Εδώ θα βρείτε ένα μωσαϊκό θεμάτων . Κλείσαμε 10ετία και γι αυτό κάποιες αναρτήσεις έχουν αλλοιωθεί.
Οι σελίδες που αναφέρω είναι τα νέα μου ιστολόγια που αλληλοστηρίζονται με αυτό εδώ το παλιό ... Σας ευχαριστώ!
Το έθιμο με τα πολυσπόρια, 21 Νοεμβρίου τα Εισόδια της Θεοτόκου
Το έθιμο της Παναγιάς της Πολυσπορίτισσας όπως το καταγράφει ο Φίλιππος Βρετάκος ("Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των"): «Ονομάζουν
όμως αυτήν και Πολυσπορίτισσα (Ευρυτανία, Δυτ.Μακεδονία, κ.α.), επειδή
την ημέραν αυτήν, κατά το έθιμον, έβραζαν εντός χύτρας "πολυσπόρια",
ήτοι διαφόρους δημητριακούς καρπούς και όσπρια, ως σιτάρι, αραβόσιτον
(καλαμπόκι), λαθούρια, ρεβίθια, φασόλια, κουκκιά κ.τ.λ., τα οποία
εμοίραζαν εις τον κόσμον "για τα χρόνια πολλά", δια να εξασφαλίσουν
δηλαδή κατά το ερχόμενο έτος την αφθονίαν των καρπών. [...] μοιράζουν
δηλαδή "απαρχές" και θυμίζουν τα αρχαία "Πυανέψια" του ίδιου περίπου
μήνα».
Επίσης ο Δημ.Λουκόπουλος ("Γεωργικά της Ρούμελης", Αθήναι 1938,
σ.171) αναφέρει: «Την 21ην Νοεμβρίου, οι γεωργοί γιορτάζουν την
πολυσπορίτισσα ή Μεσοσπορίτισσα. Πολυσπορίτισσα λένε, γιατί σε πολλά
χωριά παίρνουν πολυσπόρια (σιτάρι, καλαμπόκι, κουκκιά, κ.λ.π.) και πάνε
στην πηγή, τα ρίχνουν μέσα και λένε: όπως τρέχει το νερό, να τρέχη το
βιό. Παίρνουν νερό και γυρίζουν. Επίσης τη μέρα αυτή αντίς άλλο φαγητόι
βράζουν τα πολυσπόρια, τρώνε και μοιράζουν και σε δικούς τους για χρόνια
πολλά. Μεσοσπορίτισσα, όπως λένε, το είπαν με το να μεσιάζη τότε η
πρώιμη σπορά τους. Κι αυτή τη μέρα βασιλεύει η πούλια, αν τύχη ξαστεριά.
Κι όπως θα κάμη αυτήν τη μέρα, θα κάμη και τις σαράντα κατοπινές
μέρες».
Κι ιδού, η συγκεκριμένη συνταγή για τα "πολυσπόρια"
που, φαντάζομαι, θα βρίσκεται σε πολλές παραλλαγές, ανάλογα με τον τόπο
και τις ποικιλίες που καρποφορούν κι ίσως κι ανάλογα με την έμπνευση
και τα γούστα...
Σιτάρι, καλαμπόκι, σταφίδες (μαύρες και ξανθές), καρύδια, μύγδαλα,
σισάμι, λίγο λαδάκι, μια τζούρα ζάχαρη, μια πρέζα αλατοπίπερο.
Βράζουμε το στάρι πολύ καλά, να μαλακώσει. Βράζουμε χώρια και το
καλαμπόκι. Το σισάμι, τα καρύδια και τα μύγδαλα (που πρώτα τα
κοπανίζουμε), τα καβουρντίζουμε στο τηγάνι. Τέλος, σε μια μεγάλη χύτρα,
αναμειγνύουμε όλα τα υλικά και "δένουμε" με λίγο αλευράκι και νερό για
να χυλώσει. Έχουμε, όμως, φυλαγμένο λίγο από το καβουρντισμένο σισάμι το
αμύγδαλο και το καρύδι για να πασπαλίσουμε και από πάνω, σε κάθε
κυπελλάκι που σερβίρουμε.
http://firiki.pblogs.gr/tags/panagia-gr.html
Σαν θρησκευτική ημέρα η γιορτή της Παναγίας είναι η ημέρα που οι γονείς
της Παναγίας οδήγησαν την Παναγία στον Ναό (είσοδος) και την παρέδωσαν
στους ιερείς του Ναού.
