Αλάδανος
Aλάδανος ή λάδανο (Ladanum) Το λάδανο ή ο αλάδανος είναι μια αρωματική ρητίνη με έντονες φαρμακευτικές ιδιότητες η οποία μαζεύεται από τα φύλλα του φυτού Κίσθος Κρητικός το υποείδος κρητικός (Cistus Creticus spp. Creticus) ή ( Cistus Incanus) ή (Cistus Villosus) η κοινώς λαδανιά (είναι ο Κισθος με τα ροζ άνθη ).
Λαδανιά ( ο Κισθος με τα ροζ άνθη).
Η ρητινη λαδανο
Τρόποι Συλλογής
Το λαδανο μαζεύετε με μηχανικά μέσα με την χρήση ενός ειδικού εργαλείου (το αργαστήρι) ή από το τρίχωμα των κατσικιών που βόσκουν ανάμεσα στις λαδανιές.
Το λαδανο το μαζεύουν και οι μελάσες ως πρόπολη.
Η συλλογή με τον τρόπο αυτό γίνεται μόνο από το είδος Cistus creticus και εξαρτάται από το μικροκλίμα της περιοχής. Στις παλαιότερες εποχές ήταν δυνατή και σε αλλά σημεία της ανατολική Μεσογείους όπωςη Βορειος αφρικη η κοιλάδα της Γαδαδ και η Κύπρος, με την μεταβολή του κλήματος στις περιοχές αυτές, η συλλογής σταμάτησε.
Η ρητίνη λάδανο από το φυτό Cistus Creticus έχει μεγάλη ιστορία.
Χώρες με αναπτυγμένη την βιομηχανία των αρωμάτων, αντιλαμβανόμενες την άξια του λαδάνου και μην έχοντας την δυνατότητα να παράγουν, κατάφεραν όμως να παράγουν ένα είδος σκουρόχρωμης γόμα από άλλο είδος κίστου με διαφορετικά άρωμα και ιδιότητες.
Ο λάδανος από το φυτό Cistus Creticus είναι ένα φυσικό προϊόν.
ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΛΑΔΑΝΟΥ- AREA OF LADANUM
Η ευρύτερη περιοχή του χωριού Σίσες στην Βόρειο Κρήτη όπου κυριαρχεί το φυτό Λαδανιά ή Αγκίσαρος (Cistus Creticus spp Creticus) και κατά ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ συλλέγεται η ρητίνη λαδανο.
Η περιοχή του λαδάνου ή αλαδάνου ή λάβδανου είναι η περιοχή Βόρεια της Κρήτης ανάμεσα στους δυο πόταμους Αλμυρός προς τα ανατολικά και Γεροπόταμος δυτικά.
Υπάρχει στο Δήμους Μηλοποτάμου και στο Δήμο Μαλεβιζίου.
Η ονομασία του χωριού Σίσες : Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την ονομασία του χωριού Σίσες Μυλοποτάμου, πολλές από αυτές βασίζονται στην λαϊκή παράδοση., Μια εκδοχή για την ονομασία είναι και από τον Cistus “σι-στους”.
Την ριζα "Σι-" την βρίσκουμε και σε άλλες περιοχες της Κρητης οπου υπαρχει το φυτο Cistus "Κισθος":
1. Σίσι Μεραμβέλου.
2. Σισαρχα οικισμός στο Δήμο Ανωγείων.
3. Σητεία είναι κωμόπολη της ανατολικής Κρήτης του νομού Λασιθίου.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΑΔΑΝΟΣ
Αρχαία Μεσοποτάμια Η ρίζα της λέξης λάδανο (Latin : labdanum) είναι από τα Ακκαδικά. Οι Ακκαδιοι ήταν αρχαίος λαός της Μεσοποτάμια βόρεια των Σουμέριων Akkadian: Ladunu. Assyrian: Ladanu. Greek :Ledanum. Latin :Ladanum Labdanum.
Αρχαία Αίγυπτος. Ο πρώτος λαός που προχώρησε στην συλλογής της ρητίνης λαδανο πρέπει να ήταν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι. Το χρησιμοποιούσαν στην ταρίχευση (στις μούμιες) και το έκαιγαν σαν λιβάνι στους ναούς. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι όταν ζούσαν στην βόρειο Αφρική ήταν γυδο βοσκοί(πριν γίνει η Σαχάρα έρημος) διαπίστωσαν στα ζώα τους την ρητίνη λαδανο με αποτέλεσμα να αρχίσουν να την εμπορεύονται. Από αυτή την διαδικασία απέκτησαν δύναμη με αποτέλεσμα όταν άρχισε η Σαχάρα να γίνεται έρημος μετακινήθηκαν στις όχθες του Νείλου και να κατακτήσουν τους λαούς που ζούσαν εκεί και να δημιουργήσουν ένα από τους πρώτους και σημαντικότερους πολιτισμούς. 1. Η ψεύτικη γενειάδα του Φαραώ είναι φτιαγμένη από λαδανο. 2. Τα βασιλικά σύμβολα της αρχαίας Αιγύπτου είναι η βέργα και ένα είδος μαστίγιου που πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι είναι είδος λαδανιστιρειου.
