ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!
ΜΑΡΙΑ
Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου)
Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου)
Μία
από τις μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου. Η είσοδος
της Θεοτόκου στο ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η
προκήρυξη της σωτηρίας των ανθρώπων, η αναγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση
του σχεδίου της θείας οικονομίας. Αυτά διακηρύσσει το απολυτίκιο της εορτής. Η σημασία της εορτής
αυτής είναι μεγάλη και ιερή. Αποτελεί τήν βάση και την αρχή για όλη την
μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου. Η αγία Άννα, η μητέρα της Θεοτόκου, επειδή πέρασε
όλη σχεδόν τη ζωή της χωρίς να αποκτήσει τέκνο, παρακαλούσε μαζί με τον άντρα
της Ιωακείμ το Θεό να τους χαρίσει παιδί και, αν πετύχουν το ποθούμενο, να το
αφιερώσουν στον Θεό.
Έτσι,
ευδόκησε ο Θεός και γέννησε παράδοξα, σε ηλικία προχωρημένη, αυτήν που
προξένησε τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγή και συμφιλίωση του
Θεού με τους ανθρώπους, την αιτία της ανάπλασης του κόσμου, της έγερσης και της
θέωσης του πεσόντος Αδάμ, δηλαδή της ανθρωπότητας, την υπεραγία και Δέσποινα
Θεοτόκο Μαρία. Όταν η Μαρία έγινε τριών χρόνων, την πήραν οι γονείς της και την
προσέφεραν, σαν σήμερα, στον ναό, καθώς το είχαν υποσχεθεί, και αφιερώνοντας την
κόρη τους στον Θεό, που τους την χάρισε. Την παρέδωσαν Αρχιερέα Ζαχαρία, ο οποίος
την πήρε λέγοντας: «Εμεγάλυνε ο Κύριος το ονομά σου σε όλες τις γενεές. Με σένα
θα ευλογηθούν τα έθνη και ο Κύριος θα λυτρώση τους υιούς του Ισραήλ», και την έβαλε
στον ιερότερο χώρο του ναού όπου εισερχόταν μόνο ο Αρχιερέας. “Έτσι (...) απετέθη
δικαίως σήμερα στα άγια άδυτα, σαν θησαυρὸς του Θεού, η κόρη που εξελέγηανάμεσα
στους εκλεκτοὺς απὸ αιώνες, που ἀναδείχθηκε αγία των αγίων, που έχει το σώμα
καθαρώτερο και θειότερο ακόμη και απὸ τα διὰ της αρετής κεκαθαρμένα πνεύματα,
ώστε να μην είναι δεκτικὸ μόνο του τύπου των θείων λόγων, αλλὰ και του ιδίου
του ενυποστάτου και μονογενούς Λόγου του προανάρχου Πατρός· σαν θησαυρὸς που ο
Λόγος θα τον χρησιμοποιούσε στον καιρὸ του, όπως και έγινε, γιὰ πλουτισμὸ και υπερκόσμιο
και συγχρόνως παγκόσμιο κόσμημα.1” Ήταν λοιπόν ένα προκλητικό γεγονός, κάποιος
άνθρωπος, και μάλιστα ένα κορίτσι, να εισέλθη στον ιερό χώρο, όπου φυλάσσονταν
τα πιο ιερά αντικείμενα τού Ισραήλ, όπως η Κιβωτός της Διαθήκης, η Στάμνα με το
Μάννα, η Ράβδος η βλαστήσασα του Ααρών και, βεβαίως, όπου ούτε οι ιερείς είχαν
δικαίωμα να εισέλθουν, αλλά ούτε και ο Αρχιερεύς καθημερινά. Μέσα στα Άγια των
Αγίων η Θεοτόκος για δώδεκα χρόνια τρεφόταν από άρτο που της έφερνε ο
Αρχάγγελος Γαβριήλ. Αυτό αναφέρεται στην παράδοση τής Εκκλησίας μας και ήταν
ένα από τα πιο θαυμαστά γεγονότα του βίου της Θεοτόκου.
Σέ
ένα τροπάριο του εσπερινού της εορτής γράφεται: «Δι' αγγέλου εκτρέφεται». Και σε
άλλο λέγεται: «Επουρανίω τραφείσα, Παρθένε, άρτω πιστώς εν τώ Ναώ Κυρίου».
Τι
ήταν αυτός ο άρτος από τον οποίον τρεφόταν η Παναγία; Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς
αναφερόμενος σε αυτόν τον ευλογημένο άρτο που έτρεφε τήν Παναγία λέγει ότι ο
Θεός έστελνε «τροφήν άνωθεν απόρρητον εκεί τή Παρθένω δι' αγγέλου». Όμως, δεν
ήταν ένας συνηθισμένος άρτος, αλλά στην πραγματικότητα ήταν η άκτιστη ενέργεια
του Θεού, διά της οποίας, κατά τον ίδιο Πατέρα, «την τε φύσιν κρειττόνως
ανερρώννυτο (εδυνάμωνε) και κατά σώμα των ασωμάτων καθαρωτέρα καί υπερτέρα και
συνετηρείτο και ετελείτο». Είναι προφανές ότι δεν ήταν μια κτιστή τροφή, ένας
υλικός άρτος, αλλά μια άλλη ξένη τροφή. Ήταν η ενέργεια του Θεού η οποία
ενδυνάμωνε το σώμα της Παναγίας για να έχει νοερά προσευχή και θεωρία Θεού.
