Κυνοκέφαλοι, Λυκάνθρωποι, και ο Άγιος Χριστόφορος

http://www.apocalypsejohn.com/2012/06/blog-post_759.html

Κυνοκέφαλοι, Λυκάνθρωποι, και ο Άγιος Χριστόφορος

Ιστορικοί και συγγραφείς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας αναφέρονταν συχνά σε παράξενα πλάσματα με σώμα ανθρώπου και πρόσωπο σκύλου. Αργότερα η παράδοση αυτή πέρασε στην ανατολική χριστιανική βιβλιογραφία και εικονογραφία, για να επηρεάσει τους μετέπειτα αιώνες και τη δυτική παράδοση. Από πού προέκυψαν όμως οι ιστορίες για τους κυνόμορφους και ποια είναι η σύνδεση τους με τις περισσότερο σύγχρονες αφηγήσεις για τους λυκανθρώπους;

Ζωόμορφα πλάσματα μπορεί να συναντήσει κανείς σε όλες τις αρχαίες παραδόσεις του κόσμου. Από την Αίγυπτο και την Ελλάδα, μέχρι τους πολιτισμούς της Μ. Ανατολής και της Ινδίας, η απεικόνιση ανθρώπων με χαρακτηριστικά ζώου, αλλά και η πίστη σύμφωνα με την οποία μια τέτοια μεταμόρφωση ήταν εφικτή, είχε τις ρίζες της στην επιθυμία του ανθρώπου να μεγιστοποιήσει τις φυσικές του δυνατότητες, όπως για παράδειγμα την ταχύτητα, την δύναμη, την ακοή, την όσφρηση κ.ο.κ.

Ξεκινώντας από τον κυνοκέφαλο θεό Ανουβι των Αιγυπτίων, τον Αρκά βασιλιά Λυκάονα και τους μυθικούς Κυνοκέφαλους της «Φυλλάδας του Μεγάλου Αλέξανδρου» και περνώντας στον Αγιο Χριστόφορο της χριστιανικής παράδοσης έως και τους θρύλους των λυκανθρώπων της Ευρώπης του Μεσαίωνα, οφείλουμε να αναζητήσουμε τον συμβολισμό πίσω από την ανάγκη του ανθρώπου να μιλήσει για τέτοιου είδους πλάσματα.Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός πως πλήθος συγγραφέων που υποστήριξαν τη θεωρία των αρχαίων αστροναυτών, εμπνεύστηκαν από αυτού του είδους τις αρχαίες παραδόσεις και μίλησαν για υπαρκτά όντα, τα οποία προέκυψαν μέσω βιολογικών πειραμάτων εξωγήινων πολιτισμών που επισκέφτηκαν τον πλανήτη μας!

Οι κυνοκέφαλοι της θρησκείας και της φαντασίας 

Η ζωομορφία ήταν ευρέως διαδεδομένη στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία, από το ιερό πάνθεον της οποίας δεν έλειπε και ο κυνοκέφαλος θεός Ανουβις. Ηταν ο θεός των νεκρών, φύλακας και υπεύθυνος για τις πόρτες του κάτω κόσμου και απεικονιζόταν από τους αρχαίους Αιγύπτιους ως άνθρωπος με κεφάλι σκύλου ή και τσακαλιού. Για το λόγο αυτό η μητρόπολη της λατρείας του είχε ονομαστεί Κυνόπολις. Οι αρχαίοι Έλληνες τον παρομοίαζαν με τον ψυχοπομπό Ερμή, αν και η κυνοκέφαλη μορφή του δεν πέρασε στην αρχαιοελληνική λατρεία.

Στην ελληνική μυθολογία υπήρξαν κάποιες αναφορές σε σκυλόμορφα πλάσματα. Οι Δωριείς συσχέτιζαν τον τρικέφαλο σκύλο του Άδη, τον Κέρβερο, με τον Αιγύπτιο Άνουβι. Παραλληλα πίστευαν ότι ο μυθικός σκύλος-φύλακας του κάτω κόσμου ήταν μια άλλη εκδοχή της θεάς του θανάτου Εκάτης. Η θεά Εκάτη, απεικονιζόταν σε ορισμένες περιπτώσεις σαν σκύλα, καθώς υποτίθεται πως έτρωγε τις  σάρκες των νεκρών και αλυχτούσε υπό το φως του φεγγαριού. Αξίζει να αναφέρουμε πως η Εκάτη συνδεόταν αστρολογικά και με τον αστερισμό του Μικρού Κυνός.

