρσιφάη, Δαίδαλος και Ίκαρος, ο Αχιλλέας στην αυλή του βασιλιά Λυκομήδη.
Περιλαμβάνονται επίσης θέματα με εικόνες από τη φύση, αλλά και περίτεχνα γεωμετρικά μοτίβα. Επιπλέον βρέθηκαν νομίσματα με πορτρέτα 12 διαφορετικών Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κεραμικές σφραγίδες από τη λειτουργία διοδίων, αγάλματα, προσωπογραφίες και εκατοντάδες άλλα ευρήματα. Από τα πλέον σημαντικά θεωρείται το ψηφιδωτό του Διονύσου, που ήρθε στο φως το 1992. Ένα θαυμάσιο ψηφιδωτό από έπαυλη της ρωμαϊκής περιόδου (τέλος του 2ου αιώνα μ.Χ.), με διαστάσεις 3,25 x 1,45 μέτρα, το οποίο αναπαριστά την γιορτή των γάμων του Διονύσου και της Αριάδνης. Από την έπαυλη ανακτήθηκαν συνολικά 1.000 τ.μ. τοιχογραφιών και ψηφιδωτών μωσαϊκών. http://tofanari.blogspot.gr/2015/02/blog-post_844.html http://atheofobos2.blogspot.gr/2008/06/v.html http://www.hellinon.net/NeesSelides/NEOTERES/Zevgma.htm
Ήθη και έθιμα των Χριστουγέννων
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
Στα
χωριά γύρω από την Ξάνθη, κυρίως οι άντρες, τα μικρά παιδιά με τους
μπαμπάδες τους, ξεχύνονται μέσα στα χωριά κρατώντας χοντρά και μακριά
ξύλα που ονομάζουν Τζουμάκες ή Ζουπανίκες. Τα ξύλα αυτά συμβολίζουν τα
ραβδιά των…
enallaxnews.gr
Εχεις Τζουμάκα;
Στα χωριά γύρω από την Ξάνθη, κυρίως οι άντρες, τα μικρά παιδιά με τους μπαμπάδες τους, ξεχύνονται μέσα στα χωριά κρατώντας χοντρά και μακριά ξύλα που ονομάζουν Τζουμάκες ή Ζουπανίκες. Τα ξύλα αυτά συμβολίζουν τα ραβδιά των ποιμένων της Βίβλου και με αυτά χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών για να τους ανοίξουν και να έρθει το καλό μαζί με τη νέα χρονιά.
9 φαγητά πάνω στο τραπέζι
Σε πολλά χωριά της Θράκης το τραπέζι έχει επάνω εννιά φαγητά. Πίτες, μέλι και κρασί, όλα νηστίσιμα, για να βρίσκονται στο σπίτι όλο τον χρόνο πολλά φαγητά. Τα εννιά φαγητά, συμβολίζουν τα εννέα μέρη που επισκέφθηκαν ο Χριστός, η Παναγία και ο Ιωσήφ κατά τον διωγμό του Ηρώδη, αλλά και την εννεάμηνη κύηση της Παναγίας.
Ζύμωσες χριστόψωμο;Στα χωριά γύρω από την Ξάνθη, κυρίως οι άντρες, τα μικρά παιδιά με τους μπαμπάδες τους, ξεχύνονται μέσα στα χωριά κρατώντας χοντρά και μακριά ξύλα που ονομάζουν Τζουμάκες ή Ζουπανίκες. Τα ξύλα αυτά συμβολίζουν τα ραβδιά των ποιμένων της Βίβλου και με αυτά χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών για να τους ανοίξουν και να έρθει το καλό μαζί με τη νέα χρονιά.
9 φαγητά πάνω στο τραπέζι
Σε πολλά χωριά της Θράκης το τραπέζι έχει επάνω εννιά φαγητά. Πίτες, μέλι και κρασί, όλα νηστίσιμα, για να βρίσκονται στο σπίτι όλο τον χρόνο πολλά φαγητά. Τα εννιά φαγητά, συμβολίζουν τα εννέα μέρη που επισκέφθηκαν ο Χριστός, η Παναγία και ο Ιωσήφ κατά τον διωγμό του Ηρώδη, αλλά και την εννεάμηνη κύηση της Παναγίας.
Κάθε οικογένεια ζυμώνει και ψήνει τα χριστόψωμα, για να τα κόψει στο τραπέζι των Χριστουγέννων ο οικοδεσπότης σταυρώνοντας τα με την ευχή για Χρόνια καλά και πολλά. Τα χριστόψωμα κατασκευάζονται όπως το ψωμί, μόνο που στολίζονται με σταυρούς και ποικίλα στολίδια από ζυμάρι.
Πουρναριά ..με προσοχή
Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήτανε νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του, του έβαλαν φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό φως. Απόψε λοιπόν έχουν τη συνήθεια στα χωριά της Άρτας, όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα για να πει τα χρόνια πολλά, ή τα παιδιά τα παντρεμένα που θα πάνε στο πατρικό τους, να κρατούν ένα κλαρί αναμμένο που καίει τρίζοντας, για να έχουν μια “ζωντανή” χρονιά.
