Το
Παραμύθι χωρίς όνομα είναι το δεύτερο παιδικό βιβλίο της Ελληνίδας
συγγραφέως Πηνελόπης Δέλτα. Δημοσιεύθηκε το έτος 1910. Τον ίδιο τίτλο
έχει και το θεατρικό έργο του θεατρικού συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη που
βασίζεται πάνω σε αυτό το βιβλίο.
Ιστορικό πλαίσιο, είδος και πρότυπα
Το έργο αυτό εκδόθηκε σε μια ιστορική χρονική στιγμή που το ελληνικό αναγνωστικό κοινό ήταν έτοιμο να υιοθετήσει τα διδάγματά του. Κατά το 1910 η Ελλάδα βρισκόταν σε φάση αναδιοργάνωσης, καθώς είχε αρχίσει το έργο της Αναθεωρητικής Βουλής και η χώρα προσπαθούσε να μεγιστοποιήσει τα μαθήματα από τον Πόλεμο του 1897. Το 1897 είχε βιωθεί τραυματικά από το έθνος (παρότι η Κρήτη απέκτησε αυτονομία έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) και αφύπνισε την κοινή γνώμη για την ανάγκη αλλαγών, με αποτέλεσμα το Κίνημα στο Γουδί το 1909. Με το αίτημα του κινήματος αυτού για αναδιοργάνωση συντάχθηκε αμέσως και η Πηνελόπη Δέλτα, η οποία ακόμα τότε δεν είχε εγκατασταθεί στην Ελλάδα, αλλά ζούσε στην Αλεξάνδρεια και στη Δυτική Ευρώπη με την οικογένειά της (ήρθε στην Ελλάδα το 1916). Συνεπώς, το Παραμύθι χωρίς όνομα γράφτηκε μακριά από την Ελλάδα και με μία τελείως ιδεατή εικόνα της στον νου της συγγραφέως του.
Πρόκειται για ένα παραμύθι με φιλοσοφικά στοιχεία, αλληγορικό και ηθικό περιεχόμενο, και διδακτικό τόνο. Ακολουθεί τα προτεσταντικά πρότυπα, κυρίως τα αγγλικά και τα αμερικανικά ηθικοπλαστικά έργα της νεανικής λογοτεχνίας του τέλους του 19ου αιώνα, γεγονός που πιθανότατα οφείλεται και στην επίδραση που είχαν στην παιδική ηλικία της συγγραφέως οι δυτικοευρωπαίες γκουβερνάντες της.
Περίληψη της πλοκής
Τα γεγονότα της ιστορίας συμβαίνουν σε μια φανταστική χώρα, που ονομάζεται «Χώρα των Μοιρολάτρων» (ο τόνος σκόπιμα στο «-λά-»). Βασιλιάς της χώρας αυτής είναι ο Αστόχαστος (ή «Ασυλλόγιστος» στις πρώτες εκδόσεις του έργου) και βασίλισσα η Παλάβω. Ο γιος τους ονομάζεται Συνετός και οι κόρες τους Ζήλιω, Πικρόχολη και Ειρηνούλα. Η ιστορία αρχίζει όταν ο Αστόχαστος έχει οδηγήσει τη χώρα του στην απόλυτη κατάρρευση, στην οικονομική χρεοκοπία και στην αδυναμία επιβιώσεως, ενώ οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν τον τόπο τους. Σε τέτοιο σημείο έχει φθάσει η κατάπτωση του κράτους, ώστε το εγκαταλείπει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός παίρνοντας μαζί του ό,τι είχε απομείνει στο δημόσιο ταμείο. Το κράτος επιβιώνει μόνο χάρη στην οικονομική βοήθεια από τα γειτονικά βασίλεια, όπου βασιλεύουν ο «Εξάδελφος Βασιλιάς» και ο «Θείος Βασιλιάς». Μέχρι που μία ημέρα, αντί για την επόμενη «δόση» της οικονομικής βοήθειας φθάνει ένα καλάθι που περιέχει μία γαϊδουροκεφαλή...
