Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2016

Κρητική διάλεκτος και κρητικό γλωσσάρι

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
 
Η κρητική διάλεκτος είναι μία διάλεκτος της νέας ελληνικής που ομιλείται στην Κρήτη. Κατά τον ύστερο μεσαίωνα η διάλεκτος του νησιού εξελίχθηκε σε λόγια…
share-news.gr

Κρητική διάλεκτος και κρητικό γλωσσάρι

Η κρητική διάλεκτος είναι μία διάλεκτος της νέας ελληνικής που ομιλείται στην Κρήτη.
Κατά τον ύστερο μεσαίωνα η διάλεκτος του νησιού εξελίχθηκε σε λόγια γλώσσα, και εκφράστηκε μέσα από την ποίηση του Κορνάρου του Χορτάτση και άλλων, το κρητικό θέατρο και τα λαϊκά τετράστιχα -μαντινάδες- των οποίων η θεματολογία μπορεί να είναι από σκωπτική έως φιλοσοφική. Σήμερα η κρητική διάλεκτος δεν κινδυνεύει με εξαφάνιση, όπως συχνά συμβαίνει σε μειονοτικές διαλέκτους που δεν διδάσκονται, καθώς κυρίως στο νότο, αποτελεί την μόνη προφορική γλώσσα και συνεχίζει και να εξελίσσεται. Η κρητική διάλεκτος ομιλείται εκτός από την Κρήτη, στο χωριό Χαμιντιέ της Συρίας και στα παράλια της Μικράς Ασίας όπου εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι Κρητικοί το 1923.
  • Στην κρητική διαλέκτο οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών μπορούν να μπαίνουν πριν και μετά το ρήμα σχεδόν σε οποιαδήποτε περίπτωση, σε αντίθεση με την νέα ελληνική και την καθαρεύουσα, παραδείγματα: κατέχω το, ξανοίγω σε, μανίζω ντως, γρικώ ντου, ετα το χτύπα, επαε τα θέσε.
  • Ο αόριστος των ρημάτων καταλήγει με τον δωριζμό –ξα αντί του -σα της νέας ελληνικής και της καθαρεύουσας, για παράδειγμα: εζίγωξα, εστέγνωξα, εστέργιωξα.
  • H κρητική διάλεκτος όντας φυσικά διαμορφωμένη, δεν επιτρέπει χασμωδίες, για παράδειγμα: τρώγω αντί του τρώω, κλαίγω αντί του κλαίω κτλ.
  • Πολλοί τύποι της γενικής πτώσης της δωρικής εγκαταλείφθηκαν στην κρητική διάλεκτο κατά το μεσαίωνα, ενώ άλλοι τύποι της ελληνιστικής περιόδου αναβίωσαν στις μέρες μας μέσα από το ενιαίο εκπαιδευτικό σύστημα στην καθαρεύουσα και στα νέα ελληνικά. Για παράδειγμα στην κρητική διάλεκτο θα λέγαμε περιφραστικά ‘’η γεύση από το αίμα’’  και ποτέ  ‘’η γεύση του αίματος’’ Η χρήση τέτοιων τύπων που έχουν αναβιώσει τεχνητά σε συνδυασμό με την κρητική διάλεκτο έχει αντιαισθητικό αποτέλεσμα.
  • Σε αντίθεση με την νέα ελληνική, στα κρητικά παίρνουν τελικό »νι» άρθρα αντωνυμίες και επιρρήματα μόνο όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν, ανεξάρτητα από το γένος και το είδους της. Για παράδειγμα Πληθυντικός: των ανθρώπω, όλω τω χωργιώ, τω μπολλώ λογιώ. Όταν ακολουθεί αρσενικό: το δάσκαλο, τον αδερφό. Άκλιτα: δε θέλω, δεν αλλάζω, μη μιλείς, μη γρικάς, μην έργας. Το επίρρημα-σύνδεσμος σαν: σα κουτέντα, σαν οψάργας,
kritika
Κρητικές λέξεις από Α
αγγέλαμος,ο      = αγρια ταγή(βρώμη)
άζουδος           =άτυχος,δυστυχισμένος,κακότυχος
αθιβολή,η          =κουβέντα,συζήτηση
αθιούν               =ανθίζουν,αθιώ=ανθίζω
αθός                  =ανθός
ακλούθιε           =ακολούθισε
ακλουθώ           =ακολουθώ
αλάργο              =μακριά
αλέτι,το             =άδικο
αλλαξ’ οπίσω     =γύρισε πίσω
αλωνάρης           =ο Μήνας Ιούλιος.ο Μήνας που ανωνεύγουν=αλωνίζουν
αμάλαγο             =δίχως πονηριά,αγνό
αμάλαγος          =άθικτος,ανέπαφος,αγνός
αματέ,η             =ματιά,αμαθιά,η=βλέμα,νεύμα,ματιά
άμε                     =πήγαινε
αμέτε                  =πηγαίνετε
αναβουλώ           =βουλιάζω
αναδώσει            =βραχεί,πάρει υγρασία
αναδίδω              =υγραίνομαι
ανάλεμα             =παραποίηση του ανάθεμα που μπαίνει να ακυρώση τη κατάρα
αναντρανίσει      =αναθρέψει
αναντρανίζω       =ανορθώνομαι,ανυψώνομαι,ανασηκώνομαι
αναπνιά               =ανάσα ,αναπνοή
αναστορούμαι     =επαναφέρω στη μνήμη μου,θυμούμαι
ανάφτει                =ανάβει
ανάφτω                =ανάβω
αναχουρχουδεύω =ανακατεύω,ανακινώ
ανέ                       =εάν,αν,αν τυχόν,εφόσον,περίπου
ανεζητώ               =ψάχνω,αναζητώ,νοσταλγώ
ανημένω              =αναμένω,περιμένω
αντάρες                =μπόρες
αντάρα                 =ομίχλη,μπόρα
αντέτι ,το             =έθιμο,συνήθεια,ιδιοτροπία
αντιδείρω            =περνώ απέναντι
αντιντέρνω          =περνώ απέναντι
αξεδιάλυτος        =αυτός που δέν έχει εξηγηθεί η φανερωθεί
αόρια                   =όρη
απογιαγέρνει       =επιστρέφει
αποδέλοιποι        =υπόλοιποι,λοιποί,απομένοντες
απόι,το                =το αγιάζι,η δροσούλα τής αυγής
αποκαμαρώνει    =θαυμάζει,καμαρώνει
αποκλαμένα        =όσα είχα αποκλάψει,τελειώνω το κλάμα
απολιχνίσαμε      =τελειώσαμε το λίχνισμα
αποσκιάζω          =κάθομαι στην σκιά,προστατεύω,καλύπτω
αποσπέρας          =αποβραδίς,απο το βράδυ,το περασμένο βράδυ
αποστειρώξω      =στραγγίξω,αποστειρώνω,στερεύω,στειρώνω,ξεραίνομαι
αποστροφές        =αναμνήσεις
αποτσακίζει        =αλλάζει κατεύθυνση
αποφανίζομαι     =επιδεικνύομαι,προβάλομαι,παρουσιάζομαι με ευπρέπεια
αργαδινή,η         =βραδυά
αρμί,το               =άκρη,κορφή,κορυφογραμμή.ψηλό σημείο,ύψωμα
αροδαμός,ο        =το νέο φύλλωμα τών δέντρων τήν Ανοιξη,νέο κλωνάρι
ασημοκουκλωμένος=σκεπασμένος με ασήμι
ασκιανάδα          =ίσκιος,ασκιανός
άσπρουγας         =ασπρόχωμα
ασφεντηλιά        =ο ασφόδελος,μικρό άγριο φυτό
ατζοπηδάς          =χοροπηδάς,εκτινάσεις τα πόδια,αναπηδάς
άφτω                  =ανάβω
άχτι,το                =απωθημένο,εκδίκηση,ανταπόδοση κακού
αβαρεσά                τεμπελιά, οκνηρία
αβατζέρνω              πλεονάζω, περισσεύω
αβιζέρνω               εφιστώ τη προσοχή καποιου, ειδοποιώ
αβοθρακός ή αφορδακός     Βάτραχος
αγαπητερά                  με αγάπη, με στοργή, συμπαθητικά
αγαπητερός               αυτός που με την συμπεριφορά του γίνεται αγαπητός
αγαστεροπιάνω          αναπτύσσομαι ομαλά
αγγελοσκιάζομαι        σκιάζομαι από τον άγγελό μου, βλέπω προμηνήματα του θανάτου μου
άγγουρος                     νεαρός, νέος
αγγουροφαίνεται        μου κακοφαίνεται
αγγριγιεύω                γίνομαι άγριος, αγριεύω, ερεθίζω κάποιον, τον εξάπτω
αγιάερτος                  αγύριστος, δεν έχει γυρίσει ακόμα
αγίδα                         συμπαράσταση, ενίσχυση
αγκαλιδέ                   ότι χωράει μια αγκαλιά
αγκανάδος                αγανακτισμένος, οργισμένος, άκεφος
αγκανάρηση             αγανάκτηση, εξόργιση
αγκανίζω               γκαρίζω, φωνάζω δυνατά
αγκίνιαστος            άθικτος, αχρησιμοποίητος
αγοϊζω                 παρεκτρέπομαι, οργιάζω
αγριμοπόδαρος          αυτός μου έχει πόδια γρήγορα και δυνατά όπως το αγρίμι
αγρουλιά               η άγρια ελιά που δεν έχει εμβολιασθεί
αδέλοιπος              αποδέλοιπος, υπόλοιπος
αδιαρίζομαι            σπεύδω , επείγομαι
αδιάρμιστος            ακατάστατος , αταχτοποίητος
αδιαφόρετος            ο μάταιος , ο ανωφελής
αδικοθανατίζω          βρίσκω κακό και άδικο θάνατο
αδυναμίζω              χάνω τις δυνάμεις μου, εξαντλούμαι σωματικά
αερινίζει              αρχίζει να πνέει δροσερός αέρας
άζουδος                άτυχος, κακότυχος
αθάλη                  θερμή στάχτη
αθιβολή                κουβέντα, συζήτηση
αθρακοβόλη             στάχτη με αναμμένα κάρβουνα
αίγα                   η γίδα
αϊπλίκι                ελλάτωμα , κουσούρι
ακάνιαστο              αμέστωτο πουλί πυ δε μπορεί να πετάξει ακόμα καλά
ακούω                  μτφ. μυρίζω
αλάργο                 μακρυά (από κάτι – κάποιον)
αλαργοξορίζω           στέλνω πολύ μακρυά, στην ξενιτιά
αλαργοξορισμένο        ξορισμένο μακριά, ξενιτεμένο μακριά
αμάλαγος               παρθενικός, αμόλευτος, απάτητος
αμάχη                  το μίσος, η έχθρα
αμοναχός               μοναχός, μόνος
αναμαζώνομαι           ησυχάζω, ηρεμώ, γυρίζω στα παλιά
ανάπλαγο               ακαλλιέργητος αγρός, η πλαγιά
ανάρια                 ισχνά, πάνω-πάνω
άνε                    αν, εαν
ανεκουλουρίδα          στριφογύρισμα, σβουριξιά
ανεργιάζω              καταλαβαίνω, το παίρνω χαμπάρι
απανοβαρτάς            ρουφιάνος, ανέντιμος
απηλογούμαι            απαντώ, αποκρίνομαι
απής                   αφού, αφότου
απόκειας               έπειτα, μετά
απόκειας               και μετά
απού                   που, όπου
αράσω                  ορμώ από αγάπη
αρμηνεύω               λέω, στέλνω μήνυμα
αρωδαμοί               τρυφεροί βλαστοί
ασάλευτος              ακίνητος , ακούνητος
ασπάλαθος              αγκαθωτό φυτό που υπάρχει στην Κρήτη
αφεδιά σου             εσύ
άφτω                   ανάβω, φλογίζομαι
Κρητικές λέξεις από Β
βαίζα,τα                   =καμώματα
βγάνει με                 =με βγάζει ,με οδηγεί
βεγγέρα,η                =κουβέντα,αποσπερίδα,η παρέα στίς αυλές
βεγγερίζει                =κουβεντιάζει τα απόβραδα στίς γειτονιές
βεγγερίζω                =αποσπερίζω
βιόλα,η                     =λουλούδι,όμορφη κοπελιά(μεταφορικά)
βλαστοσύρω            =βγάζω βλαστούς
βλαστοσύρνω          =σέρνω,πετάω βλαστούς
βλαστοσέρνω          =πετάω βλαστούς
βολά,η                     =φορά
βουλήσει                 =καταστραφεί,βουλιάξει
βουλώ                     =βουλιάζω
βούργια,βουργιάλι  =μικρός σάκος,σακίδιο που μεταφέρετε στήνπλάτη
βρουχούνται            =ακούγονται υπόκοφα
βρουχούμαι             =βρυχούμαι,μουγκρίζω
βυζαστάρι               =μωρό,μικρό,το βυζανιάρικο το απογαλακτισμένο αρνάκι
βαβαλίζω               περιποιούμαι, φροντίζω
βαβούλι                εξουσιάζω κάποιον απόλυτα πχ. (έχω κάποιον στο βαβούλι μου)
βαγίζω                 φροντίζω ιδιαίτερα κάποιον
βάγκα                  χαντάκι, μεγάλο αυλάκι
βάλια                  τα βάσανα
βαλίδικος              εύφορος , γόνιμος , καρποφόρος
βαρδαλές               μέρος αδιαπέραστο, φράγμα αδιάβατο
βαρέ                   βαριά (σαν επίρρημα) π.χ. το πήρε πολλά βαρέ
βαρεμένη               η έγκυος
βαρθακός ή αβορθακός   βάτραχος
βαρμένος               υοποθετημένος, ταχτοποιημένος
βαρμός                 το μπάσιμο, η είσοδος
βαροκαμπανίζω          είμαι βαρύς στο ζύγισμα
βαροκάρδιστη           κακή ψυχική διάθεση, στεναχώρια
βαρώ                   πληγώνω, χτυπάω
βαστώ                  προέρχομαι, κατάγομαι
βατσιναμάτης           αυτός που έχει στη μούρη του μαύρα στίγματα σαν τα βάτσινα (βατόμουρα)
βγαίνω                 ανεβαίνω (εβγήκα στο δώμα), μου αξίζει (του βγαίνει να τονε δείρουνε), μου ανήκει , μου αναλογεί (μια γυναίκα μου βγαίνει και μένα)
βγανιά                 συκοφαντία, προσβολή
βγαρτίζω               προχωρώ στην εργασία μου
βγοράδα                ορατότητα, θέα
βγορίζει               υπάρχει ορατότητα
βεζινές                η ζυγαριά
βένα                   η ίνα
βεντέμα                μεγάλη παραγωγή (συνήθως για ελιές)
βερβερίζω              μιλώ συνέχεια, φλυαρώ, ψελλίζω
βέργα                  κατσούνα, μπαστούνι
βερεσετζής             αυτός που αγοράζει με πίστωση
βίγλα                  σκοπιά, παρατηρητήριο
βιγλάτορας             αυτός που επιτηρεί, που κοιτάζει εποπτικά από ψηλά
βιλλάνος               άξεστος, απολίτιστος, χωριάτης
βιόλα                  χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει κόκκινα λουλούδια (παπαρούνα – γαρύφαλλο)
