Εδώ θα βρείτε ένα μωσαϊκό θεμάτων . Κλείσαμε 10ετία και γι αυτό κάποιες αναρτήσεις έχουν αλλοιωθεί. Οι σελίδες που αναφέρω είναι τα νέα μου ιστολόγια που αλληλοστηρίζονται με αυτό εδώ το παλιό ... Σας ευχαριστώ!
Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2018
Πώς να γίνετε μελισσοκόμος σε 10 βήματα
Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
toxrysomeli.blogspot.com
θέματα μελισσοκομίας,περιβάλλον,εγκυκλοπαιδικά,μέλι και υγεία
https://toxrysomeli.blogspot.com/2018/09/10.html?spref=fb
Πώς να γίνετε μελισσοκόμος σε 10 βήματα
Μια συχνή ερώτηση που έρχεται συχνά με
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή μας απευθύνεται τηλεφωνικός είναι η εξής: «Θέλω να
γίνω μελισσοκόμος. Μπορείτε να μου πείτε πώς να ξεκινήσω;»
Εκ πρώτης όψεως, η απάντηση δεν αφορά
παρά τους υποψήφιους ή έστω αρχάριους μελισσοκόμους. Ωστόσο, όλα όσα θα κάνει
ένας αρχάριος, θα τα κάνει κι ο βετεράνος και,
ας μη ξεχνάμε, πάντα γηράσκουμε αεί διδασκόμενοι, κι εσείς κι εμείς που
γράφουμε αυτό το άρθρο.
Οδηγίες προς υποψήφιους μελισσοκόμους,
λοιπόν, κι εσείς οι παλιοί μπορείτε να δείτε αν τα λέμε καλά (εσείς τι θα
συμβουλεύατε έναν αρχάριο;) ή αν τα κάνετε εσείς καλά τόσον καιρό! Στοίχημα ότι
μάθατε από τα λάθη σας, όπως και εμείς…
1. Απαντήστε στην ερώτηση «Μπορώ να γίνω
μελισσοκόμος;»
Οι υποψήφιοι που δεν έχουν ανοίξει
κυψέλη -παρέα με μελισσοκόμο κατά προτίμηση- και δεν έχουν τσιμπηθεί, θα πρέπει
πρώτα – πρώτα να δουν αν είναι εντομόφοβοι ή, ακόμα χειρότερα, αλλεργικοί. Στην
τελευταία περίπτωση πρέπει να προσπαθήσουν πολύ, με θεραπείες
απευαισθητοποίησης και πάντα να έχουν μαζί τους ένεση κορτιζόνης ή αδρεναλίνης.
Τέτοια ένεση πρέπει να έχουν μαζί όλοι
οι μελισσοκόμοι γιατί η αλλεργία εμφανίζεται ξαφνικά και σε βετεράνους
μελισσοκόμους ή γιατί οι μελισσοκόμοι έχουν μαζί και εργάτες που δεν ξέρουν αν
είναι αλλεργικοί και γιατί… δεν κοστίζει!
2. Απαντήστε στην ερώτηση «Γιατί θέλω να
γίνω μελισσοκόμος;»
Θέλετε να βγάλετε χρήματα; Να βρείτε την
επαφή με τη φύση που σας λείπει; Να βγάλετε το δικό σας μέλι; Να μπείτε σε
πρόγραμμα νέων αγροτών; Να βγάλετε βιβλιάριο ΟΓΑ; Υπάρχουν και άλλοι τρόποι για
να πετύχει κανείς αυτούς τους στόχους.
O υποψήφιος μελισσοκόμος πρέπει να
αγαπάει τη μέλισσα και τα προϊόντα της και ο καλύτερος τρόπος για να το
διαπιστώσει είναι να ασκηθεί πλάι σε κάποιον έμπειρο μελισσοκόμο. Αν δε βλέπει
την ώρα να πάει στα μελίσσια σημαίνει ότι του ταιριάζει η μελισσοκομία. Αν
αντιθέτως ψάχνει τρόπο να αποφύγει την υποχρέωση, ας αλλάξει κατεύθυνση.
3. Παράλληλα με την άσκηση πλάι σε
έμπειρο μελισσοκόμο διαβάζουμε μελισσοκομικά βιβλία, μελισσοκομικά περιοδικά
και, όσοι έχουμε εξοικείωση με υπολογιστές και διαδίκτυο, επισκεπτόμαστε την
ιστοσελίδα της Ομοσπονδίας (www.omse.gr) που είναι αρκετά ενημερωμένη και
επίκαιρη και περνάμε τακτικά από τα μελισσοκομικά μπλογκς – τις προσωπικές
σελίδες μερακλήδων μελισσοκόμων, που οι αφηγήσεις και οι φωτογραφίες τους.
καθώς και οι ανταλλαγές απόψεων που φιλοξενούν, είναι ολόκληρο σχολείο! Φυσικά,
κανείς μας. όσο έμπειρος και να είναι, δεν πρέπει να σταματήσει να
ενημερώνεται. Στο τέλος αυτού του άρθρου θα βρείτε την ελληνική μελισσοκομική
βιβλιογραφία και τις όσες ενδιαφέρουσες ηλεκτρονικές διευθύνσεις μπορέσαμε να
βρούμε. Δεχόμαστε προσθήκες!
4.Σε όλους τους νέους μελισσοκόμους
συστήνουμε να μάθουν εξαρχής να παράγουν όλα τα προϊόντα της κυψέλης. Το ίδιο
-και περισσότερο θερμά-συστήνουμε και στους παλιούς.
Εκτός του ότι η ζήτηση για γύρη,
βασιλικό πολτό και πρόπολη ολοένα αυξάνει, εκτός του ότι η τιμή αυτών των
προϊόντων είναι κατά πολύ υψηλότερη από του μελιού, εκτός του ότι η παραγωγή
τους εξαρτάται λιγότερο από τις καιρικές συνθήκες και άλλους παράγοντες που
επηρεάζουν τη νεκταροέκκριση. είναι αμαρτία να μην απολαμβάνουμε τα οφέλη τους
εμείς οι ίδιοι και η οικογένειά μας!
Για να μάθουμε όλες τις τεχνικές, εκτός
από πολλή εξάσκηση χρειάζεται και ο σωστός δάσκαλος. Σεμινάρια μελισσοκομίας
λοιπόν είναι το τέταρτο βήμα (αναλυτική ενημέρωση στο τέλος του άρθρου), αφού
έχετε κάνει τα τρία πρώτα βήματα και μπορείτε να καταλάβετε αυτά που θα
ακούσετε κι έχετε μαζέψει και απορίες.
5. Επιλογή του είδους της μελισσοκομικής
εκμετάλλευσης.
Πριν αγοράσετε κυψέλες και υλικό, πριν
επενδύσετε έστω κι ένα ευρώ, πρέπει να ξέρετε τι πάτε να κάνετε: Θα γίνετε κατά
κύριο επάγγελμα μελισσοκόμος; Θέλετε ένα συμπληρωματικό εισόδημα γύρω στα
15.000 ευρώ το χρόνο; Θέλετε απλώς ένα υγιεινό χόμπυ που θα διώχνει το στρες,
θα σας φέρνει σε επαφή με τη μάνα φύση και θα χαρίζει τα δώρα της κυψέλης σε
σας και τους δικούς σας; Θα έχετε μία ή περισσότερες παραγωγικές κατευθύνσεις;
Π.χ. τα 15.000 ευρώ αντιστοιχούν σε 10
κιλά βασιλικό πολτό προς 1.5 ευρώ το γραμμάριο τιμή χονδρικής. Αν πουλήσουμε το
ένα κιλό στη λιανική προς 2.5 ευρώ και πουλήσουμε και 500 κιλά μέλι λιανική,
σίγουρα έχουμε βγάλει τα έξοδα και τα 15 χιλιάρικα είναι κέρδος. Πόσα μελίσσια
όμως θα χρειαστώ για να βγάλω 10 κιλά βασιλικό πολτό και να μου μείνουν και
μελίσσια παραγωγικά να τρυγήσω και τουλάχιστον 500 κιλά μέλι; Εξαρτάται από την
τεχνική που θα έχετε μάθει και πόσο καλά την έχετε μάθει στο βήμα 4. από το πόσο
θέλετε να δουλέψετε και το αν είστε μόνος ή βοηθάει κι η οικογένεια, εξαρτάται
ακόμα και από τον καιρό μερικές φορές. Και να θυμάστε: ο στόχος δε θα
επιτευχθεί ούτε με την πρώτη ούτε με τη δεύτερη χρονιά! Έχετε όμως έναν στόχο.
Από τα πιο απαραίτητα μαθήματα στα
σεμινάρια που θα παρακολουθήσετε είναι οι βασικές γνώσεις αγροτικής οικονομίας!
