Παγκόσμια μέρα παιδικού βιβλίου- πες το με ένα παραμύθι
της Ελένης Μπετεινάκη
Σήμερα είναι μια μεγάλη γιορτή. 2 Απριλίου ,παγκόσμια ημέρα παιδικού
βιβλίου. Γιορτάζεται κάθε χρόνο την ημέρα που γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός
παραμυθάς Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν. Καθιερώθηκε από την Διεθνή Οργάνωση
Βιβλίων για την Νεότητα το 1966..
Κάποτε μια μητέρα ρώτησε τον μεγάλο Αϊνστάιν τι θα έπρεπε να διαβάζει ο γιος της για να γίνει μεγάλος επιστήμονας
« Παραμύθια » είπε…
Ξαναρώτησε η μητέρα: « Ωραία, κι έπειτα ; »
« Κι άλλα παραμύθια » ήταν η απάντηση
« Και μετά απ αυτά; » ξαναρώτησε η μητέρα…
« Ακόμα κι άλλα παραμύθια» της απάντησε …
Κι επειδή η μέρα το θέλει , μια ιστορία που από μόνη της είναι ένα παραμύθι !
Μια φορά κι έναν καιρό πριν πολλά πολλά χρόνια το 1805 συγκεκριμένα, σε
μια μικρή πόλη της Δανίας, την Οντένσε, γεννιέται ο Χανς Κρίστιαν
Άντερσεν , γιός ενός φτωχού τσαγκάρη και μιας πλύστρας. Είναι ένα πολύ
μικρό αγόρι , αδύναμο και καχεκτικό με πολλή φαντασία και ταλέντο στην
ποίηση, στο θέατρο και στη δημιουργία ιστοριών. Σε ηλικία 7 χρονών
βλέπει την πρώτη θεατρική του παράσταση κι αποφασίζει πως όνειρο της
ζωής του είναι να γίνει ηθοποιός. Μένει ορφανός στα 11 του χρόνια και
κάνει χίλιες δυο δουλειές για να επιβιώσει. Το όνειρο του μένει
ανεκπλήρωτο ωστόσο συνεχίζει να ελπίζει και να δημιουργεί με την
φαντασία του ιστορίες που παίζει με κούκλες σε ένα μικρό κουκλοθέατρο
που έχει κατασκευάσει ο ίδιος για να ξεφεύγει από την μοναξιά του. Με
πολλές δυσκολίες καταφέρνει να τελειώσει το Γυμνάσιο στα 23 του χρόνια,
λένε με βοήθεια πολλών επιφανών ανδρών της εποχής ανάμεσά τους κι ο
ίδιος ο βασιλιάς της Δανίας Φρειδερίκος ο 6ος . Βρισκόμαστε
στα 1828 και ο Χανς καταφέρνει να πετύχει τις εξετάσεις και να γίνει
δεκτός στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Δεν ολοκληρώνει ποτέ τις σπουδές
του ωστόσο αρχίζει να γίνεται γνωστός. Ένα από τα έργα που γράφει
παρουσιάζεται στο Βασιλικό Θέατρο . Αν και γράφει συνεχώς από το 1822
μόνο στα 1835 καταφέρνει να γράψει το πρώτο του ολοκληρωμένο βιβλίο για
παιδιά. Οι ιστορίες του δημιουργούν ταραχή στους λογοτεχνικούς κύκλους
.Όπως λένε οι κριτικοί, « ένα νέο αστέρι γεννιέται». Τα παιδιά αρχίζουν
να το αγαπούν .Πιστεύουν πως είναι ένας άγγελος που γράφει ωραίες
ιστορίες . Πολλά τα παραμύθια που έχει γράψει :« Η μικρή γοργόνα», « οι
μαγικές γαλότσες», « Το ασχημόπαπο που έγινε κύκνος», « τα καινούργια
ρούχα του Αυτοκράτορα», « Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», « Η βασίλισσα του
χιονιού», « Η μαγική κασέλα», « Τα κόκκινα παπούτσια », « Η πριγκίπισσα
και το μπιζέλι», « Η τοσοδούλα » , « Ο γιός του μπαλωματή», « Το μικρό
χριστουγεννιάτικο έλατο», « Ο καπνοκαθαριστής και η βοσκοπούλα », « Ο
μολυβένιος στρατιώτης», « οι αγριόκυκνοι» και τόσα άλλα . Του αρέσουν
πολύ τα ταξίδια και γράφει αρκετή ταξιδιωτική λογοτεχνία. Στις 15
Μαρτίου 1841ανεβαίνει στο ατμόπλοιο « Λεωνίδας » και στις 19 του ίδιου
μήνα καταφέρνει να έρθει στην Ελλάδα. Ενθουσιασμένος γράφει στο
ημερολόγιό του :
«Πέρα απ τη φωτεινή γαλάζια θάλασσα με χαιρετά η Ελλάδα. Αγνάντια από
τα μάτια μου ο Μοριάς με το χιονόσκεπο βουνό να στράφτει στις
λιαχτίδες, και το δελφίνι που πετά και χαίρεται το κύμα». Με μια άμαξα
κυκλοφορεί στην Αθήνα , στο Θησείο , στο Φάληρο, στον Κολωνό. Ανεβαίνει
στην Ακρόπολη στις 2 Απριλίου του 1841 και γιορτάζει εκεί τα γενέθλια
του κλείνοντας τα 36 του χρόνια . Μαγεύεται από τον Παρθενώνα και τον
επισκέπτεται αρκετές φορές .
Το 1867 η πόλη του η Οντένσε του χαρίζει το « κλειδί της πόλης ».
Συνεχίζει να γράφει και να εκδίδει τα βιβλία του αντλώντας τα θέματα του
από τον χαρακτήρα το αιώνιου παιδιού , από μύθους , θρύλους και
μπαλάντες της χώρας του. Τον πόνο και την αποτυχία την διαδέχεται στα
παραμύθια του η γενναιοδωρία και η ελπίδα στη δικαιοσύνη.
Ένα ακόμα ατύχημα στη ζωή του σε μεγαλύτερη ηλικία πια σημαίνει και το
τέλος του. Ενώ κοιμάται πέφτει από το κρεβάτι του και τραυματίζεται
σοβαρά . Περνούν τρία ολόκληρα χρόνια που δεν καταφέρνει να αναρρώσει
και φεύγει από την ζωή στα 1875 έχοντας ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας
του , τον χώρο και τον χρόνο. Το όνομά του θα ταυτιστεί με τα
παραμύθια. Μέσα από αυτά ψιθυρίζει ένα μήνυμα στα παιδιά :
« Αν έχεις ένα όνειρο , μπορείς να γράψεις για τον εαυτό σου μια μαγευτική ιστορία !»
Κι έζησε αυτός στον χρόνο …κι εμείς καλύτερα !!!
Αναμφισβήτητα υπάρχουν χιλιάδες βιβλία που έχουν γραφτεί για παιδιά. Ωστόσο ανάμεσα τους υπάρχουν και αρκετά που είναι ακατάλληλα .Το δικαίωμα της επιλογής είναι αυτό που τα ξεχωρίζει . Η διαχρονικότητά τους, η ιστορία τους, τα μηνύματα που περιέχουν αλλά και η απόλαυση που νοιώθει ένας μικρός αναγνώστης διαβάζοντας ένα παιδικό βιβλίο . Κι όσο κι αν φαίνεται παράξενο υπάρχουν δικαιώματα που έχουν τα παιδιά στη σχέση τους με τα βιβλία και μια μέρα σαν κι αυτή είναι η καλύτερη να τα θυμηθούμε. Μια λίστα δικαιωμάτων που ανήκει σε έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο : Κάθε παιδί είναι ένας μικρός αναγνώστης που έχει δικαίωμα: 1. Να έχει πρόσβαση σε βιβλία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία. 2. Να έχει γύρω του βιβλία πριν ακόμα μάθει να διαβάζει και να μεγαλώνει με αυτά. 3. Να διαβάζει όσες φορές θέλει τα δικά του βιβλία, και να τα παίρνει μαζί του όπου θέλει, όπως κάνει με τα παιχνίδια του. 4. Να έχει βιβλία όλων των ειδών, που έχουν όλες τις απόψεις, και σε αυτά να αναζητά την αλήθεια. 