Αναδημοσίευση άρθρου από Νέα Ακρόπολη
Ο τελευταίος Σαμουράι
Ένας δυτικός στρατιωτικός που είχε πολεμήσει με επιτυχία τους
Ινδιάνους της Αμερικής καλείται στην Ιαπωνία για να εκπαιδεύσει τον
στρατό στην χρήση των δυτικών όπλων. Σε μια μάχη με τους Σαμουράι που
αντιτίθενται σε αυτά τα νέα ήθη, πιάνεται αιχμάλωτος και αναγκάζεται να
ζήσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα χωριό των σαμουράι. Εκεί
ξεκινάει για αυτόν μια εσωτερική αφύπνιση.
Στην αρχή ήταν ένα άτομο που είχε χάσει την πίστη του στην ζωή. Ως
στρατιωτικός είχε ζήσει μέσα στους πολέμους, την ωμή βία και τώρα
πλήρωνε το τίμημα των τύψεων. Απογοητευμένος έβρισκε ως μοναδική του
έξοδο το αλκοόλ. Σιγά σιγά και μέσα από τις συζητήσεις του με τον
αρχηγό των σαμουράι καθώς επίσης και της παρατήρησης της φύσης και των
ανθρώπων γύρω του, αρχίζουν να επουλώνονται τα τραύματα του παρελθόντος
και η ζωή να ξαναποκτά ένα νόημα. Αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει μόνο ο
πόλεμος της ιδιοτέλειας και της εκμετάλλευσης, αλλά της αυτοθυσίας και
των ιδανικών. Συνειδητοποιεί την διαφορά που έχει το να μην φοβάσαι τον
θάνατο επειδή δεν αντέχεις την ζωή, από το να μην φοβάσαι τον θάνατο
επειδή αγαπάς την ζωή και δεν θέλεις να την εξευτελίζεις. Ίσως για πρώτη
φορά βλέπει πολεμιστές –Ιππότες, που θεωρούν ότι το σπαθί πρέπει να
βγαίνει από την θήκη μόνο για σοβαρό λόγο και να ξαναμπαίνει σε αυτήν
μόνο με τιμή. Μόνο μια ζωή με τιμή είναι μια ζωή άξια.
Δημιουργεί με τον αρχηγό των Σαμουράι μια σχέση Δασκάλου Μαθητή.
Μαθαίνει από αυτόν, ότι ο πραγματικός πολεμιστής πρώτα πρέπει να
νικήσει τον εαυτό του. Θαυμάζει στον δάσκαλο (που θα μετατραπεί αργότερα
σε σύντροφο) το γεγονός ότι με την ίδια ευκολία που μάχεται, με την
ίδια ακριβώς ευκολία μπορεί να διαλογίζεται μπροστά σε ένα λουλούδι ή να
θαυμάζει την δύναμη της ζωής, στα μπουμπούκια της άνοιξης και να
εμπνέεται από αυτά. «Είναι σπάνιο να βρεις το τέλειο μπουμπούκι. Μπορεί
να χρειαστείς μια ολόκληρη ζωή». Να λοιπόν ο σκοπός της ζωής. Η
αναζήτηση της τελειότητας.
«Τι σημαίνει να είσαι σαμουράι;
Σημαίνει να αφοσιώνεσαι ολοκληρωτικά σε ηθικές αρχές. Να αναζητάς
την ηρεμία. Να τιθασεύσεις το σπαθί. Να γνωρίσεις τη ζωή με κάθε ανάσα,
σε κάθε κούπα τσαγιού που πίνεις, σε κάθε ζωή που αφαιρείς. Αυτή είναι
η ζωή ενός πολεμιστή.» Η ίδια η λέξη Σαμουράι προέρχεται από την
Ιαπωνική λέξει Samurau που σημαίνει υπηρετώ. Είναι η κάστα των
πολεμιστών ιπποτών που ακολουθούν τον Ζεν Βουδισμό και ασπάζονται έναν
κώδικα ηθικής συμπεριφοράς που ονομάστηκε Busido.
Τρία είναι τα στοιχεία που αποτελούν τις βασικές αρχές των Σαμουράι.
Α)
Η Αφοσίωση στον Κύριο (στον αυτοκράτορα συνήθως. Εξαιρούνται η
πολεμιστές Ρονίν που ήταν μοναχικοί περιπλανώμενοι ιππότες που
πολεμούσαν για το αγαθό και το δίκαιο).