Σε κυνοκέφαλους αναφέρονται και συγγραφείς όπως ο Ησίοδος και ο Αισχύλος, αλλά και άλλοι γεωγράφοι που μιλούν για τα παράξενα πλάσματα με το ανθρώπινο σώμα και το σκυλίσιο κεφάλι που συνάντησαν σε εκστρατείες τους ήρωες όπως ο Ηρακλής, ο Περσέας και ο Θησέας.Στα βυζαντινά χρόνια, ο Φώτιος (πατριάρχης την περίοδο 857-867 μ.Χ), αναπαρήγαγε στη «Μυριόβιβλό» του εδάφια από το έργο «Ινδικά» του Κτησία (5ος-4ος προχριστιανικός αιώνας). Εκεί αναφέρεται πως «στις όχθες του Ινδού ποταμού ζουν άνθρωποι που έχουν κεφάλι σκύλου, φορούν ρούχα από δέρμα ζώων, γαυγίζουν σαν σκυλιά αντί να μιλάνε και είναι μαύροι με κοφτερά δόντια. Οι Ινδοί τους αποκαλούν «Καλύστριους» που σημαίνει «κυνοκέφαλοι» και το έθνος τους αριθμει περίπου 120.000 άτομα». Υστεροι μελετητές, όπως ο C. Lassen και ο Δ.Κ. Βελισσαρόπουλος, υποστηρίζουν πως ο συγγραφέας των «Ινδικών», αναφέρεται σε γηγενείς πληθυσμούς της Ινδίας που απομονωμένοι στα βουνά, εξέτρεφαν κοπάδια και είχαν ποιμενικά σκυλιά μεγάλου μεγέθους. Οι Ινδοί τους περιφρονούσαν και για αυτό το λόγο τους είχαν αποδώσει την ονομασία «Καλύστριοι».
 

Ακόμα μια μυθιστορηματική αναφορά για κυνοκέφαλους παρουσιάζεται στο έργο του Ψευδοκαλλισθένη «Το μυθιστόρημα του Αλέξανδρου» ή αλλιώς «Η Φυλλάδα του Μεγάλου Αλέξανδρου» που θεωρείται και το πρώτο μυθιστόρημα του δυτικού κόσμου. Ο συγγραφέας με το ψευδώνυμο Ψευδοκαλλισθένης, βασίστηκε στον Καλλισθένη από την Ολυνθο (τον ιστοριογράφο που ακολουθούσε τον Αλέξανδρο στις εκστρατείες του) και δημιούργησε το λογοτεχνικό του έργο το 300 μ.Χ. μπλέκοντας την ιστορία με το φανταστικό. Σύμφωνα με το μυθιστόρημά του, ο Αλέξανδρος συνάντησε στις Ινδίες τους «Σκυλοκέφαλους», που είχαν σώμα ανθρώπου και κεφάλι σκύλου, ανθρώπινη μιλιά, αλλά και σκυλίσιο βάδισμα. Να σημειώσουμε εδώ πως αντίστοιχος μύθος υπάρχει και στις παραδόσεις άλλων χωρών, όπως στη Ρουμανία, που λέγεται πως ο Αλέξανδρος συνάντησε τους Κυνοκέφαλους και συμμάχησε μαζί τους αναθέτοντάς τους την φύλαξη του βασιλιά Πώρου, τον οποίον προηγουμένως είχε φυλακίσει μετά τις μάχες στην Ινδία. Αξίζει να αναφέρουμε ότι παρόμοιες δοξασίες εντοπίζονται και στην αραβική φιλολογία, γεγονός που είναι πολύ πιθανόν να έπαιξαν το ρόλο τους και στην περίπτωση του Αλεξάνδρου.

Τους επόμενους αιώνες, η ενσωμάτωση αρκετών παγανιστικών στοιχείων στον χριστιανισμό, επέφερε την επανεμφάνιση των δοξασιών για κυνοκέφαλα πλάσματα, αυτή τη φορά μέσα από ένα άλλο πρίσμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο άγιος Χριστόφορος της χριστιανικής ορθόδοξης εκκλησίας, που απεικονίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις με κεφάλι σκύλου. Στο νεκροταφείο του χωριού Αντρώνι Ηλείας, υπάρχει μέχρι και σήμερα το βυζαντινό εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, μέσα στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να δει την εικόνα του «Αγίου Σκύλου», ή αλλιώς του Αγίου Χριστόφορου του Ρέπροβου. Ο π. Γ. Μεταλληνός αναφέρει μία εκδοχή από την ανατολή, σύμφωνα με την οποία ο Ρέπροβος καταγόταν από μια φυλή άγριων ανθρωποφάγων. Οταν πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Ρωμαίους, ασπάστηκε το χριστιανισμό στην Αντιόχεια, όπου στάλθηκε, και στη συνέχει μαρτύρησε. Η δυτική εκδοχή είναι πως ο κυνοκέφαλος Ρέπροβος ήταν ένας γίγαντας που αναλάμβανε να περνάει με ασφάλεια τους ταξιδιώτες από ένα άγριο ποτάμι. Κάποια μέρα πέρασε από εκεί ο Ιησούς, που βρισκόταν ακόμα σε μικρή ηλικία. Εκτοτε ο ίδιος μετονομάστηκε σε Χριστόφορος και έγινε χριστιανός. Παρ’ όλα αυτά οι μεταβυζαντινές απεικονίσεις του αγίου τον δείχνουν χωρίς το σκυλίσιο κεφάλι του, γεγονός που καταδεικνύει ότι η σύγχρονη εκκλησία κάποια στιγμή προσπάθησε να απαγκιστρωθεί από τις αρχαίες παγανιστικές παραδόσεις. Υπάρχει όμως και η άποψη του καθηγητή Χαράλαμπου Χοτζάκογλου, καθηγητή στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, σύμφωνα με την οποία η απεικόνιση του αγίου Χριστόφορου ως κυνοκέφαλου, οφείλεται στο ότι οι πρώτοι χριστιανοί συγγραφείς εκτιμούσαν ιδιαίτερα τα έργα του Στράβωνα, του Γάιου Πλίνιου του Πρεσβύτερου, του Ρούφου Αβηινού και άλλων ιστορικών και γεωγράφων, οι οποίοι αναφέρονταν στα θηριώδη σκυλόμορφα πλάσματα που ζούσαν στην Ινδία.