Μινωικός Πολιτισμός Η Φραγκάκη Ευαγγελία στο βιβλίο της «Συμβολή εις τη δημώδη ορολογία των φυτών» μιλάει για την ομορφιά των ανθών της αλαδανιάς που προκάλεσαν την προσοχή των Μινούτων καλλιτεχνών. Γι’ αυτό και την βλέπουμε να εικονίζεται στην τοιχογραφία του παλατιού της Κνωσού «το γαλάζιο πουλί». “Απόσπασμα από το φυλλάδιο του 3θεσιου Δημοτικού Σχολείου Σισών που εκδόθηκε για το σχολικό πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης την περίοδο 2004-2005 με τίτλο «Λαδανιά το αρωματικό φυτό του τόπου μου».” .
Αρχαίοι Έλληνες. Τον αλάδανο τον αναφέρεται από τον Ηρόδοτο (ο πατέρας της ιστορίας) το 500π.χ. και μάλιστα με τρόπο που ισχύει ακόμα και σήμερα.
Ρωμαίοι. Στην εποχή των Ρωμαίων η Κύπρος ήταν η περιοχή με την σημαντικότερη παράγωγη Οι ρωμαίοι ονόμαζαν το άρωμα του λαδανου Κύπριο (Chypre).Ο Διοσκουρίδης (1ος αιώνας μ.Χ.) «πατέρας της φαρμακολογίας» ήταν ιατρός και βοτανολόγος του Ρωμαϊκού Στράτου και αναφέρετε στο αλάδανο και της φαρμακευτικές ιδιότητες του με αναλυτικό τρόπο.
Βίβλος. Το Mύρο της Βίβλου είναι το αλάδανο.
Χριστιανισμός. Ορθοδοξία. Το λάδανο ή αλάδανο αποτελεί ένα από τα σαράντα συστατικά που απαιτούνται για την παρασκευή του Άγιου Μύρου.
Ρωμαιοκαθολικοί. Γύρη από το φυτό cistus creticus έχουν βρεθεί στην Ιερή συνδονη του Τορίνο. Στοιχείο ότι η συνδονη ήταν στη Παλαιστίνη αφού το φυτό cistus creticus υπάρχει σε μεσογειακά οικοσυστήματα.
Άραβες - Ισλάμ. Ίσως ο λαός που έχει δώσει την περισσότερη σημασία στην ρητίνη αλάδανο αφού την χρησιμοποιούν ως θύμιασα και αποτελούν τον ΚΥΡΙΟ εξαγώγιμο προορισμό του προϊόντος αυτού.
Σταυροφόροι. Στις σταυροφορίες του όταν ήρθαν σε επαφή με τους Άραβες γνώρισαν τα αρώματα γιατί μέχρι τότε η μεσαιωνική Ευρώπη το άρωμα το θεωρούσε αμαρτία και όταν κατακτήσαν την Κύπρο εντυπωσιαστήκαν πολύ από το λαδανο και το έφεραν πίσω στην Ευρώπη.
Μεσαίωνας Το λαδανο από το φυτό Cistus Creticus θεράπευε την πανώλη.
Ευρωπαίοι περιηγητές στην Κρήτη. Όσοι περιηγητές – βοτανολόγοι (Pierre Belon 1517-1564) και (Joseph Pitton de Tournefort) πέρασαν από την Κρήτη, ακολουθώντας τα χνάρια των αρχαίων βοτανολόγων (Διοσκουρίδη ), αναφέρθηκα στο φυτό στον αλάδανο και στον τρόπο συλλογή του με αναλυτικό τρόπo.
Αναγέννηση. Κατά την διάρκειας της αναγέννηση κυκλοφορούσαν αρωματικά χώρου με κύριο συστατικό το λαδανο και με το όνομα κύπριο (Chypre).
