Μέγας Βασίλειος ή Άγιος Βασίλειος

http://el.wikipedia.org

Βασίλειος Καισαρείας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

     Για την μυθική μορφή που ονομάζεται Άγιος Βασίλης, δείτε: Άγιος Βασίλης.

Ο Μέγας Βασίλειος σε μικρογραφίατου 15ου αιώνα(Μονή Διονυσίου,Άγιο Όρος)

Χριστιανισμός σειρά λημμάτων

[εμφάνιση]Θεμελιώδη

[εμφάνιση]Αγία Γραφή

[εμφάνιση]Χριστιανική θεολογία

[εμφάνιση]Ιστορία και παραδόσεις

[εμφάνιση]Σημαντικές μορφές Πρότυπο: π • σ • ε

 

Ο Βασίλειος Καισαρείας, γνωστότερος ως Μέγας Βασίλειος ή Άγιος Βασίλειος (μεταξύ 329 και 333 - 379), υπήρξε Πατέρας της Εκκλησίας, επίσκοπος Καισαρείας, κορυφαίοςθεολόγος του 4ου αιώνα και ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, που θεωρούνται προστάτες της παιδείας.

Πίνακας περιεχομένων 1 Η ζωή του 2 To Έργο του Μεγάλου Βασιλείου 3 Συγγραφικό έργο 4 Παραπομπές 5 Πηγές 6 Βιβλιγραφία 7 Εκδόσεις έργων του Μεγάλου Βασιλείου σε νεοελληνική απόδοση 8 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η ζωή του

Γεννήθηκε από Άγιους γονείς το 330 στη Νεοκαισάρεια του Πόντου και όχι της Καππαδοκίας, όπως αναφέρεται πολλές φορές λανθασμένα, αφού η Νεοκαισάρεια είναι πόλη της Μητρόπολης Νεοκαισάρειας που είναι κυρίως τμήμα των ορίων που ονομάζουμε Πόντο. Ο πατέρας του Άγιος Βασίλειος ασκούσε το επάγγελμα του καθηγητή ρητορικής στη Νεοκαισάρεια και η μητέρα του Αγία Εμμέλεια ήταν απόγονος οικογένειας Ρωμαίων αξιωματούχων (ο πατέρας της είχε πεθάνει ως Χριστιανός μάρτυρας). Στην οικογένεια εκτός από το Βασίλειο υπήρχαν άλλα οκτώ ή εννέα παιδιά. Μεταξύ αυτών, ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ο Ναυκράτιος που έγινε ασκητής και θαυματουργός Άγιος, η Μακρίνα (Οσία Μακρίνα) και ο Πέτρος, Επίσκοπος Σεβαστείας, ενώ κάποιο φαίνεται να πέθανε σε βρεφική ηλικία.

Ο Βασίλειος μεταφέρθηκε από τη γιαγιά του Μακρίνα στο κτήμα των Αννήσων κοντά στον ποταμό Ίρι, όπου ανατράφηκε από αυτήν μέχρι το θάνατό της και μετέπειτα από την πρωτότοκη αδερφή του Μακρίνα η οποία επηρέασε καθοριστικά τον μικρό Βασίλειο να στραφεί στην Χριστιανική πίστη. Την εγκύκλια παιδεία έλαβε από τον πατέρα του ενώ μετά την εκδημία του (γύρω στα 345) μετέβη στην Καισάρεια. Κατόπιν η ανάγκη του για περαιτέρω μόρφωση τον έφερε στην Κωνσταντινούπολη, όπου φοίτησε κοντά στο γνωστό δάσκαλο της εποχήςΛιβάνιο και επακόλουθα στην Αθήνα (352).

Στην Αθήνα γνωρίστηκε με το Γρηγόριο από την Καππαδοκία, αναπτύσσοντας μία μεγάλη φιλία, εγγράφηκε στη σχολή του Χριστιανού φιλοσόφου Προαιρεσίου και παρακολούθησε τη διδασκαλία του καθώς και τη διδασκαλία άλλων φιλοσόφων όπως ο Ιμέριος.

Η Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου (Subleyras Pierre, 1743, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη)

Επέστρεψε στην πατρίδα του το καλοκαίρι του 356, εγκαταστάθηκε στην Καισάρεια και, συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα του, έγινε καθηγητής της ρητορικής. Το 358, επηρεασμένος από το θάνατο του αδερφού του μοναχού Ναυκρατίου, βαπτίζεται Χριστιανός, πιθανόν από τον επίσκοπο Διάνιο, και αποφασίζει να αφιερώσει τον εαυτό του στην ασκητική πολιτεία. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους ξεκινά ένα οδοιπορικό σε γνωστά κέντρα ασκητισμού της Ανατολής, επιθυμώντας την ανεύρεση κατάλληλου τόπου διαμονής. Επέστρεψε το359 στον Πόντο και για μικρό χρονικό διάστημα διέμεινε στην Αριανζό, κοντά στο φίλο του Γρηγόριο.

