Ολυμπιακές παρατηρήσεις 11

Για μεγέθυνση πατάτε ροδάκι και ανοίγει νέα καρτέλα με φακό +-

Τιμή στο ευ αγωνίζεσθαι - Το ιερό φώς στην πατρίδα - 

Η Ολυμπιακή Αθήνα στη Γερμανική TV

Ολυμπιάδες για...παιδιά - Η αφρόκρεμα του τένις

Μαρία Μοντεσσόρι

Η Μαρία Μοντεσσόρι (ιταλικά: Maria Montessori, 31 Αυγούστου 1870-6 Μαΐου 1952) ήταν ιταλίδα παιδαγωγός. Επινόησε το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα, γνωστό και ως «μοντεσσοριανή μέθοδος», το οποίο αποτέλεσε πρωτοπορία για την εποχή του και εξακολουθεί να εφαρμόζεται και σήμερα σε αρκετά σχολεία, τα επονομαζόμενα «μοντεσσοριανά» ή «μοντεσσοριανές σχολές».

Η Μοντεσόρι γεννήθηκε στο Κιαραβάλλε της Ανκόνα και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης, από όπου αποφοίτησε ως η πρώτη γυναίκα γιατρός της πατρίδας της. Μέσα από την παιδιατρική οδηγήθηκε, ως ψυχολόγος και ταλαντούχος παιδαγωγός που ήταν, στην προσπάθεια για την ψυχολογική και νοητική ανάπτυξη του παιδιού, ασχολούμενη αρχικά με παιδιά με νοητική καθυστέρηση ή ειδικές μαθησιακές ανάγκες. Σε αυτόν τον αγώνα έδωσε ολόκληρη τη ζωή της.

Έφτιαξε παιδαγωγικό υλικό, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του παιδιού για όλα τα μαθήματα, θετικά και θεωρητικά, που αφορούν τη μόρφωσή του. Δημιούργησε μόνη της εποπτικά μέσα διδασκαλίας και παιδαγωγικό υλικό για να γίνονται μέσω των αισθήσεων κατανοητά τα μαθήματα του σχολείου.

Η επιτυχία της μεθόδου της αναστάτωσε τον παιδαγωγικό κόσμο διεθνώς. Ακόμα και παιδιά με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, έμπαιναν σιγά-σιγά στις κανονικές τάξεις του σχολείου, καθώς απελευθερωνόταν το πνεύμα και η ψυχή τους. Γι' αυτό μερικοί άνθρωποι, ακόμη και επιστήμονες, συνέδεσαν το όνομά της με τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Η Μαρία Μοντεσσόρι όμως ασχολήθηκε κατά βάση σε όλη τη ζωή της με όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως δείκτη νοημοσύνης ή μαθησιακής ικανότητας, και ίδρυσε σχολές σε πολλά κράτη για να εκπαιδεύεται προσωπικό στη χρησιμοποίηση του παιδαγωγικού υλικού αυτού, αλλά κυρίως στην κατανόηση της φιλοσοφίας της μεθόδου της, γιατί δίδαξε πως αυτό είναι το πρώτο θέμα για την επιτυχία.

Ο σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού είναι η πρώτη αρχή της μεθόδου, και έπειτα η ελευθερία που θα βγει από την πειθαρχία. Άλλες αρχές της μοντεσσοριανής μεθόδου είναι:

Η εσωτερική και εξωτερική τάξη στη συγκρότηση του ανθρώπου.
Ο σεβασμός στο έμψυχο και άψυχο περιβάλλον.
Η ατομική προσπάθεια αλλά και η καλή συνεργασία με τον κόσμο του περιβάλλοντος.
Η μάθηση μέσω της έρευνας που θα δώσει τη χαρά για τη δουλειά και την ικανοποίηση για το αποτέλεσμα. Η παντοειδής άσκηση για την απόκτηση δυνατοτήτων.
Ικανός άνθρωπος ίσον ευτυχής άνθρωπος.

Μετά την ανάληψη της εξουσίας στην Ιταλία από το καθεστώς του Μπενίτο Μουσολίνι, η Μοντεσσόρι εξορίστηκε στην Ισπανία. Κατόπιν, ύστερα από την επικράτηση του καθεστώτος Φράνκο στον Ισπανικό Εμφύλιο, εγκαταστάθηκε στην Ολλανδία. Το 1939 μετανάστευσε εκ νέου στην Ινδία, όπου θα παρέμενε καθόλη την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς η Ολλανδία βρέθηκε υπό ναζιστική κατοχή. Τέλος, ξαναγύρισε στην Ολλανδία το 1949, όπου και απεβίωσε το 1952 σε ηλικία 82 ετών.

Από τότε μέχρι σήμερα ο διεθνής οργανισμός που δημιουργήθηκε («Association Montessori International») καθοδηγεί και εποπτεύει τα Μοντεσσοριανά Σχολεία σε όλο τον κόσμο. Στην Ευρώπη, στις Η.Π.Α, στον Καναδά, στην Αφρική και στην Ασία, σε δεκάδες κράτη στον κόσμο λειτουργούν σήμερα Μοντεσσοριανά σχολεία.
http://el.wikipedia.org/wiki/Μαρία_Μοντεσσόρι

«Τα ιερά όπλα των Ελλήνων» Κωνσταντίνου Ποταμιάνου.

ΕΧΕΤΛΟΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΙΕΡΑΤΕΙΩΝ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ
«Τα ιερά όπλα των Ελλήνων» Κωνσταντίνου Ποταμιάνου.