Παίζουμε καρύδια
Χριστούγεννα, στην Ήπειρο παίζουν «τα καρύδια». Χαράζουν στο χώμα μια ευθεία γραμμή. Πάνω σε αυτή την ευθεία γραμμή κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά. Μετά από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή, με άλλο καρύδι σημαδεύει τα υπόλοιπα. Όποιος βγάλει τα περισσότερα καρύδια εκτός γραμμής τα πηγαίνει στο σπίτι του, για να φέρουν τύχη σε αυτόν και την οικογένειά του.
προέλευση αρχαια ελληνική!,,
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
Χριστουγεννιάτικο Δέντρο: Η προέλευση είναι αρχαια ελληνική!,,
master-lista.blogspot.com|Από Η ΛΙΣΤΑ ΜΟΥ
- See more at: http://master-lista.blogspot.gr/2015/12/blog-post_556.html#sthash.NXsK2thP.yJ8DR3bi.dpuf
Χριστουγεννιάτικο Δέντρο: Η προέλευση είναι αρχαια ελληνική!
Η
ιδέα για το στολισμό ενός δέντρου κατά τα Χριστούγεννα δεν είναι
ξενόφερτη, όπως θεωρούν πολλοί. Στην αρχαία Ελλάδα παρόμοιο έθιμο
υπήρχε, μόνο που το φυτό δεν ήταν έλατο, αλλά η Ειρεσιώνη.
Η Ειρεσιώνη (είρος = έριον, μαλλίον) ήταν κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ., εκτός του μήλου και του αχλαδιού).
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της αρχαιότητας αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Το
διάστημα 22 Σεπτεμβρίου-20 Οκτωβρίου, παιδιά των οποίων και οι δύο
γονείς ζούσαν, περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των
Αθηνών τραγουδώντας κάλαντα από σπίτι σε σπίτι,παίρνοντας το φιλοδώρημά
τους από τον νοικοκύρη ή τη νοικοκυρά και όταν έφθαναν στο σπίτι τους
κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί
μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα,
κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν.
Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.
Πρόγονος λοιπόν, του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , μέσω της οποίας μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.
Το Βυζαντινό Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
To Χριστουγεννιάτικο δένδρο και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», όχι μόνο δεν απαγορευόταν στο Βυζάντιο αλλά αντιθέτως κατά την εορτή των Χριστουγέννων
«…κατά
διαταγήν του επάρχου της (κάθε) πόλεως, ου μόνον καθαρισμός των οδών
εγένετο, αλλά και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων
με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής»
(Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα επίλεκτο βασιλικό Καβαλλαρικό (Ιπποτικό) Τάγμα της βυζαντινής ανακτορικής φρουράς το οποίο – μεταξύ άλλων –
συμμετείχε με τελετουργικό ρόλο σε επίσημες αυτοκρατορικές τελετές – μεταξύ των οποίων και της τελετής των Χριστουγέννων – ήταν εκείνο της «Εταιρείας», το οποίο αποτελούταν από μισθοφόρους και διαιρείτο σε «Μικρή», «Μεσαία» και «Μεγάλη Εταιρεία».
Την «Μικρή Εταιρεία» την αποτελούσαν αλλόθρησκοί μισθοφόροι (ειδωλολάτρες Σκανδιναυοί ή Λιθουανοί).
Την «Μεσαία Εταιρεία» την αποτελούσαν καθολικοί και ομόδοξοι αλλοεθνείς χριστιανοί μισθοφόροι (Δανοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Άγγλοι κλπ).
Την «Μεγάλη Εταιρεία» όμως την αποτελούσαν «Ρωμαίοι», δηλ. Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί (Ρωμιοί).
Πιο πιθανό είναι επομένως να ήταν οι αλλοεθνείς/αλλόδοξοι Ιππότες της Μεσαίας Εταιρείας εκείνοι που μεταλαμπάδευσαν το έθιμο της «Ειρεσιώνης»
(το οποίο μετεξελίχθηκε στους «Βυζαντινούς στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και ανθέων εποχής») στις δυτικές Χριστιανικές χώρες από τις οποίες κατάγονταν.
Πάντως η ανάμνηση του βυζαντινού Χριστουγεννιάτικου στολισμού με στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα επιβίωσε στα Πρωτοχρονιάτικα κάλανδα: «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΙΑ…».
Στη βόρεια Ευρώπη και στις Σκανδιναυικές χώρες δεν υπάρχουν αυτοφυή δενδρολίβανα, αλλά τα κλαδιά του έλατου που μοιάζουν πολύ με εκείνα του δενδρολίβανου θα μπορούσαν ίσως να αποτέλεσαν το πιο πρόσφορο υποκατάστατό του που διαδόθηκε ευρέως στη Δύση και παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η φάτνη η οποία τοποθετείται στην βάση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου αποτελεί επίσης ελληνικό έθιμο από την εποχή του Βυζαντίου
«Οι Βυζαντινοί κατά την ημέραν των Χριστουγέννων…εσχημάτιζον σπήλαιον και εν αυτώ ετοποθέτουν στρωμνήν εφ’ ής ετοποθέτουν παίδα, τον Ιησούν παριστάνοντα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 151).