Υπολογισμός ετήσιων εξόδων και εσόδων. Πόσα θέλω για πετρέλαιο, τροφές,
εξοπλισμό, φάρμακα για τη βαρρόα. εργατικά. ενοίκιο αποθήκης ίσως. βάζα κι
ετικέτες, κ.λπ.. κ.λπ. Τι ποσότητα κι από ποιο προϊόν πρέπει να παράγω για να
βγάζω τα χρήματα που θέλω: Πόσους πελάτες λιανικής πρέπει να έχω: Πόσο να δίνω
χονδρική και πόσο λιανική: Φυσικά και θα κάνουμε λάθη στην αρχή. Φυσικά και δε
θα μας βγουν πάντα οι υπολογισμοί. Αλλά αν έχω μάθει να υπολογίζω πριν δράσω θα
αποφύγω τα πολύ μεγάλα λάθη.
Οι παλιοί μελισσοκόμοι έχουν μάθει να
υπολογίζουν έσοδα-έξοδα συχνά με οδυνηρό τρόπο. Καλό είναι, όσα χρόνια και να
ασχολούμαστε με τη μελισσοκομία, να κάνουμε στην αρχή του χρόνου τους υπολογισμούς
και να θέτουμε το ερώτημα: κάνω τη μελισσοκομία που θέλω ή αυτή που μπορώ;
Μπορώ να κερδίσω περισσότερα; Μήπως με 50 μελίσσια που παράγουν απ’ όλα και με
χρόνο να τα περιποιηθώ καλύτερα βγάζω περισσότερα από ότι με τα 150 που τρέχω
να τα προλάβω; Μήπως να τυποποιήσω ο ίδιος το μέλι;
Ποτέ δεν είναι αργά για βελτίωση και
σεμινάρια!
6. Αγορά και προετοιμασία του
μελισσοκομικού εξοπλισμού.
Ένας ακόμη λόγος για να γίνει κανείς
συνδρομητής σε μελισσοκομικά περιοδικά είναι οι διαφημίσεις και οι μικρές
αγγελίες. Έχοντας μαθητεύσει πλάι σε έμπειρο μελισσοκόμο, έχοντας κάνει
σεμινάρια και πηγαδάκια στα διαλλείματα του σεμιναρίου και, πιθανώς, έχοντας
συζητήσει μέσω διαδικτύου με μελισσοκόμους ανά την Ελλάδα, σίγουρα έχετε
πληροφόρηση για το που να βρείτε τι και πόσο καλό είναι.
Θα χρειαστείτε στην αρχή:
Κατάλληλα ρούχα εργασίας, που
προστατεύουν το πρόσωπο, το σώμα και τα χέρια από τσιμπήματα.
Ξέστρο-εργαλείο μελισσοκόμου που ανοίγει το κολλημένο καπάκι,
ξεσφηνώνει και εξάγει το πλαίσιο, ξύνει κερί και πρόπολη, σκοτώνει σφήκες,
καρφώνει και άλλα πολλά
Καπνιστήρι και αναπτήρα και το κατάλληλο
καύσιμο
Bούρτσα για να απομακρύνονται οι
μέλισσες από το πλαίσιο
Kυψέλες, δηλαδή: κινητή βάση, ορόφους,
πλαίσια, καπάκια, πόρτες, συνδετήρες, σύρμα, καψούλια, τεντωτήρα, βάσεις
κηρηθρών, το μηχάνημα που ζεσταίνει τα σύρματα για να κάτσει η βάση της
κηρήθρας, λινέλαιο και ριπολίνη νερού για την προστασία του εξωτερικού της
κυψέλης (αν βρείτε πατέντα δική σας ή φίλου να βουτάτε τις κυψέλες σε λιωμένη
παραφίνη ξεχάστε το βάψιμο).
Στην πορεία θα χρειαστείτε κι άλλα. αλλά
σιγά -σιγά. Δανειστείτε. Μάθετε πρώτα.
7. Επιλογή του μελισσοκομείου.
Αυτό είναι το δύσκολο! Οι προδιαγραφές
ενός καλού μελισσοκομείου είναι απλές και εύκολα θα βρεθούν μέρη που
ανταποκρίνονται σ’ αυτές. Πλην όμως στην Ελλάδα, αν και με νόμο τα μελίσσια
μετακινούνται ελεύθερα (μην αναστενάζετε οι παλιοί, μέχρι εδώ ακούγεστε!).
υπάρχουν προβλήματα… Υπάρχουν οι βοσκοί, οι βίλες στο δάσος, τα ξενοδοχεία στο
δάσος και τις ακτές, οι αλλεργικοί σταφυλοπαραγωγοί, οι κλέφτες και οι διπλανοί
μελισσοκόμοι. Προσοχή!
Πριν βάλετε τα μελίσσια σας σ’ ένα
χωράφι πρέπει να είστε βέβαιοι ότι δεν είναι ιδιόκτητο. Να τηρείτε τις
αποστάσεις που λέει ο νόμος (25 μέτρα από δημόσιο δρόμο και 30 μέτρα από το
τελευταίο σπίτι οικισμού) και να σέβεστε τους νόμους (π.χ. δεν τοποθετούμε τα
μελίσσια σε ζώνες πυρασφάλειας) και την κοινή λογική (αν βάλω 250 μελίσσια
εκατό μέτρα μακριά από σπίτι θα δημιουργήσω όχληση κι ας είμαι νόμιμος, αν βάλω
200 μελίσσια 200 μέτρα μακριά από τα τριάντα μελίσσια του συναδέρφου
μελισσοκόμου είναι αντιδεοντολογικό).
Οι τοποθετήσεις μελισσοσμηνών είναι ένα
από τα πιο ακανθώδη ζητήματα, όχι μόνο γιατί οι μελισσοκόμοι αντιμετωπίζουν
ενάντια συμφέροντα, αλλά γιατί η μελισσοκομικά πυκνότητα της Ελλάδας είναι
παγκόσμιο ρεκόρ, η μελισσοκομικά χλωρίδα μειώνεται και δεν υπάρχει μεγάλη
συνεννόηση κι αλληλεγγύη μεταξύ των ίδιων των μελισσοκόμων.
Αν και είναι από μόνο του σαν θέμα ένα
άρθρο, στον αρχάριο μελισσοκόμο θα συστήσουμε, εκτός από τα βασικά που πρέπει
να τηρεί, τουλάχιστον στην αρχή που θα έχει λίγα μελίσσια. ν’ ακολουθεί κάποιον
εμπειρότερο μελισσοκόμο.
Mιά εντελώς διαφορετική περίπτωση,
σπάνια μεν αλλά επιτυχημένη όπου δοκιμάστηκε, είναι το μόνιμο μελισσοκομείο σε
συνδυασμό με άλλες αγροτικές δραστηριότητες ή/και αγροτουρισμό. Σκεφτείτε το.
8. Επιλογή μελισσιών.
Οι πιο πολλοί ξεκινάμε με 1-4 μελίσσια
που μας χαρίζουν. Προσπαθούμε να τα πολλαπλασιάσουμε αλλά. αργά ή γρήγορα,
έρχεται η στιγμή που θέλουμε να πάρουμε μελίσσια. Προσοχή! Είναι μεγάλο λάθος
να ξεκινήσουμε από την αρχή με τα 100 μελίσσια που υπολογίσαμε ότι θα μας
δώσουν το εισόδημα που επιθυμούμε. Ξεκινάμε με λίγα και αυξάνουμε τα μελίσσια
σταδιακά: 4-10-20-30-50-(70)- 100 μαζί με τις γνώσεις μας.
Ρωτάμε στον τοπικό σύλλογο,
συνεταιρισμό, κατάστημα μελισσοκομικών εφοδίων. Διαβάζουμε αγγελίες στα
μελισσοκομικά περιοδικά και διαφημίσεις όσων πωλούν σε τακτική βάση βασίλισσες
και παραφυάδες. Μπορούμε να επιλέξουμε την τιμή που μας συμφέρει αλλά πάντα να
την υπολογίζουμε σε σχέση με το τι αγοράζουμε. Το πιο σωστό είναι να ζητάμε από
τον προμηθευτή μας υγειονομικό πιστοποιητικό από κτηνίατρο για τα μελίσσια του.
κάθε φορά που αγοράζουμε μελίσσια. Αυτό ωφελεί κι εμάς και τους γείτονες
μελισσοκόμους. Και τον προμηθευτή που μαθαίνει τι έχουν ή δεν έχουν τα μελίσσια
του.
Ένας αρχάριος ίσως να μην μπορεί να
ξεχωρίσει τη νεαρή βασίλισσα από την πιο ώριμη αλλά για έναν αρχάριο αυτό δεν
είναι το τέλος του κόσμου. Έτσι κι αλλιώς μαθαίνει.
9. Εγγραφή στο σύλλογο και έκδοση
μελισσοκομικού βιβλιαρίου.
Μπορείτε να βρείτε τον ή τους συλλόγους
της περιοχής σας από την ΟΜΣΕ μ’ ένα τηλεφώνημα ή από την ιστοσελίδα της. Η
εγγραφή στο σύλλογο είναι σημαντική καθώς σε τοπικό επίπεδο ο σύλλογος μπορεί
να έχει σημαντική δράση (φυτεύσεις, δασοπροστασία, ημερίδες, εκπαιδεύσεις.
γιορτές μελιού, προστασία των δικαιωμάτων των μελισσοκόμων κ.λπ.)
Με τον ίδιο τρόπο μπορείτε να βρείτε το
πλησιέστερο σε σας Μελισσοκομικό Κέντρο το οποίο θα σας στηρίξει στα πρώτα σας
βήματα και όποτε το χρειαστείτε. Οι επόπτες μελισσοκομίας είναι επιστήμονες που
ειδικεύονται στη μελισσοκομία και πέρα από την τεχνική στήριξη που παρέχουν,
σας διασυνδέουν με όλους τους φορείς και τις υπηρεσίες και σας ενημερώνουν
κατάλληλα.
Υποχρεούστε να βγάλετε μελισσοκομικό
βιβλιάριο όταν κατέχετε από 10 μελίσσια και άνω. Χρειάζεστε 2 φωτογραφίες.
ταυτότητα. Α.Φ.Μ.. βεβαίωση συλλόγου και κάποια έντυπα που σας δίνονται από το
σύλλογο. Με την κατάθεση των δικαιολογητικών σας η Διεύθυνση Αγροτικής
Ανάπτυξης σας δίνει έναν αριθμό που θα πρέπει να πυροσφραγιστεί στις κυψέλες
σας. Είναι ο αριθμός του μελισσοκομικού σας βιβλιαρίου, το οποίο θα παραλάβετε
αφού ο γεωπόνος της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης μετρήσει τις
πυροσφραγισμένες με τον αριθμό σας κυψέλες. Πυροσφραγίδα μπορείτε να αγοράσετε
ή να δανειστείτε.
10. Αγορά μελισσοκομικού αυτοκινήτου
(1,5 τόνοι ωφέλιμο φορτίο).
Αυτό είναι όντως το τελευταίο βήμα και
σημαίνει ότι έχει κανείς τουλάχιστον τριάντα μελίσσια, μελισσοκομικά βιβλιάριο
και δηλώνει τα τριάντα μελίσσια και στο έντυπο Ε1 της εφορίας. Θα απευθυνθείτε
στη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης έχοντας μαζί και μια βεβαίωση από το σύλλογο.
Το μελισσοκομικά αυτοκίνητο δε μας κάνει
επαγγελματίες αλλά σίγουρα δεν έχουμε 10 μελίσσια για χόμπι και το έχουμε δει
ζεστά το πράγμα. Από δω και πέρα όλα είναι πιθανά και σίγουρα έχουμε δώσει και
λεφτά για περεταίρω εξοπλισμό, όπως πχ για μελιτοεξαγωγέα, ανοξείδωτα δοχεία
κλπ. Σίγουρα έχουμε βρει αποθήκη γι’ αυτό το υλικό και τους τόπους που
πηγαίνουμε τα -τουλάχιστον τριάντα- μελίσσια μας. Οι μελισσοκομικοί μας
ορίζοντες είναι ανοιχτοί κι είμαστε ελεύθεροι να χαράξουμε πορεία
Καλοί τρύγοι και καλή προκοπή λοιπόν, σε
νέους και παλιούς. γιατί οι καιροί είναι δύσκολοι και, πάνω που έφτιαξε ο
καιρός και πήραμε μέλια, χάλασε η οικονομία….
Οι γεωτεχνικοί της ΟΜΣΕ
Κατερίνα Καρατάσου, Κτηνίατρος,
Αγλαΐα Κοντοθανάση, Γεωπόνος
Βλάστηση και Βιότοποι στη Σύρο
Βλάστηση και Βιότοποι στη Σύρο
Η χλωρίδα της Σύρας χαρακτηρίζεται από μεσογειακά είδη θάμνων και φρυγάνων , που σε μερικές περιπτώσεις παίρνουν δενδρώδη μορφή
https://www.melissokomikosxartis.gr/vlastisi-viotopoi-syros/
Βλάστηση και Βιότοποι στη Σύρο
Υπάρχουν δύο απόψεις- υποθέσεις σχετικές με τη δασική φυσιογνωμία των Κυκλάδων μέσα στο χρόνο. Σύμφωνα
με την πρώτη τα νησιά αυτά ήσαν πάντοτε άγονα, με πολύ περιορισμένη
βλάστηση. Το τοπίο τους έχει ελάχιστα μεταβληθεί με το πέρασμα του
χρόνου.
Η δεύτερη άποψη θέλει τα νησιά καταπράσινα και δασωμένα πριν πολλά χρόνια, αποδίδοντας την αιτία της σημερινής φαλακρής εικόνας τους στην υλοτομία, στις πυρκαγιές και σε διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Όσο περισσότερο ερευνούμε το παρελθόν των νησιών, τόσο ανακαλύπτουμε ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, παλιότερα, υπήρχε μεν πυκνότερη βλάστηση, ακόμα και μεμονωμένα δάση, αλλά η εικόνα των νησιών απείχε πολύ από τον «παράδεισο» που η «ρομαντική» δεύτερη άποψη υποστηρίζει. Είναι μάλιστα πιθανό, ότι η κατανομή των ζωνών βλάστησης και των βιότοπων ήταν ανάλογη με τη σημερινή. Τα παράκτια δάση και τα παραθαλάσσια έλη ήσαν οι πιο ευπρόσβλητοι βιότοποι, οι πρώτοι που υποβαθμίστηκαν και, αργότερα, χάθηκαν. Αντίθετα, η βλάστηση γύρω ατό τις λιγοστές πηγές της ενδοχώρας διατηρήθηκε σχετικά ανέπαφη, και σε ορισμένες Κυκλάδες σώζονται ακόμα τμήματα αρχέγονων δασών τα οποία πλαισιώνουν τις μοναδικές υγρές περιοχές που κρύβονται στις βουνοπλαγιές και τις βαθιές κοιλάδες.
Για τον ερευνητή που κινείται στο χώρο της τοπογεωγραφίας, αποτελεί πεποίθηση ότι τα περισσότερα από τα είδη των ζώων που συναντώνται σήμερα στα νησιά υπήρχαν εκεί από παλιά(1) και είτε επεκτάθηκαν, αν οι περιβαλλοντικές αλλαγές τα ευνόησαν, είτε περιορίστηκαν από την ανθρώπινη δραστηριότητα και την υποβάθμιση των βιοτόπων τους∙ είναι φυσικό ότι τα περισσότερο εξειδικευμένα είδη κινδύνεψαν πιο πολύ από τα ανθρωπόφιλα ή τα προσαρμοστικά και μειώθηκαν σε αριθμούς∙ ορισμένα έφτασαν στα όρια της εξαφάνισης. Τα σαρκοφάγα, όπως ο αγριόγατος, και τα μεγάλα αρπακτικά πουλιά αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αντίθετα, τα ερπετά επεκτάθηκαν μαζί με τα φρύγανα που αντικατέστησαν ορισμένα δάση που κόπηκαν ή κάηκαν.
Η χλωρίδα της Σύρας χαρακτηρίζεται από μεσογειακά είδη θάμνων και φρυγάνων , που σε μερικές περιπτώσεις παίρνουν δενδρώδη μορφή∙ το πιο διαδεδομένο «δένδρο» αυτής της ομάδας ήταν πάντοτε η Αρεφτιά ή Φίδα, που δεν είναι άλλη από την Άρκευθο (Juniperus phoenicea και J. macrocarpa). Οι θάμνοι αυτοί ήσαν, παλιότερα, πολύ πιο διαδεδομένοι και πιθανότατα, σχημάτιζαν πυκνά, αδιαπέραστα ρουμάνια, τα οποία είχε υπόψη του ο Della Rocca, όταν έγραφε ότι οι Τούρκοι και οι Βενετοί κατέστρεψαν τα επί της σειράς των ορέων της νήσου των αντικρύ κειμένων της Δήλου δάση της Σύρας.
Η Αρεφτιά ήταν πολλαπλά χρήσιμη για τους κατοίκους του νησιού: το ξύλο της είναι ανθεκτικό και μας είναι γνωστό ότι οι Τούρκοι κατασκεύαζαν μ’ αυτό ξιφολαβές. Σαν καύσιμο δίνει λαμπερή φλόγα και χρησιμοποιείται για τη λειτουργία καμίνων σιδηρουργείων και χαλκουργείων, αφού πρώτα ανθρακοποιηθεί (γυφτοκάρβουνο).
Αντίθετα από τον Tournefort που υποστηρίζει ότι η ξυλεία στο νησί είναιολιγίστη ο Αμπελάς και ο Della Rocca επιμένουν ότι υπήρχε εν ουχί ολίγη αφθονία. Εκτός από την Αρεφτιά στο νησί υπάρχουν ακόμα Σχίνοι, Λυγαριές, Αγριελιές και Χαρουπιές. Τα χαρούπια ή ξυλοκέρατα, μαζί με το κρέας των αγριόγιδων, αποτελούσαν τη βασική διατροφή των 400 περίπου «Συριανών» όταν τους συνάντησε ο Buondelmonti το 1414.
Από πολύ παλιά έχουν γίνει συστηματικές «αναδασώσεις» με πεύκα σε διάφορα σημεία της Σύρας, όπως στο λόφο της Ανάστασης και στις πλαγιές της συνοικίας Βαπόρια, ενώ φυτεύτηκαν αλμυρίκια (Tamarix sp.) στα αλατούχα εδάφη που βρίσκονται κατά μήκος της παραλίας από τον Ταρσανά μέχρι τον Αξό, καθώς και στην αμμουδιά της Βάρης.
Ψηλοί θάμνοι που χρησιμοποιούνται για ξύλευση είναι επίσης ο Πρίνος. η Κουμαριά, το Φιλύκι και η Αριά, Τα φυτά αυτά σχηματίζουν συστάδες, που στη Σύρα τις ονομάζουν σκλερές (ταυτίζοντάς τις, μερικές φορές με τους πετρότοιχους) και τις χρησιμοποιούν για παραγωγή κλαριών «του φούρνου». Από τα φρύγανα, ο Μύρτος και η Δάφνη, καθώς και το Σπάρτο, ο Αγούδουρας, η Αλισφακιά, ο Ασπάλαθρας, το Αχινοπόδι, ο Αλίφονας και το συνηθισμένο θυμάρι, μαζί με τη Γαλατσίδα και την Αφάνα, ξυλεύονται επίσης ή συλλέγονται και χρησιμοποιούνται για διάφορες οικιακές χρήσεις, από την κατασκευή σαρώθρων μέχρι την παραγωγή αφεψημάτων.
Η συλλογή Ζαφοράς (Κρόκων) στο Μύτακα ήταν τακτική ασχολία των Συριανών. Στο νησί συναντιώνται τρία είδη Κρόκων, ο Crocus laevigatus, ο Crocus cartwrightianus και o μοναδικός Crocus tournefortii, ενδημικό είδος της Σύρας, που δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Στο herbariurn του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας διατηρούνται δείγματα που μαζεύτηκαν από τον Άγιο Αθανάσιο της Πηγής, την περιοχή του Αγίου Δημητρίου και το Μέγα Γιαλό.
Τα διάφορα τοπωνύμια που σώζονται μέχρι σήμερα, προδίδουν τη σημασία που είχαν για τους κατοίκους του νησιού τα φυτά, όχι μόνο σαν αντικείμενα καθημερινής ασχολίας, αλλά και σαν αναφορές και διακριτικά τοποθεσιών: Σχινονήσι , Κυπερούσα, Χαρουπιά, Αμπέλα, Ξυλοκοπή, Πρασονήσι, Μεγαλεύκι.
Από τους βιοτόπους που χάθηκαν, αλλά αποτέλεσαν σημαντικό βιοοικολογικό στοιχείο του νησιού, ήσαν τα λιγότερο ή περισσότερο εκτεταμένα δάση από βελανιδιές των ειδών Quercus coccifera και Quercus ilex, που πιθανότατα συνδυάζονταν με την παρουσία συστάδων ή και αλσών από πεύκα (PinuS brutia και, ίσως, Pinus halepensis), όπως φαίνεται, ακόμα και σήμερα, στα υπολείμματα δασών της Kέας(2). Η καταστροφή όμως των δασών αυτών στη Σύρα έγινε πολύ νωρίς, χωρίς να απομείνουν ελάχιστες ενδείξεις για την ύπαρξή τους. Αντίθετα, σήμερα δεν υπάρχει καθαυτό δάσος ούτε «δασικά» είδη στο νησί, και τη θέση τους έχουν πάρει τα φρύγανα που ξαπλώνoνται ακόμα και στα εγκαταλελειμμένα χωράφια, ενώ η διάβρωση αφήνει ακάλυπτο το αρχέγονο πέτρωμα, που διακρίνεται εδώ κι εκεί.
Η μεσογειακή θαμνώδης μακία(3), απομένει μόνο σε ορισμένα σημεία, και πυκνώνει κάπως στις υγρές περιοχές, ιδίως στους εποχιακούς μικροχείμαρρους και στις ρεματιές, που είναι πολύτιμα στοιχεία από οικολογική άποψη, γιατί διευθετούν τη ροή των νερών της βροχής, ενώ οι θάμνοι συγκρατούν το χώμα και το προστατεύουν από τη διάβρωση. Σ’ άλλα νησιά των Κυκλάδων, έχει δυστυχώς αρχίσει το συστηματικό μπάζωμα των ρεματιών στ’ όνομα της κακώς εννοούμενης τουριστικής ανάπτυξης. Η Σύρα είναι πιο τυχερή, αφού οι ελάχιστες υγρές περιοχές στην Πηγή, το Σύριγγα, το Πισκοπειό και τα Χρούσα, διατηρούνται ακόμα – και πρέπει να προστατευθούν με κάθε θυσία.
Τα είδη των φυτών που συναντώνται στη Σύρα και τις Κυκλάδες είναι λίγα, συγκριτικά με εκείνα της κυρίως Ελλάδας, ενώ πολλά είδη που υπάρχουν π.χ. στην Εύβοια, απουσιάζουν τελείως, όπως ο ίδιος ο Rechinger παρατήρησε ήδη από το 1950.
Ειδικά εκείνα τα φυτά που ανήκουν στον τύπο βλάστησης των φρυγάνων(4) έχουν ακανόνιστη κατανομή. Αρκετά είδη που υπήρχαν άλλοτε έχουν εξαφανιστεί σήμερα∙ ο μικρός αριθμός των ατόμων και η μη δυνατότητα φυσικής επανεισαγωγής (από τα γύρω νησιά ή την Εύβοια) ήσαν οι κυριότεροι παράγοντες που οδήγησαν στην εξαφάνιση. Πράγματι, ακόμα και τα στενά θαλάσσια περάσματα των 10-20 km ενήργησαν αποδεδειγμένα σαν αποτελεσματικοί φραγμοί στη διάδοση των φυτών από νησί σε νησί στις Κυκλάδες, Από την άλλη μεριά, πολλές αποικίες ορισμένων ειδών που φαίνεται πως ήσαν φυσικές, αποδεικνύεται ότι είναι άμεσα ή έμμεσα αποτελέσματα ανθρώπινης παρέμβασης.
Άλλα, μικροσκοπικά είδη φυτών αναπτύσσονται στις λακκούβες που γεμίζουν νερό το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη και ξεραίνονται ύστερα. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η χλωρίδα που υπάρχει στις ακτές(5), ιδίως στις εκτεταμένες αμμουδιές των Αγκαθωπών, της Βάρης, της Αζόλιμνου και του Κινιού∙ ανάμεσα στα σπάνια είδη που φυτρώνουν εκεί είναι και ο υπέροχος Κρίνος της θάλασσας (Pancratium maritimum), που είναι πολύ συνηθισμένος στην παραλία των Αγκαθωπών.
Σπάνια φυτά υπάρχουν επίσης στις υγρές περιοχές γύρω από τον κόλπο του Γαλησσά, από τη ζώνη που σκάει το κύμα μέχρι τον αμαξωτό δρόμο∙ εκεί σίγουρα απειλούνται από την οικοπεδοποίηση και την τουριστική ανάπτυξη που γέμισε τα τελευταία χρόνια το Γαλησσά με ξενοδοχεία, παμπς και εστιατόρια. Η περιοχή ήταν, σίγουρα, από τους πιο σημαντικούς βιότοπους του νησιού κι ακόμα και σήμερα αποτελεί σταθμό για τα μεταναστευτικά πουλιά, αφού ο γράφων παρατήρησε Ερωδιούς πάνω στις στέρνες τον Αύγουστο του 1988, στην ακμή της τουριστικής περιόδου.
