Όπως κάθε μύθος έτσι και ο μύθος του Βελλεροφόντη είναι πλούσιος σε συμβολισμούς.
Ο
Ήρωας Βελλεροφόντης ξεκινά μία αναβατική πορεία προς την κατάκτηση του
εαυτού του. Σ' αυτή του την πορεία έχει τη βοήθεια του φτερωτού Πήγασου,
της παρθένας κόρης του βασιλιά Ιοβάτη και φυσικά δεν παύει να είναι
ευνοούμενος από τους θεούς. Όμως κάποια στιγμή αρχίζει η πτώση του και
τελικά επέρχεται ο θάνατος. Ποια είναι όμως η σημασία αυτού του μύθου;
Ποια αρχετυπικά στοιχεία ενσαρκώνει ο Ήρωας Βελλεροφόντης; Πως μπορούμε
εμείς να βοηθηθούμε από αυτόν τον μύθο; Ίσως αυτά τα ερωτήματα να
απαντηθούν ή ίσως να μας δείξουν τον δρόμο για να βρούμε εμείς την
απάντηση.
Ο Βελλεροφόντης ήταν ήρωας της Κορίνθου και μάλιστα
υπήρχε προς τιμήν του ένας περίβολος ναού στο ‘Κράνειον Άλσος' καθώς και
μέσα στην πόλη της Κορίνθου ένα άγαλμα με τον Πήγασο και από την οπλή
του ανάβλυζε μία πηγή. Ο Βελλεροφόντης ήταν υιός του Γλαύκου και εγγονός
του Σίσυφου αν και κατά μία άλλη εκδοχή πατέρας του ήταν ο Ποσειδώνας.
Εκτός από την καταγωγή του πέπλο σκεπάζει και το πραγματικό του όνομα
που κατά άλλους ήταν Χρυσάορας και κατά άλλους Ιππονόος. Το όνομα με το
οποίο τον γνωρίζουμε το πήρε όταν, καθώς λέει ο μύθος, σκότωσε τον
αδελφό του τον Βέλλερο.
Για τον φόνο αυτό αναγκάστηκε να αφήσει
την Κόρινθο και να πάει στην Τίρυνθα και στον βασιλιά Προίτο για να
εξιλεωθεί από το αμάρτημά του αυτό. Εκεί όμως τον ερωτεύεται η γυναίκα
του Προίτου η Σθενόβοια (κατά άλλους ερευνητές Άντεια) και του ζητά να
την κλέψει. Ο ήρωάς μας όμως της το αρνείται και εκείνη από τον θυμό της
λέει στον άνδρα της ότι ο Βελλεροφόντης της ζήτησε να φύγουν μαζί. Τότε
ο Προίτος μην μπορώντας να παραβεί τους νόμους της φιλοξενίας στέλνει
τον Βελλεροφόντη στη Λυκία, στον πεθερό του ή τον αδελφό της γυναίκας
του με ένα σφραγισμένο γράμμα, το οποίο έλεγε να φονεύσει τον κομιστή
του γράμματος αυτού. Ο Ιοβάτης ο βασιλιάς της Λυκίας όμως εντυπωσιάσθηκε
από τον νεαρό και για εννέα ημέρες γιόρτασε προς τιμήν του. Την δέκατη
ημέρα του ζήτησε να δει το γράμμα που μετέφερε σ' αυτόν. Όταν το διάβασε
στενοχωρήθηκε αλλά και αυτός δεν μπορούσε να παραβεί τους νόμους της
φιλοξενίας και έθεσε στον Βελλεροφόντη την αποστολή να σκοτώσει τη
Χίμαιρα, σίγουρος ότι τον έστελνε στον θάνατο. Η Χίμαιρα, κατά τον
Όμηρο, είχε τρία κεφάλια, το ένα φοβερο΄τ λιονταριού, το δεύτερο τράγου
και το τρίτο τρομερού δράκοντα. Επίσης το κορμί της μπρος ήτανε λιοντάρι
και πίσω δράκοντας, στη μέση δε τράγου, που ξερνούσε φωτιές.