Παράλληλα, κάποιοι άλλοι ιστορικοί συσχετίζουν την δυτική εκδοχή του Αγίου με τον κυνοκέφαλο Ανουβι, που μετέφερε στους ώμους του τον θεό Ώρο για να τον περάσει από το Νείλο. Πρόδρομοι των λυκανθρώπων;

Τα ανθρωπόμορφα πλάσματα με κεφάλι σκύλου αναφέρονται συχνά σε κείμενα της μεσαιωνικής λογοτεχνίας αντιπροσωπεύοντας την μαγεία, κυρίως τη μαύρη, την βαρβαρότητα, την κτηνώδη συμπεριφορά και το κακό. Διατήρησαν τα περισσότερα στοιχεία των μυστηριακών θρύλων της Ανατολής και τα ενσωμάτωσαν στην περιέργεια που χαρακτήριζε τις αναζητήσεις της μεσαιωνικής Ευρώπης, όπως αναφέρει στα έργα του ο Ισίδωρος της Σεβίλλης και άλλοι ιστορικοί.
 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ομοιότητα που των κυνοκέφαλων πλασμάτων της αρχαιότητας με την παράδοση των λυκανθρώπων. Αλλωστε οι μύθοι για τους τελευταίους, που είναι από τους αρχαιότερους της Ευρώπης, φαίνεται κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα να μπλέκονται σε αρκετά σημεία με τις παραδόσεις των κυνοκέφαλων.
 

Ο πρώτος μυθολογικά λυκάνθρωπος που συναντά ο επίδοξος ερευνητής προέρχεται από την ελληνική μυθολογία και ήταν ο Λυκάοντας από την Αρκαδία. Στην προσπάθειά του να κοροϊδέψει το Δία, προκάλεσε την οργή του πατέρα των Θεών που ξέσπασε μεταμορφώνοντας τον ίδιο αλλά και τους γιους του σε λύκους. Την ιστορία αυτή μεταφέρουν ο ιστορικός Απολλόδωρος ο Αθηναίος, αλλά και ο Παυσανίας στα Αρκαδικά. Σύμφωνα με το λεξικό Αρχαίας Ελληνικής του Ι. Σταματάκου, το λήμα Λύκη σήμαινε το φως και άρα ο λυκάνθρωπος δεν ήταν παρά ο μύστης, ο κάτοχος του φωτός και της γνώσης, που συμμετείχε στις τελετές που γίνονταν προς τιμήν του αστέρα Σείριου, του αστερισμού του Κυνός.

Ομως η έξαρση του αριθμού των θρύλων που αφορούν τους λυκανθρώπους παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Η μορφή και η απόχρωση που δόθηκε τότε ήταν πολύ διαφορετική από την αρχική έννοια που έφερε η λέξη λυκάνθρωπος στην αρχαία Ελλάδα. Τέτοιου είδους μύθοι αναπτύχθηκαν κυρίως στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Αυτοί ήθελαν τους λυκανθρώπους να αποτελούν κοινούς ανθρώπους μου μεταμορφώνονταν σε μοχθηρά πλάσματα κατά τη διάρκεια της νύχτας με πανσέληνο. Προκειμένου μάλιστα να ολοκληρωθεί η μεταμόρφωση, έπρεπε να καταναλώσουν ανθρώπινο κρέας, κάτι που ταύτιζε τη λυκανθρωπία με το θάνατο και το κακό και τους φερόμενους ως λυκανθρώπους, με την μαύρη μαγεία και εν τέλει το διάβολο.

Για τις αναφορές και τις κατά τόπους πεποιθήσεις για τους λυκανθρώπους έχουν μέχρι σήμερα δοθεί αρκετές πιθανές εξηγήσεις. Μια από αυτές ίσως να πηγάζει από το φόβο και τον παράδοξο σεβασμό που από την εποχή των πρωτόγονων έτρεφαν οι άνθρωποι για τον λύκο. Ας μην ξεχνάμε ότι για αιώνες αποτέλεσε τον κυριότερο εχθρό τους κατά τη διάρκεια του κυνηγιού, ενώ η δυνατότητά του να λειτουργεί αποτελεσματικά μέσα σε μια αγέλη (αν και κατά βάση μοναχικό ζώο) προκαλούσε δέος.
 

