Να
φοβάσαι τους προφήτες κι αυτούς που είναι έτοιμοι να πεθάνουν για την
αλήθεια, επειδή κατά κανόνα κάνουν και άλλους να πεθάνουν μαζί τους,
μερικές φορές πριν από αυτούς και καμιά φορά αντί για αυτούς.
Ο Ουμπέρτο Έκο (ιταλ.:
Umberto Eco, 5 Ιανουαρίου 1932 - 19 Φεβρουαρίου 2016) ήταν Ιταλός
σημειωτιστής, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, λογοτέχνης κριτικός λογοτεχνίας
και μυθιστοριογράφος.
Από το 1975 κατείχε την έδρα του Καθηγητή Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο
της Μπολόνια, ενώ από το 1988 ήταν πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Μελετών
Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο. Ήταν συγγραφέας πολλών
μελετών και δοκιμίων, που έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε πολλές
γλώσσες ανά τον κόσμο. Το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1965, ενώ το 1980
εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα (Το όνομα του Ρόδου),
που τιμήθηκε με το βραβείο Strega (1981), και το Medicis Etranger
(βραβείο που δίνεται στον καλύτερο ξένο λογοτέχνη στην Γαλλία) το 1982.
Λέγεται ότι το επώνυμο Έκο είναι το αρκτικόλεξο των λατινικών λέξεων Ex
Coelis Oblatus, που σημαίνει «θεϊκό δώρο»
.
Ο Έκο γεννήθηκε στην Αλεσσάντρια του Πιεμόντε το 1932. Με την έναρξη του
Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Έκο και η μητέρα του μετακόμισαν σε ένα χωριό
στα βουνά του ιταλικού βορρά. Εκεί ο μικρός Ουμπέρτο παρακολουθούσε τις
μάχες ανάμεσα στους φασίστες και στους παρτιζάνους με ανάμεικτα
συναισθήματα - συνεπαρμένος μεν από τη δράση, αλλά και εν μέρει ευγνώμων
που ήταν τόσο πολύ για να αναμειχθεί. Ο ίδιος θυμάται εκείνη την εποχή
«σαν ένα μικρό γουέστερν. Αυτοί οι λόφοι είναι στη μνήμη μου το θέατρο
των στρατιωτικών επιχειρήσεων, στις οποίες ήμουν αυτόπτης μάρτυρας, στην
ηλικία των 12 ετών».
Μετά τις πιέσεις του πατέρα του, πήγε να σπουδάσει Νομική στο
Πανεπιστήμιο του Τορίνο, αλλά εγκατέλειψε αυτόν τον τομέα και ακολούθησε
σπουδές Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας. Έγινε διδάκτορας
Φιλοσοφίας το 1954, ολοκληρώνοντας τη διατριβή του για τον Θωμά Ακινάτη.
Αυτό το θέμα αποτέλεσε και το αντικείμενο του πρώτου του βιβλίου «Ζητήματα αισθητικής στον Θωμά Ακινάτη».
Στη διάρκεια των σπουδών του ο Έκο έπαψε να πιστεύει στον Θεό και
εγκατέλειψε την Καθολική εκκλησία Μετά τις σπουδές άρχισε την ενασχόλησή
του με τη δημοσιογραφία και, παράλληλα, δέχθηκε την θέση του Διευθυντή
Πολιτιστικού Προγράμματος στην Κρατική Ιταλική Τηλεόραση (RAI). Αυτή η
θέση του έδωσε την ευκαιρία να δει την κοινωνία μέσα από τα μάτια των
ΜΜΕ, που τότε μονοπωλούνταν και ελέγχονταν από την κυβέρνηση.
Το 1959 ο Έκο έχασε τη δουλειά του στη RAI, γεγονός που δεν τον ενόχλησε
ιδιαίτερα, γιατί έτσι βρήκε χρόνο για να ασχοληθεί περισσότερο με το
γράψιμο και τις διαλέξεις. Με το δεύτερο βιβλίο του («Τέχνη και κάλλος στην αισθητική του Μεσαίωνα»)
απέδειξε στον πατέρα του ότι βρήκε τον δρόμο του στη ζωή (και τη
δουλειά που του ταίριαζε) μέσα από τη λογοτεχνία.
Τον ίδιο χρόνο έγινε γενικός επιμελητής του μη λογοτεχνικού τομέα του
εκδοτικού οίκου Bompiani στο Μιλάνο και άρχισε να γράφει τη στήλη
«Diario Minimo» («ελάχιστο ημερολόγιο») στην εφημερίδα «Il Verri». Μέσα
από τη στήλη αυτή οι απόψεις του για την γλωσσολογία και την κοινωνική
πραγματικότητα μπήκαν στα σπίτια των Ιταλών. Μέσα από τη στήλη αυτή
άρχισε να εστιάζει το ενδιαφέρον του και να εκλεπτύνει τις απόψεις του
στη σημειολογία.
Με τα ακαδημαϊκά γραπτά του ο Έκο εστιάζει στη σημειολογία και στις
επιπτώσεις της στην κοινωνία. Μελέτησε σε βάθος τις κοινωνίες από τον
Μεσαίωνα ως σήμερα και τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στις γλώσσες, στα
σύμβολα και στην κοινωνική ανάπτυξη. Έγραψε δεκάδες δοκίμια
(«Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία», «Μεταξύ ψεύδους και ειρωνείας»,
«Κήνσορες και θεράποντες» (πρωτότυπος τίτλος στα ιταλικά «apocalittici e
integrati»), «Ο υπεράνθρωπος των μαζών», «Θεωρία της σημειωτικής», «Η
Αποκάλυψη του Ιωάννη», «Πέντε ηθικά κείμενα», «Δεύτερο ελάχιστο
ημερολόγιο», «Η ποιητική του Τζέιμς Τζόις», «Τι πιστεύει αυτός που δεν
πιστεύει» κ.ά.), ενώ παράλληλα συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες. Ό,τι
δεν είναι ατομικό και παίρνει πολιτικό χαρακτήρα (πολιτικό, με την
έννοια της ενασχόλησης με τα κοινά, όχι κομματικό) ήταν αντικείμενο που
τον ενδιέφερε και το μελετούσε. Τα αποτελέσματα των μελετών αυτών ήταν
που δημοσίευε σε εφημερίδες και περιοδικά. Η ευρύτητα των θεμάτων με τα
οποία ασχολήθηκε του χάρισαν το προσωνύμιο "tuttografo" (= παντογράφος)Από το 1962 ως το τέλος του 1970 ο Έκο ανέπτυξε τη δική του θεωρία στη σημειολογία.
