"Το σύννεφο και ο αμμόλοφος"

πηγή : http://www.facebook.com/photo.php?fbid=373026986103693&set=a.136809996392061.29371.135792846493776&type=1&theater

Paulo Coelho "Το σύννεφο και ο αμμόλοφος" – μια ερωτική ιστορια αγαπης

Ένα νεαρό σύννεφο γεννήθηκε στο μέσο μιας μεγάλης καταιγίδας στη Μεσόγειο. Αλλά δεν πρόλαβε να μεγαλώσει εκεί, ένας δυνατός άνεμος έσπρωξε όλα τα σύννεφα προς την Ανατολή.
Μόλις έφτασαν στην ήπειρο, το κλίμα άλλαξε στον ουρανό έλαμπε ένας γενναιόδωρος ήλιος και από κάτω τους εκτεινόταν η χρυσαφένια άμμος της ερήμου Σαχάρα. Ο άνεμος συνέχισε να τα σπρώχνει προς τα δάση του Νότου, καθώς στη έρημο δεν βρέχει σχεδόν ποτέ.

Ωστόσο, τα νεαρά σύννεφα είναι σαν τους νεαρούς ανθρώπους. Το σύννεφό μας λοιπόν αποφάσισε ν’ απομακρυνθεί από τους γονείς του και τους μεγαλύτερους φίλους του για να γνωρίσει τον κόσμο.

- Τι κάνεις εκεί; Φώναξε ο άνεμος. Η έρημος είναι όλη ίδια!

Γύρνα στο σμήνος και θα πάμε στο κέντρο της Αφρικής, όπου υπάρχουν εκθαμβωτικά βουνά και δέντρα!

Αλλά το νεαρό σύννεφο, ανυπότακτο από τη φύση του, δεν υπάκουσε. Χαμήλωσε σιγά-σιγά, έως ότου κατάφερε να αιωρηθεί σε μια γενναιόδωρη και γλυκιά αύρα και να πλησιάσει τη χρυσαφένια άμμο. Αφού τριγύρισε αρκετά, πρόσεξε ότι ένας από τους αμμόλοφους του χαμογελούσε. Είδε ότι κι εκείνος ήταν νέος, πρόσφατα σχηματισμένος από τον άνεμο που μόλις είχε περάσει. ήην ίδια στιγμή ερωτεύτηκε την χρυσή του κόμη.

- Καλημέρα, είπε. Πώς είναι η ζωή εκεί κάτω;

- Έχω την συντροφιά των άλλων αμμόλοφων, του ήλιου, του ανέμου και των καραβανιών που περνούν από δω πότε-πότε. Μερικές φορές κάνει πολλή ζέστη, όμως είναι υποφερτή. Και πώς είναι η ζωή εκεί πάνω;

- Κι εδώ υπάρχει άνεμος και ήλιος, αλλά το πλεονέκτημα είναι ότι μπορώ και τριγυρνάω στον ουρανό και να μαθαίνω πολλά πράγματα.

- Για μένα η ζωή είναι σύντομη, είπε ο αμμόλοφος. Όταν ο άνεμος επιστρέψει από τα δάση, θα εξαφανιστώ.

- Και αυτό σου προκαλεί θλίψη;

- Μου δίνει την εντύπωση ότι δεν χρησιμεύω σε τίποτα.

- Κι εγώ αισθάνομαι το ίδιο. Μόλις περάσει ο επόμενος άνεμος θα πάω στο Νότο και θα μεταμορφωθώ σε βροχή. Αυτή είναι η μοίρα μου ωστόσο.

Ο αμμόλοφος δίστασε, αλλά τελικά είπε:

- Ξέρεις ότι εμείς εδώ στην έρημο τη βροχή την λέμε «παράδεισο»;

- Δεν ήξερα ότι μπορούσα να μεταμορφωθώ σε κάτι τόσο σημαντικό, είπε το σύννεφο γεμάτο περηφάνια.

- Έχω ακούσει πολλούς μύθους από γέρικους αμμόλοφους . Λένε ότι μετά τη βροχή καλυπτόμαστε από χλόη και λουλούδια. Εγώ όμως ποτέ δεν θα μάθω τι είναι αυτό, γιατί στην έρημο βρέχει πολύ σπάνια.

Ήταν η σειρά του σύννεφου να διστάσει. Αμέσως μετά όμως του χάρισε ένα πλατύ χαμόγελο.

- Αν θέλεις, μπορώ να ρίξω πάνω σου βροχή. Αν και μόλις έφτασα, σ’ έχω ερωτευθεί και θα Τθελα να μείνω εδώ για πάντα.

- Όταν σε είδα για πρώτη φορά στον ουρανό κι εγώ σε αγάπησα, είπε ο αμμόλοφος. Αν όμως μεταμορφώσεις την ωραία λευκή κόμη σου σε βροχή, θα πεθάνεις.

- Η Αγάπη δεν πεθαίνει ποτέ, είπε το σύννεφο. Μεταμορφώνεται. Κι εγώ θέλω να σου δείξω τον παράδεισο.

Άρχισε λοιπόν να χαϊδεύει τον αμμόλοφο με μικρές σταγόνες και παρέμειναν μαζί μέχρι που εμφανίστηκε το ουράνιο τόξο. ήην επόμενη μέρα ο μικρός αμμόλοφος ήταν καλυμμένος με λουλούδια. Κάποια σύννεφα που περνούσαν με προορισμό την Αφρική νόμισαν ότι εκεί ήταν ένα κομμάτι του δάσους που έψαχναν κι έριξαν κι άλλη βροχή. Λίγα χρόνια μετά, ο αμμόλοφος είχε μεταμορφωθεί σε όαση, η οποία δρόσιζε τους με τη σκιά των δέντρων της

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

ΟΝΕΙΡΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

πηγή :  http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/parapsuxologias/oneira-kai-therapeytikh-sthn-arxaiothta.html

Αναδημοσίευση απο Νέα Ακρόπολη

ΟΝΕΙΡΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Σε όλες τις εποχές ο άνθρωπος ενδιαφέρθηκε για τη θεραπεία των ασθενειών με κάθε δυνατό τρόπο. Έτσι πολλοί τρόποι θεραπευτικής αναπτύχθηκαν  και θεραπευτές υπήρξαν αρκετοί μέχρι που φτάνουμε στον μεγάλο Ιπποκράτη  και το διάσημο γιατρό Γαληνό. Ακόμη είναι γνωστό σε όλους μας ότι υπήρχαν  θεοί της Θεραπείας και της Υγείας, με κύριο και σημαντικότερο τον Ασκληπιό,  αν και οι κυριότεροι θεοί πάντα είχαν και μια θεραπευτική όψη.