 Διαβάστε: Εκδόσεις Ιάμβλιχος, «Παγανιστικά Έθιμα στον Χριστιανισμό», Χρήστος Δ. Λάζος
Σημείωση: Το άρθρο αυτό της Θεανώς Καρούτα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο εβδομαδιαίο περιοδικό του Ελεύθερου Τύπου, τα “Φαινόμενα.

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

Γιατί οι ηλίθιοι ευημερούν

Γιατί οι ηλίθιοι ευημερούν

Γεράσιμος Πολίτης 2011-09-30T00:30:00+03:00

«...όμως δούλοι είναι για μένα και υποζύγια, κι ας λάμπουνε μαλαματένια τα χάμουρά τους.» 

Στην Ρωμαϊκή εποχή ο κόσμος διασκέδαζε με τους μονομάχους. Η διασκέδαση ήταν φτηνή, γιατί ο μονομάχος ήταν δούλος, που είχε υποκύψει στην βία των κυρίαρχων τάξεων. Τώρα ο "μονομάχος" είναι ακριβός, γιατί πρέπει να υποκύψει στην βία του πλούτου. Είναι οι αθλητές, οι καλλιτέχνες, οι πολιτικοί, που γίνονται δούλοι της κοινωνίας υποκύπτωντας στο χρήμα και την δόξα. Για κάθε δημόσιο πρόσωπο ισχύει, ότι είναι: «Ένας αδηφάγος νάρκισσος της εφήμερης δόξας (χειροκροτούμενος απαντούσε άπληστα "Κι άλλο! Κι άλλο!"), η σφοδρότερη πολεμική επί σκηνής μηχανή του μιούζικ-χωλ, ο Μπεκώ αγαπήθηκε όσο κανείς από τα πλήθη, όχι όμως και από την διανόηση, που τον ονόμασε "έμπορο χαράς" ή από τη γαλλική δημοσιογραφία, η οποία του επιφύλαξε αρκετά περιορισμένη στήριξη τα τελευταία 30 χρόνια, καθώς και ένα μάλλον χλιαρό κατευόδιο, πλην του Paris-Match.»  "Αγαπήθηκε από τα πλήθη" σημαίνει, ότι έγινε θύμα του πλήθους, ότι το πλήθος διασκέδαζε μαζί του. Έγινε ο Μιμηθός, ο παλαβός της κοινωνίας. Γενικά, οι δημόσιοι άνδρες και γυναίκες, οι επώνυμοι, είναι τα άτομα της κοινωνίας, που δεν μπορούν να αντισταθούν στην κολακεία και την σαγήνεια της "δαιμονικής" βίας. «Όπου η σκληρότητα δεν περνάει, η δαιμονική βία θα περάση στην κολακεία. Όπου η ανοικτή και χωρίς μάσκα πρόκληση δεν πρόκειται να βρη ανταπόκριση από το ανθρώπινο πνεύμα, η βία θα φορέσει το λευκό χιτώνα της αγνότητας των προθέσεων, στολισμένο με το διάσημα των ανωτέρων και υψηλών ιδανικών της ζωής. Όπου η απάτη της δαιμονικής βίας κινδυνεύει να αποκαλυφθή, εκείνη θα αποσυρθή από το πεδίο της μάχης, με το προσωπείο της ντροπής του ηττημένου. Θα αφήση να γίνη αντιληπτή η ήττα της, για να νικήση στα σίγουρα τον εκλεκτό της φονικής της προσβολής!» (υπογράμμιση δική μου). Όπως προαναφέρθηκε, "οι εκλεκτοί" της δαιμονικής βίας είναι όλοι οι δημόσιοι και επώνυμοι πολίτες, με τους οποίους οι υπόλοιποι διασκεδάζουν.

Ας δούμε την θέση των "εκλεκτών" της διαμονικής βίας στην σύγχρονη κοινωνία με ένα διήγημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ:

«Μέτρα ενάντια στη βία Όταν ο κ.Κ. ό στοχαστής έτυχε να μιλήσει κάποτε σε μιαν αίθουσα μπροστά σε πολύ κόσμο ενάντια στη βία, είδε τους ανθρώπους γύρω του να οπισθοχωρούν και να φεύγουν. Γύρισε τότε κι αντίκρισε τη βία. Τι έλεγες; τον ρώτησε ή βία. Εγώ; αποκρίθηκε ο κ.Κ. υποστήριζα τη βία. Σαν έφυγε ή βία οι μαθητές του κ.Κ. τον ρώτησαν γιατί έσκυψε το κεφάλι. Γιατί δεν έχω κεφάλι για σπάσιμο, αποκρίθηκε ο κ.Κ. Εξάλλου εγώ πρέπει να ζήσω περισσότερο από τη βία.