Τον Ιανουάριο του 360 φαίνεται να συμμετείχε, ως παρατηρητής εντεταλμένος από τον επίσκοπο Διάνιο, στην αρειανική Σύνοδο, που συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη, για την έριδα μεταξύ Ομοουσιανών και Ομοιανών. Μετά την υπογραφή, από μέρους του Διανίου, του συμβόλου των Ομοιανών, ο Βασίλειος απογοητευμένος αποσύρθηκε στο ησυχαστήριο της αδερφής του εγκαινιάζοντας τη μνημειώδη αλληλογραφία του με το Γρηγόριο.

Το καλοκαίρι του 364 ο Ευσέβιος Καισαρείας τον χειροτόνησε πρεσβύτερο. Η μεγάλη δραστηριότητα και η μόρφωση του Βασιλείου προκάλεσαν τα ζηλόφθονα αισθήματα του Ευσεβίου γεγονός που οδήγησε τον πρώτο, για ακόμα μία φορά, να επιστρέψει στην πατρίδα του. Η μεσολάβηση, όμως, του Γρηγορίου επιφέρει εξομάλυνση των σχέσεων και την επιστροφή του Βασιλείου στην Καισάρεια. Μετά το θάνατο του Ευσεβίου, με τη συνδρομή του Ευσεβίου επισκόπου Σαμοσάτων και του Γρηγορίου επισκόπου Ναζιανζού, εκλέγεται διάδοχός του στην επισκοπική έδρα της Καισάρειας και αναλαμβάνει συν τω χρόνω, λόγω του κύρους της προσωπικότητάς του, την εξαρχία της Αρχιεπισκοπής του Πόντου.

Στον εκκλησιαστικό τομέα, ως επίσκοπος πλέον, ο Βασίλειος αντιμετώπισε την προσπάθεια του ΑυτοκράτοραΟυάλη να επιβάλει τον Ομοιανισμό (ρεύμα του Αρειανισμού), όντας σε επιστολική επικοινωνία με το Μέγα Αθανάσιο, Πατριάρχη Αλεξανδρείας και τον Πάπα Ρώμης Δάμασο. Στην περιφέρεια της ποιμαντικής του ευθύνης είχε να αντιμετωπίσει την έντονη παρουσία του αρειανικού στοιχείου και άλλων χριστιανικών, μη ορθόδοξων, ομολογιών. Σε αυτό τον τομέα έδρασε και ως επίσκοπος, δηλαδή οργανωτικά, αλλά και με την αντιρρητική του γραμματεία. Μέσα από τις επιστολές του φαίνονται οι προσπάθειες που κατέβαλε για την ανάδειξη άξιων κληρικών στο ιερατείο, την καταπολέμηση της σιμωνίας των επισκόπων, την πιστή εφαρμογή των ιερών κανόνων από τους πιστούς καθώς και η ποιμαντική μέριμνα, που επέδειξε έναντι των αποκομμένων και περιθωριοποιημένων μελών της Εκκλησίας. Η όλη του δραστηριότητα επιφέρει τη βαθμιαία αναγνώρισή του ως κοινού έξαρχου ολόκληρου του ασιατικού θέματος της Αυτοκρατορίας.

Στην οικουμενική Εκκλησία ο Βασίλειος αναλαμβάνει τα πνευματικά ηνία από το Μέγα Αθανάσιο, ο οποίος βαθμιαία αποσύρεται από την ενεργό δράση λόγω γήρατος. Εργάζεται για την επικράτηση των ορθόδοξων χριστιανικών αρχών και υπερασπίζεται το δογματικό προσανατολισμό της Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας. Προσπαθεί να βρίσκεται σε αλληλενέργεια με τα ορθόδοξα πατριαρχεία και ουσιαστικά υποκαθιστά και αντικαθιστά την αρειανίζουσα ιεραρχία του πολιτικού κέντρου της Αυτοκρατορίας. Σε αυτή την προσπάθεια συναντά την αδιάφορη ή προκατειλημμένη στάση των άλλων πατριαρχείων, γεγονός, που παρά την απογοήτευση που του επιφέρει δεν τον καταβάλει στη συνέχιση του αγώνα του.