Ένας από τους τρόπους θεραπείας ήταν αυτός μέσω των ονείρων. Κατά τη διάρκεια της Εγκοιμήσεως σε κάποιον ιερό χώρο, ο ασθενής δεχόταν ένα αποκαλυπτικό όνειρο το οποίο του έδειχνε τον τρόπο θεραπείας που έπρεπε να ακολουθήσει.  Όμως είναι δυνατόν στα όνειρα να δεχτεί ο άνθρωπος μηνύματα και αλήθειες  και μάλιστα για ένα τόσο σημαντικό θέμα όπως αυτό της υγείας του;

Το όνειρο για μας σήμερα είναι συνώνυμο του φανταστικού και του ανυπάρκτου, γιατί ζούμε σ' έναν κόσμο όπου ο υλισμός και ο ορθολογισμός κρατούν τα ηνία της σκέψης και της δράσης μας.  Όμως για τους αρχαίους προγόνους μας -και όχι μόνο για τους Έλληνες,  αλλά για όλους τους αρχαίους λαούς της γης- το όνειρο είχε διπλό χαρακτήρα. Μπορούσε να παρουσιάσει ψεύτικες εικόνες είδωλα και φαντάσματα,  αλλά και να δείξει αλήθειες και να συμβουλέψει σίγουρα, αν και ίσως μέσω  συμβόλων μερικές φορές.

Ήδη ο Όμηρος αναφέρεται σ' αυτή τη διπλή φύση των ονείρων, όταν στην "Οδύσσεια" παρουσιάζει την Πηνελόπη να λέει μετά από ένα όνειρο: (2)

"Γιατί 'ναι των απατηλών ονείρων δύο οι πόρτες.

Η μία  είναι από κέρατο κι η άλλη φιλντισένια

κι όσα απ' το φίλντισι περνούν το καλοτροχισμένο

όλα γελούν τον άνθρωπο, χαμένα φέρνουν λόγια.

Και πάλι όσα απ' το κέρατο το σκαλιστό περάσουν

βγαίνουν αλήθεια στους θνητούς εκείνους που τα βλέπουν."

Από τη Βίβλο μάς είναι αρκετά γνωστό το όνειρο του Φαραώ με τις παχιές και τις ισχνές αγελάδες το οποίο του ερμήνευσε ο Ιωσήφ. Όλα τα κείμενα των λαών είναι γεμάτα με αφηγήσεις σημαντικών αποκαλυπτικών ονείρων που βγήκαν αληθινά. Ακόμη στην Αρχαία Ελλάδα τα όνειρα είχαν πολύ μεγάλη σημασία για τους Πυθαγόρειους, οι οποίοι μάλιστα μέσα από έναν κατάλληλο τρόπο ζωής με σωστή δίαιτα, μουσικά ακούσματα πριν από τον ύπνο, έλεγχο και προσανατολισμό της σκέψης, μπορούσαν να δουν αποκαλυπτικά όνειρα, να επικοινωνήσουν με το υπερπέραν και μάλιστα κατείχαν και ένα σύστημα για να τα θυμούνται. Αποκαλυπτική και σημαντική για τα όνειρα είναι και η τοποθέτηση του μεγάλου Πλάτωνα: (3)

"Όταν όμως ένας άνθρωπος έχει ρυθμίσει τη δίαιτα του με τους κανόνες της υγιεινής και της σωφροσύνης, όταν, πριν παραδοθεί στον ύπνο, ξυπνάει το λογιστικό μέρος της ψυχής του και το θρέψει με καλούς λόγους και σκέψεις και συγκεντρώνει σ' αυτές όλη τη διάνοιά του, όταν χωρίς ούτε να στερήσει ούτε να παραφορτώσει το επιθυμητικό του, του παραχωρεί όσο ακριβώς χρειάζεται για να αποκοιμηθεί και να μην έρχεται να διαταράσσει το καλύτερο μέρος της ψυχής με τη χαρά ή τη λύπη του, αλλά το αφήνει να νιώσει, ότι δεν γνωρίζει από τα περασμένα ή από τα παρόντα ή από τα μέλλοντα. Όταν επίσης αυτός ο άνθρωπος κατευνάσει το θυμοειδές μέρος της ψυχής του και κοιμηθεί χωρίς να έχει την καρδιά του ταραγμένη από οργή εναντίον άλλων. Όταν τέλος καθησυχάζει αυτά τα δύο μέρη της ψυχής κρατώντας άγρυπνο μόνο το τρίτο, όπου εδρεύει η φρόνηση, και έτσι αναπαυθεί, ξέρεις βέβαια ότι τότε το πνεύμα του αγγίζει όσο γίνεται περισσότερο την αλήθεια..."

Όμως ο συμβολικός και αποκαλυπτικός χαρακτήρας των ονείρων συνεχίζει να ισχύει και σήμερα, κόντρα στο μονόπλευρο ορθολογισμό που κυβερνά τη ζωή των περισσότερων ανθρώπων της εποχής μας. Έτσι ο χημικός τύπος του βενζολίου ανακαλύφθηκε χάρη σ' ένα όνειρο, πολλοί μεγάλοι μουσικοί έχουν δηλώσει ότι τις συνθέσεις τους τις άκουγαν πρώτα στο όνειρό τους και ακόμα και η διάσημη συγγραφέας Αγκάθα Κρίστι τις περίπλοκες υποθέσεις των αστυνομικών της διηγημάτων είχε δηλώσει ότι τις έβλεπε στον ύπνο της και τις κατέγραφε το πρωί.

Φαίνεται σίγουρο ότι ο διπλός χαρακτήρας των ονείρων είναι πραγματικότητα. Άλλωστε και οι σκέψεις μας και η δράση της φαντασίας μας καθημερινά δεν είναι το ίδιο; Οι σκέψεις ή θα είναι νοητικά παιχνίδια, πλάσματα τεχνητά του νου χωρίς συγκεκριμένο και χρήσιμο συμπέρασμα, ή θα είναι σωστοί συλλογισμοί με αρχή και λογικό τέλος. Και οι δράσεις της φαντασίας μας ανήκουν στο χώρο της δημιουργικής φαντασίας ή θα είναι χίμαιρες φαντασιοπληξίας, ανώφελα είδωλα αφέλειας, άχρηστες εικόνες χωρίς δομή και αρμονία. Ακόμη και οι πράξεις οι φυσικές που κάνουμε ή είναι σταθερές, σωστές και δημιουργικές ή είναι ανώφελες, περιττές, σκέτη κίνηση χωρίς αντίκρισμα. Φαίνεται ότι ο τριπλός κόσμος Σώματος, Ψυχής και Νου των αρχαίων είναι πραγματικότητα και σε καθέναν από αυτούς οι δράσεις του ανθρώπου έχουν πάντα διπλό χαρακτήρα: Η θα οδηγούν προς τα επάνω ή θα είναι παιδιά της άγνοιας και θα οδηγούν στο λάθος και στη νοσηρή αδράνεια.