Το
1965 εξελέγη καθηγητής Οπτικών Επικοινωνιών στη Φλωρεντία και το 1966
μετακόμισε στο Μιλάνο, όπου και έγινε καθηγητής της Σημειολογίας στο
εκεί πολυτεχνείο. Το ακαδημαϊκό του ενδιαφέρον άρχισε να στρέφεται στις
πολιτιστικές μελέτες και άρχισε να ερευνά τον ρόλο της γλώσσας και της
λογοτεχνίας στην κοινωνία, καθώς και την επίδραση της κοινωνίας στη
λογοτεχνία και τη γλώσσα. Το 1971 το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια του
προσέφερε τη θέση του Τακτικού Καθηγητή της Σημειολογίας. Το 1974 ο Έκο
οργάνωσε τον Διεθνή Σύνδεσμο Σημειολογικών Μελετών.
Οι μεγάλες αλλαγές που έφερε η δεκαετία του 1970 στην ιταλική κοινωνία
επηρέασαν και τα γραπτά του Ουμπέρτο Έκο.
Άρχισε, λοιπόν, να γράφει μυθιστορήματα (Το
όνομα του Ρόδου - 1980, Το Εκκρεμές του Φουκώ - 1988, Το νησί της
προηγούμενης μέρας - 1994, Μπαουντολίνο - 2001, Η μυστηριώδης φλόγα της
βασίλισσας Λοάνα - 2006, Το κοιμητήριο της Πράγας - 2010, Το φύλλο
μηδέν- 2015). Όταν έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα «Το όνομα
του Ρόδου», οι εκδότες του υπολόγιζαν τις πωλήσεις γύρω στα 30.000
αντίτυπα. Δεν φαντάζονταν ποτέ τις πωλήσεις 9.000.000 αντιτύπων που
σημείωσε τελικά το βιβλίο παγκοσμίως, κάνοντας τον συγγραφέα γνωστό στον
εξωακαδημαϊκό κόσμο.
Ο
Έκο γνώριζε άπταιστα πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά
και λατινικά, τις οποίες χρησιμοποιούσε πολύ συχνά στα βιβλία του,
επιστημονικά και λογοτεχνικά. Από την αρχή της καριέρας του έως τον
θάνατό του κέρδισε πολλές τιμητικές διακρίσεις και είχε δεκάδες
εκδοτικές επιτυχίες. Ζούσε με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους,
άλλοτε στο σπίτι του στο Μιλάνο (ένα δαιδαλώδες διαμέρισμα με βιβλιοθήκη
30.000 βιβλίων ) και στο εξοχικό του στο Ρίμινι (ένα τεράστιο κτήμα του
17ου αιώνα, στο οποίο παλιά στεγαζόταν ένα σχολείο Ιησουιτών).
Ο Έκο ήταν έντονα πολιτικοποιημένος και αριστερός, με φανερή συμπάθεια
στα αριστερά κόμματα. Παρόλα αυτά ποτέ δεν είχε ενταχτεί σε κανένα
κόμμα, δείγμα της αδογμάτιστης και αδούλωτης προσωπικότητάς του.https://el.wikipedia.org/
ΒΙΒΛΙΑ
ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΡΟΔΟΥ
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Θες
να κάνεις φιλοσοφία; Γράψε ένα μυθιστόρημα. Η προτροπή ανήκει στον
Αλμπέρ Καμύ και φαίνεται ότι ακριβώς αυτήν αποφάσισε να ακολουθήσει ο
Ουμπέρτο Έκο όταν, πριν από τριάντα χρόνια, ήδη καθιερωμένος ως
ακαδημαϊκός, στοχαστής και δοκιμιογράφος, έκανε την πρώτη του εμφάνιση
στο χώρο της μυθοπλασίας με Το Όνομα του Ρόδου. Έργο συγκεντρωτικό και
φυγόκεντρο, καμωμένο από μια ετερόκλητη πρώτη ύλη που η εύθυμη μαεστρία
του Έκο καταφέρνει να συναρμόσει δημιουργικά, Το Όνομα του Ρόδου
εξακολουθεί να μας σαγηνεύει ύστερα από τριάντα χρόνια, ακριβώς εξαιτίας
αυτής της απροσδιόριστης μορφής που του επιτρέπει να διατελεί στα όρια
ανάμεσα στο μυστηριώδες και το αυτονόητο, το αποκρυμμένο και το
προφανές, το περιπετειώδες και το αφηρημένο ή το ιδεολογικό. Ελλειπτικό
επειδή είναι σωρευτικό ιδιαίτερων ιστορικών –και όχι μόνο– γνώσεων και
πληροφοριών, γκρίζο επειδή είναι πλήρες χρωμάτων και ενός απρόσμενου
διακόσμου, ανεπίκαιρο και διαχρονικό επειδή εγκαθίσταται σε χρονικές
τομές και εγγράφει την αστυνομική, καταιγιστική του πλοκή μέσα στην
Ιστορία, το πρώτο μυθιστόρημα του Έκο λειτουργεί, πλέον, ως σημείο
αναφοράς για την παγκόσμια λογοτεχνία. https://www.psichogios.gr/
Απόσπασμα - Το γέλιο
Το
γέλιο ελευθερώνει τον αγροίκο από τον φόβο του διαβόλου, γιατί μες στη
γιορτή των τρελών και ο διάβολος φαίνεται φτωχός και ηλίθιος, κι
επομένως ελέγξιμος. Αυτό το βιβλίο, όμως, μπορεί να διδάξει ότι η
απελευθέρωση από τον φόβο του διαβόλου είναι σοφία.
