Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση της Σταυρούλα Κωνσταντακάκη.
Σήριαλ: Απαράδεκτοι Τίτλος επεισοδίου: Βραδιά ποίησης
youtube.com
Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2017
Σχεδιο με βελονες << ΣΟΥΣΤΕΣ>>
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση της Ioanna Meladini.
https://www.youtube.com/watch?v=kewxVhEQCK8
Καλησπερα παρεουλα μου..και σημερα σας εχω ενα ομορφο και πολυ ευκολο σχεδιο...ιδανικο και για τους φιλους μας τους αρχαριους
Καλησπερα παρεουλα μου..και σημερα σας εχω ενα ομορφο και πολυ ευκολο σχεδιο...ιδανικο και για τους φιλους μας τους αρχαριους
Ελατε να τα λεμε και στην παρεα μας στο FACEBOOK https://www.facebook.com/groups/1731477553745269/?fref=ts Ακολουθηστε μας και στην ομαδα σελιδα μας στο FACE...
youtube.com
Η καλύβα του μπάρμπα – Θωμά
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη IScreta.gr.
To
βιβλίο που έγραψε η Χάριετ Στόου καθ`υπαγόρευση του Θεού, στηρίζοντας
την απελευθέρωση των μαύρων και συγκλονίζοντας τη ρατσιστική Αμερική.
Εκδίδεται για πρώτη φορά στις 20 Μαρτίου του 1852.-
To
βιβλίο που έγραψε η Χάριετ Στόου καθ`υπαγόρευση του Θεού, στηρίζοντας
την απελευθέρωση των μαύρων και συγκλονίζοντας τη ρατσιστική Αμερική.…
iscreta.gr
http://iscreta.gr/2017/03/%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CE%B2%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CF%80%CE%AC%CF%81%CE%BC%CF%80%CE%B1-%CE%B8%CF%89%CE%BC%CE%AC-%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%BB%CE%B7%CE%BA%CF%84/
http://iscreta.gr/2017/03/%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CE%B2%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CF%80%CE%AC%CF%81%CE%BC%CF%80%CE%B1-%CE%B8%CF%89%CE%BC%CE%AC-%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%BB%CE%B7%CE%BA%CF%84/
To βιβλίο που έγραψε η Χάριετ Στόου καθ`υπαγόρευση του Θεού, στηρίζοντας την απελευθέρωση των μαύρων και συγκλονίζοντας τη ρατσιστική Αμερική. Εκδίδεται για πρώτη φορά στις 20 Μαρτίου του 1852.-
Τον 19ο αιώνα, υπήρξε ένα εκπληκτικό βιβλίο, που ήρθε δεύτερο σε πωλήσεις μετά τη Βίβλο. Αυτό ήταν « Η Καλύβα του μπάρμπα-Θωμά» της αμερικανίδας συγγραφέα, Χάριετ Μπίτσερ Στόου.
Εκδόθηκε το 1852 και θεωρείται ότι συνδαύλισε το αποσχιστικό κίνημα της
εποχής. Πέτυχε κάτι μοναδικό και πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλον
τον κόσμο. Τον πρώτο χρόνο που κυκλοφόρησε, πουλήθηκαν 300.000 αντίτυπα
μόνο στις ΗΠΑ. Η απήχηση του βιβλίου ήταν πραγματικά τεράστια. ΄Οταν
μάλιστα ο Αβραάμ Λίνκνολν συνάντησε τη συγγραφέα του μόλις είχε
ξεκινήσει ο Αμερικάνικός Εμφύλιος, λέγεται ότι της είπε:«Ώστε αυτή είναι η μικρή κυρία που έκανε αυτόν τον μεγάλο πόλεμο».
Η συγγραφέας Χάριετ Στόου
Ο πατέρας της ήταν ευαγγελιστής ιερέας, ο οποίος την
ανάθρεψε μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα θρησκευτικής αυστηρότητας. Επηρεασμένη
από το κίνημα κατά του θεσμού της δουλείας, εμπνεύστηκε την “Καλύβα του
Μπάρμπα-Θωμά”. Εκείνη υποστήριζε ότι το έγραψε “καθ`υπαγόρευση του Θεού.
Βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου ήταν η Ελίζα και ο
μπάρμπα- Θωμάς. Ήταν δύο σκλάβοι που ζούσαν σε μια φάρμα στο Κεντάκι το
οποίο ήταν στην ιδιοκτησία ενός καλού ιδιοκτήτη, τον Σέλμπυ, ο οποίος
σεβόταν και αγαπούσε ιδιαίτερα τους σκλάβους του…
O Σέλμπυ κάποια στιγμή αποφασίζει να πουλήσει τον
μεσήλικο μπάρμπα-Θωμά και τον πεντάχρονο γιο της Ελίζας σε έναν
δουλέμπορο για να ξεπληρώσει τα χρέη του. Η Ελίζα, μαθαίνει τα σχέδια
του αφεντικού της και δραπετεύει μαζί με τον μονάκριβο γιό της. Ο
μπάρμπα-Θωμάς, όμως, δεν την ακολουθεί γιατί δεν θέλει να προδώσει το
αφεντικό του. Ο δουλέμπορος αναζητά την Ελίζα, χωρίς όμως να καταφέρει
τελικά να την εντοπίσει. Παίρνει μαζί του τον μπάρμπα-Θωμά και
ταξιδεύουν γιατην Ορλεάνη. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, μια καλή
κυρία τον αγοράζει από τον δουλέμπορο, επειδή εκείνος κάνει κάτι
σπουδαίο για εκείνη: σώζει την κόρη της.
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με την Ελίζα να ξανακερδίζει
την ελευθερία της. Δυστυχώς, ο μπάρμπα- Θωμάς πεθαίνει από την
κακοποίηση ενός σκληρού αφέντη. Μόλις ο Σέλμπυ μαθαίνει για το θάνατό
του, σπάει από λύπη… Έχει τόσο έντονες τύψεις που αποφασίζει να
ελευθερώσει όλους τους δούλους, δίνοντάς τους ευχή και κατάρα να μην
ξεχάσουν ποτέ τη θυσία του μπάρμπα-Θωμά.
Η συγγραφέας για να γράψει το βιβλίο βασίστηκε σε
πραγματικά γεγονότα από τη ζωή των σκλάβων που ζούσαν στην
Αμερική. Εμπνέυστηκε την ιστορία του μπάρμπα-Θωμά από τη ζωή του Τζόσια Χάνσον. Ήταν ένας μαύρος που είχε ζήσει ως σκλάβος για 40 χρόνια στο Μέριλαντ.
Γεννήθηκε το 1789 σε μια φάρμα όπου ήταν σκλάβος μαζί και πατέρας του.
Γεννήθηκε το 1789 σε μια φάρμα όπου ήταν σκλάβος μαζί και πατέρας του.