Ομοίως και τα κάλανδα «…Οι Βυζαντινόπαιδες, περιερχόμενοι τας οικίας, από βαθείας πρωίας μέχρι δείλης οψίας, μετά αυλών και συρίγγων έλεγον τα κάλανδα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Περί των καλανδιστών κατά τα Χριστούγεννα κατά τον ΙΒ΄ αι. μαρτυρεί και ο Ι. Τζέτζης γράφων: «…Και όσοι κατ’ αρχίμηνον την Ιανουαρίου και τη Χριστού γεννήσει δε και Φώτων ημέρα, οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες μετά ωδών και επωδών και λόγους εγκωμίων…».
Στην ενότητα μας "Αρχαια Ελληνική Θρησκεία " μάθετε ό,τι αφορά την Αρχαία Ελληνική Θρησκεία!!!
* Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like και κοινοποιήστε το στους φίλους σας!
Η Ειρεσιώνη (είρος = έριον, μαλλίον) ήταν κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ., εκτός του μήλου και του αχλαδιού).
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της αρχαιότητας αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.
Πρόγονος λοιπόν, του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , μέσω της οποίας μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.
Το Βυζαντινό Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
To Χριστουγεννιάτικο δένδρο και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», όχι μόνο δεν απαγορευόταν στο Βυζάντιο αλλά αντιθέτως κατά την εορτή των Χριστουγέννων
(Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα επίλεκτο βασιλικό Καβαλλαρικό (Ιπποτικό) Τάγμα της βυζαντινής ανακτορικής φρουράς το οποίο – μεταξύ άλλων –
συμμετείχε με τελετουργικό ρόλο σε επίσημες αυτοκρατορικές τελετές – μεταξύ των οποίων και της τελετής των Χριστουγέννων – ήταν εκείνο της «Εταιρείας», το οποίο αποτελούταν από μισθοφόρους και διαιρείτο σε «Μικρή», «Μεσαία» και «Μεγάλη Εταιρεία».
Την «Μικρή Εταιρεία» την αποτελούσαν αλλόθρησκοί μισθοφόροι (ειδωλολάτρες Σκανδιναυοί ή Λιθουανοί).
Την «Μεσαία Εταιρεία» την αποτελούσαν καθολικοί και ομόδοξοι αλλοεθνείς χριστιανοί μισθοφόροι (Δανοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Άγγλοι κλπ).
Την «Μεγάλη Εταιρεία» όμως την αποτελούσαν «Ρωμαίοι», δηλ. Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί (Ρωμιοί).
Πιο πιθανό είναι επομένως να ήταν οι αλλοεθνείς/αλλόδοξοι Ιππότες της Μεσαίας Εταιρείας εκείνοι που μεταλαμπάδευσαν το έθιμο της «Ειρεσιώνης»
(το οποίο μετεξελίχθηκε στους «Βυζαντινούς στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και ανθέων εποχής») στις δυτικές Χριστιανικές χώρες από τις οποίες κατάγονταν.
Πάντως η ανάμνηση του βυζαντινού Χριστουγεννιάτικου στολισμού με στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα επιβίωσε στα Πρωτοχρονιάτικα κάλανδα: «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΙΑ…».
Στη βόρεια Ευρώπη και στις Σκανδιναυικές χώρες δεν υπάρχουν αυτοφυή δενδρολίβανα, αλλά τα κλαδιά του έλατου που μοιάζουν πολύ με εκείνα του δενδρολίβανου θα μπορούσαν ίσως να αποτέλεσαν το πιο πρόσφορο υποκατάστατό του που διαδόθηκε ευρέως στη Δύση και παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η φάτνη η οποία τοποθετείται στην βάση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου αποτελεί επίσης ελληνικό έθιμο από την εποχή του Βυζαντίου
«Οι Βυζαντινοί κατά την ημέραν των Χριστουγέννων…εσχημάτιζον σπήλαιον και εν αυτώ ετοποθέτουν στρωμνήν εφ’ ής ετοποθέτουν παίδα, τον Ιησούν παριστάνοντα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 151).
Ομοίως και τα κάλανδα «…Οι Βυζαντινόπαιδες, περιερχόμενοι τας οικίας, από βαθείας πρωίας μέχρι δείλης οψίας, μετά αυλών και συρίγγων έλεγον τα κάλανδα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Περί των καλανδιστών κατά τα Χριστούγεννα κατά τον ΙΒ΄ αι. μαρτυρεί και ο Ι. Τζέτζης γράφων: «…Και όσοι κατ’ αρχίμηνον την Ιανουαρίου και τη Χριστού γεννήσει δε και Φώτων ημέρα, οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες μετά ωδών και επωδών και λόγους εγκωμίων…».
Στην ενότητα μας "Αρχαια Ελληνική Θρησκεία " μάθετε ό,τι αφορά την Αρχαία Ελληνική Θρησκεία!!!
* Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like και κοινοποιήστε το στους φίλους σας!
Χριστουγεννιάτικο Δέντρο: Η προέλευση είναι αρχαια ελληνική!
Η
ιδέα για το στολισμό ενός δέντρου κατά τα Χριστούγεννα δεν είναι
ξενόφερτη, όπως θεωρούν πολλοί. Στην αρχαία Ελλάδα παρόμοιο έθιμο
υπήρχε, μόνο που το φυτό δεν ήταν έλατο, αλλά η Ειρεσιώνη.
Η Ειρεσιώνη (είρος = έριον, μαλλίον) ήταν κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ., εκτός του μήλου και του αχλαδιού).