Όταν ο αγροίκος γελά, με το κρασί να κελαρύζει στο λαρύγγι του, νιώθει
αφέντης, γιατί έχει αντιστρέψει τις σχέσεις της εξουσίας: το βιβλίο
αυτό, όμως, μπορεί να διδάξει στους μορφωμένους τα έξυπνα, και από τη
στιγμή εκείνη ένδοξα, τεχνάσματα με τα οποία θα νομιμοποιήσουν αυτή την
αντιστροφή. Τότε αυτό που στην ενστικτώδη κίνηση του αγροίκου παραμένει,
ακόμα κι ευτυχώς, λειτουργία της κοιλιάς θα μεταμορφωθεί σε λειτουργία
της διανοίας. Το ότι το γέλιο είναι ίδιον του ανθρώπου είναι σημείο των
ορίων μας ως αμαρτωλών. Όμως από αυτό το βιβλίο πόσες διάνοιες
διαβρωμένες σαν τη δική σου δεν θα αντλήσουν τον έσχατο συλλογισμό ότι
το γέλιο είναι σκοπός του ανθρώπου!
Το γέλιο αποσπά για μερικές στιγμές τον αγροίκο από τον φόβο. Μα ο νόμος
επιβάλλεται με το δέος, του οποίου το αληθινό όνομα είναι «φόβος Θεού».
Και από το βιβλίο αυτό θα μπορούσε να ξεκινήσει η σπίθα του Εωσφόρου
που θα έβαζε μια νέα φωτιά σ' ολόκληρο τον κόσμο: και το γέλιο θα
διαγραφόταν σαν ένα νέο τέχνασμα, που κι ο Προμηθέας ακόμη αγνοούσε, για
να κατανικηθεί ο φόβος. Ο αγροίκος που γελάει δεν νοιάζεται τη στιγμή
εκείνη αν πεθάνει: αργότερα όμως, όταν πάψει η ελευθεριότητά του, η
λειτουργία τού επιβάλλει και πάλι, σύμφωνα με το θείο σχέδιο, το φόβο
του θανάτου. Και απ' αυτό το βιβλίο θα μπορούσε να γεννηθεί η νέα και
καταστροφική επιδίωξη να καταστραφεί ο θάνατος με την απελευθέρωση από
τον φόβο. Και τι θα 'μασταν, εμείς τα πλάσματα τα αμαρτωλά, χωρίς τον
φόβο, το πιο συνετό και στοργικό ίσως από τα θεία δώρα; Για αιώνες οι
δάσκαλοι και οι πατέρες ανέδιδαν μυροβόλες ουσίες ιερής σοφίας για να
φέρουν τη λύτρωση, με τη σκέψη των υψηλών πραγμάτων, από την αθλιότητα
και τον πειρασμό των ποταπών πραγμάτων. Και το βιβλίο αυτό, δικαιώνοντας
την κωμωδία, τη σάτιρα και τη μιμική ως θαυματουργά ιάματα, που φέρνουν
την κάθαρση των παθών με την αναπαράσταση του ελαττώματος, της
ατέλειας, της αδυναμίας, θα παρακινούσε τους ψευτοσοφούς σε μια
προσπάθεια για την υποτίμηση του υψηλού (σε μια διαβολική αναστροφή) με
την αποδοχή του ποταπού.
Από το βιβλίο αυτό θα γεννιόταν η σκέψη ότι ο άνθρωπος μπορεί να
απαιτήσει στον κόσμο αυτό (όπως πρότεινε ο Βάκων σου στο θέμα της
φυσικής μαγείας) την αφθονία της χώρας των ονείρων. Όμως αυτό είναι που
δεν πρέπει και δεν μπορούμε να δεχτούμε. Κοίτα τους νεαρούς καλογήρους
που αποχαλινώνονται με τη γελοία παρωδία της Coena Cypriani. Τι
διαβολική παραμόρφωση της Αγίας Γραφής! Κι όμως, όταν το κάνουν ξέρουν
ότι είναι κακό. Την ημέρα όμως που ο λόγος του Φιλόσοφου θα δικαιώσει τα
παιχνίδια των περιθωρίων κάθε ακόλαστης φαντασίας, ω, πραγματικά, τότε
αυτό που ήταν στο περιθώριο θα ξεπηδήσει στο κέντρο, και θα χαθεί κάθε
ίχνος του κέντρου. Ο λαός του Θεού θα μεταμορφωνόταν σε μια σύνοδο
τεράτων που ξέρασαν οι άβυσσοι της terra incognita, και τότε καρδιά του
χριστιανικού βασιλείου θα γινόταν η περιφέρεια της γνωστής γης, οι
Αριμασποί θ΄ ανέβαιναν στον θρόνο του Πέτρου, οι Βλέμυες στα μοναστήρια,
οι νάνοι με τις χοντρές κοιλιές και τα τεράστια κεφάλια θα φύλαγαν τη
βιβλιοθήκη! Οι δούλοι θα υπαγόρευαν τους νόμους, εμείς (μα κι εσύ
επίσης) θα υπακούαμε, καθώς κάθε νόμος θα είχε καταλυθεί. Κάποιος
Έλληνας φιλόσοφος (που αποσπάσματά του παραθέτει εδώ ο Αριστοτέλης σου,
συνένοχη και ρυπαρή auctoritas) είπε ότι η σοβαρότητα των αντιπάλων θα
πρέπει να διασκεδάζεται με το γέλιο, και το γέλιο να αντιπαρατίθεται στη
σοβαρότητα. Η σωφροσύνη των πατέρων μας έχει κάνει την επιλογή της: αν