βλαντούσα              η κατσαρίδα
βλεπές                 ο αγροφύλακας
βλόγα                  η τελετή του γάμου
βοργίζει               το κτυπάει ο βοριάς
βορισματέ              το χτύπημα, το τραύμα, η πληγή
βούβα                  κοίλωμα, λάκος
βουλώ                  βουλιάζω, βυθίζομαι
βούπα                  η γόπα (το ψάρι)
βούργια                μικρό βουργιάλι
βουργιάλι              υφαντή τσάντα (ταγάρι) που έβαζαν το φαγητό της ημέρας οι βοσκοί και οι αγρότες
βραστάρι               θερμό αφέψημα
βρούχος                θόρυβος, το μουγκρητό
βρυσάλι                μικρή βρύση
βωλοσέρνω              κουβαλώ κάτι σέρνοντάς το
Κρητικές λέξεις απο Γ
γαμπάς                        =χοντρό ρούχο,επανωφόρι βοσκού με κουκούλα
γαρουφαλάτη σφαίρα  =σφαίρα περιστρόφου που στήν άκρη έχει κοψίματα
γιαίνει                          =θεραπεύει
γιαίνω                          =θεραπεύομαι,γίνομαι καλά
γδέχομαι                      =περιμένω να συμβεί
γεραντίζω                    =ευδοκιμώ.γεννώ,δημιουργώ
γ-η                               =ή
για ονομής σου           =για σένα
γιαγιέρνω                    =επιστρέφω,γυρίζω,φέρνω πίσω
γιάειντα                       =γιατί,για πιο λόγο
γιάντα                          =γιατί
γλεντίζει                      =να γλεντά,να διασκεδάζει
γνοιάζομαι                   =έχω ένοια,νοιάζομαι,ενδιαφέρομαι,φροντίζω
γνώθω                         =ξυπνώ
γραίνομαι                    =βρέχομαι,υγραίνομαι
γραίνω                         =βρέχω
γροικά                         =ακούει
γροικώ                        =ακούω,νοιώθω,αισθάνομαι,καταλαβαίνω
γροικάται                    =ακούγετε
γρυλώνω                    =γουρλώνω τά μάτια μου,απορώ
γρόσι,το                      =χρήμα,νόμισμα επι τουρκοκρατίας
γυρογιάλι                    =γιαλός,ακρογιάλι
γειαίνω ή γιάνω        βρίσκω την υγεία μου
γεμίδι                 το γέμισμα
γιαγιέρνω              επιστρέφω, γυρίζω πίσω
γιδάρης                βοσκός σε γίδες, γιδοβοσκός
γλεντοκόπισμα          το έντονο (δυνατό – άγριο) γλέντι
γράδες                 οι γριές
γρε                        η γριά
γρόθος                 η γροθιά, μτφ. (βρισιά) αυτός που είναι για γροθιές, ο βλάκας
γροικώ                 νιώθω, δίνω προσοχή, ακούω
γυρογιάλι              η ακρογιαλιά
γυρού γυρού            κυκλική συναγωγή
Κρητικές λέξεις απο Δ
δηγούμαι                        =διηγούμαι
δηγούνται                       =διηγούνται,αφηγούνται
διακονάται                      =ζητιανεύει
διακονούμαι                   =ζητιανεύω
διαρμίζομαι                    =τακτοποιώ,καθαρίζω,συγυρίζω
διαρμιστώ                      =διαχειριστώ,τακτοποιήσω
δίκαια μεσάνυχτα          =πραγματικά μεσάνυχτα
δίπλα(παίρνω)               =σειρά(παίρνω)
διπλοσφαλίζω               =διπλοκλειδώνω
δρασκελίζω                   =υπερπηδώ
δρασκελισε                   =υπερπήδησε
δώ μου                          =δώσε μου
δώσω(κάτω)                 =πέσω,θα πάρω δρόμο
δείλι                              το δειλινό
διαρμίζομαι                   καθαρίζω, τακτοποιώ
διάφορο                         η διαφορά, η καλλιτέρευση
δικώ                              αρκώ, εξασκώ
δίφορος                        αυτός που καρπίζει δύο φορές το χρόνο
δρασκελίζω                 περπατάω με μεγάλο βήμα
Κρητικές λέξεις απο Ε
εβγιά,η                         =βελτίωση καιρού
εδά                               =τώρα,πλέον
εγδέχουμου                  =καρτερούσα,περίμενα
εθρούλισε                    =σκόρπισε,θρουλώ,θρρυματίστικε,κομματιάστικε
είντα                             =τί
εκατάλησα                   =ξόδεψα,σπατάλησα
εκειά                            =εκεί
εμιλιά                           =ομιλία,μιλιά,λαλιά,φωνή
εμίσεψες                      =έφυγες
εμπόλιασε                    =εμβολίασε,έδεσε,εκέντρισε
εντάκαρα                      =ξεκίνησα,αρχίνησα
εξάνοιξα                       =κοίταξα,ξανοίγω,βλέπω,παρατηρώ
εξελάκκιζα                   = έσκαβα λάκους γύρω απο κορμούς δέντρων
εργώ                             =κρυώνω
έστεσα                          =κράτησα,σταμάτησα
εσύβασα                       =συμβίβασα
ετσά                              =ετσι
εβάρηκα                χτύπησα , πληγώθηκα , τραυματίστηκα
εβγαρσιά               έξοδος
έβγορο                 μέρος με ορατότητα
εβοσκήθηκα             χόρτασα
έγκος                  όγκος
εγόη μου               αλοίμονό μου
εδέ                    για δες
εδεπά                  κάπου εδώ
εθαραπάηκα             έφαγα και ευχαριστήθηκα
είκασι                 σαν να, ωσάν
είμητας                εκτός αν
εκειδέ                 εκεί ακριβώς
έλε μου                προπάντως, κυρίως
ελεμές                 εκλεκτός, διαλεχτός
ελιδάρος               ο ελαιοπαραγωγός
εμιλιά                 μιλιά, ομιλία
έμπανα                 και τι μ’αυτό
εμπάστε                μπείτε μέσα, περάστε
έντειμα                φάντασμα, βρικόλακας, δαιμονικό πλάσμα
εξιά                   ανεξαρτησία, ελευθερία
εσμιγιά                η συνάντηση
ετοσεσάς               τότε ακριβώς
ετόσονα                τόσο πολύ, τόσο ακριβώς
ετουδά                 σ’αυτό το μέρος
έχθρητα                η εχρθότητα, το μίσος
έχνος                  το ζώο
εχταγή                 έγνοια, έντονη επιθυμία
Κρητικές λέξεις απο Ζ
ζα,τα οζά                       =ζώα,συνήθως τα πρόβατα
ζάλο,το                          =βήμα,περπατησιά
ζάφτι                              =κουμάντο,δαμάζω,ημερώνω,ελέγχω
ζευλώνω                        =στραβώνω,τσακίζω,λυγίζω
ζυγώνω                          =διώχνω,καταδιώκω,απομακρύνω
ζαφτιγές                         ο χωροφύλακας επί Τουρκοκρατίας
ζόρες                             ζόρισμα, κίνδυνος
Κρητικές λέξεις απο Η………………………………………………
Κρητικές λέξεις απο Θ
θα γενώ                         =θα γίνω
θε να                             =θα
θένε                              =θέλουν
θεριό,το                        =θηρίο
θεριστής,ο                    =ο μήνας Ιούνιος
θέσει                            =ξαπλώσει
θέτω                             =ξαπλώνω,κοιμούμαι
θιός                              =θεός
θύμησες                       =αναμνήσεις
θύμηση                        =μνήμη,ανάμνηση
θωρώ                           =βλέπω
θαρμός                         βασκανία, μάτιασμα
θέτω                             πλαγιάζω, ξαπλώνω
θρινάκι                         το κοσκίνισμα των σταχυών στο αλώνι
Κρητικές λέξεις απο Ι
ιδώ                       δω – βλέπω
ινάτι                      το πείσμα
ίντα                       τί (χρησιμοποιείται για ερώτηση)
ίσαμε ή σάμε       μέχρι
Κρητικές λέξεις απο Κ
καερέτι                      =υπομονή
καημαθιά                   =το κάψιμο
καθα είς                     =καθένας
κακολαλεί                  =οδηγεί σε λάθος δρόμο,κακομεταχειρίζεται
κακολαλώ                  =βασανίζω,κακομεταχειρίζομαι
κακοστραθιά              =κακός,δυσκολοδιάβατος δρόμος
καλλιμέντο,το            =πρόοδος,προκοπή,καλυτέρευση
καλντιρίμι,το              =λιθόστρωτος δρόμος
καλοσειράδα              =καλή σειρά,καλής οικογένειας
καμωμένα                  =φτιαγμένα
κάνω                          =φτιάχνω
κανακίζω                   =καλοπιάνω,χαιδεύω,θωπεύω
κανελάδα,η                =ποτό απο κανέλα
καταλαγιάσει              =ηρεμίσει,ησυχάσει
κατάλυμα                    =ερείπιο,μισογκρεμισμένο σπίτι
καταλυτή                    =εξολοθρευτή
κατέχει                       =γνωρίζει,ξέρει
κάψα                          =ζέστη
καψαλίδα                   =σπίθα απο φωτιά
κι ανε                         =και άν
κιανούς(κιανενούς)   =κανενός
κοιμηθιά                    =ο τόπος που κοιμήθηκε κάποιος
κοιτάσσει                  =ξεκουράζεται,αναπαύεται
καιτάσσω                  =κοιμούμαι στήν φωλιά μου,ξεκουράζομαι
κονάκι,το                   =σπίτι,κατοικία
κονεύει                      =φιλοξενείται
κοντό                         =άραγε ,μήπως ,τάχα
κοπέλι,το                   =το αγόρι,το μικρό παιδί
κοπελιδάκι                 =το μικρό παιδάκι
κουζουλάδα               =ανοησία,τρέλα,τόλμη
κουκοσάλι                  =χαλάζι
κουλαντρίζει               =κάνει κουμάντο
κουλαντρίζω              =παλεύω,εξουσιάζω,διευθύνω
κουλέδες                    =πύργοι
κουλές                       =πύργος
κρεμάται                    =κρέμεται,αποκρεμιέται
κρούβγει                    =δυσκολεύει τήν αναπνοή
κρούβγω-ομαι           =στερώ τόν αέρα,αποπνίγω,πνίγομαι
κρυγιότη,η                =τό κρύο,τό ψύχος
καβρός                 ο κάβουρας
κακοβολιά              ανώμαλος δρόμος
καματερό               καλλιεργημένος αγρός, πεδιάδα
καμνιώ                 κλείνω τα μάτια
Καντής                 ο δικαστής επί Τουρκοκρατίας
καταδιά                η αποκατάσταση, η τακτοποίηση
κατάσαργα              επί της σάρκας
κατέ(χ)ω               ξέρω, γνωρίζω
κάτης                  ο γάτος
κατούνα                σπίτι βοσκού στο βουνό (λέγεται και κονάκι)
κατσούλα               η γάτα
καψάλι                    (γίνομαι καψάλι) καίγομαι
κεράς η ζώνη           ουράνιο τόξο
κλησίδι                     μικρό εκκλησάκι
κοκλιομπάντουρο        το όστρακο του σαλιγκαριού
κολάι                        το κουμάντο, ο λογαριασμός
κονάκι                     σπίτι βοσκού στο βουνό (λέγεται και κατούνα)
κοντό                      άραγε, μήπως
κοντό κοντό            περίπου
κόπιασε                     πρόσκληση στο σπίτι
κουζουλάδα             τρέλλα, χαζομάρα
κουλαντρίζω            καταφέρνω κάτι, τα βγάζω πέρα
κούμος       μικρό κτίσμα στο βουνο που χρησιμοποιεί ο βοσκός για να βάλει 1-2 ζώα
κουρνιάζω                 ρουβάζω, χώνομαι στην αγκαλιά, ραφώνει στη
αγκαλιά,                    προστατεύεται σε υπήνεμο έρος
κουφοβράζω            επιθυμώ, έχω έντονο πόθο που δεν εξωτερικεύεται
κοχλιός ή χοχλιός    σαλιγκάρι
κρημνός                   ο γκρεμός
κριγιός                     το κριάρι
κρυγιό                      κρύο, δροσερό
κρυγιότι               το κρύο, κρύος καιρός (κάνει κρύο)
Κρητικές λέξεις απο Λ
λαλεί                        =οδηγεί
λιανοχοχλιός           =μικρό σαλιγκάρι
λιγάνεις                   =λιγοστέψεις
λιχνίζω                    =διαχωρίζω στο αλώνι τόν καρπό απο τα άχυρα
λογούμαι                 =θεωρούμαι,λογαριάζομαι,υπολογίζομαι
λοισμός                   =συλλογισμός,σκέψη
λυρομπαντουρίζει   =παίζει λύρα
λύρου-λύρου           =κοντυλιές τής λύρας(ποιητική έκφραση)
λαθούρι                η φάβα
λάτρα                  καθαριότητα, δουλειές του σπιτιού
λεπιδοχώματα           χώμα από το οποίο φτιάχνουν τα πιθάρια και τα κεραμικά
λιγώνω                 δοκιμάζω, γεύομαι
λιοπύρι                ημέρα με πολύ μεγάλη θερμοκρασία
λογάμαι                περνιέμαι, περνάω για…
λογιάζω                σκέφτομαι, βάζω στο νου μου
λούσα                  πολυτελή ρούχα και κοσμήματα

