Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΣΗΤΕΙΑΣ
Αρχιτεκτονική
Περιγραφή
Ο
ναός της Αγίας
Αικατερίνης
κατασκευάστηκε
αρχικά με
κάτοψη σε
σχήμα
ελεύθερου
ελληνικού
σταυρού, με
ιδιαίτερη
έμφαση στον
κεντρικό χώρο.
Πρόκειται για
μία όχι πολύ
συνηθισμένη
εκδοχή του
τύπου του
ελεύθερου σταυρού,
που τείνει
περισσότερο
προς το
περίκεντρο
κτίριο. Οι
τέσσερις
κεραίες είναι
πολύ ρηχές, μάλιστα
οι δύο πλάγιες
(βόρεια και
νότια) έχουν
ακόμη
μικρότερο
βάθος απ' ότι η
ανατολική και
η δυτική, ενώ ο κεντρικός
χώρος που
περικλείεται
ανάμεσα στούς τέσσερις
κίονες, είναι
εξαιρετικά
ευρύς. Το ιερό, ημιεξαγωνικό
κατ' αρχήν,
εκτείνεται σε
μικρό βάθος
πέρα από την
ανατολική
κεραία.
Συμμετρικά
προς αυτό, στη
δυτική πλευρά,
υπάρχει μικρή
προέκταση της
δυτικής κεραίας
που διαμόρφωνε
τον χώρο
εισόδου του
ναού.
Στούς
τέσσερις
κίονες
στηρίζεται
μέσω σφαιρικών
τριγώνων ο
ευρύς τρούλος
με το ψηλό
τύμπανο, που φέρει
πυκνά υψίκορμα
παράθυρα.
Οι
κεραίες του
σταυρού
στεγάζονται με
ημικυλινδρικούς
θόλους που
οριοθετούνται
από τα τόξα
μεταξύ των
κιόνων. Λόγω
του ότι τα ανοίγματα
μεταξύ των
κιόνων είναι
μικρότερα από
το πλάτος των
κεραιών,
δημιουργούνται
μικρά γωνιακά
διαμερίσματα
που
στεγάζονται με
χαμηλούς
τρουλίσκους,
ορατούς και
από τις
εξωτερικές
πλευρές.
Ο
ναός κατασκευάστηκε
εξ ολοκλήρου
λιθόδμητος
στην αρχική
του φάση. Οι
τοίχοι έχουν
πάχος περίπου 0,80
μ. και οι κίονες
έχουν διάμετρο
περίπου 0,90 μ.
Αρκετές
διακοσμητικές
λεπτομέρειες
είναι από
ανάγλυφο γύψο
τύπου stucco.
Η
μορφολογία που
δόθηκε στο ναό
υπήρξε κυρίως νεοκλασική
και εκφράστηκε
αφ’ ενός στις
αναλογίες του
χώρου, με τα
μεγάλα
ανοίγματα
τόξων, το ύψος και
την ευρυχωρία,
και αφ’ ετέρου
στις λιτές
διακοσμητικές
λεπτομέρειες.
Η αναγωγή σε
βυζαντινές αρχές
ναοδομίας
είναι εμφανής
μόνο ως προς
τον τύπο της
κάτοψης και
την έμφαση
στον
περίκεντρο
χαρακτήρα του χώρου.
Χρησιμοποιήθηκαν
ορισμένα
στοιχεία της βυζαντινής
παράδοσης
κυρίως στα
ανοίγματα, που
είναι υψίκορμα
τρίλοβα και
μονόλοβα στις
όψεις με ημικυκλικά
τόξα στα
υπέρθυρα, και
κλείνονται με
σταθερή
κατασκευή από
γύψινα
διακοσμητικά
και ελαφρά
χρωματισμένα
τζάμια. Το
τύμπανο του
τρούλου είναι
επίσης διάτρητο
με δώδεκα
μονόλοβα
ανοίγματα που
κλείονται με
ρομβοειδή
χρωματιστά
τζάμια και
είναι η βασική
πηγή φωτισμού
στο εσωτερικό
του ναού. Οι
θόλοι των
κεραιών του
σταυρού
παρέμειναν
εμφανείς στην
εξωτερική τους
επιφάνεια,
καταλήγουν δε
σε τριγωνικά
αετώματα.