Ο
ήρωάς μας όμως ήξερε ότι για να μπορέσει να σκοτώσει την Χίμαιρα έπρεπε
να εξουσιάσει πρώτα τον μυθικό Πήγασο. Στην πηγή Πειρήνη, στην οποία το
φτερωτό άλογο κατέβαινε για να ξεδιψάσει, ο Βελλεροφόντης προσπάθησε να
το πιάσει αλλά δεν τα κατάφερνε. Τότε η Θεά Αθηνά ήρθε στον ύπνο του και
του έδωσε χρυσά χαλινάρια με τα οποία θα μπορούσε να πιάσει το άλογο
και του είπε να θυσιάσει έναν ταύρο στον πατέρα του τον Ποσειδώνα. Όταν ο
Βελλεροφόντης ξύπνησε είδε τα χαλινάρια και μετέπειτα ακολούθησε τις
συμβουλές της Θεάς. Έτσι ο ήρωας έπιασε τον Πήγασο και ξεκίνησε για να
σκοτώσει τη Χίμαιρα. Με τη βοήθεια του Πήγασου ο Βελλεροφόντης εκτόξευσε
τα βέλη του εναντίον του τρομερού αυτού τέρατος και τελικά το νίκησε.
Γυρίζοντας
στον Ιοβάτη νικητής, ο βασιλιάς του ανέθεσε έναν καινούργιο άθλο. Θα
έπρεπε να πολεμήσει τους Σολύμους, μια άγρια γειτονική φυλή, που έκαναν
επιθέσεις στη Λυκία. Στη μάχη εναντίον των Σολύμων ο Βελλεροφόντης με τη
βοήθεια και πάλι του Πήγασου τελικά κατάφερε να νικήσει αφού πρώτα είχε
ενημερωθεί από την παρθένα κόρη του Ιοβάτη, την Χρυσαύγεια ή Φιλονόη,
για την συνομοσία που υπήρχε πίσω από την πλάτη του. Σαν τρίτο άθλο ο
Ιοβάτης έθεσε στον Βελλεροφόντη να πάει στις Αμαζόνες και να τις
νικήσει. Όμως η κόρη του βασιλιά του δίνει συμβουλές για τις γοητείες
και τα μάγεια τους και κυρίως της βασίλισσας τους, με αποτέλεσμα να βγεί
και πάλι νικητής. Τέλος ο Ιοβάτης στέλνει τους καλύτερους πολεμιστές
του να στήσουν ενέδρα στον Βελλεροφόντη κατά την επιστροφή του από τις
Αμαζόνες, όμως και πάλι με τη βοήθεια του φτερωτού Πήγασου ο
Βελλεροφόντης καταφέρνει να ξεπεράσει και αυτό το εμπόδιο σκοτώνοντάς
τους όλους. Τότε ο Ιοβάτης παραδέχθηκε την ανωτερότητα του ήρωα και του
έδωσε για γυναίκα του την Χρυσαύγεια καθώς και το μισό βασίλειο.
Όμως
το τέλος για τον ήρωά μας δεν ήταν καλό γιατί κάποια στιγμή πήραν τα
μυαλά του αέρα και θέλησε να πάει στον Oλυμπο και να γίνει και αυτός
θεός. Ανέβηκε στον Πήγασο και ξεκίνησε, αλλά ο Δίας έστειλε άγρια λύσσα
στον Πήγασο και έτσι ο Βελλεροφόντης έπεσε από το άλογο. Μετά την πτώση
του τριγύριζε για αρκετά χρόνια τυφλός, κουτσός και χωρίς τα λογικά του
μέχρι τη στιγμή που ήρθε ο Χάρος και τον πήρε για το βασίλειο του Άδη.
Ο μύθος του Βελλεροφόντη είναι
φυσικά η Κορινθιακή εκδοχή του Ηλιακού Ήρωα και σύμβολό του είναι το
δελφίνι. Η συμβολική πορεία του Ήρωα Ήλιου Βελλεροφόντη ξεκινάει από το
ζώδιο των Ιχθύων και αυτό παρατηρούμε από την εκδοχή του μύθου που λέει
ότι ο Βελλεροφόντης γεννήθηκε ξεπηδώντας από την θάλασσα και
προσδίδοντάς του ότι πατέρας του ήταν ο ίδιος ο Ποσειδώνας καθώς επίσης
και ότι ανατράφηκε μαζί με τα δελφίνια.
Επόμενος σταθμός του είναι το
ζώδιο του Κριού και στο οποίο παρατηρούμε τον θάνατο του Βέλλερου από
τον Ήρωα στο κυνήγι παρασυρόμερος από την τυφλή ορμή του κυνηγιού.
Στο
ζώδιο του Ταύρου ο Ήρωας μπαίνει όταν πηγαίνει στη Τίρυνθα και γνωρίζει
τον βασιλιά Προίτο και την γυναίκα του την Σθενόβοια που το όνομάτης
σημαίνει αυτή με το δυνατό βόδι, σύμβολο του Ταύρου. Η Σθενόβοια σαν μία
άλλη έκφραση της Πάνδημης Αφροδίτης ενισχύει τον ισχυρισμό ότι
βρισκόμαστε στο ζώδιο του Ταύρου καθώς ο πλανήτης Αφροδίτη διοικεί αυτό
το ζώδιο.
