Σήμερα ... 26/5

Σήμερα ... 25/5

Με γυροφέρνει από χθες ή άνοιξη.

ΤΑ ΡΑΝΤΙΣΜΕΝΑ(Ομάδα καλλιτεχνικών, λογοτεχνικών, αναζητήσεων)

Με γυροφέρνει από χθες ή άνοιξη.
Μια νεραντζιά με κοίταξε
με διάθεση υπόπικρη,
και μου 'κλεισε το δρόμο
μια μυρωδιά επιστροφής. 
Κ. ΔΗΜΟΥΛΑ

Πώς να αποστάξεις Αιθέρια Έλαια

http://www.back-to-nature.gr/2012/11/blog-post_18.html

Πώς να αποστάξεις Αιθέρια Έλαια

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να βγάλεις τα αιθέρια έλαια από ένα φυτό. Η απόσταξη είναι ο καλύτερος και ο αρχαιότερος. Η διαδικασία που χρησιμοποιείται για την απόσταξη αιθερίων ελαίων είναι η απόσταξη με ατμό. Η διαδικασία αυτή βασίζεται σε έναν πέρση γιατρό του 11ου αιώνα που ονομάζεται «Avicenna» ο οποίος εισήγαγε και τεκμηρίωσε πολλές ιατρικές πρακτικές που χρησιμοποιούνται και σήμερα συμπεριλαμβανομένης της αρωματοθεραπείας. Κατά τη διάρκεια των αιώνων η διαδικασία της απόσταξης και ο εξοπλισμός έχουν τελειοποιηθεί και εκσυγχρονιστεί. Παρ΄όλα αυτά η βασική ιδέα παραμένει η ίδια.Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται στα αρώματα, τα χειροποίητα σαπούνια, τα άλατα λουτρών, τις λοσιόν και σε προϊόντα φροντίδας του σώματος. Τα πτητικά συστατικά τους χρησιμοποιούνται χωριστά ή συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ένα καινούριο αρωματικό μπουκέτο. 

Η απόσταξη ατμού είναι μια μέθοδος απόσταξης για τις ενώσεις που είναι ευαίσθητες στην υψηλή θερμοκρασία. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη χρησιμοποίηση του εξαγόμενου ατμού μέσω ενός θερμαινόμενου μείγματος της πρώτης ύλης. Σύμφωνα με το νόμο του Raoult, μερικές από τις ενώσεις θα ατμοποιηθούν (σύμφωνα με τη μερική πίεσή τους). Το μείγμα ατμού δροσίζεται και συμπυκνώνεται, παράγοντας συνήθως ένα στρώμα αιθέριου ελαίου και ένα στρώμα νερού . Η απόσταξη ατμού των διάφορων αρωματικών φυτών και των λουλουδιών μπορεί να οδηγήσει σε δύο προϊόντα ένα αιθέριο έλαιο καθώς επίσης και ένα υδατώδες βοτανικό απόσταγμα (ανθόνερο). Τα φρέσκα ή ξηρά βότανα τοποθετούνται στον ατσαλένιο αποστακτήρα

Απόκτηση ή κατασκευή αποστακτήρα αιθέριων ελαίων.

Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικοί αποστακτήρες για αιθέρια έλαια, προσοχή όχι για τσίπουρο γιατί τότε χάνει το νόημα όλη η πράξη. Θες αποστακτήρα καθαρά για αιθέρια έλαια. Η διαφορά τους είναι ότι δεν βράζουν τα φυτά αλλά στέλνουν ζεστό ατμό σε αυτά. Αν έχετε μπόλικο χρόνο για δημιουργικότητα μπορείται να φτιάξετε εύκολα έναν δικό σας..Για να φτιάξετε έναν αυτοσχέδιο αποστακτήρα αιθέριων ελαίων θα χρειαστείτε μια χύτρα ταχύτητος, μια χαλκοσωλήνα και έναν κουβά με πάγο. Αυτό που έχετε να κάνετε με αυτόν είναι να βάλετε μέσα στην χύτρα νερό και το φυτό που επιθυμείται αυτό θα βράσει θα ατμοποιηθεί θα κρυώσει περνώντας από τον κουβά και θα σου βγάλει ένα ζεστό μείγμα νερού και λαδιού. Τα οποία θα διαχωριστούν μονά τους μέσα στο δοχείο αφού το αιθέριο έλαιο είναι ελαφρύτερο από το νερό. Με ένα κουταλάκι θα πάρετε το αιθέριο από την επιφάνεια..

Υπάρχουν τρεις παραλλαγές για τη διαδικασία απόσταξης :

1. Υδροαπόσταξη

2.  Απόσταξη με νερό και ατμό 

3. Απόσταξη με ατμό.

Όλες αυτές λειτουργούν με τον ίδιο βασικό τρόπο. Η διαδικασία περιλαμβάνει τη χρησιμοποίηση του εξαγόμενου ατμού μέσω ενός θερμαινόμενου μείγματος της πρώτης ύλης. Διοχετεύεται θερμότητα στον άμβυκα και η θερμότητα του ατμού σπάει τις ίνες του φυτού. Η θερμότητα αυτή είναι αρκετή για να απελευθερώσει τα αιθέρια έλαια, τα οποία παρασύρονται από τους υδρατμούς έξω από τον άμβυκα. Το μείγμα ατμού και ελαίων ψύχεται και συμπυκνώνεται, παράγοντας συνήθως ένα στρώμα αιθέριου ελαίου και ένα στρώμα νερού. Δεδομένου ότι το αιθέριο έλαιο και το νερό έχουν διαφορετικές πυκνότητες, (το αιθέριο έλαιο είναι ελαφρύτερο από το νερό), το αιθέριο έλαιο ανεβαίνει στην κορυφή. Η απόσταξη των διάφορων αρωματικών φυτών και των λουλουδιών μπορεί να οδηγήσει σε δύο προϊόντα. Το ένα είναι το αιθέριο έλαιο και το άλλο το ανθόνερο, που είναι νερό στο οποίο είναι διαλυμένη μικρή ποσότητα αιθέριου ελαίου.

Η υδροαπόσταξη: είναι η απλούστερη από τις διαδικασίες και επιτυγχάνεται όταν το φυτό τοποθετηθεί μέσα στο νερό, το οποίο βράζει. Ενώ αυτή η μέθοδος είναι απαραίτητη για ορισμένα φυτά, ιδιαίτερα τα ξυλώδη, η απόσταξη ελαίων από φυτά όπως η λεβάντα, λειτουργεί καλύτερα με τις μεθόδους του ατμού που αναφέρονται παραπάνω.

Απόσταξη με νερό και ατμό: είναι μια διαδικασία όπου το φυτό τοποθετείται μέσα στον άμβυκα πάνω από το βραστό νερό μέσω ενός πλέγματος ή σχάρας όπως αναφλεραμε παραπάνω με αποτέλεσμα, ο ατμός να διαπερνά περισσότερο από το φυτικό υλικό, παρέχοντας μεγαλύτερη απόδοση ελαίου από ότι η μέθοδος της υδροαπόσταξης.

Απόσταξη με ατμό: σε αυτή τη μέθοδο ο ατμός παράγεται σε μια ατμόγεννήτρια και στη συνέχεια εισάγεται κάτω από το φυτικό υλικό. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι το φυτικό υλικό μπορεί να επεξεργαστεί ευκολότερα, χωρίς να χρειάζεται να έρθει σε επαφή με το νερό αποφεύγοντας έτσι την αλλοίωση των συστατικών του ελαίου.

Εξοπλισμός και διαδικασία απόσταξης αιθέριων ελαίων

• Η πηγή θερμότητας, η οποία χρησιμοποιείται για να βράσει το νερό είναι βασική για την διαδικασία της απόσταξης. Μια αναμμένη φωτιά κάτω από τον αποστακτήρα είναι η παλαιότερη και παραδοσιακή μέθοδος για τη θέρμανση του. Σήμερα, μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το φυσικό αέριο, όπως προπάνιο ή βουτάνιο, και  ηλεκτρική ενέργεια. 

• Μια δεξαμενή συγκράτησης νερού και ακριβώς πάνω από το νερό σε μια σχάρα το φυτικό υλικό προς απόσταξη. 

• Ο συμπυκνωτής, που συγκεντρώνει τον ατμό και το δροσίζει, συνήθως με σωληνώσεις, μέσω ενός σωλήνα βυθισμένο σε κρύο νερό ή πάγο. 