…Πέραν όμως τούτων, τα οποία σαφώς είναι υπερφυσικά και μοναδικά συμβάντα στην φοβερή εκείνη μάχη, που κατέληξε στην συντριβή των βαρβάρων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι στη μάχη του Μαραθώνος έλαβε μέρος και ένας άλλος άγνωστος ήρωας, ο λεγόμενος «Έχετλος ή Εχετλαίος». Ο Παυσανίας στα «Αττικά» αναφέρει: «Υπάρχει και η παράδοση πως στη μάχη συνέβη να λάβει μέρος και κάποιος που έμοιαζε με αγρότη στην εμφάνιση και στην περιβολή. Αυτός σκότωσε πολλούς από τους βαρβάρους με ένα αλέτρι και όταν η μάχη ετελείωσε εξαφανίστηκε. Όταν οι Αθηναίοι ερώτησαν σχετικά, ο θεός δεν χρησμοδότησε γι΄ αυτόν τίποτε περισσότερο από το ότι πρέπει να τιμούν τον ήρωα Εχετλαίο»….
Τι συμβαίνει λοιπόν στην παράδοξη αυτή περίπτωση; Κατ΄ αρχάς θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι λογικώς αδύνατον να πήρε ένας οιοσδήποτε κοινός άνθρωπος ένα άροτρο και να πήγε να πολεμήσει τους Πέρσες. «αν όμως συσχετίσουμε την φειδωλή και όντως λιτή απάντηση του μαντείου των Δελφών προς τους Αθηναίους που το ρώτησαν σχετικώς, με το γεγονός της παραδόξου εμφανίσεως και κατόπιν εξαφανίσεως του άγνωστου αυτού ήρωος και της χρήσεως του περιέργου όπλου απ΄αυτόν οδηγούμεθα στο εξής συμπέρασμα: Δεν πρόκειται για κοινό άνθρωπο, ούτε για κάποιο άροτρο, αλλά για κάποια ανθρωπόμορφη μηχανή (ρομπότ) που κτυπούσε με το περίεγο όπλο του τους Πέρσες. Το όπλο δε που χρησιμοποιούσε ήταν ασφαλώς κάποιο μυστικό ιερό όπλο, το οποίο είχε σχήμα παρόμοιο με εκείνο του αρότρου και ήταν πολύ δραστικό και αποτελεσματικό, επρόκειτο δε κατά πάσα πιθανότητα, για ένα αρτιότατο από τεχνολογικής απόψεως όπλο.
Όσον δε αφορά στο όνομα Έχετλος ή Εχετλαΐος αυτό το όνομα κατά την προσωπική μου άποψι περικλείει μυστηριακή συμβολική σημασία και πιστεύω ότι ευρισκόμεθα μπροστά από μια περίπτωση χρήσεως ιερού όπλου συνδεομένου άμεσα με τα ελληνικά μυστήρια και το οποίο συμβολικά αναφέρεται με το όνομα «άροτρον». Το όνομα του ήρωος Έχετλος ή Εχετλαΐος προέρχεται από την εχέτλη, δηλαδή τη λαβή του αρότρου, παραστάσεις δε του ήρωος αυτού ανευρίσκονται κυρίως σε τυρρηνικά οικοδομήματα.

Θα πρέπει δε να επισημανθεί, ότι, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος (ΣΤ, 117), συνέβη και ένα ακόμη περίεργο περιστατικό, η εμφάνισις ενός γιγαντιαίου φαντάσματος Πέρσου οπλίτου που εφόνευε και ετύφλωνε Έλληνες: «Ο Αθηναίος Επίζηλος του Κουφαγόρα, ενώ πολεμούσε με γενναιότητα σώμα προς σώμα, έχασε την όραση του, χωρίς να τραυματιστεί πουθενά στο σώμα του, ούτε από κοντά, ούτε από μακριά και από τότε έμεινε τυφλός σε όλη του τη ζωή. Για το πάθημα του αυτό άκουσα να λέγεται το εξής: Του φάνηκε πως είδε αντίκρυ του ένα οπλίτη, πολύ μεγαλόσωμο, που τα γένια του κάλυπταν την ασπίδα του άντρα (άνδρα οι δοκέειν οπλίτην αντιστήναι μέγαν του το γένειον την ασπίδα πάσα σκιάζειν) το φάντασμα αυτό πέρασε δίπλα του χωρίς να τον αγγίξει, αλλά σκότωσε τον διπλανό του».

Από το βιβλίο «Τα ιερά όπλα των Ελλήνων» Κωνσταντίνου Ποταμιάνου.

Ο Άγιος Γεώργιος & ο Δράκος ( ο Θρύλος και η Αλληγορία του )

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Ο Άγιος Γεώργιος & ο Δράκος ( ο Θρύλος και η Αλληγορία του )

Το βασικό χαρακτηριστικό του αγίου Γεωργίου, σύμφωνα με τους θρύλους που σχετίζονται μ’ αυτόν, το φανερώνει το επίθετο «δρακοντοκτόνος», επειδή ο άγιος σκότωσε ένα δράκο.

Η απεικόνιση του Αγίου Γεωργίου ως καβαλάρη με όλη την πολεμική εξάρτηση και με δόρυ στο χέρι οπωσδήποτε έχει να κάνει με την στρατιωτική του ιδιότητα. Υπάρχει μύθος σχετικός με τα κατορθώματα του αγίου και αυτός έχει να κάνει με έναν δράκοντα, ένα πελώριο φίδι, ένα θεριό δηλαδή, το οποίο φύλαγε μία πηγή και δεν επέτρεπε στους κατοίκους ολόκληρης της πόλης να λάβουν νερό από αυτή τη πηγή, αν προηγουμένως δεν του παρείχαν τροφή έναν ή δύο ανθρώπους. Μη μπορώντας οι κάτοικοι να πράξουν διαφορετικά έριξαν κλήρο μεταξύ τους για να δουν ποιος θα κληρωθεί για να γίνει τροφή του θηρίου. Ο κλήρος έτυχε να πέσει στην μονογενή θυγατέρα του βασιλιά. Ο βασιλιάς λυπήθηκε πολύ αλλά επειδή έπρεπε οπωσδήποτε να προφυλάξει το λαό του, αναγκάστηκε να δεχτεί την μοίρα του και να παραδώσει την κόρη του να γίνει βορά του δράκοντα. Η κόρη δέθηκε με αλυσίδες ισχυρές κοντά στην πηγή και περίμενε να έρθει ο δράκος να την κατασπαράξει. Τότε, ξαφνικά, εμφανίστηκε μπροστά της ένας όμορφος καβαλάρης, ο Άγιος Γεώργιος, να ιππεύει ένα υπερήφανο και κατάλευκο ίππο, να έχει στην μέση του σπαθί και να κρατάει ένα μακρύ κοντάρι, δόρυ. Η κόρη, αμέσως, είπε στον καβαλάρη να φύγει για να μην γίνει και εκείνος τροφή στο θηρίο, όμως εκείνος αποφάσισε να μείνει και να σώσει την κοπέλα. Τότε εμφανίστηκε ο δράκος ευχαριστημένος που είχε δύο θύματα να κατασπαράξει και όχι μόνο ένα. Όμως δεν είχε υπολογίσει σωστά τον ήρωα. Ο Άγιος χωρίς να διστάσει καθόλου στρέφεται εναντίον του δράκοντα και καταφέρνει να τον πληγώσει θανάσιμα. Έτσι, η κόρη σώζεται και ευτυχισμένη ζητάει να μάθει το όνομα του σωτήρα της και του υπόσχεται πως ο βασιλιάς πατέρας της θα τον ανταμείψει πλουσιοπάροχα.