Τα
στοιχεία αυτά
ωστοσο, που θα
μπορούσαμε να
τα χαρακτηρίσομε
στοιχεία
«βυζαντινού
λεξιλογίου»
συντάσσονται
με τρόπους και
κανόνες
χαρακτηριστικούς
του πνεύματος
της
νεοκλασικής
αρχιτεκτονικής.
Ο σημαντικώτερος
είναι όπως
αναφέραμε
παραπάνω οι
αναλογίες των
χώρων τα
μεγέθη των
ανοιγμάτων των
θόλων, των
τόξων μεταξύ
των κιόνων
αλλά και τα ύψη
του ναού
προσδίδουν
ευρύχωρη
αίσθηση
δημοσίου χώρου
με αρκετή
εξωστρέφεια. Η
λιτότητα στη
διακόσμηση
είναι μεγάλη,
σχεδόν
αφαιρετική.
Τονίζεται η
αυστηρή
γεωμετρία της
κατασκευής στο
εσωτερικό, με
μόνα στοιχεία
τις λιτές
κορνίζες στα
τόξα, στα
πλαίσια των
ανοιγμάτων,
στο γείσο του
τρούλου και
των
τρουλίσκων,
και με εξαιρετικά
απλά τα
κιονόκρανα των
τεσσάρων
κιόνων και τα
επίκρανα των
παρασάδων.
Ανάμεσα στα
ανοίγματα του
τρούλου
τοποθετούνται
παραστάδες με
ραβδώσεις και
μικρά
επίκρανα. Στις
κορυφές των
σφαιρικών τριγώνων
τοποθετούνται
ανθρωπόμορφα
διακοσμητικά
σε μορφή κεφαλής
Μεδουσας απ'
όπου ξεκινούν
οι αλυσίδες
στήριξης του
κεντρικού
πολυελαίου. Η
αποκλειστική
χρήση του
λευκού
χρώματος
εντείνει την
αφαιρετική και
γεωμετρική
αίσθηση του
χώρου. Η αρχική
είσοδος του
ναού, σημερινή
εσωτερική
είσοδος μέσα
από το νάρθηκα,
είναι
διαμορφωμένη
με απλά και
αυστηρά
νεοκλασικά στοιχεία•παραστάδες
με γωνιακά
επίκρανα,
λεπτοί ημικιονίσκοι
που εφάπτονται
στις
παραστάδες,
ευθύγραμμο
υπέρθυρο με
μεγάλο
τριγωνικό
αέτωμα με λιτή
κορνίζα.
Το
δάπεδο με τις
άσπρες και
μαύρες πλάκες
μαρμάρου σε σχήματα
σκακιέρας και
ρόμβων που
περικλείουν ομόκεντρους
εναλλασσόμενους
χρωματικά
κύκλους κάτω
από τον τρούλο,
συμμετέχει στο
παιγνίδι της γεωμετρίας
κατευθύνοντας
την προσοχή
του επισκέπτη
στο κέντρο του
χώρου, την
προβολή του
τρούλου. Ωθεί
στο να αντιληφθούμε
ταυτόχρονα την
καθ’ ύψος
διάσταση, να
στρέψουμε το
βλέμμα προς τα
πάνω
τονίζοντας τον
άξονα αυτό
ώστε τα
υπόλοιπα μέρη
του ναού, δηλ. οι
κεραίες και τα
γωνιακά
διαμερίσματα
να λειτουργούν
σαν ισοδύναμες
προεκτάσεις
όπου διαχέεται
συμμετρικά ο
χώρος μέσα στο
περίβλημά του.