Και ο κ.Κ. αφηγήθηκε την παρακάτω ιστορία:

Στο σπίτι του κ.Έγκε, πού είχε μάθει να λέει όχι, ήρθε μια μέρα τον καιρό της παρανομίας ένας πράχτορας και του παρουσίασε ένα χαρτί, που το είχαν εκδώσει αυτοί που εξουσίαζαν την πόλη. Το χαρτί έλεγε ότι στον πράχτορα αυτόν θ’ ανήκε κάθε σπίτι όπου θα πατούσε το πόδι του, όπως και κάθε φαγητό που θα ζητούσε. Θα’ πρεπε ακόμα να τον υπηρετεί και κάθε άνθρωπος που θ' αντάμωνε.

Ο πράχτορας κάθησε σε μια καρέκλα, ζήτησε φαγητό, πλύθηκε, πλάγιασε και προτού κοιμηθεί ρώτησε τον κ.Έγκε με το πρόσωπο στον τοίχο: Θα με υπηρετείς;

Ο κ.Έγκε τον σκέπασε με την κουβέρτα, έδιωξε τις μύγες, κάθησε δίπλα στο προσκεφάλι του, κι όπως εκείνη την ήμερα τον υπάκουσε άλλα εφτά χρόνια. Ό,τι κι αν έκανε όμως για δαύτον, ένα πράγμα απόφυγε να κάνει: δεν του' πε ποτέ μια λέξη. Σαν πέρασαν τα εφτά χρόνια κι ο πράχτορας χόντρυνε από το πολύ φαΐ, τον ύπνο και τις διαταγές - πέθανε. Ο κ.Έγκε τον τύλιξε τότε στην ξεφτισμένη κουβέρτα, τον έσυρε έξω από το σπίτι, έπλυνε το στρώμα, άσπρισε τους τοίχους, ανάσανε βαθιά κι αποκρίθηκε: Όχι.» 

Άς δούμε το ίδιο κείμενο με μικρές αλλαγές:

"Μέτρα ενάντια στη βία Όταν ο κ.Κ. ό στοχαστής έτυχε να μιλήσει κάποτε σε μιαν αίθουσα μπροστά σε πολύ κόσμο ενάντια στη δαιμονική βία, είδε τους ανθρώπους γύρω του να οπισθοχωρούν και να φεύγουν. Γύρισε τότε κι αντίκρισε τη δαιμονική βία. Τι έλεγες; τον ρώτησε ή δαιμονική βία. Εγώ; αποκρίθηκε ο κ.Κ. υποστήριζα τη δαιμονική βία. Σαν έφυγε ή δαιμονική βία οι μαθητές του κ.Κ. τον ρώτησαν γιατί έσκυψε το κεφάλι. Γιατί δεν έχω κεφάλι για σπάσιμο, αποκρίθηκε ο κ.Κ. Εξάλλου εγώ πρέπει να ζήσω περισσότερο από τη δαιμονική βία.

Και ο κ.Κ. αφηγήθηκε την παρακάτω ιστορία:

Στο σπίτι του κ.Έγκε, πού είχε μάθει να λέει όχι, ήρθε μια μέρα τον καιρό της ευημερίας ένας εκλεκτός και του παρουσίασε ένα χαρτί, που το είχαν εκδώσει αυτοί που εξουσίαζαν την πόλη. Το χαρτί έλεγε ότι στον εκλεκτό αυτόν θ’ ανήκε κάθε σπίτι όπου θα πατούσε το πόδι του, όπως και κάθε φαγητό που θα ζητούσε. Θα’ πρεπε ακόμα να τον υπηρετεί, χειροκροτεί, θαυμάζει και κάθε άνθρωπος που θ' αντάμωνε.

Ο εκλεκτός κάθησε σε μια καρέκλα, ζήτησε φαγητό, πλύθηκε, πλάγιασε και προτού κοιμηθεί ρώτησε τον κ.Έγκε με το πρόσωπο στον τοίχο: Θα με πληρώνεις;

Ο κ.Έγκε τον σκέπασε με την κουβέρτα, έδιωξε τις μύγες, κάθησε δίπλα στο προσκεφάλι του, κι όπως εκείνη την ήμερα τον πλήρωνε άλλα εφτά χρόνια. Ό,τι κι αν έκανε όμως για δαύτον, ένα πράγμα απόφυγε να κάνει: δεν του’ πε ποτέ μια λέξη. Σαν πέρασαν τα εφτά χρόνια κι ο εκλεκτός χόντρυνε από το πολύ φαΐ, τον ύπνο και τις διαταγές - πέθανε. Ο κ.Έγκε τον τύλιξε τότε στην ξεφτισμένη κουβέρτα, τον έσυρε έξω από το σπίτι, έπλυνε το στρώμα, άσπρισε τους τοίχους, ανάσανε βαθιά κι αποκρίθηκε: Όχι."