Ο άγιος φανερώνεται σε αυτή και της υπόσχεται πως δε θέλει ανταμοιβή παρά μόνο να χτίσουν μία εκκλησιά στην οποία δίπλα στην εικόνα του Χριστού και της Παναγίας να εικονίζεται ένας καβαλάρης αρματωμένος με σπαθί και χρυσό κοντάρι. Έτσι, από τότε ο Άγιος Γεώργιος απεικονίζεται με αυτό τον τρόπο, ιππεύοντας δηλαδή ένα κατάλευκο άλογο και κρατώντας στο δεξί του χέρι κοντάρι και με αυτό δαμάζει το δράκο. ο οποίος βρίσκεται κάτω από τα πόδια του αλόγου του. Ο Άγιος Γεώργιος αποτελεί τον πιο αγαπητό και τιμημένο άγιο για τους χριστιανούς της ορθόδοξης ανατολικής εκκλησίας. Η απεικόνισή του στην αγιογραφία ενός νεαρού έφιππου πολεμιστή συνετέλεσε σε πολύ μεγάλο βαθμό στο να θεωρηθεί ο άγιος αυτός από τον λαό, άγιος μαχητής κατά του κακού και της αδικίας, ελευθερωτής και προστάτης ήρωας του καλού και της ελπίδας.
Το αξιοσημείωτο στην όλη ιστορία είναι ότι την ιδιότητα του δρακοντο-κτόνου ο Άγιος την αποκτά μόλις τον εντέκατο αιώνα, και όχι νωρίτερα. Οι παλαιότερες παραστάσεις του Αγίου τον εικονίζουν ως αξιωματούχο. Γράφει σχετικά η αναπληρώτρια καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης, Μαρία Βασιλάκη: «Οι κατ’ εξοχήν δρακοντοκτόνοι άγιοι στην Ανατολική Εκκλησία ήταν οι δυο Θεόδωροι, ο Τήρων και ο Στρατηλάτης. Η παλαιότερη παράσταση με τον Γεώργιο του έκτου αιώνα τον δείχνει ως αξιωματούχο, δηλαδή με την επίσημη και όχι με τη στρατιωτική του στολή. Δεν γνωρίζω για παράσταση του ένατου αιώνα. Πάντως, μόλις τον εντέκατο εμφανίζεται ως δρακοντοκτόνος. Πως και γιατί αντικαταστάθηκαν οι Θεόδωροι από τον Γεώργιο είναι ένα ζητούμενο».

Η αλληγορία του θρύλου του Δρακοντοκτόνου Αγίου Γεωργίου

Ο Άγιος Γεώργιος, πρότυπο των Μαρτύρων και Αγίων της Εκκλησίας που έδωσαν το αίμα τους φόρο τιμής στον Ιησού Χριστό απέναντι σε τυράννους, αυτοκρατορίες, αιρέσεις, ιδεολογίες, θεωρίες, κλπ. Ενώ από την άλλη μέσα σε κάθε άνθρωπο κρύβεται ένας ήρωας ο οποίος, κάποια στιγμή, θα πρέπει να δώσει τη μάχη με την ερπετόμορφη σκιά του, για να γίνει φως και να απελευθερώσει την κόρη- ψυχή του.
Το όνομα «Γεώργιος» είναι πνευματική μεταφορά από την αγροτική μας ζωή και βγαίνει από το ουσιαστικό «γεώργιον», που σημαίνει κτήμα ή χωράφι καλλιεργούμενο (ή καλλιεργήσιμο). Γίνεται όμως και επίθετο: «γεώργιος», για τον άνθρωπο που επιδέχεται την πνευματική καλλιέργεια, ή που τον επέλεξε γ' αυτό η Μοίρα ή ο Θεός. («Χριστού γεώργιον» ονομάζεται στην Υμνογραφία του, ο άγιος Γεώργιος).

Ο Αϊ-Γιώργης, ως καβαλάρης δρακοντοκτόνος, έχει σχέση με το νερό, το νερό το πόσιμο, της πηγής του πηγαδιού. Και η στέρηση αυτού του νερού τους μήνες του καλοκαιριού, ιδιαίτερα αν δε βρέξει αρκετά το χειμώνα, είναι στην Ελλάδα βάσανο μεγάλο. Ο Αϊ-Γιώργης είναι όπως το λέει και το δημοτικό τραγούδι, ο ήρωας του παραμυθιού που σκοτώνει το θηρίο. Ποιο είναι το θηρίο; Είναι ο δράκοντας της ζέστης, που βγάνει φλόγες απ’ το στόμα του. Αυτός ο δράκοντας κρατάει το νερό της πολιτείας - έτσι λέει το παραμύθι - και δεν το αφήνει να τρέξει, εξόν κι αν του κάνουνε θυσία τη βασιλοπούλα, αν του τη δώσουνε να τη φάει. Ο Αϊ-Γιώργης σκοτώνει το δράκοντα και σώζει τη βασιλοπούλα.
Η βασιλοπούλα σύμβολο της Εκκλησίας, της Νύμφης του Χριστού που δέχεται τα πυρά του Όφεως και των εντεταλμένων οπαδών του.
Ο δράκος, συμβολίζει τον αρχέκακο Όφι, το διάβολο, το κακό και την πονηριά.( « Και εβλήθη ο δράκων, ό όφις ό μέγας ό αρχαίος, ό καλούμενος Διάβολος και ό Σατανάς, ό πλανών την οικουμένη όλην, εβλήθη εις την γην, και οι άγγελοι αυτού μετ’ αυτού εβλήθησαν», Αποκ. ΙΒ΄9).
Η πάλη ανάμεσα στον Άγιο και το δράκο συμβολίζει την καθημερινή πάλη απέναντι στο φόβο εσωτερικό ή και εξωτερικό, σα δράκος για να σταματήσει κάθε προσπάθειά μας.
Ο φόβος απέναντι στο δράκο είναι η έλλειψη πίστης και η άγνοια. Αν εξαλειφθούν αυτά κανένας δράκοντας δεν θα έχει υπόσταση.
(Του Τάκη Ευθυμίου)
ΑΠΟ http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.gr/