Το
τέμπλο και οι
περίτεχνοι
πολυέλαιοι
αποτελούν τα
κύρια
διακοσμητικά
στοιχεία στο
εσωτερικό του
ναού, στα ζεστά
χρώματα του
μπρούτζου και
του ξύλου. Η
εικονογραφική
διακόσμηση
αποτελείται από
τις
τοιχογραφίες
του ιερού και
τις φορητές
εικόνες στούς
τοίχους. Κατ'
αυτό τον τρόπο
τα «γραφικά»
στοιχεία της
κόσμησης, ίδια
της ορθόδοξης
παράδοσης στη
ναοδομία και
στο
τελετουργικό,
κατευθύνονται
προς το
ιερώτερο μέρος
του ναού, το
Άγιο Βήμα.
Η
εξωτερική όψη
του ναού
διαμορφώνεται
σε μεγάλο
βαθμό από τις
προσθήκες που
έχουν γίνει.
Στην
αρχική φάση
πρέπει να ήταν
εμφανέστερο
και εξωτερικά
το σχήμα του
ελεύθερου
σταυρού. Οι
θόλοι των
κεραιών
παραμένουν
εμφανείς
ημικυκλικοί ενώ
στη βάση του
τύμπανου του
τρούλου
δημιουργείται
το υπόβαθρο
της στήριξης
της στεφάνης
και
προσαρμογής
της στο τετράπλευρο
των κιόνων.
Μεταξύ των
παραθύρων του
τυμπάνου
διαμορφώνονται
τυφλά
αψιδώματα
όμοια σε σχήμα
και μέγεθος με
τα ανοίγματα.
Οι
προσθήκες που
έγιναν υπήρξαν
οι παρακάτω, με
χρονολογική
σειρά•
-Η
κατασκευή του
γυναικωνίτη το
1938 σε σχήμα Π στη
δυτική πλευρά του
ναού, η οποία
όμως
δημιούργησε
σοβαρά προβλήματα
στις
στηρίξεις,
λόγω της
αγκύρωσης του
παταριού από
οπλισμένο
σκυρόδεμα στην
τοιχοποιΐα, με
αποτέλεσμα να
κατεδαφιστεί ο
γυναικωνίτης
περί το 1946-47.
-Η
κατασκευή του
αρχικού υψηλού
καμπαναριού
στην Β.Δ. γωνία
το 1937.
-Η
προσθήκη
μικρού νάρθηκα
μπροστά από
την είσοδο, στη
δυτική πλευρά,
περί το 1950. Ο
νάρθηκας αυτός
καταργήθηκε με
την πρόσφατη
προσθήκη του
πρόναου.
-Την
ίδια περίπου
εποχή, περί το 1954-56,
έγιναν
εργασίες
στερέωσης με
περιμετρικά
γείσα που
διατηρούνται
και σήμερα.
-Περί
το 1973-74 έγινε
προσθήκη
μικρής
επέκτασης στα
πλάγια του
ιερού για την
εξυπηρέτηση
των λειτουργικών
αναγκών. Την
ίδια περίοδο
το υψηλό
καμπαναριό
παρουσίαζε
στατικά προβλήματα
και έγινε
αναγκαία η
κατεδάφιση του
ανώτερου
τμήματός του,
μέχρι το ύψος
που διατηρείται
και σήμερα.
-Κατά
το 1989 έγινε
επικάλυψη των
τρούλων με
φύλλα χαλκού,
για την
αντιμετώπιση
της υγρασίας.
-Τέλος
από το 1993 έγιναν
εκτεταμένες
εργασίες επισκευής
και προσθηκών
οι οποίες
περιέλαβαν την
προσθήκη του
δεύτερου
κωδωνοστασίου
στη Ν.Δ. γωνία, συμμετρικά
με το πρώτο, την
προσθήκη του
πρόναου σε
σχήμα Π γύρω
από τη δυτική
πλευρά και τη
Β.Δ. και Ν.Δ.
γωνιακή εσοχή,
καθώς και η
προσθήκη της
επέκτασης του
ιερού σε σχήμα
επίσης Π γύρω
από την
ανατολική πλευρά
και τη Β.Α. και
Ν.Α. εσοχή των
κεραιών του
σταυρού. Οι
προσθήκες
αυτές έχουν
ύψος πολύ
χαμηλότερο από
τον κύριο όγκο
του ναού,
ωστόσο δίδουν
την εικόνα
ορθογωνισμένου
περιγράμματος
του όλου κτιρίου.