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της αρχαιότητας αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Το
διάστημα 22 Σεπτεμβρίου-20 Οκτωβρίου, παιδιά των οποίων και οι δύο
γονείς ζούσαν, περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των
Αθηνών τραγουδώντας κάλαντα από σπίτι σε σπίτι,παίρνοντας το φιλοδώρημά
τους από τον νοικοκύρη ή τη νοικοκυρά και όταν έφθαναν στο σπίτι τους
κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί
μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα,
κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν.
Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.
Πρόγονος λοιπόν, του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , μέσω της οποίας μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.
Το Βυζαντινό Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
To Χριστουγεννιάτικο δένδρο και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», όχι μόνο δεν απαγορευόταν στο Βυζάντιο αλλά αντιθέτως κατά την εορτή των Χριστουγέννων
«…κατά
διαταγήν του επάρχου της (κάθε) πόλεως, ου μόνον καθαρισμός των οδών
εγένετο, αλλά και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων
με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής»
(Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα επίλεκτο βασιλικό Καβαλλαρικό (Ιπποτικό) Τάγμα της βυζαντινής ανακτορικής φρουράς το οποίο – μεταξύ άλλων –
συμμετείχε με τελετουργικό ρόλο σε επίσημες αυτοκρατορικές τελετές – μεταξύ των οποίων και της τελετής των Χριστουγέννων – ήταν εκείνο της «Εταιρείας», το οποίο αποτελούταν από μισθοφόρους και διαιρείτο σε «Μικρή», «Μεσαία» και «Μεγάλη Εταιρεία».
Την «Μικρή Εταιρεία» την αποτελούσαν αλλόθρησκοί μισθοφόροι (ειδωλολάτρες Σκανδιναυοί ή Λιθουανοί).
Την «Μεσαία Εταιρεία» την αποτελούσαν καθολικοί και ομόδοξοι αλλοεθνείς χριστιανοί μισθοφόροι (Δανοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Άγγλοι κλπ).
Την «Μεγάλη Εταιρεία» όμως την αποτελούσαν «Ρωμαίοι», δηλ. Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί (Ρωμιοί).
Πιο πιθανό είναι επομένως να ήταν οι αλλοεθνείς/αλλόδοξοι Ιππότες της Μεσαίας Εταιρείας εκείνοι που μεταλαμπάδευσαν το έθιμο της «Ειρεσιώνης»
(το οποίο μετεξελίχθηκε στους «Βυζαντινούς στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και ανθέων εποχής») στις δυτικές Χριστιανικές χώρες από τις οποίες κατάγονταν.
Πάντως η ανάμνηση του βυζαντινού Χριστουγεννιάτικου στολισμού με στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα επιβίωσε στα Πρωτοχρονιάτικα κάλανδα: «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΙΑ…».
Στη βόρεια Ευρώπη και στις Σκανδιναυικές χώρες δεν υπάρχουν αυτοφυή δενδρολίβανα, αλλά τα κλαδιά του έλατου που μοιάζουν πολύ με εκείνα του δενδρολίβανου θα μπορούσαν ίσως να αποτέλεσαν το πιο πρόσφορο υποκατάστατό του που διαδόθηκε ευρέως στη Δύση και παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η φάτνη η οποία τοποθετείται στην βάση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου αποτελεί επίσης ελληνικό έθιμο από την εποχή του Βυζαντίου
«Οι Βυζαντινοί κατά την ημέραν των Χριστουγέννων…εσχημάτιζον σπήλαιον και εν αυτώ ετοποθέτουν στρωμνήν εφ’ ής ετοποθέτουν παίδα, τον Ιησούν παριστάνοντα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 151).
Ομοίως και τα κάλανδα «…Οι Βυζαντινόπαιδες, περιερχόμενοι τας οικίας, από βαθείας πρωίας μέχρι δείλης οψίας, μετά αυλών και συρίγγων έλεγον τα κάλανδα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Περί των καλανδιστών κατά τα Χριστούγεννα κατά τον ΙΒ΄ αι. μαρτυρεί και ο Ι. Τζέτζης γράφων: «…Και όσοι κατ’ αρχίμηνον την Ιανουαρίου και τη Χριστού γεννήσει δε και Φώτων ημέρα, οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες μετά ωδών και επωδών και λόγους εγκωμίων…».
Στην ενότητα μας "Αρχαια Ελληνική Θρησκεία " μάθετε ό,τι αφορά την Αρχαία Ελληνική Θρησκεία!!!
* Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like και κοινοποιήστε το στους φίλους σας!
Η Ειρεσιώνη (είρος = έριον, μαλλίον) ήταν κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ., εκτός του μήλου και του αχλαδιού).
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της αρχαιότητας αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.
Πρόγονος λοιπόν, του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , μέσω της οποίας μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.
Το Βυζαντινό Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
To Χριστουγεννιάτικο δένδρο και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», όχι μόνο δεν απαγορευόταν στο Βυζάντιο αλλά αντιθέτως κατά την εορτή των Χριστουγέννων
(Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα επίλεκτο βασιλικό Καβαλλαρικό (Ιπποτικό) Τάγμα της βυζαντινής ανακτορικής φρουράς το οποίο – μεταξύ άλλων –
συμμετείχε με τελετουργικό ρόλο σε επίσημες αυτοκρατορικές τελετές – μεταξύ των οποίων και της τελετής των Χριστουγέννων – ήταν εκείνο της «Εταιρείας», το οποίο αποτελούταν από μισθοφόρους και διαιρείτο σε «Μικρή», «Μεσαία» και «Μεγάλη Εταιρεία».