Μελάμπους, ο μέγας θεραπευτής του Άργους

http://argolikivivliothiki.gr

Μελάμπους, ο μέγας θεραπευτής του Άργους

---

Ο Μελάμπους*, μάντης, ιατρομάντης και καθαρτής των πρωίμων ιστορικών χρόνων, είναι άμεσα συνδεδεμένος με το Άργος. Μορφή εξέχουσα της ελληνικής μυθολογίας, υμνήθηκε ιδιαίτερα κατά την αρχαιότητα. Ένα μεγάλο έπος που θεωρείται, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ότι περιελάμβανε τουλάχιστον τρία βιβλία, ίσως και περισσότερα, έφερε την ονομασία Μελαμπόδεια ή Μελαμποδία. Δυστυχώς δεν έχει διασωθεί.

Οι προσπάθειες των ερευνητών κατόρθωσαν μόνον να ταυτίσουν ορισμένα αποσπάσματα και να οδηγήσουν σε κάποια συμπεράσματα. Αρχικά ο Marckscheffel ανεγνώρισε ότι η Μελαμποδία ξεκινώντας από τον Μελάμποδα διηγείτο την ιστορία των περιφημότερων Ελλήνων μάντεων και εξυμνούσε με λαμπρά παραδείγματα την μαντική τους τέχνη (Loffler, σελ. 30).

Ο Friedlander στα Argolica, 1905, υποστήριξε τη γνώμη ότι η Μελαμποδία ήταν ένα γενεαλογικό έπος που διηγείτο, ακολουθώντας χρονολογική σειρά, τους μύθους τους συνδεδεμένους με τα ονόματα των μάντεων του γένους των Μελαμποδιδών.

Νεότερη εργασία στο θέμα της Μελαμποδίας παρουσίασε η Ingrid Löffler, στα Beitrage zur klassischen Philologie το 1963. Η Loffler καταλήγει ότι η Μελαμποδία πρέπει να ακολουθούσε τη γενεαλογική σειρά του Ησιόδου, αλλά η διήγηση πρέπει να ήταν πολύ πιο ζωντανή, διότι περιελάμβανε ένα πλούσιο υλικό λαϊκών παραδόσεων (σελ. 3).

Παρ’ όλες όμως τις προσπάθειες, η Μελαμποδία παραμένει κατά το μεγαλύτερο μέρος άγνωστη και μαζί της ίσως πολλοί από τους αρχαίους μύθους, τους συνδεδεμένους με τον Μελάμποδα. Σε ότι όμως αφορά το Άργος οι μαρτυρίες που έχουμε είναι αρκετά ικανοποιητικές. Ο Μελάμπους αναδεικνύεται μέγας θεραπευτής. Στο Άργος κατόρθωσε να θεραπεύσει τις κόρες του βασιλιά Προίτου ή κατ’ άλλους, τις γυναίκες των Αργείων από την πάθηση που η αρχαιότητα την χαρακτηρίζει ως μανία. Ανάμεσα στις θεραπευτικές μεθόδους που εφήρμοσε, ανήκει και ο καθαρμός με τον μέλανα    ελλέβορο.

Ο Μελάμπους, για την επιτυχία του αυτή, έγινε ένας από τους τρεις βασιλείς του Άργους και η μυθική μέθοδος της θεραπείας της μανίας με τον μέλανα ελλέβορο πάνω από 3000 χρόνια κατέκτησε την λαϊκή και την επιστημονική ιατρική. Το γεγονός όμως αυτό, έκτος από το ότι είναι εντυπωσιακό, γίνεται και παράδοξο, αν λάβουμε υπόψη μας σύγχρονα πειράματα εφαρμογής του ελλέβορου επί ψυχοπαθών.

Τα συμπεράσματα είναι αρνητικά, τονίζει ο καθηγητής της Φαρμακογνωσίας Παναγιώτης Κρητικός στην εργασία του «Συμβολή εις την ιστορίαν των ελλεβόρων» το 1962 (σελ. 107). (Το θέμα όμως δεν τελείωσε ως εκεί. Το εργαστήριο Φαρμακογνωσίας συνέχισε τις έρευνες του και ο καθηγητής Κ. Φιλιάνος – όπως μου ανακοίνωσε προφορικά- έχει αναπτύξει μια δική του θεωρία επί του θέματος των ελλέβορων γενικότερα).

Πέρα όμως από την φαρμακολογική πλευρά του θέματος, ο Μελάμπους και η θεραπευτική του μέθοδος επί της μανίας, προσφέρουν στην έρευνα ένα άλλο σπουδαίο θέμα: τη θέση του αρχαίου ιατρομάντη στη συνείδηση του αρχαίου κόσμου και την επίδραση του στην ιστορία της Ιατρικής. Στην ανακοίνωσή μου αυτή θα ασχοληθώ κατ’ αρχήν με την γνωριμία των τριών παραγόντων, που συνιστούν το όλο θέμα, δηλαδή, Π ρ ώ τ ο ν  με τον Μελάμποδα, Δ ε ύ τ ε ρ ο ν  με τη νόσο μανία κατά την αρχαιότητα και Τ ρ ί τ ο ν  τον ελλέβορο, πού χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό. Εν συνεχεία θα ερευνήσω την εξέλιξη της μορφής του ιατρομάντη στον αρχαίο κόσμο.

  

Ο μύθος του Μελάμποδα

---

  

Ο Μελάμπους, γιος του Αμιθάονος και της Ειδομένης, ήταν εγγονός του οικιστή της Ιωλκού Κρηθέως και γεννήθηκε στην Πύλο (Απολλόδωρος, βιβλ. Α, 11). Σύμφωνα με την παράδοση ονομάστηκε Μελάμπους, γιατί η μητέρα του τον άφησε βρέφος κάτω από την σκιά ενός δένδρου. Τα πόδια του παιδιού έμειναν εκτεθειμένα στον ήλιο και μαύρισαν. Αργότερα, φίδια, που είχε ο ίδιος προστατέψει και αναθρέψει, λένε ότι καθάρισαν τ’ αυτιά του με τις γλώσσες τους και έτσι μπορούσε να εννοεί τις φωνές των πτηνών και μαθαίνοντας απ’ εκείνα, έγινε ικανός να προλέγει τα μέλλοντα. Ακόμη, σύμφωνα με τον Στράβωνα (Γεωγρ. Η, 347), την τέχνη της μαντικής την διδάχτηκε από τον ίδιο τον Απόλλωνα και έγινε έτσι άριστος μάντης (Απολλόδωρος, όπ.π.). Τέλος, συνδέθηκε με τη λατρεία του Διονύσου και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, εκείνος που τον μύησε στα μυστήρια του Θεού, ήταν ο Κάδμος (Ηρό­δοτος, Ίστορ. Β, 49).

Η παράδοση για την μαντική τέχνη του Μελάμποδα εξιστορείται λεπτομερώς κυρίως από τον μυθογράφο Απολλόδωρο, εν συντομία από τον Παυσανία και από διάφορους άλλους συγγραφείς. Με την ικανότητά του να αντιλαμβάνεται την γλώσσα των ζώων κατόρθωσε να πάρει από τον Φύλακο τα κοπάδια των βοδιών προς χάριν του αδελφού του Βίαντα και να θεραπεύσει τον γιο του Φύλακος Ίφικο από την σεξουαλική του ανικανότητα.

Εκεί όμως που κορυφώνεται η θεραπευτική του δεινότητα είναι στη θεραπεία των Προιτίδων ή κατά τον Παυσανία, στη θεραπεία των Αργείων γυναικών, που τιμωρήθηκαν με μανία, από τον Διόνυσο ή κατ’ άλλους από την Ήρα ή την Αφροδίτη.

Ο Μελάμπους, τονίζει ο Απολλόδωρος, «μάντης ων, και δια φαρμάκων και καθαρμών θεραπείαν πρώτος ευρηκώς», θεραπεύει τις κόρες του Προίτου με διαφόρους τρόπους, σύμφωνα με τις διάφορες εκδοχές που εκφράζουν οι αρχαίοι συγγραφείς. Κατά μίαν εκδοχή, «παραλαβών τους δυνατοτέρους των νεανιών, μετ’ αλαλαγμού και τινος ενθέου χορείας εκ των όρων αυτάς ες Σικυώνα συνεδίωξε», οπότε κατά την καταδίωξη πέθανε η πρώτη από τις θυγατέρες του Προίτου, η Ιφινόη, «ταις δε λοιπαίς τυχούσαις καθαρμού σωφρονήσαι συνέβη».

Για αυτή και άλλες μεθόδους του χαρακτηρίζεται σήμερα ο Μελάμπους ως ο πρώτος ψυχοθεραπευτής. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, που καταγράφει ο Παυσανίας (Αρκαδικά Η, 18, 7-8), «ο Μελάμπους θυσίαις τε απορρήτοις και καθαρμοίς κατήγαγεν τας θυγατέρας του Προίτου ες χωρίον καλούμενον Λουσούς… και ηκέσατο της μανίας εν Αρτέμιδος ιερώ», ενώ σύμφωνα με τρίτη πληροφορία (Ηλιακά, Ε, 5, 5), πάλι από τον Παυσανία, τα «καθάρσια» ερρίφθησαν εις το Άγρινον ποταμόν. Τέλος, κατ’ άλλους, καθήρε τις Προιτίδες με τον μέλανα ελλέβορο. Ουσιαστικά δηλαδή, η θεραπεία των γυναικών από την μανία έγινε με ένα σοκ και με κάποια μορφή καθαρμού. Ένα βασικό μέσον γι’ αυτόν τον καθαρμό υπήρξε ο ελλέβορος ο μέλας, ή μελαμπόδιον, για το οποίον θα μιλήσουμε σε λίγο, αφού γνωρίσουμε πρώτα την ίδια την νόσο, την μανία.

  

Η νόσος της μανίας κατά την αρχαιότητα

---

Με το θέμα της μανίας στον αρχαίο ελληνικό χώρο έχει ασχοληθεί ένας μεγάλος αριθμός συγγραφέων, διαφόρων ειδικοτήτων. Από το πλήθος των γνωμών πού έχουν εκφρασθεί, θα προσπαθήσω να αναφέρω τις βασικότερες. Είναι αλήθεια πώς από καμιά από αυτές τις εργασίες δεν λείπει το θέμα της μανίας των Προιτίδων ή γενικά των Αργείων γυναικών.

Κατ’ αρχήν είναι γνωστό ότι η πρωτόγονη σκέψη δέχεται πως όλοι οι τύποι των νοητικών διαταραχών είναι αποτέλεσμα υπερφυσικής επεμβά­σεως (Dodds, Οι Έλληνες και το παράλογο σελ. 70 κ.έξ.). Αυτή η βασική εντύπωση είναι έντονη στον αρχαίο κόσμο. Το βήμα στο οποίο προχώρησαν οι Έλληνες ήταν να διαχωρίσουν τη μανία που οφείλεται σε ασθένεια, από τη «θεία» μανία, που με τέσσερις «θείους» τύπους της ασχολήθηκε η φιλοσοφία με επί κεφαλής τον Πλάτωνα.

Ο Ηρόδοτος αναγνωρίζει τουλάχιστον δύο τύπους μανίας, έναν που έχει υπερφυσική καταγωγή, χωρίς να είναι αγαθοποιός και ένα δεύτερο που οφείλεται σε φυσικές αιτίες. Επίσης, είναι γνωστό πώς ο Εμπεδοκλής και η σχολή του είχαν χωρίσει τη μανία που προέρχεται ex purgamento animae από τη μανία που οφείλεται σε σωματικές αρρώστιες (Dodds, σελ. 70). Πάντως στη λαϊκή αντίληψη από την απώτατη αρχαιότητα η μανία εθεωρείτο ως αποτέλεσμα υπερφυσικών δυνάμεων που επενεργούν πάνω στον άνθρωπο και μάλιστα ως τιμωρία.