Αυτά όλα προκαλούν τη θλίψη αλλά και την αγανάκτηση του Βασιλόπουλου, του Συνετού, που αποφασίζει να πάρει τη μικρότερη αδελφή του και να ξενιτευτεί. Το αποτρέπει όμως η κυρα-Φρόνηση, την οποία συναντά τυχαία, και η οποία τον πείθει να μείνει, να γνωρίσει από κοντά τον λαό του και να αγωνισθεί για την αναδιοργάνωση του κράτους. Αυτό και γίνεται, η προσπάθεια όμως για αναδιοργάνωση φέρνει τον Συνετό σε σύγκρουση με τους αξιωματούχους και όσους άλλους εκμεταλλεύονταν το «μπάχαλο» που είχε προκαλέσει η διοίκηση του πατέρα του για το προσωπικό τους συμφέρον. Ο Δικαστής, που ανήκει σε αυτή την κατηγορία, φεύγει από τη χώρα και πείθει τον Θείο Βασιλιά να εκστρατεύσει εναντίον της χώρας του Αστόχαστου με τη βεβαιότητα ότι θα την κατακτήσει μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Ο Συνετός ωστόσο κατορθώνει να εμπνεύσει πίστη και εμπιστοσύνη στον λαό του, ο οποίος εξεγείρεται σαν ένας άνθρωπος και, πολεμώντας με θάρρος και ενθουσιασμό, κατατροπώνει τον εισβολέα. Αμέσως μετά αρχίζει η αναδιοργάνωση του κράτους με την επιμέλεια της κυρα-Φρόνησης.
Αναγνωρίζοντας ο Αστόχαστος τα όσα πέτυχε ο γιος του, υποχρεώνεται να τον ανακηρύξει βασιλιά της Χώρας των Μοιρολάτρων.
Εκδοτική ιστορία
Το βιβλίο αριθμεί 25 εκδόσεις στην ελληνική γλώσσα, όλες από τον εκδοτικό οίκο «Βιβλιοπωλείον της Εστίας - Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε.». Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 ετών από την πρώτη έκδοση, η 25η έκδοση του 2010 είναι συμπληρωμένη με επίμετρο της Μαρίζας Ντεκάστρο και χρονολόγιο από τον Αλ. Π. Ζάννα. Μαζί με αυτά, το βιβλίο έχει 260 σελίδες. Απο τις αρχές του 2012 το βιβλίο κυκλοφορεί και απο τις εκδόσεις ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ με καλλιτεχνική εικονογράφηση του Γ. Στεφανίδη.
Το θεατρικό έργο
Το βιβλίο της Δέλτα δραματοποιήθηκε σε ομότιτλο θεατρικό έργο κατά πολύ ικανοποιητικό τρόπο από τον θεατρικό συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη το έτος 1959. Το έργο αυτό πρωτοπαίχθηκε, μετά από επιλογή του Καμπανέλλη, από τον θίασο «Νέο Θέατρο» των Βασίλη Διαμαντόπουλου - Μαρίας Αλκαίου τον χειμώνα 1959-1960.
http://el.wikipedia.org/
Ιστορικό πλαίσιο, είδος και πρότυπα
Το έργο αυτό εκδόθηκε σε μια ιστορική χρονική στιγμή που το ελληνικό αναγνωστικό κοινό ήταν έτοιμο να υιοθετήσει τα διδάγματά του. Κατά το 1910 η Ελλάδα βρισκόταν σε φάση αναδιοργάνωσης, καθώς είχε αρχίσει το έργο της Αναθεωρητικής Βουλής και η χώρα προσπαθούσε να μεγιστοποιήσει τα μαθήματα από τον Πόλεμο του 1897. Το 1897 είχε βιωθεί τραυματικά από το έθνος (παρότι η Κρήτη απέκτησε αυτονομία έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) και αφύπνισε την κοινή γνώμη για την ανάγκη αλλαγών, με αποτέλεσμα το Κίνημα στο Γουδί το 1909. Με το αίτημα του κινήματος αυτού για αναδιοργάνωση συντάχθηκε αμέσως και η Πηνελόπη Δέλτα, η οποία ακόμα τότε δεν είχε εγκατασταθεί στην Ελλάδα, αλλά ζούσε στην Αλεξάνδρεια και στη Δυτική Ευρώπη με την οικογένειά της (ήρθε στην Ελλάδα το 1916). Συνεπώς, το Παραμύθι χωρίς όνομα γράφτηκε μακριά από την Ελλάδα και με μία τελείως ιδεατή εικόνα της στον νου της συγγραφέως του.
Πρόκειται για ένα παραμύθι με φιλοσοφικά στοιχεία, αλληγορικό και ηθικό περιεχόμενο, και διδακτικό τόνο. Ακολουθεί τα προτεσταντικά πρότυπα, κυρίως τα αγγλικά και τα αμερικανικά ηθικοπλαστικά έργα της νεανικής λογοτεχνίας του τέλους του 19ου αιώνα, γεγονός που πιθανότατα οφείλεται και στην επίδραση που είχαν στην παιδική ηλικία της συγγραφέως οι δυτικοευρωπαίες γκουβερνάντες της.