Στην θέση του "εκλεκτού" μπορεί να είναι κάθε αθλητής, καλλιτέχνης, πολιτικός, δημοσιογράφος, ήτοι κάθε δημόσιο πρόσωπο, με το οποίο η κοινωνία διασκεδάζει, όπως το χωριό με τον Μιμηθό, τον "ήρωα" του Ν.Καζαντζάκη. Και αφού σταματήσει να διασκεδάζει μαζί του, τον ξεχνά, τον σκοτώνει. Τι απογίνονται οι αθλητές, οι καλλιτέχνες, οι πολιτικοί και όλοι οι επώνυμοι, όταν τελειώσει η "σύντομη" σταδιοδρομία των; Όλοι τους ξεχνάμαι και αυτοί πεθαίνουν, μεταφορικά και κυριολεκτικά. «Κάθε χωριό έχει τον παλαβό του, κι αν δεν έχει, τον φτιάχνει, για να περνά η ώρα του, ο Μιμηθός ήταν ο παλαβός του χωριού».  Έχω διαβάσει πολλές φορές το βιβλίο "Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά". Κάθε φορά ανακαλύπτω νέες ιδέες, η παραπάνω όμως φράση θεωρώ, ότι περικλείει όλη την σύγχρονη κοινωνία με τον πολιτισμό, την θρησκεία, τον έρωτα και την τέχνη.

Ο Μιμηθός! Αλλά ποιος είναι ο μηχανισμός "φτιαξίματος" του Μιμηθού; Το χωριό δεν δύναται να αποφασίσει να κάνει "παλαβό" τον τάδε ή τον δείνα συγχωριανό ή όχι. Αυτό γινόταν κάποτε με την ωμή και απροκάλυπτη βία, όπως οι ρωμαίοι, οι γερμανοί κ.τλ. Στην εποχή μας, όπου η ωμή βία καταργήθηκε, το "χωριό" βρήκε άλλο τρόπο: θέτει βραβεία για να βρεθεί ο αδύνατος χαρακτήρας, αυτός, που θα υποκύψει, για να "φτιαχτεί" ο παλαβός. Τα βραβεία είναι η περίσσεια του πλούτου, που διατίθεται για να διασκεδάζουν οι χωρικοί. Ο παλαβός είναι το άτομο, που για να διασκεδάζει το χωριό μαζί του, πρέπει να πληρωθεί. Ποιος αθλητής θα έκανε, ότι κάνει με μισθό δημοσίου υπαλλήλου; Ποιος πολιτικός, καλλιτέχνης θα θυσίαζε την ζωή του για λίγα λεφτά; Κανείς! Με το πολύ χρήμα η κοινωνία δημιουργεί τα άτομα, τους "εκλεκτούς", με τους οποίους, όπως με τον Μιμηθό, διασκεδάζει. Όσο η τεχνολογία προοδεύει, τόσο λιγότεροι άνθρωποι δουλεύουν, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να είναι διαθέσιμοι για υποψήφιοι "Μιμηθοί". Σήμερα η κοινωνία έχει την πολυτέλεια να διαλέγει τους Μιμηθούς από πλήθος ανέργων και απελπισμένων νέων, που η μόνη τους ελπίδα επιβίωσης είναι να γίνουν ... "επώνυμοι". Αυτό το καταφέρνει η κοινωνία θεσμοθετώντας τα "παιγνίδια" Big Brother και Bar.

Που στηρίζεται όμως "η επιτυχία" της διαδικασίας απονομής βραβείων; Η εξήγηση είναι πολύ απλή και την βλέπουμε στο τσίρκο, όπου τα ζώα - άλογα, ελέφαντες, ζέβρες, φώκιες κ.ά., εκτελούν δύσκολες χορευτικές φιγούρες. Αυτές οι φιγούρες είναι ο ερωτικός χορός προσέλκυσης του θηλυκού από το αρσενικό, που προκαλεί ο άνθρωπος επιβραβεύοντας το ζώο συνήθως με τροφή. "Οι εκλεκτοί", "οι επώνυμοι", είναι όσοι εκδηλώνουν δημόσια τις πράξεις προσέλκυσης του θηλυκού, της γυναίκας, έναντι βραβείου ή αμοιβής από την κοινωνία. Γι' αυτό στις βουλευτικές εκλογές περισσότερο ψηφίζονται "οι επώνυμοι - ηθοποιοί, τραγουδιστές, δημοσιογράφοι κτλ.", παρά οι όντως άξιοι εκπρόσωποι ενός λαού! Να πως προφύλαξε από τα παραπάνω ο Φίλιππος τον γυιό του, τον Μέγα Αλέξανδρο: "Δεν ντρέπεσαι να παίζεις τόσο καλά λύρα!" Εδώ θα παραθέσω μία σύγχρονη βουλγάρικη παροιμία, που τα λέει όλα: "Ότι δεν γίνεται με χρήμα, γίνεται με πολύ χρήμα." Στο πολύ χρήμα, όπως και στην πολύ δόξα κάποιοι άνθρωποι υποκύπτουν. «Ο αδαμικός άνθρωπος, τη στιγμή που εμπιστεύθηκε τον εαυτό του στη δαιμονική υποβολή, παραδόθηκε στην εξουσία της δαιμονικής βίας. Έγινε υποχείριος και δούλος της βίας. Πέρασε δηλ. στην κατάσταση μιάς ανελέητα δουλωτικής, της ελευθερίας του και της αξιοπρεπείας του, βίας! Έγινε δούλος! »  Η προσφώνηση "επώνυμος" είναι συνόνιμη με τον χαρακτηρισμό "δούλος", δούλος του χρήματος, της δόξας, ήτοι δούλος των υπολοίπων ανθρώπων, που διασκεδάζουν μαζί του. «Τον έπεισε ότι η δουλεία αυτή είναι η πραγματική, η γνήσια και ολοσδιόλου ανθρωπίνη ελευθερία!