Ο Τσόσια Χάνσον
Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του, το μόνο που θυμόταν από τον πατέρα του ήταν κάτι πραγματικά θλιβερό: ότι τον είχαν μαστιγώσει 100 φορές στην πλάτη και του είχαν κόψει το αυτί. O λόγος; Eπείδή τόλμησε να σηκώσει κεφάλι στον αφέντη. Ο ιδιοκτήτης πούλησε τον πατέρα του στην Αλαμπάμα όταν ο Χάνσον ήταν ακόμα πολύ μικρός, και από τότε δεν τον είδε ποτέ ξανά. παιδί. Εκείνος μεγάλωσε με τη μητέρα του ενώ τα αδέρφια του ανήκαν σε άλλα αφεντικά πια. Ο έντιμος και εργατικός Χάνσον βρίσκει το δρόμο προς την ελευθερία, το 1825. Τότε, το αφεντικό του του ζήτησε να οδηγήσει 18 σκλάβους στο Κεντάκι. Ο Χάνσον καταφέρνει να συγκεντρώσει τα απαραίτητα χρήματα για να αγοράσει την ελευθερία του. Επιστρέφει, λοιπόν, στο αφεντικό του, δίνοντάς του 350 δολάρια για να του υπογράψει το χαρτί της ελευθερίας του.Εκείνος παίρνει τα χρήματα, λέγοντάς του πως για να ζήσει ελεύθερος θα έπρεπε του πληρώσει φόρο 1.000 δολάρια. Τότε ο Χάνσον αποφασίζει να δραπετεύσει μαζί με την οικογένειά του. Φτάνουν στο Οντάριο και ζουν εκεί ελεύθεροι!«Όταν τα πόδια μου ακούμπησαν για πρώτη φορά την ακτή του Οντάριο, έπεσα κάτω, πήρα την άμμο στις χούφτες μου, τη φίλησα και άρχισα να χορεύω. Όσοι με έβλεπαν με περνούσαν σίγουρα για τρελό». είναι τα λόγια τουτην πρώτη ημέρα της ελευθερίας του.
Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του, το μόνο που θυμόταν από τον πατέρα του ήταν κάτι πραγματικά θλιβερό: ότι τον είχαν μαστιγώσει 100 φορές στην πλάτη και του είχαν κόψει το αυτί. O λόγος; Eπείδή τόλμησε να σηκώσει κεφάλι στον αφέντη. Ο ιδιοκτήτης πούλησε τον πατέρα του στην Αλαμπάμα όταν ο Χάνσον ήταν ακόμα πολύ μικρός, και από τότε δεν τον είδε ποτέ ξανά. παιδί. Εκείνος μεγάλωσε με τη μητέρα του ενώ τα αδέρφια του ανήκαν σε άλλα αφεντικά πια. Ο έντιμος και εργατικός Χάνσον βρίσκει το δρόμο προς την ελευθερία, το 1825. Τότε, το αφεντικό του του ζήτησε να οδηγήσει 18 σκλάβους στο Κεντάκι. Ο Χάνσον καταφέρνει να συγκεντρώσει τα απαραίτητα χρήματα για να αγοράσει την ελευθερία του. Επιστρέφει, λοιπόν, στο αφεντικό του, δίνοντάς του 350 δολάρια για να του υπογράψει το χαρτί της ελευθερίας του.Εκείνος παίρνει τα χρήματα, λέγοντάς του πως για να ζήσει ελεύθερος θα έπρεπε του πληρώσει φόρο 1.000 δολάρια. Τότε ο Χάνσον αποφασίζει να δραπετεύσει μαζί με την οικογένειά του. Φτάνουν στο Οντάριο και ζουν εκεί ελεύθεροι!«Όταν τα πόδια μου ακούμπησαν για πρώτη φορά την ακτή του Οντάριο, έπεσα κάτω, πήρα την άμμο στις χούφτες μου, τη φίλησα και άρχισα να χορεύω. Όσοι με έβλεπαν με περνούσαν σίγουρα για τρελό». είναι τα λόγια τουτην πρώτη ημέρα της ελευθερίας του.
Η Στόου πετυχαίνει κάτι μοναδικό με τον τρόπο που γράφει το βιβλίο της: Ευαισθητοποιεί το κοινό σε μεγάλο βαθμό.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι από τους χιλιάδες Αμερικανούς
που πολέμησαν στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο κατά της δουλείας, οι
οποίοι επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από την “Καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά”. Οι
Νότιοι, στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν τη δουλεία, κυκλοφόρησαν
μια σειρά από βιβλία τις «Αντι-Τομ νουβέλες».
Όσα χρόνια και να περάσουν, το αριστούργημα της
Στόου, θα παραμένει ένα από τα καλύτερα κλασικά βιβλία που αξίζει να
γνωρίσουν τα παιδιά μας…
πλεκτές δημιουργίες
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε το άλμπουμ του χρήστη بسمة تريكو & كروشيه Crochet Basma.
Ο χρήστης بسمة تريكو & كروشيه Crochet Basma πρόσθεσε 325 νέες φωτογραφίες στο άλμπουμ: بلوزات صيفية (ورشات منقولة والشكر لأصحابها).
μάθημα για βελονάκι
Ζηλεύω τους φιλόλογους…
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
Του
Νίκου Τσούλια Ζηλεύω τους φιλόλογους, όχι γενικά και αόριστα γιατί
είναι ο «κορμός» του εκπαιδευτικού επαγγέλματος αλλά γιατί το όλο πεδίο
της διδασκαλίας των είναι αξιοζήλευτο και θαυ…
filologikos-istotopos.gr
http://www.filologikos-istotopos.gr/2015/06/21/zilevo-tous/
http://www.filologikos-istotopos.gr/2015/06/21/zilevo-tous/
Του Νίκου Τσούλια
Ζηλεύω τους
φιλόλογους, όχι γενικά και αόριστα γιατί είναι ο «κορμός» του
εκπαιδευτικού επαγγέλματος αλλά γιατί το όλο πεδίο της διδασκαλίας των
είναι αξιοζήλευτο και θαυμαστό, γιατί έχουν περισσότερες παιδαγωγικές
ευκαιρίες μέσα στη σχολική αίθουσα από κάθε άλλη ειδικότητα
εκπαιδευτικών.
Αν ήξερα στα
μαθητικά μου χρόνια ότι θα γινόμουνα εκπαιδευτικός, θα επέλεγα σπουδές
στη Φιλοσοφική Σχολή και όχι στη Φυσικομαθηματική Σχολή (Βιολογικό
τμήμα)˙ έτσι κι αλλιώς σε κλασικό Γυμνάσιο πήγαινα και στα θεωρητικά
μαθήματα ήμουνα καλύτερα «εξοπλισμένος». Αλλά εκείνους τους καιρούς ήταν
οι «θετικές επιστήμες» πολύ δελεαστικές στα σχέδια και στις φιλοδοξίες
του μαθητόκοσμου και ταυτόχρονα ήταν πολλαπλές οι προκλήσεις των πτυχίων
αυτών των επιστημών. Ποτέ στη ζωή δεν μπορείς να προσχηματίσεις την
επαγγελματική σου πορεία και αυτό δεν είναι καθόλου αρνητικό, αφού η
ομορφιά του μέλλοντος κρύβεται εν πολλοίς στην απροσδιοριστία του, στις
αβεβαιότητές του και στην ελευθερία του.
Ας έλθουμε όμως στο βασικό ζήτημα του άρθρου μας, για να εξηγήσω το γιατί ζηλεύω τους φιλόλογους. Η διδασκαλία τους περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος γνωστικών αντικειμένων και έτσι έχουν «βαριά» μορφωτική / εκπαιδευτική αποσκευή
και πολλαπλές επιλογές για την άσκηση του έργου τους. Μπορούν να
διδάξουν Γλώσσα (τι πιο διαχρονικό και ουσιώδες…), Ιστορία (τι πιο
ανθεκτικό και πολιτικό…), Λογοτεχνία (τι πιο γλυκύ και ωραίο…),
Φιλοσοφία (τι πιο στοχαστικό και δημιουργικό…), Ψυχολογία (τι πιο
προκλητικό και ανεξερεύνητο…), Έκθεση (τι πιο ποιητικό και όμορφο…).
Αλλά η διδασκαλία της Έκθεσης είναι ένα ολόκληρο σχολείο από μόνη της.