Έργο ζωής και σημαντικό σταθμό στην πορεία του, αποτελεί η ίδρυση και λειτουργία ενός κοινωνικού φιλανθρωπικού συστήματος, του Πτωχοκομείου ή Βασιλειάδας. Εκεί διοχετεύει όλη την ποιμαντική του ευαισθησία, καθιστώντας την πρότυπο κέντρου περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ατόμων. Ουσιαστικά η Βασιλειάδα υπήρξε ένας πρότυπος οίκος για τη φροντίδα των ξένων, την ιατρική περίθαλψη των φτωχών άρρωστων και την επαγγελματική κατάρτιση των ανειδίκευτων. Καθίσταται η μήτρα ομοειδών οργανισμών που δημιουργήθηκαν σε άλλες επισκοπές και στάθηκε η σταθερή υπενθύμιση στους πλουσίους του προνομίου τους να διαθέτουν τον πλούτο τους με έναν αληθινά χριστιανικό τρόπο.

Καταπονημένος από την ευρεία δράση που ανέπτυξε σε πολλούς τομείς της χριστιανικής μαρτυρίας καθώς και την ασκητική ζωή, την οποία ακολουθούσε, ο Βασίλειος πεθαίνει την 1 Ιανουαρίου του 379 σε ηλικία 50 ετών. Ο θάνατός του βυθίζει στο πένθος όχι μόνο το ποίμνιό του αλλά και όλο το χριστιανικό κόσμο της Ανατολής. Στην κηδεία του συμμετέχουν Ιουδαίοι, πιστοί της εθνικής θρησκείας και ένα πλήθος ανομοιογενούς θρησκευτικής και εθνικής απόχρωσης. Η παρακαταθήκη του υπήρξε το τεράστιο σε μέγεθος και σημασία θεολογικό – δογματικό του έργο μαζί με τη συμβολή του στη λειτουργική και την πρωτότυπη ανθρωπιστική του δράση.

Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την 1η Ιανουαρίου ενώ από το 1081 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης Ιωάννης Μαυρόπους (ο από Ευχαΐτων) θέσπισε έναν κοινό εορτασμό των Τριών Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Ιωάννη Χρυσοστόμου και Γρηγορίου του Θεολόγου, στις 30 Ιανουαρίου ως προστατών των γραμμάτων και της παιδείας. Η Αγγλικανική και η Καθολική εκκλησία τιμούν την μνήμη του στις 2 Ιανουαρίου, ενώ η Λουθηρανική και η Επισκοπελιανή, στις 14 Ιουνίου.

Ο ΜΗΝΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

Ο ΜΗΝΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

Είναι ο πέμπτος μήνας του χριστιανικού έτους, του καλούμενου ενιαυτού, και άλλοτε ο ενδέκατος τουρωμαϊκού ημερολογίου, περιλαμβάνοντας 31 ημέρες (εικοσιτετράωρα) έχοντας κατά μέσον όρο χρόνο ημέρας 10 ώρες, και χρόνο νύκτας 14 ώρες.
Ο Ιανουάριος αντιστοιχεί κατά το πρώτο ήμισυ με τον Ποσειδεώνα και κατά το έτερο με τον Γαμηλιώνα του αρχαίου ελληνικού αττικού ημερολογίου, καθώς επίσης με τον Σαββάθ των Εβραίων και τον Τωβί των Αιγυπτίων.
Η πρώτη μέρα του μήνα και πρώτη ημέρα του χρόνου, είναι γνωστή ως Πρωτοχρονιά.

Ονομασίες

Ο Ιανουάριος πήρε το όνομά του από τον Ιανό, θεό κάθε αρχής στη ρωμαϊκή μυθολογία. Όπως αναφέρει σχετικά και ο Ηλίας Αναγνωστάκης:
`…ο Ιανός ήταν θεός δίμορφος, που παριστάνεται πότε με κλειδιά ή με τριακόσιες ψήφους στο δεξί του χέρι και εξήντα πέντε στο αριστερό, όσες οι μέρες του ενιαυτού. Εκκαλείτο δε και «Αιωνάριος» αντί Ιανουάριος, επειδή τον θεωρούσαν του αιώνος πατέρα. Είχαν μάλιστα οριστεί δώδεκα πρυτάνεις να τον υμνούν και υπήρχε δωδεκάβωμον στο ναό του, όσοι και οι μήνες του έτους.