Τα χαρακτηριστηκά της ευγένειας, της ευστροφίας, του
καλού χιούμορ, του ανοιχτού και συμπαθητικού χαρακτήρα και της ευκολίας
στο λόγο είναι χαρακτηριστηκά του ζώδίου των Διδύμων με διοικητή τον
πλανήτη Ερμή. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι που γοητεύουν τον Ιοβάτη, ο
οποίος φιλοξενεί τον Βελλεροφόντη για εννέα ημέρες χωρίς να θελήσει να
διαβάσει το γράμμα που μεταφέρει ο Ήρωας.
Το ζώδιο του Καρκίνου
χαρακτηρίζεται από το στοιχείο του Νερού και την ανάγκη βοήθειας. Στο
μύθο παρατηρούμε ότι για να καταφέρει ο Βελλεροφόντης τον Πήγασο δέχεται
τη βοήθεια της Θεάς Αθηνάς και επίσης καταφέρνει να πιάσει το μυθικό
αυτό άλογο εκεί που πήγαινε για να ξεδιψάσει, στην πηγή Πειρήνη.
Τα
αστρολογικά ελεττώματα του ζωδίου του Λέοντα αντικατοπτρίζονται στη
Χίμαιρα, η οποία κατά ένα μέρος της έχει μορφή λιονταριού, γεγονός που
μας δείχνει ότι ο Ήρωας Ήλιος βρίσκεται στο ζώδιο του Λέοντα.
Στο ζώδιο της Παρθένου περνάμε όταν η
παρθένα κόρη του Ιοβάτη, Χρυσαύγεια, φανερώνει στον Βελλεροφόντη τη
συνομοσία εναντίον του και βοηθάει τον Ήρωα δίνοντάς του κάποιες
επιπλέον πληροφορίες για να μπορέσει να ξεπεράσει τα εμπόδια που
ακολουθούν στην πορεία της ταύτησής του με τον Ήλιο.
Στη μάχη
εναντίον των Σολύμων, ο Ήρωας περνάει στο ζώδιο του Ζυγού. Κατά μία
εκδοχή λοιπόν, τα δύο στρατεύματα ήταν το ένα απέναντι από το άλλο ενώ
τους χώριζε ένας ποταμός. Όμως η ζυγαριά δεν έκλινε πουθενά, γι' αυτό
και ο Βελλεροφόντης καίει μία τρίχα από την ουρά του Πήγασου ώστε να τον
βοηθήσει το φτερωτό άλογο και τελικά η ζυγαριά αρχίζει να κλίνει προς
τη μεριά του στρατεύματος του Βελλεροφόντη. Επίσης δεν είναι τυχαίο που ο
αστερισμός του Πήγασου βρίσκεται απέναντι από αυτόν του Ζυγού.
Στο εμπόδιο των Αμαζόνων και πιο
συγκεκριμένα στο πρόσωπο της βασίλισσάς τους (κόρη του Άρη) συναντόνται
όλα τα στοιχεία της αρνητικής όψης του ζωδίου του Σκορπιού και του
πλανήτη Άρη που διοικεί αυτό το ζώδιο. Όμως ο Βελλεροφόντης καταφέρνει
και πάλι να βγει νικητής χάρη στην πολεμική ικανότητα της θετικής όψης
του Άρη.
Στο ζώδιο του Τοξότη ο Βελλεροφόντης
μπαίνει όταν ο Ιοβάτης στέλνει τους καλύτερους πολεμιστές του για να του
στήσουν ενέδρα. Όμως ο Βελλεροφόντης τους εξολοθρεύει ρίχνοντας βέλη
από τον Πήγασο και έχοντας την συγκατάθεση του Δία (κυβερνήτης Τοξότη)
που εποπτεύει τη μάχη. Τότε και ο Ιοβάτης παραδέχεται την ανωτερότητα
του Βελλεροφόντη και του δίνει την Χρυσαύγεια για γυναίκα του.
