ΥΣΣΩΠΟΣ (Ύσωπος ο φαρμακευτικός, Hyssopus officinalis L.)
Οικογένεια: Χειλανθή
Περιγραφή: Ο ύσωπος απαντάται αυτοφυής αλλά και καλλιεργημένος σε
μερικές περιοχές στη νότια και κεντρική Ευρώπη, στις μεσογειακές χώρες
και στη δυτική Ασία. Στη χώρα μας "ύσωπος" ονομάζεται ένα άλλο είδος που
είναι αυτοφυές και γνωστό με την ονομασία "μικρομέρια", αλλά σεν είναι
γνωστές οι θεραπευτικές του ιδιότητες. Ο ύσωπος είναι θαμνώδες φυτό με
πολλά όρθια στελέχη, ύψους 20- 60 εκ., ξυλοποιημένα στη βάση τους και
διακλαδισμένα. Το ποώδες τμήμα των στελεχών είναι ελαφρώς χνουδωτό, όπως
άλλωστε και μερικές διακλαδώσεις του φυτού. Τα φύλλα του είναι μικρά,
αντίθετα, λογχοειδή, άμισχα, λεία ή χνουδωτά. Τα άνθη είναι μικρά,
βιολέ, ή με ζωηρό κυανό χρώμα ή ρόδινα, με ιώδεις στήμονες, διατεταγμένα
σε επάκριο στάχυ μήκους 10 εκ., στραμμένο προς τη μία μόνο μεριά.
Πολλαπλασιάζεται και καλλιεργείται σχετικά εύκολα με σπόρο, με
μοσχεύματα, με καταβολάδες και με παραφυάδες, με πολύ καλά αποτελέσματα.
Οι σπόροι σπέρνονται την άνοιξη σε γραμμές, ενώ τα μικρά φυτά
μεταφυτεύονται το Σεπτέμβριο ή και κατά την άνοιξη. Το φυτό δεν έχει
απαιτήσεις για το χώμα και η συγκομιδή μπορεί να αρχίσει από την πρώτη
χρονιά. Η εποχή της άνθησης είναι Ιούλιος- Σεπτέμβριος και
χρησιμοποιούμενα μέρη το ανθισμένο φυτό.
Ιστορία: Το φυτό ήταν γνωστό στους αρχαίους και ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε με επιτυχία κατά των βρογχικών παθήσεων.
Συστατικά: Το φυτό, η χρήση του οποίου χρειάζεται μεγάλη προσοχή,
ιδιαίτερα από τα νευρικά άτομα, είναι πολύ αρωματικό και κυρίως η τούφα
του που αναδίδει χαρακτηριστικό άρωμα. Χημικά, ο ύσωπος περικλείει ένα
πτητικό έλαιο, ένα γλυκοσίδιο (τη διοσμίνη), τανίνη, υσωπίνη και θειάφι.
Θεραπευτικές ιδιότητες: Τονωτικός, χωνευτικός. αντιφυσητικός,
στυπτικός και εμμηναγωγός, ο ύσωπος είναι χρήσιμος σε πάρα πολλές
περιπτώσεις, ως διεργετικός, αντιβηχικός, αποχρεμπτικός, στομαχικός,
ανθελμινθικός, εφιδρωτικός και επουλωτικός των πληγών. Ακόμα, είναι κατά
της δυσπεψίας και τους άσθματος, κατά του βραχνιάσματος, της έμφραξης
των εντέρων, των χολολίθων και των λίθων των νεφρών καθώς και κατά του
ίκτερου.
Εφαρμογές: Ο ύσωπος, που έχει γενικά τις ίδιες ιδιότητες
με το φασκόμηλο, χρησιμοποιείται σε ζεστό αφέψημα (herba hyssopi)
εναντίον της χρόνιας βρογχίτιδας και του άσθματος, καθώς και ως
αντιβηχικό, αποχρεμπτικό, αντιφυσητικό, ανθελμινθικό και εμμηναγωγό. Το
ίδιο αφέψημα, εξάλλου, είναι εξαίρετο επουλωτικό αλλά και αποτελεσματικό
αντιφλεγμονώδες. Γαργάρες με αυτό, μαλακώνουν τον πονόλαιμο και είναι
ακτά της αμυγδαλίτιδας. Ακόμα, χρησιμοποιείται το έγχυμα του φυτού σε
δόση 2-3 φλυτζάνια τη μέρα, ως τονωτικό, δυναμωτικό των νεύρων και
διαλυτικό (εξωτερικά) και για διάφορες παθήσεις τους στήθους. Με ζεστά
επιθέματα, συντελεί στη διάλυση των εκχυμώσεων και στη θεραπεία των
στραμπουληγμάτων. Επίσης, συστήνεται η παρασκευή σιροπιού (1 κιλό
ανθισμένες κορυφές, 1 λίτρο νερό, 1.600 γρ. ζάχαρη), που λαμβάνεται σε
δόση 100 γρ. τη μέρα. Αφέψημα ή αλοιφή χρησιμοποιούνται, σε εξωτερική
εφαρμογή, στα φλογισμένα βλέφαρα, καθώς και κατά της ωτίτιδας. Ο ύσωπος
χρησιμοποιείται στην αρωματοποιΐα και στην ποτοποιΐα.
(Εγκυκλοπαίδεια Βοτάνων)