Την ημέρα αυτή σε πολλές περιοχές της
Ελλάδας όπως και στο χωριό μας τα παλαιότερα χρόνια , ίσως ακόμα και
σήμερα , υπάρχουν και μερικά ήθη και έθιμα όπως τα "Μπόλια" και το
"πάντρεμα της φωτιάς"
Και τα δυό αυτά έθιμα είχαν μεταξύ τους αλληλένδετη σχέση και ήταν απαραίτητα και τα δυό.
Λέγοντας
"Μπόλια " εννοούσαν ένα μείγμα απο πολλά σπόρια (Πολυσπορίτισσα) , μια
κακαβιά θα λέγαμε, τα οποία τα βάζανε σε μια μεγάλη κατσαρόλα .Η
κατσαρόλα αυτή περιείχε συνήθως προϊόντα ντόπια κυρίως .Φασόλια, φακές
ρεβίθια. καλαμπόκι, σιτάρι. κουκιά, φάβα, ρύζι, και όποια άλλα όσπρια
μπορούσε ο καθένας να βάλει στην κατσαρόλα προσθέτοντας και λίγη ζάχαρη
για καλύτερο βράσιμο. Η αναμοιγένεια των προς βράση υλικών απαιτούσε
αρκετή ώρα , μιας και δεν υπήρχαν τότε οι κατσαρόλες γρήγορου βρασμού
"χύτρες", για να βράσουν με αποτέλεσμα να μένουν στη φωτιά αρκετό
χρόνο. Αυτό απαιτούσε συνεχή τροφοδοσία της φωτιάς.
Την βραδιά
λοιπόν αυτή γινόταν και το επίσημο άναμμα του τζακιού και για το λόγο
αυτό βάζανε να ανάψει η φωτιά πολλών ειδών ξύλα . Πρώτα βάζανε ξύλο
αρσενικό , π.χ.πουρνάρι, πλάτανο, κέδρο, και ύστερα βάζανε ξύλο θηλυκό
βελανιδιά , κορτσιά λέγοντας και το σχετικό τραγούδι. "απόψε παντρεύω
τη φωτιά , με τούτα τα παιδιά ......."ονοματίζοντας κάθε φορά το όνομα
του ξύλου που τοποθετούσε στο τζάκι. Σημαντικό ήταν ότι για το πάντρεμα
τη φωτιά τα ξύλα που θα χρησιμοποιούσαν πρέπει να προέρχονταν απο δέντρα
που ήταν μέρος ηλιόλουστο γιατί διαφορετικά αν ήταν απο σκιερά μέρη
δεν κάνανε ούτε κάρβουνο ούτε φλόγα παρά μόνο καπνό.Αφού η φωτιά άναβε
τότε τοποθετούσαν πάνω στην "πυροστιά" τα μπόλια και έπρεπε να
διατηρηθεί η φωτιά όλη τη νύχτα για να σιγοβράσουν τα μπόλια. Έτσι
λοιπόν έπρεπε να μείνει ένας να "λαγοκοιμάται" δίπλα στο γωνολίθι και να
τροφοδοτεί την φωτιά με ξύλα όλη την νύχτα.
Την άλλη μέρα τα
μπόλια είχαν βράσει και σερβίρονταν κανονικά στο μεσημεριανό τραπέζι
σαν κυρίως πιάτο. Επειδή συνήθως ήταν αρκετά τα μπόλια οι νοικοκυρές
προσέφεραν και στα γειτονικά σπίτια ανταλλάσοντας πιάτα για κάνουν και
τη σύγκριση ανάμεσά τους.