το γέλιο είναι η τέρψη του όχλου, η ακολασία του όχλου αναχαιτίζεται,
ταπεινώνεται και πειθαναγκάζεται με τη σοβαρότητα. Και ο όχλος δεν έχει
τα εφόδια για να εξευγενίσει το γέλιο του, έτσι που να το κάνει όπλο
κατά της σοβαρότητας των ποιμένων, που οφείλουν να τον οδηγήσουν στην
αιώνια ζωή και να τον απομακρύνουν από τους πειρασμούς της κοιλιάς, των
γεννητικών οργάνων, της τροφής, των πρόστυχων του επιθυμιών. Αν όμως μια
μέρα κάποιος, ανακινώντας τα λόγια του Φιλοσόφου, και μιλώντας επομένως
σαν φιλόσοφος, αναγάγει την τέχνη του γέλιου σε επιδέξιο όπλο, αν η
ρητορική της πειθούς αντικατασταθεί από τη ρητορική του χλευασμού, αν η
ρητορεία, που σκοπεύει σε υπομονετική και σωτήρια δημιουργία εικόνων
λύτρωσης, αντικατασταθεί από την ρητορεία της ανυπόμονης καταστροφής και
της παραμόρφωσης των πιο ιερών και σεβαστών εικόνων –ω! την ημέρα
εκείνη ακόμα κι εσύ και όλη η σοφία σου Γουλιέλμο, θα έχετε ανατραπεί!» http://antikleidi.com/
ΤΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ ΤΟΥ ΦΟΥΚΩ
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Έτσι έγινε και είδα το Εκκρεμές. […]
Το
Εκκρεμές μού έλεγε ότι μολονότι όλα κινούνταν, η υδρόγειος σφαίρα, το
ηλιακό σύστημα, τα νεφελώματα, οι μαύρες τρύπες και όλα τα τέκνα της
κοσμικής εκπόρευσης, από τα πρώτα θεία όντα έως την πιο ιξώδη ύλη, ένα
μοναδικό σημείο παρέμενε ιδεατός πίρος, σφήνα, γάντζος, και άφηνε το
σύμπαν να κινείται γύρω του. Και τώρα εγώ συμμετείχα σ’ αυτή την
υπέρτατη εμπειρία, εγώ που επίσης κινιόμουν μέσα στα πάντα μαζί τους,
μπορούσα να δω Εκείνο, το Ακίνητο, το Φρούριο, την Εγγύηση, την ολόφωτη
αχλή που δεν είναι σώμα, δεν έχει σχήμα, μορφή, βάρος, ποσότητα ή
ποιότητα, και δεν βλέπει, δεν νιώθει, δεν υποκύπτει στο συναίσθημα, δεν
βρίσκεται σ’ έναν τόπο, ή σε χώρο και χρόνο, δεν είναι ψυχή, διάνοια,
φαντασία, γνώση, αριθμός, τάξη, μέτρο, ουσία, αιωνιότητα, δεν είναι
σκότος ούτε φως, δεν είναι λάθος και δεν είναι αλήθεια.
Ένα
βιβλίο που σε παίρνει μαζί του στο χρόνο και σου αποκαλύπτει έναν
ολόκληρο κόσμο από μυστικές αδελφότητες, υπόγειες κοινωνίες, πλεκτάνες
και συνωμοσίες, μέσα από τη χαρισματική γραφή του μεγάλου Ιταλού
διανοούμενου. https://www.psichogios.gr/
Απόσπασμα
“…. Λοιπόν. Στον κόσμο υπάρχουν οι κρετίνοι, οι ανόητοι, οι βλάκες και οι τρελοί".
"Εξαιρείται κανείς;"
"Ναι, εμείς οι δυο. Ή τουλάχιστον, δίχως να θέλω να σας προσβάλω, εγώ.
Τέλος πάντων, όμως, αν το καλοσκεφτούμε, όλοι ανήκουν σε κάποια απ αυτές
τις κατηγορίες. Ολοι μας κάθε τόσο είμαστε κρετίνοι, ανόητοι, βλάκες
και τρελοί.
Ας πούμε ότι φυσιολογικός άνθρωπος ειν' εκείνος που συνδυάζει σε λογικό ποσοστό όλα αυτά τα συστατικά, τους ιδανικούς τύπους".
"Idealtypen".
"Μπράβο. Ξέρετε και γερμανικά;"
"Κουτσά στραβά για τις βιβλιογραφίες".
"Στην εποχή μου, όποιος ήξερε γερμανικά δεν έπαιρνε πτυχίο. Περνούσε τη
ζωή του ξέροντας γερμανικά. Νομίζω ότι σήμερα το ίδιο συμβαίνει με τα
κινέζικα".
"Δεν τα ξέρω αρκετά καλά κι έτσι θα πάρω πτυχίο. Ας γυρίσουμε και πάλι
όμως στην τυπολογία σας. Τι είναι η μεγαλοφυία, ο Αινστάιν, ας πούμε;".
"Μεγαλοφυής είναι αυτός που επιστρατεύει ένα απ’ αυτά τα συστατικά κατά ιλιγγιώδη τρόπο, τρέφοντας το με τα υπόλοιπα".
Ηπιε. Είπε: "Καλησπέρα κούκλα. Ακόμα δεν αποπειράθηκες ν αυτοκτονήσεις;".
"Όχι", απάντησε η κοπέλα που περνούσε, "τώρα ανήκω σε μια ομάδα".
"Μπράβο", της είπε ο Μπέλμπο. Στράφηκε προς το μέρος μου: "Μπορούν να γίνουν και ομαδικές αυτοκτονίες, δεν νομίζετε;".
"Οι τρελοί όμως;".