Τα ανοίγματα
στους χώρους
αυτούς έγιναν
αντίστοιχα με
τα υφιστάμενα,
δίλοβα ή
μονόλοβα με
κυκλικά
υπέρθυρα.
Η
χρωματική
επιλογή της
έντονης
αντίθεσης του
λευκού με το
βυσσινί
τονίζει τα
στοιχεία αυτά,
εξαίρει όμως
τη σκληρή
τονική
διαφορά,
δεδομένης και της
έντονης
ηλιοφάνειας
και της θέσης
του ναού στην
πλατεία.
--------------------------------------------------------
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΣΙΝΑ(ΒΙΝΤΕΟ)
2011-11-25 12:24
Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovoion.com/news/%CE%B9%CE%B5%CF%81%CE%B1%20%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B7%20%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%83%20%CE%B1%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%83%20%CF%83%CE%B9%CE%BD%CE%B1(%CE%B2%CE%B9%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF)/
-----------------------------------------------------
http://www.im-leka.gr/main/index.php?categoryid=18&p2_articleid=692
Δημοσιεύτηκε: 28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, 2011
Εκτύπωση
Εκτύπωση
ΕΟΡΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 2011
Με λαμπρότητα και βυζαντινή
μεγαλοπρέπεια εορτάστηκε και φέτος στη Μητρόπολή μας η μνήμη της Αγίας
Μεγαλομάρτυρος πανσόφου, νύμφης του Χριστού, Αικατερίνης.
Στη
Λέρο, πλήθη πιστών άναψαν το κεράκι τους και προσκύνησαν την εικόνα της
Αγίας, στην πανέμορφη ομώνυμη εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, όπου την
Πέμπτη 24.11, παραμονή της εορτής, ετελέσθη πανηγυρικός Εσπερινός.
Την
επομένη Παρασκευή 25.11 υπό του πατρός Σωφρονίου ετελέσθη η Θεία
Λειτουργία, στον κατάμεστο από πιστούς Ιερό Ναό, παρουσία του Δημάρχου
Λέρου Μιχαήλ Κόλια.
Αξίζει
δε να γίνει γνωστό ότι η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης εδέχθη εξ’
ολοκλήρου επισκευαστικές εργασίες (οικοδομικές παρεμβάσεις στους σοβάδες
και ολοκληρωτική βαφή μέσα και έξω) από την οικογένεια του κ.Σταματίου
Λυρά.
Ο βίος της Αγίας Αικατερίνης
Η Αγία
Αικατερίνη γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο πατέρας της
λεγόταν Κώνστας, ήταν αριστοκράτης και πολύ πλούσιος. Η Αγία Αικατερίνη
λόγω του περιβάλλοντος, αλλά και της φιλομάθειάς της, διδάχτηκε από τους
καλύτερους δασκάλους της εποχής. Έτυχε μεγάλης μόρφωσης και ήταν
κάτοχος της λατινικής γλώσσας και της ελληνικής φιλολογίας. Σπούδασε
φιλοσοφία και ρητορική και πολλές ξένες γλώσσες της εποχής της.
Από
νεαρή ηλικία μελέτησε τη χριστιανική διδασκαλία και ασπάστηκε τον
Χριστιανισμό. Εργάσθηκε με αυταπάρνηση και ενθουσιασμό για την διάδοσή
του επιτυγχάνοντας πολλά χάριν της ρητορικής της δεινότητας και των
πολλών γνώσεών της. Η πίστη και τα μαρτύριά τηςΣτις αρχές του 4ου αιώνα
μ.Χ. αυτοκράτορας της Ρώμης είναι ο Μαξιμίνος, ο οποίος ζητά από τους
υπηκόους του να συμμετέχουν σε ειδωλολατρικές θυσίες, αρχίζοντας από την
Αλεξάνδρεια. Η Αγία Αικατερίνη αρνείται να συμμετέχει σε τέτοιες
εκδηλώσεις κι αφού εκθέτει τις απόψεις της στον αυτοκράτορα, του ζητά να
φέρει μπροστά της τους σοφούς της αυτοκρατορίας, ώστε να συζητήσουν.