Δεν στηρίζεται στην απομνημόνευση, όπως γίνεται στα βασίλεια των άλλων
μαθημάτων. Εδώ οι μαθητές / μαθήτριες θα εξασκηθούν στο παιχνίδι της
σκέψης και στην τέχνη του λόγου. Θα εκφραστούν αυθεντικά. Θα είναι τα
απόλυτα υποκείμενα της πράξης τους. Θα πάρουν μόνοι τους τα εργαλεία για
να τεχνοτροπήσουν το πορτρέτο τους!
Αλλά δεν είναι
μόνο το εύρος των επιστημών και μαθημάτων που τους προσδίδει τη μοναδική
αίγλη. Πρόκειται για τη διδασκαλία των «κλασικής παιδείας», δηλαδή του
«ιερού δισκοπότηρου» της θεσμικής εκπαίδευσης όπου γης και όπου χρόνου.
Μπορεί η εν λόγω παιδεία να μην ανανεώνεται στον ίδιο ρυθμό και στην
ίδια έκταση από την έρευνα της επιστήμης, όπως γίνεται στις θετικές
επιστήμες, αλλά αυτό το συγκριτικό μειονέκτημα αντιρροπείται πλήρως από
το γεγονός ότι η κλασική παιδεία είναι ουσιαστικά το ισχυρό πεδίο σύνδεσης όλων των γενεών μιας χώρας. Εμένα θα μου αρκούσε και μόνο η διδασκαλία της Οδύσσειας. Το να υπηρετείς τα νοήματα και τους συμβολισμούς του κορυφαίου πνευματικού έργου των ανθρώπων δεν είναι η απόλυτη ομορφιά;
Η παιδαγωγική
λειτουργία στους φιλόλογους βρίσκει πάντα το πιο γόνιμο έδαφος για να
αγγίξεις και να διαπλάσεις την ψυχή και το πνεύμα των μαθητών και των
μαθητριών. Όταν διδάσκεις τα μεγάλα σύμβολα της ανθρώπινης σκέψης: τον
Προμηθέα, την Αντιγόνη, τον Οιδίποδα…, όταν συναντάς κορυφές του
ανθρώπινου πνεύματος: τον Όμηρο, το Σωκράτη, τον Αριστοτέλη, τον Σοφοκλή
… ή κορυφές του νεοελληνικού πολιτισμού: τον Παπαδιαμάντη, τον
Καζαντζάκη, τον Ρίτσο, τον Καβάφη…, ή κορυφές του Δυτικού κυρίως
πολιτισμού και του πολιτισμού των πολιτισμών: τον Καντ, τον Βιργίλιο,
τον Θερβάντες, τον Σαίξπηρ…, όταν θέτεις προ διαλογικής συζήτησης τις
εμβληματικές μορφές μεγάλων ηρώων: του Οδυσσέα, του Αχιλλέα, του
Έκτορα…, δεν ψηλαφίζεις την «καρδιά» του προβληματισμού και την ψυχή του
στοχασμού όλων των Ελλήνων, δεν ψυχανεμίζεσαι με το πνευματικό παιχνίδι
των απανταχού καλλιεργημένων κατοίκων αυτού του πλανήτη; Εδώ δεν
χρειάζεται να κάνεις προεκτάσεις για τις κοινωνικές ή τις ηθικές όψεις
της επιστήμης, γιατί είσαι μέσα στον πιο στενό πυρήνα της ανθρώπινης
αγωνίας.
Υπάρχει και άλλη
εικόνα μαγείας στο διδακτικό έργο των φιλολόγων, η διδασκαλία της
γλώσσας. Τίθεται δηλαδή εδώ το ίδιο παιχνίδι της σκέψης και ο πυρήνας
της αυτογνωσίας και της ετερογνωσίας και όχι ένα επιμέρους πεδίο του
ορίζοντα των επιστημών. Και μόνο η διδασκαλία της μακράς πορείας της
ενιαίας ελληνικής γλώσσας από τις πρώτες επιγραφικές της εμφανίσεις
μέχρι τις σημερινές ντοπιολαλιές κάθε περιοχής της χώρας μας, με τους
μετασχηματισμούς της και με τις μεταπλάσεις της αλλά και με τη
σταθερότητά της δεν είναι η παρακολούθηση του τόσο δημιουργικού ταξιδιού
του ίδιου του λαού μας και η πιο αυθεντική απεικόνιση του εαυτού μας;
Οι φιλόλογοι
αγγίζουν τα μεγάλα ζητήματα του ανθρώπου, ψηλαφίζουν την ουσία των
ονείρων των μαθητών και των μαθητριών. Είναι οι δημιουργοί της ψυχής του
σχολείου. Ψυχανεμίζονται με το συναίσθημα των νέων. Ονειρεύονται μαζί
τους και γεύονται ένα κομμάτι του μέλλοντός των. Έχουν τη θεία δωρεά του
παιδαγωγού. Ας πάρουμε μόνο τα ζητήματα της «ζωής» και της «ανθρώπινης φύσης».
Οι θετικές επιστήμες μελετούν τα εν λόγω ζητήματα με όλο και πιο νέα
εργαλεία, κατακτούν όλο και πιο νέα ευρήματα. Αλλά η μελέτη της αρχαίας
τραγωδίας με τους προβληματισμούς της μέσα από τις εμβληματικές μορφές
της – της Αντιγόνης, του Οιδίποδα, του Προμηθέα – είναι πολύ πιο καίρια
στην περιγραφή και στην ανάλυση αυτών των ζητημάτων. Όσο και πιο νέα
επιστημονικά ευρήματα και να μας φέρνει κάθε ημέρα η μελέτη του DNA, δεν
πρόκειται να αγγίξει την ουσία της ανθρώπινης φύσης, όπως την αγγίζει η
αρχαία τραγωδία!
Υ.Γ.
1. Όταν ήμουνα
πρόεδρος της ΟΛΜΕ (1996-2003) και μιλούσα στις διάφορες εκδηλώσεις
(Συνέδρια, Συνελεύσεις κλπ), η σκέψη μου πήγαινε κυρίως στους
φιλόλογους, χωρίς βέβαια καμιά διάθεση υποτίμησης των άλλων
εκπαιδευτικών ειδικοτήτων αλλά για να αγγίζω την ψυχή της παιδείας πιο
εύκολα…
2. Για να καλύπτω
στο μέτρο του δυνατού την υστέρησή μου στη μελέτη της «κλασικής
παιδείας» έναντι εκείνης των φιλολόγων, διαβάζω συστηματικά και με πάθος
χρόνια και χρόνια, δεκαετίες και δεκαετίες κλασικά έργα. Αλλά είναι
άλλος ο κόσμος του διαβάσματος και άλλος ο κόσμος του διαβάσματος και
της διδασκαλίας παράλληλα.
3. Μισοαστεία και
μισοσοβαρά ζητάω από τους φιλόλογους τη δυνατότητα να διδάξω μερικές
ώρες π.χ στη Φιλοσοφία, για να πάρω μια μικρή γλυκόπικρη γεύση του τι
χάνω. Και επειδή οι φιλόλογοι του λυκείου (μου) είναι «φοβεροί» και
«φοβερές», ελπίζω ότι τούτο θα συμβεί…
4. Αφιερώνω στις φιλόλογους το άρθρο:
anthologio.wordpress.comΗ κριτική απέναντι στο δογματισμό και την ανελευθερία
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Βιβλιοπωλείο Gutenberg.
«Είναι
το ωραιότερο βιβλίο μου – αισθητικά εννοώ, ως τύπος. Και αυτό χάρη στην
άριστη επιμέλεια της έκδοσης από τον Γιάννη Μαμάη. Καθώς εμμένουμε, εγώ
και ο Γουτεμβέργιος, στο πολυτονικό, πρέπει να ευχαριστήσω και την
Κατερίνα Παντελίδου που έκανε την άψογη διόρθωση και μου ξανάμαθε όλες
τις ιδιοτροπίες της βαρείας…»
Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος για το βιβλίο του «Κριτική της κριτικής» που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις μας: http://gutenbergbooks.gr/book_details.php?id=2348.
Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος για το βιβλίο του «Κριτική της κριτικής» που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις μας: http://gutenbergbooks.gr/book_details.php?id=2348.
Αυτός είναι ο σημαντικότερος κριτικός λογοτεχνίας σήμερα. Διαβάστε τι έχει να πει.
Είναι ο σημαντικότερος κριτικός λογοτεχνίας σήμερα. Οξυδερκής, αντιδογματικός, αφοσιωμένος, με ποιότητα, ήθος και ποιητικότητα στον κριτικό του λόγο. Παθιασμένος, όπως λέει ο ίδιος με την κριτική. Μάχιμος, πάντα. Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο «Κριτική της κριτικής» από τις εκδ. Gutenberg, ένα άρτιο αισθητικά βιβλίο, με 21 δοκίμιά του με θέμα την αντιμετώπιση της λογοτεχνικής δημιουργίας από την κριτική. Μια σύντομη αυτοβιογραφία του* στα πλαίσια συνέντευξης στο περιοδικό Δέντρο, που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο, τελειώνει ως εξής: […] Από το κομμουνιστικό μου παρελθόν κρατάω με ευλάβεια ό,τι απόμεινε από την συντροφικότητα και ό,τι προδόθηκε από τον ίδιο τον κομμουνισμό: την αλήθεια, την ανθρωπιά, την αντίσταση στην εξουσία-βία, στο δόγμα, στην αυθεντία. Πιστεύω επίσης ότι οι παλιές μας πλάνες δεν είναι κεφάλαιο για να μας αποφέρει τόκους. […] Δεν θ’ αφήσω ποτέ μουστάκια ή γένια.
Τι είναι η Κριτική της κριτικής;
Είναι η κριτική όχι λογοτεχνικών αλλά κριτικών κειμένων, η κριτική που κρίνει την κριτική. Αυτό που λένε «ο κρίνων κρίνεται».
Συγκεκριμένα τώρα, ποιο είναι το περιεχόμενο του βιβλίου σας με τον τίτλο αυτό, που βγήκε σε ένα πολύ καλαίσθητο έργο 340 σελίδων από τις Εκδόσεις Gutenberg;
Αρχίζω από τις τελευταίες σας λέξεις, γιατί, πράγματι, είναι το ωραιότερο βιβλίο μου – αισθητικά εννοώ, ως τύπος. Και αυτό χάρη στην άριστη επιμέλεια της έκδοσης από τον Γιάννη Μαμάη. Καθώς εμμένουμε, εγώ και ο Γουτεμβέργιος, στο πολυτονικό, πρέπει να ευχαριστήσω και την Κατερίνα Παντελίδου που έκανε την άψογη διόρθωση και μου ξανάμαθε όλες τις ιδιοτροπίες της βαρείας… Κατά σύμπτωση (;) το τελευταίο υποκεφάλαιο στο βιβλίο τιτλοφορείται «Τονοσαλάτα». Δεν πρόκειται, βέβαια, για την ψαροσαλάτα πλούσια σε Ω λιπαρά, αλλά τονο-άτονο σαλάτα (μαλλιοτράβηγμα), φωνητικών τόνων και πνευμάτων, σε μια σπουδαία Ανθολογία-Γραμματολογία της ΝEλογοτεχνίας.
Από ό,τι βλέπω όμως, ο τόνος στο βιβλίο σας δεν είναι τόσο φιλολογικός όσο είναι κριτικός…
Έχετε δίκιο· η κριτική είναι η δουλειά μου, το πάθος μου, θα έλεγα, και το πάθος δεν είναι πολύ φιλολογικό (ψυχρό). Το περιεχόμενο τώρα: Συγκέντρωσα εδώ 21 δοκίμια δικά μου, μιας δεκαπενταετίας περίπου, με θέμα την αντιμετώπιση της λογοτεχνικής δημιουργίας από την κριτική. Επιχειρώ μια κριτική, έστω και συνοπτική, αυτής της κριτικής. Σαν εισαγωγή υπάρχει η αντιφώνησή μου κατά την τελετή ανακήρυξής μου ως επίτιμου διδάκτορα στη Φιλοσοφική Σχολή – Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με θέμα «Το λάθος της κριτικής», μια σύντομη αναδρομή 25 αιώνων κριτικής άσκησης και θεωρίας, του στοιχειώδους λάθους και των λαθών τους. Προχωρώ στην επισκόπηση έργων ιστορίας της λογοτεχνίας μας, έργων διαλόγου και Γραμματολογίας και σε εκδηλώσεις κριτικού δογματισμού και προκαταλήψεων απέναντι σε κορυφαίους ποιητές και πεζογράφους μας, όπως οι Καβάφης, Καρυωτάκης, Παπαδιαμάντης, Καραγάτσης, Τσίρκας, Χατζής, με κάπως ιδιαίτερη προσοχή στην αριστερή (αδέξια) κριτική.
Μιλήσατε για κριτικό δογματισμό και προκατάληψη. Εννοείτε ότι η κοινοτοπία του λάθους, αυτή η απίστευτη κλίση στην παρερμηνεία και τη μονομέρεια, στηρίζεται σε θεωρητικές βάσεις, ιδεολογικές ή αισθητικές, που επηρεάζουν την κρίση; Και ποιες είναι αυτές;
Οι κυριότερες, οι εμμονικές, είναι τα μονομερή και ανελαστικά κριτήρια: 1) το γλωσσικό (δημοτικισμός) 2) το δίπολο παράδοση-νεωτερισμός και 3) το ιδεολογικό-πολιτικό. Με το πρώτο, αποκεφαλίστηκε η πεζογραφία μας, αφού απορρίφθηκε η ιδρυτική τριάδα Βιζυηνός-Ροΐδης-Παπαδιαμάντης. Ο επισημότερος ιστορικός της ΝΕ Λογοτεχνίας, ο Κ.Θ. Δημαράς, φτάνει να τους εξαιρεί, ως απόβλητους, από τη Γραμματεία μας (Ελληνικός Ρομαντισμός, σ. 301) και να μηδενίζει τον Παπαδιαμάντη στην Ιστορία του. Νομίζω ότι ο δημοτικισμός και η κινηματική λογική του είχαν λόγο ύπαρξης και ρόλο θετικό στην εκπαίδευση, αλλά παρατάθηκε αναίτια (ως και σήμερα) στη θεώρηση της λογοτεχνίας.
Το δεύτερο κριτήριο (παράδοση/νεωτερισμός) είχε επίλεκτα θύματα τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τους υπερρεαλιστές. Από Βουτιερίδη ως Θεοτοκά, ο Καβάφης και ο Καρυωτάκης δεν είναι ποιητές.
Το τρίτο, το ιδεολογικό-πολιτικό κριτήριο είναι πια ασυναγώνιστο σε δογματικό πάθος και αυθαιρεσία, γιατί συγκεφαλαιώνει και τα δυο προηγούμενα: δημοτικιστικό, αντινεωτερικό. Στα προηγούμενα θύματα προσθέτει άλλα, πολύ περισσότερα, π.χ. Λασκαράτο, Καζαντζάκη, Καραγάτση, Τσίρκα, Χατζή, Βαλτινό…
Και για την αριστερή κριτική τι λέτε;
Λέω λίγα από τα πολλά. Μα όλο σχεδόν το υπ’ αριθ. 3 (το ιδεολογικό-πολιτικό κριτήριο) είναι κατάδικό της. Περιέχει όμως η αριστερή κριτική και ανανέωση, χειραφέτηση από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό και την κομματική κηδεμονία, από τον καιρό της «Επιθεώρησης Τέχνης», των «Εποχών», των «Σημειώσεων»… Συχνά είναι διχασμένη, δίψυχη. Κλασικό παράδειγμα συνύπαρξης ελευθεροφροσύνης και δογματισμού είναι η περίπτωση του Στρ. Τσίρκα ως κριτικού του Καβάφη. Λέγεται επίμονα και έχει επικρατήσει με το πες-πες, ότι ο Τσίρκας «έβγαλε τον Καβάφη από το γκέτο». Δυστυχώς δεν είναι αλήθεια. Ο κριτικός Τσίρκας διχοτόμησε τον Καβάφη με την «τομή» του 1911: ο πριν, ο καλός Καβάφης, τα ιστορικά και διδακτικά του ποιήματα / ο μετά το 1911, ο κακός Καβάφης, ο ερωτικός. Για να στηρίξει αυτή τη διχοτομία, παρουσίασε (και βιογραφικά) έναν Καβάφη αντι-άγγλο, επαναστατημένο, αριστερό, ή μάλλον αοριστερό…, έκρυψε κάτω από το χαλί τη βενιζελική του στάση και φιλοτέχνησε απίθανες ερμηνείες ποιημάτων ώστε να χωρούν στο σχήμα του π.χ. ότι τα «Παράθυρα» ανοίγουν στη θέα της παρακμής, ή ότι τα «Κρυμμένα» ήταν τα αντιαποικιακά και αριστερά ιδανικά του ποιητή και όχι η σεξουαλική του ιδιαιτερότητα. Συγγνώμη, ας μη νομισθεί ότι θεωρώ τον εαυτό μου ως αλάνθαστο κριτικό, ιδιαίτερα τον αριστερό κριτικό εαυτό μου.
Αυτή η τελευταία φράση σας μου φέρνει στα χείλη μια ερώτηση γενικότερη· Θεωρείτε σήμερα τον εαυτό σας ως αριστερό;
Μονολεκτικά θα απαντούσα, όχι. Υποψιάζομαι όμως πως κάτι μου έχει μείνει, το «κουσούρι» που λένε. Γιατί (εδώ ανοίξτε εισαγωγικά)... γιατί «μόνο οι βλακείες της Αριστεράς με αγανακτούν, οι βλακείες των άλλων με αφήνουν αδιάφορο». Σας ζήτησα να βάλετε εισαγωγικά, γιατί η ευφυολογία αυτή δεν είναι δική μου. Το έχει γράψει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ, στο βιβλίο του «Δημοκρατική Μελαγχολία», πολλά χρόνια πριν (1990). Όχι οι Πασκάλ και Μπρυκνέρ – του 17ου αιώνα ίσως – που διάβαζε ο κ. Καρανίκας...
Εννοείτε αυτή την Αριστερά... Αλλά, αν υπάρξει μια άλλη; Μια άλλη Αριστερά δεν είναι δυνατή;
Δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει άλλη – κομμουνιστική, μαρξιστική Αριστερά. Αυτό είναι μια παλιά, διαψευσμένη παταγωδώς ελπίδα, ενεργοποιημένη ιδιαίτερα από το 1989, όταν κατέρρευσε ο «υπαρκτός σοσιαλισμός». Αντιπαθώ τις παρόλες που αρχίζουν μ’ ένα «τα έχω πει εγώ…». Κάπως διαφέρει αν μπορείς να πεις «τα έχω γράψει». Έγραψα λοιπόν τότε, το 1989, ότι ο κομμουνισμός κατέρρεε παντού και τελειωτικά επειδή ήταν και οργανικά εσφαλμένος, βαθύτερα, ανθρωπολογικά. Γι’ αυτό έφερε και φέρνει παντού καταστροφή, κοινωνική, υποχώρηση του πολιτισμού, αστυνομικό κράτος και ολοκληρωτισμό. Ακόμα και πολλά χρόνια πριν, όταν πίστευα απελπισμένα στον κομμουνισμό, είχα καταγγείλει την αναβίωση της αριστερής βαρβαρότητας με τη δήθεν «πολιτιστική επανάσταση» στην Κίνα, με βιαιότατο άρθρο μου στην «Επιθεώρηση Τέχνης» (τ.χ.139-140, Ιούλιος- Αύγουστος 1966).
Οι βασικό εχθροί του κομμουνισμού είναι η ελευθερία – ιδιαίτερα η πνευματική ελευθερία (η «ισηγορία») και η δημοκρατία (ισονομία) και, βέβαια, η ελεύθερη οικονομία. Να, η σημερινή μας Αριστερά: Καλείται να διαχειριστεί μια ελεύθερη οικονομία σε κρίση, εντός της Ευρωπαϊκής κοινότητας, με κρατικίστικα, αντιδημοκρατικά μέσα, ένστικτα σχεδόν, και με δεδηλωμένη εχθρότητα προς την Ευρωπαϊκή συμπολιτεία. Πώς να μην αποτυγχάνει τραγικά; Χειρότερη, βαθύτερη από τη βλάβη της Οικονομίας είναι η κοινωνική και ηθική εμπέδωση της ανομίας, η αποδιοργάνωση, η εμπάθεια και το μίσος που καλλιεργεί και η αναξιοκρατία. Αριστερό ιδανικό φαίνεται να είναι η πνευματική εκπρολεταριοποίηση, ο εγκαλιταρισμός ο πνευματικός στην Παιδεία και τον Πολιτισμό. Καθόλου τυχαία δεν ήταν η στοχοποίηση της «αριστείας», πρώτο της βήμα μόλις ήλθε στην εξουσία.
Τελειώνοντας θα ήθελα να συμπεράνω: Το κριτικό πνεύμα του δυτικού πολιτισμού και της νεωτερικότητας είναι (μαζί με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τον φιλελευθερισμό), οι μεγάλοι πρωταγωνιστές και η ελπίδα της εποχής μας απέναντι στον ανερχόμενο νεοφασισμό.
«Κριτική της κριτικής», Δημήτρης Ραυτόπουλος, εκδ. Gutenberg
* Σύντομα αυτοβιογραφικά στοιχεία από τον Δ.Ρ.
Γεννήθηκα το 1924, τη χρόνια που πέθαναν ο Λένιν, ο Κάφκα, ο Κόνραντ και ο ρεαλισμός· εκείνη τη χρόνια είχαμε πολλά μανιφέστα του νταντά και του υπερρεαλισμού, ανακαλύφθηκε η κυματομηχανική, ο Τόμας Μάν έβγαλε το Μαγικό Βουνό, ο Αϊζενστάιν την «Απεργία», ο Μυριβήλης τη Ζωή εν τάφω και ο Ηλίας Βουτιερίδης την Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Η ιστορία μ’ έπιασε στα γρανάζια της πολύ γρήγορα, δεν μ’ άφησε ούτε να τελειώσω τη Χημεία που διάλεξα θετικιστικότατα.
4η Αυγούστου - Κατοχή - Εμφύλιος, καιροί για να κάνεις οτιδήποτε άλλο εκτός από το να ζήσεις. Στην Κατοχή έγινα κομμουνιστής, θέλησα να μοιάσω με τους ανθρώπους που «ταυτίζονται ολοκληρωτικά με τη θεωρία τους, ακολουθώντας σκοπούς τελικούς», όπως λέει ο Καμύ, ορθώς διαφωνώντας. Στα Δεκεμβριανά έφαγα μια σφαίρα εξ επαφής κοντά στο συκώτι, με αποτέλεσμα να ανυψωθεί το διάφραγμα εκεί και ο δεξιός μου πνεύμονας να υπολειτουργεί, είχα ή απόκτησα τότε και δεξί μπλοκ της καρδιάς και, γενικά, ό,τι δεν πάει καλά επάνω μου είναι δεξιά. Αριστερά υγιαίνω.