"Μη νομίσετε ότι η θεωρία μου είναι πανάκεια. Δεν πάω να τακτοποιήσω το
σύμπαν. Λέω τι σημαίνει τρελός για έναν εκδοτικό οίκο. Η θεωρία μου
είναι ad hoc, εντάξει;".
"Εντάξει. Σειρά μου να κεράσω".
"Σύμφωνοι. Πυλάδη, σας παρακαλώ, λιγότερο πάγο. Αλλιώς μπαίνει αμέσως
στην κυκλοφορία. Λοιπόν. Ο κρετίνος δεν μιλάει καν, σαλιαρίζει, είναι
σπαστικός. Κοπανάει το παγωτό στο κούτελο του από έλλειψη συντονισμού.
Μπαίνει στην περιστροφική πόρτα από την αντίθετη πλευρά".
"Πώς γίνεται;".
"Αυτός τα καταφέρνει. Γι αυτό είναι κρετίνος. Δεν μας ενδιαφέρει, τον
αναγνωρίζουμε αμέσως, και δεν εμφανίζεται σε εκδοτικούς οίκους. Ας τον
αφήσουμε εκεί που είναι".
"Ας τον αφήσουμε".
"Το να είσαι ανόητος είναι πιο περίπλοκο. Είναι κοινωνική συμπεριφορά. Ανόητος είναι αυτός που δεν πετυχαίνει ποτέ το ποτήρι".
"Τι εννοείτε;".
"Αυτό". Σημάδεψε με το δείκτη το τον πάγκο δίπλα στο ποτήρι. "Σκοπεύει
να μιλήσει γι αυτό που υπάρχει μες στο ποτήρι αλλά, όπως και να 'χει,
πέφτει έξω. Αν θέλετε, για να το πούμε απλά, είναι αυτός που κάνει
γκάφες, που ρωτάει τι κάνει η ωραία σας κυρία στον τύπο που μόλις τον
εγκατέλειψε η γυναίκα του. Καταλαβαίνετε;".
"Καταλαβαίνω. Τους ξέρω".
"Ο ανόητος είναι περιζήτητος, ιδίως στις κοσμικές συγκεντρώσεις. Φέρνει
τους πάντες σε αμηχανία, μα προσφέρει ευκαιρίες για σχόλια. Στη θετική
μορφή του είναι διπλωματικός. Μιλάει εκτός θέματος ακόμη και για τις
γκάφες των άλλων, στρέφοντας αλλού τη συζήτηση. Ωστόσο δεν μας
ενδιαφέρει, δεν είναι ποτέ δημιουργικός, μηρυκάζει, επομένως ποτέ δεν
έρχεται να φέρει χειρόγραφα σ έναν εκδοτικό οίκο. Ο ανόητος δεν λέει ότι
η γάτα γαβγίζει, μιλάει για τη γάτα όταν οι άλλοι μιλούν για το σκύλο.
Λαθεύει στους κανόνες της συζήτησης, κι όταν λαθεύει ωραία είναι
υπέροχος. Νομίζω ότι πρόκειται για απειλούμενο είδος, είναι φορέας
κυρίως αστικών αρετών. Του χρειάζεται ένα σαλόνι Βερντυρέν, ή μάλλον μια
οικία Γκερμάντ. Τα διαβάζετε ακόμη αυτά εσείς οι φοιτητές;".
"Εγώ ναι".
"Ανόητος είναι ο Ιωακείμ Μουρά που επιθεωρεί τους αξιωματικούς του και
ανάμεσα τους βλέπει έναν από τη Μαρτινίκα γεμάτο παράσημα. "Vous etes
negre?", τον ρωτά. Κι εκείνος: "Oui, mon general". Κι ο Μουρά: "Bravo,
bravo, continuez!" (-Είστε νέγρος; -Μάλιστα στρατηγέ μου –Μπράβο,
μπράβο, συνεχίστε!) Και ούτω καθ' εξής. Με παρακολουθείτε; Συγγνώμη αλλ
απόψε γιορτάζω μια ιστορική απόφαση της ζωής μου. Εκοψα το ποτό. Ένα
ακόμη; Δεν απαντάτε, με κάνετε να νιώθω ένοχος. Πυλάδη!".
"Και ο βλάκας;".
"Α! Ο βλάκας δεν κάνει λάθη συμπεριφοράς. Κάνει λάθος συλλογισμούς.
Είναι αυτός που λέει ότι όλοι οι σκύλοι είναι κατοικίδια και όλοι οι
σκύλοι γαβγίζουν, όμως και οι γάτοι είναι κατοικίδια ζώα, επομένως
γαβγίζουν. Ή ότι όλοι οι Αθηναίοι είναι θνητοί, όλοι οι κάτοικοι του
Πειραιά είναι θνητοί, επομένως όλοι οι κάτοικοι του Πειραιά είναι
Αθηναίοι".
"Πράγμα που ισχύει".
"Ναι, αλλά συμπτωματικά. Ο βλάκας μπορεί να πει και κάτι σωστό, όμως για λανθασμένους λόγους".
"Μπορούμε να πούμε λανθασμένα πράγματα, αρκεί οι λόγοι να είναι σωστοί".
"Κατ ανάγκην. Αλλιώς γιατί να πασχίζουμε τόσο να είμαστε έλλογα όντα;".
"Ολοι οι μεγάλοι ανθρωπόμορφοι πίθηκοι κατάγονται από κατώτερες μορφές
ζωής, οι άνθρωποι κατάγονται από κατώτερες μορφές ζωής, άρα όλοι οι
άνθρωποι είναι μεγάλοι ανθρωπόμορφοι πίθηκοι".