Β) Ανδρεία στη Μάχη (Να υπερνικά τη χαρά και την θλίψη)
Γ)
Προτίμηση του θανάτου από την ατίμωση. (Δεν ήταν ερωτευμένοι με τον
θάνατο, απλώς ξεπερνούσαν τον φόβο του θανάτου, για να μπορούν να έχουν
ειρήνη και δύναμη στη ζωή). Οι Σαμουράι επίσης είναι αυτοί που
ασχολούνται με την τέχνη της ανθοδετικής την γνωστής τέχνης της
Ικεμπάνα.
Λίγο πριν την τελική μάχη έχει γεννηθεί πλέον ο Σαμουράι
πολεμιστής στην ψυχή του δυτικού. Το επισφράγισμα έρχεται με την ένδυση
της στολής και ενός δώρου από την πλευρά του δασκάλου. Ο Μαθητής είναι
τώρα άξιος να φέρει να σπαθί. Στο σπαθί που του χαρίζει είναι
γραμμένες οι εξής λέξεις: «Ανήκω σε κείνον που ένωσε τα παλιά με τα νέα
ήθη». Άλλωστε και ο νέος κάτοχος ενώνει δύο πολιτισμούς. Έναν αρχαίο
και έναν νεώτερο. Για τους σαμουράι είναι πολύ σημαντική παράδοση. Όχι η
παράδοση του στείρου συντηρητισμού, αλλά η παράδοση που σημαίνει η
μεταφορά ενός σημαντικού μηνύματος στις επερχόμενες γενιές. Κι αυτό το
μήνυμα είναι η προσπάθεια εναρμόνισης ψυχής και πνεύματος. Ο εξωτερικός
πόλεμος μπορεί να είναι μια εξωτερική ανάγκη, μπορεί όμως και να μην
χρειαστεί. Ο εσωτερικός πόλεμος όμως είναι ο πραγματικός λόγος ύπαρξης
του πολεμιστή. Το σπαθί έχει κι αυτό την εσωτερική του θεώρηση. Είναι
το όπλο ενάντια στην τεμπελιά, την ανεντιμότητα, την αδράνεια, την
δειλία, την ανυπακοή, το ψέμα. Αν το σπαθί δεν πολεμήσει αυτά, κανένας
άλλος εξωτερικός εχθρός δεν πρόκειται να νικηθεί πραγματικά. Αυτό είναι
το μήνυμα κι ο σύνδεσμος του παλιού με το νέο. Αυτός είναι κι ο λόγος
που θυσιάζεται ο σαμουράι για να στείλει το μήνυμα στον αυτοκράτορα.
Εκείνος με την σειρά του αντιλαμβάνεται το νόημα της θυσίας.
«Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ποιοι είμαστε κι από πού ήρθαμε». Άνθρωπος
χωρίς παρελθόν είναι άνθρωπος χωρίς μέλλον. Έτσι λοιπόν όταν
συγκινημένος ο αυτοκράτορας ζητά να μάθει πως πέθανε αυτός ο τόσο
ένδοξος άνθρωπος, η απάντηση είναι πολύ απλή κι αυτή που αρμόζει σε
έναν Σαμουράι. «Θα σου πω πως έζησε.»
ΚΩΔΙΚΑΣ BUSIDO
- Δεν έχω γονείς. Ο Ουρανός και η Γη είναι οι γονείς μου.
- Δεν έχω Θεία δύναμη. Η υπακοή είναι τα μέσα μου.
- Δεν έχω μαγική δύναμη. Η εσωτερική δύναμη είναι η μαγεία μου.
- Δεν έχω ζωή ούτε θάνατο. Το αιώνιο είναι η ζωή και ο θάνατός μου.
- Δεν έχω σώμα. Η ανδρεία είναι το σώμα μου.
- Δεν έχω μάτια. Η αστραπή είναι τα μάτια μου.
- Δεν έχω αυτιά. Η ευαισθησία είναι τα αυτιά μου.
- Δεν έχω μέλη. Η ταχύτητα είναι τα άκρα μου.
- Δεν έχω σκοπούς. Η ευκαιρία είναι οι σκοποί μου.
- Δεν έχω θαύματα. Το (πεπρωμένο) Δάρμα είναι το θαύμα μου.
- Δεν έχω αρχές. Οι αρχές μου είναι η προσαρμοστικότητα σε όλα τα πράγματα.
- Δεν έχω φίλους. Ο Νους είναι ο φίλος μου.
- Δεν έχω εχθρούς. Η αφροσύνη είναι ο εχθρός μου.
- Δεν έχω πανοπλία. Η βούληση και η δικαιοσύνη είναι η πανοπλία μου.
- Δεν έχω κάστρα. Το ατάραχο πνεύμα είναι το κάστρο μου.
- Δεν έχω σπαθί. Το όνειρο του πνεύματος είναι το σπαθί μου.