Ως Έλληνας εκπαιδευτικός, έχω την αίσθηση ότι αυτή η επέτειος της 25 ης
Μαρτίου θα είναι από τις πλέον καταθλιπτικές. Η ίδια η χώρα ...
oraiokastromekatiallo.blogspot.com
http://oraiokastromekatiallo.blogspot.gr/2016/03/blog-post_28.html?spref=fb
Ως Έλληνας εκπαιδευτικός, έχω την αίσθηση ότι αυτή η επέτειος της 25ης
Μαρτίου θα είναι από τις πλέον καταθλιπτικές. Η ίδια η χώρα μας
βρίσκεται σε καθεστώς εθνικής υποτέλειας με μια κυβέρνηση ιστορικά
ανεπίγνωστη, πολιτικά ολέθρια και ιδεολογικά στρεβλωμένη που ούτε ελπίδα
μπορεί πλέον να υποσχεθεί, ούτε σοβαρή πολιτική να κάνει. Αλλά, ούτως ή
άλλως, στις εθνικές επετείους οφείλουμε να μην προβαίνουμε σε πολιτικό ή
κομματικό σχολιασμό.
Ας θυμηθούμε, λοιπόν την Ιστορία. Κι ας την (ξανά) διδάξουμε, εμείς
οι Έλληνες εκπαιδευτικοί στα παιδιά μας. Επειδή λαός χωρίς ιστορία, που
πάει να πει χωρίς ιστορική μνήμη, δεν έχει μέλλον.
Κάποτε, λοιπόν κάτι παρανοϊκοί τύποι που «ο κόσμος τους έλεγε
τρελούς», γραφικοί της εποχής, ξεκίνησαν να κάνουν την Επανάσταση. Να
κάνουν, δηλαδή το ακατόρθωτο, το αδοκίμαστο, το τρομερό. Δεν υπολόγισαν
αριθμούς, διότι τη γενναιότητα δεν τη μετράς ποτέ με αριθμούς. Σε όλους
μας, εξάλλου τους αγώνες για τη λευτεριά ήμασταν πάντοτε μικροί σε
αριθμό, μα πάντοτε υψώναμε ανάστημα γιγάντων.
Άνθρωποι λεύτεροι ήδη στην ψυχή, αγωνίστηκαν να λευτερώσουν και τους
άλλους. Τι κι αν δεν ήξεραν να διαβάζουν Πλάτωνα στο πρωτότυπο.
Αποφάσισαν να γίνουν οι «φιλόσοφοι – αγωνιστές» που θα βγάλουν τους
δεσμώτες από το σπήλαιο της σκλαβιάς και της αντίληψης του τύπου
«αποκλείεται να απελευθερωθούμε». Από το αίσχος του ραγιαδισμού.
Άνθρωποι αγράμματοι, αλλά βαθιά πεπαιδευμένοι. Που δεν ήξεραν
γράμματα, αλλά ήξεραν να κηρύττουν την αξία «του εμείς κι όχι του εγώ».
Που είχαν επίγνωση ότι πολεμούσαν για κάτι αγάλματα – κι ας μην είχαν
σπουδάσει Ιστορία ή Αρχαιολογία. Που τη λευτεριά της Πατρίδας τη
συνέδεαν με τη Θρησκεία τους κι όχι με την αποκομιδή χρημάτων για να
καζαντίσουν το καπετανιλίκι τους.
Ήρωες που φύλαξαν πάλι Θερμοπύλες. Που μονάχη τους επιλογή ήταν το
«Ελευθερία ή Θάνατος». Που έδωσαν τον ύστατο αγώνα, θυσιάστηκαν,
μάτωσαν. Γιατί; Για να φτιάξουν πατρίδα. Να ελευθερώσουν το Ελληνικό
Έθνος. Να χτίσουν νέο μέλλον για έναν από τους σπουδαιότερους λαούς της
ανθρωπότητας. Για να μην ξαναγίνουν ποτέ, ούτε οι ίδιοι, ούτε τα παιδιά
τους, ραγιάδες, σκλάβοι.