Φυτογεωγραφικά, οι Κυκλάδες διαχωρίζονται σε ομάδες που έχουν κοινά χαρακτηριστικά ή μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Πολλά είδη συναντώνται μόνο σ’ ένα νησί (η Άνδρος είναι τυπικό παράδειγμα) ή ομάδα νησιών, ενώ άλλα έχουν ενιαία κατανομή. Είδη με ενιαία κατανομή είναι τα εξής
Callicotomevillosa – Σπάλαθος
Coridothymuscapitatus – Θυμάρι
Genista acanthoclada -Αφάνα
Sarcopoterium spinosum – Αφάνα, Φρύγανο
Satureia thymbra – Θρούμπι
Carlina corymbosa – Γαϊδουράγκαθο
Oryzopsis caerulescens – Αγριόκρινος
Iris sisyrinchium – Κρινάκι
Astragalus hamosus – Τετράγκαθο
Bupleurum gracile -Σκυλομάραθο
Μια σχηματική κατάταξη των νησιών ανάλογα με τη φυτογεωγραφική τους ταυτότητα επιχείρησαν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Lund (Σουηδία), που συνεχίζουν το έργο του Rechinger από το 1957. Σ’ αυτή την κατάταξη, η Σίφνος και η Σύρα αποτελούν μια φυτογεωγραφική ενότητα∙ η Άνδρος, η Τήνος και η Μύκονος έχουν περισσότερες ομοιότητες μεταξύ τους και με τη Νάξο.
(1) Ο συγγραφέας εννοεί τα αρτίγονα (σύγχρονα) είδη, όχι εκείνα που έζησαν σε άλλες γεωλογικές περιόδους.
(2) Ελάχιστες Βελανιδιές υπάρχουν επίσης στην Άνδρο, τη Νάξο και την Ίο, ενώ αναδασώσεις με πεύκα έχουν γίνει στη Γυάρο.
(3) Τύπος βλάστησης των μεσογειακών περιοχών, που χαρακτηρίζεται από θαμνώδη φυτά σε διάφορα επίπεδα ύψους και λιγοστά δέντρα.
(4) Τύπος βλάστησης, χαρακτηριστικός των ελληνικών νησιών, αλλά και περιοχών της ενδοχώρας, που χαρακτηρίζεται από την απουσία δέντρων, ενώ η βλάστηση έχει υπερβoσκηθεί και περιορίζεται σε μικρούς χαμηλούς θάμνους.
(5) Είναι γνωστή η ποικιλία των φυτών που ανθίζουν την άνοιξη στην περιοχή της άκρης του λιμανιού, από τον Ταρσανά μέχρι και τα Λαζαρέτα. Εκεί που πριν υπήρχαν υγρότοποι. Τα είδη αυτά των φυτών δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στη Σύρα.
Κείμενο του Αχιλλέα Δημητρόπουλου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
1. Αμπελά, Τιμ. 1874. lστορία της νήσου Σύρου. Αθήναι.
2. Γρύσπου, Π. 1968. Η Δασική Φυσιογνωμία των Κυκλάδων Νήσων. Αθήναι.
3. Διαπούλη, Χ. 1961. Ενδημικά Φυτά των Κυκλάδων. Αθήναι.
4. Ζερλέντη, Κ. 1952. Συμβολή στη φυτογεωγραφία των Κυκλάδων(διδακτορική διατριβή). Αθήναι.
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Rechinger, Κ.Η. 1943. Flora Aegaea. Denkschr. Akad. Wiss- Wien. Math.-Νat. ΚΙ. 105( 1).
2.Rechinger, Κ.Η. 1949. Florae Aegaeae supplementum. Phyton, Ι: 194–228.
3.Rechinger, Κ.Η. 1950. Grundzϋge der phlanzenverbreitung in der Αgäis I-III. Vegetatio 2: 55-119, 239-308, 365-386.
4.Rechinger, Κ.Η. 1951. Phytogeographia Aegaea. Denlkschr. Akad. Wiss. Wien. Math.-Νat. ΚΙ. 105(3).
5.Strid, Α. 1970. Studies in the Aegean flora ΧVΙ. Biosystematics of rhe NigeJla arvensis complex with special reference in the problem of non – adaptiνe radiation. Opera Botanica 28: 1-169.
6.Strid, Α. 1971. Ενοlution in the Aegean. Proceedings of a symposium held at the Department of Plant Taxonomy, Lund, Sweden. Opera Botanica 30.
πηγή: Συριανά Γράμματα τ. 7, 1989
melissokomianet.gr via eyploia.gr
Η δεύτερη άποψη θέλει τα νησιά καταπράσινα και δασωμένα πριν πολλά χρόνια, αποδίδοντας την αιτία της σημερινής φαλακρής εικόνας τους στην υλοτομία, στις πυρκαγιές και σε διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Όσο περισσότερο ερευνούμε το παρελθόν των νησιών, τόσο ανακαλύπτουμε ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, παλιότερα, υπήρχε μεν πυκνότερη βλάστηση, ακόμα και μεμονωμένα δάση, αλλά η εικόνα των νησιών απείχε πολύ από τον «παράδεισο» που η «ρομαντική» δεύτερη άποψη υποστηρίζει. Είναι μάλιστα πιθανό, ότι η κατανομή των ζωνών βλάστησης και των βιότοπων ήταν ανάλογη με τη σημερινή. Τα παράκτια δάση και τα παραθαλάσσια έλη ήσαν οι πιο ευπρόσβλητοι βιότοποι, οι πρώτοι που υποβαθμίστηκαν και, αργότερα, χάθηκαν. Αντίθετα, η βλάστηση γύρω ατό τις λιγοστές πηγές της ενδοχώρας διατηρήθηκε σχετικά ανέπαφη, και σε ορισμένες Κυκλάδες σώζονται ακόμα τμήματα αρχέγονων δασών τα οποία πλαισιώνουν τις μοναδικές υγρές περιοχές που κρύβονται στις βουνοπλαγιές και τις βαθιές κοιλάδες.
Για τον ερευνητή που κινείται στο χώρο της τοπογεωγραφίας, αποτελεί πεποίθηση ότι τα περισσότερα από τα είδη των ζώων που συναντώνται σήμερα στα νησιά υπήρχαν εκεί από παλιά(1) και είτε επεκτάθηκαν, αν οι περιβαλλοντικές αλλαγές τα ευνόησαν, είτε περιορίστηκαν από την ανθρώπινη δραστηριότητα και την υποβάθμιση των βιοτόπων τους∙ είναι φυσικό ότι τα περισσότερο εξειδικευμένα είδη κινδύνεψαν πιο πολύ από τα ανθρωπόφιλα ή τα προσαρμοστικά και μειώθηκαν σε αριθμούς∙ ορισμένα έφτασαν στα όρια της εξαφάνισης. Τα σαρκοφάγα, όπως ο αγριόγατος, και τα μεγάλα αρπακτικά πουλιά αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αντίθετα, τα ερπετά επεκτάθηκαν μαζί με τα φρύγανα που αντικατέστησαν ορισμένα δάση που κόπηκαν ή κάηκαν.
Η χλωρίδα της Σύρας χαρακτηρίζεται από μεσογειακά είδη θάμνων και φρυγάνων , που σε μερικές περιπτώσεις παίρνουν δενδρώδη μορφή∙ το πιο διαδεδομένο «δένδρο» αυτής της ομάδας ήταν πάντοτε η Αρεφτιά ή Φίδα, που δεν είναι άλλη από την Άρκευθο (Juniperus phoenicea και J. macrocarpa). Οι θάμνοι αυτοί ήσαν, παλιότερα, πολύ πιο διαδεδομένοι και πιθανότατα, σχημάτιζαν πυκνά, αδιαπέραστα ρουμάνια, τα οποία είχε υπόψη του ο Della Rocca, όταν έγραφε ότι οι Τούρκοι και οι Βενετοί κατέστρεψαν τα επί της σειράς των ορέων της νήσου των αντικρύ κειμένων της Δήλου δάση της Σύρας.
Η Αρεφτιά ήταν πολλαπλά χρήσιμη για τους κατοίκους του νησιού: το ξύλο της είναι ανθεκτικό και μας είναι γνωστό ότι οι Τούρκοι κατασκεύαζαν μ’ αυτό ξιφολαβές. Σαν καύσιμο δίνει λαμπερή φλόγα και χρησιμοποιείται για τη λειτουργία καμίνων σιδηρουργείων και χαλκουργείων, αφού πρώτα ανθρακοποιηθεί (γυφτοκάρβουνο).
