αμυγδαλιά σαν σύμβολο τύχης και μακροζωίας

Φεβρουάριος 2003

Γνωρίζετε ότι Τσέχοι, Ιταλοί και Έλληνες βλέπουν την αμυγδαλιά σαν σύμβολο τύχης και μακροζωίας και προσφέρουν τους καρπούς της στους γάμους;

Αμυγδαλιά (Prunus amygdalus - Amygdalus communis)

Αμυγδαλιά (Prunus amygdalus - Amygdalus communis)
Η αμυγδαλιά (Prunus amygdalus - Amygdalus communis) συγγενεύει με την ροδακινιά και υπάγεται στην οικογένεια των ροδοϊδών και στην υποοικογένεια των προυνοειδών.
Η αμυγδαλιά είναι δέντρο μεσαίου μεγέθους, με ύψος συνήθως 6-9 μέτρα, και με βραχίονες που απλώνονται. Τα φύλλα της είναι λογχοειδή και ελαφρά οδοντωτά στις άκρες. Τα άνθη της εμφανίζονται πριν από τα φύλλα, από Ιανουάριο μέχρι Μάρτιο, ανάλογα με την περιοχή, σε μεγάλη αφθονία. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι αμυγδαλιάς. Ο ένας τύπος είναι ο Amygdalus communis, var. dulcis, έχει εντελώς ροζ λουλούδια και παράγει γλυκά αμύγδαλα. Ο άλλος τύπος είναι ο Amygdalus communis, var. amara που έχει λουλούδια ελαφρώς μεγαλύτερα με πέταλα σχεδόν λευκά που γίνονται ροζ στην βάση τους και παράγει πικρούς καρπούς, τα πικραμύγδαλα.
Η αμυγδαλιά κατάγεται από τα ζεστές και ξηρού κλίματος περιοχές της μέσης ανατολής (Ιράν), και εξαπλώθηκε κατά μήκος των παραλίων της Μεσογείου, στην Βόρεια Αφρική και στην Νότια Ευρώπη από τους Αιγυπτίους, τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Ο Κάτων ήταν αυτός που έφερε την αμυγδαλιά από την Ελλάδα στην Ιταλία. Από εκεί η καλλιέργειά της εξαπλώθηκε στην Βόρεια Αφρική, στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Γαλλία. Στην πραγματικότητα, το 1812 Ο Καρλομάγνος διέταξε να φυτευτούν αμυγδαλιές στους αυτοκρατορικούς του οπωρώνες. Στη μεσαιωνική Ευρώπη προτιμούσαν τα αμύγδαλα φρέσκα και πράσινα για το "γάλα" τους, το οποίο ο κόσμος το χρησιμοποιούσε αντί για γάλα αγελάδας, για να ξεπεράσει τους περιορισμούς κατά τις περιόδους της Χριστιανικής νηστείας. Η αμυγδαλιά πολύ γρήγορα εμφανίστηκε και στην Αγγλία, πιθανόν από τους Ρωμαίους, και μνημονεύεται στους αγγλοσαξονικούς καταλόγους φυτών. Ωστόσο δεν καλλιεργήθηκε στην Αγγλία πριν το 1562, και τότε καλλιεργήθηκε αρχικά για την ανθοφορία της. Η αμυγδαλιά μεταφέρθηκε στις Η.Π.Α. (Καλιφόρνια) τον 18ο αιώνα από Ισπανούς κληρικούς που υπηρετούσαν στην Αποστολή της Σάντα Μπάρμπαρα. Μεγάλες εκτάσεις δεν φυτεύτηκαν στις Η.Π.Α. μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.
Η αμυγδαλιά φυτρώνει άγρια στην Συρία και την Παλαιστίνη. Αναφέρεται στη Βίβλο σαν σαν ένα από τα καλύτερα οπωροφόρα δέντρα στη γη της Χαναάν, και υπάρχουν πολλές ακόμα βιβλικές αναφορές σ' αυτήν. Τα αμύγδαλα, όπως και το λάδι τους ήταν γνωστά στην Ελλάδα και την Ιταλία πριν την χριστιανική περίοδο. Στην ελληνική μυθολογία υπάρχει ένας όμορφος μύθος που συνδέεται με το δέντρο της αμυγδαλιάς.
Μια όμορφη πριγκίπισσα που ονομαζόταν Φυλλίς, έμεινε εγκαταλειμμένη περιμένοντας στον τόπο της τελετής του γάμου της με τον εκλεκτό της καρδιάς της, Δημοφώντα. Η Φυλλίς περίμενε για χρόνια την επιστροφή του, αλλά τελικά πέθανε από μαρασμό. Οι θεοί, από οίκτο, μεταμόρφωσαν την Φυλλίδα σε δέντρο, σε αμυγδαλιά, η οποία έγινε σύμβολο της ελπίδας. Όταν ο περιπλανώμενος, γεμάτος τύψεις, Δημοφών επέστρεψε, βρήκε τη Φυλλίδα σαν ένα γυμνό δέντρο χωρίς φύλλα και άνθη. Απελπισμένος αγκάλιασε το δέντρο, το οποίο ξαφνικά πλημμύρισε από λουλούδια, δείχνοντας ότι η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από το θάνατο.
Είναι ενδιαφέρον, το πόσοι διαφορετικοί πολιτισμοί ερμηνεύουν την συνήθεια των δέντρων να ανθίζουν πριν βγάλουν φύλλα. Οι Εβραίοι, στη Βίβλο, θεωρούσαν την αμυγδαλιά σύμβολο βιασύνης εξαιτίας της απροσδόκητης ανθοφορίας της. Ο Θεόφραστος, στην αρχαία Ελλάδα, το καταγράφει σαν ευχάριστο φαινόμενο. Οι μουσουλμάνοι συνδέουν την ανθοφορία της αμυγδαλιάς με την αναθέρμανση της ελπίδας. Στην αρχαιότητα, οι παγανιστές θεωρούσαν την αμυγδαλιά σύμβολο παρθενικότητας. Μερικοί μάλιστα χρησιμοποιούσαν την αμυγδαλιά σαν σύμβολο της Παρθένου Μαρίας. Αν και ήταν σύμβολο παρθενικότητας, τα άνθη της χρησιμοποιούνταν επίσης σαν πρόσφορο γονιμότητας και γάμου. Στην νεότερη εποχή, Τσέχοι, Ιταλοί και Έλληνες την βλέπουν σαν σύμβολο τύχης και μακροζωίας και προσφέρουν τους καρπούς της στους γάμους.
Πηγή:
http://www.soupsong.com/fnuts.html
http://www.uga.edu/fruit/almond.htm
http://www.botanical.com/botanical/mgmh/a/almon026.html