ΑΨΙΝΘΟΣ«Να μάθεις μανταρίνι και άψινθο»
Εδώ και μέρες τριγύριζε στο μυαλό μου ένας στίχος του Ελύτη
«Να μάθεις μανταρίνι και
άψινθο»( από τη «Μικρή πράσινη θάλασσα»)Τριγύριζε τόσο βασανιστικά που με ανάγκασε να υποκύψω στον πειρασμό : να
ασχοληθώ με την ΑΨΙΝΘΟ, να μάθω …Το μόνο που γνώριζα γι’ αυτήν είναι ότι είναι
αρωματικό φυτό και ότι από αυτήν προέρχεται το ποτό αψέντι. Χάος στο Ιντερνετ -
πολλές πληροφορίες . μύθοι και εκπλήξεις
: πολλοί πίνακες ζωγράφων με ανθρώπους
που πίνουν αψέντι.
Η άψινθος
είναι φυτό ποώδες, πολυετές, αρωματικό, πικρό στη γεύση, που
χρησιμοποιείται στην κατασκευή του ποτού αψέντι με απόσταξη των φύλλων
του συνώνυμα: αψιθιά, πισιδιά, μελιτίνη. http://www.livepedia
Η αψιθιά
είναι γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη και θεωρείται ένα από τα πιο
αρωματικά φυτά παρόλη την πικρή της γεύση. Στην Αρχαία Ελλάδα την
ονόμαζαν Αρτεμισία, ενδεχομένως προς τιμή της θεάς Αρτεμης και την
χρησιμοποιούσαν σε περιπτώσεις αμηνόρροιας. Αλλοι λαοί όπως οι Αραβες,
οι Αιγύπτιοι, οι Κέλτες την χρησιμοποιούσαν το αψέντι ως ορεξιογόνο
Κατά
τον μεσαίωνα αποδώσανε αρκετές ''μαγικές'' ιδιότητες στην αψιθιά και
πίστευαν ότι η ύπαρξή της σε ένα σπίτι το προφυλάσσει από τα από τα κακά
πνεύματα http://www.phyto.gr
Όλη η αλήθεια γύρω από το μυστηριώδες ποτό...
Ποτό που παράγεται από το φυτό αψιθιά(Artemisia Absinthium),κύρια πηγή
της αμφιλεγόμενης ουσίας Thujone(Θυϊόνη). Η αψιθιά είναι γνωστή από την
εποχή του Ιπποκράτη, ο οποίος τη χρησιμοποιούσε σαν φάρμακο και
θεωρείται ένα από τα πιο αρωματικά φυτά παρά την πικρή γεύση της. Κατά
το Μεσαίωνα απέδωσαν αρκετές «μαγικές» ιδιότητες στην αψιθιά, όπως ότι η
ύπαρξη της στο σπίτι προφυλάσσει από τα κακά πνεύματα.
Υψηλής περιεκτικότητας αλκοολούχο απόσταγμα, για την παρασκευή του
οποίου χρησιμοποιούνται, σύμφωνα με την παραδοσιακή συνταγή 3 βότανα:
αψιθιά, γλυκάνισος και μάραθος. Η περιεκτικότητα σε αλκοόλ - που σε αυτό
το στάδιο αγγίζει το 82%- μετριάζεται με την προσθήκη νερού. Το τελικό
αποτέλεσμα είναι ένα πράσινο σμαραγδί οινοπνευματώδες, που κιτρινίζει με
την παλαίωση και η περιεκτικότητα του σε αλκοόλ κυμαίνεται από 45% -
74%.
Η γέννηση
Με ιστορία πάνω από 200 χρόνια, το αψέντι ξεκίνησε σαν φάρμακο και έγινε
σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής με φανατικούς θαυμαστές και ορκισμένους
εχθρούς. Πατέρας της σύγχρονης συνταγής θεωρείται ο Dr. Pierre Ordinaire
, ο οποίος παρασκευάζει για πρώτη φορά το ποτό με τη σημερινή του μορφή
το 1792 στη Val de Travers της Ελβετίας, το αποκαλεί «πράσινη νεράιδα» (
la fee verte) και το πουλάει ισχυριζόμενος ότι θεραπεύει τα πάντα. Λίγο
καιρό αργότερα, o Major Dubied διαβλέπει τη δυνατότητα για τη χρήση της
«πράσινης νεράιδας» όχι ως φαρμάκου αλλά ως «απεριτίφ», αγοράζει την
πατέντα και ξεκινά την παραγωγή. Το 1805, ο γαμπρός του, Henri Louis
Pernod, θα ιδρύσει τη θρυλική εταιρεία Pernod Fils στο Pontalier της
Γαλλίας της οποία τα κέρδη από την παραγωγή αψεντιού θα αγγίξουν τα όρια
του μύθου.