Περίληψη της πλοκής
Τα γεγονότα της ιστορίας συμβαίνουν σε μια φανταστική χώρα, που ονομάζεται «Χώρα των Μοιρολάτρων» (ο τόνος σκόπιμα στο «-λά-»). Βασιλιάς της χώρας αυτής είναι ο Αστόχαστος (ή «Ασυλλόγιστος» στις πρώτες εκδόσεις του έργου) και βασίλισσα η Παλάβω. Ο γιος τους ονομάζεται Συνετός και οι κόρες τους Ζήλιω, Πικρόχολη και Ειρηνούλα. Η ιστορία αρχίζει όταν ο Αστόχαστος έχει οδηγήσει τη χώρα του στην απόλυτη κατάρρευση, στην οικονομική χρεοκοπία και στην αδυναμία επιβιώσεως, ενώ οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν τον τόπο τους. Σε τέτοιο σημείο έχει φθάσει η κατάπτωση του κράτους, ώστε το εγκαταλείπει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός παίρνοντας μαζί του ό,τι είχε απομείνει στο δημόσιο ταμείο. Το κράτος επιβιώνει μόνο χάρη στην οικονομική βοήθεια από τα γειτονικά βασίλεια, όπου βασιλεύουν ο «Εξάδελφος Βασιλιάς» και ο «Θείος Βασιλιάς». Μέχρι που μία ημέρα, αντί για την επόμενη «δόση» της οικονομικής βοήθειας φθάνει ένα καλάθι που περιέχει μία γαϊδουροκεφαλή...
Αυτά όλα προκαλούν τη θλίψη αλλά και την αγανάκτηση του Βασιλόπουλου, του Συνετού, που αποφασίζει να πάρει τη μικρότερη αδελφή του και να ξενιτευτεί. Το αποτρέπει όμως η κυρα-Φρόνηση, την οποία συναντά τυχαία, και η οποία τον πείθει να μείνει, να γνωρίσει από κοντά τον λαό του και να αγωνισθεί για την αναδιοργάνωση του κράτους. Αυτό και γίνεται, η προσπάθεια όμως για αναδιοργάνωση φέρνει τον Συνετό σε σύγκρουση με τους αξιωματούχους και όσους άλλους εκμεταλλεύονταν το «μπάχαλο» που είχε προκαλέσει η διοίκηση του πατέρα του για το προσωπικό τους συμφέρον. Ο Δικαστής, που ανήκει σε αυτή την κατηγορία, φεύγει από τη χώρα και πείθει τον Θείο Βασιλιά να εκστρατεύσει εναντίον της χώρας του Αστόχαστου με τη βεβαιότητα ότι θα την κατακτήσει μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Ο Συνετός ωστόσο κατορθώνει να εμπνεύσει πίστη και εμπιστοσύνη στον λαό του, ο οποίος εξεγείρεται σαν ένας άνθρωπος και, πολεμώντας με θάρρος και ενθουσιασμό, κατατροπώνει τον εισβολέα. Αμέσως μετά αρχίζει η αναδιοργάνωση του κράτους με την επιμέλεια της κυρα-Φρόνησης.
Αναγνωρίζοντας ο Αστόχαστος τα όσα πέτυχε ο γιος του, υποχρεώνεται να τον ανακηρύξει βασιλιά της Χώρας των Μοιρολάτρων.
Εκδοτική ιστορία
Το βιβλίο αριθμεί 25 εκδόσεις στην ελληνική γλώσσα, όλες από τον εκδοτικό οίκο «Βιβλιοπωλείον της Εστίας - Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε.». Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 ετών από την πρώτη έκδοση, η 25η έκδοση του 2010 είναι συμπληρωμένη με επίμετρο της Μαρίζας Ντεκάστρο και χρονολόγιο από τον Αλ. Π. Ζάννα. Μαζί με αυτά, το βιβλίο έχει 260 σελίδες. Απο τις αρχές του 2012 το βιβλίο κυκλοφορεί και απο τις εκδόσεις ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ με καλλιτεχνική εικονογράφηση του Γ. Στεφανίδη.
Το θεατρικό έργο
Το βιβλίο της Δέλτα δραματοποιήθηκε σε ομότιτλο θεατρικό έργο κατά πολύ ικανοποιητικό τρόπο από τον θεατρικό συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη το έτος 1959. Το έργο αυτό πρωτοπαίχθηκε, μετά από επιλογή του Καμπανέλλη, από τον θίασο «Νέο Θέατρο» των Βασίλη Διαμαντόπουλου - Μαρίας Αλκαίου τον χειμώνα 1959-1960.
http://el.wikipedia.org/