Την «Μικρή Εταιρεία» την αποτελούσαν αλλόθρησκοί μισθοφόροι (ειδωλολάτρες Σκανδιναυοί ή Λιθουανοί).
Την «Μεσαία Εταιρεία» την αποτελούσαν καθολικοί και ομόδοξοι αλλοεθνείς χριστιανοί μισθοφόροι (Δανοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Άγγλοι κλπ).
Την «Μεγάλη Εταιρεία» όμως την αποτελούσαν «Ρωμαίοι», δηλ. Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί (Ρωμιοί).
Πιο πιθανό είναι επομένως να ήταν οι αλλοεθνείς/αλλόδοξοι Ιππότες της Μεσαίας Εταιρείας εκείνοι που μεταλαμπάδευσαν το έθιμο της «Ειρεσιώνης»
(το οποίο μετεξελίχθηκε στους «Βυζαντινούς στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και ανθέων εποχής») στις δυτικές Χριστιανικές χώρες από τις οποίες κατάγονταν.
Πάντως η ανάμνηση του βυζαντινού Χριστουγεννιάτικου στολισμού με στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα επιβίωσε στα Πρωτοχρονιάτικα κάλανδα: «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΙΑ…».
Στη βόρεια Ευρώπη και στις Σκανδιναυικές χώρες δεν υπάρχουν αυτοφυή δενδρολίβανα, αλλά τα κλαδιά του έλατου που μοιάζουν πολύ με εκείνα του δενδρολίβανου θα μπορούσαν ίσως να αποτέλεσαν το πιο πρόσφορο υποκατάστατό του που διαδόθηκε ευρέως στη Δύση και παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η φάτνη η οποία τοποθετείται στην βάση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου αποτελεί επίσης ελληνικό έθιμο από την εποχή του Βυζαντίου
«Οι Βυζαντινοί κατά την ημέραν των Χριστουγέννων…εσχημάτιζον σπήλαιον και εν αυτώ ετοποθέτουν στρωμνήν εφ’ ής ετοποθέτουν παίδα, τον Ιησούν παριστάνοντα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 151).
Ομοίως και τα κάλανδα «…Οι Βυζαντινόπαιδες, περιερχόμενοι τας οικίας, από βαθείας πρωίας μέχρι δείλης οψίας, μετά αυλών και συρίγγων έλεγον τα κάλανδα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Περί των καλανδιστών κατά τα Χριστούγεννα κατά τον ΙΒ΄ αι. μαρτυρεί και ο Ι. Τζέτζης γράφων: «…Και όσοι κατ’ αρχίμηνον την Ιανουαρίου και τη Χριστού γεννήσει δε και Φώτων ημέρα, οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες μετά ωδών και επωδών και λόγους εγκωμίων…».
Στην ενότητα μας "Αρχαια Ελληνική Θρησκεία " μάθετε ό,τι αφορά την Αρχαία Ελληνική Θρησκεία!!!
* Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like και κοινοποιήστε το στους φίλους σας!
Χριστουγεννιάτικο Δέντρο: Η προέλευση είναι αρχαια ελληνική!
Η
ιδέα για το στολισμό ενός δέντρου κατά τα Χριστούγεννα δεν είναι
ξενόφερτη, όπως θεωρούν πολλοί. Στην αρχαία Ελλάδα παρόμοιο έθιμο
υπήρχε, μόνο που το φυτό δεν ήταν έλατο, αλλά η Ειρεσιώνη.
Η Ειρεσιώνη (είρος = έριον, μαλλίον) ήταν κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ., εκτός του μήλου και του αχλαδιού).
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της αρχαιότητας αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Το
διάστημα 22 Σεπτεμβρίου-20 Οκτωβρίου, παιδιά των οποίων και οι δύο
γονείς ζούσαν, περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των
Αθηνών τραγουδώντας κάλαντα από σπίτι σε σπίτι,παίρνοντας το φιλοδώρημά
τους από τον νοικοκύρη ή τη νοικοκυρά και όταν έφθαναν στο σπίτι τους
κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί
μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα,
κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν.
Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.
Πρόγονος λοιπόν, του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , μέσω της οποίας μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.
Το Βυζαντινό Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
To Χριστουγεννιάτικο δένδρο και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», όχι μόνο δεν απαγορευόταν στο Βυζάντιο αλλά αντιθέτως κατά την εορτή των Χριστουγέννων
«…κατά
διαταγήν του επάρχου της (κάθε) πόλεως, ου μόνον καθαρισμός των οδών
εγένετο, αλλά και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων
με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής»
(Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα επίλεκτο βασιλικό Καβαλλαρικό (Ιπποτικό) Τάγμα της βυζαντινής ανακτορικής φρουράς το οποίο – μεταξύ άλλων –
συμμετείχε με τελετουργικό ρόλο σε επίσημες αυτοκρατορικές τελετές – μεταξύ των οποίων και της τελετής των Χριστουγέννων – ήταν εκείνο της «Εταιρείας», το οποίο αποτελούταν από μισθοφόρους και διαιρείτο σε «Μικρή», «Μεσαία» και «Μεγάλη Εταιρεία».