Πρόκειται και εδώ για μια κατάσταση Biac, κάτω από την οποία "αναπαύονται" πολλοί άνθρωποι, χωρίς να το αντιλαμβάνονται.» (υπογράμμιση δική μου). Ευτυχώς, που δεν το αντιλαμβάνονται, επειδή είναι: «όλοι μεγάλες μορφές των σπορ, αστέρες της ροκ και προσωπικότητες της τηλεόρασης που βγάζουν εκατομμύρια ξεστομίζοντας λέξεις όπως "bummer", "radical" και "awesome" θεωρώντας ότι πρόκειται για πλήρεις προτάσεις.»  Μήπως το ίδιο δεν ισχύει και για ολόκληρα κράτη, που είναι υπόδουλα άλλων κρατών; Πρόκειται και εδώ για μια κατάσταση βίας, κάτω από την οποία "αναπαύονται" πολλά κράτη, χωρίς να το αντιλαμβάνονται. Κάποτε τα κράτη το κατάλαβαν και επεναστάτησαν, όπως και οι άνθρωποι. Διαβάζουμε πως ένα κράτος υποδουλώνει ένα άλλο: «Το Συμβούλιον της Οργανώσεως δια αλληλεγγύην μεταξύ των Αφρικανικών λαών εις μίαν Απόφασιν της Συνόδου εις Μπαντούγκ την 1 Απριλίου 1961, απαριθμεί τας κατωτέρω μορφάς του νεοαποικισμού: 1) εγκατάστασις Κυβερνήσεως - ανδρεικέλων και καθεστώτων, 2) ανασυγκρότησις χωρών και Κρατών εις αποικιακόν Κράτος μέχρι ή μετά την παραχώρησιν της ανεξαρτησίας εις διαφόρους ενώσεις προσηλωμένος εις τας πρώην Μητροπόλεις, 3) εσκεμμένος (βαλκανισμός) των αποικιακών χωρών, 4) υποδαύλισις και διατήρησις της υπονομευτικής δράσεως εναντίον των Κυβερνήσεων των ανεξαρτήτων Κρατών, 5) πρόκλησις συγκρούσεων μεταξύ των εθνοτήτων και των φυλών, 6) δημιουργία στρατιωτικών βάσεων εις τα εδάφη των πρώην αποικιών, 7) οικονομική διείσδυσκ με την βοήθειαν επενδύσεων, δανείων. νοηματικής βοήθειας. αποστολή τεννικών εμπειρογνωμόνων, υποδουλωτικών συμβάσεων. 8) πρόσδεσις δια γρηματιστικής - συναλλαγματικής εξαρτήσεως των πρώην αποικιών προς τας Μητροπόλεις κ.ο.κ.. 9) οικονομική διάσπασις της χώρας και απομόνωσις των τμημάτων της, 10) προσχώρησις των πρώην αποικιών εις κλειστός οικονομικός ομάδας, 11) σκληραί διώξεις των αγωνιστών της ανεξαρτησίας και κατάπνιξις της λαϊκής αντιστάσεως. »  (υπογράμμιση δική μου). 

Πηγή: 

Κων/νος Δημ. Μαρίτσας Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΑΣ Η/Μ του ΕΜΠ

''Πολιτισμός και Φυσική επιλογή''

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

Το διαζύγιο της Θάλειας Ανδρέου *

http://www.onestory.gr/post/25600123684

_ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ

της Θάλειας Ανδρέου *

.