Κρητικές λέξεις απο Μ
μαγαρίζω             αλλοιώνω, καταστρέφω
μαϊνάρω              ησυχάζω, κοπάζω, γαληνεύω
μαλέ                   καυγάς, φιλονικία
μαρακλής             αυτός που έχει μεράκι(α) – αυτός που γλεντάει χωρίς να παρεκτρέπεται
μαργώνω              ξεπαγιάζω, κρυώνω
μερακλίκι           το μεράκι η αγάπη για αυτό που κάνω
μισεμός              η αναχώρηση
μιτάτο                 κτίσμα στο οποίο γίνονται τυροκομικές εργασίες
μονοπαντώ         συγκεντρώνω σε ένα μέρος
μουζούρι          παλιά Κρητική μονάδα μέτρησης (1 μουζούρι ήταν περίπου 5 οκάδες)
μπάντα                 πλευρά, περιοχή
μπαντούρα              καπάκι όστρακου
μπαξές                 περιβόλι, κήπος
μπεγεντίζω             συμπαθώ, θαυμάζω
μπελί είναι            είναι φανερό
μπεσαλίδικος           ο ντόμπρος, ο ευθύς, ο σταθερός
μπέτης ή πέτης         το στήθος
μπουνταλάς             βλάκας, χαζός
Κρητικές λέξεις απο Ν
νιηρούμαι              αποφεύγω μια πράξη
ντακάρω                ξεκινώ, αρχίζω
ντελικανής             ο νέος
ντουνιάς               ο κόσμος, ο λαός
νώμος                  ο ώμος
Κρητικές λέξεις απο Ξ
ξα σου                 εσύ ότι πεις
ξαμώνω                 σκοπεύω (σημαδεύω)
ξανοίγω                κοιτάζω, θωρώ
ξεγιαλίζω              ανοίγομαι στο πέλαγος
ξεκορφίζω              βγαίνω στην κορυφή ενός υψώματος
ξενομπασάρικος         περαστικός, ξένος
ξενομπάτης             περαστικός, ξένος
ξέτελο                 η έκβαση, το αποτέλεσμα
ξόμπλια                σχέδιο στο υφαντό
ξώμαχο                 γερασμένο, παροπλισμένο, εκτός μάχης
Κρητικές λέξεις απο Ο
ο(υ)λιά                στιγμή, μικρό κομμάτι
οζό                    ζώο, χρησιμοποείται κυρίως για να ορίσει το πρόβατο
οματέ                  φαγητό, από εντόσθια χοιρινά, γεμιστά με ρύζι και μυρωδικά
ονόμης σου             για χάρη σου
όξω                    έξω, εκτός
ορδινιά                η τάξη, η ετοιμασία
ορδινιάζω              σχεδιάζω, μελετώ
όρθα                   η κότα
ορνικός                ήσυχος, ανενόχλητος
οψάργας                εχθές το βράδυ
οψές εχθές             εχθές
οψές ταχιά             εχθές το πρωί
Κρητικές λέξεις απο Π
παιχνιδαμάτης          αυτός που κάνει παιχνίδια με τα μάτια του
παντίδει               (δεν παντίδει) δεν έρχεται, δεν είναι εύκολο
παντονιέρω ή παντονιάρω        εγκαταλείπω, αφήνω
παραμερώ               βάζω παράμερα, παραμερίζω
παράουρος              παλαβός, τρελός
παρασθιά               το τζάκι
παραστρατίζω           αλλάζω δρόμο
περαματίζω             όρος της υφαντικής
πλαντοξόκαιρος         ξαφνική κακοκαιρία στην οποία κινδυνεύει ο άνθρωπος ακόμα και να πνιγεί (πλαντάξει)
ποβγάνω                βγάζω έξω, ξεπροβοδίζω
πογέρνει               βασιλεύει, φεύγει ο ήλιο
πορευτής               αυτός που περνάει περαστικός
πορίζω                 περνάω, βγαίνω έξω, φεύγω
πορίζω                 βγαίνω έξω
ποσάζω                 περιποιούμαι, στολίζω
πρεπιά                 αξιοπρέπεια, ομορφιά
πρεπίζω                ταιριάζω, το φέρνω στα μέτρα μου
πριχού                 πριν, προτού
προβατάρης             βοσκός σε πρόβατα
Κρητικές λέξεις απο Ρ
ραβδέ                  χτύπημα με ραβδί , ραβδισμός , ξυλιά
ραέτι                  καλό φαγητό, εξαίρετο γεύμα
ραϊσματέ               το ράγισμα, το ρήγμα , η ραγισματιά
ράκαδο                 κουρελιάρικο ρούχο , κουρέλι
ραμεκλής               συγχωρεμένος (κάποιος που έχει πεθάνει)
ράνης                  αυτός που συχνοκλαίει
ρανίζω                 κλαίω ασταμάτητα
ραντάρα                ψεκαστήρας , συσκευή για ψέκασμα
ρασέ ή ρασιά           ύφασμα απο συμπιεσμένο μαλλί
ρασιά ή ρασέ           ύφασμα απο συμπιεσμένο μαλλί
ράσσω                  σπεύδω για βοήθεια , προθυμοποιούμαι
ραφώνω                 κουρνιάζω, χώνομαι
ρεγάλο                 το δώρο
ρεγογιάρω              τακτοποιώ, διευθετώ
ρέγομαι                επιθυμώ πολύ
ρεζακλιά               το ροζακί σταφύλι
ρεζαλέτι               ρεζίλεμα, συμφορά
ρεματικά               οι ρευματισμοί
ρεμεδιάρω              γιατρεύω , θεραπεύω , αποκαθιστώ
ρεμέδιο                το φάρμακο
ρέμπομαι               κυριαρχώ , εκμεταλλεύομαι
ρεσπέρης               ο γεωργός , ο αγρότης
ρεστιβώνω ή ριστιβώνω  συνωθώ, συμπιέζω , στριμώχνω
ρέτζακας               ο γκρεμός , χαράδρα , απότομο ρυάκι
ρετζεβούτα             εντολή , διαταγή (συνήθως δυσάρεστη)
ρεχένι                 εγγύηση , ενέχειρο
ριγοσίρω               αναπτύσσομαι, ευδοκιμώ
ριζά                   οι πρόποδες υψώματος
ριζακάρει              υπάρχει κίνδυνος
ριζακάρης              ο τυχερός
ριζιμιό                ριζωμένο (π.χ. ριζιμιό χαράκι – ριζωμένος βράχος)
ριζίτης                αυτός που κατοικεί στσι ρίζες του βουνού
ριζοσκέλωση            η ανάπτυξη των ριζών
ρίζωμα                 ανήφορος, ανηφοριά
ριστιβώνω ή ρεστιβώνω  συνωθώ, συμπιέζω , στριμώχνω
ριτζας                 χάρη, παράκληση
ριτζατζής              μεσίτης, μεσολαβητής
ρόβι                   όσπριο που η χρησιμοποιούταν για τροφή σε βόδια
ροδάρης                βοσκός αιγοπροβάτων
ροδέ                   ροδαριά, τριανταφυλιά
ροζοναμέντο            συνομιλία, συζήτηση , κουβέντα
ροζονάρω               κουβεντιάζω, συζητώ
ροσπού                 η πόρνη
ροσφαϊλίκι             ντροπή, ζημιά, δυσφήμιση
ρουβάζω                χώνομαι στην αγκαλιά
ρουβάρω ή ρουβέρνω     κλέβω, αρπάζω
ρουβάς                 ο κλέφτης
ρουβαχταρέ             μικρή δόση λίγη ποσότητα
ρουβέρνω ή ρουβάρω     κλέβω, αρπάζω
ρούγα                  δρόμος, σοκάκι
ρούγα                  η γειτονιά
ρούκανης               ο σκελετώδης, ο αποσκελετωμένος
ρούμα                  ρυάκι, κοίτη χειμμάρου, μικρός χείμμαρος
ρουφώνω                τρυπώνω, κρύβομαι σε τρύπα
Κρητικές λέξεις απο Σ
σάμε ή ίσαμε           μέχρι
σεβντάς                ερωτικός καϋμός
σεϊρι                  η θέα
σειρώνω                σουρώνω υγρά
σκιανός                ο ίσκιος
σουρεύω                συκοφαντώ, κατηγορώ
σουχλικό               κατηγορία, συκοφαντία
σπερνό                 ο εσπερινός, η παραμονή
στανικώς               κάνω κάτι χωρίς τη θέλησή μου
συζευτής               ο συνέταιρος
σύντεκνος              ο κουμπάρος που έχει βαφτίσει παιδί
συντηρώ                κοιτάζω με προσοχή
συργουλεύω             καλοπιάνω, κολακεύω
σφακολούλουδο          ο ανθός της πικροδάφνης
σφαλίζω                κλειδώνω, ασφαλίζω
Κρητικές λέξεις απο Τ
ταβλί                  τάβλα, κομμάτι ξύλου
ταγί                   η βρώμη
τάχατες                δήθεν (ίσως και με ειρωνική διάθεσης)
ταχινή                 το πρωί
τελάρο                 ο αργαλειός
τερτίπι                καμωματιά, κόλπο
τζαναμπέτης            ο καταφερτζής
τοτεσάς                τότε ακριβώς
τουτοσές               αυτός, ετούτος
τσιγκλώ                πειράζω, ενοχλώ
τσίπα                  μεμβράνη που σχηματίζει το φρέσκο γάλα στην επιφάνειά του
τσουγκρί               η άκρη του βράχου, μυτερή πέτρα
Κρητικές λέξεις απο Υ
…………………………..
………………………….
Κρητικές λέξεις απο Φ
φαδέ                   πίστη, εμπιστοσύνη
φαητσούλι              μικρή ποσότητα φαγητού
φαλαγγάρης             αυτός που ζεί σε φαράγγι
φαλαγγώνω              εγκλωβίζω , συσφίγγω, μαγκώνω
φάλκος                 είδος γερακιού
φαμεγιεύω              είμαι δούλος , εργάζομαι ως υπηρέτης
φαμέγιος               δούλος υπηρέτης
φαμελικώς              με όλη τη φαμέλια , ολόκληρη η οικογένοια
φαμεργιούρι            ο υπηρέτης
φανερίζει              αρχίζει να ξημερώνει
φανιστρέλα             μεγάλη πληγή , τράυμα εκτεταγμένο
φαρδαλός               πολύχρωμος , φανταχτερός
φαρμακίτης             μανιτάρι που δηλητηριάζει
φασίδι                 το υφαινόμενο στον αργαλειό , το υφαντό
φεγγιά                 τα μάτια
φέγγος                 λάμψη, φωτισμός
φελλοκάλικο            παντόφλα, τσόκαρο
φελώ                   έχω αξία , είμαι άξιος
φεργάδα                ιστιοφόρο πλοίο
φέτσα                  αποξηραμένο κατακάθι υγρού (λαδιού κρασιού)
φηλίαση                κλείδωση , άρθρωση , αρμός οστών
φιακάς                 πικρός, φθονερός
φιακώνω                δηλητηριάζω , πικραίνω
φιλαδόρος              πέτρινο λουρί για ακόνισμα ξυραφιών
φιλιότσα(-ος)          το βαπτιστίρι
φιοφιορίζω             στολίζω , πλουμίζω
φιραούνης              αλαζόνας , υπερόπτης , δυνάστης , σατράπης
φλέγα                  φλέβα του σώματος
φλουμίζω               θηλάζω , βυζαίνω
φουντάνα               μεγάλη φλόγα
φούντι                 το καπάκι του βαρελιού
φταξούσιος             ο κύριος του εαυτού του
φυρώ                   φυραίνω , λιγοστεύω σε όγκο ή βάρος
φυσκιγιά               η αφθονία
φωλεύγω                κάνω φωλιά
Κρητικές λέξεις απο Χ
χάβδαλο                το τελείως ξερό σέλινο
χαβεσιλίκι             πόθος επιθυμία , πάθος
χαβρίζω                φωνάζω πολύ δυνατά
χάζι                   διασκέδαση (από θέαμα ή πράξη)
χαϊλάλης               ανισσόροπος , φαντασιόπληκτος
χαιτζώνω               προβάλλω αντίσταση , αγριεύω
χάκι (το)              το μερίδιο κάποιου
χαλακατέβας            αδέξιος , ανεπιτείδιος
χαλαλίζω               χαρίζω, δωρίζω
χαλασές (ο)            τόπος με χαλάσματα
χαλέπα                 περιοχή με πετρώδες και ίσιο έδαφος
χαλίσικος              γνήσιος , άδολος , ανόθευτος
χάμαι                  κάτω, καταγής
χαμπέρι                η είδηση
χαντώ                  νομίζω , πιστεύω
χαραέτι                μεγάλη δίψα
χαράκι                 μεγάλη πέτρα, ριζωμένος βράχος
χαροκοπώ               γλεντώ διακεδάζω
χαρχαλεύω              ανακατώνω διάφορα πράγματα
χειμαδιό               περιοχή με ήπιο κλίμα που πάνε τα ζώα οι βοσκοί για να απαοφύγουν το χειμώνα
χουμά κουτάλι          άνω – κάτω
χούμελι                γλυκό υγρό που έβγαινει από το βράσιμο της κερήθρας
χουρχούδα              μαγκούρα , ρόπαλο
χοχλιομπάντουρο        το όστρακο του σαλιγκαριού
χοχλίος ή κοχλίος      σαλιγκάρι
χτικιάζω               αρρωσταίνω από φυματίωση
χτικιό                 η φυματίωση
Κρητικές λέξεις απο Ψ
ψακωντέ                η γεύση του πικρού , η πικράδα
ψαλάσσω                τσιμπολογώ
ψαλιμουδίζω            σιγομουρμουρίζω
ψαργάδινος             χθεσινοβράδυνος
ψαρογάροι              σαρδέλες παστές
ψεγαδιάστρα            η κουτσομπόλα γυναίκα
ψέγος                  ψεγάδι , ελλάτωμα , ατέλεια
ψεσινός                χθεσινός
ψήμα                   ψήσιμο
ψίκι                   ακολουθία , πομπή
ψιμάρνι                όψιμο αρνί
ψιμοκαίρι     παράταση του καλοκαιριού, εποχή που είναι έντονη η ανάγκη της βροχής
ψιμύθια                στολίδια σε κέντημα ή υφαντό
ψιχαλίδα               ψιλή βροχή , ψιχάλα
ψομματάρης             μεγάλος ψεύτης
ψυχνιάζει              αρχίζει να πέφτει κρύο

Πηγή:el.wikipedia.org,kritikamonopatia.gr

ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΜΑΣ

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε μια παλιότερη δημοσίευση.
OI ΗΛΕΚΤΟΜΑΓΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ
Με την καθοδηγούμενη χαλάρωση των μυών, γαληνεύει ο Νους και φτάνουμε στο επίπεδο ΑΛΦΑ. (Είμαστε τρισυπόστατοι. ΝΟΥΣ- ΣΩΜΑ-ΠΝΕΥΜΑ. Ζούμε για το Σώμα, Ζούμε για το Πνεύμα, Ζούμε για την Ψυχή. Όλα είναι ίσης σπουδαιότητας).
Εδώ θέτουμε στόχους ευεργετικούς, όπως ο έλεγχος συνηθειών, ενίσχυση αυτοεκτίμησης, στόχους ανάπτυξης και εξέλιξης, αθλητικές επιδόσεις, αύξηση παραγωγικότητας, Δημιουργικότητα... Παραγωγή νέων ιδεών.
Στο επίπεδο Άλφα, οι δυνατότητες είναι απεριόριστες.
Τα θαύματα του χθες είναι η επιστήμη του σήμερα. Είναι η κατανόηση που μας λείπει. Το 1924 ο Χανς Μπέργκεν Αυστριακός ψυχίατρος, έκανε μετρήσεις με ηλεκτροεγγεφαλογράφο, και ανακάλυψε ότι ο εγκέφαλός μας πάλλεται με παλμούς το δευτερόλεπτο, όπως η καρδιά μας πάλλεται με παλμούς το λεπτό. Και όταν αυτοί οι παλμοί είναι από 14 έως 21 λέμε πως είμαστε στη Βήτα συχνότητα. Είναι η κατάσταση της εγρήγορσης, όπου λειτουργούν οι 5 αισθήσεις , αναγνωρίζουμε τον φυσικό κόσμο και μας αναγνωρίζει κι αυτός.
ΣΤΗΝ ΒΗΤΑ έχουμε: Συνείδηση, λογική, επικοινωνία- γλώσσα, ανάλυση (ξεχωρίζω το δέντρο από το δάσος) έννοια χώρου- χρόνου.
Και αριστερό ημισφαίριο. Στο Βήτα έχουμε επίγνωση και είμαστε δέκτες του φυσικού κόσμου. Ο εγκέφαλος είναι πομπός και δέκτης. Με αυτές τις συχνότητες στέλνει και λαμβάνει μηνύματα για το πώς θέλει να είναι στον φυσικό κόσμο.
Το 1981 ο δρ. Σπέρυ (πήρε και βραβείο Νόμπελ γι αυτό) ανακάλυψε τις διαφορετικές δυνατότητες των δύο ημισφαιρίων.
ΑΛΦΑ συχνότητα: Kάτω από τους 14 παλμούς, ενεργοποιείται το δεξί ημισφαίριο (Αυτό που στην ψυχολογία ονομάζεται υποσυνείδητο). Εδώ υπάρχουν διαφορετικές λειτουργίες όπως ΦΑΝΤΑΣΙΑ, ΔΙΟΡΑΣΗ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ (ΤΟ ΔΑΣΟΣ, ΟΧΙ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ) ΚΑΙ ΕΧΟΥΜΕ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ E.S.P. = Διαίσθηση, ενόραση.
Ο άνθρωπος ο έμφρων-έμφρων ( στο επόμενο επίπεδο εξέλιξης που βρισκόμαστε τώρα), έχει δύο επιπλέον αισθήσεις. Διαίσθηση- Ενόραση. Η μελλοντική εξέλιξη της ανθρωπότητας είναι η εξέλιξη της συνείδησης που έχουμε για τη συνείδηση. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο σήμερα με εργαλεία του χθες.
ΦΑΝΤΑΣΙΑ: ανήκει στο δεξί. Οι σπουδαίες ιδέες έρχονται σε κατάσταση χαλάρωσης. Μας επιτρέπει να αλλάξουμε τη ζωή μας. Οτιδήποτε θέλουμε να φτιάξουμε, να κάνουμε ή να δημιουργήσουμε είναι μια εικόνα που πρέπει πρώτα να γίνει.
Η ικανότητα να προβλέπουμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Στη Βήτα συχνότητα 4 στις 5 αποφάσεις είναι λάθος. Είναι η λειτουργία που μας δίνει τη δυνατότητα να εκτιμάμε καλύτερα τις πληροφορίες και τα γεγονότα και να προβλέπουμε ώστε να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις και έτσι να γίνουμε οι κατάλληλοι άνθρωποι στην κατάλληλη στιγμή. Να μπορούμε δηλ. να μαντεύουμε. Κάθε φορά που πήρατε μία απόφαση και είπατε «Μου βγήκε σε καλό» είσαστε στο Β
Όταν πήρατε απόφαση και είπατε «Την Πάτησα», είσαστε στο Α. Εδώ έχετε περισσότερα στοιχεία να επεξεργαστεί ο εγκέφαλος, παρά όταν είναι στην υψηλότερη συχνότητα, Βήτα.
ΣΤΟ ΑΛΦΑ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
Η δημιουργικότητα έχει να κάνει με την εικόνα που έχει ο άνθρωπος για τον εαυτό του. Όσο υψηλότερη εικόνα, τόσο υψηλότερους στόχους βάζει. Στην Α έχουμε καλύτερη εικόνα του εαυτού μας, γιατί εδώ είναι οι δυνατότητες που έχει το ανθρώπινο είδος, ενώ στο Β είμαι επηρεασμένος από τις γνώμες των άλλων. ( του πατέρα μου, της μάνας μου, της κοινωνίας)
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Εδώ παράγονται τα περίφημα λεμφοκύτταρα, τα κύτταρα -Τ- που αποτελούν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Το λεμφικό μας σύστημα είναι υπεύθυνο για την αποβολή των αχρήστων. Ενισχύεται δηλαδή η άμυνα του οργανισμού μας κάθε φορά που συνειδητά χαλαρώνουμε στο ΑΛΦΑ και ο οργανισμός αυτοθεραπεύεται. Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος περνά αρκετές φορές από το Α (γέμισμα μπαταρίας). ( Με φυσιολογικό ύπνο και όχι με χάπια- Όταν κάποιος παίρνει χάπια δεν περνά καθόλου από το ΑΛΦΑ και πάει κατευθείαν στο ΔΕΛΤΑ με αποτέλεσμα να ξυπνά και να νιώθει ακόμα κουρασμένος)
ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ: Ο δρ. Χιούμαν ο αστροφυσικός, ανακάλυψε ότι ανάμεσα στη στρατόσφαιρα και την ιονόσφαιρα ο χώρος δονείται στους 10 κύκλους το δευτ. Οι επιστήμονες προσπάθησαν να βρουν από πού ξεκινάει αυτή η συχνότητα και δε βρήκαν. Θεώρησαν ότι αυτή είναι μια συμπαντική συχνότητα όπου δονείται το σύμπαν στους 10 κύκλους. Για μας τι σημαίνει αυτό; ότι κάθε φορά που συντονιζόμαστε σ΄αυτή τη συχνότητα ερχόμαστε σε μια υποκειμενική επικοινωνία. Μπορούμε να δεχτούμε ή να στείλουμε ένα μήνυμα, όπου εκεί μπορούμε να καταλαβαίνουμε και να επικοινωνούμε.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ E.S.P Διαίσθηση: Η δυνατότητα να πάρω πληροφορίες μέσω του νου μου. Για τους επιχειρηματίες είναι το κρυφό χαρτί τους. Δεν υπάρχουν επιχειρηματίες επιτυχημένοι που να μην έχουν διαίσθηση. Λειτουργούν στο μέλλον όχι στο παρελθόν.
Η διαφορά ανάμεσα στην Β και Α είναι ότι στη Β είμαστε ξύπνιοι, ενώ στην Α το 95% κοιμάται και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις σπουδαίες δυνατότητες συνειδητά, εκτός κι αν είχε κάποια αναλαμπή σκέψης, ή το πρωί όταν ξυπνήσει, πριν μπει σε δράση και του έρθει κάποια ιδέα, και πάρει κάποια απόφαση καλώς. Αυτό που μόλις περιέγραψα είναι διόραση.
ΘΗΤΑ: Είναι τμήμα της κλίμακας του υποσυνειδήτου και του δεξιού ημισφαιρίου και πολύ λίγοι άνθρωποι παραμένουν αρκετά σε μια τόσο χαμηλή συχνότητα. Όλες οι συναισθηματικές μας εμπειρίες μοιάζουν να καταγράφονται σ΄αυτή τη συχνότητα. Η Θήτα είναι αυτή η ειδική κλίμακα που ανοίγει την πόρτα της συνείδησης για να προχωρήσει στην πέρα από την χαλάρωση περιοχή, μέσα στον κόσμο των ψυχικών φαινομένων. Οι αλλαγές από το ΒΗΤΑ επίπεδο, επιτυγχάνονται μόνον 10%. Το 80% των αλλαγών επιτυγχάνεται στο ΑΛΦΑ και το υπόλοιπο 10% στο ΘΗΤΑ το οποίο όπως είπαμε, μαζί με το ΑΛΦΑ είναι το υποσυνείδητο.
Αυτή είναι η δύναμη του υποσυνειδήτου μας και με μια σειρά ασκήσεων ξεκινάμε να το ενεργοποιούμε.
Ο άνθρωπος είναι το μόνο είδος το οποίο ελέγχει το πεπρωμένο του. Αυτό προϋποθέτει τεράστια δύναμη, τεράστιες ευθύνες. Γιατί ζούμε; Το 95% των ανθρώπων απλώς ζουν περιμένοντας να τους συμβεί κάτι καλύτερο. Πατάνε στα νύχια τους και προχωράνε στη ζωή ελπίζοντας ότι θα φτάσουν με ασφάλεια στο θάνατο. Οι στιγμές κρίσης είναι ευκαιρία για ανανέωση. Η έννοια της μετάβασης περιλαμβάνει την προϋπόθεση της αλλαγής. Χρειάζεται να κινηθούμε για να ζήσουμε, δημιουργώντας το δικό μας μέλλον, αποφεύγοντας την πεπατημένη και χωρίς να πάρουμε τίποτα από κανένα. Έχουμε έρθει εδώ για να δημιουργήσουμε. Το επίπεδο ΑΛΦΑ είναι το εργαλείο.
ΔΕΛΤΑ: Το επίπεδο του βαθιού ύπνου. Είναι ανεξερεύνητο από την επιστήμη.