Όσο κι αν ορισμένοι σύγχρονοι μελετητές υποστήριξαν την ιδέα ότι η δαιμονική αυτή κατοχή απουσιάζει από τον Όμηρο, ο Dodds στο βιβλίο του, «Οι Έλληνες και το παράλογο», έχει αποδείξει ότι «η υπερφυσική καταγωγή της ψυχικής ασθένειας ήταν κοινός τόπος στη λαϊκή σκέψη των χρόνων του Ομήρου και πιθανόν πολύ πριν». Αργότερα, μέσα στην Αθήνα των κλασσικών χρόνων, πολλοί απέφευγαν τους ψυχικά αρρώστους, γιατί ήταν πρόσωπα που κουβαλούσαν μια θεία κατάρα. Κάθε επαφή μαζί τους ήταν επικίνδυνη, τους έριχναν πέτρες για να τους κρατήσουν μακριά ή έπαιρναν άλλες προφυλάξεις (Dodds, σελ. 72).

Παρ’ ολ’ αυτά τους απέδιδαν ένα σεβασμό που έφθανε στο δέος, επειδή βρίσκονταν σε επαφή με τον υπερφυσικό κόσμο και καμιά φορά μπορούσαν να επιδείξουν δυνάμεις απαγορευμένες σε κοινούς θνητούς (Dodds, όπ.π.). Όσο και αν οι φιλόσοφοι στην κλασσική εποχή προχώρησαν σε μια εκλογικευμένη μελέτη και προσέγγιση της «θείας» μανίας, ο λαός συνέχισε να ζει το μύθο της μανίας μέσα από την Διονυσιακή λατρεία και την τραγωδία.

Ο Ηρακλής μαινόμενος και οι Βάκχες του Ευριπίδη προβάλλουν ανάγλυφα τη δραματική παρουσία της θεϊκής καταλήψεως ή τιμωρίας. Έτσι, φιλοσοφία και ποίηση έζησαν για αιώνες και προβληματίστηκαν με την εικόνα της ψυχής του ανθρώπου, που βρίσκεται σε επαφή ή ταυτίζεται με υπερφυσικά όντα ή δυνάμεις τέτοιες που τον ξεχωρίζουν από τους συνανθρώπους του.

Ακόμη, η ιατρική του 5ου π.Χ. αιώνα, με εκπρόσωπο τον Ιπποκράτη, στράφηκε γύρω από το θέμα αυτό. Το περί «ιερής νόσου» βιβλίο του Corpus Hippocraticum είναι το χαρακτηριστικότερο δείγμα για την σκέψη και την αντιμετώπιση των ιερών αυτών καταλήψεων. Η όλη θέση της καινούργιας εκλογικευμένης ιατρικής είναι χαρακτηριστική των βασικών προσπαθειών ερμηνείας των ψυχικών παθήσεων. Πάντα όμως μέσα στους μύθους, που άφθονα στην ύστερη πλέον αρχαιότητα εμφανίζονται, προβάλλει το μεγάλο και παλιό πρότυπο μανίας των Προιτίδων και των Αργείων γυναικών.

Ο μέλας ελλέβορος

---

Αυτή τη μανία, ο μάντης Μελάμπους κάπου στα πρώιμα ιστορικά χρόνια τη θεραπεύει εκτός των άλλων τρόπων και με τον μέλανα ελλέβορο. Είναι περίεργο πώς ο συνδυασμός ελλέβορου και Μελάμποδα εμφανίζεται ουσιαστικά στην αρχαία ελληνική γραμματεία μόλις τον 4 π.Χ. αιώνα από τον Θεόφραστο. Ο Θεόφραστος τονίζει: «καλούσι δε τον μέλανα τινές έκτομον μελαμπόδιον, ως εκείνου (του Μελάμποδα)  πρώτον ταμόντος και ανευρόντος» (Hist. Plant. IX, 10, 4).

Tοv Θεόφραστο ακολουθεί ο Διοσκουρίδης: «ελλέβορον μέλας, οι δε μελαμπόδιον, οι δε έκτομον, οι δε πολύρριζον καλούσι. Μελαμπόδιον δε, επειδή δοκεί Μελάμπους τις αιπόλος τας Προίτου θυγατέρας μανείσας αυτώ καθήραι και θεραπεύσαι» (De materia Medica II, 306).

Παράλληλη είναι η μαρτυρία του Πλινίου, ο οποίος προσθέτει μιαν άλλη εκδοχή, που δείχνει πως προχωρεί η εκλογίκευση. Ο Πλίνιος, γράφει, ότι ο Μελάμπους θεράπευσε τις Προιτίδες δίδοντας τους να πιουν γάλα αιγών που είχαν φάει ελλέβορο.

Ακόμη, τον 2ο αιώνα μ.Χ. παρόμοια γνώμη εκφράζεται από τον ιατρό Ρούφο τον Εφέσιο: «Λέγουσι δε και Μελάμποδα τον Αμαθάονος τούτω (τω μέλανι ελλεβόρω) καθήραι τας θυγατέρας του Προίτου μανείσας, όθεν δη και την επωνυμίαν μελαμπόδιον έσχε καλείσθαι» (Ορειβάσιος, τόμ. II, 108).

Την ίδια εποχή ο Γαληνός στη Ρώμη αναφωνεί: «ουδείς γάρ ούτως απαίδευτός εστί των εν Έλλησι τεθραμμένων, ος μητ’ αναγνωκέναι μήτ’ ακηκοέναι τας Προίτου θυγατέρας μανείσας υπό Μελάμποδος ιαθήναι καθαρθείσας ούτως» (Γαληνού περί μελαίνης χολής, I, σελ. 132, Kuhn).

Αν όμως ως τώρα δεν ανέφερα την θεραπευτική του Ιπποκράτους, δεν σημαίνει ότι δεν γνώριζε τον ελλέβορο, μόνον στο Corpus δεν αναφέρεται ο Μελάμπους, αλλά χρησιμοποιείται ευρύτατα το φαρμακευτικό μέσο όχι μόνον επί παραφροσύνης ή οξείας μανίας, αλλά και σε πάμπολλες άλλες περιπτώσεις.