Την «Μικρή Εταιρεία» την αποτελούσαν αλλόθρησκοί μισθοφόροι (ειδωλολάτρες Σκανδιναυοί ή Λιθουανοί).
Την «Μεσαία Εταιρεία» την αποτελούσαν καθολικοί και ομόδοξοι αλλοεθνείς χριστιανοί μισθοφόροι (Δανοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Άγγλοι κλπ).
Την «Μεγάλη Εταιρεία» όμως την αποτελούσαν «Ρωμαίοι», δηλ. Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί (Ρωμιοί).
Πιο πιθανό είναι επομένως να ήταν οι αλλοεθνείς/αλλόδοξοι Ιππότες της Μεσαίας Εταιρείας εκείνοι που μεταλαμπάδευσαν το έθιμο της «Ειρεσιώνης»
(το οποίο μετεξελίχθηκε στους «Βυζαντινούς στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και ανθέων εποχής») στις δυτικές Χριστιανικές χώρες από τις οποίες κατάγονταν.
Πάντως η ανάμνηση του βυζαντινού Χριστουγεννιάτικου στολισμού με στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα επιβίωσε στα Πρωτοχρονιάτικα κάλανδα: «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΙΑ…».
Στη βόρεια Ευρώπη και στις Σκανδιναυικές χώρες δεν υπάρχουν αυτοφυή δενδρολίβανα, αλλά τα κλαδιά του έλατου που μοιάζουν πολύ με εκείνα του δενδρολίβανου θα μπορούσαν ίσως να αποτέλεσαν το πιο πρόσφορο υποκατάστατό του που διαδόθηκε ευρέως στη Δύση και παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η φάτνη η οποία τοποθετείται στην βάση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου αποτελεί επίσης ελληνικό έθιμο από την εποχή του Βυζαντίου
«Οι Βυζαντινοί κατά την ημέραν των Χριστουγέννων…εσχημάτιζον σπήλαιον και εν αυτώ ετοποθέτουν στρωμνήν εφ’ ής ετοποθέτουν παίδα, τον Ιησούν παριστάνοντα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 151).
Ομοίως και τα κάλανδα «…Οι Βυζαντινόπαιδες, περιερχόμενοι τας οικίας, από βαθείας πρωίας μέχρι δείλης οψίας, μετά αυλών και συρίγγων έλεγον τα κάλανδα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Περί των καλανδιστών κατά τα Χριστούγεννα κατά τον ΙΒ΄ αι. μαρτυρεί και ο Ι. Τζέτζης γράφων: «…Και όσοι κατ’ αρχίμηνον την Ιανουαρίου και τη Χριστού γεννήσει δε και Φώτων ημέρα, οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες μετά ωδών και επωδών και λόγους εγκωμίων…».
Στην ενότητα μας "Αρχαια Ελληνική Θρησκεία " μάθετε ό,τι αφορά την Αρχαία Ελληνική Θρησκεία!!!
* Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like και κοινοποιήστε το στους φίλους σας!
Η Ειρεσιώνη (είρος = έριον, μαλλίον) ήταν κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ., εκτός του μήλου και του αχλαδιού).
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της αρχαιότητας αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος.
Πρόγονος λοιπόν, του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , μέσω της οποίας μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.
Το Βυζαντινό Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
To Χριστουγεννιάτικο δένδρο και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας Ελληνικής «Ειρεσιώνης», όχι μόνο δεν απαγορευόταν στο Βυζάντιο αλλά αντιθέτως κατά την εορτή των Χριστουγέννων
(Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα επίλεκτο βασιλικό Καβαλλαρικό (Ιπποτικό) Τάγμα της βυζαντινής ανακτορικής φρουράς το οποίο – μεταξύ άλλων –
συμμετείχε με τελετουργικό ρόλο σε επίσημες αυτοκρατορικές τελετές – μεταξύ των οποίων και της τελετής των Χριστουγέννων – ήταν εκείνο της «Εταιρείας», το οποίο αποτελούταν από μισθοφόρους και διαιρείτο σε «Μικρή», «Μεσαία» και «Μεγάλη Εταιρεία».
Την «Μικρή Εταιρεία» την αποτελούσαν αλλόθρησκοί μισθοφόροι (ειδωλολάτρες Σκανδιναυοί ή Λιθουανοί).
Την «Μεσαία Εταιρεία» την αποτελούσαν καθολικοί και ομόδοξοι αλλοεθνείς χριστιανοί μισθοφόροι (Δανοί, Γερμανοί, Ρώσοι, Άγγλοι κλπ).
Την «Μεγάλη Εταιρεία» όμως την αποτελούσαν «Ρωμαίοι», δηλ. Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί (Ρωμιοί).
Πιο πιθανό είναι επομένως να ήταν οι αλλοεθνείς/αλλόδοξοι Ιππότες της Μεσαίας Εταιρείας εκείνοι που μεταλαμπάδευσαν το έθιμο της «Ειρεσιώνης»
(το οποίο μετεξελίχθηκε στους «Βυζαντινούς στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και ανθέων εποχής») στις δυτικές Χριστιανικές χώρες από τις οποίες κατάγονταν.
Πάντως η ανάμνηση του βυζαντινού Χριστουγεννιάτικου στολισμού με στηνόμενους στύλους με δενδρολίβανα επιβίωσε στα Πρωτοχρονιάτικα κάλανδα: «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΙΑ…».