Ζω σ’ ένα σπίτι όπου τα μπάνια είναι περισσότερα από τους ενοίκους του. Τρία μπάνια για δύο. Εμένα και τον Ορφέα. Ο Ορφέας είναι πέντε ετών άρα οι ένοικοι θα μπορούσαν να λογαριαστούν και σε έναν και μισό. Τα τρία μπάνια είναι διαφορετικά μεταξύ τους, άλλα πλακάκια, άλλη διαρρύθμιση, άλλο ύφος, άλλα είδη υγιεινής, όλα διαφορετικά. Στο ένα έχει μπανιέρα, στο άλλο έχει ντους και στο τρίτο στο ισόγειο έχει μόνο lavabo και τουαλέτα. Όλα έχουν τουαλέτες. Ο Ορφέας το διασκεδάζει όταν πάει για πιπί και κακά. Καθώς ακόμα είναι μικρός και άρα ανήμπορος να αυτοεξυπηρετηθεί, όταν με καλεί για να τον βοηθήσω, δεν μου φανερώνει σε ποιο μπάνιο βρίσκεται, έτσι ώστε να ανοίξω όοολες τις πόρτες πριν τελικά τον βρω πίσω από την τελευταία. Αν τον βρω με την πρώτη, τσαντίζεται. Τον σύζυγο και κύριο του τρίτου μας μπάνιου, αν υποθέσουμε ότι σε κάθε μπάνιο αντιστοιχεί αναλογικά κι ένας ένοικος, τον θάψαμε μετά τιμών πάνε δυο χρόνια. Έκτοτε, εμφανίζεται τακτικά, δυο με τρεις φορές την εβδομάδα-ενίοτε και περισσότερες, πλέον όμως μόνο ως μπαμπάς του Ορφέα, κάτι σαν guest star. Μετά από ένα διαζύγιο, αναπόφευκτα ο ρόλος του μπαμπά συρρικνώνεται. Από leading actor σε guest star και από έτερον ήμισυ απλά έτερος. Η τελετή λήξης του γάμου μας ήταν λιτή, χωρίς λυρικές εξάρσεις, φωνές και σιχτιρίσματα. Στο highlight, ένα γαμώ τη πουτάνα μου σε ανεβασμένα ντεσιμπέλ από τα χείλη του εκλιπόντος και το χτύπημα της πόρτας πίσω του, κι αυτό ήταν όλο. Προς ελάχιστη τέρψη και περίσσεια αγανάκτηση του φιλοθεάμoνος κοινού στο γειτονικό μπαλκόνι όπου και περίμεναν τον Gozilla να πατάει αυτοκίνητα μπλοκαρισμένα στην Times Square κι αντί αυτού βρήκαν την Juliette Binoche στην Μπλε ταινία του Κισλόφσκι. Καθάρισα και κλείδωσα το τρίτο μπάνιο, και μετά δεν έκλαψα. Έκλαιγα σιωπηλά όλο τον προηγούμενο χρόνο σ’ όλες τις φορές που μου δόθηκε αφορμή να καταλάβω ότι δεν επρόκειτο να καταφέρω να δώσω στον Ορφέα ό,τι είχαν δώσει σε μένα οι δικοί μου γονείς: ένα ήσυχο και πάντα φιλικό προς τους χρήστες του σπιτικό. αυτό, και ένα αδελφάκι. Δικαιολογημένη λοιπόν, η μεγάλη μου ανακούφιση από τη σωρεία τύψεων που στριφογύρναγαν στο στρώμα μου τις νύχτες, όταν, μετά από προτροπή του νυν πρώην συζύγου να διαπραγματευτούμε το αδιαπραγμάτευτο παρουσία ψυχολόγου, άκουσα από το στόμα του τελευταίου και εξέλαβα ως ελαφρυντικό ότι ο γάμος διαλύεται ουδέποτε η οικογένεια. Αν και όχι πλέον κάτω από την ίδια στέγη, ο Ορφέας θα έχει πάντα τον μπαμπά του και φυσικά την μαμά του. Και κάπως έτσι το πήραμε όοολοι απόφαση, το φάγαμε-άλλοι το μασήσαμε καλά κι άλλοι το κατάπιαμε, τελοσπάντων, όλοι το χωνέψαμε. Έκτοτε, τα τρία μπάνια πλεονάζουν των ενοίκων στο σπίτι του Ορφέα, όπως πλεονάζουν τα δώρα, τα χατίρια και τα κανακέματα από θειους, παππούδες και φυσικά τους ενοχικούς γονείς, με αποτέλεσμα να ‘χει γίνει ο μικρός ένα κακομαθημένο νήπιο. Έκτοτε ο μπαμπάς παρηγοριέται από αγκαλιά σε αγκαλιά και η μαμά στην αγκαλιά του μόνου πλέον άντρα στη ζωή της. Αυτού και του Johnny Walker, γιατί το κακομαθημένο της κοιμάται νωρίς τα βράδια.

.

Η Θάλεια Ανδρέου ζει κι εργάζεται ως καθηγήτρια γαλλικών σε μεγάλη επαρχιακή πόλη του νότου. Το “διαζύγιο” είναι το πρώτο από μια σειρά μεγαλεπήβολων συγγραφικών πονημάτων της, τα οποία, μετά από παραινέσεις φίλων, που η ίδια χαρακτηρίζει τουλάχιστον ως λογικούς και συνετούς ανθρώπους, μάλλον θα παραμείνουν στην αφάνεια. Το παρόν τρύπωσε στο mail της συγγραφέως αιφνίδια, σε μια στιγμή μεγάλης μοναξιάς.

[ e-mail ]
 σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω