πηγή: περιοδικό " ε ί ν α ι " Οκτώβριος 1999 ενότητα υγεία
άρθρο της Σοφίας Βουλτεψή
6 ερωτήσεις για το γάλα
Πηγή ζωής, υγείας, ψυχοσωματικής ευεξίας, απαραίτητο συστατικό για την ανάπτυξη των παιδιών και την ενίσχυση της καλής φυσικής τους κατάστασης, το γάλα αποτελεί την πιό σημαντική τροφή που προσλαμβάνει ο ανθρώπινος οργανισμός από την πρώτη στιγμή που το μωρό ανοίγει τα μάτια του και αντικρίζει το φώς και το μέλλον.
Υπάρχουν μερικά θεμελιώδη ερωτήματα για το γάλα, στα οποία συνοψίζουμε τις απορίες μας. Σ'αυτά τα ερωτήματα δίνουμε σήμερα τις πιο επιστημονικές απαντήσεις.
1. Έχουν τα μικρά παιδιά ειδικές διατροφικές ανάγκες;
Η διατροφή των μικρών παιδιών (1-3 ή 4 ετών) παρουσιάζει σημαντικές ιδιομορφίες. Η ηλικία αυτή είναι "ηλικία ταχείας ανάπτυξης" με μεγάλες αλλαγές στη σκελετική δομή, αλλά και στο ρυθμό βασικού μεταβολισμού, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ειδικών αναγκών διατροφής. Οι απαιτήσεις των πσιδιών σε ενέργεια (Kcal / Kg βάρους / ημέρα) είναι τρείς φορές μεγαλύτερες από εκείνες των ενήλικων. Τα μικρά παιδιά, περισσότερο από τους ενήλικους, χρειάζονται πρωτεϊνες υψηλής βιολογικής αξίας γιατί πιθανότατα συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του ανοσολογικού συστήματος.
2. Ποιό είναι το καλύτερο γάλα για τα μικρά παιδιά μετά τον 12ο μήνα;
Το καλύτερο γάλα είναι το φρέσκο παστεριωμένο γάλα. Το παστεριωμένο γάλα έχει υποστεί την ήπια θερμική επεξεργασία - παστερίωση στους 72-79 βαθμούς C για περίπου 15 δευτερόλεπτα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτα τα πολύτιμα συστατικά του, στις ποσότητες που η φύση έχει προβλέψει. Ταυτόχρονα η παστερίωση κατασρέφει όλους τους παθογόνους μικροοργανισμούς.
Το παστεριωμένο γάλα έχει υψηλότερες συγκεντρώσεις των πολύ σημαντικών βιταμινών (Β6, Β12, θειαμίνης, φυλλικού οξέος). Το παστεριωμένο γάλα υπερέχει έναντι όλων των άλλων κατηγοριών γάλακτος, γιατί έχει υψηλότερη θρεπτική και βιολογική αξία και οι πρωτεϊνες του είναι εύπεπτες και διατηρεί το φυσικό χρώμα και γεύση του γάλακτος.
3. Πρέπει το παστεριωμένο γάλα για παιδιά μετά τον 12ο μήνα να είναι εμπλουτισμένο;
Κατά τη βρεφική περίοδο, το παιδί καταναλώνει αυτό που οι γονείς προετοιμάζουν, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει το ίδιο. Από τον 5ο μήνα το διαιτολόγιο διευρύνεται και μετά τον 12ο μήνα μπορεί το παιδί να καταναλώσει όλα σχεδόν τα φαγητά των ενήλικων.
Απο αυτό το στάδιο αρχίζουν οι δυσκολίες, διότι το μικρό παιδί αρχίζει να έχει άποψη και να επιλέγει τις τροφές που του είναι αρεστές. Η πρόσληψη όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών από μικρές ποσότητες τροφών, δεν είναι πάντα εφικτή. Συνεπώς το γάλα αποτελεί ένα άριστο "όχημα" όταν εμπλουτισθεί κατάλληλα, για να διασφαλίσει ότι το μικρό παιδί έχει ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο και προσλαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά.
4. Με ποιά θρεπτικά συστατικά πρέπει να εμπλουτίζεται το γάλα των μικρών παιδιών;
Το γάλα πρέπει να εμπλουτίζεται με ιχνοστοιχεία, βιταμίνες και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.
Από τα ιχνοστοιχεία, το σημαντικότερο είναι ο σίδηρος. Η έλλειψη σιδήρου υπό τη μορφή σιδηροπενίας ή σιδηροπενικής αναιμίας, αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα σε όλο τον κόσμο. Στη χώρα μας η σιδηροπενία και η σιδηροπενική αναιμία απαντώνται σε συχνότητες 34% και 16% αντίστοιχα στα δύο πρώτα χρόνια της ζωής. Στις ΗΠΑ ο εμπλουτισμός του γάλακτος με σίδηρο, σε μικρά παιδιά 6-24 μηνών, μείωσε τη συχνότητα της σιδηροπενίας από 29-68% στο 9%
και τη σιδηροπενική αναιμία από 3-24% στο 1-2% . Από τα διάφορα άλατα σιδήρου, ο γαλακτικός σίδηρος είναι η καλύτερη πηγή του.
Από άποψη βιταμινών, το γάλα θεωρείται πλούσιο σε βιταμίνες Α και Β2 και μή επαρκές σε μερικές βιταμίνες όπως η βιταμίνη D . Ιδιαίτερη σημασία έχει η ποσότητα της βιταμίνης C στο γάλα, γιατί η απορρόφηση του σιδήρου συσχετίζεται με τη βιταμίνη C. Επίσης το γάλα για τα μικρά παιδιά (1-3 ή 4 ετών) πρέπει να εμπλουτίζεται με τις βιταμίνες A, D, B1, B6, C, E, νιασίνη και φυλλικό οξύ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα απαραίτητα λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατροφή. Γι'αυτόν το λόγο, τα γάλατα που απευθύνονται σε μικρά παιδιά συνηθίζεται να εμπλουτίζονται με τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (λινελαϊκό , λινολενικό οξύ).
5. Πρέπει το γάλα να εμπλουτίζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις χώρες του κόσμου;
Οι γενικές αρχές εμπλουτισμού του γάλακτος για μικρά παιδιά είναι παρόμοιες στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Η έλλειψη σιδήρου, επίσης, είναι ένα πρόβλημα που αφορά σε όλες τις χώρες του κόσμου. Αναφορικά με τη βιταμίνη D , στη χώρα μας που η ηλιοφάνεια είναι μεγάλη, η ανάγκη σε βιταμίνη D είναι περιορισμένη, γιατί αρκεί μια σύντομη βόλτα στον ήλιο για να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών του παιδιού σε βιταμίνη D.
6. Πότε πρέπει να αρχίσει να χορηγείται παστεριωμένο γάλα στα μικρά παιδιά;
Η κατάλληλη ηλικία για τη χορήγηση του παστεριωμένου γάλακτος είναι αμέσως μετά τη συμπλήρωση του 12ου μήνα ζωής του παιδιού . Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής αναφέρει ότι η χορήγηση πλήρους αγελαδινού γάλακτος μπορεί να ξεκινά μετά τη συμπλήρωση του πρώτου έτους ζωής. Η ίδια άποψη υποστηρίζεται και από άλλες πηγές στην Ελληνική βιβλιογραφία.
σημ. οι εικόνες από GOOGLE