Η λατρεία και η απαγόρευση
Αγαπήθηκε για το σμαραγδένιο χρώμα του και την έμπνευση που χάριζε.
Πολλοί μύθοι δημιουργήθηκαν γύρω από το αψέντι , με αποτέλεσμα να γίνει
θρύλος. Θερμοί υποστηρικτές του οι Van Gogh, Picasso, Manet, Baudelaire,
Emil Zola, Oscar Wilde, Ernest Hemingway. Σύμφωνα με τους ίδιους
αποτέλεσε πηγή έμπνευσης. Στη συνέχεια όμως απαγορεύτηκε από τους
συντηρητικούς και θρησκόληπτους της τότε κοινωνίας.
|
“The Green Fairy” |
Το 1859 ο Manet ζωγράφισε τον πρώτο μεγάλο πίνακα με θέμα το αψέντι και
τίτλο « Πότης αψεντιού», που προκάλεσε σκάνδαλο και λογοκρίθηκε. Το 1882
ο ηδονιστής Oscar Wilde έγραφε : "ένα ποτήρι αψέντι είναι τόσο ποιητικό
όσο κι ένα ηλιοβασίλεμα». Χρόνια αργότερα ο Ernest Hemingway έγραψε το
αριστούργημά του «Για ποιόν χτυπά η καμπάνα» υπό την επήρεια της
«πράσινης νεράιδας». Ένα βράδυ του 1889 ο Toulouse Lautrec σερβίρει ένα
cocktail με βάση το αψέντι στους θαμώνες του Moulin Rouge και η «πράσινη
νεράιδα» αποκτά επισήμως το διαβατήριο της για τους κύκλους της
διανόησης. Έτσι ο όρος «αψεντισμός» έκανε την εμφάνισή του και. το
αψέντι έγραψε τη δική του σμαραγδένια ιστορία
Η αμφιλεγόμενη ουσία Thujone (κατηγορήθηκε για εθισμό, έπειτα από
μακροχρόνια χρήση και πρόκληση παραισθήσεων - η θεωρία αυτή στηρίχτηκε
κυρίως σε ενδείξεις και εικασίες και δεν κατάφερε να τεκμηριωθεί
επιστημονικά)ήταν μόνο η αφορμή.΄ Αιτία της απαγόρευσής του το 1905 ήταν
πιθανόν το γεγονός ότι για σχεδόν 30 χρόνια κατείχε μια εντελώς
μονοπωλιακή θέση στην αγορά εκτοπίζοντας ουσιαστικά οποιοδήποτε άλλο
αλκοολούχο ποτό καθώς και το κρασί.
Έτσι, τελικά, πρώτα απαγορεύτηκε στην Αμερική το 1912 και ακολούθησαν οι υπόλοιπες χώρες με τελευταία τη Γαλλία το 1915.
Η δικαίωση
Το 1998 νέα
οδηγία της Ε.Ε. (EEC 88/388 Appendix II) καθόρισε χαμηλότερα όρια
περιεκτικότητας σε Thujone, αλλά και σε οινόπνευμα. Έτσι, το αψέντι
νομιμοποιήθηκε ξανά σε αρκετές χώρες ( στην Αμερική απαγορεύεται ακόμη).