Μετά τον Ιπποκράτη ο ελλέβορος κυριαρχεί στην θεραπεία της μανίας. Ο Έλληνας ιατρός Ηρόδοτος (τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ.), ο Αρχιγένης στα χρόνια του αυτοκράτορα Τραϊανού και ο Αντίλλος τον 2ο αιώνα μ.Χ., ο Ορειβάσιος τον 4ο και ο Αφρικανός ιατρός Cassius Felix τον 5ον αιώνα, ο Αέτιος ο Αμιδηνός τον 7ο και ο Παύλος Νικαίος τον 8ο, ο Ιωάννης Σεραπίων Δαμασκηνός τον 9ο και ο Θεοφάνης Νόννος, ο Ιωάννης Μεσσούης και ο Αβικένας τον 10ο αιώνα, για να σταματήσω ως εδώ, με μια εκπληκτική εμμονή, συνιστούν τον ελλέβορο για την θεραπεία της μανίας.

Αυτή η εμμονή, όπως δείχνουν οι αρχαίες μαρτυρίες, στηρίζεται στην εγγύηση που δίδει το γεγονός ότι πρώτος εφήρμοσε την θεραπεία ο σπουδαίος ιατρομάντης, ο Μελάμπους, και αποκαλύπτει την εξέχουσα θέση που κατείχε στην συνείδηση του αρχαίου κόσμου. Ο Μελάμπους, ο μελανοπόδης θεραπευτής και καθαρτής, αυτός μπορούσε να θεραπεύει τη μαύρη αρρώστια, τη μανία και τη μελαγχολία, αυτός επέβαλε και το μελαμπόδιο. Ο μέλας ελλέβορος, παλαιό δυναμικό αποτροπαϊκό μέσο με έντονη καθαρτική δράση στο γαστρεντερικό σύστημα ταυτίστηκε με το μέσον που θα έπρεπε ένας αρχαίος θεραπευτής να χρησιμοποιεί, έγινε μελαμπόδιον και συνέχισε για αιώνες να ζει στην επίσημη Ιατρική.

 Αν όμως ο μέλας ελλέβορος διέγραψε μια τόσο ένδοξη πορεία στην ιστορία της θεραπευτικής και έφτασε μέχρι τις μέρες μας να αποτελεί τον πονοκέφαλο των ειδικών, δεν μπορούμε να πούμε ότι συνέβη το ίδιο και με τους απογόνους του ίδιου του Μελάμποδα.

Είναι αλήθεια ότι η μορφή, η θέση και οι τρόποι ενεργείας των μάντεων διέγραψαν μέσα στους αιώνες μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα καμπύλη. Στην απώτατη αρχαιότητα οι μάντεις, με επί κεφαλής τον Μελάμποδα, είχαν μια εξέχουσα θέση στη ζωή των αρχόντων, στον πόλεμο και στην θεραπευτική.

Στο πρόσωπό τους συγκεντρώθηκε η δύναμη του νου που μπορεί να κατευθύνει τους λαούς χαρίζοντάς τους τη ζωή και την επιτυχία. Η μεγάλη όμως δυναστεία των ιατρομάντεων διασπάσθηκε κάποτε στα ιστορικά χρόνια. Ο Μελάμπους και οι απόγονοί του έγιναν οι μυθικοί πρόδρομοι των μεγάλων οικογενειών-μάντεων του Πελοποννησιακού πολέμου.

Το θεραπευτικό όμως λειτούργημα του Μελάμποδα απορροφήθηκε:

α. από την κοσμική ιατρική

β. από τα μαντεία, π.χ. των Δελφών

γ. από τους θεραπευτές θεούς και ήρωες και

δ. μεταφέρθηκε στα μαγικά θεραπευτικά μέσα των καθαρτών του 5ου και 4ου π.Χ. αιώνων.

Τους καθαρτές αυτούς το Corpus Hippocraticum τους κατακεραυνοβολεί, ενώ ο Δίφιλος τους διακωμωδεί. Ήσαν λοιπόν αγύρτες; Εμφανίζονται έτσι αφότου επιβάλλεται η ορθολογιστική θεραπευτική του Ιπποκράτους. Πρέπει να δεχθούμε αναμφισβήτητα ένα πράγμα: πώς οι αρχαίοι ιατρομάντεις ήσαν σπουδαίοι, διότι απαντούσαν στην αιώνια ανάγκη του ανθρώπου για θεραπεία. Κάποτε όμως άρχισε να διαφαίνεται η διαφορά ανάμεσα στον ιατρικό και τον τελετουργικό καθαρμό. Η σχέση ανάμεσα στις δυο μορφές καθαρμού διά της τελετουργίας και διά της Ιατρικής είναι πολύ λεπτή.

Ο κύκλος όμως κλείνει και πάλι, διότι και οι δύο μέθοδοι προέρχονται από ένα αδιαφοροποίητο ιδεώδες καθαρότητας, φυσικό και υπερφυσικό. Και τα δυο ήταν αναγκαία: α) για την διατήρηση της ζωής και της υγείας και β) για την καθαυτό σχέση με τους θεούς.

Στην θεραπεία της μανίας, που καταχωρείται στον Μελάμποδα, οι δύο μέθοδοι συγκλίνουν. Έτσι, παράλληλα με το τελετουργικό, στο οποίον αναφέρονται οι αρχαίοι συγγραφείς, που ήταν σύνηθες για την θεραπεία της μανίας, μια άλλη λαϊκή μορφή θεραπείας εφαρμόζει ο Μελάμπους στις κόρες του Προίτου, κάθαρση με τον ελλέβορο. Ο ελλέβορος, είναι γνωστό σήμερα, όπως ανέφερα ήδη, ότι δεν έχει θεραπευτικά αποτελέσματα επί της μανίας, δρα στο γαστρεντερικό σύστημα, εθεωρείτο όμως από την απώτατη αρχαιότητα σπουδαίο μαγικό μέσο καθαρμού. Ο μέλας ελλέβορος με τις κάποιες φαρμακολογικές του επενέργειες και το κύρος του μεγάλου καθαρτή σχηματίζουν ένα ακαταγώνιστο σύμπλεγμα.