• Ο διαχωριστήρας, που χωρίζει το αιθέριο έλαιο από τους υδρατμούς. Ο διαχωριστήρας, ή Essencier, είναι ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια της συσκευής του αποστακτήρα. Δίνει τη δυνατότητα απόσταξης για το διαχωρισμό των αιθέριων ελαίων από το απόσταγμα σε ένα παθητικό τρόπο.Με το διαχωριστήρα  διαχωρίζονται το αιθέριο έλαιο από το ανθόνερο λόγω διαφορετικής πυκνότητας.

• Συγκομιδή των πρώτων υλών σας. Η ποσότητα των αιθέριων ελαίων που περιέχονται σε ένα φυτό ποικίλλει κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του φυτού, γι 'αυτό είναι απαραίτητο η  συγκομιδή να γίνει την κατάλληλη στιγμή. Αυτό θα εξαρτηθεί από το είδος των φυτών, έτσι πρέπει να κάνετε κάποια έρευνα για να διαπιστώσετε πότε να κάνετε τη συγκομιδή. Η συγκομιδή σε λάθος μέρη και η συλλογή σε λάθος ώρα της ημέρας μπορεί να μειώσει την ποσότητα και την ποιότητα των αιθέριων ελαίων. Εάν αγοράζετε το υλικό σας, δεν έχετε τον έλεγχο της διαδικασίας συλλογής αλλά ρίξτε μια ματιά στα φυτά που φαίνονται υγιή και ακέραια, και ρωτήστε τον πωλητή λεπτομέρειες για τον τόπο και τον τρόπο της συγκομιδής και κρίνετε ανάλογα με τις απαιτήσεις του φυτού αν είναι κατάλληλο για απόσταξη. 

• Αποξηράνετε το φυτικό υλικό. Η ξήρανση μειώνει την ποσότητα του ελαίου σε κάθε φυτό, αλλά μπορεί να αυξήσει σημαντικά την απόδοση σας ανά παρτίδα γιατί θα είστε σε θέση να βάλετε περισσότερο υλικό σε κάθε παρτίδα. Εμπορικά φυτά όπως η λεβάντα και η μέντα τα αφήνεται να στεγνώσουν στην φάση μετά τον τεμαχισμό για μια ημέρα. Η ιδανική μέθοδος ξήρανσης ποικίλλει από φυτό σε φυτό, αλλά σε γενικές γραμμές δεν πρέπει να υπερθερμανθούν τα φυτά - ξήρανση υπό σκιά ή ακόμη και σε ένα σκοτεινό δωμάτιο ελαχιστοποιεί το λάδι που χάνεται - δεν πρέπει να τα υπερξηράνετε, και δεν πρέπει να επιτρέψουμε στα φυτά να γίνουν υγρά και πάλι πριν από την απόσταξη. Απόσταξη το συντομότερο δυνατό μετά την ξήρανση. 

• Προσθέστε νερό στη δεξαμενή του αποστακτήρα σας . Χρησιμοποιείστε καθαρό νερό, σε ιδανική μορφή φιλτραρισμένο ή αποσταγμένο. Εάν χρησιμοποιείτε ένα κατασκευασμένο αποστακτήρα, ακολουθήστε την κατεύθυνση του κατασκευαστή. Διαφορετικά, απλά βεβαιωθείτε ότι έχετε αρκετό νερό ώστε να φτάσει μέχρι να ολοκληρωθεί η απόσταξη. Ανάλογα με το φυτό και την ποσότητα, η απόσταξη μπορεί να διαρκέσει από μισή ώρα εώς έξι ή περισσότερες ώρες.

• Προσθέστε το φυτικό υλικό στον αποστακτήρα. Δεν χρειάζεται να κόψετε ή να μειώσετε το φυτικό υλικό, γιατί με τον τρόπο αυτό θα χάσετε μερικά από τα έλαια. Το φυτικό υλικό  θα πρέπει να αγγίζει την πλευρά του αποστακτήρα όσο το δυνατόν λιγότερο. Το στρώμα του υλικού των φυτών μπορεί να είναι αρκετά παχύ, αρκεί να είναι κάτω από την έξοδο ατμού.

• Κλείστε τον αποστακτήρα και βράστε το νερό που περιέχει. Τα περισσότερα φυτά  απελευθερώνουν τα αιθέρια έλαια τους, στους 100 βαθμούς Κελσίου ή 212 βαθμούς Φαρενάιτ, το κανονικό σημείο βρασμού του νερού. 

• Επίβλεψη του αποστακτήρα. Μετά από λίγο το απόσταγμα θα αρχίσει να πέφτει μέσω του ψυκτήρα σας και στον διαχωριστή σας. Ανάλογα με τη διάρκεια της διαδικασίας απόσταξης, ίσως χρειαστεί επίσης να αλλάξετε το νερό στο συμπυκνωτή, έτσι ώστε η διαδικασία ψύξης να εξακολουθεί να εργάζεται. Ακολουθήστε τις οδηγίες για το συγκεκριμένο φυτό στο οποίο κάνετε απόσταξη. 

• Φιλτράρετε τη συλλογή ελαίου (προαιρετικά). Μόλις η απόσταξη σας είναι πλήρης μπορείτε να φιλτράρετε το λάδι με ένα  στεγνό βαμβακερό ύφασμα. Βεβαιωθείτε ότι το ύφασμα είναι ξηρό και καθαρό (υπολείμματα των απορρυπαντικών, καθώς και ρύποι μπορούν να μολύνουν το έλαιο). 

• Ρίχνουμε το λάδι σε ένα δοχείο για αποθήκευση το συντομότερο δυνατό. Τα περισσότερα αιθέρια έλαια διατηρούνται επί δύο τουλάχιστον χρόνια, αλλά ορισμένα έχουν εξαιρετική διάρκεια ζωής στα ράφια. Για να μεγιστοποιήσετε την ωφέλιμη ζωή του ελαίου σας, κρατήστε το σε ένα σκούρο γυάλινο μπουκάλι ή δοχείο από ανοξείδωτο χάλυβα. Χρησιμοποιήστε ένα καθαρό χωνί για να χυθεί το λάδι στο δοχείο, και βεβαιωθείτε ότι το δοχείο είναι άψογα καθαρό πριν από την έκχυση ελαίου σε αυτό. Φυλάσσεται σε δροσερό και σκοτεινό μέρος. 

• Αποφασίστε τι θα κάνετε με το Ηydrosol. Η διαδικασία της απόσταξης παράγει το αιθέριο έλαιο και το Hydrosol, ο όρος για το νερό που έχει υποστεί απόσταξη και το οποίο συλλέγει το διαχωριστικό. Μερικά hydrosols είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν όπως το ροδόνερο ή νερό λεβάντα.

O Γκούφι έχει σήμερα γενέθλια ...81 ετών !!!

Bigbook.gr

 

 

O Γκούφι έχει σήμερα γενέθλια ...81 ετών !!!

Χαρακτήρας των κινουμένων σχεδίων από τον κόσμο του Ντίσνεϊ. Ανθρωπόμορφος σκύλος και κολλητός φίλος του Μίκυ Μάους. Ατζαμής, με δόντια αλά Ροναλντίνιο, πλακατζής, έξω καρδιά, ιππότης με τις κυρίες, αθώος σαν παιδί, ολίγον χαοτικός, αλλά πιστός και πάντα έτοιμος να βοηθήσει τους φίλους του.

Ο Γκούφυ (Goofy) γεννήθηκε στα στούντιο της Ντίσνεϊ και εξελίχθηκε ως χαρακτήρας από τον καρτουνίστα Αρτ Μπάμπιτ. Πρωτοεμφανίσθηκε στη μεγάλη οθόνη με το όνομα Ντίπι Ντογκ στις 25 Μαΐου 1932, σε μία ταινία με τον τίτλο «Mickey's Revue». O ρόλος του ήταν μικρός, αλλά το ξεχωριστό γέλιο του δημιούργησε αίσθηση. Ακολούθησαν ρόλοι κομπάρσου σε πέντε ταινίες και στην έβδομη ήρθε η αναγνώριση.

