Αγγειόσπερμο,
δικότυλο, πολυετές φυτό η ματζουράνα (Ορίγανον η μαντζουράνα, λατ.
Origanum majorana) ανήκει στην τάξη λαμιώδη και στην οικογένεια
χειλανθή. Φυτό ποώδες με πολλές παραφυάδες, με φύλλα μικρά και μυρωδάτα,
συγγενικό της ρίγανης. Τα άνθη της είναι φαιά με λέπια. Ανθίζει από
Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο.
Ιθαγενές των
χωρών της Μεσογείου με 6 είδη ποωδών φυτών. Το πιο σημαντικό είδος είναι
η ματζουράνα ορίγανο ή κοινή, το ύψος της φτάνει τα 60 εκατοστά, ο
βλαστός είναι τετραγωνικός, πολύκλαδος. Τα φύλλα της είναι μικρά,
αντίθετα, χνουδωτά, ωοειδή και έχουν μία χαρακτηριστική όμορφη οσμή
λεβάντας. Τα άνθη της είναι μικρά λευκού χρώματος. Τα φύλλα της
χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό, συνήθως στο κρέας και το ψάρι, αλλά και
ως αφέψημα. Από τα φύλλα του φυτού λαμβάνεται αιθέριο έλαιο που
χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και αντισπασμωδικό ενώ έχει χρήσεις και
στην αρωματοποιία.
Στην Ελλάδα η
ματζουράνα υπάρχει σαν αυτοφυές φυτό , ωστόσο είναι γνωστή από τα αρχαία
χρόνια όπου την χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο κατά στομαχικών και
εντερικών ενοχλήσεων. Ο Γαληνός προτρέπει την χρήση της ως χωνευτικού. Ο
Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε σαν αντισηπτικό. Σήμερα καλλιεργείται ως
καλλωπιστικό και αρωματικό φυτό σε γλάστρες και κήπους.
Η μαντζουράνα χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, την μαγειρική, την ζαχαροπλαστική και σαν θεραπευτικό υλικό.
Στον ξένο τύπο έχει γραφτεί : απορούμε γιατί πεθαίνουν οι Έλληνες από την στιγμή που αυτοφύεται η μαντζουράνα.
Χρήση:
Ως αφέψημα, βράζουμε λίγα λεπτά ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε
ένα μπρίκι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι. Ως έγχυμα:
ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι με καυτό νερό. Το
αφήνουμε 10 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.
Το ρόφημα
καταπραΰνει τους πονοκεφάλους, ιλίγγους, βοηθά στις νευρικές παθήσεις,
καταπραΰνει το βήχα και τον πόνο των δοντιών, βοηθά σε πόνους
ρευματισμών, σε εντερικές διαταραχές και πόνους της κοιλιάς.
Οι
ανθισμένες της κορυφές χρησιμοποιούνται ως αρωματικό στην κουζίνα. Από
αυτές βγαίνει και το έλαιο που χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική και
στην αρωματοποιία.
Εξωτερικά βοηθά
στην αντισηψία των τραυμάτων. Αφέψημα μαντζουράνας στο νερό του μπάνιου
καταπραΰνει και τονώνει (βράζουμε 100γρ. ρίγανης σε 1 λίτρο νερό).
Αιθέριο έλαιο: 3-4
σταγόνες σε μία κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα. Το έλαιο
χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Οι ιδιότητες
της μαντζουράνας είναι ίδιες με αυτές του θυμαριού και της μέντας. Η
μαντζουράνα είναι πιο γνωστή για τις στομαχικές της ιδιότητες ως
χωνευτικό και καταπραϋντικό για τους στομαχοπόνους. Είναι όμως και
ηρεμιστικό και σε μεγάλες δόσεις ναρκωτικό .
Είναι
πολύ καλό αναλγητικό σε μυϊκούς πόνους, διαστρέμματα, στραμπουλήγματα
και νευραλγίες. Επίσης είναι έξοχο αντίδοτο στα μικρόβια του τυφοειδούς
πυρετού.
Για τις
παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος θεωρείται αποχρεμπτικό, εφιδρωτικό
και ευεργετικό για το νευρικό βήχα, το κρυολόγημα, τις αμυγδαλές, τη
βρογχίτιδα, το άσθμα .
Για τις
ανωμαλίες του πεπτικού συστήματος είναι χωνευτικό, σπασμολυτικό,
αντιεμετικό, ανακουφίζει από το μετεωρισμό και τη δυσπεψία, διεγείρει το
συκώτι και τη σπλήνα .
Είναι ακόμη
διουρητικό, αγγειδιασταλτικό, υποτασικό, αντιδιαβητικό, αλλά και
ευεργετικό σε νευρικής φύσεως παθήσεις, υπερευαισθησία, νευρασθένεια,
ψυχασθένεια, άγχος, αϋπνίες, ημικρανίες, ίλιγγο, επιληψία, απώλεια
μνήμης. Σε εξωτερική χρήση είναι επουλωτικό, παυσίπονο σε ρευματισμούς
και πονόδοντο.