Τα όνειρα λοιπόν δεν βρίσκονται έξω από αυτό το πλαίσιο. Και οι αρχαίοι είχαν βρει έναν τρόπο για να δεχτούν στον ύπνο τους τα όνειρα που τους οδηγούσαν σε θεραπείες.

Τι ήταν όμως η Εγκοίμηση και τα εγκοιμητικά ιερά και θεραπευτήρια;

Εγκοίμηση ήταν όλη η διαδικασία του να κοιμηθεί κανείς σ' έναν ιερό χώρο, ώστε να δεχτεί ένα όνειρο αποκαλυπτικό είτε για  θεραπευτικούς σκοπούς, είτε για να μάθει για το μέλλον του. Εγκοιμητικά μαντεία υπήρξαν σε όλα τα μέρη του αρχαίου κόσμου. Το ίδιο αρκετά υπήρξαν τα ιερά όπου ο θεραπευτικός χαρακτήρας προεξείχε. Οπωσδήποτε τέτοιο ρόλο έπαιξαν όλα τα Ασκληπιεία αλλά και άλλα ιερά.  Η Εγκοίμηση ή Εγκοιμητήριο ήταν ο χώρος όπου ο πιστός ή οι πιστοί έπρεπε να πάνε να κοιμηθούν. Η πίστη οπωσδήποτε έπαιζε σημαντικό ρόλο. Εδώ ας θυμηθούμε και τα λόγια του ίδιου του Χριστού σε ασθενή που θεράπευσε:   Πήγαινε, η πίστη σου σ' έσωσε. (4 )

Στην Ελλάδα οι πιο διάσημοι ιεροί χώροι όπου λειτούργησαν εγκοιμητήρια για θεραπευτικούς σκοπούς ήταν το Ασκληπιείο της Επιδαύρου, το Αμφιαράειο του Ωρωπού και το Τροφώνιο Άντρο στη Λιβαδειά. Από όλα τα μέρη της Ελλάδας ασθενείς συνέρεαν στα ιερά αυτά να θεραπευτούν με τη συνδρομή της θεότητας. Έτσι βλέπουμε να υπάρχουν εκεί ερείπια, κυρίως στην Επίδαυρο και στο Αμφιαράειο, τα οποία μαρτυρούν το μεγαλείο που είχαν στην ακμή τους που διάρκεσε αιώνες. Και σήμερα άλλωστε υπάρχουν ναοί όπου κατ' εξοχήν ο κόσμος πηγαίνει για θεραπεία, όπως η Παναγία της Τήνου και η Παναγία της Λούρδης στη Γαλλία.

Ποια ήταν όμως η διαδικασία της Εγκοίμησης;

Αφού έφτανε ο ενδιαφερόμενος στον ιερό χώρο, γινόταν δεκτός από τους ανθρώπους και τους ιερείς του θεραπευτηρίου, στους οποίους ήταν καταμοιρασμένοι οι ρόλοι των διαφόρων λειτουργημά- των του ιερού. Φαίνεται ότι οι ιερείς ήταν γνώστες των διαφόρων περιπτώσεων ασθενειών, αλλά γενικά, αφού γινόταν μια πρώτη "εξέταση" του πάσχοντα, οι γενικές κατευθύνσεις ήταν παρόμοιες: Αρχικά μια σωστή δίαιτα ή και νηστείες, παραμονή και περίπατοι μέσα στους ιερούς χώρους, οι οποίοι ήταν διαμορφωμένοι κατάλληλα ώστε να ξεκουράζουν το πνεύμα των ασθενών. Επαφή με τους λειτουργούς του ναού-θεραπευτηρίου οι οποίοι οδηγούσαν την ψυχή και το νου σε μια ανάταση και ψυχική θεώρηση των πραγμάτων. Γίνονταν εξαγνιστικά λουτρά με κρύο και θερμό νερό.

Η χρήση του νερού και μάλιστα τρεχούμενου ήταν πολύ βασική. Έτσι βλέπουμε να υπάρχουν σε όλα τα ιερά πηγές, ειδικές εγκαταστάσεις, και ό,τι άλλο ήταν απαραίτητο για τη χρήση του νερού. Ακόμη φαίνεται ότι υπήρχε πρόγραμμα με ασκήσεις γυμναστικής και γίνονταν μαλάξεις και επαλείψεις με λάδι του σώματος των ασθενών. Επίσης έπιναν τσάι από διάφορα βότανα αλλά και μείγματα θεραπευτικά διάφορα, τα οποία οπωσδήποτε είχαν θεραπευτική και κυρίως κατευναστική δραστηριότητα, γιατί όλα αυτά προηγούνταν της εγκοίμησης. Μάλιστα μερικές φορές ο άρρωστος γινόταν καλά πριν χρειαστεί να ακολουθήσει η υπόλοιπη διαδικασία.

Aφού λοιπόν είχε προετοιμαστεί κατάλληλα ο άρρωστος και οι ιερείς, εξετάζοντας τα σπλάχνα των ζώων από ορισμένες θυσίες, αποφαίνονταν ότι ο θεός ενέκρινε τη συνέχιση της διαδικασίας, τότε προχωρούσαν παρακάτω. Ο ασθενής έπρεπε να θυσιάσει ένα ζώο και να κοιμηθεί το βράδυ πάνω στο δέρμα του. Η όλη διαδικασία με νηστείες, διαλογισμούς, καθάρσεις, σωστό προσανατολισμό και ψυχής και πνεύματος και ακόμη με συνοδό την πίστη του ασθενή και τις οδηγίες των ιερέων, οδηγούσε τη νύχτα σε ένα αποκαλυπτικό όνειρο. Με διάφορους τρόπους ο θεός, ο οποίος μπορεί και να εμφανιζόταν στο όνειρο του ασθενή, έδειχνε στον ασθενή τον τρόπο και το είδος θεραπείας που έπρεπε να ακολουθήσει. Το πρωί ο άρρωστος έλεγε το όνειρο στους ιερείς και αυτοί το αποκρυπτογραφούσαν. Κατόπιν έφευγε, αφού έκανε μια ευχαριστήρια προσφορά στο θεό. Εδώ ας παρατηρήσουμε ότι η όλη διαδικασία είναι σαμανικού χαρακτήρα. (*)