Απόσπασμα από τον "Αλέξη Ζορμπά"

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε μια παλιότερη δημοσίευση.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (18 Φεβρουαρίου 1883 - 26 Οκτωβρίου 1957)

-Εγώ θέλω να μου πεις από που ερχόμαστε και που πάμε. Του λόγου σου τόσα χρόνια μαράζωσες απάνω στις Σολομωνικές*∙ θα ‘χεις στύψει δυο τρεις χιλιάδες οκάδες χαρτί∙ τι ζουμί έβγαλες;
Τόση αγωνία είχε η φωνή του Ζορμπά, που η πνοή μου κόπηκε, αχ, να μπορούσα να του ‘δινα μια απόκριση!
Ένιωθα βαθιά πως το ανώτατο που μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος δεν είναι η Γνώση, μήτε η Αρετή, μήτε η Καλοσύνη, μήτε η Νίκη∙ μα κάτι άλλο πιο αψηλό, πιο ηρωικό κι απελπισμένο: Το Δέος, ο ιερός τρόμος. Τι ‘ναι πέρα από τον ιερό τρόμο; ο νους του ανθρώπου δεν μπορεί να προχωρέσει.
-Δεν απαντάς; έκαμε ο Ζορμπάς με αγωνία.
Δοκίμασα να δώσω στο σύντροφό μου να καταλάβει τι είναι ο ιερός τρόμος:
-Είμαστε σκουληκάκια μικρά μικρά, Ζορμπά, αποκρίθηκα, απάνω σ' ένα φυλλαράκι γιγάντιου δέντρου. Το φυλλαράκι αυτό είναι η γης μας∙ τ' άλλα φύλλα είναι τ' αστέρια που βλέπεις να κουνιούνται μέσα στη νύχτα. Σουρνόμαστε απάνω στο φυλλαράκι μας, και το ψαχουλεύουμε με λαχτάρα∙ τ' οσμιζόμαστε, μυρίζει, βρωμάει∙ το γευόμαστε, τρώγεται∙ το χτυπούμε, αντηχάει και φωνάζει σαν πράμα ζωντανό.
Μερικοί άνθρωποι, οι πιο ατρόμητοι, φτάνουν ως την άκρα του φύλλου∙ από την άκρα αυτή σκύβουμε, με τα μάτια ανοιχτά, τα αυτιά ανοιχτά, κάτω στο χάος. Ανατριχιάζουμε. Μαντεύουμε κάτω μας το φοβερό γκρεμό, ακούμε ανάρια ανάρια το θρο που κάνουν τα φύλλα του γιγάντιου δέντρου, νιώθουμε το χυμό ν’ ανεβαίνει από τις ρίζες του δέντρου και να φουσκώνει την καρδιά μας. Κι έτσι σκυμμένοι στην άβυσσο, νογούμε σύγκορμα, σύψυχα, να μας κυριεύει τρόμος. Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει...
Σταμάτησα. Ήθελα να πω: «Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει η ποίηση», μα ο Ζορμπάς δε θα καταλάβαινε και σώπασα.
-Τι αρχίζει; ρώτησε ο Ζορμπάς με λαχτάρα. Γιατί σταμάτησες;
-...Αρχίζει ο μεγάλος κίντυνος, Ζορμπά, είπα. Άλλοι ζαλίζουνται και παραμιλούν, άλλοι φοβούνται και μοχτούν να βρουν μιαν απάντηση, που να τους στυλώνει την καρδιά και λένε: "Θεός"∙ άλλοι κοιτάζουν από την άκρα του φύλλου το γκρεμό ήσυχα, παλικαρίσια και λένε: «Μου αρέσει».
Ο Ζορμπάς συλλογίστηκε κάμποση ώρα∙ βασανίζουνταν να καταλάβει.
-Εγώ, είπε τέλος, κοιτάζω κάθε στιγμή το θάνατο∙ τον κοιτάζω και δεν φοβούμαι. Όμως και ποτέ, ποτέ δε λέω: Μου αρέσει. Όχι, δε μου αρέσει καθόλου! Δεν είμαι λεύτερος; Δεν υπογράφω!
Σώπασε, μα γρήγορα φώναξε πάλι:
-Όχι, δε θ' απλώσω εγώ στο Χάρο το λαιμό μου σαν αρνί και να του πω: «σφάξε με, αγά μου, ν' αγιάσω!»
Δε μιλούσα∙ στράφηκε, με κοίταξε ο Ζορμπάς θυμωμένος.
-Δεν είμαι λεύτερος; ξαναφώναξε.
Δε μιλούσα. Να λες «Ναι!» στην ανάγκη, να μετουσιώνεις το αναπόφευγο σε δικιά σου λεύτερη βούληση -αυτός, ίσως, είναι ο μόνος ανθρώπινος δρόμος της λύτρωσης. Το 'ξερα, και γι αυτό δε μιλούσα.

Η ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ Η ΑΘΗΝΑΙΑ

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.
 
του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου-Καθηγητού Η τουρκοκρατία ανέδειξε ένα νέο νέφος μαρτύρων, το ίδιο ηρωικό με αυτό της αρχαίας Εκκλησίας. Είναι οι πολ...
profitisilias.com.gr
του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου-Καθηγητού
Η τουρκοκρατία ανέδειξε ένα νέο νέφος μαρτύρων, το ίδιο ηρωικό με αυτό της αρχαίας Εκκλησίας. Είναι οι πολυπληθείς Νεομάρτυρες, οι οποίοι κοσμούν το εκκλησιαστικό στερέωμα ως αστέρες πολύφωτοι.
Ένα τέτοιο πολύφωτο αστέρι της μαύρης αυτής εποχής, για την Εκκλησία και το Έθνος μας, είναι και η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία, της οποίας τη μνήμη εορτάζει στις 19 Φεβρουαρίου.
Η Αγία Φιλοθέη γεννήθηκε στην Αθήνα περί το 1522 από την επιφανή Οικογένεια των Μπενιζέλων και το κοσμικό της όνομα ήταν Παρασκευή.
Οι ευσεβείς γονείς της Άγγελος και Σηρίγη, απόγονος της βυζαντινής οικογένειας των Παλαιολόγων, την ανάθρεψαν με ευσέβεια.
Έμαθε τα πρώτα της γράμματα και σε ηλικία μόλις 14 την πάντρεψαν με τον πολύ μεγαλύτερό της άρχοντα των Αθηνών Ανδρέα Χειλά, χωρίς τη θέλησή της.
Ύστερα από τρία χρόνια χήρεψε κληρονομώντας μια τεράστια περιουσία.
Παρά τις πιέσεις που δεχόταν να ξαναπαντρευτεί, αρνήθηκε και αποφάσισε να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή.
Μετά το θάνατο των γονέων της εκάρη μοναχή και έλαβε το όνομα Φιλοθέη.
Το σπίτι της βρισκόταν στο σημείο που βρίσκονται τα γραφεία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, στην οδό Αγίας Φιλοθέης, στο οποίο συγκέντρωσε πολλές ευσεβείς κόρες της Αθήνας και το οποίο μετέβαλε με τον καιρό σε μοναστήρι, με καθολικό τον παρακείμενο ναό του Αγίου Ανδρέα.
Γύρω στο 1571 ζήτησε από τον μητροπολίτη Αθηνών την αναγνώριση του Μοναστηριού της, στην οποία ζούσαν 150 μοναχές με ηγουμένη την Φιλοθέη.
Πολλές από τις μοναχές ήταν εκχριστιανισμένες μουσουλμάνες, τις οποίες είχε εξαγοράσει από τουρκικά χαρέμια.
Εκείνη την εποχή αρχίζει το μεγάλο πνευματικό, φιλανθρωπικό, κοινωνικό και εθνικό έργο της. Ξοδεύει αφειδώς τη μεγάλη πατρική και συζυγική της περιουσία, ανακουφίζοντας χιλιάδες ενδεείς της Αττικής και άλλων περιοχών.
Το μοναστήρι της μεταβλήθηκε, εκτός από τόπο προσευχής και ασκήσεως, σε μεγάλο συγκρότημα κοινωνικής ευποιΐας.
Σχολείο νεανίδων, νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, εργαστήρια εκμάθησης τεχνών, ξενοδοχείο για τη διαμονή των ξένων κλπ.
Το συγκρότημα αυτό το ονόμασε «Παρθενώνα», όπου έβρισκαν φροντίδα πλήθος ανθρώπων Ελλήνων και Τούρκων.
Παράλληλα ιδρύει σε πολλά μέρη σχολεία, όπου φοιτούσαν αδιακρίτως αγόρια και κορίτσια δωρεάν.
Παράλληλα επιδίδεται με πάθος στην υπηρεσία της πατρίδος. Προσφέρει μεγάλα ποσά στους Τούρκους αγάδες και απελευθερώνει Έλληνες αιχμαλώτους.
Επίσης εκμεταλλεύεται τη φιλαργυρία των Τούρκων αφεντάδων της περιοχής και εξαγοράζει τις δύστυχες αρπαγμένες γυναίκες των χαρεμιών, τις οποίες φυγαδεύει στα νησιά, που βρισκόταν σε ενετική κατοχή, απογυμνώνοντας τους τούρκικους οντάδες από αιχμάλωτες κοπέλες.
Για να βρίσκεται κοντά στους κατοίκους της αραιοκατοικημένης τότε Αττικής ιδρύει παραρτήματα στα Πατήσια, στο Χαλάνδρι, στο Ψυχικό και στην Καλογρέζα.
Στην περιοχή του Ψυχικού είχε ανοίξει ένα πηγάδι για να ξεδιψούν οι αγρότες και οι στρατοκόποι, ως ψυχικό, και γι’ αυτό πήρε και η περιοχή το όνομα Ψυχικό.
Κατ’ άλλους είχε γράψει στο χείλος του πηγαδιού τη φράση «ψυχικόν», δηλαδή αγαθοεργία. Από το «ψυχικό» της Φιλοθέης πήρε το όνομά της η σημερινή περιοχή της Φιλοθέης.
Στην περιοχή της Καλογρέζας έκτισε μετόχι της Μονής της και από την ονομασία «καλογραία», εννοώντας τη Φιλοθέη, η περιοχή ονομάστηκε «Καλογρέζα», από την τοπική αρβανίτικη διάλεκτο.
Έχει διασωθεί ένας μεγάλος αριθμός επιστολών τη Φιλοθέης στα αρχεία της Βενετίας, όπου η αγία αλληλογραφούσε με πλούσιους Έλληνες και ξένους, ζητώντας
οικονομική βοήθεια για το πνευματικό, φιλανθρωπικό και εθνικό της έργο.
Μέσα από αυτές τις επιστολές διακρίνεται η ακράδαντη πίστη της στο Θεό και την Ορθοδοξία, τα απέραντα φιλανθρωπικά της αισθήματα προς τους πάσχοντες συνανθρώπους της και η αγάπη της για την σκλαβωμένη πατρίδα.
Η δράση της πέταξε μακριά από την αττική γη και έφτασε ως τα πέρατα του κόσμου, όπου βρισκόταν η ελληνική Ορθοδοξία.
Αλλά το ανεπανάληπτο και πολυσχιδές έργο της δεν άρεσε στους τυράννους της πατρίδας μας.
Οι αδίστακτοι και αιμοβόροι ασιάτες Τούρκοι διέκριναν μέσα από την  προσωπικότητα και το έργο της Φιλοθέης τον κίνδυνο να ξυπνήσουν οι υπόδουλοι ορθόδοξοι Έλληνες και να διεκδικήσουν την ελευθερία τους.
Τους ενόχλησε ιδιαίτερα η ίδρυση σχολείων, όπου στα ελληνόπουλα ξυπνούσε η κοιμισμένη εθνική συνείδηση.  Γι’ αυτό αποφάσισαν να την ξεπαστρέψουν.
Τη νύχτα της 2ας Οκτωβρίου του 1588 τούρκικο απόσπασμα εισέβαλε στη Μονή, κατά την αγρυπνία προς τιμήν του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, πολιούχου των Αθηνών, όπου συνέλαβαν τη Φιλοθέη την έβγαλαν στο προαύλιο, την έδεσαν σε κολώνα και την έδειραν ανηλεώς για πολλές ώρες. Η μοναχή κατέρρευσε λιπόθυμη και πλημμυρισμένη στα αίματα.
Οι μοναχές την πήραν και τη μετέφεραν στο μετόχι της Καλογρέζας, όπου υπέκυψε στα τραύματά της στις 19 Φεβρουαρίου του 1589, όπου ενταφιάστηκε στα δεξιά του ιερού βήματος του Αγίου Ανδρέα και ανακηρύχτηκε Αγία και Νεομάρτυς.
Η ψυχή της εγκατέλειψε το κουρασμένο, από την άσκηση και την κοινωνική προσφορά, σκήνος της και πέταξε στα ουράνια για να συναντήσει το Νυμφίο Χριστό, που τόσο αγάπησε στη ζωή της και πόθησε να ενωθεί μαζί Του!
Αργότερα έγινε εκταφή και το ιερό της λείψανο τέθηκε σε αργυρή λάρνακα και αναπαύεται στο μητροπολιτικό ναό των Αθηνών, χαρίζοντας ευλογία και ποιώντας άπειρα θαύματα στους ευσεβείς προσκυνητές της.
Ο βίος και το έργο της Αγίας Φιλοθέης είναι μια ηχηρή απάντηση σε όσους εθελοτυφλούν, από παθολογική εμπάθεια, και αμφισβητούν την μοναδική προσφορά της Εκκλησίας μας προς το Έθνος και το δοκιμαζόμενο λαό μας τα μαύρα εκείνα χρόνια της τουρκικής δουλείας και όχι μόνο!
Πηγή:εδώ
 