Αψέντι και Hollywood
To αψέντι έχει κάνει την εμφάνισή του και στο Hollywood. Πολλοί
σκηνοθέτες κατά καιρούς το έχουν χρησιμοποιήσει στις ταινίες τους για να
δώσουν μια νότα μυστηρίου και .. αμαρτίας. ΠΗΓΗ http://www.apsenticafe.gr/
ΜΥΘΟΙ
Στην ταινία Moulin Rouge, ο
Τουλούζ Λωτρέκ και η παρέα του βρέχουν μια κουταλιά ζάχαρη με αψέντι,
της βάζουν φωτιά, τη διαλύουν στο ποτό, τη σβήνουν με νερό και
τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους. Αυτός ο τρόπος σερβιρίσματος, γνωστός ως
bohemian style, καθιερώθηκε στα μπαρ της Πράγας στις αρχές της δεκαετίας
του 1990. Σύμφωνα με την παραδοσιακή συνταγή των αρχών του 19ου αιώνα,
το αυθεντικό κουτάλι του αψεντιού –αυτό με τις τρύπες– τοποθετείται πάνω
σε ένα ποτήρι γεμάτο κατά το 1/3 με αψέντι. Αφού βάλουμε στο κουτάλι
ένα κυβάκι ζάχαρης, ρίχνουμε αργά παγωμένο νερό, έως ότου η ζάχαρη
λιώσει και το ποτήρι γεμίσει. Η διαλυμένη ζάχαρη και το νερό θολώνουν το
αψέντι, το οποίο αποκτά με τον τρόπο αυτό τη σωστή γεύση.
* Το 1864, ο Dr. Valentin Magnan συνέβαλλε στον πόλεμο κατά του αψεντιού
με τα πειράματά που διενήργησε σε ινδικά χοιρίδια, και τα οποία
κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η θυϊόνη που περιέχεται στο αψέντι προκαλεί
σπασμούς και άλλες παρενέργειες, καθιστώντας το συγκεκριμένο ποτό
περισσότερο επικίνδυνο από άλλα οινοπνευματώδη. Παρά το γεγονός ότι
κατηγορήθηκε για πρόκληση παραισθήσεων, εθισμού, σχιζοφρένειας και άλλων
παρενεργειών που οδήγησαν στην απαγόρευσή του, η σύνδεση των
συμπτωμάτων αυτών με τη θυϊόνη ποτέ δεν αποδείχθηκε επιστημονικά. Η
πράσινη νεράιδα που έβλεπαν ο Λωτρέκ και οι φίλοι του, και οι τουλίπες
στα πόδια του Όσκαρ Ουάιλντ αποδόθηκαν, τελικά, στην υψηλή
περιεκτικότητα του αψεντιού σε αλκοόλ –πράγμα που οδήγησε στην άρση της
απαγόρευσης, με τον προαναφερθέντα όρο της περιορισμένης περιεκτικότητας
σε θυϊόνη, η οποία μπορεί να μην είναι, τελικά, παραισθησιογόνος,
είναι, όμως, σε μεγάλες ποσότητες, τοξική.
|
Henri de Toulouse-Lautrec At Gennelle, Absinthe Drinker. 1886 |
* Στη δαιμονοποίηση του αψεντιού ήρθε, το 1986, να προστεθεί ένας ακόμη
αστικός θρύλος. Σύμφωνα με την Αποκάλυψη του Ιωάννη, «κατά το τρίτο
σάλπισμα, έπεσε από τον ουρανό άστρο μεγάλο σα λαμπάδα στο 1/3 των
ποταμών και στις πηγές των νερών. Το όνομα του άστρου είναι αψιθιά. Το
ένα τρίτο των νερών έγινε αψιθιά και πολλοί άνθρωποι πέθαναν από το νερό
διότι έγινε πικρό». Στα ουκρανικά, Τσέρνομπιλ ονομάζεται ένα φυτό
παρεμφερές με την αψιθιά, η λατινική ονομασία του οποίου είναι Artemisia
vulgaris –ενώ της αψιθιάς Artemisia absinthium. Λεπτομέρεια που
παραλείφθηκε όταν οι New York Times δημοσίευσαν ένα σχετικό άρθρο μετά
το πυρηνικό ατύχημα, στο οποίο ένας Ρώσος συγγραφέας, το όνομα του
οποίου δε δόθηκε στη δημοσιότητα, φερόταν να λέει πως Τσέρνομπιλ στα
ουκρανικά σημαίνει αψιθιά, προσφέροντας έδαφος για τη δημιουργία του
μύθου.