Οι περιπτώσεις θεραπείας φαίνεται ήταν πάμπολλες και γι' αυτό επί αιώνες τα ιερά άκμαζαν και χιλιάδες αφιερώματα πιστών υπήρχαν σ' αυτά. Συνήθως ήταν ομοιώματα των μελών του σώματος που θεραπεύτηκαν, κάτι που γίνεται και σήμερα στις εκκλησίες μπροστά στις θαυματουργές εικόνες. Στα ιερά αυτά θεραπευτήρια υπήρχαν ναοί του Ασκληπιού ή όποιας άλλης θεότητας ή ήρωα θεραπευτή ήταν αφιερωμένοι -διάφορα κτίσματα με μορφή ξενώνων, κρήνες, άλση, θέατρα, λουτρά και άλλα. Το εγκοιμητήριο ήταν ένα συγκεκριμένο κτίσμα μέσα στο οποίο γίνονταν οι εγκοιμήσεις των ασθενών. Σε κάθε ιερό βέβαια υπήρχαν κάποιες ιδιαιτερότητες. Έτσι στην Επίδαυρο, σύμφωνα με μία εκδοχή, ο άρρωστος οδηγούνταν σε ένα σπειροειδή, υπόγειο διάδρομο κάτω από τον περίφημο θόλο. Δεν είναι γνωστά αυτά τα οποία διαδραματίζονταν εκεί. Στο Τριφώνιο Άντρο ο ασθενής έπρεπε να περάσει μέσα από μία μικρή οπή στο βάθος του άντρου, κρατώντας προσφορές στα χέρια του. Λέγεται ότι μετά του ήταν πολύ δύσκολο να διηγηθεί την εμπειρία του. (5)

Όμως παρά τις ιδιαιτερότητες, παντού όπου υπήρχαν ιερά θεραπείας με εγκοίμηση ο άξονας ήταν ίδιος: ύπνος με στόχο ένα αποκαλυπτικό όνειρο. Ο ύπνος λοιπόν και το όνειρο ήταν το μέσον για τη θεραπεία. Να έχουμε όμως υπόψη ότι πολλές φορές στα αρχαία μυστήρια ο ύπνος ήταν μέσα στο τυπικό και αποτελούσε ένα είδος συμβολικού θανάτου προσωρινού, κατά τη διάρκεια του οποίου ο μυούμενος περνούσε σημαντικές εμπειρίες και μετά επέστρεφε ανανεωμένος, ξαναγεννημένος. (6) Μάλιστα ο μυητικός ύπνος λάβαινε χώρα δίπλα σε πηγές, ποτάμια και γενικά τρεχούμενα νερά, κάτι που το συναντούμε και στα εγκοιμητήρια. Οι εγκοιμήσεις λοιπόν δεν ήταν κάτι τυχαίο, αλλά ένα τμήμα της μυστηριακής γνώσης που χρησιμοποιούνταν προς όφελος του λαού, ο οποίος ενδιαφερόταν να γίνει καλά από τις αρρώστιες.

Έτσι καταλαβαίνουμε ότι οι μυστηριακές γνώσεις -και εδώ συγκεκριμένα  όσες είχαν σχέση με την απόκρυφη τότε επιστήμη της Θεραπευτικής- δεν ήταν  τόσο αποκομμένες από τον απλό κόσμο, αλλά ήταν στη διάθεση όσων ζητούσαν  θεραπεία. Για όσους ήθελαν να προχωρήσουν πιο πέρα, πίσω από τα κατά τόπους  ιερά  υπήρχαν τα Μυστήρια, τα οποία πρόσφεραν σ' έναν πυρήνα ανθρώπων τη  δυνατότητα της Μύησης, δηλαδή του περάσματος σ' ένα ανώτερο επίπεδο  συνείδησης, όπως αυτό στο οποίο είχαν φτάσει οι μεγάλοι φιλόσοφοι, τραγικοί  ποιητές, πολιτικοί και άλλοι σημαντικοί άνθρωποι της προκλασσικής και  κλασσικής αρχαιότητας. Η εγκοίμηση λοιπόν ήταν ένας "μυητικός" τρόπος θεραπείας (7) που εφαρμοζόταν με επιτυχία στα αρχαία θεραπευτήρια,  όταν ακόμη η άσκηση της θεραπείας ήταν ιερό λειτούργημα και όχι κερδοφόρο επάγγελμα όπως είναι σήμερα.

Σημειώσεις

(2) Ομήρου "Οδύσσεια" Τ 560-565

(3) Βλέπε Πλάτωνος "Πολιτεία", Κεφ. Θ 571 d,e

(4) Κατά Λουκάν 17,19

(5) Μια τέτοια εμπειρία αφηγείται ο Πλούταρχος στο βιβλίο του "Περί του

Σωκράτους δαιμονίου". Είναι ο περίφημος μύθος του Τιμάρχου.

(6) Βλέπε Παναγή Λεκατσά "Φαιακία" (οι δύο ύπνοι του Οδυσσέα, σελ. 88)

* Βλέπε Μιρσέα Ελιάντ "Σαμανισμός" Εκδ. Χατζηνικολή

(7) Βλέπε Walter Burket "Αρχαίες Ελληνικές Θρησκείες" Εκδ. Καρδαμίτσα

** (Το ότι είχαν σχέση με τα μυστήρια οι θεραπείες αυτές το δείχνει ακόμη η θυσία προς τιμήν του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, κάτι που γινόταν και στα Μυστήρια της Ελευσίνας: ο υποψήφιος μύστης θυσίαζε ένα χοιρίδιο, σύμβολο της ακάθαρτης γήινης προσωπικότητας την οποία έπρεπε να ξεπεράσει.)

Μ. Κ

Το παρόν άρθρο προέρχεται από τον ιστότοπο του www.esoterica.gr

Joomla SEF URLs by Artio

Ο Συμβολισμός του Αρχαίου Ελληνικού Χορού

πηγή : http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/diafora/o-eswterikos-sumbolismos-tou-arxaiou-ellhnikou-xorou.html 

Αναδημοσίευση άρθρου από την Νέα Ακρόπολη

Ο Εσωτερικός Συμβολισμός του Αρχαίου Ελληνικού Χορού

Από τα πανάρχαια χρόνια ο χορός υπήρξε το σύμβολο της συνειδητής παρουσίας της ζωής. Το όργανο που χρησιμοποιεί ο χορός είναι το ανθρώπινο σώμα. Ο Χορός είναι τελετή, είναι συμμετοχή και όχι θέαμα. Είναι δεμένος στενά με τη θρησκεία με τη γιορτή, τη δουλειά, με τον έρωτα, με τον θάνατο.

Οι άνθρωποι χόρεψαν τον πόλεμο, την ειρήνη, το γάμο, το θερισμό, τη σπορά, χόρεψαν τη φύση.

Ο χορός έχει μια δύναμη που υπερβαίνει το νόημα των λέξεων. Χάρη στο ρυθμό και την ιδιορρυθμία του αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ύπαρξής μας, διότι προτού θεωρηθεί τέχνη είχε προορισμό πολύ πιο ζωτικό και αναγκαίο. Στις πρώτες εκδηλώσεις του στους πρωτόγονους λαούς ο άνθρωπος απευθυνόταν στον χορό για να αυξήσει τις δυνάμεις του, με το χορό προσπαθούσε  να αντιδράσει σε ότι του ήταν αδύνατο να πολεμήσει με τις δικές του δυνατότητες, στο χορό εύρισκε διέξοδο στις φυσικές ή στις πνευματικές αδυναμίες του. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούσαν αλλά και επιθυμούσαν επίσης, να ευχαριστήσουν να εξευμενίσουν ή και να προδιαθέσουν οι άνθρωποι  τους θεούς τους.