Στη βόρεια Ευρώπη και στις Σκανδιναυικές χώρες δεν υπάρχουν αυτοφυή δενδρολίβανα, αλλά τα κλαδιά του έλατου που μοιάζουν πολύ με εκείνα του δενδρολίβανου θα μπορούσαν ίσως να αποτέλεσαν το πιο πρόσφορο υποκατάστατό του που διαδόθηκε ευρέως στη Δύση και παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η φάτνη η οποία τοποθετείται στην βάση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου αποτελεί επίσης ελληνικό έθιμο από την εποχή του Βυζαντίου
«Οι Βυζαντινοί κατά την ημέραν των Χριστουγέννων…εσχημάτιζον σπήλαιον και εν αυτώ ετοποθέτουν στρωμνήν εφ’ ής ετοποθέτουν παίδα, τον Ιησούν παριστάνοντα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 151).
Ομοίως και τα κάλανδα «…Οι Βυζαντινόπαιδες, περιερχόμενοι τας οικίας, από βαθείας πρωίας μέχρι δείλης οψίας, μετά αυλών και συρίγγων έλεγον τα κάλανδα…» (Φαίδωνος Κουκουλέ, Τακτικού Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τ. στ΄, σελ. 152).
Περί των καλανδιστών κατά τα Χριστούγεννα κατά τον ΙΒ΄ αι. μαρτυρεί και ο Ι. Τζέτζης γράφων: «…Και όσοι κατ’ αρχίμηνον την Ιανουαρίου και τη Χριστού γεννήσει δε και Φώτων ημέρα, οπόσοι περιτρέχουσι τας θύρας προσαιτούντες μετά ωδών και επωδών και λόγους εγκωμίων…».
Στην ενότητα μας "Αρχαια Ελληνική Θρησκεία " μάθετε ό,τι αφορά την Αρχαία Ελληνική Θρησκεία!!!
* Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like και κοινοποιήστε το στους φίλους σας!
έθιμο «Ειρεσιώνη»
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
3000
χρόνια... τα κάλαντα των αρχαίων Ελλήνων (έθιμο «Ειρεσιώνη»): Submitted
by AdminKostasz on Thu, 20/08/2015 - 23:09 Το έθιμο Η Ειρεσιώνη (από το
είρος,…
wi-fi-votaniki.net
3000 χρόνια... τα κάλαντα των αρχαίων Ελλήνων (έθιμο «Ειρεσιώνη»):
Submitted by AdminKostasz on
Το έθιμο
Η Ειρεσιώνη (από το είρος, έριον= μαλλί προβάτου) ήταν ένα κλαδί ελιάς στολισμένο με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά), ως σύμβολα γονιμότητας της γης. Την εβδόμη ημέρα του μηνός Πυανεψιώνος (22 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου), παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν,περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας το φιλοδώρημά τους από το νοικοκύρη και όταν έφθαναν στο σπίτι τους κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν. Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνα.
Η σχέχη του, με τη γη και την καρποφορία
Το έθιμο απηχούσε την ευχή των ανθρώπων για την ευφορία της γης, τις ευχαριστίες τους για την καρποφόρα χρονιά που πέρασε και τον εξευμενισμό των θεών για μια ακόμα πιο αποδοτική σε γεννήματα χρονιά, αυτή που ερχόταν. Η γονιμότητα της γης ήταν, αυτονοήτως, πολύ σημαντική για την επιβίωση των πληθυσμών και την ευζωία τους. Το τραγουδάκι που διασώζει ο Πλούταρχος («Βίοι Παράλληλοι, Θησεύς 22″) είναι χαρακτηριστικό:
«Ειρεσιώνη σύκα φέρει και πίονας άρτους
και μέλι εν κοτύλη και έλαιον αναψήσασθαι
και κύλικ” εύζωρον, ως αν μεθύουσα καθεύδη»
δηλαδή: «Η Ειρεσιώνη σου φέρνει σύκα και αφράτα ψωμιά
και μέλι μέσα στο ποτήρι και λάδι για να ψήσεις
και μπουκάλι γεμάτο για να μεθύσεις και να κοιμηθείς γλυκά» (απόδοση: Ανδρέα Πουρναρά)
Η σχέση της "Ειρεσιώνης" με τα έθιμα των Χριστουγέννων
Το έθιμο έσβησε σαν ειδωλολατρικό αποκύημα κατά τα βυζαντινά χρόνια. Από τα στολισμένα κλαδιά… πιθανότατα προέρχεται και το έθιμο του στολισμού των δέντρων! Πολύ αργότερα, οι Βαυαροί του Όθωνα έφεραν το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ελλάδα, που σταδιακά αντικατέστησε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες. Από την άλλη, το έθιμο με τα παιδιά να τραγουδούν και να παίρνουν φιλοδώρημα ήταν τα σημερινά κάλαντα...
Φυσικά η λέξη για τα «κάλαντα» είναι δανεισμένη από τη ρωμαϊκή γιορτή των καλένδων, που με τη σειρά της όμως απηχεί ένα ακόμα πιο αρχαίο, ελληνικό έθιμο, αυτό της Ειρεσιώνης.
