Ο άγιος μάρτυς Σεβαστιανός και οι συν αυτώ
(18 Δεκεμβρίου)
Ο
άγιος μάρτυς Σεβαστιανός και οι συν αυτώ
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Ο άγιος Σεβαστιανός, που καταγόταν από
την πόλη των Μεδιολάνων, ήταν ένας από τη βουλή της συγκλήτου επί της βασιλείας
του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού και οδηγούσε πολλούς προς την πίστη του
Χριστού. Ο Μαρκελλίνος και ο Μάρκος που ήταν αδέλφια, αφού υπέμειναν πολυχρόνια
φυλάκιση και υποβλήθηκαν σε πολλά βασανιστήρια, δόθηκε εντολή να αποκοπούν τα
κεφάλια τους. Ο πατέρας τους Τραγκυλίνος, που ήταν ειδωλολάτρης, και η Μαρκία η
μητέρα τους, λίγο έλειψε να τους εμποδίσουν από το να πάθουν υπέρ Χριστού με
τους θρήνους και τους οδυρμούς τους. Κι ίσως να είχε συμβεί αυτό, αν δεν
επενέβαινε ο αοίδιμος Σεβαστιανός, ο οποίος με θάρρος όχι μόνο τους στερέωσε
στην πίστη, αλλά και τον πατέρα τους Τραγκυλίνο τον τράβηξε στην πίστη του
Χριστού. Και με τη σειρά του ο Τραγκυλίνος κατήχησε τον έπαρχο που πίστεψε.
Αμέσως λοιπόν ο έπαρχος κάλεσε τον
ενδοξότατο και μακάριο Σεβαστιανό, όπως και τον πρεσβύτερο Πολύκαρπο, και
αξίωσε να τύχει σωτηρίας και να απαλλαγεί από την αρρώστια που τον
ταλαιπωρούσε. Πράγματι, απαλλάχτηκε από αυτήν, όταν πίστεψε στον Χριστό
ολόψυχα, συνέτριψε τα είδωλα που είχε στο σπίτι του και βαπτίστηκε. Ο δε μακάριος
Γάιος που ήταν επίσκοπος, τον μεν Μαρκελλίνο και τον Μάρκο, τα αδέλφια, τους
συγκατέλεξε στο τάγμα των Διακόνων, τον δε πατέρα τους, στο τάγμα των
πρεσβυτέρων, ενώ τον μακάριο Σεβαστιανό τον κατέστησε νομικό σύμβουλο της
Εκκλησίας. Όταν ξέσπασε διωγμός κατά των χριστιανών, ο Νικόστρατος,
ο Κλαύδιος, ο Κάστωρ, ο Τιβούρτιος, ο Κάστουλος και η Ζωή, συνελήφθησαν μαζί με
αυτούς, κι αφού βασανίστηκαν με διαφόρους τρόπους, δέχτηκαν το τέλος της ζωής.
Ο δε άγιος Σεβαστιανός, που κλήθηκε από τον Διοκλητιανό και ομολόγησε την πίστη
του στον Χριστό μετά από τις ερωτήσεις εκείνου, καταπληγώθηκε, όπως ήταν
φυσικό, από πυκνά βέλη που του έριξαν, συντρίφτηκε το σώμα του με
ρόπαλα, και αφού τον έκοψαν σε κομμάτια, παρέθεσε το πνεύμα του στον Θεό».
Ο άγιος Σεβαστιανός και οι συν αυτώ
μάρτυρες ανήκουν σε εκείνη τη χορεία των αγίων μαρτύρων, που έγραψε τις χρυσές
σελίδες των μαρτυρικών χρόνων της πρώτης Εκκλησίας. Η προσοχή μας θα εστιαστεί
πρωτίστως όμως στον άγιο Σεβαστιανό, ο οποίος, κατά τον υμνογράφο του άγιο Ιωσήφ,
αποτελεί τον πιο λαμπρό ήλιο ανάμεσα στα άλλα αστέρια, τους μάρτυρες
δηλαδή που συνήθλησαν μαζί του. «Ώφθης μέσον άστρων ήλιος των συναθλούντων,
μάρτυς». Και εκ πρώτης όψεως ίσως φανεί ότι μας ελκύουν οι σκοτεινές κηλίδες
του ήλιου αυτού, ίσως θεωρούμενα πάθη του, τα οποία όμως τονίζει και προβάλλει
ο υμνογράφος: το αταπείνωτο του φρονήματός του και η αναταραχή που προκαλούσε.
Λέμε εκ πρώτης όψεως ότι αυτά χαρακτηρίζονται πάθη που τα ψέγει η ορθόδοξη
παράδοση, διότι το αταπείνωτο σημαίνει άκαμπτο και υπερήφανο φρόνημα, και η
αναταραχή θεωρείται καρπός δαιμονικής επιρροής. Η ταπείνωση συνιστά την αρετή,
όπως και η ησυχία και η πραότητα που δημιουργεί ο χριστιανός με την παρουσία
του. Κι όμως! Ο υμνογράφος με το «αταπείνωτον» και την «αναμόχλευσιν» του αγίου
τελικώς προβάλλει τις αρετές του, την αγιότητα της λαμπρής ζωής του, διότι
υπήρξε αταπείνωτος καταρχάς ως προς τα βάσανα που υπέστη από τους διώκτες της
πίστεως, δηλαδή δεν κάμφθηκε, δεν υποχώρησε, αλλά έμεινε αταλάντευτος και
σταθερός. «Στερρότητι νοός, σεβασμιώτατε, εδείχθης αταπείνωτος, εν τω τύπτεσθαι
ταις ράβδοις αφειδώς και κατακεντάσθαι πολλοίς τοις βέλεσιν». (Με τη
σταθερότητα του νου σου, σεβασμιώτατε, έμεινες άκαμπτος και όρθιος, όταν σε
κτυπούσαν σκληρά με τα ραβδιά και όταν σε κατακεντούσαν με τα πολλά βέλη). Και
έπειτα η ταραχή που προκαλούσε ήταν η ταραχή της πλάνης, που δεν
άντεχε τα πάνσοφα λόγια του, τα γεμάτα θείο φωτισμό. «Μοχλεύσεσι στερραίς
πανσόφως λόγων σου, την πλάνην ανεμόχλευσας». (Με τις στέρεες αναταράξεις των
λόγων σου, που γίνονταν κατά πάνσοφο τρόπο, ανατάραξες την πλάνην). Τέτοια
«πάθη», τέτοια υπερηφάνεια δηλαδή και ταραχή χρειάζεται να έχουμε όλοι μας: να
ταπεινώνουμε και να ταράσσουμε τον εχθρό διάβολο.
