Αν προσέξετε, τα ημερολόγια τοίχου που κυκλοφορούν στις αρχές κάθε νέου έτους, συνήθως έχουν πολύ ενδιαφέρον, καθώς παρουσιάζουν διάφορα θέματα τα οποία συνοδεύονται και από τις σχετικές εικόνες. Από ένα τέτοιο παλιό ημερολόγιο είναι το παρακάτω θέμα.
Πρόκειται για τα φυτά που χρησιμοποιούνται στην φαρμακευτική, σε γιατροσόφια κ.λ.π.
Θέλω να επισημάνω ότι παραθέτω τα παρακάτω, μόνο από καθαρό φιλολογικό ενδιαφέρον, και σε καμμιά περίπτωση δεν σας συνιστώ να εφαρμόσετε τα γραφόμενα
Κενταύρια του γιαλού, κενταυρίδα
Φυτό με βλαστούς πολύ κοντούς. Φύλλα έμμισχα, σκεπασμένα από ένα ελαφρύ λευκό χνούδι. Ανθίδια ρόδινα, με πορφυρές αποχρώσεις στις άκρες. Τη συναντάμε σε αμμώδεις παραλίες, στα βορειο-ανατολικά των νησιών.
Ιδιότητες Η κενταυρίδα , περιέχοντας
μια φυσική μπλέ χρωστική (κυανοκενταυρίνη), προλαμβάνει το κιτρίνισμα των λευκών ή γκρίζων μαλλιών.
Σε κατάπλασμα θεραπεύει τις τριγυρίστρες (φλεγμονές στις άκρες των δακτύλων, κάτω και γύρω από τα νύχια).
Απήγανος
Ιδιότητες :Στην αρχαιότητητα χρησιμοποιούνταν ως αντίδοτο γενικά για τα δηλητήρια και για τα δαγκώματα φιδιών.
Οι Ιπποκράτειοι τον χρησιμοποιούσαν για την υστερία, ο Διοσκουρίδης ως φάρμακο για τις δυσκολίες της αναπνοής. Φύλλα δάφνης ανακατεμένα με απήγανο και κοπανισμένα χρησιμοποιούνται ως έμπλαστρο κατά της συμφόρησης των ανδρικών γεννητικών οργάνων.
Σύμφωνα με ένα λαϊκό ρητό : " Κανείς δεν πεθαίνει στο σπίτι όπου υπάρχει απήγανος"
Βουζιά
Οι ρίζες του περιέχουν οξέα, λιπώδεις ουσίες, ζάχαρη,κόμμι, μεγάλες ποσότητες φυτικού λευκώματος και πικρή ουσία.
Ιδιότητες Τα φύλλα του ανακατεμένα με φύλλα αψιθιάς σε κατάπλασμα στην κοιλιά των παιδιών απομακρύνουν, μέσω κενώσεων , τους σκώληκες των εντέρων . Στην αρχαιότητα χρησίμευε ως καθαρτικό . Τα άνθη σε έκχυμα είναι εφιδρωτικά, αντιβηχικά, αποχρεμπτικά και πάνω απ όλα αντισηπτικά για τα έντερα. Σε εξωτερική χρήση , τα φύλλα είναι αντιρρευματικά.
Το βιολετί υγρό των καρπών χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια στο χρωματισμό κρασιών και στη βαφή μαλλιών και δερμάτων.
Πασχαλιά
Φυτό με γυαλιστερά πράσινα φύλλαμε μώβ ή κάτασπρα λουλούδια. Φτάνει
μέχρι τα 10 μέτρα ύψος. Τα μέρη του φυτού είναι πικρά. Σ'αυτό το γεγονός έγκειται και η φαρμακευτιή αξία του.
Ιδιότητες Είναι καλό αντιπυρετικό. Τονωτικό και κατάλληλο γι αυτούς που υποφέρουν από δυσπεψία, φούσκωμα και διάρροια, αλλά και όσους πάσχουν από ρευματισμούς.
Παπαρούνα
Ιδιότητες : Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούμε τα λουλούδια της παπαρούνας , που από αυτά φτιάχνουμε ένα δυνατό αφέψημα κατά του βήχα και των κρυλογημάτων. Παλιά το έδιναν στα παιδιά για να κοιμούνται επειδή βοηθά στη μείωση της νευρικής υπερδραστηριότητας και είναι γνωστό και ως "Μάκου".
Καλλιεργείται για τους καρπούς του που από το χυμό τους λαμβάνεται το όπιο και για τα σπόρια του, που δεν έχουν υπνωτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται σαν μπαχαρικό και ζωοτροφή. Εφαρμόζεται κυρίως σαν ήπιο αναλγητικό ενώ έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες.
Νάρκισσοι , μανουσάκια
Ιδιότητες : Οι εμετικές ιδιότητες ήταν γνωστές στους αρχαίους . Χρησιμοποιήθηκε για την επιληψία τους σπασμούς και τους διαλλείποντες πυρετούς.
Τα ωραία άνθη του με το μεθυστικό άρωμά τους αποτελούν μια ευχάριστη νότα.
Μέσω απόσταξης δίνουν ένα εξαίσιο αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιϊα και την παραγωγή ποτών.