|
Édouard Manet
"Absinthe Drinker"
|
Το 1859 ο Μανέ ζωγράφισε τον πρώτο μεγάλο πίνακα με θέμα το αψέντι και
τίτλο “Πότης αψέντι”. Δημιουργήθηκε σκάνδαλο στην έκθεση του 1859 και η
επιτροπή αρνήθηκε την έκθεση του έργου. Το λάτρεψαν παράφορα όλοι οι
παρανοϊκά γοητευτικοί καλλιτέχνες της μετα-ντανταϊστικής παρέας των
ερωτιδέων. Το γεγονός ότι αποτέλεσε τη μούσα των διανοουμένων της εποχής
(Πικάσο, Χέμινγουεϊ, Βαν Γκογκ, Ζολά, Μποντλέρ, Μανέ, Ουάιλντ)
μετέτρεψε το αψέντι σε έμβλημα αμφισβήτησης και έμπνευσης, εκτοξεύοντας
την κατανάλωσή του στις αρχές του περασμένου αιώνα στα 36 εκατομμύρια
γαλόνια το χρόνο, μόνο στη Γαλλία. Το αριστούργημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ
“Για ποιόν χτυπάει η καμπάνα” γράφτηκε υπό την επήρεια της “πράσινης
νεράιδας”
Viktor Oliva 1901 Absinthe Drink
Ο ζωγραφικός
πίνακας με τον τίτλο "Ο πότης του αψεντιού", έργο του καλλιτέχνη Viktor
Oliva, που κοσμεί σήμερα μία από τις αίθουσες στο καφέ, αντικατέστησε
το αλληγορικό και πανσλαβικού περιεχομένου τρίπτυχο "Μητέρα Σλάβια",
φιλοτεχνημένο κι αυτό από τον Viktor Oliva, που υπήρχε προηγουμένως
στους τοίχους του.
Στον "Πότη του αψεντιού" απεικονίζεται ένας
μισοζαλισμένος από το αψέντι άντρας,με τις ανοικτές παλάμες στο πρόσωπό
του, τις εφημερίδες απλωμένες στο τραπέζι του και την αιθέρια οπτασία
μιας γυμνής κοπέλας καθισμένης στην άκρη του τραπεζιού του. ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
2 ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΟΥ ΠΙΚΑΣΟ
|
ΠΙΚΑΣΣΟ"Absinthe Drinker" |
|
ΠΙΚΑΣΣΟ"Absinthe Drinker" |
|
“The Absinthe Drinker
and the Hostile Silence” (2011): Pamela Wilson
|
|
ALBERT MAIGNAN Absinthe "The Green Muse |
|
Edgar Degas Absinthe Drinker |
|
Raffaelli,
Absinthe Drinkers, 1881
Absinthe
Drinking Group 1024x746.
Ils ont l'air de bien s'amuser !
ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΠΟΥ ΣΤΑΘΗΚΕ Η ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΑΥΤΗ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Ο. ΕΛΥΤΗΣ Μικρή πράσινη θάλασσα
Μικρή
πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Που θα 'θελα να σε υιοθετήσω
Να σε στείλω σχολείο στην Ιωνία
Να μάθεις μανταρίνι και άψινθο
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Στο πυργάκι του φάρου το καταμεσήμερο
Να γυρίσεις τον ήλιο και ν' ακούσεις
Πως η μοίρα ξεγίνεται και πως
Από λόφο σε λόφο συνεννοούνται
Ακόμα κι οι μακρινοί μας συγγενείς
Που κρατούν τον αέρα σαν αγάλματα
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Με τον άσπρο γιακά και την κορδέλα
Να μπεις απ' το παράθυρο στη Σμύρνη
Να μου αντιγράψεις τις αντιφεγγιές στην οροφή
Από τα Κυριελέησον και τα Δόξασοι
Και με λίγο Βοριά λίγο Λεβάντε
Κύμα το κύμα να γυρίσεις πίσω
Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ
Για να σε κοιμηθώ παράνομα
Και να βρίσκω βαθιά στην αγκαλιά σου
Κομμάτια πέτρες τα λόγια των Θεών
Κομμάτια πέτρες τ' αποσπάσματα του Ηρακλείτου.
|