— Ηλίας Αναγνωστάκης

Ο Ιανουάριος, ωστόσο, δεν ήταν ανέκαθεν ο πρώτος μήνας του έτους για τους Ρωμαίους. Στα πρώτα χρόνια της ιστορίας τους, πρώτις μήνας ήταν ο Μάρτιος, από το όνομα του πολεμικού θεού τους Mars-Martis (δηλαδή του Άρη των Ελλήνων). Πρωτοχρονιά ήταν τότε η πρώτη Μαρτίου, η οποία εξακολούθησε να γιορτάζεται και στα κατοπινά χρόνια. Και επειδή θυμούνταν πως αυτή ήταν η αρχική τους πρωτοχρονιά, την έλεγαν πάτριον. Ο Ιανουάριος έγινε πρώτος μήνας αργότερα, όταν ο μυθικός βασιλιάς των Ρωμαίων Νούμας Πομπίλιος οργάνωσε το ημερολόγιο με βάση τον ήλιο.
Στον Ιανουάριο ο λαός μας έχει δώσει διάφορες ονομασίες, όπως το Γενάρης επειδή τότε γεννούν τα γιδοπρόβατα, και Μεσοχείμωνας επειδή είναι ο μεσαίος από τους μήνες του χειμώνα, όπως δηλώνει και η παροιμία «ως τα’ Αϊ-Γιαννιού, τρυγόνα, είναι η φούρια του χειμώνα». Είναι επίσης και ο μήνας με το λαμπρότερο φεγγάρι: «Του Γενάρη το φεγγάρι παρά ώρα μέρα μοιάζει». Ονομάζεται και Γατόμηνας επειδή στη διάρκειά του ζευγαρώνουν οι γάτες, και Μεγάλος μήνας ή Τρανός μήνας ή Μεγαλομηνάς γιατί είναι ο πρώτος μήνας του έτους και σε αντιδιαστολή με τον Φεβρουάριο, που είναι «κουτσός» (Κουτσοφλέβαρος). Οι αλκυονίδες ημέρες τού έχουν δώσει και την ονομασία «γελαστός», αλλά είναι επίσης γνωστός και ως «κλαδευτής»: «Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μη γυρεύεις». Άλλες ονομασίες: Γενολοήτης (επειδή αυτόν τον μήνα γεννοβολούν τα κοπάδια), Κρυαρίτης γιατί είναι ο πιο «κρυουλιάρης».ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ - Γ. ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ

Το συγγραφικό έργο του Αγίου Βασιλείου του Μέγα

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη φωτογραφία του χρήστη ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΑ.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΑ

31 Δεκεμβρίου 2015 στις 6:59 μ.μ. ·

www.monastiriaka.gr
Το συγγραφικό έργο του Αγίου Βασιλείου του Μέγα.
Τα έργα του κατατάσσονται σε τέσσερεις κατηγορίες:
Δογματικά συγγράμματα.
α) «Ανατρεπτικός του Απολογητικού του δυσσεβούς Ευνομίου». Αποτελείται από τρία βιβλία και καταφέρεται ενάντια του αρχηγού των Ανομοίων Ευνομίου.
β) «Προς Αμφιλόχιον, περί του Αγίου Πνεύματος». Επιστολική πραγματεία προς τον επίσκοπο Ικονίου Αμφιλόχιο σχετικά με το Άγιο Πνεύμα.
Ασκητικά συγγράμματα.
α) «Τα Ηθικά». Συλλογή 80 ηθικών κανόνων.
β) «Όροι κατά πλάτος». Περιέχει 55 κεφάλαια με θέμα γενικές αρχές του μοναχισμού.
γ) «Όροι κατ’ επιτομήν». Περιέχει 313 κεφάλαια που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή των μοναχών.
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Περί κρίματος».
στ) «Περί της εν παρθενία αληθούς αφθορίας». Έργο σχετικό με την παρθενική ζωή.
Ομιλίες.
Ορισμένες από τις ομιλίες του είναι:
α) «Εις την Εξαήμερον». Συλλογή 9 ομιλιών με θέμα τη δημιουργία του κόσμου.
β) «Εις του Ψαλμούς». Συλλογή 18 ομιλιών με αφορμή το περιεχόμενο των Ψαλμών του Δαυίδ.
γ) «Περί του ουκ έστιν αίτιος του κακού ο Θεός».
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Κατά Σαβελλιανών, Αρείου και Ανομοίων».
στ) «Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων». Το διασημότερο από τα κείμενα του Βασιλείου, στο οποίο πραγματοποιεί προσπάθεια γεφύρωσης μεταξύ χριστιανικής και κλασσικής παιδείας.
ζ) «Προτρεπτικός εις το άγιον βάπτισμα».
η) «Εις το πρόσεχε σεαυτώ».
θ) «Προς Πλουτούντας».
ι) «Εν λιμώ και αυχμώ».
ια) «Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν και περί ευχαριστίας».
Επιστολές.
Σώζονται 365 επιστολές με το όνομα του Μεγάλου Βασιλείου, που καλύπτουν την εικοσαετία από την επιστροφή του στην Καισάρεια από την Αθήνα έως και το θάνατό του.http://www.saint.gr/1/saint.aspx

"Κρητικά Κάλαντα Πρωτοχρονιάς"

Να σας τα πω??  