Μουριά , συκαμινιά
Ιδιότητες: Ο φλοιός της ρίζας της είναι διαλυτικός και διουρητικός. Το ξύλο της είναι κατάλληλο για την αμαξοποιϊα και την εβενουργία. Από τα μούρα της παρασκευάζονται διάφορα ποτά οινοπνευματώδη .
Τα φύλλα της σε έκχυμα (40-8- γρ. σε 1lit νερό)αποτελούν καλό αντιπυρετικό
Το ίδιο έκχυμα πιο συμπυκνωμένο χρησιμοποιείται σε γαργάρες και καταπραϋνει τον πονόδοντο. Οι μαύρες ψευδορώγες τρώγονται για το διαβήτη.
Φτιάχνεται επίσης ένα σιρόπι για τις άφτρες των παιδιών και τον πονόλαιμο
Οι μαίες χρησιμοποιούσαν ένα έκχυμα από φύλλα για τη φροντίδα των γυναικών μετά τη γέννα.
Αγιόκλημα , αξιόφυλλο
Ιδιότητες : Μελιτογόνο φυτό με οφθαλμικές διουρητικές και αντικαταρροϊκές
ιδιότητες.
Η λαϊκή ιατρική το χρησιμοποιεί για το άσπρισμα των δοντιών και την καταπράυνση των φλογισμένων ούλων.
Άν κάψουμε κλαδιά αγιοκλήμματος και θρυμματίσουμε τα κάρβουνα θα φτιάξουμε μια σκόνη με την οποία μπορούμε να τρίψουμε δόντια και ούλα. Άν την σκόνη αυτή την ανακατέψουμε π.χ. 6 γρ σκόνη και 6 γρ. λιβάνι και 15 γρ. κερί έχουμε μια αλοιφή που τη χρησιμοποιούν για εκζέματα εγκαύματα και αιμορροϊδες.
Ρείκι του Φθινπώρου
Ιδιότητες : Μελιτογόνο φυτό. Δρα ως αντισηπτικό και αντιφλεγμονώδες, ιδιαίτερα στο ουροποιητικό σύστημα. Είναι στυπτικό ελαφρώς ηρεμιστικό και υπνωτικό βότανο, γι αυτό όταν το πίνουμε βοηθά στη νευρική υπερδιέγερση στην νευρική εξάντληση και στην αϋπνία
Έχει διουρητικές , αποχρεμπτικές και εφιδρωτικές ιδιότητες. Βοηθά σε προβλήματα γαστρίτιδας, στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής.
Ως αντιφλεγμονώδες βοηθά στις φλεγμονές του λαιμού και της στοματικής κοιλότητας , στο βήχα και τα κρυολογήματα
Νταμιάνα
Η Νταμιάνα θεωρείται ότι έχει καταπραϋντικές, ήπια καθαρτικές και αφροδισιακές ιδιότητες.
Ιδιότητες : Έχει χρησιμοποιηθεί στην κατάθλιψη , στη νευρική δυσπεψία, στη δυσκοιλιότητα, στη συνουσιακή ανεπάρκεια και ειδικότερα στην αγχώδη νεύρωση με κυρίαρχο τον σεξουαλικό παράγοντα.
Έχει διουρητικές ιδιότητες καθώς τονώνει τα νεφρά. Παρέχει θεραπευτικές ιδιότητες σε αρκετές περιπτώσεις ασθενειών, κυρίως ορμονικών. Ανεβάζει τη λίμπιντο και δημιουργεί έντονη σεξουαλική επιθυμία. Χρησιμοποιόταν και για να ισορροπεί τις ορμόνες των γυναικών κατά την εμμηνόπαυση.
Καλακάνθη
Άλλη ονομασία του: κενταύριο. Διετές ή πολυετές φυτό με τα νεαρά φύλλα χνουδωτά και γκριζωπά, και τα άλλα πράσινα και αδενώδη. Ανθίδια ροδινο-πορφυρά και κέντρο λευκό.
Ιδιότητες : Τα πέταλά της έχουν τονωτικές, επουλωτικές, αντιπυρετικές, διουρητικές και καθαρτικές ιδιότητες.
Χρησιμοποιείται πλατιά κατά της δυσκοιλιότητας, ενώ σε κομπρέσες κάνει πολύ καλό στο κριθαράκι και στους διάφορους ερεθισμούς των ματιών (οφθαλμίτιδες)
Αλεξανδριανό
Διαφορετική ονομασία σέννα αλεξανδρινή .
Ιδιότητες: Είναι γνωστή για τη βοήθεια που προσφέρει στον οργανισμό για τη δυσκοιλιότητα και τις καθαρτικές της ιδιότητες από τα αρχαία χρόνια. Αποτελεί ένα απλό αλλά εκτιμώμενο ευκοίλιο καθαρτικό. Οι καρποί που έχουν ηπιότερη δράση, χρησιμοποιούνται για τα παιδιά, καθώς και για τα άτομα που υποφέρουν από το στομάχι τους.
Τα φύλλα της βράζονται και αφήνονται στο νερό για αρκετές ώρες και αν δεν καταναλωθεί την ίδια μέρα μπορείτε να τη φυλάξετε στο ψυγείο έως και δύο μέρες. Δεν ενδείκνυται για πολύ συχνή χρήση.