Ο
αυτοκράτορας θαμπωμένος από την ομορφιά και την ευφράδειά της, μαζεύει
τους πενήντα σοφότερους άνδρες της αυτοκρατορίας με σκοπό να της
αποδείξουν το αβάσιμο και στρεβλό των ιδεών της. Το αποτέλεσμα όμως ήταν
αντίθετο. Η Αικατερίνη με την κομψότητα του λόγου της και των
επιχειρημάτων της «εφίμωσε λαμπρώς τους κομψούς των ασεβών, του
πνεύματος την μαχαίραν» (κατά το απολυτίκιο της Αγίας). Με την ευφράδειά
της και με τα σοφά της επιχειρήματα κατάφερε να κάνει αυτούς τους 50
ανθρώπους να ασπαστούν τον Χριστιανισμό και να βαπτιστούν Χριστιανοί.
Όταν
ο Αυτοκράτορας έμαθε το αποτέλεσμα οργίσθηκε τόσο που διέταξε την
θανατική καταδίκη όλων στη πυρά στο μέσον της πόλης, την δε Αικατερίνη
σε μαρτύρια μέχρι θανάτου της. Στην αρχική φυλάκιση η νεαρή Αγία
υπέμεινε τις πιέσεις, τα βασανιστήρια και τις κακουχίες με θάρρος και
υπομονή που αντλούσε από την δύναμη της βαθιάς της πίστης.
Η σύζυγος του αυτοκράτορα και τα θαύματα
Όταν
η γυναίκα του αυτοκράτορα Αυγούστα Φαυστίνα θαυμάζοντας την
καρτερικότητα της Αικατερίνης την επισκέπτεται με τη συνοδεία 200
φρουρών, συζητάει μαζί της, την θαυμάζει και ασπάζεται τον Χριστιανισμό
και μαζί με αυτήν και οι συνοδοί της. Τότε ο Αυτοκράτορας διέταξε τον
αποκεφαλισμό της Φαυστίνας και της ακολουθίας της και την τελική πλέον
εκτέλεση της Αγίας.
Μέσο θανάτωσης ήταν ο “βασανιστικός τροχός”
που ήταν γεμάτος καρφιά. Τα καρφιά του τροχού όταν πλησίασαν το σώμα της
Αγίας άρχισαν ένα-ένα να σπάνε ή να ξεκολλάνε. Κατά μία άλλη άποψη, ο
τροχός πριν πλησιάσει το σώμα της Αγίας διαλύθηκε “εις στα εξ ων
συνετέθη”. Έτσι και αποφασίσθηκε τελικά ο αποκεφαλισμός της Αγίας στις
25 Νοεμβρίου που όταν έγινε, οι παριστάμενοι αντιλήφθηκαν να ρέει γάλα
αντί αίμα.
Το άψυχο σώμα της Αγίας κατά την παράδοση μετέφεραν δύο
Άγγελοι στο όρος Σινά, όπου μετά από 4 αιώνες το βρήκαν ερημίτες
μοναχοί της περιοχής, που μέσω οράματος ειδοποιήθηκαν και κατέβασαν από
το όρος το σώμα της Αγίας το οποίο και εναπόθεσαν σε μαρμάρινη θήκη.
Μέχρι και σήμερα βρίσκεται εκεί μυροβολώντας και κάνοντας θαύματα!
Η εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη της Αγίας Αικατερίνης στις 25 Νοεμβρίου.