Στο φιλμ The Orfan's Benefit, που κυκλοφόρησε στις 11 Αυγούστου 1934, ο Ντίπι Ντογκ ονομάζεται πλέον Γκούφι, ο ρόλος είναι μεγαλύτερος και γίνεται μέλος του στενού περιβάλλοντος του Μίκυ Μάους, μαζί με τον Ντόναλντ Ντακ. Σταδιακά, ο Γκούφι ανεβαίνει στην ιεραρχία των ηρώων της Ντίσνεϊ και αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Goofy and Wilbur, που έκανε πρεμιέρα στις 17 Μαρτίου 1939.

Τα επόμενα χρόνια ο Γκούφι είναι πλέον ένας από τους σταρ της Ντίσνεϊ, επισκιάζοντας ακόμη και τον Μίκυ, που γίνεται το καλό παιδί και δεν εμπνέει τους καρτουνίστες. Αντίθετα, ο συνδυασμός της αδεξιότητας του Γκούφι και της ηττοπάθειας του Ντόναλντ δημιούργησε ένα εκρηκτικό δίδυμο, που σκορπά άφθονο γέλιο. Ο Γκούφι παρέμεινε στο προσκήνιο ως τις αρχές της δεκαετίας του '60 για να υποχωρήσει στη συνέχεια σε μικρούς χαρακτηριστικούς ρόλους, κυρίως στην τηλεόραση.

Το 1992 στην τηλεοπτική σειρά Goof Troop, μας αποκάλυψε για πρώτη φορά το πλήρες όνομά του, Γκούφι Γκουφ, αλλά και τον νεαρό βλαστό του, τον Μαξιμίλιαν Μαξ Γκουφ. Η μητέρα του παιδιού του παραμένει μυστήριο, που μένει να απαντηθεί από τη Ντίσνεϊ. Έτσι, ο Γκούφι είναι ένας από τους ελάχιστους χάρτινους ήρωες με απογόνους.

Ο Γκούφι επανήλθε στη μεγάλη οθόνη το 1995. Με τον Μαξ πρωταγωνίστησαν στην ταινία A Goofy Movie ή όπως προβλήθηκε στη χώρα μας, Γκουφοταινία.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.sansimera.gr/articles/143#ixzz2UHfC9s6D

Μνήμη της Γ’ ευρέσεως της τιμίας κεφαλής του προφήτου Προδρόμου

Μνήμη της Γ’ ευρέσεως της τιμίας κεφαλής του προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου.
Εορτάζει στις 25 Μαΐου εκάστου έτους.
Η τιμία κεφαλή του Βαπτιστή Ιωάννη, ενώ ήταν κρυμμένη για πολλά χρόνια, φάνηκε μέσα από τη γη και έλαμψε ως χρυσός. Και ενώ στην αρχή ευρίσκετο τοποθετημένη σε ειδική στάμνα, βρέθηκε μέσα σε αργυρό αγγείο και σε ιερό τόπο. Η εύρεση εγένετο κατόπιν πληροφορίας, την οποία έδωσε κάποιος ιερέας από τα Κόμανα της Καππαδοκίας, ο οποίος είδε το ακριβές σημείο σε ιερό εφύπνιο. Από εκεί η ιερά κεφαλή μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη (στη Μονή του Στουδίου), όπου εγένετο μεγαλειώδης υποδοχή, παρουσία του αυτοκράτορα του Πατριάρχου και του πιστού και φιλαγίου λαού της Βασιλεύουσας.
http://www.diakonima.gr/2013/05/25/%ce%bc%ce%bd%ce%ae%ce%bc%ce%b7-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b3-%ce%

Αργοναυτική εκστρατεία o Mύθος και τα Ευρήματα

http://theseus-aegean.blogspot.gr/2013/01/o-m.html?spref=fb

Αργοναυτική εκστρατεία o Mύθος και τα Ευρήματα

Η Αργοναυτική εκστρατεία αποτελεί μυθικό κατασκεύασμα του οποίου ο ιστορικός πυρήνας ανάγεται σε περιπέτειες εμπορικών Ελλαδικών πλοίων στον Εύξεινο Πόντο κατά τους αιώνες της 2ης χιλιετηρίδας π.Χ.Αρχικά, πρέπει να σημειωθεί ότι το εμπόριο μεταξύ πόλεων του Εύξεινου Πόντου και πόλεων του Αιγαίου Πελάγους γινόταν, συνεχώς, ακόμη και την 3η (ίσως και την 4η) χιλιετηρίδα π.Χ. Αυτό όμως που άλλαξε κατά την 2η χιλιετηρίδα π.Χ. ήταν η δημιουργία ορυχείων μετάλλων (κυρίως χαλκού και σιδήρου) αλλά και η κατεργασία τους που γινόταν στην βόρεια Μικρασιατική ακτή (κυρίως στα Ποντιακά όρη) Ενδεικτικό της υπερ-παραγωγής αυτής ήταν η ονομασία Χάλυβες που είχε αποκτήσει λαός της περιοχής κατά την Κλασσική Περίοδο).Ο πολύτιμος, αυτήν την εποχή, σίδηρος ήταν ισχυρό κίνητρο για τους Αχαιούς αλλά και Αιγαιώτες ναυτικούς της περιόδου εκείνης που αψηφούσαν κάθε κίνδυνο και διέσχιζαν τα Στενά του Ελλησπόντου και του Βοσπόρου για να προμηθευτούν τα πολύτιμα αυτά υλικά από τις βόρειες Μικρασιατικές ακτές.Η κατάσταση έγινε περισσότερο τεταμένη όταν Χετταίοι αυτοκράτορες σύμφωνα με τις διασωθείσες πηγές, επέβαλλαν αυστηρούς περιορισμούς στην εμπορική διάθεση του χαλκού και του σιδήρου, καθώς και στην τεχνογνωσία της κατεργασίας του, καθόσον η χρήση του στην οπλοκατασκευή είχε αποκτήσει καίρια σημασία. (Πρέπει να ήταν μία απαγόρευση ανάλογη με την απαγόρευση των Πυρηνικών όπλων της Σύγχρονης Εποχής).Αυτόν τον εμπορικό αποκλεισμό προσπαθούσαν να διασπάσουν τα Αχαϊκά πλοία καθώς το κέρδος, σε σχέση με το νόμιμο εμπόριο, ήταν τεράστιο. Σε αυτό το κλίμα πρέπει να δημιουργήθηκαν παράνομα εμπορεία-λιμένες μετάλλων σε περιοχές που διέφευγαν της Χετταικής κυριαρχίας.

Μία τέτοια περιοχή πρέπει να ήταν η Κολχίδα όπου οι τοπικοί ηγεμόνες της πλούτιζαν πωλώντας παράνομα φορτία μετάλλων, που διοχετευόταν εκεί από την Βόρεια Μικρασιατική παραλία. (Κάτι ανάλογο γινόταν στην Κλασσική Εποχή με το Κυρηναικό σίλβιο που διοχετευόταν παράνομα σε Καρχηδονιακό λιμένα και πωλούνταν σε φθηνότερες τιμές από εκείνες της παραγωγού Κυρήνης.Οι πόλεις της Θεσσαλίας, και ειδικότερα η Ιωλκός φαίνεται ότι πλούτιζαν από αυτό το εμπόριο μετάλλων (νόμιμο και παράνομο). Πολλοί Θεσσαλοί ευγενείς εξόπλιζαν πλοία και διέπλεαν την Μαύρη Θάλασσα, επι σειρά αιώνων.Προφανώς οι Χετταίοι άρχισαν να λαμβάνουν μέτρα ελέγχοντας τον Βόσπορο. Επίσης, και οι πλησιόχωροι Θρακικοί λαοί θα προσπαθούσαν να φορολογήσουν τους διαπλέοντες τα Στενά εμπόρους. Έτσι δημιουργήθηκε ο μύθος της Σκύλλας και της Χάρυβδης. Αυτό, λοιπόν, που αποτέλεσε πρωτοτυπία για την “Αργώ” δεν ήταν το εμπόριο μετάλλων (που ήταν, προφανέστατα, κάτι το απόλυτα συνηθισμένο για την εποχή) αλλά η εκπληκτική επιστροφή του πλοίου που έγινε, όχι μέσω της “κλασσικής οδού”, δηλαδή των Στενών αλλά διαμέσου του Δούναβη και της Αδριατικής θάλασσας. (Αυτήν την δυνατότητα την αναφέρει ο Ηρόδοτος ότι γινόταν αρκετές φορές στην Κλασσική Εποχή). Προφανώς, η άφιξή της στην Κόρινθο, όχι από το Αιγαίο Πέλαγος όπως ήταν αναμενόμενο, κατέπληξε την Μυκηναική Ελλάδα Αυτό ήταν λοιπόν το εντυπωσιακό γεγονός που μετέτρεψε την “Αργώ” σε κύριο στόχο των Ελλήνων μυθοπλαστών, δίνοντάς της ταυτόχρονα την αθανασία στην ανθρώπινη μνήμη.Το διαρκώς αυξανόμενο γόητρο της επιχείρησης οδήγησε τους μεταγενέστερους Αχαιούς ευγενείς να “τοποθετήσουν” βαθμιαία τους προγόνους τους, ως συμμετέχοντες σε αυτήν, στον διαμορφούμενο μύθο και έτσι άρχισαν σε επόμενες χρονικές περιόδους να συντάσσονται κατάλογοι συμμετεχόντων, που κατέληξαν στην γνωστή λίστα των Αργοναυτών που έφθασε και παγιώθηκε στην Κλασσική Εποχή.


Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ

Ο Ιάσονας ζούσε με τους δυο γονείς του, τον Αίσωνα και την Πολυμήδη, στο αρχαίο Βασίλειο της Ιωλκού. Ο Αίσωνας, γιος του Κριθέα, ήταν ξακουστός βασιλιάς της περιοχής εκείνης. Όλα κυλούσαν ομαλά μέχρι που ο Πελίας, αδελφός του Αίσωνα, του έκλεψε με τη βία το θρόνο. Ο πατέρας του Ιάσονα τον εμπιστεύτηκε στον Κένταυρο Χείρωνα μέχρις ότου ενηλικιωθεί. Εκεί έμαθε την αλήθεια για το θείο του και θέλησε να πάρει εκδίκηση, διεκδικώντας το θρόνο. Ο Ιάσονας γύρισε πίσω στην Ιωλκό, φορώντας το τομάρι ενός πάνθηρα και κρατώντας μια λόγχη στο χέρι. Το αριστερό του πόδι ήταν γυμνό, όταν συνάντησε τον Πελία, γιατί το είχε χάσει στην προσπάθειά του να περάσει ένα ποτάμι. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρχε προφητεία ότι θα φτάσει στην Ιωλκό μονοσάνδαλος. Όταν έφτασε βρήκε στο θρόνο το θείο του να κάνει θυσία. Τότε εκείνος καταλήφτηκε από φόβο για την επιβεβαίωση της προφητείας.Ο Κένταυρος Χείρωνας ήταν ο πιο σοφός μεταξύ των Κενταύρων και γνώριζε την τέχνη των ιαματικών βοτάνων, ενώ επιδιδόταν και στο κυνήγι και τη μουσική. Είχε θεϊκή καταγωγή, αφού, κατά μια μυθολογική εκδοχή, ήταν νόθος γιος του Κρόνου, ο οποίος συνευρέθηκε με την κόρη του Ωκεανού Φιλύρα. Αξίζει να σημειωθεί το εξής: λέγεται ότι η Πολυμήδη, μητέρα του Ιάσονα, ήταν εγγονή του Ερμή και αρχικά το όνομα που είχε δώσει στο γιο της ήταν Διομήδης. Ο Αίσωνας, προκειμένου να προφυλάξει το γιο του από τον ετεροθαλή αδελφό του Πελία, που επιβουλευόταν το θρόνο της Ιωλκού, παρέδωσε το Διομήδη στον Χείρωνα , ο οποίος ανέλαβε την εκπαίδευσή του. Ο Διομήδης είχε ιδιαίτερη έφεση στη βοτανική και τη φαρμακολογία, γι’ αυτό και ο Χείρων τον μετονόμασε σε Ιάσονα (ίασις = θεραπεία).

ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΕΛΙΑ

Ο Ιάσονας έμεινε πέντε μέρες και πέντε νύχτες στο παλάτι. Κατόπιν πήγε στον Πελία και του ζήτησε την εξουσία. Αυτός του ζήτησε ως διαπιστευτήριο το χρυσόμαλλο δέρας, ευελπιστώντας στο θάνατό του. Το πολύτιμο αυτό τομάρι προβάτου βρισκόταν στην Κολχίδα και το είχε αφιερώσει ο Αιήτης στο θεό Άρη, ενώ τη φύλαξή του την είχε αναλάβει ένας δράκος. Κατά την παράδοση ο Ιάσονας είχε ήδη πάρει την απόφασή του, ακούγοντας τη συμβουλή της Ήρας που έτρεφε εχθρικά συναισθήματα για τον Πελία. Ο Ιάσονας ζήτησε τότε τη βοήθεια του τεχνίτη Άργου, ξακουστού πλοηγού της εποχής εκείνης, για τη ναυπήγηση ενός γερού καραβιού. Εκείνος με τη βοήθεια της Αθηνάς κατασκεύασε ένα γερό σκαρί που χωρούσε πενήντα κωπηλάτες και πήρε το όνομά του από εκείνον. Το καράβι κατασκευάστηκε και ναυπηγήθηκε στις Παγασές, λιμάνι της Θεσσαλίας. Το πλοίο αυτό έμελλε να μεταφέρει στην Κολχίδα τον Ιάσονα με τους συντρόφους του. Στην εκστρατεία αυτή πήραν μέρος οι γενναίοι των γενναίων. Κήρυκας ανήγγειλε την έναρξή της.

ΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ

Ο Τίφυς γιος του Ιγνύα, εκπαιδεύτηκε από την Αθηνά στη θαλάσσια πλεύση, πράγμα άγνωστο τότε, με τη βοήθεια των άστρων. Ο Ορφέας, ο μεγάλος μουσικός θα έδινε το ρυθμό στους κωπηλάτες. Τον όρισαν οι θεοί, γιατί μόνο αυτός μπορούσε να πει ομορφότερα τραγούδια από τις Σειρήνες και να τους γλιτώσει από τη μαγεία τους. Στο πλήρωμα υπήρχαν και πολλοί μάντεις, όπως ο Ίδμων, ο Αμφιάραος και ο Λάπιθης Μόψος. Ήταν επίσης οι δύο γιοι του Βορέου, ο Ζήτης και Καλάις, οι Διόσκουροι, ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης, καθώς και τα ξαδέλφια τους, ο Ίδας και ο Λυγκεύς. Κήρυκας ήταν ο Αιθαλίδης. Κατόπιν ερχόταν ο Άδμητος, ο Άκαστος γιος του Πελία, ο Περικλύμενος, ο Αστέριος, ο Λάπιθης Πολύφημος, ο Καινεύς ή ο γιος του ο Κόρωνος, ο Εύρητος, ο Κηφεύς, ο αδελφός του Αμφιδάμας, ο Παλαίμονος, γιος του Ηφαίστου, ο Πηλεύς και ο αδελφός του Τελαδαίμων, ο Ίφιτος, ο Ίφικλος και ο ανιψιός του Μελέαγρος. Η μοναδική γυναίκα που συμμετείχε ήταν η Αταλάντη.

Η ΝΑΥΠΗΓΗΣΗ

Τα πλοία αυτά με βασική ύλη το ξύλο κατασκευαζόταν με μεθόδους αρκετά διαφορετικές απ’ τις σημερινές. Αρχικά φτιαχνόταν το εξωτερικό κέλυφος και στη συνέχεια τοποθετούνταν εσωτερικά οι ενισχύσεις. Σε κάποια απ’ αυτά μάλιστα έχουν βρεθεί μέχρι και ενώσεις που γινόταν με ένα είδος ραφής. Τα συνηθισμένα μεγέθη ήταν μέχρι 6 μέτρα πλάτος και μέχρι 40 μήκος. Για να αποφύγουν τη διάβρωση του ξύλου απ’ τους μικροοργανισμούς του νερού, αν το πλοίο δεν χρησιμοποιούταν για κάποιο χρονικό διάστημα (όπως τα πολεμικά πλοία0 ανελκυόταν στην ξηρά. Οι εγκαταστάσεις στέγασης και συντήρησης των ανελκυόμενων πλοίων ονομαζόταν νεώσοικοι και υπολείμματά τους βρίσκουμε σε πολλά αρχαία λιμάνια. Στο λιμάνι του Πειραιά λέγεται ότι υπήρχαν 372 νεώσοικοι.Η Αργώ ναυπηγήθηκε στις Παγασές, λιμάνι της Μαγνησίας. Το ξύλο του πλοίου προερχόταν από το Πήλιο. Οι Αργοναύτες πριν αποπλεύσουν, θυσίασαν στον Απόλλωνα και οι οιωνοί ήταν άριστοι. Τους ερμήνευσε ο Ίδμων και είπε πως όλοι θα επέστρεφαν ζωντανοί εκτός από τον ίδιο.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΛΧΙΔΑ

Το πρώτο λιμάνι που έπιασαν ήταν η Λήμνος. Την εποχή εκείνη στο νησί δεν υπήρχαν άνδρες, γιατί οι γυναίκες τους είχαν φονεύσει όλους. Οι Αργοναύτες δεν άφησαν την ευκαιρία να πάει χαμένη. Γονιμοποίησαν όλες τις γυναίκες και έκαναν γιους. Κατόπιν πήγαν στη Σαμοθράκη και στην Κύζικο, όπου ο Ιάσων σκότωσε τον ομώνυμο βασιλιά. Επόμενος προορισμός των Αργοναυτών ήταν η Μυσία. Αφού απάλλαξαν τον Φινέα από τις Άρπιες, αυτός τους ενημέρωσε για τις Συμπληγάδες πέτρες, που θα συναντούσαν. Επρόκειτο για δυο πελώριους βράχους που ανοιγόκλειναν. Όταν έφτασαν άφησαν ελεύθερο ένα περιστέρι από το οποίο οι βράχοι έκοψαν μόνο την ουρά του. Έτσι και όταν πέρασε η Αργώ, καταστράφηκε ένα μικρό μέρος της πρύμνης της. Από τότε οι βράχοι έμειναν για πάντα ανοιχτοί. Στη συνέχεια έφτασαν στην Κολχίδα και προσάραξαν στον ποταμό Φάση.Εκεί ο Ιάσονας παρουσιάστηκε στο βασιλιά Αιήτη, στον οποίο ο Φρίξος είχε δωρίσει τι δέρας και του εξήγησε το σκοπό της αποστολής του. Ο Αιήτης που είχε αφιερώσει το δέρας στον Άρη, είπε ότι δεν είχε αντίρρηση, αρκεί ο Ιάσονας να έζευε δύο ταύρους με χάλκινα πόδια που έβγαζαν φωτιά από τα ρουθούνια τους. Οι δύο αυτοί ταύροι δώρο του Ήφαιστου στον Αιήτη, δεν είχαν ζευτεί ποτέ πριν. Τέλος ο Ιάσονας έπρεπε να οργώσει με αυτούς ένα χωράφι και να το σπείρει με τα δόντια δράκου.Ο Ιάσονας άρχισε να σχεδιάζει πως θα ολοκληρώσει αυτούς τους άθλους, όταν μπήκε στη ζωή του η Μήδεια, η κόρη του Αιήτη, με τις μαγευτικές της ιδιότητες. Αυτή θα βοηθούσε τον Ιάσονα, μόνο αν εκείνος την έπαιρνε μαζί του και την παντρευόταν.Ο Ιάσονας της το υποσχέθηκε και η Μήδεια του έδωσε ένα υγρό με το οποίο άλειψε το σώμα του αλλά και την ασπίδα του. Από τη στιγμή εκείνη δε μπορούσε να τον βλάψει ούτε όπλο, ούτε φωτιά. Μόνο που η ισχύς του μαγικού υγρού έπαυε μετά από 24 ώρες. Η Μήδεια του αποκάλυψε ότι καθώς θα έσπερνε τα δόντια του δράκου, θα φύτρωναν αμέσως οπλισμένοι πολεμιστές που θα επεδίωκαν να τον σκοτώσουν. Ο Ιάσονας μπόρεσε χάρη στο μαγικό υγρό να ζέψει τους ταύρους χωρίς να καεί από τις φλόγες τους και έριξε πέτρες ανάμεσα στους πολεμιστές που έσπειρε, όπως τον είχε συμβουλεύσει η Μήδεια. Οπότε και αυτοί νόμισαν ότι κάποιος από τους ίδιους τις έριξε και έτσι σκοτώθηκαν μεταξύ τους.Αφού ο Ιάσονας ολοκλήρωσε τους δύο αυτούς άθλους, ο Αιήτης αθέτησε την υπόσχεσή του. Προσπάθησε μάλιστα να κάψει το πλοίο και να σκοτώσει τους Αργοναύτες. Ο Ιάσονας με τη βοήθεια της Μήδειας προσπάθησε να πάρει το δέρας από ένα άγρυπνο δράκο που το φύλαγε. Πάλι η Μήδεια ανέλαβε δράση και με τα μαγικά της κοίμισε το δράκο. Ο Ιάσονας πλησίασε, ξεκρέμασε ο δέρας από το δέντρο και το πήρε μαζί του. Οι Αργοναύτες λοιπόν κατάφεραν να αποπλεύσουν με το χρυσόμαλλο δέρας, τη Μήδεια και τον αδελφό της τον Άψυρτο.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Ο Αιήτης τον καταδίωξε με ένα άλλο πλοίο αλλά η Μήδεια έσφαξε τον αδελφό της, Άψυρτο, τον κομμάτιασε και πετούσε ένα-ένα τα κομμάτια του στη θάλασσα, οπότε ο Αιήτης έχασε πολύ χρόνο για να περισυλλέξει τα κομμάτια του γιου του και έτσι οι Αργοναύτες έφυγαν.Μετά από πολλές περιπέτειες, καθώς ο Δίας τους έστελνε συνεχώς τρικυμίες λόγω του στυγνού εγκλήματος, έφτασαν στο νησί της Κίρκης που τους εξάγνισε από το μίασμα του φόνου. Στο μεταξύ παρέπλευσαν στο νησί των Σειρήνων, τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη, τη Σικελία και έφτασαν στο νησί των Φαιάκων. Μετά την αντιμετώπιση του Τάλου στην Κρήτη, κινδύνευσαν στο Κρητικό πέλαγος. Ο Ιάσονας ικέτευσε τον Απόλλωνα να τους καθοδηγήσει. Πραγματικά ο θεός του φωτός ανταποκρίθηκε στη δέηση του ήρωα και τους οδήγησε σε μία από τις Σποράδες απ’ όπου βρήκαν το δρόμο τους για την Ιωλκό.


Η ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ  ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΥΘΟΣ

Χρυσό περιδέραιο που βρέθηκε σε αρχαίο τάφο στον Βόλο δείχνει ως τόπο προέλευσης του χρυσού την Κολχίδα. Ετσι, εξηγείται περίτρανα γιατί έγινε η Αργοναυτική Εκστρατεία και τι ακριβώς αντιπροσώπευε το Χρυσόμαλλο Δέρας, που απέσπασε ο Ιάσονας με τη βοήθεια της Μήδειας.Στο Μουσείο του Λούβρου εξετάστηκαν πρόσφατα τέσσερα δείγματα χρυσού που βρέθηκαν στη Γεωργία σε σχέση με μερικές ψηφίδες από το αρχαίο περιδέραιο που βρέθηκε σε τάφο στο Καζανάκι Βόλου και διαπιστώθηκε κοινή προέλευση. Και τα δύο αντικείμενα, το ελληνικό και το γεωργιανό, φαίνεται πως έγιναν από αλλουβιακό χρυσό ενός ποταμού της Κολχίδας.Για επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων αυτών θα επαναληφθούν οι εξετάσεις σε περισσότερα δείγματα. Αν η περαιτέρω έρευνα δείξει τα ίδια αποτελέσματα θα έχουμε μια καθαρή απόδειξη ότι οι Αργοναύτες γνώριζαν για τον χρυσό της Κολχίδας και ότι η Αργοναυτική Εκστρατεία δεν είναι απλώς ένας μύθος. Είναι ο αγώνας κατάκτησης της γνώσης μιας πλουτοπαραγωγικής μεθόδου που επηρέαζε από τότε τον κόσμο και το Χρυσόμαλλο Δέρας, η ανάπτυξη της τεχνογνωσίας περισυλλογής του χρυσού. Γι’ αυτό έκαναν το ταξίδι τους ώς τη μακρινή Κολχίδα οι Αργοναύτες, όπως οι αρχαιολόγοι υπέθεταν πάντα. Ωστόσο, η εργαστηριακή εξέταση του χρυσού θα προσφέρει εκείνες τις αποδείξεις που χρειάζονται οι επιστήμονες για να βγάλουν ασφαλή συμπεράσματα. Αυτό ακριβώς επιθυμεί και η ανασκαφέας του τάφου του Βόλου Βασιλική Αδρύμη – Σισμάνη, διευθύντρια του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών.Στα αρχικά στάδια της έρευνας στα εργαστήρια του Λούβρου είχε γίνει σαφές ότι ο χρυσός είναι ποταμίσιος. Ο χρυσός είχε μαζευτεί με τη μέθοδο του δέρματος των αιγοπροβάτων, πρακτική γνωστή στις προϊστορικές κοινωνίες.Στην περιοχή της Κασπίας Θάλασσας όπου τοποθετείται η Κολχίδα, πατρίδα της Μήδειας, υπάρχει ποταμίσιος χρυσός. Επίσης κοντά στον Βόλο έχουμε τον Γαλλικό ποταμό. Οπότε ο ποταμίσιος χρυσός θα μπορούσε να είναι και ελληνικός.Η έρευνα αυτή θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί από καιρό. Η καθυστέρησή της οφείλεται στους Γεωργιανούς που λόγω του πολέμου τους με τη Ρωσία έστειλαν μόλις προ ολίγων μηνών τα χρυσά αντικείμενα που τους είχαν ζητηθεί για τον συγκριτικό έλεγχο με τα ελληνικά.Τα ευρήματα του τάφου στο Καζανάκι του Βόλου (ανάμεσά τους και ένα χρυσό περιδέραιο με χίλιες ψηφίδες), χρονολογούνται από το τέλος του 15ου αι. π.Χ. μέχρι το τέλος του 14ο αι. π.Χ. σύμφωνα με τις ραδιοχρονολογήσεις του «Δημόκριτου». Το ενδιαφέρον είναι ότι την ίδια περίοδο οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι οικοδομήθηκαν τα πρώτα ανακτορικά συγκροτήματα γύρω από τον μυχό του Παγασητικού κόλπου. Είναι δηλαδή μια περίοδος μεγάλης προόδου στην πρώιμη αυτή εποχή. *Η ανάγνωση του βυθού των Βορείων Σποράδων και του Παγασητικού γενικότερα δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τον μύθο του Αργοναύτη Ιάσονα και τις εμπορικές σχέσεις που διατηρούσε η περιοχή με την Κολχίδα.Η ενάλια έρευνα που διεξάγεται σε εύρος που εκτείνεται από την Αμαλιάπολη ώς τις Νηές έχει εντοπίσει περίπου 14 ναυάγια και δύο πρώην χερσαίες εγκαταστάσεις, που βρίσκονται σήμερα κάτω από την επιφάνεια του νερού.Τα αποτελέσματα των ενάλιων ερευνών που πραγματοποιούνται στην περιοχή την τελευταία 35ετία, ανακοινώθηκαν κατά τη διάρκεια ημερίδας που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στον Βόλο.

ΈΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥΣ ΒΥΘΙΣΜΕΝΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ

Ενας από τους σημαντικότερους βυθισμένους οικισμούς που έχουν εντοπιστεί, ανήκει στη μέση εποχή χαλκού, χρονολογείται περίπου στα 1700 π.Χ. και βρίσκεται σε βάθος σχεδόν 1 μέτρου. Η επιφανειακή έρευνα που διεξάγεται σε πρώτη φάση παραπέμπει σε θραύσματα αγγείων, τμήματα τοίχων καθώς και κιβωτιόσχημους τάφους κατασκευασμένους από σχιστόλιθους, ενώ αναμένεται η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων στο μέλλον.Εντυπωσιακά είναι τα δεδομένα που συνθέτουν τα πολυάριθμα ναυάγια της περιοχής, κυρίως, δε, όσα εντοπίζονται στη Σκόπελο και την Αλόννησο, περιοχή που αποτελούσε από αρχαιοτάτων χρόνων κομβικό σημείο για τα καράβια που κατευθύνονταν προς τον Εύξεινο Πόντο.Τα αρχαιολογικά ευρήματα, αμφορείς, σφραγίσματα αμφορέων και άλλα, τεκμηριώνουν ουσιαστικά τον μύθο του Ιάσονα και των Αργοναυτών, επιβεβαιώνοντας τους εμπορικούς δεσμούς που είχαν αναπτυχθεί με την Κολχίδα.Εντυπωσιακά δεδομένα συνθέτουν το αρχαίο ναυάγιο που έφεραν στο φως οι έρευνες της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στην περιοχή του θαλάσσιου πάρκου των Βορείων Σποράδων.Θεωρείται δε το πλουσιότερο από τα ναυάγια τα οποία έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα στις Βόρειες Σποράδες και χρονολογείται στα κλασικά χρόνια, στον 4ο αιώνα π.Χ.Οι επιφανειακές διαστάσεις του ναυαγίου στα Σκάντζουρα συνηγορούν για την ύπαρξη ενός ή δύο πλοίων εμπορικού χαρακτήρα, όπως μαρτυρά εξάλλου και η ύπαρξη πολλών τύπων αμφορέων.

Posted by Theseus Aegean

Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ

Μυθικη Αναζητηση

 
Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ
Ο Σπάρτακος ήταν μονομάχος θρακικής καταγωγής, που ηγήθηκε μεγάλης επανάστασης δούλων και άλλων κοινωνικώς καταπιεσμένων ατόμων εναντίον των Ρωμαίων. Όσον αφορά στην καταγωγή του, οι περισσότεροι ιστορικοί υιοθετούν την πληροφορία του Πλουτάρχου που προσδίδει στον Σπάρτακο θρακική καταγωγή από το γένος των Μαιδών (ή Μαίδων ή Μαιδοβιθυνών, θρακικής φυλής στις όχθες του Στρυμόνα)...http://mythiki-anazitisi.blogspot.gr/2013/03/blog-post_1698.html#more

Μ. Λυμπεράκη,(1919-24/5/2001) Τα ψάθινα καπέλα, Κέδρος

Εκείνες οι Κυριακές θα μείνουν μέσα μου ατόφιες, έτσι όπως τις έζησα. Καμιά τους λεπτομέρεια δε θα λησμονηθεί. Πλησιάζαμε τον κόσμο της θάλασσας. Εμείς που ζούσαμε με τα μερμήγκια, τις σαύρες και τα βατράχια, σαστίζαμε μπρος στα κύματα. Αφήναμε τα καβούρια να μπήγουν τις δαγκάνες τους μέσα στη σάρκα μας για ν' ανακατωθεί η αλμύρα με το αίμα μας. Και τα ψάρια ν' αγγίζουν τα κορμιά μας για να νιώσουμε πόσο κρύα είναι. Κι ευχόμασταν να βρεθεί στο πέρασμα μας μια ρουφήχτρα που θα μας έδινε τη γλύκα του θανάτου, χωρίς όμως να πεθάνουμε.
Η Μαρία κολυμπούσε πλαγιαστά, γυναικεία όπως λένε. Έμενε για λίγο μέσα στο νερό κι ύστερα ξάπλωνε ανάσκελα στον ήλιο. Ηρεμούσε, γλύκαινε το πρόσωπό της, δε μιλούσε δυνατά ούτε γελούσε ·το περπάτημά της γινόταν παιδιάτικο, το στήθος της μίκραινε, τα μάτια της παίρναν μια λαμπερή διαφάνεια. Τι αγνή που είσαι τις Κυριακές. Μαρία... Η γη με τις αναθυμιάσεις της και την κρυμμένη λάβα της σ' ερεθίζει, σε προκαλεί να της μοιάσεις, οι γέννες της σου θυμίζουν το χρέος σου, είσαι γυναίκα σού λεν. Αν μπορούσες να λευτερωθείς απ' όλα αυτά, να νιώσεις την υπέρτατη ουδετερότητα της θάλασσας.
Κι η Ινφάντα άλλαζε· λες και τα μάτια της γίνονταν πιο λοξά. Γελούσε με το καθετί, ανόητα, κι έκανε κινήσεις περιττές, πείραζε τον πατέρα και το θείο Αγησίλαο και δε στεκόταν λεπτό. Έλειπε βέβαια κι η θεία Τερέζα.
Με την Έλλη ξανοιγόμαστε πολύ. Όταν γυρίζαμε στην αμμουδιά, η σάρκα μας ήταν σφιχτή, η ανάσα μας εύκολη. Δεχόμασταν τον ήλιο, τρώγαμε ψωμί κι αχλάδια, κι ευχαριστούσαμε το Θεό. Ο θείος Αγησίλαος τότε άρχιζε τις μεσολογγίτικες ιστορίες του.