Στους αρχαίους πολιτισμούς σ’ ολόκληρο τον κόσμο παρατηρούμε ότι ο άνθρωπος χορεύει τις περισσότερες φορές από θρησκευτική ανάγκη, επωφελείται από το χορό  και από τον ερεθισμό που του προκαλεί. Μέσα σε αυτούς τους πολιτισμούς, μέσα σε αυτές τις δομημένες κοινωνίες του παρελθόντος μπορούμε να συναντήσουμε κάποιους στόχους του χορού:

Πρώτα απ’ όλα ο άνθρωπος μπορεί και χορεύει κάθε στιγμή, επειδή κάθε στιγμή μπορεί να είναι γι’ αυτόν μια τελετουργική στιγμή.

Έπειτα διότι είναι μια μορφή κοινωνικής επιβεβαίωσης, ένα μέσο έκφρασης της φυλετικής αφοσίωσης και δύναμης.

Είναι ακόμη ένα μέσο θρησκευτικής λατρείας κι ένας άμεσος τρόπος επικοινωνίας με τους θεούς σαν μορφή ιεροτελεστίας.

Και μπορεί επίσης να χρησιμεύσει σαν μέσο έκφρασης της φυσικής διαχυτικότητας, της δύναμης και της ευκαμψίας.

Στην αρχαία Ελλάδα ο χορός κατείχε πρωταρχική θέση και γνώρισε μεγάλο σεβασμό.

Πίστευαν οι αρχαίοι ότι τα άστρα και οι πλανήτες του ουρανού εκτελούσαν κάποιου είδους κοσμικό χορό. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν αντιλαμβάνονταν το χορό σαν ξεχωριστή υπόσταση. Αντί γι’ αυτό ήταν στενά συνδεδεμένος με άλλα είδη εμπειριών. Έτσι η λέξη «ορχείσθαι» που μεταφράζεται «χορεύω» είναι ρυθμικές κινήσεις από τα μέρη ή και ολόκληρου του σώματος.. Επίσης η λέξη «Μουσική» η τέχνη των Μουσών περιλάμβανε τη μουσική, την ποίηση και τον χορό που για τους Έλληνες εκείνης της εποχής ήταν όλα μέρος του ίδιου πράγματος.

Οι πηγές για τον αρχαίο ελληνικό χορό είναι πολλές. Ξέχωρα από τις φιλολογικές πηγές, είναι τα λόγια από τα τραγούδια που γράφτηκαν για χορό, στίχοι ποίησης όπως π.χ τα Ομηρικά έπη, τα γραπτά των φιλοσόφων και μορφές γραπτού λόγου από ιστορικούς διαφόρων χρονικών περιόδων.
Οι αρχαιολογικές πηγές μας δίνουν πληθώρα πληροφοριών όπου περιλαμβάνουν αγάλματα, ανάγλυφα, ξυλόγλυπτα, τοιχογραφίες, πήλινα αγγεία, που όλα μας δίνουν πραγματικές απεικονίσεις του χορού.

Αυτές οι πηγές επίσης μας αναφέρουν ότι από τις πιο συνηθισμένες χρήσεις του χορού στην ζωή των αρχαίων Ελλήνων ήταν στην εκπαίδευση. Οι επιφανέστεροι Έλληνες φιλόσοφοι ενίσχυσαν σθεναρά αυτή την τέχνη, ως μία ιδανική ολοκλήρωση του σώματος και του πνεύματος. Ο Αριστοτέλης όρισε την εκπαίδευση σαν ένα μείγμα μουσικής και γυμναστικής, ενώ ο Σωκράτης υποστήριζε ότι πρέπει να διδάσκεται ευρύτερα, λέγοντας ότι εκείνοι που τιμούν τους θεούς με το χορό είναι και οι καλύτεροι στον πόλεμο. Ο Πλάτωνας έγραψε «το να τραγουδάει και να χορεύει ωραία κανείς σημαίνει ότι έχει καλή παιδεία» αφιερώνοντας ένα μεγάλο μέρος της προσοχής του στη σημασία του χορού για την εκπαίδευση στην πραγματεία του  των «Νόμων».

Δίνει έμφαση στο γεγονός ότι υπάρχουν δύο είδη χορού και μουσικής: το ευγενικό που έχει σχέση με το ωραίο και το έντιμο και το μη ευγενικό, αυτό που μιμείται το άθλιο ή άσχημο .

Στους «Νόμους» ο Πλάτωνας αναφέρει ότι «ο χορός προέκυψε από τη φυσική επιθυμία των νεαρών πλασμάτων να κινήσουν τα σώματά τους για να εκφράσουν διάφορα συναισθήματα και ειδικά τη χαρά. Και συνεχίζει λέγοντας ότι θα έπρεπε όλα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια να είναι όμοια εκπαιδευμένα με ανώτερη μουσική και χορό…

Επίσης αναφέρει ότι η αίσθηση της αρμονίας και του ρυθμού που πράγματι συνθέτουν χορούς από τις φυσικές και ενστικτώδεις κινήσεις είναι χάρισμα των θεών και των Μουσών.

Η μουσική και ο χορός θα έπρεπε να είναι αφιερωμένα στους θεούς … εφόσον οι ίδιοι οι θεοί χορεύουν και «δημιουργούν» χορούς…
Οι ανώτεροι χοροί θα πρέπει να επιδρούν πάνω στο μαθητή, όχι μόνο στην υγεία, στη χάρη και την ομορφιά του σώματος, αλλά και στην καλοσύνη της ψυχής και την ισορροπία του πνεύματος…»

Ανάλογα με το χαρακτήρα του κάθε χορού, ο Πλάτων τους διαιρεί σε τρεις κατηγορίες:
α) τους Πολεμικούς,  β) τους Θρησκευτικούς,  γ) τους Ειρηνικούς.

Οι πολεμικοί χοροί είχαν σαν σκοπό την προπαρασκευή των ανδρών για τον πόλεμο και τους αγώνες. Ο αρχαιότερος πολεμικός χορός είναι ο χορός των «Κουρητών». Σύμφωνα με τη μυθολογία οι ίδιοι οι θεοί δίδαξαν το χορό στους ανθρώπους. Και είναι η Ρέα αυτή που σύμφωνα με την παράδοση έμαθε το χορό στους Κουρήτες (που το όνομα τους σημαίνει νέοι) στο νησί της Κρήτης για να καλύψουν με το θόρυβο των ασπίδων και των ξιφών τους το κλάμα του μικρού παιδιού του Δία για να το γλιτώσουν από τον πατέρα του τον Κρόνο που καταβρόχθιζε τα παιδιά του και να μην χάσει το θρόνο του.