Έγινα δημοσιογράφος για να μην πεθάνω γράφοντας. Μετά τις εξορίες βγάλαμε την «Επιθεώρηση Τέχνης» σαν καλοί «στρατευμένοι» κι εκεί είδαμε τον σταλινισμό ανάμεσά μας και μέσα μας. Πριν μπούνε τα τανκς της χούντας στο περιοδικό, το είχανε πατήσει τα κομματικά τανκς. Μετά τα πανεπιστήμιά μου της εξορίας, στο Παρίσι, μετεξεταστέος, ξαναδιάβασα από την αρχή, αλλάζοντας τις παρωπίδες με γυαλιά. Τον Μάη του ’68 είδα πια ότι δε γίνεται τίποτα. Με τέτοια μυαλά και με μίσος στην ψυχή δεν αλλάζω τον κόσμο. Ο κίτρινος πυρετός, που θέρισε τις διάνοιες στη Δύση, εμένα με θεράπευσε.
Από το κομμουνιστικό μου παρελθόν κρατάω με ευλάβεια ό,τι απόμεινε από την συντροφικότητα και ότι προδόθηκε από τον ίδιο τον κομμουνισμό: την αλήθεια, την ανθρωπιά, την αντίσταση στην εξουσία-βία, στο δόγμα, στην αυθεντία. Πιστεύω επίσης ότι οι παλιές μας πλάνες δεν είναι κεφάλαιο για να μας αποφέρει τόκους. Το να εξαργυρώνεις οτιδήποτε από θυσίες γενεών, δυστυχία και αίμα, το θεωρώ πιο ανήθικο από την καπιταλιστική εκμετάλλευση. Κι έχω τη βεβαιότητα ότι πάμπολλοι κομψοί «αριστεροί», «προοδευτικοί» τώρα που δένουν τα σκυλιά με τα λουκάνικα, αν ζούσαν τότε (θα) ήτανε με τους άλλους –με ποιους ακριβώς, αδιάφορο– ή τουλάχιστον στο απάγγιο, με τους αδιάβροχους. Δεν θ’ αφήσω ποτέ μουστάκια ή γένια.
Διαβάστε περισσότερα για τον Δημήτρη Ραυτόπουλο εδώ και εδώ.
Είναι ο σημαντικότερος κριτικός λογοτεχνίας σήμερα. Οξυδερκής, αντιδογματικός, αφοσιωμένος, με ποιότητα, ήθος και ποιητικότητα στον κριτικό του λόγο. Παθιασμένος, όπως λέει ο ίδιος με την κριτική. Μάχιμος, πάντα. Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο «Κριτική της κριτικής» από τις εκδ. Gutenberg, ένα άρτιο αισθητικά βιβλίο, με 21 δοκίμιά του με θέμα την αντιμετώπιση της λογοτεχνικής δημιουργίας από την κριτική. Μια σύντομη αυτοβιογραφία του* στα πλαίσια συνέντευξης στο περιοδικό Δέντρο, που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο, τελειώνει ως εξής: […] Από το κομμουνιστικό μου παρελθόν κρατάω με ευλάβεια ό,τι απόμεινε από την συντροφικότητα και ό,τι προδόθηκε από τον ίδιο τον κομμουνισμό: την αλήθεια, την ανθρωπιά, την αντίσταση στην εξουσία-βία, στο δόγμα, στην αυθεντία. Πιστεύω επίσης ότι οι παλιές μας πλάνες δεν είναι κεφάλαιο για να μας αποφέρει τόκους. […] Δεν θ’ αφήσω ποτέ μουστάκια ή γένια.
Τι είναι η Κριτική της κριτικής;
Είναι η κριτική όχι λογοτεχνικών αλλά κριτικών κειμένων, η κριτική που κρίνει την κριτική. Αυτό που λένε «ο κρίνων κρίνεται».
Συγκεκριμένα τώρα, ποιο είναι το περιεχόμενο του βιβλίου σας με τον τίτλο αυτό, που βγήκε σε ένα πολύ καλαίσθητο έργο 340 σελίδων από τις Εκδόσεις Gutenberg;
Αρχίζω από τις τελευταίες σας λέξεις, γιατί, πράγματι, είναι το ωραιότερο βιβλίο μου – αισθητικά εννοώ, ως τύπος. Και αυτό χάρη στην άριστη επιμέλεια της έκδοσης από τον Γιάννη Μαμάη. Καθώς εμμένουμε, εγώ και ο Γουτεμβέργιος, στο πολυτονικό, πρέπει να ευχαριστήσω και την Κατερίνα Παντελίδου που έκανε την άψογη διόρθωση και μου ξανάμαθε όλες τις ιδιοτροπίες της βαρείας… Κατά σύμπτωση (;) το τελευταίο υποκεφάλαιο στο βιβλίο τιτλοφορείται «Τονοσαλάτα». Δεν πρόκειται, βέβαια, για την ψαροσαλάτα πλούσια σε Ω λιπαρά, αλλά τονο-άτονο σαλάτα (μαλλιοτράβηγμα), φωνητικών τόνων και πνευμάτων, σε μια σπουδαία Ανθολογία-Γραμματολογία της ΝEλογοτεχνίας.
Από ό,τι βλέπω όμως, ο τόνος στο βιβλίο σας δεν είναι τόσο φιλολογικός όσο είναι κριτικός…
Έχετε δίκιο· η κριτική είναι η δουλειά μου, το πάθος μου, θα έλεγα, και το πάθος δεν είναι πολύ φιλολογικό (ψυχρό). Το περιεχόμενο τώρα: Συγκέντρωσα εδώ 21 δοκίμια δικά μου, μιας δεκαπενταετίας περίπου, με θέμα την αντιμετώπιση της λογοτεχνικής δημιουργίας από την κριτική. Επιχειρώ μια κριτική, έστω και συνοπτική, αυτής της κριτικής. Σαν εισαγωγή υπάρχει η αντιφώνησή μου κατά την τελετή ανακήρυξής μου ως επίτιμου διδάκτορα στη Φιλοσοφική Σχολή – Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με θέμα «Το λάθος της κριτικής», μια σύντομη αναδρομή 25 αιώνων κριτικής άσκησης και θεωρίας, του στοιχειώδους λάθους και των λαθών τους. Προχωρώ στην επισκόπηση έργων ιστορίας της λογοτεχνίας μας, έργων διαλόγου και Γραμματολογίας και σε εκδηλώσεις κριτικού δογματισμού και προκαταλήψεων απέναντι σε κορυφαίους ποιητές και πεζογράφους μας, όπως οι Καβάφης, Καρυωτάκης, Παπαδιαμάντης, Καραγάτσης, Τσίρκας, Χατζής, με κάπως ιδιαίτερη προσοχή στην αριστερή (αδέξια) κριτική.
