iscreta.gr
Οροπέδιο Αρμένοι – Χανδρά,
photo: Klaus Botig
Το φρούριο της Βόιλας βρίσκεται 800m από το χωριό του Χανδρά, 25Km νότια της Σητείας.
Η Βόιλα ήταν ένα μικρό μεσαιωνικό χωριό. Στην περιοχή τώρα υπάρχουν κυρίως ερείπια.
Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζει ο ψηλός πύργος των Genna ο οποίος βρίσκεται
σε σχετικά καλή κατάσταση, η μικρή ερειπωμένη εκκλησία του Τζιναλή, η
εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που κτίστηκε τον 15ο αιώνα και έχει το
οικόσημο και τον οικογενειακό τάφο των Σολομών και τέλος η βρύση της
Βόιλα.
Ο εγκαταλελειμμένος οικισμός της Βόιλας καταλαμβάνει τη βόρεια και
τη δυτική πλευρά του απόκρημνου λόφου στην ανατολική πλευρά του
οροπεδίου των Αρμενοχαντράδων. Προς τα νοτιοανατολικά η απότομη πλαγιά
δημιουργεί φυσική οχύρωση, ενώ στη βόρεια και δυτική πλευρά, που βλέπει
προς την κοιλάδα, οι κλειστές όψεις των κατοικιών έχουν φρουριακή μορφή.
Χαμηλό τείχος που σώζεται τμηματικά, οχυρώνει την υπόλοιπη περίμετρο
προς την κοιλάδα.
Ο οικισμός εκτεινόταν και κάτω από το σημερινό δρόμο, ο οποίος,
όταν τον διέσχισε, κατέστρεψε αρκετά κτίρια του. Θολωτά κτίρια αποθηκών ή
στάβλων διατηρούνται στην χαμηλή εξωτερική ζώνη, ενώ οι κατοικίες
διατάσσονται στην πλαγιά.
Κατά την βενετοκρατία ανήκε στο φέουδο της ευγενούς οικογένειας των
Salomon, οι οποίοι έκαναν την επέκταση της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου
που περιέχει και τον οικογενειακό τους τάφο.
 |
| Οικόσημο των Salomon |
Κατά την Τουρκοκρατία κατοικήθηκε κυρίως από τους Οθωμανούς και
ήταν έδρα τάγματος γενιτσάρων. Ο γνωστότερος από τους διοικητές των
γενιτσάρων ήταν ο Τζεν Αλής, που έδωσε το όνομα του στον πύργο του
οικισμού.
 |
| Ο Πύργος του Τζεν Αλή |
  |
| Κρήνες από την εποχή της τουρκοκρατίας |
Από τα τέλη του 19ου αιώνα ο οικισμός παρήκμασε σταδιακά και
εγκαταλείφθηκε. Σήμερα βρίσκεται σε ερειπώδη κατάσταση. Η πλειοψηφία των
σωζόμενων κτισμάτων ανήκει στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ωστόσο τα
ερείπια των σωζόμενων ενετικών κατοικιών αποτελούν δείγματα αξιόλογης
αρχιτεκτονικής ποιότητας και φανερώνουν την ευμάρεια και την ανάπτυξή
του οικισμού κατά την περίοδο αυτή.
Το επιβλητικότερο κτίριο του οικισμού είναι ο πύργος γνωστός ως
«πύργος του Τζεν Αλή». Κατασκευάστηκε πιθανώς κατά την βενετοκρατία και
επισκευάστηκε κατά την τουρκοκρατία, εποχή στην οποία ανάγεται και η
προσθήκη του πλούσιου θυρώματος. Η μικρή δίκλιτη εκκλησία του Αγίου
Παντελεήμονα παραπλεύρως του πύργου χρονολογείται περί τον 16ο αιώνα.
 |
| Τάφος της οικογένειας των Σάλομον. Από εδώ έλκει την καταγωγή ο εθνικός ποιητής μας Διονύσιος Σολωμός. |
Τα ερείπια ενός ακόμη ναΐσκου σώζονται σε ψηλότερο σημείο της
πλαγιάς. Δύο κομψές και επιμελημένες κρήνες, που χρονολογούνται στην
περίοδο της Τουρκοκρατίας, εξασφάλιζαν την ύδρευση του οικισμού. Οι δύο
κρήνες της Βόιλα κομψές καλοδουλεμένες κατασκευές με λεπτά διακοσμητικά
σχέδια στις προσόψεις τους, χρονολογούνται στην εποχή της Τουρκοκρατίας.
Μέχρι σήμερα προσφέρουν δροσιά και ανάπαυση στους περαστικούς.
Σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση ερείπωσης. Η πλειοψηφία των σωζόμενων
κτισμάτων ανήκει στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ωστόσο τα ερείπια των
σωζόμενων ενετικών κατοικιών αποτελούν δείγματα αξιόλογης αρχιτεκτονικής ποιότητας και φανερώνουν την ευμάρεια και την ανάπτυξη του οικισμού κατά την περίοδο αυτή.
πηγές