"Κρητικά Κάλαντα Πρωτοχρονιάς"

Απο την εκμπομπη "στου Κυκλου τα γυρισματα" λιγο πριν την παρουσιαση του τελευταιου cd του συγκροτηματος.

Παιζουν:Αντωνης Μαρτσακης (βιολι) Νικος Μαρεντακης και Γιωργος Κλωστρακης (Λαουτο)

https://www.youtube.com/watch?v=rvaTFwRNVNA&app=desktop

Αντώνης Μαρτσάκης "Κρητικά Κάλαντα Πρωτοχρονιάς"

Απο την εκμπομπη "στου Κυκλου τα γυρισματα" λιγο πριν την…

YOUTUBE.COM

Πρωτοχρονιάτικα Ελληνικά Έθιμα

Πρωτοχρονιάτικα Ελληνικά Έθιμα

Maria Dimitriou από Spiros Soulis Official Pag

Πρωτοχρονιάτικα Ελληνικά Έθιμα που δεν Γνωρίζετε - Spiros Soulis - the home issue

Το μόνο ελληνικό online περιοδικό αφιερωμένο αποκλειστικά στo σπίτι, τη διακόσμηση, το design, τις τάσεις, την οικολογία, την κατασκευή, τα νέα υλικά και…

Spiros Soulis - the home issue

Η Ελλάδα μας είναι γεμάτη υπέροχες παραδόσεις, ήθη και έθιμα, που υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Την Πρωτοχρονιά υπάρχουν έθιμα που τηρούνται σε πολλές χώρες στον κόσμο, αλλά υπάρχουν και έθιμα που τα συναντάμε μόνο στη χώρα μας.
Στις περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο ο Άγιος Βασίλης παραδίνει τα δώρα του την Παραμονή των Χριστουγέννων. Στην Ελλάδα, ο Άγιος περιμένει μερικές μέρες και κάνει την παράδοσή του την Παραμονή Πρωτοχρονιάς.
Κυκλάδες Στα νησιά των Κυκλάδων, θεωρείται καλός οιωνός να έχουν βόρειους ανέμους την Ημέρα της Πρωτοχρονιάς. Αν ένα περιστέρι προσγειωθεί στην αυλή εκείνη την ημέρα, φέρνει καλή τύχη. Αλλά εάν ένα κοράκι πετάξει πάνω από το σπίτι σε ευθεία γραμμή, τότε αυτός είναι κακός οιωνός.
Πανέξυπνα DIY: Διακοσμήστε το Σπίτι σας μέσα σε 1 Λεπτό (VIDEO)!
Φλώρινα Στη Φλώρινα αναβιώνουν τα «Μπαμπάρια». Πρόκειται για άντρες μεταμφιεσμένους με στολές και προσωπίδες από προβιές αρνιού, που προσπαθούν να παραδώσουν σώα τη νύφη στο γαμπρό. Το έθιμο γιορτάζει το ξύπνημα της γης.

Κεντρικός ήρωας είναι η γυναίκα, καθώς συμβολίζει τη γονιμότητα. Στο συγκεκριμένο έθιμο το ρόλο της γυναίκας παίζει ο άντρας που ντύνεται με παραδοσιακή νυφιάτικη ενδυμασία.

Κρήτη Στην Κρήτη το άγριο κρεμμύδι που αναπτύσσεται στο νησί μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Είναι δηλητηριώδες και προκαλεί δερματικό εξάνθημα. Αν το ξεριζώσετε, θα εξακολουθεί να αυξάνεται με νέα φύλλα και άνθη. Για τους ανθρώπους της Κρήτης, αυτή η σπάνια ποιότητα σημαίνει μεγάλη φυσική δύναμη και έτσι κρεμούν τα άγρια ​​κρεμμύδια στα σπίτια τους ανήμερα της Πρωτοχρονιάς.
Απίστευτα Πράγματα που Μπορείτε να Φτιάξετε με τα Κουπάτ για τα Μπισκότα!
Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης και γι'αυτό σε πολλές περιοχές της Ελλάδας κρεμάται στην πόρτα μέχρι την Πρωτοχρονιά. Την Πρωτοχρονιά, η οικογένεια σπάει το ρόδι στην πόρτα φωνάζοντας «Ευτυχισμένο το νέο έτος».