Μ. Λυμπεράκη,(1919-24/5/2001) Τα ψάθινα καπέλα, Κέδρος
φωτογραφία απο http://anastasiag.pblogs.gr/

Η ΤΕΧΝΗ ΤῆΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ τοῦ Σωτήρη Τριβιζᾶ

Η ΤΕΧΝΗ ΤῆΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
τοῦ Σωτήρη Τριβιζᾶ

Πρόκειται γιά μιά σχεδόν λησμονημένη τέχνη. Χιλιάδες βιβλία γράφονται καί διαβάζονται κάθε χρόνο, ἐλάχιστοι εἶναι ὅμως οἱ ἄνθρωποι πού ἀναγιγνώσκουν: ἐκεῖνοι δηλαδή πού ἀναγνωρίζουν σ’ ἕνα βιβλίο μιά ἄγνωστη πλευρά τοῦ ἑαυτοῦ τους, μιά ξεχασμένη αἴσθηση ἤ μιά συγκίνηση πού ἔρχεται στήν ἐπιφάνεια μέ τή διακριτική μεσολάβηση τοῦ συγγραφέα. Αὐτοί, οἱ ἀληθινοί ἀναγνῶστες, καμμιά σχέση δέν ἔχουν μέ ὅσους περιδιαβάζουν στίς σελίδες ἑνός βιβλίου. Εἶναι οἱ τελευταῖοι μιᾶς φυλῆς ἡ ὁποία ἀναγνωρίζεται ἀκόμα ἀπό τό τυπικό μιᾶς τελετῆς πού ἐπαναλαμβάνεται ἀπαράλλαχτη ἐδῶ καί αἰῶνες.
Ὁ ἀναγνώστης διαλέγει ὁ ἴδιος τά βιβλία του. Τό βιβλιοπωλεῖο εἶναι ὁ φυσικός του χῶρος, τό δεύτερο σπίτι του. Ἀφοῦ παραπλεύσει τούς φορτωμένους πάγκους, ὁ ἀναγνώστης κατευθύνεται στά σκονισμένα ράφια. Ξέρει καλά πώς κάτω ἀπ’ τή σκόνη, μέσα στήν ἀδιαφορία καί τήν ἐγκατάλειψη, περιμένουν οἱ πραγματικοί θησαυροί, ὅπως τά ἐκλεκτά κρασιά πού παλαιώνουν στήν κάβα. Ἐκεῖ ἀφήνει τό μάτι του νά πλανηθεῖ σέ τίτλους, ὀνόματα συγγραφέων, λέξεις καί χρώματα. Ὅταν κάποιο βιβλίο τραβήξει τήν προσοχή του, τό κατεβάζει ἀπ’ τό ράφι καί τό ξεφυλλίζει μέ ἀνυπόμονα χέρια. Διαβάζει τό ὀπισθόφυλλο, τό βιογραφικό σημείωμα τοῦ συγγραφέα, κάποιες τυχαῖες περικοπές. Ὁ ἀναγνώστης προσέχει ἀκόμα τά τυπογραφικά στοιχεῖα, τήν εἰκόνα καί τό στήσιμο τοῦ ἐξωφύλλου, τήν ποιότητα τοῦ χαρτιοῦ. Μερικοί ἀναγνῶστες συνηθίζουν νά βυθίζουν τή μύτη τους μέσα στίς σελίδες ἑνός βιβλίου καί ν’ ἀπολαμβάνουν τό ἄρωμα τῆς τυπωμένης μελάνης. Μολονότι αὐτό γίνεται συνήθως στά κρυφά, πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι ἀποτελεῖ μία καθ’ ὅλα νόμιμη πράξη. Τό βιβλίο ἀπευθύνεται σέ ὅλες τίς αἰσθήσεις μας, κι αὐτό εἶναι κάτι πού τό ξέρει καλά ὁ ἀναγνώστης.
Ὁ ἀναγνώστης διαβάζει πάντοτε μόνος. Γνωρίζει πώς ἡ ἀνάγνωση εἶναι μιά διαδικασία πού, ὅπως μιά δύσκολη καί ἀπαιτητική ἐρωμένη, ἀξιώνει ὁλόκληρη τήν προσοχή του. Φροντίζει, λοιπόν, νά ἐξασφαλίσει τήν ἀπόστασή του ἀπό τήν πραγματικότητα προκειμένου νά βυθιστεῖ ἀπερίσπαστος σ’ ἕναν καινούργιο κόσμο. Ἡ ἀνάγνωση σέ παραλίες, καφενεῖα, μέσα μαζικῆς μεταφορᾶς, παγκάκια πάρκων καί, γενικά, σέ πολυσύχναστα μέρη, εἶναι μιά προβληματική μορφή ἀνάγνωσης. Πράγματι, ἀρκεῖ ἕνας θόρυβος, μιά φωνή, ἡ ἄκαιρη παρέμβαση τοῦ σερβιτόρου, γιά νά ραγίσει ὁ κόσμος πού ὁ ἀναγνώστης οἰκοδομοῦσε μέσα του. Γι’ αὐτό ὁ ἀναγνώστης διαβάζει κατά μόνας στό ἥσυχο περιβάλλον τοῦ σπιτιοῦ του. Ἄλλες φορές μπορεῖ κατά τήν κρίση του νά ἐπιλέξει μιά ὄχι ἰδιαίτερα ἀναπαυτική πολυθρόνα στό σαλόνι ἤ μιά ἁπλή καρέκλα στό δροσερό μισοσκόταδο τῆς κουζίνας. Ἡ ἀνάγνωση στό κρεβάτι ἤ στόν καναπέ, μολονότι χαίρει ἰδιαίτερης προτίμησης ἀπό μιά ὁρισμένη κατηγορία ἀναγνωστῶν πού διακρίνονται γιά τή σωματική νωθρότητά τους, δέν ἐνδείκνυται, διότι οὐσιαστικά ὑποθάλπει καί τήν πνευματική νωθρότητα τοῦ ἀναγνώστη.
Ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά συνοδεύσει τή διαδικασία τῆς ἀνάγνωσης μέ ὁρισμένα ἄλλα μέσα: τσιγάρο, πίπα, ποῦρο γιά τούς καπνιστές, ἀφεψήματα ἱκανά νά σβήσουν τή δίψα καί νά ἐνισχύσουν τήν ἀπόλαυση. Ἀνάμεσα στά τελευταῖα τά πλέον ἐνδεδειγμένα εἶναι τό τσάι καί ὁ καφές, πού κρατοῦν τόν ἀναγνώστη σέ ἐγρήγορση χωρίς νά τοῦ στεροῦν τίς πνευματικές του δυνάμεις. Ἀπεναντίας, πρέπει νά ἀποφεύγεται τό ἀλκοόλ, πού θολώνει τήν κρίση καί μειώνει τήν ἱκανότητα τῆς ἀντίληψης. Ὁρισμένοι ἀναγνῶστες προτιμοῦν νά διαβάζουν τά βιβλία τους μέ τή διακριτική συντροφιά τῆς μουσικῆς. Σ’ αὐτή τήν περίπτωση, ὅμως, ὁ ἀναγνώστης ὀφείλει νά εἶναι ἰδιαίτερα προσεκτικός στίς μουσικές ἐπιλογές του. Ἡ μουσική πρέπει νά περιορίζεται στόν συνοδευτικό της ρόλο καί σέ καμμιά περίπτωση δέν ἐπιτρέπεται ν’ ἀποσπᾶ τήν προσοχή τοῦ ἀναγνώστη.