"Αρκετά καλά. Φτάσαμε ήδη στο κατώφλι όπου υποπτεύεστε ότι κάτι δεν πάει
καλά, όμως χρειάζεται λίγη δουλειά για ν αποδείξετε τι και γιατί. Ο
βλάκας είναι παμπόνηρος. Τον ανόητο τον αναγνωρίζουμε αμέσως (κι ας μη
μιλήσουμε για τον κρετίνο), ενώ ο βλάκας κάνει συλλογισμούς περίπου σαν
τους δικούς μας, εκτός από κάτι απειροελάχιστο. Είναι δεξιοτέχνης των
παραλογισμών. Ενας επιμελητής εκδόσεων δεν έχει σωτηρία, πρέπει ν
ασχολείται μαζί τους ως τον αιώνα τον άπαντα. Εκδίδονται πολλά βιβλία
από βλάκες γιατί εκ πρώτης όψεως μας πείθουν. Ο επιμελητής εκδόσεων δεν
έχει εκπαιδευτεί ν αναγνωρίζει τους βλάκες. Αφού δεν το κάνει η Ακαδημία
των Επιστημών, γιατί να το κάνουν οι εκδόσεις;".
"Δεν το κάνει ούτε η φιλοσοφία. Ο οντολογικός συλλογισμός του Αγίου
Ανσέλμου είναι βλακώδης. Ο Θεός οφείλει να υπάρχει επειδή μπορώ να τον
συλλάβω ως ον που διαθέτει παν το τέλειο, συμπεριλαμβανομένης και της
ύπαρξης. Συγχέει το υπάρχον στη σκέψη με το υπαρκτό στην
πραγματικότητα".
"Ναι, αλλά είναι βλακώδης και η ανασκευή του Γκονιλόν. Μπορώ να σκεφτώ
ένα νησί στη θάλασσα ακόμα κι αν αυτό το νησί δεν υπάρχει. Συγχέει τη
σκέψη του ικανού με τη σκέψη του αναγκαίου".
"Διαμάχη μεταξύ βλακών".
"Βεβαίως, κι ο Θεός διασκεδάζει με την ψυχή του. Θέλησε να παραμείνει
ασύλληπτος απλώς για να δείξει ότι ο Ανσέλμος και ο Γκονιλόν ήταν
βλάκες. Τι υπέρτατος σκοπός της δημιουργίας, τι λέω, της ίδιας της
πράξης χάριν της οποίας απαιτείται ο Θεός. Τα πάντα να στοχεύουν στην
καταγγελία της βλακείας του κόσμου".
"Περιστοιχιζόμαστε από βλάκες".
"Δεν υπάρχει διαφυγή. Ολοι είναι βλάκες, εκτός από εμάς τους δυο. Ή μάλλον, μην προσβληθείτε, εκτός από σας".
"Νομίζω ότι εδώ υπεισέρχεται η απόδειξη του Γκέντελ".
"Δεν ξέρω, είμαι κρετίνος. Πυλάδη!"
ΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Στη
διάρκεια του 19ου αιώνα, ανάµεσα στο Τορίνο, το Παλέρµο και το Παρίσι,
συναντάµε µια υστερική σατανίστρια, έναν αβά που πεθαίνει δύο φορές,
µερικά πτώµατα µέσα σ’ έναν υπόνοµο του Παρισιού, έναν Γαριβαλδίνο που
ονοµάζεται Ιππόλυτος Νιέβο και χάθηκε στη θάλασσα κοντά στο Στρόµπολι,
το ψεύτικο bordereau του Ντρέιφους για τη γερµανική πρεσβεία, τη
σταδιακή µεγέθυνση του πλαστογραφήµατος που έγινε γνωστό ως Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών,
το οποίο θα εµπνεύσει στον Χίτλερ τα στρατόπεδα εξόντωσης, Ιησουίτες
που δολοπλοκούν εναντίον των Μασόνων, Μασόνους, Καρµπονάρους και
Ματσινιανούς που στραγγαλίζουν τους παπάδες µε τα έντερά τους, έναν
Γαριβάλδη αρθριτικό και στραβοκάνη, τα σχέδια των Μυστικών Υπηρεσιών του
Πιεµόντε, της Γαλλίας, της Πρωσίας και της Ρωσίας, τις σφαγές στο
Παρίσι της Κοµούνας, όπου ο κόσµος τρώει τα ποντίκια, αηδιαστικά και
ρυπαρά στέκια εγκληµατιών οι οποίοι, ανάµεσα στους ατµούς απ’ το αψέντι,
καταστρώνουν εκρήξεις κι εξεγέρσεις στις πλατείες, ψεύτικες γενειάδες,
ψεύτικους συµβολαιογράφους, ψεύτικες διαθήκες, διαβολικές αδελφότητες
και µαύρες λειτουργίες.
Σχεδόν τριάντα χρόνια µετά Το όνοµα του ρόδου, το οποίο καθιέρωσε τον Ουµπέρτο Έκο ως έναν από τους σηµαντικότερους λογοτέχνες του εικοστού αιώνα, το πολυαναµενόµενο Κοιµητήριο της Πράγας αποδεικνύει ότι το ταλέντο του ιδιοφυούς Ιταλού διανοούµενου παραµένει αστείρευτο.
✓Μεταφράζεται σε 40 γλώσσες.
✓Mόνο στην Ιταλία, έφτασε στην 9η έκδοση και ξεπέρασε τα 650.000 αντίτυπα σε δυο μήνες.
✓Μόλις 4 ημέρες μετά την κυκλοφορία του, άγγιξε την 370ή χιλιάδα.
ΦΥΛΛΟ ΜΗΔΕΝ
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ένα
συνονθύλευμα δημοσιογράφων μιας καθημερινής εφημερίδας που δε νοιάζεται
τόσο για την πληροφορία όσο για εκβιασμούς, λασπολογίες και φτηνές
ιστορίες.
Ένας
παρανοϊκός συντάκτης που αναβιώνει πενήντα χρόνια Ιστορίας υπό το φως
μιας σατανικής πλεκτάνης με επίκεντρο το πτώμα ενός ψευτο-Μουσολίνι σε
αποσύνθεση.