Το ρόδι είναι σύμβολο τύχης και αφθονίας!

Θάσος Στη Θάσο υπάρχει ένα πολύ ιδιαίτερο και παλιό έθιμο. Οι οικογένειες κάθονται γύρω από το αναμμένο τζάκι και ρίχνουν στα αναμμένα κάρβουνα φύλλα ελιάς. Καθώς ρίχνουν τα φύλλα ελιάς κάνουν από μια ευχή χωρίς να την ακούσουν οι άλλοι. Πραγματοποιείται η ευχή εκείνου που το φύλλο θα γυρίσει περισσότερο.
Αυτά Είναι τα Πιο Πρωτότυπα Δώρα για Άντρες!
Καβάλα Στην Καβάλα υπάρχει ένα πρωτοχρονιάτικο έθιμο που προέρχεται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τα αγόρια που πρόκειται να φύγουν στρατιώτες, συγκεντρώνουν ξύλα στην πλατεία και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ανάβουν μια μεγάλη φωτιά ψέλνοντας κάλαντα. Μόλις το ρολόι δείξει δώδεκα ακριβώς, ξεκινάει το γλέντι με φαγητό, τσίπουρο και γλυκά.
Σάμος Στη Σάμο εκτός από τη βασιλόπιτα φτιάχνεται και η «προβέντα». Πρόκειται για ένα πιάτο γεμάτο με γλυκά που δείχνουν πόσο νοικοκυρά είναι η κάθε γυναίκα.

Η λεγόμενη «προβέντα».

Παλιό έθιμο που έχει εκλείψει Υπάρχει ένα παλιό έθιμο που πλέον δε συνηθίζεται αλλά τα παλιά χρόνια ακολουθούνταν από κάθε οικογένεια. Πρόκειται για το σφάξιμο του χοίρου. Κάθε οικογένεια μεγάλωνε στην αυλή του σπιτιού της έναν χοίρο με σκοπό να τον σφάξει την παραμονή. Ο χασάπης με τη βοήθεια των αντρών της οικογένειας έσφαζε τον χοίρο ενώ η νοικοκυρά έβραζε νερό σε καζάνι. Η νοικοκυρά έβγαζε τις τρίχες σε κοχλαστό νερό και αμέσως μετά οι άντρες χώριζαν τον χοίρο σε κομμάτια. Η ουροδόχος κύστη, καθαριζόταν, τη φούσκωναν και την έδιναν στα παιδιά για να παίξουν. Στη συνέχεια ψιλόκοβαν κομμάτια κρέατος, τα έβαζαν για 8 μέρες μέσα σε κρασί και με αυτά γέμιζαν τα έντερα του χοίρου. Έτσι έφτιαχναν λουκάνικα που έτρωγαν όλο τον χρόνο.

Το Ηρακλειώτικο έθιμο

Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη IScreta.gr.

Το Ηρακλειώτικο έθιμο
χαμένοι ή κερδισμένοι έπρεπε να κρατούν στα σπίτια τους, σαν γυρνούσαν, μπογάτσα για το καλό του καινούργιου χρόνου.

Απόψε στο Ηράκλειο τρώμε ΟΛΟΙ μπουγάτσα!! Το πρωτοχρονιάτικο έθιμο!!