135.000 ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ




Μυθανυφάντρα Μυθανυφάντρα
135.000 ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΡΙΖΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΣ ΓΛΩΣΣΑ.

Δέσπω Διαμαντίδου

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε μια παλιότερη δημοσίευση.

Δέσπω Διαμαντίδου

Γεννήθηκε στον Πειραιά στις 13 Ιουλίου 1916 και πέθανε στην Αθήνα στις 18 Φεβρουαρίου 2004. Κηδεύτηκε στις 24 Φεβρουαρίου του 2004 στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Αποφοίτησε από την Γερμανική Σχολή Αθηνών και από το γάμο της με τον επίσης ηθοποιό Ανδρέα Φιλιππίδη, απέκτησε ένα γιο. Σταθμό στην καριέρα της αποτελεί η συμμετοχή της στην ταινία του Αμερικανού σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν Ποτέ την Κυριακή το 1960 με πρωταγωνίστρια την Μελίνα Μερκούρη.
Επιλεκτική φιλμογραφία:

Παιδιά της Αθήνας (1947)
Θανασάκης ο πολιτευόμενος (1954)... Σοφία
Το κορίτσι της γειτονιάς (1954) .... Κάκια
Το κορίτσι με τα παραμύθια (1957)... μητέρα
Το τελευταίο ψέμα (1958)... Καίτη
Μανταλένα (1960)... Γιόκαρη
Για σένα την αγάπη μου (1960)... Πάολα
Ποτέ την Κυριακή (1960) .... Δέσπω
Η Χιονάτη και τα 7 γεροντοπαλίκαρα (1960)... Αγλαΐα
Το ραντεβού της Κυριακής (1960) ... Αφροδίτη
Η Αλίκη στο ναυτικό (1961) .... μητέρα Αλίκης
Ο θάνατος θα ξανάρθει (1961) .... Λίζα
Ο λουστράκος (1962) ... Ρίτα Καρέλη
Μάνα, κάνε κουράγιο (1962) .... κυρία Θέμελη
Ποτέ δε σε ξέχασα (1962) ... μοδίστρα σε οίκο μόδας
Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο (1962)... κ. Αδαμοπούλου
Προδομένη αγάπη (1962) ... Βίκυ
Topkapi (1963) ...
Τα κόκκινα φανάρια (1963) .... μαντάμ Παρί
Το τεμπελόσκυλο (1963) ... μητέρα
Γάμος αλά ελληνικά (1964) .... μητέρα Μίνας
Πόνεσα πολύ για σένα (1964) ... Χαρίδημου
Οι αδίστακτοι (1965) .... Ρόζα
Το ρεμάλι της Φωκίωνος Νέγρη (1965)
Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα (1965) .... Μπεμπέκα
Όχι κύριε Τσονσον (1965) .... πρόεδρος εταιρίας
Στεφανία (1966) .... δεσμοφύλακας
Ντάμα σπαθί (1966) .... Μαριάνθη
Κάνε τον πόνο μου χαρά (1966) ... Γαλάτεια Διαμαντάρα
Ο ειρηνοποιός (1975) .... μητέρα Γκρουσένκο
Κραυγή γυναικών (1978) .... Μαρία
Υπόθεση Πολκ (1978)
Ο τελευταίος διάλογος (1982)
Βαριετέ (1985) .... σπιτονοικοκυρά
Αθώος ή ένοχος; (1989)
Ακροπόλ (1995)μητέρα
Το καλοκαίρι της Άννας (2001) .... Μαρία
Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: ο μπαμπάς μου (2002)
http://el.wikipedia.org/…/%CE%94%CE%AD%CF%83%CF%80%CF%89_%C…

Νίκος Καζαντζάκης

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε μια παλιότερη δημοσίευση.

Ο Νίκος Καζαντζάκης (18 Φεβρουαρίου 1883 - 26 Οκτωβρίου 1957) ήταν Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Έγινε ακόμα γνωστότερος μέσω της κινηματογραφικής απόδοσης των έργων του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά και Ο Τελευταίος Πειρασμός.
Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883[1], εποχή κατά την οποία το νησί αποτελούσε ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας[2]. Ήταν γιος του καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά), εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού[3], Μιχάλη Καζαντζάκη (1856 - 1932), και της Μαρίας (-1932) και είχε δύο αδελφές. Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906 δημοσιεύοντας το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και το πρώτο του μυθιστόρημα Όφις και Kρίνο (με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβάμη). Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Παράλληλα, σημαντική επίδραση στον Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν, τις οποίες παρακολουθούσε. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, δημοσίευσε αρκετές κριτικές μελέτες σε διάφορα περιοδικά και εξέδωσε το 1909 τη διατριβή του επί υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1911 παντρεύτηκε τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον πατέρα του, που δεν ήθελε για νύφη τη Γαλάτεια. Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, κατατάχτηκε εθελοντής, αποσπασμένος στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Στη συνέχεια, πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά, το 1914, με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στο Άγιον Όρος, όπου διέμειναν περίπου σαράντα ημέρες, ενώ περιηγήθηκαν και σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας. Την περίοδο αυτή ήρθε σε επαφή και με το έργο του Δάντη, τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει στα ημερολόγιά του ως έναν από τους δασκάλους του, μαζί με τον Όμηρο και τον Μπεργκσόν. Το 1915 άρχισε μια επιχείρηση ξυλείας, που απέτυχε, στο Άγιο Όρος, μαζί με τον Ιωάννη Σκορδίλη.
Προτομή του Καζαντζάκη στο Ηράκλειο

Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως με αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Οι εμπειρίες που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημα του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη. Το 1922 επισκέφτηκε τη Βιέννη, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και τις βουδιστικές γραφές. Επισκέφτηκε ακόμα τη Γερμανία, ενώ το 1924 έμεινε για τρεις μήνες στην Ιταλία. Την περίοδο 1923-1926 πραγματοποίησε επίσης αρκετά δημοσιογραφικά ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και την Ισπανία, όπου του παραχώρησε συνέντευξη ο δικτάτορας Πρίμο ντε Ριβέρα. Τον Οκτώβριο του 1926 πήγε στη Ρώμη και πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι. Επίσης, εργάστηκε ως ανταποκριτής των εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Η Καθημερινή. Είχε, βέβαια, γνωριστεί με την Ελένη Σαμίου, το 1924, - το διαζύγιο με την Γαλάτεια εκδόθηκε το 1926 - με την οποία έζησε 21 χρόνια χωρίς γάμο. Παντρεύτηκαν το 1945 κι αυτό γιατί με τον καλό του φίλο, τον Άγγελο Σικελιανό και τη δεύτερη γυναίκα του, θα πήγαιναν στις ΗΠΑ. Τον Αύγουστο του 1924, ο Καζαντζάκης φυλακίστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, επειδή είχε αναλάβει την πνευματική ηγεσία μιας κομμουνιστικής οργάνωσης δυσαρεστημένων προσφύγων. Σ' αυτό το επεισόδιο αναφέρεται ο Παντελής Πρεβελάκης και η Έλλη Αλεξίου.
Τον Μάιο του 1927 απομονώθηκε στην Αίγινα με σκοπό την ολοκλήρωση της Οδύσσειας. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για την έκδοση του πρώτου τόμου του Ταξιδεύοντας, ενώ το περιοδικό Αναγέννηση, του Δημήτρη Γλυνού, δημοσίευσε την Aσκητική, το φιλοσοφικό του έργο. Τον Οκτώβριο του 1927, ο Καζαντζάκης φεύγει για τη Μόσχα προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, για να πάρει μέρος στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί με τον οποίον επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1928 στο θέατρο «Αλάμπρα», στην Αθήνα, μιλάνε εξυμνώντας τη Σοβιετική Ένωση, ο Καζαντζάκης και ο Ιστράτι. Στο τέλος της ομιλίας έγινε και διαδήλωση. Τόσο ο Καζαντζάκης όσο και ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης Δημήτρης Γληνός διώχθηκαν δικαστικά. Η δίκη ορίσθηκε στις 3 Απριλίου, αναβλήθηκε μερικές φορές και δεν έγινε ποτέ. Τον Απρίλιο, ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία, όπου ολοκλήρωσε ένα κινηματογραφικό σενάριο με θέμα τη Ρωσική Επανάσταση. Τον Μάιο του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα στην Τσεχοσλοβακία, όπου ολοκλήρωσε στα γαλλικά τα μυθιστορήματα Toda-Raba (μετονομασία του αρχικού τίτλου Moscou a crie) και Kapetan Elia. Τα έργα αυτά εντάσσονταν στην προσπάθεια του Καζαντζάκη να καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση του μυθιστορήματος Toda-Raba έγινε με το ψευδώνυμο Νικολάι Καζάν.
Το 1930 θα δικαζόταν, πάλι, ο Καζαντζάκης για αθεϊσμό, για την «Ασκητική». Η δίκη ορίσθηκε για τις 10 Ιουνίου, αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ.
To 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στην Αίγινα, όπου ανέλαβε τη συγγραφή ενός γαλλοελληνικού λεξικού. Mετέφρασε ακόμα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Επίσης, έγραψε ένα μέρος των ωδών, που τα ονόμασε "κάντα". Αυτά ενσωματώθηκαν, αργότερα, σ' έναν τόμο με τον τίτλο Τερτσίνες (1960. Αργότερα, ταξίδεψε στην Ισπανία ξεκινώντας παράλληλα τη μετάφραση έργων Ισπανών ποιητών. Το 1935 πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιαπωνία και την Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Το 1938 ολοκλήρωσε την Οδύσσεια, ένα επικό ποίημα στα πρότυπα της Οδύσσειας του Ομήρου, αποτελούμενο από συνολικά 33.333 στίχους και 24 ραψωδίες. Η «Οδύσσεια» είχε φτάσει τους 42.000 στίχους. Αφαίρεσε, όμως, μερικές χιλιάδες ο Καζαντζάκης, γιατί θεωρούσε γούρικο αριθμό το 3. Για το έργο αυτό ο Καζαντζάκης εργαζόταν για δεκατρία χρόνια και πριν την τελική του μορφή προηγήθηκαν οκτώ αναθεωρημένες γραφές. Η πρώτη αυτοέκδοση της «Οδύσσειας» έγινε στην Αθήνα τον Οκτώβρη του 1938 με χρήματα της Αμερικανίδας Joe MacLeod. Το ίδιο διάστημα, πλήθος κειμένων του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά, ενώ το μυθιστόρημά του Ο Βραχόκηπος, που το είχε γράψει στα Γαλλικά, εκδόθηκε στην Ολλανδία και τη Χιλή. Κατά την περίοδο της κατοχής, συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Κακριδή για την μετάφραση της Ιλιάδας. Το 1943 ολοκλήρωσε το γράψιμο του μυθιστορήματός του «Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά».
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, δραστηριοποιήθηκε έντονα στην ελληνική πολιτική ζωή, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης, ενώ διετέλεσε και υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης του Σοφούλη από τις 26 Νοεμβρίου του 1945 έως τις 11 Ιανουαρίου του 1946. Παραιτήθηκε από το αξίωμά του μετά από την ένωση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Το Μάρτιο του 1945 προσπαθεί να πάρει μια θέση στην Ακαδημία της Αθήνας, αλλά αποτυγχάνει για δύο ψήφους. Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου παντρεύεται την Ελένη Σαμίου, στον Άι - Γιώργη τον Καρύτση, με κουμπάρους τον Άγγελο και την Άννα Σικελιανού.
Τρεις φορές προτάθηκε ο Καζαντζάκης για το Βραβείο Νόμπελ. Την πρώτη απ' την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, που τον έχει Πρόεδρο, έχοντας συνυποψήφιό του τον Άγγελο Σικελιανό. Επίσης δυο φορές προτάθηκε, το 1952 και 1953, απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ όμως απ' την Ακαδημία της Αθήνας. Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στην UNESCO με αποστολή την προώθηση μεταφράσεων κλασικών λογοτεχνικών έργων, με απώτερο στόχο τη γεφύρωση των διαφορετικών πολιτισμών. Παραιτήθηκε τελικά το 1948, προκειμένου να αφοσιωθεί στο λογοτεχνικό του έργο. Για τον σκοπό αυτό εγκαταστάθηκε στην Αντίμπ της Γαλλίας, όπου τα επόμενα χρόνια ακολούθησε μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος, κατά την οποία ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του πεζογραφικού του έργου.
Φωτογραφία από τον τάφο του Καζαντζάκη.