Μιλήσατε για κριτικό δογματισμό και προκατάληψη. Εννοείτε ότι η κοινοτοπία του λάθους, αυτή η απίστευτη κλίση στην παρερμηνεία και τη μονομέρεια, στηρίζεται σε θεωρητικές βάσεις, ιδεολογικές ή αισθητικές, που επηρεάζουν την κρίση; Και ποιες είναι αυτές;
Οι κυριότερες, οι εμμονικές, είναι τα μονομερή και ανελαστικά κριτήρια: 1) το γλωσσικό (δημοτικισμός) 2) το δίπολο παράδοση-νεωτερισμός και 3) το ιδεολογικό-πολιτικό. Με το πρώτο, αποκεφαλίστηκε η πεζογραφία μας, αφού απορρίφθηκε η ιδρυτική τριάδα Βιζυηνός-Ροΐδης-Παπαδιαμάντης. Ο επισημότερος ιστορικός της ΝΕ Λογοτεχνίας, ο Κ.Θ. Δημαράς, φτάνει να τους εξαιρεί, ως απόβλητους, από τη Γραμματεία μας (Ελληνικός Ρομαντισμός, σ. 301) και να μηδενίζει τον Παπαδιαμάντη στην Ιστορία του. Νομίζω ότι ο δημοτικισμός και η κινηματική λογική του είχαν λόγο ύπαρξης και ρόλο θετικό στην εκπαίδευση, αλλά παρατάθηκε αναίτια (ως και σήμερα) στη θεώρηση της λογοτεχνίας.
Το δεύτερο κριτήριο (παράδοση/νεωτερισμός) είχε επίλεκτα θύματα τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τους υπερρεαλιστές. Από Βουτιερίδη ως Θεοτοκά, ο Καβάφης και ο Καρυωτάκης δεν είναι ποιητές.
Το τρίτο, το ιδεολογικό-πολιτικό κριτήριο είναι πια ασυναγώνιστο σε δογματικό πάθος και αυθαιρεσία, γιατί συγκεφαλαιώνει και τα δυο προηγούμενα: δημοτικιστικό, αντινεωτερικό. Στα προηγούμενα θύματα προσθέτει άλλα, πολύ περισσότερα, π.χ. Λασκαράτο, Καζαντζάκη, Καραγάτση, Τσίρκα, Χατζή, Βαλτινό…
Και για την αριστερή κριτική τι λέτε;
Λέω λίγα από τα πολλά. Μα όλο σχεδόν το υπ’ αριθ. 3 (το ιδεολογικό-πολιτικό κριτήριο) είναι κατάδικό της. Περιέχει όμως η αριστερή κριτική και ανανέωση, χειραφέτηση από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό και την κομματική κηδεμονία, από τον καιρό της «Επιθεώρησης Τέχνης», των «Εποχών», των «Σημειώσεων»… Συχνά είναι διχασμένη, δίψυχη. Κλασικό παράδειγμα συνύπαρξης ελευθεροφροσύνης και δογματισμού είναι η περίπτωση του Στρ. Τσίρκα ως κριτικού του Καβάφη. Λέγεται επίμονα και έχει επικρατήσει με το πες-πες, ότι ο Τσίρκας «έβγαλε τον Καβάφη από το γκέτο». Δυστυχώς δεν είναι αλήθεια. Ο κριτικός Τσίρκας διχοτόμησε τον Καβάφη με την «τομή» του 1911: ο πριν, ο καλός Καβάφης, τα ιστορικά και διδακτικά του ποιήματα / ο μετά το 1911, ο κακός Καβάφης, ο ερωτικός. Για να στηρίξει αυτή τη διχοτομία, παρουσίασε (και βιογραφικά) έναν Καβάφη αντι-άγγλο, επαναστατημένο, αριστερό, ή μάλλον αοριστερό…, έκρυψε κάτω από το χαλί τη βενιζελική του στάση και φιλοτέχνησε απίθανες ερμηνείες ποιημάτων ώστε να χωρούν στο σχήμα του π.χ. ότι τα «Παράθυρα» ανοίγουν στη θέα της παρακμής, ή ότι τα «Κρυμμένα» ήταν τα αντιαποικιακά και αριστερά ιδανικά του ποιητή και όχι η σεξουαλική του ιδιαιτερότητα. Συγγνώμη, ας μη νομισθεί ότι θεωρώ τον εαυτό μου ως αλάνθαστο κριτικό, ιδιαίτερα τον αριστερό κριτικό εαυτό μου.
Αυτή η τελευταία φράση σας μου φέρνει στα χείλη μια ερώτηση γενικότερη· Θεωρείτε σήμερα τον εαυτό σας ως αριστερό;
Μονολεκτικά θα απαντούσα, όχι. Υποψιάζομαι όμως πως κάτι μου έχει μείνει, το «κουσούρι» που λένε. Γιατί (εδώ ανοίξτε εισαγωγικά)... γιατί «μόνο οι βλακείες της Αριστεράς με αγανακτούν, οι βλακείες των άλλων με αφήνουν αδιάφορο». Σας ζήτησα να βάλετε εισαγωγικά, γιατί η ευφυολογία αυτή δεν είναι δική μου. Το έχει γράψει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ, στο βιβλίο του «Δημοκρατική Μελαγχολία», πολλά χρόνια πριν (1990). Όχι οι Πασκάλ και Μπρυκνέρ – του 17ου αιώνα ίσως – που διάβαζε ο κ. Καρανίκας...
Εννοείτε αυτή την Αριστερά... Αλλά, αν υπάρξει μια άλλη; Μια άλλη Αριστερά δεν είναι δυνατή;
Δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει άλλη – κομμουνιστική, μαρξιστική Αριστερά. Αυτό είναι μια παλιά, διαψευσμένη παταγωδώς ελπίδα, ενεργοποιημένη ιδιαίτερα από το 1989, όταν κατέρρευσε ο «υπαρκτός σοσιαλισμός». Αντιπαθώ τις παρόλες που αρχίζουν μ’ ένα «τα έχω πει εγώ…». Κάπως διαφέρει αν μπορείς να πεις «τα έχω γράψει». Έγραψα λοιπόν τότε, το 1989, ότι ο κομμουνισμός κατέρρεε παντού και τελειωτικά επειδή ήταν και οργανικά εσφαλμένος, βαθύτερα, ανθρωπολογικά. Γι’ αυτό έφερε και φέρνει παντού καταστροφή, κοινωνική, υποχώρηση του πολιτισμού, αστυνομικό κράτος και ολοκληρωτισμό. Ακόμα και πολλά χρόνια πριν, όταν πίστευα απελπισμένα στον κομμουνισμό, είχα καταγγείλει την αναβίωση της αριστερής βαρβαρότητας με τη δήθεν «πολιτιστική επανάσταση» στην Κίνα, με βιαιότατο άρθρο μου στην «Επιθεώρηση Τέχνης» (τ.χ.139-140, Ιούλιος- Αύγουστος 1966).
Οι βασικό εχθροί του κομμουνισμού είναι η ελευθερία – ιδιαίτερα η πνευματική ελευθερία (η «ισηγορία») και η δημοκρατία (ισονομία) και, βέβαια, η ελεύθερη οικονομία. Να, η σημερινή μας Αριστερά: Καλείται να διαχειριστεί μια ελεύθερη οικονομία σε κρίση, εντός της Ευρωπαϊκής κοινότητας, με κρατικίστικα, αντιδημοκρατικά μέσα, ένστικτα σχεδόν, και με δεδηλωμένη εχθρότητα προς την Ευρωπαϊκή συμπολιτεία. Πώς να μην αποτυγχάνει τραγικά; Χειρότερη, βαθύτερη από τη βλάβη της Οικονομίας είναι η κοινωνική και ηθική εμπέδωση της ανομίας, η αποδιοργάνωση, η εμπάθεια και το μίσος που καλλιεργεί και η αναξιοκρατία. Αριστερό ιδανικό φαίνεται να είναι η πνευματική εκπρολεταριοποίηση, ο εγκαλιταρισμός ο πνευματικός στην Παιδεία και τον Πολιτισμό. Καθόλου τυχαία δεν ήταν η στοχοποίηση της «αριστείας», πρώτο της βήμα μόλις ήλθε στην εξουσία.