iscreta.gr

Το Ηρακλειώτικο έθιμο
Ως γνωστόν, τα πιο φημισμένα μπουγατσατζίδικα της πόλης μας είναι συγκεντρωμένα στην πλατεία των Λιονταριών και όλα αναφέρουν ως έτος ίδρυσής τους το 1922, παραπέμποντας ευθέως στην έλευση των Μικρασιατών προσφύγων. Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είναι γνωστές στο πανελλήνιο και κανείς δεν αμφισβητεί την πολυετή προσφορά τους στην γαστρονομική παράδοση του Ηρακλείου. Ωστόσο, η χρονολογική αυτή αναφορά ίσως δημιουργήσει στους αδαείς την εσφαλμένη εντύπωση ότι η μπουγάτσα και τα σχετικά με αυτήν έθιμα, πρωτοεμφανίστηκαν στην Κρήτη μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών. Μαρτυρίες περί του αντιθέτου συναντάμε σε πολλά κείμενα Καστρινών της παλαιάς εποχής.
Το θέμα αξιοποίησε λογοτεχνικά ο Ηρακλειώτης ηθογράφος Γ. Μαράντης (Γιώργος Καφφετζάκης). Συγκεκριμένα στις πρώτες σελίδες της νουβέλας “Το Κάστρο μου” που τοποθετείται στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας, βρίσκουμε τον νεαρό πρωταγωνιστή να κάθεται με την παρέα του στο καφενείο του Σαλή αγά:
“Τις βραδιές αυτές του ραμαζανιού, σύχναζαν περισσότεροι χριστιανοί από άλλα βράδια για να παρακολουθήσουν την τόμπολα, το παιχνίδι που άρεσε ιδιαίτερα και παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και οι Τούρκοι και οι Χριστιανοί για τα έξυπνα καλαμπούρια που έκαναν οι εκφωνητές στα νούμερα, μα και γιατί τα κέρδη ήσαν ελκυστικά – ταψιά κανταϊφια και γαλακτομπούρεκα ή μπουγάτσες, συνοδευόμενα και σεβαστά ποσά”.
Και αν για τους μουσουλμάνους της πόλης η μπουγάτσα είχε την τιμητική της κατά το Μπαϊράμι, για τους χριστιανούς συνδεόταν με την αλλαγή του χρόνου και την εορτή των Θεοφανίων. Σε μαρτυρία του για την τελετή καταδύσεως του Σταυρού γύρω στο 1900, ο Θρασύβουλος Μαρκίδης σημειώνει:
“Η ονομαστή μπογάτσα του Ηρακλείου ήτο το καθιερωμένον και απαραίτητον σερβίρισμα εις τα καταστήματα και τας οικίας από τας οποίας παρηκολουθείτο η τελετή προσφερομένη εις το μεταξύ της καθόδου και της ανόδου της πομπής χρονικόν διάστημα”.
Την πληρέστερη αναφορά στο θέμα κάνει ο αυτοδίδαχτος λογοτέχνης, μουσικός και “αγράμματος ψαράς” Γιάννης Δελιβασίλης, που διαχωρίζει τα έθιμα των δύο θρησκευτικών κοινοτήτων και τοπθετεί το πιο γνωστό μπογατσατζίδικο της εποχής πολύ κοντά στη γνώριμη σε όλους θέση:
Ένας από τους καλυτερους και φημισμένους Μπογατσατζήδες της εποχής εκείνης ήταν ο Ξεϊν Εφέντης Μεμιχιάκης. Το μπουγατσατζίδικό του ήταν στ’ Αχτάρικα και δίπλα στο καπνοπωλείο των Αδελφών Βολιωτάκη (όπου σήμερα η είσοδος του Δημοτικού Μεγάρου Ηρακλείου και Βικελαίας Βιβλιοθήκης). Όλο το μήνα του Ραμαζανιού ως τη γιορτή του Μπαϊραμιού, το μπογατσατζίδικο του Μεμιχιάκη διανυκτέρευε και οι καλοφαγάδες και λιχούδηδες Καστρινοί, περίμεναν την ευκαιρία για ν’ απολαύσουν τους θαυμάσιους και με Ντερνιώτικο βούτυρο κουραμπιέδες του, τον Πολίτικο μπακλαβά, το Ατζέμικό του κανταϊφι, τον Γιαγλίδικο χαλβά τα Κετενχελβασύ κ.ά.
Ήταν αναμφισβήτητο, ότι τη φινέτσα της φημισμένης Τουρκικής ζαχαροπλαστικής την έδιναν η μαεστρία και τα πιτήσια χέρια του Μεμιχιάκη.
Μαχιαλλά, μαχιαλλά…!
Βέβαια ξενυχτούσε και σε πολλές γιορτές δικές μας και μάλιστα από τις παραμονές των Χριστουγέννων ως το Νέο Έτος και πολλές φορές ως το Πάσχα.
Τότε όμως δεν έκανε άλλα γλυκά παρά μόνο μπουγάτσα για τους ξενύχτηδες και πεινασμένους κουμαρτζήδες και που όλοι χαμένοι ή κερδισμένοι έπρεπε να κρατούν στα σπίτια τους, σαν γυρνούσαν, μπογάτσα για το καλό του καινούργιου χρόνου. Ήταν σαν έθιμο, αυτοί που έχαναν όλα τους τα λεφτά στο τζόγο, να περιμένουν ώσπου να τελέψη το παιχνίδι, για να διπλαρώσουν σε κανένα συμπαίκτη τους κερδισμένο (γνωστό ή άγνωστο) για να σελεμίσουν τη μπογάτσα, όχι μόνο εκείνη που θάτρωγαν, αλλά και εκείνη που θάπαιρναν για το σπίτι τους.
Το σελέμισμα αυτό της μπογάτσας, όπως είπαμε, κανένα δεν δυσαρεστούσε.Ήταν άγραφος νόμος των κουμαρτζήδων. Πολλές φορές μάλιστα, στο παιχνίδι τύχαιναν ξένοι, κι ήταν φυσικό να μην ξέρουν το έθιμο και τους τραβούσαν να τους τρατάρουν μπορεί να πει κανείς και με το ζόρι, γιατί ντρέπονταν. Πόσες όμως φιλίες δεν δένονταν με τη ζεστή και νόστιμη μπογάτσα του Μεμιχιάκη τις Άγιες αυτές μέρες στο Κάστρο μας.
Στο Ηράκλειο λοιπόν, όποιος χάνει στα χαρτιά κερδίζει στην… μπογάτσα. Καλές γιορτές και καλά κέρδη σε όλους, προπάντων στους ζαχαροπλάστες που θα ξενυχτήσουν και πάλι φέτος για να τηρήσουμε εμείς το έθιμο!
Ο Ανωμερίτης
Πηγές:
Ι.Κ. Δελιβασίλης “Ο Φτηνάκης – ο Χασάν – αγάς – η μπουγάτσα”, περ. Κνωσός 13 (Μάρτιος – Απρίλιος 1955), 27-28.
Γ. Μαράντης. Στο “Κάστρο”. Κρητικό ηθογράφημα. Αθήνα: Ιδιωτική έκδοση, 1946.
Θ. Κ. Μαρκίδης. “Η τελετή καταδύσεως του σταυρού”, περ. Κνωσός 11 (Αύγουστος 1954), 16-17.