Ένας επίσης από τους πιο σπουδαίους χορούς είναι ο «Πυρρίχιος» που κατά τον Πλάτωνα είναι μια μίμηση του πολέμου, μια αναπαράσταση των φάσεων του με τη συνοδεία αυλού ή λύρας και τραγουδιών. Η ονομασία του προέρχεται από τη λέξη «πυρ» και σημαίνει τον κόκκινο χορό.
Κατά μία άλλη εκδοχή τον χορό αυτό τον επινόησε ο Πύρριχος που ήταν γιος του Αχιλλέα ή κατ’ άλλους ήρωας της Κρήτης. Ο Πυρρίχιος ήταν γνωστός σ’ ολόκληρη την αρχαία Ελλάδα. Στην Σπάρτη τον θεωρούσαν προγύμνασμα του πολέμου και τον χόρευαν στη γιορτή των Διόσκουρων,  ενώ στην Αθήνα τον χόρευαν στις γιορτές των Παναθηναίων.

Οι χορευτές χόρευαν τον Πυρρίχιο πάνοπλοι. Αρχικά γινόταν ένα είδος παρέλασης με στροφές με στροφές προς τα πλάγια (έκνευση), οπισθοχωρήσεις (ύπειξη) άλματα σε ύψος και χαμηλώματα (ταπείνωση). Ακολουθούσαν οι κινήσεις της επίθεσης, οι στάσεις της άμυνας και γενικά όλες οι κινήσεις του πολεμιστή, όπως η στιγμή που ρίχνει το ακόντιό του, το τόξο του, ή κινήσεις με τη λόγχη του.  Οι κινήσεις αυτές  ήταν ρυθμικές προσαρμοσμένες στον ήχο που προκαλούσαν τα χτυπήματα των όπλων (κλαγγή).

Ειδικά στα αγόρια ο χορός διδάσκονταν σαν ένα βοήθημα στη στρατιωτική εκπαίδευση στην Αθήνα και τη Σπάρτη. Στην «παλαίστρα» και στο «γυμνάσιο» λάβαιναν μέρος σε πυρρίχιους και σε άλλους χορούς που ήταν σχεδιασμένοι για την προετοιμασία τους στην εκτέλεση των κινήσεων της μάχης και ανήκαν σε διάφορες κατηγορίες όπως:

Ποδισμός: (γρήγορη μεταβολή των κινήσεων των ποδιών, για να ασκηθεί ο πολεμιστής σε μάχη σώμα με σώμα),

Ξιφισμός: Κατ’ απομίμηση μάχη, στην οποία ομάδες από νέους ασκούνταν στην πολεμική τέχνη με χορευτική μορφή.

Ώμος: Μεγάλα άλματα με κοντάρι, για να προετοιμασθούν στην υπερπήδηση ψηλών κορμών ή για το σκαρφάλωμα σε τοίχους και φρούρια.

Τετράκομος: Επιβλητικοί σχηματισμοί ομάδων από στρατιώτες που προχωρούσαν μαζικά κατά του εχθρού ή προστάτευαν τους εαυτούς τους μέσω των διασταυρωμένων ασπίδων.

Υπήρχε όπως λέγεται κι ένας πολεμικός γυναικείος χορός προς τιμή της θεάς Άρτεμης, τον οποίο είχαν ιδρύσει και είχαν χορέψει για πρώτη φορά στην Έφεσο οι Αμαζόνες.

Πολλοί από τους πολεμικούς χορούς μετατρέπονται σε θρησκευτικούς  (π.χ  διονυσιακοί χοροί  όπως ο διθύραμβος).

Ο πολεμιστής, ο χορευτής κάνει ορισμένες κινήσεις που είναι σαν να προσπαθεί μέσα στη μάχη να πετάξει ή να αφαιρέσει το βάρος από το σώμα του προσπαθώντας να αψηφήσει το νόμο της βαρύτητας για να ξεφύγει από το χώμα. Ταυτόχρονα αυτά τα άλματα, αυτές οι κινήσεις γίνονται στην προσπάθεια να ξυπνήσουν τις χθόνιες ενέργειες τις γήινες ενέργειες να αποκτήσουν δύναμη όχι μόνο από τον ουρανό αλλά και από τη γη.

Σε τόσο μεγάλη εκτίμηση είχαν το χορό ώστε ήταν συνήθεια γενικά παραδεκτή για τους φιλόσοφους, τους πολιτικούς, τους στρατηγούς και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες στον αιώνα του Περικλή να εκτελούν μόνοι τους χορούς μπροστά σε κοινό πολλών χιλιάδων, σε δημόσιες στιγμές, στην επιστροφή από μια στρατιωτική εξόρμηση ή νίκη. Ο Σοφοκλής ενώ ήταν ακόμη νέος διαλέχτηκε για να παίξει τη λύρα και να οδηγήσει το χορό της νίκης μετά από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Ο Λουκιανός σημείωνε ότι οι Έλληνες αξιολογούσαν το χορό σε τέτοιο βαθμό ώστε:
«… οι ευγενέστερες και μεγαλύτερες προσωπικότητες σε κάθε πόλη είναι οι χορευτές, οι οποίοι ντρέπονται τόσο λίγο γι’ αυτό, ώστε να επιδοκιμάζουν τον εαυτό τους περισσότερο για την επιδεξιότητά τους, παρά για το ότι είναι ευγενείς».

Για τους θρησκευτικούς χορούς επίσης υπάρχουν αρκετές πληροφορίες.
Σχεδόν όλοι αυτοί οι χοροί είχαν ιδιαίτερη μυστικιστική σημασία και προσπαθούσαν να περάσουν μηνύματα στους ανθρώπους στο να μπορέσουν να δουν ότι αποτελούν και αυτοί αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης. Ο άνθρωπος μπορεί να χορεύει την εξέλιξη την προσωπική, την εξέλιξη της ψυχής, την εξέλιξη του Σύμπαντος και η ιστορία μας δείχνει κυκλικούς χορούς ή σπειροειδής μορφής. Ακόμα και σήμερα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας χορεύεται ο χορός του Θησέα ή αλλιώς ο χορός του Λαβύρινθου. (Στους παραδοσιακούς δημοτικούς μας χορούς λέγεται ότι η παραλλαγή του είναι ο χορός Γέρανος).