Το 1953 προσβλήθηκε από μία μόλυνση στο μάτι, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί αρχικά στην Ολλανδία και αργότερα στο Παρίσι. Τελικά έχασε την όρασή του από το δεξί μάτι. Ενώ ο Καζαντζάκης είχε επιστρέψει από την Αντίμπ στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία εκκινούσε τη δίωξή του. Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα από τον Kαπετάν Mιχάλη και το σύνολο του περιεχομένου του Τελευταίου Πειρασμού (1953), έργο το οποίο δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954 η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του Νίκου Καζαντζάκη[4]. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας. Η Εκκλησία της Ελλάδας είναι αυτοκέφαλη και υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο μόνο δογματικά. Επομένως, για τις οποιεσδήποτε ποινές που θα επιβάλλει δε χρειάζεται την έγκριση του Πατριαρχείου. Βέβαια, τελικά δεν αφορίστηκε ο Καζαντζάκης, αλλά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας τον κατέκρινε και το όνομά του εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να φέρει το στίγμα αυτό της εκκλησίας. Επίσης, ο Τελευταίος Πειρασμός καταγράφτηκε στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, το καταργηθέν πλέον Index Librorum Prohibitorum. Ο Καζαντζάκης απέστειλε τότε σχετικό τηλεγράφημα στην Επιτροπή του Index με τη φράση του χριστιανού απολογητή Τερτυλλιανού «Ad tuum, Domine, tribunal apello», δηλαδή «στο Δικαστήριό σου, Κύριε, κάνω έφεση». Ο «Ζορμπάς» του Καζαντζάκη, εκδόθηκε στο Παρίσι το 1947 και με την επανέκδοση του, το 1954, βραβεύτηκε, ως το καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς. Το 1955, ο συγγραφέας μαζί με τον Κακριδή αυτοχρηματοδότησαν την έκδοση της μετάφρασης της Ιλιάδας, ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε τελικά στην Ελλάδα ο Τελευταίος Πειρασμός. Τον επόμενο χρόνο, τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης στη Βιέννη, ένα βραβείο το οποίο προερχόταν από το σύνολο των τότε Σοσιαλιστικών χωρών. Καθώς μια από αυτές ήταν η Κίνα επιχείρησε δεύτερο ταξίδι εκεί τον Ιούνιο του 1957, προσκεκλημένος της κινεζικής κυβέρνησης. Επέστρεψε με κλονισμένη την υγεία του προσβληθείς από λευχαιμία. Νοσηλεύτηκε στην Κοπεγχάγη της Δανίας και το Φράιμπουργκ (Freiburg im Breisgau) της Γερμανίας, όπου τελικά κατέληξε στις 26 Οκτωβρίου του 1957 σε ηλικία 74 ετών. Εντούτοις, σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, η λευχαιμία εμφανίστηκε στον Καζαντζάκη κατά το χειμώνα του 1938, 19 χρόνια πριν απ' το τέλος του, το οποίο αποδίδεται σε βαριάς μορφής ασιατική γρίπη.[5] Η σορός του μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Η Ελένη Καζαντζάκη ζήτησε από την Εκκλησία της Ελλάδος να τεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, επιθυμία την οποία ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Θεόκλητος απέρριψε. Έτσι, η σορός του συγγραφέα μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Έπειτα από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου και 17 ακόμη ιερέων, έγινε η ταφή του Νίκου Καζαντζάκη, στην οποία όμως εκείνοι δεν συμμετείχαν κατόπιν απαγόρευσης του Αρχιεπισκόπου. Η ταφή έγινε στην ντάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα Βενετσάνικα τείχη, διότι η ταφή του σε νεκροταφείο απαγορεύτηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος. Τη σορό συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος και ο ιερέας Σταύρος Καρπαθιωτάκης, ο οποίος αργότερα τιμωρήθηκε.
Στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη χαράχθηκε, όπως το θέλησε ο ίδιος, η επιγραφή: Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος.
Εργογραφία
Πεζογραφία

Όφις και Κρίνο [με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβαμή], χ.ε., Αθήνα, 1906
Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Τυπ. Δημητράκου, Αθήνα, 1946[6]
Ο Καπετάν Μιχάλης, Μαυρίδης, Αθήνα, 1953
Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, Δίφρος, Αθήνα, 1954[7]
Ο τελευταίος πειρασμός, Δίφρος, Αθήνα, 1955[8]
Τόντα-Ράμπα, μετάφρ. Γιάννη Μαγκλή, Δίφρος, Αθήνα, 1956[9]
Ο φτωχούλης του Θεού, Δίφρος, Αθήνα, 1956
Ο Βραχόκηπος, μετάφρ. Παντελή Πρεβελάκη, Εστία, Αθήνα, 1960[10]
Αναφορά στον Γκρέκο, Τυπ. Κωνσταντινίδη, Αθήνα 1961
Οι αδερφοφάδες, χ.ε., Αθήνα, 1963

Ποίηση
Οδύσεια, Πυρσός, Αθήνα, 1938
Τερτσίνες, Τυπ. Κωνσταντινίδη & Μιχαλά, Αθήνα, 1960

Δοκίμια
Ασκητική, Salvatores Dei, χ.ε., Αθήνα, 1945[11]
Συμπόσιον, Ελ. Καζαντζάκη, Αθήνα, 1971

Θεατρικά Έργα
Θέατρο Α' - Τραγωδίες με αρχαία θέματα: Προμηθέας (τριλογία), Κούρος, Οδυσσέας, Μέλισσα, Δίφρος, Αθήνα 1955
Θέατρο Β΄ - Τραγωδίες με βυζαντινά θέματα: Χριστός, Ιουλιανός ο Παραβάτης, Νικηφόρος Φωκάς, Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος, Δίφρος, Αθήνα 1956
Θέατρο Γ' - Τραγωδίες με διάφορα θέματα: Καποδίστριας, Χριστόφορος Κολόμβος, Σόδομα και Γόμορρα, Βούδας, Δίφρος, Αθήνα 1956

Ταξιδιωτικά
Ταξιδεύοντας: Ιταλία - Αίγυπτος - Σινά, Σεράπειον, Αλεξάνδρεια, 1927
Τι είδα στη Ρουσία (από τα ταξίδια μου), Στοχαστής, Αθήνα, 1928
Ταξιδεύοντας: Ισπανία, Πυρσός, Αθήνα, 1937
Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία - Κίνα, Πυρσός, Αθήνα, 1938
Ταξιδεύοντας: Αγγλία, Πυρσός, Αθήνα, 1941
Ταξιδεύοντας: Ρουσία, Δίφρος, Αθήνα, 1956
Ταξιδεύοντας: Ιταλία - Αίγυπτος - Σινά - Ιερουσαλήμ - Κύπρος - Ο Μοριάς, χ.ε., Αθήνα, 1961

Παιδικά Μυθιστορήματα
Μέγας Αλέξανδρος, Ελ. Καζαντζάκη, Αθήνα, 1979
Στα παλάτια της Κνωσού, Ελ. Καζαντζάκη, Αθήνα, 1980

Επιστολές
Επιστολές προς τη Γαλάτεια, Δίφρος, Αθήνα, 1958
Τετρακόσια γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη, Ελ. Καζαντζάκη, Αθήνα 1965

Μεταφράσεις
Νίτσε, Η γέννησις της τραγωδίας, Φέξης, Αθήνα, 1912
Νίτσε, Τάδε Έφη Ζαρατούστρας, Φέξης, Αθήνα, 1913
Μπερξόν, Το γέλοιο, Φέξης, Αθήνα, 1914
Δάντης, Η Θεία Κωμωδία, Κύκλος, Αθήνα, 1934
Γκαίτε, Φάουστ [Α΄μέρος], εφημερίδα Καθημερινή (8/3-5/7/1937)
Γιοχάνες Γιόργκενσεν (Johannes Jørgensen), Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, χ.ε., Αθήνα, 1951
Ομήρου Ιλιάδα (σε συνεργασία με τον Ι. Θ. Κακριδή), χ.ε., Αθήνα, 1955
Ομήρου Οδύσσεια (σε συνεργασία με τον Ι.Θ. Κακριδή), Τυπ. Μ. Ρόδη, Αθήνα, 1965
Ο φτωχούλης του θεου 1956 (Αθήνα)

Κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές
Βασισμένες σε έργα του Νίκου Καζαντζάκη είναι οι ταινίες:
Αλέξης Ζορμπάς - πληροφορίες από το www.Cine.gr
Ο τελευταίος πειρασμός - πληροφορίες από το www.Cine.gr
Μια ακόμα ταινία γυρίστηκε το 1956 βασισμένη στο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη, "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται". Ο τίτλος της ταινίας που τη σκηνοθέτησε ο Ζυλ Ντασέν, είναι, "Εκείνος που έπρεπε να πεθάνει".
Ο Χριστός ξανασταυρώνεται προβλήθηκε σαν σειρά από την ΕΡΤ την περίοδο 1975-1976.
Οι ταινίες του προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από πλήθος θρησκευόμενων πολιτών αλλά και εισαγγελικές παρεμβάσεις και μηνύσεις[

ΡΟΜΠΕΡΤ ΟΠΕΝΧΑΪΜΕΡ

ΡΟΜΠΕΡΤ ΟΠΕΝΧΑΪΜΕΡ (22 Απριλίου 1904 - 18 Φεβρουαρίου 1967)
Ν.ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ «Στον Ρoμπέρτ Οπενχάιμερ» (αποσπάσματα)

(Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν Αμερικανός θεωρητικός φυσικός, γνωστός κυρίως για τη δουλειά του στην κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας.)
Φίλε Οπενχάιμερ,
λάβαμε
τις τελευταίες ειδήσεις σας.
Φορτωμένα τις μέρες αυτές, τα ερτζιανά και οι ασύρματοι
πάνε και φέρνουν, σ' όλο τον κόσμο, τη σιωπή και τη θλίψη σας.
Και μεις, άνθρωποι απλοί, όπως κάνουμε πάντοτε,
γνωρίζοντας πως ο πόνος κατοικείται από το Θεό
σηκωθήκαμε ορθοί και κρατήσαμε
σιγή πέντε λεπτών μπρος τη θλίμη σας,
με σκυμμένα τα πρόσωπα
και σταυρωμένα τα χέρια μας.