Αντίθετα από τον Tournefort που υποστηρίζει ότι η ξυλεία στο νησί είναιολιγίστη ο Αμπελάς και ο Della Rocca επιμένουν ότι υπήρχε εν ουχί ολίγη αφθονία. Εκτός από την Αρεφτιά στο νησί υπάρχουν ακόμα Σχίνοι, Λυγαριές, Αγριελιές και Χαρουπιές. Τα χαρούπια ή ξυλοκέρατα, μαζί με το κρέας των αγριόγιδων, αποτελούσαν τη βασική διατροφή των 400 περίπου «Συριανών» όταν τους συνάντησε ο Buondelmonti το 1414.
Από πολύ παλιά έχουν γίνει συστηματικές «αναδασώσεις» με πεύκα σε διάφορα σημεία της Σύρας, όπως στο λόφο της Ανάστασης και στις πλαγιές της συνοικίας Βαπόρια, ενώ φυτεύτηκαν αλμυρίκια (Tamarix sp.) στα αλατούχα εδάφη που βρίσκονται κατά μήκος της παραλίας από τον Ταρσανά μέχρι τον Αξό, καθώς και στην αμμουδιά της Βάρης.
Ψηλοί θάμνοι που χρησιμοποιούνται για ξύλευση είναι επίσης ο Πρίνος. η Κουμαριά, το Φιλύκι και η Αριά, Τα φυτά αυτά σχηματίζουν συστάδες, που στη Σύρα τις ονομάζουν σκλερές (ταυτίζοντάς τις, μερικές φορές με τους πετρότοιχους) και τις χρησιμοποιούν για παραγωγή κλαριών «του φούρνου». Από τα φρύγανα, ο Μύρτος και η Δάφνη, καθώς και το Σπάρτο, ο Αγούδουρας, η Αλισφακιά, ο Ασπάλαθρας, το Αχινοπόδι, ο Αλίφονας και το συνηθισμένο θυμάρι, μαζί με τη Γαλατσίδα και την Αφάνα, ξυλεύονται επίσης ή συλλέγονται και χρησιμοποιούνται για διάφορες οικιακές χρήσεις, από την κατασκευή σαρώθρων μέχρι την παραγωγή αφεψημάτων.
Η συλλογή Ζαφοράς (Κρόκων) στο Μύτακα ήταν τακτική ασχολία των Συριανών. Στο νησί συναντιώνται τρία είδη Κρόκων, ο Crocus laevigatus, ο Crocus cartwrightianus και o μοναδικός Crocus tournefortii, ενδημικό είδος της Σύρας, που δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Στο herbariurn του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας διατηρούνται δείγματα που μαζεύτηκαν από τον Άγιο Αθανάσιο της Πηγής, την περιοχή του Αγίου Δημητρίου και το Μέγα Γιαλό.
Τα διάφορα τοπωνύμια που σώζονται μέχρι σήμερα, προδίδουν τη σημασία που είχαν για τους κατοίκους του νησιού τα φυτά, όχι μόνο σαν αντικείμενα καθημερινής ασχολίας, αλλά και σαν αναφορές και διακριτικά τοποθεσιών: Σχινονήσι , Κυπερούσα, Χαρουπιά, Αμπέλα, Ξυλοκοπή, Πρασονήσι, Μεγαλεύκι.
Από τους βιοτόπους που χάθηκαν, αλλά αποτέλεσαν σημαντικό βιοοικολογικό στοιχείο του νησιού, ήσαν τα λιγότερο ή περισσότερο εκτεταμένα δάση από βελανιδιές των ειδών Quercus coccifera και Quercus ilex, που πιθανότατα συνδυάζονταν με την παρουσία συστάδων ή και αλσών από πεύκα (PinuS brutia και, ίσως, Pinus halepensis), όπως φαίνεται, ακόμα και σήμερα, στα υπολείμματα δασών της Kέας(2). Η καταστροφή όμως των δασών αυτών στη Σύρα έγινε πολύ νωρίς, χωρίς να απομείνουν ελάχιστες ενδείξεις για την ύπαρξή τους. Αντίθετα, σήμερα δεν υπάρχει καθαυτό δάσος ούτε «δασικά» είδη στο νησί, και τη θέση τους έχουν πάρει τα φρύγανα που ξαπλώνoνται ακόμα και στα εγκαταλελειμμένα χωράφια, ενώ η διάβρωση αφήνει ακάλυπτο το αρχέγονο πέτρωμα, που διακρίνεται εδώ κι εκεί.
Η μεσογειακή θαμνώδης μακία(3), απομένει μόνο σε ορισμένα σημεία, και πυκνώνει κάπως στις υγρές περιοχές, ιδίως στους εποχιακούς μικροχείμαρρους και στις ρεματιές, που είναι πολύτιμα στοιχεία από οικολογική άποψη, γιατί διευθετούν τη ροή των νερών της βροχής, ενώ οι θάμνοι συγκρατούν το χώμα και το προστατεύουν από τη διάβρωση. Σ’ άλλα νησιά των Κυκλάδων, έχει δυστυχώς αρχίσει το συστηματικό μπάζωμα των ρεματιών στ’ όνομα της κακώς εννοούμενης τουριστικής ανάπτυξης. Η Σύρα είναι πιο τυχερή, αφού οι ελάχιστες υγρές περιοχές στην Πηγή, το Σύριγγα, το Πισκοπειό και τα Χρούσα, διατηρούνται ακόμα – και πρέπει να προστατευθούν με κάθε θυσία.
Τα είδη των φυτών που συναντώνται στη Σύρα και τις Κυκλάδες είναι λίγα, συγκριτικά με εκείνα της κυρίως Ελλάδας, ενώ πολλά είδη που υπάρχουν π.χ. στην Εύβοια, απουσιάζουν τελείως, όπως ο ίδιος ο Rechinger παρατήρησε ήδη από το 1950.
Ειδικά εκείνα τα φυτά που ανήκουν στον τύπο βλάστησης των φρυγάνων(4) έχουν ακανόνιστη κατανομή. Αρκετά είδη που υπήρχαν άλλοτε έχουν εξαφανιστεί σήμερα∙ ο μικρός αριθμός των ατόμων και η μη δυνατότητα φυσικής επανεισαγωγής (από τα γύρω νησιά ή την Εύβοια) ήσαν οι κυριότεροι παράγοντες που οδήγησαν στην εξαφάνιση. Πράγματι, ακόμα και τα στενά θαλάσσια περάσματα των 10-20 km ενήργησαν αποδεδειγμένα σαν αποτελεσματικοί φραγμοί στη διάδοση των φυτών από νησί σε νησί στις Κυκλάδες, Από την άλλη μεριά, πολλές αποικίες ορισμένων ειδών που φαίνεται πως ήσαν φυσικές, αποδεικνύεται ότι είναι άμεσα ή έμμεσα αποτελέσματα ανθρώπινης παρέμβασης.
Άλλα, μικροσκοπικά είδη φυτών αναπτύσσονται στις λακκούβες που γεμίζουν νερό το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη και ξεραίνονται ύστερα. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η χλωρίδα που υπάρχει στις ακτές(5), ιδίως στις εκτεταμένες αμμουδιές των Αγκαθωπών, της Βάρης, της Αζόλιμνου και του Κινιού∙ ανάμεσα στα σπάνια είδη που φυτρώνουν εκεί είναι και ο υπέροχος Κρίνος της θάλασσας (Pancratium maritimum), που είναι πολύ συνηθισμένος στην παραλία των Αγκαθωπών.
Σπάνια φυτά υπάρχουν επίσης στις υγρές περιοχές γύρω από τον κόλπο του Γαλησσά, από τη ζώνη που σκάει το κύμα μέχρι τον αμαξωτό δρόμο∙ εκεί σίγουρα απειλούνται από την οικοπεδοποίηση και την τουριστική ανάπτυξη που γέμισε τα τελευταία χρόνια το Γαλησσά με ξενοδοχεία, παμπς και εστιατόρια. Η περιοχή ήταν, σίγουρα, από τους πιο σημαντικούς βιότοπους του νησιού κι ακόμα και σήμερα αποτελεί σταθμό για τα μεταναστευτικά πουλιά, αφού ο γράφων παρατήρησε Ερωδιούς πάνω στις στέρνες τον Αύγουστο του 1988, στην ακμή της τουριστικής περιόδου.