Είναι ακριβώς αυτός ο λαβύρινθος ένα από τα σύμβολα της εξέλιξης του ανθρώπου.  Όπως ο άνθρωπος που με κυκλικές μορφές πηγαίνει στο βάθος του εαυτού του, βγαίνει και συνεχίζει ώσπου νικάει τον Μινώταυρο, σύμφωνα με τον μύθο. Κι έρχεται η δεύτερη φάση του χορού, που ο άνθρωπος νικάει τον λαβύρινθο, βγαίνοντας από εκεί νικητής.

Δεν υπάρχουν στην αρχαιότητα μυστήρια και θρησκευτικές τελετές που να μη συνοδεύονται από το χορό. Όλοι δε όσοι θεμελίωσαν τέτοια μυστήρια, (όπως ο Ορφέας, ο Μουσαίος κ.α ) ήταν απαραίτητο να μυηθούν στο ρυθμό και στο χορό.

Οι χοροί αυτοί εκτελούνται από πιστούς άνδρες και γυναίκες γύρω από το βωμό της  εκάστοτε θεότητας με συνοδεία από ειδικά τραγούδια και ύμνους στους οποίους μάλιστα οφείλουν συχνά το όνομά τους.

Οι γνωστότεροι από αυτούς ήταν οι εξής:

Ο Παιάν που τον τραγουδούσαν και τον χόρευαν στην αρχή προς τιμή του Απόλλωνα για να σταματήσουν οι ασθένειες και αργότερα προς τιμή και άλλων θεών όπως του Ασκληπιού ,  του Πάνα,  της Αθηνάς και άλλων.

Ήταν μία δέηση ή μια προσευχή για την καταπολέμηση των ασθενειών.

Αργότερα τον χόρευαν για να εκφράσουν τη χαρά, την επιτυχία ή τη νίκη τους.

Υπάρχουν επίσης πλήθος από χορούς που χόρευαν οι γυναίκες προς τιμή της εκάστοτε θεότητας όπως τα Άνθεα και τα Παρθένεια που ήταν αφιερωμένοι στην Ήρα, ο χορός των Πεπλοφόρων για τη Δήμητρα και φορούσαν τα πέπλα σε ανάμνηση της θεάς που καλυμμένη με πέπλο αναζητούσε την κόρη της, ο χορός της Καλαθίσκου που ονομάστηκε από το χαρακτηριστικό καπέλο που φορούσαν οι κοπέλες όταν χόρευαν.

Στους θρησκευτικούς χορούς εντάσσονται και οι Διονυσιακοί χοροί που είχαν το οργιαστικό τυπικό προσπαθώντας να φτάσουν όσο το δυνατό πιο πολύ τους Βάκχους και τις Μαινάδες.

Τους ειρηνικούς χορούς τους διαιρούμε σε χορούς ιδιωτικής ζωής και σε χορούς θεάτρου.  Οι χοροί της ιδιωτικής ζωής χωρίζονται  σε τρεις βασικές κατηγορίες:

α) τους χορούς των συμποσίων,  β) τους χορούς των γάμων, γ) τους χορούς του πένθους.

Οι χοροί των συμποσίων είναι γνωστοί από την Ομηρική Εποχή. Τους εκτελούσαν είτε επαγγελματίες, είτε οι προσκαλεσμένοι ιδιώτες. Συνήθως οι επαγγελματίες ήταν γυναίκες ορχηστρίδες που εκτελούσαν τους χορούς κρατώντας κρόταλα.

Και οι γαμήλιοι χοροί αναφέρονται στον Όμηρο όπου οι νέοι και νέες χορεύουν και τραγουδούν με συνοδεία αυλού ή λύρας το βράδυ του γάμου.
Οι χοροί του πένθους ήταν κυρίως ρυθμικοί βηματισμοί όπου οι χορευτές με τα χέρια υψωμένα έτσι ώστε το ένα να αγγίζει το κεφάλι και το άλλο να είναι λίγο πιο ψηλά ακολουθούσαν θρηνώντας την εκφορά του νεκρού.

Το ελληνικό θέατρο ήταν στενά συνδεδεμένο με το ξεκίνημα του χορού.

Οι θεατρικοί χοροί εκτελούνταν με συνοδεία τραγουδιού από τους υποκριτές οι οποίοι ειδικά λέγονται ορχηστές και διαιρούνται στις εξής κατηγορίες:

α) χορό της τραγωδίας, β) της κωμωδίας, γ) χορό της σατυρικής ποίησης.

Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι η ελληνική τραγωδία προήλθε από το διθύραμβο, στη διάρκεια του οποίου οι ανοιξιάτικες τελετουργίες της γονιμότητας και της αναγέννησης έπαιρναν τυπικό χορικό και δραματικό χαρακτήρα, ώστε τελικά να αποκτήσουν τη μορφή έργου. Ο αρχαίος κοινός χορός που γινόταν στην ορχήστρα, κατέληξε να γίνει ο χορός, που ήταν ένα ουσιώδες στοιχείο του ελληνικού δράματος.

Υπήρχαν συγκεκριμένοι τύποι χορών στο ελληνικό δράμα:

Η Εμμέλεια που συμπεριλάμβανε έναν κώδικα συμβολικών χειρονομιών, μέσω του οποίου ο χορευτής μπορούσε να δώσει μια ολόκληρη ιστορία ενός δραματικού έργου, χωρίς να μιλήσει.

Ο Κόρδαξ  που ήταν ο χαρακτηριστικός χορός της κωμωδίας και έχει περιγραφεί ως πρόστυχος και άσεμνος όπου περιλάμβανε περιστροφές του σώματος με υπονοούμενα.

Ο Σίκιννης ήταν ο αντιπροσωπευτικός των ελληνικών σατιρικών έργων του 6ου αιώνα π.Χ.   Ήταν ζωηρός, ρωμαλέος, άσεμνος, με πολλές χειρονομίες και ακροβατικά. Συχνά αναπαριστούσε σατιρικά, μυθολογικά θέματα. Ήταν ο χορός των Σατύρων και των Σειληνών που συνοδεύονταν από αστεία και πειράγματα.