Αλλά, φίλε Οπενχάιμερ, όχι•
δεν προσθέσατε τίποτα στην καρδιά μας. Η πράξη σας
έμεινε πράξη. Η σελίδα σας έκλεισε.
Τ' ανάλαφρο σαν αστέρι όνομά σας
έγινε στάχτη στη Χιροσίμα.
Σε τι θα ωφελούσε ν' αφήσουμε τώρα
την καρδιά μας αδέσποτη κάτω απ’τα δάκρυά μας;
Σε τι θα ωφελούσε να κάτσουμε δίπλα σας
αντίκρυ στο σύμπαν; Σας παραδίνουμε στη
μακροθυμία των αιώνων κι ευχόμαστε
ν' αξιωθείτε τη χάρη της.
Τι να σας κάνουμε; Πού
να σας κρύψουμε; Όπου
κι αν σας βάλει κανείς
σαν πύργος πανύψηλος
θα κρύβετε πάντοτε
ένα μέρος του ήλιου.
Δεν είναι στο χέρι μας.
Δεν υπάρχει πια δέντρο να καθίστε στη ρίζα του.
Η στέγη του σύμπαντος δεν θα σας ήθελε.
Εμείς, άνθρωποι απλοί, που ο Θεός μάς γυρίζει τα φύλλα των ημερών,
που λογαριάζουμε τη ζωή μας με την ανατολή του ηλίου
που υπογράφουμε στην καθαρή μας καρδιά τα πεπραγμένα μας με τη δύση του,
που αγαπάμε το χώμα και το σύννεφο του ουρανού,
γιατί μαζί με τον άνεμο και την παρεμβολή του φωτός,
μεγαλώνουν τα στάχυα στο μικρό μας ορίζοντα,
σας εγκαλούμε: Ακούστε μας!
Δεν έτυχε, φίλε Οπενχάιμερ, ποτέ, να σκεφθείτε με πόσα
δάκρυα φτιαχτήκαν οι κήποι του κόσμου;
Δε είχατε δάκρυα να μετρήσετε;
Δεν σας φτάναν οι αριθμοί για την εξίσωση της αλήθειας;
Ποτέ δεν σταθήκατε, μόνος προς μόνον, αντίκρυ στα μάτια μας
κι αντίκρυ στο θαύμα του χεριού τ' αδερφού σας;
Πώς σας διέφυγε,
φίλε Οπενχάιμερ,
—ένα σύνολο από
μικρά και μεγάλα
θαύματα— ο άνθρωπος;
Από μας και για μας ξεκινούν οι οδοί και τα έργα του σύμπαντος. Χωρίς εντολή
πώς τολμήσατε, φίλε Οπενχάιμερ;
Χωρίς συγκατάθεση
είσαστε όλοι παράνομοι
κάτω απ' τον ήλιο...
[...]
Φίλε Οπενχάιμερ, βάζοντας τ' αυτί σας στο χώμα,
στο βάρος, στο βάρος, στο βάρος που υπάρχει σ' ένα ψίχουλο άμμου, θ' ακούσατε
τη διπλή του βοή. Μοιρασμένο το φως και το σκότος στα βάθη του,
το καθένα τους χωριστά, περιμένουν. Το φως
περιμένει το χέρι μας. Το σκότος το λάθος μας.
«Προσέξετε! Φίλοι προσέξετε!»
Δεν ακούσατε, φίλε Οπενχάιμερ,
που σας φώναζε κάποιος; Δεν τον είχατε ακούσει ποτέ;
Δεν γνωρίσατε τη φωνή της αγάπης;
Κ' έτσι γίνατε θάνατος! Κ' έτσι γίνατε τρόμος!
Μάνα μας! Μάνα μας!
Θεέ μου,
τι την ήθελες πλάι στην καρδιά την προδοσία του Πνεύματος;
*
«Ρόμπερτ Οπενχάιμερ!»
Δεν έχετε ούτε τη δύναμη
να φωνάξτε, παρών;
Σήκω απάνω κατηγορούμενε!
Ρόμπερτ Οπενχάιμερ!
Δεν κρίνεσαι. Κρίθηκες.
Καταδικάστηκες τελεσίδικα:
να κρίνεσαι πάντοτε, υπόδικος ως
το τελευταίο λυκόφως.
[...]
Προσέξτε με, όχι, είμαι αυτός που επέζησε, φίλε Οπενχάιμερ!
Τα χέρια μου και τα πόδια μου τα 'χω ξεθάψει απ' τη Χιροσίμα.
Τα χείλη μου γίνηκαν σκόνη και πέσανε.
Μόνο το στόμα μου έμεινε ν' ανοιγοκλείνει.
Τ' άσπρο μου σαν ασβεστωμένο πρόσωπο,
δε μπορεί πια να κλάψει, να γελάσει, να 'χει ένα όνομα.
Δε μπορεί πια Ρομπέρτ! Κοίταξέ με καλύτερα.
Δυσκολεύεσαι ακόμη; Ρομπέρτ, δε με γνώρισες; Ο αδελφός σας Ρομπέρτ! Είμαι εγώ, ο αδελφός σας,
που σας ζύμωσα το ψωμί και το ξέρατε.
Που σας ύφανα και το ξέρατε, που σας τα 'δωσα όλα,
που σας έχτισα τ' αργαστήρι σας με παράθυρα στον ουρανό,
να μελετάτε τον ήλιο, να ψάχνετε
το βάθος του κόσμου, να στοχάζεστε άνετα.
Κ' εσείς, αντί να παρακάμψετε τη νύχτα,
να φυλαχτείτε από τη Σκύλλα κι απ' τη Χάρυβδη,
που καιροφυλαχτούν ανάμεσα στις μεταμφιεσμένες συμπληγάδες,
αφήσατε ανοιχτές τις πόρτες του εργαστηρίου σας
και μπήκε μέσα αυτό το μαύρο σκυλί ο Μεφιστοφελής κ' έκατσε δίπλα σας
κι αφήσατε τα χέρια σας μες τα δικά του
και ψαλιδίζατε το φως
και μαστορεύατε στο σκοτάδι.
Τί θέλετε, φίλε Οπενχάιμερ. Τι γυρεύετε τώρα; Δεν έχει, δεν έχει!
Τα μάθαμε όλα: πως φτιάξατε ένα κελί από τύψεις και κλειστήκατε μέσα,
πως περνάτε τις μέρες σας κλαίγοντας.
Πως το κορμί σας ταράζεται τώρα, σαν ένας
μικρός χωματόλοφος σε ώρα σεισνού. Τα μάθαμε όλα.
Αδιάφορο. Εμείς ήρθαμε να χορέψουμε.
Σαν από χρέος θεϊκό ήρθαμε να σας βασανίσουμε,
γιατί ο κόσμος είναι όμορφος, ο ουρανός στάζει φως,
και σεις, σημαδέψατε στην καρδιά την ημέρα του κόσμου.
Δε σας μιλώ από ένα άλλο αστέρι,
σας φωνάζω απ' το παράθυρο του αδελφού σας,
έχω μπει στην ψυχή σας και περπατώ πέρα - δώθε...
Τα σιδερένια παπούτσια μου βουλιάζουνε, τρίζουν
τα καρφιά τους στα νεύρα σας, ματώνουν, ενώ
ένα κοπάδι καρκίνοι με μαύρες δαγκάνες,
βόσκουν αμέριμνοι στο λιβάδι της.
[...]
Τόσο ψηλά που ανεβήκατε, φίλε Οπενχάιμερ,
και ποτέ σας δε στρέψατε πίσω; Δεν είδατε
το μακρύ δρόμο κάτω από το χρόνο
που ο πρόγονός σας διάσχισε παλεύοντας; Δεν είδατε
τους λύκους πλάι του; Πάνω του τις καταιγίδες;
Σε παραγκάκια, σε καλύβια, σε σπηλιές, απ' τον καιρό της φωτιάς,
σ' εκατομμύρια εργαστήρια τα χέρια του ξεκοκκίζοντας το σκοτάδι,
περάσανε τη ρόδα του κόσμου από χίλιους σταθμούς,
την ξεκινήσανε απ' τον πηλό, την ανεβάσανε στα ηλεκτρόνια,
τη φέραν στα χέρια σας για την άλλη συνέχεια και σεις,
σα να μην είμαστε, φίλε Οπενχάιμερ, παρά
λίγη άμμος στη φούχτα σας,
μας τα φέρατε ανάποδα όλα, τους πάγκους, τα λουριά μας, τις χύτρες μας,
τον ιδρώτα μας, το αίμα μας, όλα. Δεν είδατε, φίλε Οπενχάιμερ,
το γέρο τεχνίτη των αιώνων που καθόταν εκεί
σε μια γωνιά λυπημένος; Δεν είδατε
τα σεβάσμιά του γένια που πήγαιναν κ' έρχονταν τρέμοντας
όπως σήκωνε την ποδιά να σκουπίσει τα μάτια του;
Δεν είδατε το Δημόκριτο που κούνησε το κεφάλι του
σα να σάλεψε ένα αστέρι; Τους παραγιούς της σοφίας
που είχαν όλοι τους σκύψει περίλυποι γύρω απ' την πρώτη σας έκρηξη;
Καταλαβαίνετε, φίλε Οπενχάιμερ.
Το νερό που διψάτε δεν υπάρχει πια εδώ.
[...]
Τι μας χρειάζονται οι μαρτυρίες; Την έχουμε την απολογία σας.
Μας την είπατε την αλήθεια σας. Μας τη δείξατε την αλήθεια σας.
Συννεφιές αναμμένες γυρίζουν από έρημο σε έρημο,
αναζητώντας ανθισμένες κερασιές, πόλεις αμέριμνες,
παιδιά που παίζουν στις αυλές, στα πάρκα και στα λιβάδια,
μητέρες που στολίζουνε το δέντρο των Χριστουγέννων.
Μάρτυρας το άγριο τούτο πένθος, που επικάθεται
τις ώρες αυτές στον πλανήτη μας
που περνά μέσα στις αχτίνες του ήλιου και τις συννεφιάζει,
που το σηκώνουμε και μας γονατίζει,
που αν δοκιμάσεις να το ειπείς σου σκίζει τη φωνή,
που αν δοκιμάσεις να το γράψεις σου σκορπίζει τα δάχτυλα,
που πέφτει σαν μια τσεκουριά στους αιώνες: Σκεπασμένη
μ' ένα τραπεζομάντηλο μαύρο της επιστήμης
η Άγια Τράπεζα πενθεί• κ' εσείς σκυμμένος
με σωριασμένο πάνω της το πρόσωπό σας,
κλαίτε κι ονειρευόσαστε να μην είχατε γεννηθεί,
ενώ το στήθος σας φέγγει (μυριάδες κεριά,
του κάκου στο βάθος σας προσπαθούν να φωτίσουν
τις γωνιές της ψυχής σας, αναμμένα απ' τη θλίψη σας).
Κλαίτε, φίλε Οπενχάιμερ; Περιμένετε τίποτα; Όχι.
Όχι, φίλε Οπενχάιμερ, δε θα σας αφήσουμε
να ξαναβγείτε πια ποτέ μες απ' αυτόν το νεκροθάλαμο.
[...]
Ελπίζω ακόμη ωστόσο σ' αυτό που μου μένει.
Να πάρω ανάμεσα στα χέρια μου το κεφάλι του συνανθρώπου μας
να βρέξουνε τα μάτια μου, όλη τους τη βροχή, στο πρόσωπό του,
να βγάλω αυτή τη βιολετιά μαντίλα της ψυχής μου,
να διπλώσω τ' άγιο σώμα του πάνω στα γόνατά μου —
(ω, δε θα σας κατηγορήσω άλλο πια!)
Φίλε Οπενχάιμερ, όλοι
έχουμε ανάγκη από τη συγγνώμη του.
[πηγή: Νικηφόρος Βρεττάκος, Τα ποιήματα, τ. Α΄. Με ένα σχέδιο του Επαμεινώνδα Λιώκη, Τρία Φύλλα, Αθήνα 1981, σ. 227-239]

http://digitalschool.minedu.gov.gr/…/index_e…/vrettakos.html

Δημοφιλείς αναρτήσεις