Το αργαστήρι του Αλαδανάρη Joseph Pitton de Tournefort 1700-1702
Μέχρι τις αρχές του 20 αιώνα από τις περιγραφές των «παλιών» Σίσανων, η μορφή του αργαστηριού ήταν όπως περιγράφεται στα αρχαία κείμενα (Διοσκουρίδη) και στις περιγραφές των περιηγητών (Joseph Pitton de Tournefort) δηλαδή τα λουριά του κατασκευαζόταν από δέρμα ζώου κομμένο σε στενές λουρίδες. Το αλάδανο από το αργαστήρι αυτό μαζευόταν με μαχαίρι. Επειδή η εργασία περισυλλογής του αλαδάνου είναι πολύ δύσκολη, τους Σισσανους τους απασχολούσε ΠΑΝΤΑ η εύρεση ενός υλικού με καλύτερες προσροφητικές ιδιότητες για τον αλάδανο, δηλαδή να «κολλάει» καλύτερα. Με την ανακάλυψη του πλαστικού άρχισε ο πειραματισμός με διάφορα υλικά που πρόσφορε η τεχνολογία. Στη αρχή χρησιμοποιήθηκα σχοινιά, ο αλάδανος κολλούσε καλύτερα από το δέρμα αλλά περνοντα από αυτά με μεγαλύτερη δυσκολία και μετά από λίγες χρήσεις το εργαστήρι γινόταν βαρύτερο και ητα ένα συμαντικο μιονεκτιμα για ένα άτομο που δούλευε κάτω από τον καυτό ήλιο του καλοκαιριου. Μέχρι που να ανακαλύπτουν τα πλάστηκα λουριά από τον Ιωάννη Γ. Τσίκαλα ή Χριστουλογίαννη και το αργαστήρι να πάρει την τελική μορφή του. Τα λουριά έχουν καλές προσροφητικές ιδιότητες, ο αλάδανος απομακρύνετε εξελοκληρου από το αργαστήρι και κατά συνέπεια δεν αυξάνει το βάρος του.
ΣΥΛΛΟΓΗ Το φυτό αγκίσαρος ή αλαδανιά (cistus creticus ssp creticus). Το χωρίο Σίσες
Στις Σίσες υπάρχουν μεγάλες περιοχές, όπου ευδοκιμούν αποκλειστικά και μόνο αγκίσαροι. ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΩΒ λουλούδια, παράγουν αλάδανο. Οι περιοχές αυτές ονομάζονται αλαδανότοποι.
Στα τέλη περίπου Μαΐου κάθε χρόνο, μόλις αρχίσει δηλαδή η ζέστη του καλοκαιριού, οι αγκίσαροι είναι έτοιμοι για να αρχίσει η περισυλλογή του αλαδάνου. Για να συλλέξουμε τον αλάδανο από το φυτό, χρησιμοποιούμε ένα αργαστήρι, μια κατασκευή από ξύλο που πάνω της έχουμε δέσει πλαστικά λουριά. Χτυπώντας αυτά τα λουριά πάνω στο φυτό, το πλαστικό μαζεύει τον «ιδρώτα» των φύλων. Ο ιδρώτας αυτός όταν κρυώσει στερεοποιείται και γίνεται μαύρος.
Για να μαζευτεί ο αλάδανος πρέπει να κάνει ζέστη και να έχει ηλιοφάνεια. Όταν μαζευτεί ο αλάδανος από ένα φυτό, χρειάζεται μια-δυο μέρες για να ξαναπαρουσιαστεί ο χαρακτηριστικός ιδρώτας, δηλαδή το υγρό του αγκίσαρου που γίνεται αλάδανος. Η εργασία της περισυλλογής του αλαδάνου είναι πολύ κουραστική και επίπονη, γιατί ο αλαδανάρης πρέπει να ανεβοκατεβαίνει στα βουνά μέσα στη ζέστη και μέσα σε πολύ μεγάλη θερμοκρασία.
Αφού τελειώσει η περισυλλογή του αλαδάνου και τα γαλάζια λουριά του αργαστηριού, έχουν μαυρίσει, δηλαδή ο ιδρώτας του αγκίσαρου έχει στερεοποιηθεί τότε πρέπει να πάρουμε από τα λουριά τον αλάδανο. Γι’ αυτό αφήνουμε τα αργαστήρια, αρκετή ώρα κάτω από τον ήλιο για να μαλακώσει η μαύρη πάστα που βρίσκεται πάνω στα λουριά.
Το τελευταίο στάδιο της περισυλλογής του αλαδάνου είναι να το πάρουμε πάνω από το αργαστήρι. Με το ξυστρί σφίγγουμε το λουρί και τραβώντας, μαζεύουμε τον αλάδανο. Όταν περάσει λίγη ώρα το υλικό που μαζεύουμε, γίνεται Για να καθαρίσουμε τα λουράκια του αργαστηριού και να μαζέψουμε τον αλάδανο, χρησιμοποιούμε ένα ξυστρί. Το ξυστρί συνήθως είναι συνδυασμός από δύο κλειδαριές.
ΠΗΓΗ : http://ladano.blogspot.gr/
.jpg)