Τελειώνοντας θα ήθελα να συμπεράνω: Το κριτικό πνεύμα του δυτικού πολιτισμού και της νεωτερικότητας είναι (μαζί με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τον φιλελευθερισμό), οι μεγάλοι πρωταγωνιστές και η ελπίδα της εποχής μας απέναντι στον ανερχόμενο νεοφασισμό.
«Κριτική της κριτικής», Δημήτρης Ραυτόπουλος, εκδ. Gutenberg* Σύντομα αυτοβιογραφικά στοιχεία από τον Δ.Ρ.
Γεννήθηκα το 1924, τη χρόνια που πέθαναν ο Λένιν, ο Κάφκα, ο Κόνραντ και ο ρεαλισμός· εκείνη τη χρόνια είχαμε πολλά μανιφέστα του νταντά και του υπερρεαλισμού, ανακαλύφθηκε η κυματομηχανική, ο Τόμας Μάν έβγαλε το Μαγικό Βουνό, ο Αϊζενστάιν την «Απεργία», ο Μυριβήλης τη Ζωή εν τάφω και ο Ηλίας Βουτιερίδης την Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Η ιστορία μ’ έπιασε στα γρανάζια της πολύ γρήγορα, δεν μ’ άφησε ούτε να τελειώσω τη Χημεία που διάλεξα θετικιστικότατα.
4η Αυγούστου - Κατοχή - Εμφύλιος, καιροί για να κάνεις οτιδήποτε άλλο εκτός από το να ζήσεις. Στην Κατοχή έγινα κομμουνιστής, θέλησα να μοιάσω με τους ανθρώπους που «ταυτίζονται ολοκληρωτικά με τη θεωρία τους, ακολουθώντας σκοπούς τελικούς», όπως λέει ο Καμύ, ορθώς διαφωνώντας. Στα Δεκεμβριανά έφαγα μια σφαίρα εξ επαφής κοντά στο συκώτι, με αποτέλεσμα να ανυψωθεί το διάφραγμα εκεί και ο δεξιός μου πνεύμονας να υπολειτουργεί, είχα ή απόκτησα τότε και δεξί μπλοκ της καρδιάς και, γενικά, ό,τι δεν πάει καλά επάνω μου είναι δεξιά. Αριστερά υγιαίνω.
Έγινα δημοσιογράφος για να μην πεθάνω γράφοντας. Μετά τις εξορίες βγάλαμε την «Επιθεώρηση Τέχνης» σαν καλοί «στρατευμένοι» κι εκεί είδαμε τον σταλινισμό ανάμεσά μας και μέσα μας. Πριν μπούνε τα τανκς της χούντας στο περιοδικό, το είχανε πατήσει τα κομματικά τανκς. Μετά τα πανεπιστήμιά μου της εξορίας, στο Παρίσι, μετεξεταστέος, ξαναδιάβασα από την αρχή, αλλάζοντας τις παρωπίδες με γυαλιά. Τον Μάη του ’68 είδα πια ότι δε γίνεται τίποτα. Με τέτοια μυαλά και με μίσος στην ψυχή δεν αλλάζω τον κόσμο. Ο κίτρινος πυρετός, που θέρισε τις διάνοιες στη Δύση, εμένα με θεράπευσε.
Από το κομμουνιστικό μου παρελθόν κρατάω με ευλάβεια ό,τι απόμεινε από την συντροφικότητα και ότι προδόθηκε από τον ίδιο τον κομμουνισμό: την αλήθεια, την ανθρωπιά, την αντίσταση στην εξουσία-βία, στο δόγμα, στην αυθεντία. Πιστεύω επίσης ότι οι παλιές μας πλάνες δεν είναι κεφάλαιο για να μας αποφέρει τόκους. Το να εξαργυρώνεις οτιδήποτε από θυσίες γενεών, δυστυχία και αίμα, το θεωρώ πιο ανήθικο από την καπιταλιστική εκμετάλλευση. Κι έχω τη βεβαιότητα ότι πάμπολλοι κομψοί «αριστεροί», «προοδευτικοί» τώρα που δένουν τα σκυλιά με τα λουκάνικα, αν ζούσαν τότε (θα) ήτανε με τους άλλους –με ποιους ακριβώς, αδιάφορο– ή τουλάχιστον στο απάγγιο, με τους αδιάβροχους. Δεν θ’ αφήσω ποτέ μουστάκια ή γένια.
Διαβάστε περισσότερα για τον Δημήτρη Ραυτόπουλο εδώ και εδώ.
"Μυστήριο στον ναό του Δία"
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη φωτογραφία του χρήστη Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ.
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
"Μυστήριο στον ναό του Δία" από τον συγγραφέα Θάνο Κονδύλη - Thanos Kondylis.
Αρχαία Ολυμπία, 432 π.Χ.
Ο γλύπτης #Φειδίας εργάζεται για την ολοκλήρωση του τεράστιου χρυσελεφάντινου αγάλματος του Δία. Μαζί του στο εργαστήριο δουλεύει ο Αγησίλαος, ο μικρός του ανιψιός.
Μια νύχτα ένας άνδρας κλέβει χρυσό από τη βάση του ιερού αγάλματος και την επόμενη μέρα θα κατηγορηθεί ο γλύπτης για την κλοπή.
Θα βοηθήσετε τον μικρό Αγησίλαο και τους φίλους του να ανακαλύψουν τον δράστη; #βιβλίο #Ολυμπία #μυστήριο http://minoas.gr/book-4566.minoas
Αρχαία Ολυμπία, 432 π.Χ.
Ο γλύπτης #Φειδίας εργάζεται για την ολοκλήρωση του τεράστιου χρυσελεφάντινου αγάλματος του Δία. Μαζί του στο εργαστήριο δουλεύει ο Αγησίλαος, ο μικρός του ανιψιός.
Μια νύχτα ένας άνδρας κλέβει χρυσό από τη βάση του ιερού αγάλματος και την επόμενη μέρα θα κατηγορηθεί ο γλύπτης για την κλοπή.
Θα βοηθήσετε τον μικρό Αγησίλαο και τους φίλους του να ανακαλύψουν τον δράστη; #βιβλίο #Ολυμπία #μυστήριο http://minoas.gr/book-4566.minoas
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Δημοφιλείς αναρτήσεις
-
Maria Dimitriou 1 Απριλίου στις 3:51 μ.μ. · exypnes-idees.gr 7 Μοναδικά φυτά εσωτερικού χώρου που δεν χρε...
-
http://share24.gr/9-tropi-gia-na-antidrasis-otan-kapios-se-pligosi/ 9 Τρόποι για να Αντιδράσεις Όταν Κάποιος σε Πληγώσει - share24.gr...
-
Ο Σταφυλίνακας Kλικ στη φωτογραφία για περισσότερα http://toperivoli.com/content/%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%...
-
Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο . http://www.ethnikosmaxitis.gr/chamos-stous-epistimones-ellines-echoume-gonidio-...
-
Maria Dimitriou κοινοποίησε μια δημοσίευση του George Styl Όταν ήμουν μικρός η γιαγιά μου τα έβαζε στο καντήλι για φυτίλι !!! Ξε...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση της Dimitra Nikolaou . Η αρμπαρόριζα η θαυματουργή για τα νεύρα &...
-
Maria Dimitriou 22 Αυγούστου στις 12:22 π.μ. · olympospress.blogspot.com Γιατί οι Δελφοί έστειλαν τους Σ...
-
Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε μια δημοσίευση . 17 Ιουλίου 2017 · Η Anna Nikolaidou κοινοποίησε ένα βίντεο σ...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Διατροφη Υγεια . Αγιόκλημα: Ένα θαυματουργό φαρμακευτικό φυτό που πρέπει να...
-
Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Bossnews.gr . · Πως να απαλλαγείτε από το νύχι που μπαίνει μέσα στο δέρμ...