Όλα τους πήγαν καλά; Όχι! Στην αρχή όλοι ήταν απέναντί τους: οι
Τούρκοι κατακτητές. Οι ξένες Μεγάλες Δυνάμεις που συγκροτούσαν την Ιερά
Συμμαχία και τους θεωρούσαν «ξυπόλητα ανθρωπάρια, ανίκανα για
πολιτισμό». Βέβαια, οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής «ανέβλεψαν». Είδαν
τον ξυπόλητο ραγιά να κερδίζει νίκες και τον Τούρκο κατακτητή να παλεύει
και με τους φλεγόμενους για τη λευτεριά Έλληνες και με την εσωτερική
του παρακμή. Διάλεξαν, λοιπόν στρατόπεδο. Τους αναγκάσαμε να αλλάξουν
γνώμη. Μας είδαν ως εμπόλεμο έθνος. Και γίναμε ελεύθερο κράτος. Τους
διδάξαμε τι θα πει να θυσιάζεσαι για τη λευτεριά σου.
Τους δώσαμε, όμως και τη δικαιολογία να επέμβουν ως «Σωτήρες», για
μας χωρίς εμάς. Ανταλλάξαμε τη σκλαβιά μας με επώδυνο τρόπο και με
καινούργια δεσμά – πιο «πολιτισμένα» αυτή τη φορά. Στην ανηφοριά της
επανάστασης, στο άνθισμα της λευτεριάς μας, αφεθήκαμε στη διχόνοια.
Αφεθήκαμε να επαίρονται ότι μας απελευθέρωσαν – δίνοντας μία και μόνο
μάχη – τα «ναυτάκια» του Ναυαρίνου και λησμονήσαμε ότι εμείς οι ίδιοι
πολεμούσαμε για χρόνια ολόκληρα μες τη φωτιά, με το σπαθί στο χέρι. Ότι
οι ίδιοι πολεμούσαμε με την πείνα, την κακουχία, τις αμέτρητες στρατιές.
Αλλά γίναμε ελεύθερο κράτος. Όσο ελεύθερο μπορεί να είναι ένα κράτος που «χρωστά» την ελευθερία του (και) σε άλλους.
Αυτή η «οφειλή» μας στοιχειώνει μέχρι σήμερα.
Ένα ευτελισμένο σήμερα που μοιάζει να περιγελά το ένδοξο χθες. Τα
νησιά μας «επιτηρούνται» από Τούρκους στρατοχωροφύλακες. Η Μακεδονία
μας, δεν είναι πια δική μας. Η Ελλάδα εποικίζεται με ρυθμούς που οδηγούν
όχι στην ομαλή ενσωμάτωση, αλλά στην αλλοίωση της πολιτισμικής μας
ταυτότητας και της εθνικής μας κληρονομιάς. Από ελεύθερο κράτος
καταντήσαμε εδαφικός χώρος υπό επιτήρηση – οικονομική και στρατιωτική.
Κι όσοι διαμαρτυρόμαστε, όσοι αντιδρούμε, όσοι αγωνιούμε για τη νέα,
επονείδιστη αυτή υποδούλωση που ανατέλλει – δίχως ούτε μια ντουφεκιά! –
θεωρούμαστε τρελοί και γραφικοί. Ακόμα κι όσοι αρνούμαστε να μισήσουμε ή
να οργιστούμε, ακόμα κι όσοι δεν θεωρούμε τη βία ως απάντηση, ούτε
κραυγάζουμε άναρθρα, αλλά διατυπώνουμε λόγο και επιχειρήματα. Ακόμα κι
εμείς θεωρούμαστε τρελοί και γραφικοί. Αλλά τρελούς και γραφικούς
θεωρούσαν και τους ανθρώπους που σήμερα, ακόμα κάποιοι, αποκαλούμε
ήρωες…
Διακόσια περίπου χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση και τις θυσίες
του ελληνικού έθνους, ούτε εθνική κυριαρχία έχουμε, ούτε εθνικούς
στόχους. Στην επέτειο της επανάστασης την Παρασκευή, καλύτερα να έχουμε
τα κεφάλια σκυμμένα - από ντροπή. Διότι ακόμα ετούτη η Άνοιξη, ραγιάδες.
Μάλιστα, ραγιάδες. Άλλου τύπου. Αλλά ραγιάδες…
Απέναντί μας πάντα οι ίδιοι εχθροί: ο φόβος των ισχυρών – πάντα
απειλητικών – Τούρκων· η καταφρόνια των δυνατών – που πάντοτε κοιτούν το
δικό τους και μόνο συμφέρον – ξένων· ο σκοταδισμός των φανατικών – που
συμπεριφέρονται σαν απάνθρωπα ζώα – θρησκόληπτων Ισλαμιστών.