Πηγές - Άρθρα - Πληροφορίες
http://www.meganisitimes.gr/ [Πρόσβαση 21/7/2015]
http://rodosreport.gr/ [Πρόσβαση 21/7/2015]
www.greekteachers.gr [Πρόσβαση 21/7/2015]
Επιμέλεια - Κείμενο Φώτω Φ. Κόνσολα
Η Ειρεσιώνη (από το είρος, έριον= μαλλί προβάτου) ήταν ένα κλαδί ελιάς στολισμένο με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά), ως σύμβολα γονιμότητας της γης. Την εβδόμη ημέρα του μηνός Πυανεψιώνος (22 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου), παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν,περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας το φιλοδώρημά τους από το νοικοκύρη και όταν έφθαναν στο σπίτι τους κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε εκεί μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν. Άλλα παιδιά κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνα.
Η σχέχη του, με τη γη και την καρποφορία
Το έθιμο απηχούσε την ευχή των ανθρώπων για την ευφορία της γης, τις ευχαριστίες τους για την καρποφόρα χρονιά που πέρασε και τον εξευμενισμό των θεών για μια ακόμα πιο αποδοτική σε γεννήματα χρονιά, αυτή που ερχόταν. Η γονιμότητα της γης ήταν, αυτονοήτως, πολύ σημαντική για την επιβίωση των πληθυσμών και την ευζωία τους. Το τραγουδάκι που διασώζει ο Πλούταρχος («Βίοι Παράλληλοι, Θησεύς 22″) είναι χαρακτηριστικό:
«Ειρεσιώνη σύκα φέρει και πίονας άρτους
και μέλι εν κοτύλη και έλαιον αναψήσασθαι
και κύλικ” εύζωρον, ως αν μεθύουσα καθεύδη»
δηλαδή: «Η Ειρεσιώνη σου φέρνει σύκα και αφράτα ψωμιά
και μέλι μέσα στο ποτήρι και λάδι για να ψήσεις
και μπουκάλι γεμάτο για να μεθύσεις και να κοιμηθείς γλυκά» (απόδοση: Ανδρέα Πουρναρά)
Η σχέση της "Ειρεσιώνης" με τα έθιμα των Χριστουγέννων
Το έθιμο έσβησε σαν ειδωλολατρικό αποκύημα κατά τα βυζαντινά χρόνια. Από τα στολισμένα κλαδιά… πιθανότατα προέρχεται και το έθιμο του στολισμού των δέντρων! Πολύ αργότερα, οι Βαυαροί του Όθωνα έφεραν το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ελλάδα, που σταδιακά αντικατέστησε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες. Από την άλλη, το έθιμο με τα παιδιά να τραγουδούν και να παίρνουν φιλοδώρημα ήταν τα σημερινά κάλαντα...
Φυσικά η λέξη για τα «κάλαντα» είναι δανεισμένη από τη ρωμαϊκή γιορτή των καλένδων, που με τη σειρά της όμως απηχεί ένα ακόμα πιο αρχαίο, ελληνικό έθιμο, αυτό της Ειρεσιώνης.
Πηγές - Άρθρα - Πληροφορίες
http://www.meganisitimes.gr/ [Πρόσβαση 21/7/2015]
http://rodosreport.gr/ [Πρόσβαση 21/7/2015]
www.greekteachers.gr [Πρόσβαση 21/7/2015]
Επιμέλεια - Κείμενο Φώτω Φ. Κόνσολα
ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
Χριστός
γεννέθεν, χαράν σον κόσμον, χα καλή ώρα, καλή σ' ημέρα, χα καλόν παιδίν
οψέ γεννέθεν, οψέ γεννέθεν, ουρανοστάθεν, Τον εγέννεσεν η Παναγία,…
youtube.com
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Δημοφιλείς αναρτήσεις
-
Maria Dimitriou 1 Απριλίου στις 3:51 μ.μ. · exypnes-idees.gr 7 Μοναδικά φυτά εσωτερικού χώρου που δεν χρε...
-
Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε μια δημοσίευση . 17 Ιουλίου 2017 · Η Anna Nikolaidou κοινοποίησε ένα βίντεο σ...
-
Ο Σταφυλίνακας Kλικ στη φωτογραφία για περισσότερα http://toperivoli.com/content/%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%...
-
http://share24.gr/9-tropi-gia-na-antidrasis-otan-kapios-se-pligosi/ 9 Τρόποι για να Αντιδράσεις Όταν Κάποιος σε Πληγώσει - share24.gr...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο . 4 σημάδια-καμπανάκια ότι ο μεταβολισμός σας είναι στα κόκκινα και κιν...
-
Maria Dimitriou κοινοποίησε μια δημοσίευση του George Styl Όταν ήμουν μικρός η γιαγιά μου τα έβαζε στο καντήλι για φυτίλι !!! Ξε...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Bossnews.gr . · Πως να απαλλαγείτε από το νύχι που μπαίνει μέσα στο δέρμ...
-
Maria Dimitriou 22 Αυγούστου στις 12:22 π.μ. · olympospress.blogspot.com Γιατί οι Δελφοί έστειλαν τους Σ...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση της Dimitra Nikolaou . Η αρμπαρόριζα η θαυματουργή για τα νεύρα ...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Διατροφη Υγεια . Αγιόκλημα: Ένα θαυματουργό φαρμακευτικό φυτό που πρέπει να...