Στις
σκιές παραμονεύει η μυστική δεξιά Επιχείρηση Gladio, η μασονική Στοά
P2, η υποτιθέμενη δολοφονία του Πάπα Ιωάννη Παύλου Ι, το πραξικόπημα του
πρίγκιπα Τζούνιο Βαλέριο Μποργκέζε, η CIA, και είκοσι χρόνια σφαγής και
συγκάλυψης.
Μια
χλιαρή ιστορία αγάπης ανάμεσα σε έναν αποτυχημένο αφανή συγγραφέα και
ένα ενοχλητικό κορίτσι το οποίο, για να βοηθήσει την οικογένειά του,
έχει παρατήσει το πανεπιστήμιο και ασχολείται με τα ροζ κουτσομπολιά.
Ένα
τέλειο εγχειρίδιο κακής δημοσιογραφίας, όπου ο αναγνώστης αρχίζει σιγά
σιγά να αναρωτιέται αν πρόκειται για μυθοπλασία ή πιστή αποτύπωση της
πραγματικότητας.
Μια
ιστορία που εκτυλίσσεται το 1992 –χρονιά που προοιωνίστηκε πολλά
μυστήρια και απερισκεψίες των επόμενων είκοσι ετών– ακριβώς τη στιγμή
που οι δύο πρωταγωνιστές νόμιζαν ότι ο εφιάλτης είχε τελειώσει.
Ένα
πικρό και γκροτέσκο επεισόδιο που λαμβάνει χώρα στην Ευρώπη κατά την
περίοδο μετά τη λήξη του πολέμου και φτάνει μέχρι το σήμερα – ένα
επεισόδιο που θα κάνει τον αναγνώστη να αισθανθεί τόσο χαμένος όσο και
οι δύο πρωταγωνιστές.
Ένα
αποκαλυπτικό μυθιστόρημα για τον σκοτεινό κόσμο της δημοσιογραφίας και
τα πολιτικά παρασκήνια της Ευρώπης από τον συγγραφέα των μπεστ σέλερ ΤΟ
ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΡΟΔΟΥ και ΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ.
https://www.psichogios.gr/
Η ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ ΦΛΟΓΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΛΟΑΝΑ
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Η
επίκληση σε βασίλισσες που αγάπησαν απεγνωσμένα και μάταια, έτσι όπως η
Λοάνα, ξυπνά συχνά τα θαύματα από ύπνο αιώνων, γεννά ανεμοστρόβιλους
που φέρνουν αφηγηματικές εκστάσεις και λυτρώνει από το λήθαργο του νου. Η
γιατρειά, ανείπωτα θαυματουργή, προσφέρεται ως δίνη από ιστορίες,
ποιήματα, μυθιστορήματα, ταινίες, κόμικς – καλειδοσκόπιο που τρελάθηκε,
κοσμογονία και αποκατάσταση προσώπου, τόπου, ζωής. Ο Ουμπέρτο Έκο
καταστρέφει το συμβατικό μυθιστόρημα για να το φτιάξει από την αρχή, με
ίδια και, όμως, ανόμοια υλικά, ανακαινισμένο, εικονογραφημένο και
εικονογραφικό – και εικονοκλαστικό. Ένας έμπορος βιβλίων που πάσχει από
αμνησία και η ιστορία του κόσμου από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως τις
μέρες μας, μια αφηγηματική ανασυγκρότηση ερειπίων, pop/pulp εικόνες,
μπαρόκ επιβιώσεις και φόρμες παραδοσιακές να ομολογούν την αδιάλλακτη
πίστη τους στο θαύμα του χρόνου που κερδίζεται ξανά και ξανά. Μετά το
ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΡΟΔΟΥ και το ΜΠΑΟΥΝΤΟΛΙΝΟ, ο μεγάλος Ιταλός διανοούμενος και
συγγραφέας ποντάρει τα ρέστα του στη μαγεία του άδολου, στη σαγήνη μιας
φλόγας και στον ασίγαστο οίστρο των ιστοριών – και, ως συνήθως, κερδίζει
το στοίχημα. https://www.psichogios.gr/
ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟ
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο
πραγματικός τίτλος αυτής της συλλογής θα έπρεπε να είναι ο υπότιτλός
της, δηλαδή «Περιστασιακά κείμενα». Αυτό που καθόρισε την τελική επιλογή
ήταν απλώς η δικαιολογημένη ανησυχία του εκδότη ότι ένας τίτλος τόσο
πομπωδώς μετριόφρων δε θα τραβούσε την προσοχή του αναγνώστη.
Τι
είναι ένα περιστασιακό κείμενο και ποια τα προτερήματά του; Κανονικά, ο
συγγραφέας ούτε που σκεφτόταν ότι θα χρειαζόταν να ασχοληθεί μ’ ένα
συγκεκριμένο θέμα, αλλά κατέληξε εκεί ύστερα από την πρόσκληση σε μια
σειρά συζητήσεων ή δοκιμίων με ορισμένο περιεχόμενο. Αυτό τον οδήγησε να
στοχαστεί πάνω σε κάτι που, υπό άλλες συνθήκες, θα είχε παραβλέψει –
και συχνά ένα θέμα που μας υπαγορεύεται απ’ έξω αποδεικνύεται πιο γόνιμο
από ένα άλλο που γεννιέται μέσα μας από κάποια ιδιοτροπία.
Ιδού
λοιπόν μια σειρά από περιστασιακά κείμενα σχετικά με το Απόλυτο, τους
λόγους που μας ωθούν να κλαίμε για τη μοίρα της Άννας Καρένινα, τους
θησαυρούς των καθεδρικών ναών, τον Βικτόρ Ουγκό, την τύχη ή την ατυχία
του Τζόις κατά την εποχή του φασισμού, την υπόθεση Wikileaks κ.ά.