Ο φόβος, η καταφρόνια, ο σκοταδισμός. Τους αντιμετωπίσαμε αυτούς τους εχθρούς κι άλλοτε. Και νικήσαμε. Γίναμε λεύτεροι.
Αυτή, λοιπόν ας είναι η ελάχιστη τιμή που έχουμε να προσφέρουμε στους προγόνους μας: να παλέψουμε και πάλι για την ελευθερία.
Στο φόβο που καλλιεργούν, στην καταφρόνια που επιδεικνύουν και στο
σκοταδισμό που διαδίδουν, εμείς, οι Έλληνες εκπαιδευτικοί, ας διδάξουμε
την ελευθερία.
Το
Μοναστηράκι είναι μια αρχαία συνοικία της Αθήνας, που επιβιώνει μέχρι
και σήμερα. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές, καθώς καλλωπίζει την πρωτεύουσα,
με τον δικό του μοναδικό τρόποκαι
τα αναρίθμητα αξιοθέατα. Μαγαζιά κάθε λογής, καφετέριες, φαγάδικα με
κουζίνες απ’ όλον τον κόσμο και αρχαιολογικοί χώροι, προσελκύουν
χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο να το επισκεφθούν και να το “περπατήσουν”.
Όσο για τους Έλληνες, το Μοναστηράκι είναι πάντα μια διέξοδος, που
συνδυάζει διασκέδαση και μεγάλη ιστορία. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος
που φημίζεται ως το πιο πολυσύχναστο μέρος της Αθήνας.
Έξω από τον σταθμό
Το μοναστήρι
Η ονομασία Μοναστηράκι,
δηλαδή “το μικρό μοναστήρι”, προέρχεται από το παλιό γυναικείο
μοναστήρι της Παναγίας Παντάνασσας, που φέρει επίσης τις ονομασίες “Μέγα
μοναστήρι” ή “Μοναστηράκι”. Βρίσκεται επί της πλατείας, συγκεκριμένα
απέναντι από το σταθμό, και ιδρύθηκε τον 10ο Αιώνα. Σήμερα,
θα το βρει κανείς περικυκλωμένο από επισκέπτες, ντόπιους και ξένους,
μιας και αποτελεί ένα από τα κοσμήματα της πλατείας του Μοναστηρακίου.
Το μοναστήρι αυτό εορτάζεται την ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου και στο
πέρασμα του χρόνου έχει υποστεί 3 ανακαινίσεις μέχρι και τα τέλη του 20ου αιώνα.
Μοναστήρι Παντάνασσας
Ονομασίες
Αν ακούσει κανείς την άτυπη ονομασία πλατεία της παλιάς Στρατώνας,
θα χρειαστεί να ανατρέξει περίπου 180 χρόνια πίσω στην ιστορία, για να
αναζητήσει την προέλευσή της. Επί βασιλείας του Βαυαρού Όθωνα
(1834-1862), είχε τοποθετηθεί στην πλατεία του Μοναστηρακίου Στρατώνας.
Έτσι, οι Έλληνες απέδωσαν το δεύτερο αυτό προσωνύμιο στην τοποθεσία.
Άλλη μια ονομασία που έχει δοθεί στην πλατεία είναι τα Τζιερτζίδικα,
που είναι κι αυτό “εύρημα” των Ελλήνων. Συγκεκριμένα, προέρχεται από τη
λέξη τζιέρι, δηλαδή συκώτι, σπλάχνο. Η πλατεία απέκτησε, ουσιαστικά, το
παρατσούκλι αυτό από τα εντόσθια που τηγανίζονταν στις μικρές ταβέρνες
που γέμιζαν τότε την περιοχή. Ήταν ακριβώς σαν τα σημερινά
“κεμπαπτζίδικα” που κατακλύζουν την πλατεία και που οφείλουν την ύπαρξή
τους στους τότε Τούρκους της περιοχής.
Δεν
ήταν μόνο οι Έλληνες ντόπιοι που προσέδιδαν προσωνύμια στην περιοχή,
καθώς εκεί κατοικούσαν και πολλοί Τούρκοι. Υπάρχει, λοιπόν, μια ακόμη
άτυπη ονομασία, της πλατεία του Μοναστηρακίου, που οφείλεται σε αυτούς.
