Ο
Χώνος, είναι η γνωστή καταβόθρα στη βόρεια πλευρά του Οροπεδίου
Λασιθίου, που χιλιάδες χρόνια, καταπίνει τα νερά της βροχής, ξεδιψώντας
όλους εμάς, που ζούμε στους πρόποδες του ορεινού όγκου των Λασιθιώτικων
βουνών. Και για χιλιάδες χρόνια, μαζί με το νερό και από το Οροπέδιο
Καθαρού, κατάπινε και τα χώματα που μεταφέρονται από τα δύο οροπέδια,
μαζί με κλαδιά, ή άλλα απόβλητα της φύσης. Όμως τα τελευταία χρόνια με
την άναρχη ανάπτυξη και τα κακά συνήθεια όλων, στο Χώνο, όπως βλέπετε
και στη φωτογραφία, καταλήγει μεγάλο μέρος των σκουπιδιών που αφήνεται
όπου δη, σε χωράφια και ρεματιές.
Επιπλέουν,
βαρέλια, πλαστικά, ξύλα, κουτιά διάφορα, τενεκέδες, περιτώμματα των
ζώων που βόσκουν και ότι βάλει ο νους του ανθρώπου.
Μπορεί
η ανάπτυξη, στην Ελλάδα και στη Κρήτη, να ανέβασε το επίπεδο διαβίωσης,
δεν υπήρξε όμως αντίστοιχη άνοδος ουσίας στο μορφωτικό επίπεδο των
"αναπτυχθέντων", με αποτελέσματα όπως αυτό που βλέπετε!
Επειδή
ο κάμπος του Λασιθίου πλημμύριζε και τα νερά σχημάτιζαν λίμνη
καταστρέφοντας την παραγωγή, οι Βενετοί έκαμαν αποστραγγιστικά Γραμμικά έργα αποστραγγίσεωςτις γνωστές Λίνιες, (μεγάλα
χαντάκια), είναι ένα ακόμα αξιοθέατο του Οροπεδίου και τότε είχαν
καταφέρει να μετατρέψουν την περιοχή σε έναν απέραντο σιτοβολώνα. Λίνιες
θα συναντήσετε σε οποιοδήποτε σημείο του Οροπεδίου.
Γεωμορφολογικά, ο Χώνος είναι ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρον σχηματισμός. Θα τον καταλάβετε αμέσως μόλις πλησιάσετε στην περιοχή, εφόσον από μακριά ακόμη ξεχωρίζει ένας μεγάλος ασβεστολιθικός βράχος με
κοκκινόμαυρες αποχρώσεις που υποδηλώνουν ότι παλαιότερα είχε
κατακερματιστεί και υποχωρήσει μεγάλο μέρος του πετρώματος,
αποκαλύπτοντας μέρος από το εσωτερικό του που αργότερα χρωματίστηκε από
τα οξείδια του σιδήρου και την υγρασία. Στο ίδιο σημείο διακρίνεται ένα βύθισμα του εδάφους από όπου και παροχετεύονται τα νερά.
Η υποψία ότι από εκεί και μέσα υπάρχουν σπηλαιώδεις αγωγοί,
οδήγησαν ομάδα σπηλαιολόγων στην εξερεύνησή του, το 2001, χρονιά που
«άνοιξε» η είσοδος του Χώνου. Δυστυχώς, η προσπέλαση στον υπόγειο αγωγό
δεν ήταν δυνατή πέρα από τα 20 μ. όπου έκλεινε από χώμα και άλλα φερτά
υλικά.
Όταν
όμως έρθει το πλήρωμα του χρόνου και φτάσει στο Οροπέδιο ο αγωγός που
θα μεταφέρει το νερό στο φράγμα Αποσελέμη, δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό
το φαινόμενο, ούτε βέβαια μπορεί να συνεχιστεί η αλόγιστη χρήση
φυτοφαρμάκων. Και τότε πολλοί θα πρέπει να ξεχάσουν τις κακές συνήθειες.
Η προσγείωση στη πραγματικότητα θα είναι επώδυνη. Διότι, η γη είναι από
μόνη της είναι ένα τεράστιο φίλτρο νερού, το οποίο όμως δεν θα υπάρχει
για τις ποσότητες που θα πηγαίνουν στο φράγμα. Και τότε.......