Από το ζώδιο του Αικόκερου αρχίζει η
πτώση του Ήρωα. Ο Βελλεροφόντης θέλει ν' ανέβει στον Όλυμπο με τη
βοήθεια του Πήγασου και να εξισωθεί με τους Θεούς. Ο Δίας στέλνει άγρια
λύσσα στο άλογο και τελικά ο Ήρωας πέφτει. Η Πτώση του Ήρωα, δηλαδή η
ακαριαία παρακμή λόγω της δυστυχίας, της παραμόρφωσης και των γηρατειών
είναι στοιχεία του Αιγόκερου με διοικητή τον πλανήνη Κρόνο. Ειδικά όταν ο
Βελλεροφόντης τριγυρνά σαν ξεμωραμένος γέρος αφού μετά την πτώση του
είναι τυφλός, κουτσός και χωρίς λογικά παρατηρούμε μία μεγάλη ομοιότητα
με τον γέρο Κρόνο που όπως είπαμε πιο πάνω είναι διοικητής του
Αιγόκερου.
Η πορεία του Βελλεροφόντη ολοκληρώνεται
όταν μπαίνει στο ζώδιο του Υδροχόου, δηλαδή όταν έρχεται ο Θάνατος. Πιο
συγκεκριμένα ο ερχομός του Χάρου με τη μορφή φαινομενικά αδύναμου
γέροντα αλλά τρομερού με μακριά γένεια μας παραπέμπει στον πλανήτη Κρόνο
αλλά και στον πλανήτη Ουρανό που με τη σειρά του διοικεί το ζώδιο του
Υδροχόου.
Αν τώρα αλλάξουμε οπτική γωνία κατά την διάρκεια του
αποσυμβολισμού του μύθου του Βελλεροφόντη και προσπαθήσουμε να τον
ερμηνεύσουμε απο την ψυχολογική του πλευρά, θα δούμε ότι ο μύθος αυτός
έχει μεγάλη σχέση με το εσωτερικό κομμάτι κάθε ανθρώπου, και μας δίνει
πληροφορίες για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε ψυχολογικά εμπόδια που θα
βρεθούν μπροστά μας. Γενικά αν θεωρήσουμε ότι ο κάθε μύθος βρίσκεται
μέσα μας τότε μπορούμε να παραλληλίσουμε τα διάφορα εμπόδια που συναντά
κάθε Ήρωας ως τα ελεττώματα του βασανίζουν τον καθένα από εμάς. Οι
εχθροί των Μυθικών Ηρώων είναι πάντα ‘τέρατα' που βασανίζουν έμμονα την
ψυχή. Τα μυθικά τέρατα θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι οι παρορμήσεις
της προσωπικότητας που δεν μας αφίνουν να φτάσουμε τον Στόχο μας σαν
άνθρωποι, δηλαδή να γίνουμε καλύτεροι.
Όμως κανένας Ήρωας δεν καταφέρνει να
βγει Νικητής αν δεν έχει και κάποια Θεϊκά Δώρα που μπορούμε να τα
ονομάσουμε, από ψυχολογική σκοπιά, Αρετές. Τα Θεϊκά Δώρα είναι αυτά που
έχουν συγκεκρινένες ιδιότητες ώστε να πολεμήσουμε τα ελεττώματά μας και
τελικά να καταφέρουμε να βγούμε νικητές από τη μάχη αυτή.
Πιο
συγκεκριμένα στο μύθο του Βελλεροφόντη η Χίμαιρα συμβολίζει την έξαρση
της φαντασίας. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει επικρατήσει ο όρος χίμαιρα ως ο
απραγματοποίητος πόθος ή γενικά το γέννημα της φαντασίοπληξίας. Πολλές
φορές αναφέρουμε ότι κάποιος άνθρωπος έχει πέσει σε χίμαιρα όταν θέλουμε
να δείξουμε ότι αυτός ο άνθρωπος είναι εγκλωβισμένος στην αρνητική του
φαντασία, δηλαδή στη φαντασιοπληξία.
Επίσης στο μύθο του Βελλεροφόντη υπάρχει
ο Πήγασος. Το Μυθικό αυτό Άλογο συμβολίζει την εξιδανικευμένη φαντασία,
η οποία μπορεί να εξυψώσει τον άνθρωπο στις ανώτατες σφαίρες. Ο Πήγασος
με άλλα λόγια είναι η Δημιουργική Φαντασία που με την βοήθειά της
μπορούμε να έχουν πραγματική ανάταση.
Τα βέλη που ρίχνει ο
Βελλεροφόντης από τον φτερωτό Πήγασο μπορούν να χαρακτηρισθούν ως οι
ακτίνες του πνευματικού Ήλιου που σκοτώνει τα εμπόδια και τους εχθρούς
της ψυχής.