Ο λόγος του Γαληνού που ακούσατε το βεβαιώνει: «Ουδείς γαρ ούτως απαίδευτός εστί των εν Έλλησι τεθραμμένων, ος μητ’ αναγνωκέναι μητ’ ακηκοέναι τας Προίτον θυγατέρας μανείσας υπό Μελάμποδος ιαθήναι καθαρθείσας ούτως».

Το Άργος, με τον μεγάλο του μάντη, ιατρομάντη, θεραπευτή και βασιλιά, τον Μελάμποδα, κυριάρχησε πάνω από 3000 χρόνια στο ιατρικό στερέωμα. Κυριάρχησε δηλ. περίπου από το 1500 π.Χ. έως το 1500 μ.Χ.

Καθώς έχω φθάσει στο τέλος της ανακοίνωσής μου, θα μου επιτρέψετε να τονίσω τα εξής: εκτός από τα αλλεπάλληλα προσωπικά μου πορίσματα στην εργασία μου αυτή επιχειρείται για πρώτη φορά και η ολοκληρωτική συγκέντρωση και ανασύνθεση όλων των επιχειρημάτων και πορισμάτων της ευρωπαϊκής βιβλιογραφίας για το ίδιο θέμα.

                                  

Υποσημείωση

---

* Melampus, Pauly-Wissowa, R. E. 1931, τόμ. 29, στ. 392-399. Τα αρχαία Αιγόσθενα ήταν ο κατεξοχήν τόπος της λατρείας του μάντη και θεραπευτή ήρωα Μελάμποδα. Το τοπωνύμιο Αιγόσθενα πιστεύουν μερικοί πως οφείλεται στον τοπικό θεό που ήταν αρχικά αιγόμορφος. Το όνομα Μελάμπους υποτίθεται πως αποτελεί υπαινιγμό στην αρχική φύση του θεού ως μαυρόποδος κατσικιού (συγγενικό ήταν το επίθετο του Διονύσου μελάναιγες, (Ερμιόνη, Κορ. Λακωνίας) με τη λατρεία του οποίου παρέμειναν στενά σχετισμένοι οι τράγοι). Στα Αιγόσθενα όμως απουσιάζει η μαντική ιδιότητα του Μελάμποδα από την τοπική λατρεία. Το γεγονός επιτρέπει την υπόθεση πως ο αιγόμορφος Μελάμπους των υπωρειών του Κιθαιρώνα αρχικά ήταν διαφορετικός θεός από τον Αργείο μάντη Μελάμποδα, προς τον οποίον αργότερα ταυτίστηκε (Παπαχατζής, Παυσ. I, 44, 5, σημ. σελ. 511 κ.έξ.).

  

Αγλαΐα Μπιμπή – Παπασπυροπούλου

Dr Med. Dent. Πανεπ. Mainz και δ.Φ.

Πελοποννησιακά. Πρακτικά του Β΄ Τοπικού Συνεδρίου Αργολικών Σπουδών ( Άργος 30 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1986), Αθήνα, 1989. 

  

Διαβάστε ακόμη:

• Μελάμπους ο Αργείος: μαγεία, ιατρική και πολιτική εξουσία

Λουδοβίκος των Ανωγείων - Στις λίμνες των ματιών σου (HD)

Λουλουδάκια στη σειρά

"Uncinetto mania".

Λουλουδάκια στη σειρά. 

Είτε σε πλεκτό είτε σε κέντημα είναι απλό και ντελικάτο 

Μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε είδους εργόχειρο 

Το αποτέλεσμα μια ευχάριστη αίσθηση! 

Καλή Επιτυχία!

15ος αιώνας - Ελληνικός Χάρτης της Ευρώπης

http://anoixti-matia.blogspot.gr/2013/05/15.html?spref=fb 

 

15ος αιώνας - Ελληνικός Χάρτης της Ευρώπης

Σπάνια θα συναντήσει κανείς παλαιούς χάρτες της Ευρώπης ή παγκόσμιους, οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί από Έλληνες και οι ονομασίες να αναγράφονται στην ελληνική γλώσσα...
Μας είναι γνωστοί οι χάρτες, που έγιναν πάνω σε πρότυπα του Πτολεμαίου, στους αναγεννησιακούς αιώνες, κυρίως, μετά το 15ο αιώνα, αλλά, είναι με λατινική γραφή και φέρουν λατινικές ονομασίες.

Ο χάρτης που παρουσιάζουμε, σήμερα, είναι ένα πολύ σπάνιο κομμάτι του βυζαντινού πολιτισμού, σχεδιασμένος λίγα χρόνια πριν αλωθεί η Κωνσταντινούπολη, από τους Οθωμανούς.

Ο Χάρτης μεταφέρθηκε στη Δύση από τους Βυζαντινούς λόγιους μετά την Άλωση της Πόλης.

Φέρει την ονομασία « Ευρώπη», είναι χειρόγραφος , και απεικονίζει τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης με το σχήμα ενός κάστρου. Στον ελλαδικό χώρο στη μορφή αυτή, σημειώνονται η Κωνσταντινούπολη και η Θεσσαλονίκη.

Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι ότι όλες οι ονομασίες, πελάγη, κόλποι, ποταμοί, πόλεις, φέρουν ελληνικές ονομασίες όπως συνηθιζότανε την εποχή εκείνη.

Δυστυχώς η ανάλυση της φωτογραφίας δεν είναι καλή και δεν μας παρέχεται η δυνατότητα ανάγνωσης όλων των ονομάτων.

Έχει τον τίτλο « Γεωγραφία Πτολεμαίου στην Ελληνική», και φυλάσσεται στη ‘Μυστική Βιβλιοθήκη του Βατικανού’.


Το είδαμε εδώ

http://www.to-parakseno.gr

Σήμερα ... 7/5

Το φυτό του Αι-Γιώργη

γφ βοτανική

Πατήστε "Μου αρέσει!" στη Σελίδα · Χθες

Το φυτό του Αι-Γιώργη, το μήλο της γης… το γνωστό χαμομήλι (Matricaria chamomilla)!!! 
απολαυστικό και ηρεμιστικό, τονωτικό αλλά και αντισηπτικό και με εντομοκτόνο δράση…

Χρόνια πολλά Γιώργο και Γεωργία!!!