Επιμέλεια-Φωτογραφίες: Γεώργιος Ι. Χρυσούλης, Γραμματεύς Ιεράς Μητροπόλεως
---------------------------------------
Κρήτου Τέρρα , κοινότητα της επαρχίας Πάφου στην Κύπρο
Αγία Αικατερίνη , Φραγκοβυζαντινή εκκλησία
______ __________________
http://palioahrista.blogspot.gr/2010/10/h.html
Παρασκευή, 22 Οκτωβρίου 2010
Ιερός Ναός H Αγία Αικατερίνα Θεσσαλονίκης
Στην κόγχη του ιερού βήματος σώζονται μορφές ιεραρχών που λειτουργούν και η κοινωνία των αγίων αποστόλων. Επίσης στον τρούλο σώζονται προφήτες και άγγελοι, γύρω από τον κατεστραμμένο Παντοκράτορα. Στον βορειοδυτικό τρούλο υπάρχει ο Χριστός Εμμανουήλ.
Στον κυρίως ναό σώζονται παραστάσεις από τα θαύματα του Κυρίου (γάμος της Κανά, θεραπεία παραλύτου, ίαση του τυφλού, ίαση του λεπρού, ο Χριστός που ησυχάζει τα νερά της λίμνης και ο διάλογος του Χριστού με τη Σαμαρείτιδα. Στο δυτικό σκέλος του περιστώου σώζονται σπαραγματικές μορφές αγίων κυρίων ασκητών και στηλιτών. Λόγω των εκτενών παραστάσεων από τη ζωή του Χριστού ο ναός ταυτίστηκε από τους μελετητές με το καθολικό της μονής Παντοδυνάμου. Η τοιχογράφηση του ναού τοποθετείται στα 1315 (αλαιολόγεια περίοδος), εποχή πλούσιας καλλιτεχνικής παραγωγής. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 ο ναός αφιερώθηκε στην Αγία Αικατερίνη.
Στην άλλη πλευρά της
πλατείας είναι η βενετική εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης η οποία
στεγάζει ένα μουσείο με θρησκευτικά αντικείμενα. Οι Βενετοί έχτισαν αυτή
καθ' αυτή την εκκλησία το 1555. Μετέπειτα προσθήκες περιλαμβάνουν μια
εντυπωσιακή είσοδο του 17ου αιώνα. Η εκκλησία ήταν μέρος μιας
μοναστηριακής σχολής, η οποία έγινε το πνευματικό κέντρο του νησιού.
Ανάμεσα στους μαθητές που φοίτησαν εκεί, ήταν και ο Βιντσέντζος
Κορνάρος, ποιητής, συγγραφέας του κρητικού κλασικού "Ερωτόκριτος", καθώς
και άλλοι ορθόδοξοι θεολόγοι.
Αρχικά η Αγία
Αικατερίνη λειτούργησε ως σχολή Καλών Τεχνών όπου βυζαντινά και
αναγεννησιακά στοιχεία αναμίχθηκαν για να δημιουργήσουν την Κρητική
Σχολή. Η συλλογή της εκκλησίας επικεντρώνεται γύρω από έξι εικόνες ενός
από τους δύο μεγαλύτερους μαθητές της σχολής, του Μιχαήλ Δαμασκηνού. Ο
άλλος ήταν ο El Greco (Δομήνικος Θεοτοκόπουλος). Ξεκινώντας από το
δυτικό τοίχο με τα εκθέματα, ανάμεσα σε άλλους πίνακες, βρίσκονται κι
αυτοί του Δαμασκηνού που φιλοτεχνήθηκαν το 16ο αιώνα: "Η Λατρεία των
Μάγων(2ο έκθεμα), "Το Τελευταίο Δείπνο(5ο έκθεμα), "Η Παρθένος με το
Νεογέννητο Βρέφος(8ο έκθεμα), "Ο Χριστός παρουσιάζεται στις Άγιες
Γυναίκες(9ο έκθεμα), "Η Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια", 325 μ.Χ. (12ο
έκθεμα) και η "Θεία Λειτουργία(15ο έκθεμα).
Φωτογραφίες από Εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης:
Η Βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης χτισμένη περίπου το 1555 στο Ηράκλειο
Η Βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης χτισμένη περίπου το 1555 στο Ηράκλειο