Φυτογεωγραφικά, οι Κυκλάδες διαχωρίζονται σε ομάδες που έχουν κοινά χαρακτηριστικά ή μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Πολλά είδη συναντώνται μόνο σ’ ένα νησί (η Άνδρος είναι τυπικό παράδειγμα) ή ομάδα νησιών, ενώ άλλα έχουν ενιαία κατανομή. Είδη με ενιαία κατανομή είναι τα εξής
Callicotomevillosa – Σπάλαθος
Coridothymuscapitatus – Θυμάρι
Genista acanthoclada -Αφάνα
Sarcopoterium spinosum – Αφάνα, Φρύγανο
Satureia thymbra – Θρούμπι
Carlina corymbosa – Γαϊδουράγκαθο
Oryzopsis caerulescens – Αγριόκρινος
Iris sisyrinchium – Κρινάκι
Astragalus hamosus – Τετράγκαθο
Bupleurum gracile -Σκυλομάραθο
Μια σχηματική κατάταξη των νησιών ανάλογα με τη φυτογεωγραφική τους ταυτότητα επιχείρησαν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Lund (Σουηδία), που συνεχίζουν το έργο του Rechinger από το 1957. Σ’ αυτή την κατάταξη, η Σίφνος και η Σύρα αποτελούν μια φυτογεωγραφική ενότητα∙ η Άνδρος, η Τήνος και η Μύκονος έχουν περισσότερες ομοιότητες μεταξύ τους και με τη Νάξο.
(1) Ο συγγραφέας εννοεί τα αρτίγονα (σύγχρονα) είδη, όχι εκείνα που έζησαν σε άλλες γεωλογικές περιόδους.
(2) Ελάχιστες Βελανιδιές υπάρχουν επίσης στην Άνδρο, τη Νάξο και την Ίο, ενώ αναδασώσεις με πεύκα έχουν γίνει στη Γυάρο.
(3) Τύπος βλάστησης των μεσογειακών περιοχών, που χαρακτηρίζεται από θαμνώδη φυτά σε διάφορα επίπεδα ύψους και λιγοστά δέντρα.
(4) Τύπος βλάστησης, χαρακτηριστικός των ελληνικών νησιών, αλλά και περιοχών της ενδοχώρας, που χαρακτηρίζεται από την απουσία δέντρων, ενώ η βλάστηση έχει υπερβoσκηθεί και περιορίζεται σε μικρούς χαμηλούς θάμνους.
(5) Είναι γνωστή η ποικιλία των φυτών που ανθίζουν την άνοιξη στην περιοχή της άκρης του λιμανιού, από τον Ταρσανά μέχρι και τα Λαζαρέτα. Εκεί που πριν υπήρχαν υγρότοποι. Τα είδη αυτά των φυτών δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στη Σύρα.
Κείμενο του Αχιλλέα Δημητρόπουλου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
1. Αμπελά, Τιμ. 1874. lστορία της νήσου Σύρου. Αθήναι.
2. Γρύσπου, Π. 1968. Η Δασική Φυσιογνωμία των Κυκλάδων Νήσων. Αθήναι.
3. Διαπούλη, Χ. 1961. Ενδημικά Φυτά των Κυκλάδων. Αθήναι.
4. Ζερλέντη, Κ. 1952. Συμβολή στη φυτογεωγραφία των Κυκλάδων(διδακτορική διατριβή). Αθήναι.
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Rechinger, Κ.Η. 1943. Flora Aegaea. Denkschr. Akad. Wiss- Wien. Math.-Νat. ΚΙ. 105( 1).
2.Rechinger, Κ.Η. 1949. Florae Aegaeae supplementum. Phyton, Ι: 194–228.
3.Rechinger, Κ.Η. 1950. Grundzϋge der phlanzenverbreitung in der Αgäis I-III. Vegetatio 2: 55-119, 239-308, 365-386.
4.Rechinger, Κ.Η. 1951. Phytogeographia Aegaea. Denlkschr. Akad. Wiss. Wien. Math.-Νat. ΚΙ. 105(3).
5.Strid, Α. 1970. Studies in the Aegean flora ΧVΙ. Biosystematics of rhe NigeJla arvensis complex with special reference in the problem of non – adaptiνe radiation. Opera Botanica 28: 1-169.
6.Strid, Α. 1971. Ενοlution in the Aegean. Proceedings of a symposium held at the Department of Plant Taxonomy, Lund, Sweden. Opera Botanica 30.
πηγή: Συριανά Γράμματα τ. 7, 1989
melissokomianet.gr via eyploia.gr
αμυγδαλιά σαν σύμβολο τύχης και μακροζωίας
Φεβρουάριος
2003
Γνωρίζετε
ότι Τσέχοι, Ιταλοί και Έλληνες βλέπουν την
αμυγδαλιά σαν σύμβολο τύχης και μακροζωίας και
προσφέρουν τους καρπούς της στους
γάμους;
Αμυγδαλιά
(Prunus amygdalus - Amygdalus communis)
|
Η αμυγδαλιά (Prunus amygdalus - Amygdalus communis) συγγενεύει με την ροδακινιά και υπάγεται στην οικογένεια των ροδοϊδών και στην υποοικογένεια των προυνοειδών.
Η αμυγδαλιά είναι δέντρο μεσαίου μεγέθους, με ύψος συνήθως 6-9 μέτρα, και με βραχίονες που απλώνονται. Τα φύλλα της είναι λογχοειδή και ελαφρά οδοντωτά στις άκρες. Τα άνθη της εμφανίζονται πριν από τα φύλλα, από Ιανουάριο μέχρι Μάρτιο, ανάλογα με την περιοχή, σε μεγάλη αφθονία. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι αμυγδαλιάς. Ο ένας τύπος είναι ο Amygdalus communis, var. dulcis, έχει εντελώς ροζ λουλούδια και παράγει γλυκά αμύγδαλα. Ο άλλος τύπος είναι ο Amygdalus communis, var. amara που έχει λουλούδια ελαφρώς μεγαλύτερα με πέταλα σχεδόν λευκά που γίνονται ροζ στην βάση τους και παράγει πικρούς καρπούς, τα πικραμύγδαλα.
Η αμυγδαλιά κατάγεται από τα ζεστές και ξηρού κλίματος περιοχές της μέσης ανατολής (Ιράν), και εξαπλώθηκε κατά μήκος των παραλίων της Μεσογείου, στην Βόρεια Αφρική και στην Νότια Ευρώπη από τους Αιγυπτίους, τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Ο Κάτων ήταν αυτός που έφερε την αμυγδαλιά από την Ελλάδα στην Ιταλία. Από εκεί η καλλιέργειά της εξαπλώθηκε στην Βόρεια Αφρική, στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Γαλλία. Στην πραγματικότητα, το 1812 Ο Καρλομάγνος διέταξε να φυτευτούν αμυγδαλιές στους αυτοκρατορικούς του οπωρώνες. Στη μεσαιωνική Ευρώπη προτιμούσαν τα αμύγδαλα φρέσκα και πράσινα για το "γάλα" τους, το οποίο ο κόσμος το χρησιμοποιούσε αντί για γάλα αγελάδας, για να ξεπεράσει τους περιορισμούς κατά τις περιόδους της Χριστιανικής νηστείας. Η αμυγδαλιά πολύ γρήγορα εμφανίστηκε και στην Αγγλία, πιθανόν από τους Ρωμαίους, και μνημονεύεται στους αγγλοσαξονικούς καταλόγους φυτών. Ωστόσο δεν καλλιεργήθηκε στην Αγγλία πριν το 1562, και τότε καλλιεργήθηκε αρχικά για την ανθοφορία της. Η αμυγδαλιά μεταφέρθηκε στις Η.Π.Α. (Καλιφόρνια) τον 18ο αιώνα από Ισπανούς κληρικούς που υπηρετούσαν στην Αποστολή της Σάντα Μπάρμπαρα. Μεγάλες εκτάσεις δεν φυτεύτηκαν στις Η.Π.Α. μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.
Η αμυγδαλιά φυτρώνει άγρια στην Συρία και την Παλαιστίνη. Αναφέρεται στη Βίβλο σαν σαν ένα από τα καλύτερα οπωροφόρα δέντρα στη γη της Χαναάν, και υπάρχουν πολλές ακόμα βιβλικές αναφορές σ' αυτήν. Τα αμύγδαλα, όπως και το λάδι τους ήταν γνωστά στην Ελλάδα και την Ιταλία πριν την χριστιανική περίοδο. Στην ελληνική μυθολογία υπάρχει ένας όμορφος μύθος που συνδέεται με το δέντρο της αμυγδαλιάς.