patris.gr

Το σπάσιμο του ροδιού

Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε τη δημοσίευση του χρήστη Φίλοι Ελληνικού Πολιτισμού.

Το σπάσιμο του ροδιού, έθιμο της Πελοποννήσου

Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας – δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του – και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι, για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι. Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη, για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: "με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά".
Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες, αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.
(Από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Παπάκι»)

Το ρόδι

Η Maria Dimitriou κοινοποίησε τη φωτογραφία του χρήστη Μυθικη Αναζητηση.

Μυθικη Αναζητηση

Το ρόδι και η παρουσία του στην Ελληνική Μυθολογία.
"Το ρόδι, το οποίο το "σπάμε" ως έθιμο την Πρωτοχρονιά και σε γάμους, θεωρείται σύμβολο της καλοτυχίας, της αφθονίας και της γονιμότητας, λόγω της εσωτερικής δομής του. Αν ανατρέξουμε πολλούς αιώνες πίσω, θα δούμε πως αναφέρεται στην μυθολογία μας και από αυτό το γεγονός συμπεραίνει κάποιος πως το έθιμο συνδέεται με την αρχαϊκή παράδοση της χώρας μας...http://mythiki-anazitisi.blogspot.gr/2014/01/blog-post.html

γιατί στη Βασιλόπιτα βάζουμε φλουρί;

Ο χρήστης Maria Dimitriou κοινοποίησε ένα σύνδεσμο.

Ξέρετε γιατί στη Βασιλόπιτα βάζουμε φλουρί;

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα των ημέρων είναι η Βασιλόπιτα και η κοπή της. Και όσες και αν είναι οι συνταγές για την παρασκευή…

iscreta.gr
http://iscreta.gr/2016/12/%CE%BE%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B5-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CF%8C%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%B1-%CE%B2%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5-%CF%86/

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα των ημέρων είναι η Βασιλόπιτα και η κοπή της. Και όσες και αν είναι οι συνταγές για την παρασκευή της, όλες συγκλίνουν στο έξης ένα σημείο: «στο…πολυπόθητο φλουρί».

Βασιλόπιτα: η ιστορία της ξεκινά πριν από εκατοντάδες χρόνια, περίπου 1500, στη Μικρά Ασία και πιο συγκεκριμένα στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας. Την εποχή που ο  Μέγας Βασίλειος,  ήταν δεσπότης της Καισαρείας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους του, με αγάπη, κατανόηση και αλληλοβοήθεια.

Κάποια μέρα όμως, ένας αχόρταγος στρατηγός – τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης της Καισαρείας, αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να τη λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισαρεία. Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη, ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν. Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε στην πόλη.
Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχεια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον άρπαγα στρατηγό. Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακριά από την πατρίδα του ή κι ακόμη μπορεί να τον σκοτώσει.
Οι χριστιανοί της Καισαρείας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν, ώστε δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να σκάσει από το κακό του. Διέταξε αμέσως το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.
Ο Δεσπότης, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς, με το που ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά έγινε το θαύμα!
‘Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι.
Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας. Τότε όμως, ο δεσπότης της, ο Μέγας Βασίλειος, βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισαρείας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα . Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί. Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου.
Πηγή: dogma.gr