Ὁρισμένοι ἀναγνῶστες προτιμοῦν τά ἄκοπα βιβλία, γιατί τούς δίνουν τήν εὐκαιρία μιᾶς πρώτης σωματικῆς ἐπαφῆς πού προηγεῖται τῆς διαδικασίας τῆς ἀνάγνωσης. Ὅπως αὐτοί πού προτιμοῦν τό ἐκλεκτό κρασί, θέλουν νά συμμετέχουν οἱ ἴδιοι στό μυστικό τῆς ἀποσφράγισης ἑνός καλοῦ βιβλίου. Γι’ αὐτό ὁ ἀναγνώστης εἶναι πάντα ἐφοδιασμένος μ’ ἕναν κοφτερό χαρτοκόπτη ἤ ἕνα κοινό μαχαίρι πού τό γλιστράει τρυφερά ἀνάμεσα στίς σελίδες τοῦ βιβλίου προσέχοντας νά μήν τό πληγώσει. Ἐνῶ κόβει τίς σελίδες, ὁ ἀναγνώστης ἐξετάζει μέ τήν ἄκρη τῶν δακτύλων τήν ὑφή τοῦ χαρτιοῦ, τό βάρος καί τήν πυκνότητά του, καί ἐπιτρέπει στό βλέμμα του νά πλανηθεῖ ἀνάμεσα στίς τυπωμένες σειρές λαμβάνοντας ἔτσι μιά πρώτη γεύση ἀπ’ τό βιβλίο, ἀκριβῶς ὅπως ὁ γευσιγνώστης στριφογυρίζει στό στόμα του μιά γουλιά ἀπό τό ἐκλεκτό ποτό μέχρι νά νιώσει ν’ ἀναδεικνύεται τό ἄρωμά του.
Ὁ ἀναγνώστης διαβάζει ἀργά, προσπαθώντας νά ἐναρμονίσει τόν ρυθμό τῆς ἀνάγνωσης μέ τούς ἐσωτερικούς ρυθμούς τῆς ἀφήγησης. Πολλές φορές ἀπολαμβάνει δύο καί τρεῖς φορές τήν ἀνάγνωση κάποιας σελίδας ἤ ἀφήνεται σέ μιά μυστική ὀνειροπόληση, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ μέρος τῆς σχέσης πού ἀναπτύσσεται μεταξύ ἐκείνου καί τοῦ συγγραφέα. Ὁ ἀναγνώστης ἔχει τήν ἱκανότητα νά διαβάζει ἀκόμα καί ἀνάμεσα στίς γραμμές, γιατί ξέρει ὅτι αὐτές οἱ μικρές σιωπές πού δημιουργοῦνται στά κενά τῆς ἀφήγησης εἶναι ἀποκλειστικά δικός του χῶρος: χῶρος γιά νά συλλογιστεῖ, γιά νά δημιουργήσει, γιά νά ὀνειρευτεῖ. Ποτέ ὁ ἀναγνώστης δέν ἀφήνει ἀδιάβαστες σελίδες γιά νά φτάσει πιό σύντομα στό τέλος τοῦ βιβλίου. Γιά τόν ἀναγνώστη σημασία ἔχει τό ταξίδι, ὄχι ὁ προορισμός.
Ὁ ἀναγνώστης ξέρει πώς ἕνα καλό βιβλίο πρέπει νά διαβάζεται ἀπνευστί, μέσα σέ μιά ἰδιαίτερη κατάσταση πού λίγο ἀπέχει ἀπό τόν πυρετό ἤ τή μέθη. Ἐάν κάποιο βιβλίο, λόγω μεγέθους, δέν εἶναι δυνατόν νά ὁλοκληρωθεῖ σέ μία καί μόνη ἀνάγνωση, τότε ὁ ἀναγνώστης κατατρύχεται ἀπό μιά παράξενη ἔξαψη, εἶναι ἀπρόσεχτος στίς καθημερινές ἀσχολίες του καί καταδιώκεται ἀπό τήν ἔμμονη ἰδέα τοῦ βιβλίου. Μέ σπουδή βιάζεται ν’ ἀπαλλαγεῖ ἀπό τίς βιοτικές του μέριμνες καί νά ἐξοικονομήσει τόν ἀπαραίτητο χρόνο γιά νά ὁλοκληρώσει τήν ἀνάγνωση. Ἀρκετοί ἀναγνῶστες προτιμοῦν νά θυσιάσουν τόν ὕπνο τους προκειμένου νά τελειώσουν τήν ἀνάγνωση ἑνός συγκεκριμένου βιβλίου. Ὡστόσο, ὅταν ἡ νύστα βαραίνει τά βλέφαρα, ὁ ἀναγνώστης δέν εἶναι σέ θέση νά συλλάβει ὅλες τίς ἀποχρώσεις τῆς ἀφήγησης, τή διαύγεια καί τή στιλπνότητα τοῦ ὕφους. Ὁ ἀναγνώστης θεωρεῖ τήν ἀνάγνωση ὡς τήν ὑψηλότερη μορφή ἀπόλαυσης καί ἀρνεῖται νά ὑποκύψει σέ τέτοιες ψυχαναγκαστικές διαδικασίες. Ἐπίσης, ὁ ἀναγνώστης νιώθει βαθιά περιφρόνηση γιά ὅσους ἀντιμετωπίζουν τήν τέχνη τοῦ λόγου ὡς μιά μορφή δραστικοῦ ὑπνωτικοῦ καί ἀρνεῖται νά διαβάσει «γιά νά νυστάξει».
Τυχαίνει κάποτε ὁρισμένα βιβλία ν’ ἀντιστέκονται στήν πράξη τῆς ἀνάγνωσης. Ὁ ἀναγνώστης πλήττει, δυσανασχετεῖ, χασμᾶται, συλλαμβάνει τόν ἑαυτό του νά παραβλέπει παραγράφους ἤ ἀκόμα καί ὁλόκληρες σελίδες τοῦ βιβλίου. Δύο πράγματα εἶναι πιθανόν νά συμβαίνουν: ἤ τό βιβλίο εἶναι πράγματι κακό, ὁπότε ὁ ἀναγνώστης δικαιοῦται νά τό ἐνταφιάσει στή βιβλιοθήκη του ἀναλογιζόμενος μέ πίκρα τήν ἀστοχία τῆς ἐπιλογῆς του, ἤ ὁ ἴδιος δέν εἶναι ἀκόμα ἕτοιμος γιά τήν ἀνάγνωση τοῦ συγκεκριμένου βιβλίου. Σ’ αὐτή τή δεύτερη περίπτωση ὁ ἀναγνώστης ἐπανέρχεται μετά ἀπό μῆνες ἤ καί χρόνια καί ἀνακαλύπτει στό βιβλίο πού δέν κατόρθωσε νά διαβάσει ἕνα αὐθεντικό ἀριστούργημα. Τό δέχεται χωρίς ἔκπληξη, γιατί ὁ ἀναγνώστης ξέρει ὅτι κι αὐτός ὡριμάζει, ὅπως ἀκριβῶς καί τά βιβλία.
Ὁ ἀναγνώστης ἀγαπᾶ καί φροντίζει τά βιβλία του. Διαβάζει προσεκτικά, ἀποφεύγοντας νά διπλώσει τή ράχη τους ἤ νά τσακίσει τίς σελίδες τους καί συχνά ἀντιστέκεται στόν πειρασμό νά ὑπογραμμίσει κάποια ἀποσπάσματα πού τοῦ προκαλοῦν ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον. Ὡστόσο, ἡ βιβλιοθήκη του δέν ἀποτελεῖ μέρος τῆς τυπικῆς ἐπίπλωσης τοῦ σπιτιοῦ. Εἶναι ἕνας ζωντανός χῶρος, ὅπου συχνά συμβαίνει νά βασιλεύει τό χάος.
Ἡ ἀνάγνωση εἶναι μιά τέχνη τῆς ἀπόλαυσης καί ὡς τέχνη ἀσκεῖται ἀπό τούς μυημένους. Αὐτοί, οἱ ἀληθινοί ἀναγνῶστες, εἶναι οἱ τελευταῖοι μιᾶς φυλῆς πού σήμερα ἀπειλεῖται μέ ἐξαφάνιση. Γιατί ποιός εἶναι πρόθυμος στίς μέρες μας νά ἐντρυφήσει στά μυστικά μιᾶς σχεδόν λησμονημένης τέχνης;

[Ἀπό τή συλλογή δοκιμίων τοῦ Σωτήρη Τριβιζᾶ Τό Πνεῦμα τοῦ Λόγου, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2000. Το βιβλίο είναι εκτός κυκλοφορίας.]

[εικόνα: Marcel Jules Gingembre d’Aubépine, 1886, “Les joies du bibliophile”]