Μια όμορφη πριγκίπισσα που ονομαζόταν Φυλλίς, έμεινε εγκαταλειμμένη περιμένοντας στον τόπο της τελετής του γάμου της με τον εκλεκτό της καρδιάς της, Δημοφώντα. Η Φυλλίς περίμενε για χρόνια την επιστροφή του, αλλά τελικά πέθανε από μαρασμό. Οι θεοί, από οίκτο, μεταμόρφωσαν την Φυλλίδα σε δέντρο, σε αμυγδαλιά, η οποία έγινε σύμβολο της ελπίδας. Όταν ο περιπλανώμενος, γεμάτος τύψεις, Δημοφών επέστρεψε, βρήκε τη Φυλλίδα σαν ένα γυμνό δέντρο χωρίς φύλλα και άνθη. Απελπισμένος αγκάλιασε το δέντρο, το οποίο ξαφνικά πλημμύρισε από λουλούδια, δείχνοντας ότι η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από το θάνατο.
Είναι ενδιαφέρον, το πόσοι διαφορετικοί πολιτισμοί ερμηνεύουν την συνήθεια των δέντρων να ανθίζουν πριν βγάλουν φύλλα. Οι Εβραίοι, στη Βίβλο, θεωρούσαν την αμυγδαλιά σύμβολο βιασύνης εξαιτίας της απροσδόκητης ανθοφορίας της. Ο Θεόφραστος, στην αρχαία Ελλάδα, το καταγράφει σαν ευχάριστο φαινόμενο. Οι μουσουλμάνοι συνδέουν την ανθοφορία της αμυγδαλιάς με την αναθέρμανση της ελπίδας. Στην αρχαιότητα, οι παγανιστές θεωρούσαν την αμυγδαλιά σύμβολο παρθενικότητας. Μερικοί μάλιστα χρησιμοποιούσαν την αμυγδαλιά σαν σύμβολο της Παρθένου Μαρίας. Αν και ήταν σύμβολο παρθενικότητας, τα άνθη της χρησιμοποιούνταν επίσης σαν πρόσφορο γονιμότητας και γάμου. Στην νεότερη εποχή, Τσέχοι, Ιταλοί και Έλληνες την βλέπουν σαν σύμβολο τύχης και μακροζωίας και προσφέρουν τους καρπούς της στους γάμους.
Πηγή:
http://www.soupsong.com/fnuts.html
http://www.uga.edu/fruit/almond.htm
http://www.botanical.com/botanical/mgmh/a/almon026.html
Solandra maxima
Ιούλιος
2018
Γνωρίζετε
ότι τα λουλούδια του φυτού Solandra maxima είναι πραγματικά εντυπωσιακά,
διαμορφωμένα σαν ένα δισκοπότηρο, 15-25 εκ. μήκους και ανοίγουν σε
10-17 εκ. διάμετρο;
Σολάντρα
(Solandra maxima).
|
Σολάντρα - Solandra maxima
Solandra ονομάζεται ένα γένος ανθισμένων φυτών, που ανήκει στην
οικογένεια των στρύχνων, Solanaceae. Πήρε το όνομά του από τον Σουηδό
φυσιοδίφη Ντάνιελ Κ. Σολάντερ.
Πρόκειται για φυτό αναρριχώμενο, κοινώς γνωστό ως κύπελο κρασιού ή χρυσό
κύπελο. Ενδημικό στην Καραϊβική, το Μεξικό και τη Νότια Αμερική. Έχει
γυαλιστερό φύλλωμα και παράγει πολύ μεγάλα λουλούδια.Υπάρχουν οχτώ είδη, που συχνά μπερδεύονται στο εμπόριο. Το Solandra maxima είναι το πιο κοινό είδος στην καλλιέργεια και προσφέρεται ως S. guttata και S. grandiflora, που μπορεί στην πραγματικότητα να είναι το αυτό. Οι διαφορές είναι λεπτές.
Το Solandra maxima, επίσης γνωστό ως φλιτζάνι χρυσής αμπέλου, χρυσή αμυγδαλιά ή κρίνος Χαβάης, είναι ένα εύρωστο κλήμα, ενδημικό στο Μεξικό και την Κεντρική Αμερική. Έχει πολύ μεγάλα κίτρινα άνθη και γυαλιστερά φύλλα.
Το Solandra maxima, χρυσό κύπελλο ή αλλιώς δισκοπότηρο, είναι μια γερή, χοντρή αναρριχώμενη τροπική κληματίδα (λιάνα) με μεγάλα γυαλιστερά φύλλα και μεγάλα χρυσο- κίτρινα λουλούδια σε σχήμα καμπάνας. Ο κορμός του είναι χοντρός και ξυλώδης σαν σχοινί, όπως και τα παρακλάδια συχνά, με ριζώματα στους κόμβους, που μπορεί να καλύψει απόσταση για περισσότερα από 60 μέτρα. Μπορεί να προσκολληθεί με εναέρια ριζίδια και να σκαρφαλώσει πάνω στα πάντα.
Τα αειθαλή φύλλα είναι δερματώδη, μήκους περίπου 15 εκατοστών, ελλειπτικά και δαντελωτά, με πιο ανοιχτόχρωμες τις προεξοχές και τις πλευρικές νευρώσεις.
Τα λουλούδια είναι πραγματικά εντυπωσιακά, διαμορφωμένα σαν ένα δισκοπότηρο, 15-25 εκ. μήκους και ανοίγουν σε 10-17 εκ. διάμετρο. Οι πέντε λοβοί της στεφάνης κάμπτονται προς τα πίσω και κάθε λοβός φέρει στο εσωτερικό του μια στενή πορφυρή καφετιά νεύρωση. Τα λουλούδια κιτρινίζουν και γίνονται πιο χρυσαφιά καθώς ωριμάζουν. Είναι αρωματικά, ειδικά τη νύχτα, με ένα άρωμα που θυμίζει καρύδα. Το χρυσό κύπελλο ανθίζει κατά διαστήματα μέσα στο χρόνο, αλλά κυρίως κατά τη χειμερινή περίοδο.
Οι καρποί, που σπάνια παρατηρούνται στην καλλιέργεια, είναι στρογγυλά μούρα, διαμέτρου περίπου 5 εκατοστών.
Το Solandra είναι πλούσιο σε Tropanalkoide, μερικά από τα οποία έχουν ισχυρό παραισθησιογόνο αποτέλεσμα. Στο Μεξικό, τα είδη Solandra χρησιμοποιούνται κυρίως ως φίλτρα αγάπης και ως αφροδισιακά.
Το Solandra grandiflora χρησιμοποιήθηκε κάποτε (και πιθανότατα και σήμερα) από τους Huichol του Μεξικού, αλλά και από άλλες φυλές της περιοχής, γνωστό με το όνομα kieli ή kieri. Υπάρχουν κάποια αρχαιολογικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη θεωρία χρήσης του ως παραισθησιογόνου προγενέστερη εκείνης του "Peyote" (Lophophora williamsii). Ένα τσάι από κλαδιά και πολύ περισσότερο από ρίζα και καρπούς χρησιμοποιείται στις τοπικές παραδόσεις, προκαλώντας κατάσταση μέθης. Στα αλκαλοειδή συστατικά του περιλαμβάνονται ατροπίνη, νορατροπίνη, υοσκυαμίνη και τροπίνη με συνολική περιεκτικότητα περίπου 0,15% στα φύλλα.
Πηγή:
https://en.wikipedia.org/wiki/Solandra
https://floridata.com/Plants/Solanaceae/Solandra+maxima/889
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Δημοφιλείς αναρτήσεις
-
Maria Dimitriou 1 Απριλίου στις 3:51 μ.μ. · exypnes-idees.gr 7 Μοναδικά φυτά εσωτερικού χώρου που δεν χρε...
-
Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε μια δημοσίευση . 17 Ιουλίου 2017 · Η Anna Nikolaidou κοινοποίησε ένα βίντεο σ...
-
Ο Σταφυλίνακας Kλικ στη φωτογραφία για περισσότερα http://toperivoli.com/content/%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%...
-
http://share24.gr/9-tropi-gia-na-antidrasis-otan-kapios-se-pligosi/ 9 Τρόποι για να Αντιδράσεις Όταν Κάποιος σε Πληγώσει - share24.gr...
-
Maria Dimitriou κοινοποίησε μια δημοσίευση του George Styl Όταν ήμουν μικρός η γιαγιά μου τα έβαζε στο καντήλι για φυτίλι !!! Ξε...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο . 4 σημάδια-καμπανάκια ότι ο μεταβολισμός σας είναι στα κόκκινα και κιν...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Bossnews.gr . · Πως να απαλλαγείτε από το νύχι που μπαίνει μέσα στο δέρμ...
-
Maria Dimitriou 22 Αυγούστου στις 12:22 π.μ. · olympospress.blogspot.com Γιατί οι Δελφοί έστειλαν τους Σ...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση της Dimitra Nikolaou . Η αρμπαρόριζα η θαυματουργή για τα νεύρα ...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Διατροφη Υγεια . Αγιόκλημα: Ένα θαυματουργό φαρμακευτικό φυτό που πρέπει να...