Αυτό σημαίνει ότι η Παναγία για σχεδόν δέκα χρόνια ήταν μέσα στο Φως τού Θεού
και είχε κοινωνία μαζί Του, είχε φθάσει στήν θέωση. Στην πραγματικότητα ζούσε
όπως ζούσαν οι Πρωτόπλαστοι στον Παράδεισο πριν την πτώση. Ο άγιος Μάξιμος ο
Ομολογητής ερμηνεύοντας το αίτημα της Κυριακής Προσευχής, “τον άρτον ημών τον
επιούσιον”, το συνδέει με τη θεία Κοινωνία τού Σώματος και του Αίματος του
Χριστού και κάνει λόγο για την «τροφή του άρτου της ζωής, ίνα νικήση τον
θάνατον της αμαρτίας», από την παρούσα πρόσκαιρη ζωή. Μέ αυτόν τον Άρτο, τή Χάρη
και την ενέργεια του Θεού, ετρέφετο η Παναγία μέσα στα Άγια των Αγίων. Με αυτόν
τον Άρτο τρεφόμαστε και εμείς κάθε φορά που τελούμε τη Θεία Λειτουργία.
Καί
βεβαίως για να ενεργήσει ο Άρτος αυτός, δηλαδή ο Χριστός, «εις ζωήν αιώνιον», πρέπει
να ζούμε μιμούμενοι ή δυνατόν την Παναγία. Αυτό το θαυμάσιο γεγονός που συνέβη
στην Θεοτόκο έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη ζωή μας. Ο άνθρωπος αποτελείται
από ψυχή και σώμα καί είναι επόμενο ότι η υλική τροφή συντηρεί και διατηρεί σε
καλή κατάσταση το σώμα, ενώ η Χάρη και η ενέργεια του Θεού συντηρεί και την
ψυχή και το σώμα, τον όλο άνθρωπο. Με αυτές τις προϋποθέσεις ο άνθρωπος είναι
ολοκληρωμένος, έχει νόημα ζωής και ύπαρξης.
Εκεί
στο ναό, λοιπόν, η Παρθένος διέμεινε δεκα χρόνια, όπου τρεφόταν από τον Αρχάγγέλο
Γαβριήλ με ουράνια τροφή, ώσπου πλησίασε ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού και
των ουρανίων και υπερφυσικών μηνυμάτων, που προμηνούσαν ότι ο Θεός ευδόκησε να
σαρκωθεί απ' αυτήν σαν φιλάνθρωπος, για να αναπλάσει τον φθαρέντα από την
αμαρτία κόσμο. Η Θεοτόκος εξήλθε από τα άγια των αγίων του ναού δεκαπέντε ετών
και δόθηκε στον μνήστορα Ιωσήφ, για να είναι αυτός προστάτης της και μάρτυς της
παρθενίας της και για να υπηρετήσει τον άσπορο τόκο της, στη φυγή στην Αίγυπτο
και στην επάνοδό της απ' εκεί στη γη Ισραήλ.
Ποια
είναι όμως η θέση των πιστών απέναντι στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας που
φανερώνεται στην εορτή των Εισοδίων. Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς απαντά με ένα
ερώτημα: “εμείς που έχουμε κοντὰ μας γραμμένα όλα τα λόγια της αιώνιας ζωής, και
όχι μόνο τα λόγια, αλλὰ και τα θαύματα και τα παθήματα και την δι᾽ αυτών έγερσι
της φύσεως μας απὸ τους νεκροὺς και ανάληψή της απὸ τη γη στον ουρανό, και την
δι᾽ αυτών επηγγελμένη σ᾽ εμάς αθάνατη ζωὴ και αμετάτρεπτη σωτηρία, πως δεν θ᾽ ανυμνήσωμε
και μακαρίσωμε αδιαλείπτως την μητέρα του χορηγού της σωτηρίας, του δοτήρος της
ζωής, εορτάζοντας τώρα (...) και την μετοίκησι στα άγια των αγίων;”
Για
τη σημασία της Θεοτόκου στο σχέδιο του Θεού για την ανόρθωση του ανθρώπου
προσθέτει άλλος Πατέρας της Εκκλησίας μας: “(λόγω της αμαρτίας) κατέστη
αδύνατον να επιστρέψωμε στην αρχικήν μας κατάστασι, και στενάζαμε επειδή αυτό
ακριβώς ήταν το μόνο που ποθούσαμε· αυτήν την δυνατότητα της ευδαιμονίας μας
την εχάρισε μόνη η μακαρία Παρθένος. Αυτή εξεπλήρωσε την επιθυμία μας ενώνοντας
με τους ανθρώπους τον μόνον Επιθυμητόν, Αυτόν Τον οποίον, όταν κάποιος γνωρίση
προσωπικώς, δεν είναι δυνατόν να ζητήση κάτι περισσότερο. Και ηνώθη δι’ αυτής ο
Θεός τόσο στενά με τους ανθρώπους, ώστε έγινε μέτοχος όχι μόνον του τόπου και
του τρόπου της ζωής μας, αλλά και της ιδίας της φύσεως μας.2”
“Ο
καθαρώτατος ναὸς του Σωτήρος, η πολυτίμητος παστὰς και Παρθένος, το ιερὸν θησαύρισμα
της δόξης του Θεού, σήμερον εισάγεται, εν τω οίκω Κυρίου, την χάριν συνεισάγουσα,
την εν Πνεύματι θείω· ην ανυμνούσιν Άγγελοι Θεού. Αύτη θπάρχει σκηνὴ
επουράνιος.” (Κοντάκιο)
1
. Γρηγόριος Παλαμάς, Λόγος εἰς τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου
2
. Αγίου Νικολάου του Καβάσιλα: Ομιλία περί της Υπεραγίας Δεσποίνης ημων και
Παναχράντου Θεοτόκου