Μορφωμένος ο άγιος Σεβαστιανός και
κάτοχος υψηλής θέσεως ως συγκλητικός, αξιοποίησε κατά τρόπο θεάρεστο τη θέση
και τη μόρφωσή του: μάζεψε γύρω του ανθρώπους, «στρατόν σεπτόν», κατά τον ύμνο
της ακολουθίας του, που τους κατηχούσε και τους καθοδηγούσε στην ευσέβεια της
πίστεως. («Στρατόν επαγόμενος σεπτόν, της θείας όπλοις πίστεως ωχυρωμένον,
μάρτυς αήττητε…», δηλαδή: Δημιούργησες κοντά σου ιερό στρατό, μάρτυς αήττητε,
που ήταν οχυρωμένος με τα όπλα της θείας πίστεως). Θυμίζει τον
ίδιας περίπου εποχής άγιο μεγαλομάρτυρα Δημήτριο, ο οποίος και εκείνος
εκμεταλλευόμενος τη σπουδαία θέση του στο στράτευμα, γινόταν πόλος έλξης για να
φέρει σε επαφή τους καλοπροαίρετους ανθρώπους στον Σωτήρα Χριστό. Και γίνεται
και ο Σεβαστιανός διαχρονικό παράδειγμα, διδάσκοντας και εμάς ως προς το
συγκεκριμένο σημείο: εκεί που βρισκόμαστε δηλαδή, στο όποιο πόστο που μας έχει
τάξει ο Κύριος, ιδίως όμως μέσα στην οικογένειά μας και στον άμεσο κοινωνικό
μας περίγυρο, να γινόμαστε δείκτες πορείας των συνανθρώπων μας, φανερώνοντας
τον Ιησού Χριστό. Πώς; Μόνο με τα λόγια μας; Ο υμνογράφος δίνει την απάντηση
από τη ζωή του αγίου: «Τω βίω τω φαιδρώ συναστράπτοντα έχων τον λόγον, ιερώς
εφελκύσω αγέλας πιστών προς ευσέβειαν». (Έχοντας τον λόγο σου να αστράφτει μαζί
με τον άγιο βίο σου, τράβηξες κατά τρόπο ιερό πλήθος πιστών προς την αληθινή
πίστη). Τα λόγια μας όταν συνδυάζονται με την αγία ζωή μας γίνονται ο
μεγαλύτερος μαγνήτης που τραβάει τους ανθρώπους στον Χριστό. Κι αυτό συνιστά
ταυτοχρόνως και τον έλεγχό μας: αν τόσοι άνθρωποι σήμερα έχουν απομακρυνθεί από
την πίστη του Χριστού, στο μεγαλύτερο ποσοστό η ευθύνη υπάρχει σε εμάς τους
θεωρουμένους χριστιανούς. Αν ήμασταν πιο συνεπείς στην πίστη μας, η ίδια η ζωή
μας θα τους έπειθε και θα τους έκανε να βρίσκουν πιο εύκολα τον δρόμο για τον
Θεό μας.
Ο άγιος Σεβαστιανός βρήκε το «μυστικό»
της συνέπειας λόγων και έργων και κατ’ επέκταση της δράσεώς του ως
ιεραποστόλου: να στηρίξει τις βάσεις της καρδιάς του στη νοητή πέτρα, που είναι
ο Χριστός. Να αγαπήσει πάνω από όλα δηλαδή Εκείνον, δείχνοντας ότι ο Χριστός
είναι η προτεραιότητα της ζωής του – ό,τι συνιστά την αληθινή πίστη κατά τον
λόγο του ίδιου του Κυρίου: «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού». Όπως το
λέει ακριβώς ο άγιος υμνογράφος: «Ερείσας εν πέτρα νοητή τας βάσεις της
καρδίας σου, ευσεβοφρόνως, μάρτυς πολύαθλε, ου παρετράπης τοις μηχανήμασι του
δολίου δράκοντος, αλλά πάσιν έρεισμα ευσεβείας εν Πνεύματι γέγονας». (Στήριξες
σε νοητή πέτρα, τον Χριστό δηλαδή, τις βάσεις της καρδιάς σου, με φρόνημα
ευσεβές, μάρτυς πολύαθλε, γι’ αυτό και δεν παρεξέκλινες από ό,τι
μηχανεύτηκε εναντίον σου ο δόλιος δράκων ο διάβολος. Αντίθετα, έγινες με τη
δύναμη του Πνεύματος του Θεού στήριγμα της αληθινής πίστεως για όλους).