Όμως με τα Θεϊκά Δώρα (Αρετές) και τον
Πήγασο (Δημιουργική Φαντασία) αλλά και με τη θέληση να ‘κατακτήσει' τον
Όλυμπο (έδρα του Πνεύματος) και να γίνει ίσος με τους Θεούς (ελάττωμα
της ματαιοδοξίας) ο Βελλεροφόντης δεν καταφέρνει να κάνει τίποτε άλλο
από το να φτάσει στην παρακμή του, στην πτώση του. Γιατί για να
μπορέσουμε να φτάσουμε κάποια στιγμή τη σφαίρα του Πνεύματος θα πρέπει
να έχουμε και ταπεινοφρονύνη. Ο μύθος του Βελλεροφόντη σε αυτό το σημείο
μας δείχνει ακόμα και τους εχθρούς που μπορεί να παραμονεύουν ακόμα και
την τελευταία στιγμή, λίγο πριν ολοκληρώσουμε το στόχο που έχουμε θέσει
στον εαυτό μας.
Κοινό στοιχείο σε όλους τους μύθους
είναι και η κατάκτηση της παρθένας κόρης. Η παρθένα κόρη συμβολίζει την
αγνότητα που πρέπει να κατακτηθεί από τον Ήρωα αλλά και την ένωση του
καθένα από εμάς με την θηλυκή του όψη. Στο μύθο του Βελλεροφόντη η
Χρυσαύγεια, η παρθένα κόρη του Ιοβάτη, βοηθάει τον Ήρωα να ξεπεράσει
κάποιες δυσκολίες. Ενδικτικό είναι και το όνομά της που σημαίνει η
φωτεινή αυγή που καθώς έρχεται φωτίζει κάθε σκοτεινό μέρος της ψυχής. Η
Χρυσαύγεια παίζει στο μύθο αυτό το ρόλο της συνείδησης που καθώς
ανυψώνεται καταφέρνει να φωτήσει της σκοτεινές γωνιές της
προσωπικότητας.
Ο μύθος του Βελλεροφόντη είναι ένα
αντιπροσωπευτικό παράδειγμα μύθου που μας δίνει με συμβολικό τρόπο
μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι αλλά και μας συμβουλεύει για τους
κυνδίνους που παραμονεύουν και που πρέπει να προσέχει ο καθένας μας στην
πορεία του προς την κατανόηση και κατάκτηση του εαυτού μας. Εκείνου του
εαυτού που νομίζουμε ότι είναι ένας ξένος ή έστω ένας μακρινός φίλος
αλλά δεν είναι τίποτε άλλο από τον πραγματικό μας Εαυτό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ο Ζωδιακός Κύκλος στην Παγκόσμια Μυθολογία, Γ.Α.Πλάνας, εκδ. Νέα Ακρόπολη
- Ο Συμβολισμός στην Ελληνική Μυθολογία, Paul Diel, εκδ. Χατζηνικολή
- Επίτομος Μυθολογία της Αρχαίας Ελλάδος, Μάρκος Σαντοριναίος
- Ελληνική Μυθολογία, Ιωάννου Ρίσπεν, εκδ Αργώ
- Ελληνική Μυθολογία, Π. Ντεσάρμ, εκδ. ‘Ιστορικών Βιβλίων'
- Μύθοι και Θρύλοι της Αρχαίας Ελλάδας, Ν.Α. Κούν, εκδ. Λειψία
- Ελληνικό Λεξικό, Τεγόπουλος-Φυτράκης
Σύμφωνα
με αυτόν το μύθο το ανθρώπινο γένος στην αρχή διακρινόταν σε τρία φύλα,
αρσενικό, θηλυκό και μεικτό. Το κάθε σώμα ήταν σφαιρικό και είχε διπλές
σειρές από μέλη και όργανα. Διέθετε υπερβολική δύναμη και αλαζονεία,
και οι θεοί επειδή ήθελαν να περιορίσουν αυτά τα φαινόμενα έκοψαν το
κάθε σώμα στα δύο, δηλαδή από κάθε σώμα δημιουργήθηκαν δυο άνθρωποι. Οι
άνθρωποι αυτοί επειδή είναι και επειδή νιώθουν μισοί επιδιώκουν με τον
έρωτα, ετεροφυλόφιλο ή ομοφυλόφιλο, να ενωθούν πάλι με το χαμένο μισό
τους. Ο Πλάτωνας ξεφεύγοντας από τη φυσιογνωμία του μύθου προσπαθεί να
εξηγήσει την οποιαδήποτε ερωτική έλξη σαν τάση επανασύνδεσης του καθενός
με το χαμένο κομμάτι του.