Ο χορός λοιπόν για τους αρχαίους Έλληνες ήταν ένας ολοκληρωμένος τρόπος να ζούνε τον κόσμο γιατί ήταν γνώση, τέχνη και θρησκεία ταυτόχρονα. Ήταν η πλήρης σοφία που αποτελούσε τη δημιουργική δύναμη του κάθε ανθρώπου που ολοένα αναγεννιέται και δρα στην ψυχή του. Έτσι η παράδοση ενεργοποιεί το μύθο, την πράξη του να ξαναζείς την αρχή, το ξεκίνημα του ανθρώπου και του θείου που ο ίδιος ο άνθρωπος φέρνει μέσα του και αυτό που είναι το μέλλον του, η δική του εξέλιξη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

ΟΙ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ
ΜΑΡΙΑ ΧΙΜΕΝΕΘ ΠΛΑΝΑ
Ο ΧΟΡΟΣ ΣΤΗ ΖΩΗ
ΡΟΖΕ ΓΚΑΡΩΝΤΥ       ΕΚΔΟΣΕΙΣ  ΗΡΙΔΑΝΟΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ
ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΚΡΑΟΥΣ   ΕΚΔΟΣΕΙΣ  ΝΕΦΕΛΗ
Ο ΧΟΡΟΣ  ΙΣΤΟΡΙΑ –ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ –ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΚΑΙΤΗ ΤΣΙΛΙΜΙΓΚΡΑ    ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΛΙΣΣΑ
ΟΙ ΛΑΪΚΟΙ ΧΟΡΟΙ -ΕΝΑΣ ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
ΔΟΡΑ ΣΤΡΑΤΟΥ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ  ΑΘΗΝΑ
Ο ΧΟΡΟΣ
ΜΠΟΥΣΙΩΤΗ ΑΝΔΡΕΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ
ΛΥΚΕΣΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ UNIVERSITY STUDIO PRESS
Ο ΠΥΡΡΙΧΙΟΣ ΧΟΡΟΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ – ΕΔΕΣΣΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Joomla SEF URLs by Artio

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

Η Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων (10)

Από παλιό περιοδικό "Ραδιοτηλεόραση"

Στα τρυπημένα σημεία λέει "κριτές" "αλλά"

Για μεγέθυνση πατάτε ροδάκι και ανοίγει νέα καρτέλα με φακό +-

Εικονοθεραπεία 2

Για μεγέθυνση πατάτε ροδάκι και ανοίγει νέα καρτέλα με φακό +- 

  

                                           

Προφιτερόλ νόστιμο και απλό

Προφιτερόλ νόστιμο και απλό

Bαθμολογία:

3 ψήφοι

Προστέθηκε από zafirenia, 17.02.12

Περιγραφή

Είναι τόσο νόστιμο που τρώγεται πολύ γρήγορα..δυστυχώς.

Τι χρειαζόμαστε:

• 1 λίτρο γάλα πλήρες ή ελαφρύ
• 3/4 κούπας κακάο (κοσκινισμένο)
• 1/2 κούπας αλεύρι (κοσκινισμένο)
• 1 1/2 κούπα ζάχαρη
• 1 δόση κρέμα ζαχαροπλαστικής (υπάρχουν συνταγές στο σαιτ)
• σουδάκια (υπάρχουν συνταγές στο σαιτ)
• σαντιγύ
• τριμμένη σοκολάτα (προαιρετικά)

Στα γρήγορα

Κατηγορία

Σοκολατένιοι πειρασμοί

Μέθοδος

Κατσαρόλας

Διατροφή

Χορτοφαγική

Περιέχει

Γάλα

Σοκολάτα

Φτιάχνει

Ένα μεγάλο ή 25 περίπου ατομικά

 

 Πως το κάνουμε:

Διαβάστε περισότερο: Προφιτερόλ νόστιμο και απλό http://www.sintagespareas.gr/sintages/profiterol-nostimo-kai-aplo.html#ixzz23GAhYAKG

ΒΟΙΝΙΚΟ ΚΑΙ ΒΟΙΝΙΚΗΔΕΣ

πηγή : http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/istorias/boiniko-kai-boinikhdes.html

Αναδημοσίευση άρθρου από την  Νέα Ακρόπολη

ΒΟΙΝΙΚΟ ΚΑΙ ΒΟΙΝΙΚΗΔΕΣ

Βοινικό ονομαζόταν η συμφωνία που έκαναν οι Ζαγορίσιοι με τον Σινάν-πασά, το 1430 π.Χ., καθώς και το σύνολο των χωριών που υπάγονταν σε αυτήν την συμφωνία. Ο όρος βοινικό προέρχεται από την τούρκικη λέξη βοινάκ, που σημαίνει ιπποκόμος. Βοινικήδες λέγονταν οι Ζαγορίσιοι που ξενιτεύονταν για να υπηρετήσουν στον τούρκικο στρατό ως ιπποκόμοι.

Πολλοί βοινικήδες πήραν το βαθμό του « έφιππου αξιωματικού» (σπαχή) και όταν αποστρατεύτηκαν δεν επέστρεψαν στη πατρίδα τους, αλλά ασχολήθηκαν με διάφορα επικερδή επαγγέλματα. Πολλοί έγιναν «τσομπάσηδες», προμηθευτές ζώων για τον τούρκικο στρατό ή προμηθευτές τροφίμων. Ανέπτυξαν σχέσεις με Τούρκους αξιωματικούς και μεγιστάνες και, προσκαλώντας και συγγενείς τους από τα χωριά τους, δημιούργησαν μια ομάδα ιδιαίτερα εύπορων Ζαγορισίων.

Joomla SEF URLs by Artio

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω 

Η Ουράνια Προφητεία

Από παλιό περιοδικό "Ραδιοτηλεόραση"

Για μεγέθυνση πατάτε ροδάκι ανοίγει άλλη καρτέλα με φακό +-

Τρόποι να θρέψεις την ψυχή σου

πηγή : http://www.facebook.com/photo.php?fbid=370798096303314&set=a.155936257789500.28036.116749838374809&type=1&theater

Είναι ώρα να αφήσεις το μυαλό σου να ξεκουραστεί, να αποτραβηχτείς από τις ψευδαισθήσεις της καθημερινότητάς σου
 

Πόσος καιρός πάει που έδωσες προσοχή, -πραγματική προσοχή-, στην ψυχή σου; Υπάρχουν πολλοί τρόποι να θρέψεις την ψυχή σου, αλλά πρέπει συχνά να σταματάς, απλά να κάνεις μια στάση στην ροή της καθημερινής ζωής, έστω μόνο για μια ώρα, ή μια μέρα, ή μια εβδομάδα, να παίρνεις λίγο χρόνο για να τον προσφέρεις στην ψυχή σου. Η καλύτερα να επιτρέπεις στην ψυχή σου να σου προσφέρει τα δώρα της.

Υπάρχει κάποιο βιβλίο που θέλεις πολύ να διαβάσεις; 
Ένα σεμινάριο που θέλεις να παρακολουθήσεις; 
Μια διάλεξη που ελπίζεις να χωρέσεις στην πολυάσχολη ζωή σου; Κάντο. Κάντο τώρα. 
Νομίζεις ότι δεν μπορείς να διαθέσεις τον χρόνο ή τα χρήματα;
Ίσως αυτό που δεν μπορείς τελικά να διαθέσεις, είναι το κόστος του να μην το κάνεις.

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

Η ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων (9)

Από παλιό περιοδικό "Ραδιοτηλεόραση"

Στα τρυπημένα σημεία λέει "Ιακωβίνων" "εθνικού της"

Για μεγέθυνση πατάτε ροδάκι και ανοίγει νέα καρτέλα με φακό +-