5. Να έχει τα εφόδια να επιλέγει τα βιβλία που διαβάζει, να μπορεί να τα κρίνει, να τα αξιολογεί, χωρίς να τον εξαναγκάζει κανείς να διαβάσει κάποιο που δεν θέλει. 6. Να μεταφέρεται μέσα από τα βιβλία σε όποιον τόπο και σε όποια εποχή θέλει: στο παρελθόν, στο παρόν ή στο μέλλον. 7. Να συζητά με τους γονείς, τους δασκάλους και τους φίλους του για τα βιβλία του, και να τα διαβάζει δυνατά σε όποιον θέλει. 8. Να έχει βιβλία με εικόνες που του αρέσουν και τον ταξιδεύουν πέρα από το κείμενο. 9. Ν’ απολαμβάνει το βιβλίο του σ’ έναν χώρο χωρίς τηλεόραση ή οποιοδήποτε άλλο μέσο τού αποσπά την προσοχή. 10. Να παίζει με τους ήρωες των βιβλίων, να φτιάχνει με τη φαντασία του νέες περιπέτειες τους, να γράφει τα δικά του βιβλία.
Χρόνια πολλά παιδικό βιβλίο, Χρόνια πολλά μικροί αναγνώστες !!!
Αναμφισβήτητα υπάρχουν χιλιάδες βιβλία που έχουν γραφτεί για παιδιά. Ωστόσο ανάμεσα τους υπάρχουν και αρκετά που είναι ακατάλληλα .Το δικαίωμα της επιλογής είναι αυτό που τα ξεχωρίζει . Η διαχρονικότητά τους, η ιστορία τους, τα μηνύματα που περιέχουν αλλά και η απόλαυση που νοιώθει ένας μικρός αναγνώστης διαβάζοντας ένα παιδικό βιβλίο . Κι όσο κι αν φαίνεται παράξενο υπάρχουν δικαιώματα που έχουν τα παιδιά στη σχέση τους με τα βιβλία και μια μέρα σαν κι αυτή είναι η καλύτερη να τα θυμηθούμε. Μια λίστα δικαιωμάτων που ανήκει σε έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο : Κάθε παιδί είναι ένας μικρός αναγνώστης που έχει δικαίωμα: 1. Να έχει πρόσβαση σε βιβλία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία. 2. Να έχει γύρω του βιβλία πριν ακόμα μάθει να διαβάζει και να μεγαλώνει με αυτά. 3. Να διαβάζει όσες φορές θέλει τα δικά του βιβλία, και να τα παίρνει μαζί του όπου θέλει, όπως κάνει με τα παιχνίδια του. 4. Να έχει βιβλία όλων των ειδών, που έχουν όλες τις απόψεις, και σε αυτά να αναζητά την αλήθεια. 5. Να έχει τα εφόδια να επιλέγει τα βιβλία που διαβάζει, να μπορεί να τα κρίνει, να τα αξιολογεί, χωρίς να τον εξαναγκάζει κανείς να διαβάσει κάποιο που δεν θέλει. 6. Να μεταφέρεται μέσα από τα βιβλία σε όποιον τόπο και σε όποια εποχή θέλει: στο παρελθόν, στο παρόν ή στο μέλλον. 7. Να συζητά με τους γονείς, τους δασκάλους και τους φίλους του για τα βιβλία του, και να τα διαβάζει δυνατά σε όποιον θέλει. 8. Να έχει βιβλία με εικόνες που του αρέσουν και τον ταξιδεύουν πέρα από το κείμενο. 9. Ν’ απολαμβάνει το βιβλίο του σ’ έναν χώρο χωρίς τηλεόραση ή οποιοδήποτε άλλο μέσο τού αποσπά την προσοχή. 10. Να παίζει με τους ήρωες των βιβλίων, να φτιάχνει με τη φαντασία του νέες περιπέτειες τους, να γράφει τα δικά του βιβλία.
Χρόνια πολλά παιδικό βιβλίο, Χρόνια πολλά μικροί αναγνώστες !!!