Λόγω των πολλών υφασμάτων που υφαίνονταν στη γύρω περιοχή, οι Τούρκοι
αποκαλούσαν την πλατεία Αμπατζήδικα (αμπάδες=υφάσματα).
Το τζαμί της πλατείας
Αξιοσημείωτη είναι και η ύπαρξη ενός μουσουλμανικού τζαμιού, δεξιά του σημερινού σταθμού του Μετρό. Το τζαμί αυτό κτίστηκε από τον Οθωμανό Βοεβόδα της πόλης Μουσταφά Αγά Τζισταράκη το 1759. Είναι γνωστό και ως τζαμί “Κάτω Σιντριβανιού”, από το σιντριβάνι που υπήρχε κοντά, το οποίο τροφοδοτούσε ο ποταμός Ηριδανός. Φημολογείται, ότι για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε υλικό παρμένο από παλαιά κτίρια της περιοχής. Σήμερα, το τζαμί στεγάζει παράρτημα του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης
και φιλοξενεί πλούσια συλλογή κεραμικών, κυρίως από την Μικρά Ασία. Ο
δρόμος που περνά μπροστά από την είσοδό του και μπροστά από την είσοδο
του σταθμού, ονομάζεται οδός Άρεως.
Δίπλα από το τζαμί της πλατείας, υπήρχε μια βιβλιοθήκη
που κτίστηκε το 132 μ.Χ. από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Ανδριανό, ως
προσφορά στην πόλη των Αθηνών. Η είσοδος της βιβλιοθήκης έβλεπε προς τη
ρωμαϊκή αγορά, η οποία θεμελιώθηκε από τις δωρεές του Ιουλίου Καίσαρα
και του Αυγούστου, και αποτελούσε προέκταση της αθηναϊκής. Σήμερα
σώζεται μόνο ένα τμήμα του τοίχου της βιβλιοθήκης αυτής.
Το τζαμί της πλατείας
Τα παλαιοπωλεία
Κοντά στην πλατεία Μοναστηρακίου, βρίσκεται η πλατεία Αβησσυνίας, ανάμεσα στις οδούς Ερμού και Ηφαίστου. Η πλατεία αυτή φημίζεται για τα παλαιοπωλεία της και το παζάρι, γνωστό και ως Γιουσουρούμ.
Ακόμη και σήμερα, συναντά κανείς εξίσου πολλούς παλιατζήδες να πωλούν
αντίκες. Βέβαια, τα περισσότερα καταστήματα εμπορεύονται κατά βάσιν
καινούργια προϊόντα, ως επί το πλείστον τουριστικά είδη και ρούχα.
Τέλος, ο σταθμός Μοναστηρακίου εγκαινιάστηκε στις 17 Μαΐου του 1895. Για πρώτη φορά λειτούργησε η Γραμμή 1,
δηλαδή ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος, που είναι υπαίθριος. Αρκετά χρόνια
μετά, η γραμμή συνδέθηκε με άλλες δύο υπόγειες γραμμές, αυτές του
σημερινού Μετρό. Συγκεκριμένα, ο σταθμός Μετρό του Μοναστηρακίου λειτούργησε το 2004, μιας και οι κατασκευαστές συνάντησαν εξαιρετικές δυσκολίες λόγω της συνάντησής τους με την κοίτη του ποταμού Ηριδανού, του ιερού ποταμού των αρχαίων Αθηναίων.
Ίσως γράφω περισσότερο απ' όσο μιλάω. Προς το παρόν, σπουδάζω
Ιστορικός, για να μην έχω ανοιχτές υποθέσεις με το παρελθόν. Στο
μέλλον, θέλω να ασχοληθώ με την εκπαίδευση, γιατί είναι μάταιη η γνώση
που δε μοιράζεται.
Έχομε μπεί στην Σαρακοστή των Χριστουγέννων και για όσους τηρούν τη νηστεία έχομε μερικές πολύ ωραίες νηστίσιμες συνταγές από διάφορα μέρη της Ελλάδος.
<3
💖