Η επιλογή του τίτλου του πρώτου κειμένου ως βασικού τίτλου του βιβλίου
δεν είναι πάντως τυχαία, δεδομένου ότι Εχθροί πρέπει να εφευρίσκονται
συνεχώς και να παρουσιάζονται με τρόπο απεχθή και τρομακτικό,
προκειμένου να κρατιούνται «αιχμάλωτοι» οι λαοί. https://www.psichogios.gr/
ΜΠΑΟΥΝΤΟΛΙΝΟ
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο
Έκο είναι σαφής: Δεν υπάρχουν ιστορίες χωρίς νόημα. Επειδή, βέβαια, δεν
υπάρχουν ζωές χωρίς νόημα. Στο τέταρτο μυθιστόρημά του, ο φιλοπαίγμων
Ιταλός σημειολόγος γιορτάζει τη ζωή έτσι όπως όντως είναι, πλήρης
νοήματος, συντονισμένη με τον μυστικό ρυθμό μιας αδιάλειπτης διήγησης.
Το
αφηγηματικό πανηγύρι θεμελιώνεται σε μια γλωσσολαλία που τη σαρκώνει ο
Μπαουντολίνο, εύθυμος παραμυθάς, κλέφτης περγαμηνών, χαρισματικός
ψεύτης, δυνητικό προσωπείο κάθε μυθιστοριογράφου και, τελικά, αρχέτυπο
του ανθρώπου που αναζητά στη ροή του λόγου την πιο προσωπική του
ιστορία.
Η
μυθιστορική περιπέτεια, η μεσαιωνική φαντασμαγορία, η λαϊκότροπη μέθεξη
ενός ευάλωτου γλεντιού, η ανεξάντλητη μοτιβική παρουσία του
δισκοπότηρου: η σκανταλιάρα ευγλωττία του Έκο διαπρέπει ξανά στο
μυθιστόρημα που ονειρεύεται μια βίβλο των ζωντανών, ένα παλίμψηστο που
ενεργοποιείται με τη δύναμη της ουτοπίας. Και, βέβαια, είναι η ουτοπία
του παρόντος κόσμου αυτή που μας ενδιαφέρει, φερμένη στην κάθε μας μέρα
με το μόνο όχημα που την αντέχει˙ την αφήγηση, αυτή την υπέροχη δωρεά
νοήματος που τη χαρίζουμε ο ένας στον άλλο με τον πιο απλό και τον πιο
ακριβό τρόπο που έχουμε: ιστορώντας. https://www.psichogios.gr/
Τα διάσημα αποφθέγματά του
~Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου
~Κάθε φορά που ένας
ποιητής, ένας ιεροκήρυκας, ένας αρχηγός, ένας μάγος ξεστομίζει
ασυναρτησίες, η ανθρωπότητα ξοδεύει αιώνες αποκρυπτογραφώντας το μήνυμα.
~Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση.
~Μου φτάνει που ξέρω να διαβάζω, γιατί έτσι μαθαίνω αυτά που δεν ξέρω, ενώ όταν γράφεις, γράφεις μόνο αυτά που ξέρεις ήδη.
~Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου.
~Η τέχνη του διαβάσματος έγκειται στο να ξέρεις ποιες σελίδες να πηδήξεις.
~Να φοβάσαι τους
προφήτες κι αυτούς που είναι έτοιμοι να πεθάνουν για την αλήθεια, επειδή
κατά κανόνα κάνουν και άλλους να πεθάνουν μαζί τους, μερικές φορές πριν
από αυτούς και καμιά φορά αντί για αυτούς.
~Ο πολιτισμός δεν
ακυρώνει τη βαρβαρότητα, αλλά, πολλές φορές, την επικυρώνει. Όσο πιο
πολιτισμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο βάρβαρος και καταστροφικός μπορεί
να γίνει.
~Όταν οι άνθρωποι σταματούν να πιστεύουν στο Θεό, δεν είναι ότι δεν πιστεύουν πια τίποτα. Πιστεύουν στα πάντα.
~Η μαζική κουλτούρα είναι αντι-κουλτούρα.
~Οι κρίσεις πουλάνε καλά.
~Κωμικό είναι η κατανόηση του αντιφατικού. Χιούμορ είναι η υποψία γι’ αυτό.
~Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις.
~Η υπερβολική συσσώρευση στοιχείων κιτς αποτελεί μια αξιοσημείωτη υφολογική πρόταση.
~Το ρόδο είναι τόσο πλούσιο σε νοήματα, που δεν του έχει μείνει πια σχεδόν κανένα νόημα.
~Η μετάφραση είναι η τέχνη της αποτυχίας.
~Έχω φτάσει να
πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα άκακο αίνιγμα που
γίνεται τρομερό λόγω της δικής μας μανιώδους προσπάθειας να το
ερμηνεύσουμε σαν να είχε δήθεν κάποια βαθύτερη αλήθεια.
~Οι ιστότοποι
κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν το δικαίωμα να μιλάνε σε λεγεώνες ηλιθίων
που άλλοτε δεν μίλαγαν παρά μόνο σε μπαρ, αφού είχαν πιει κανένα ποτήρι
κρασί, χωρίς να βλάπτουν την κοινότητα. Τους αναγκάζαμε αμέσως να
σωπάσουν, αλλά σήμερα έχουν το ίδιο δικαίωμα λόγου με ένα βραβείο
Νόμπελ. Είναι η εισβολή των ηλιθίων.
~«Τι όμορφο που είναι
ένα βιβλίο, που επινοήθηκε για να πιάνεται στο χέρι, ακόμη και στο
κρεβάτι, ακόμη και μέσα σε μία βάρκα, ακόμη και εκεί όπου δεν υπάρχουν
ηλεκτρικές πρίζες, ακόμη κι αν έχει αποφορτιστεί κάθε μπαταρία και
αντέχει τα σημάδια και τα τσαλακώματα, μπορεί να αφεθεί να πέσει καταγής
ή να παρατηθεί ανοιγμένο στο στήθος ή στα γόνατα όταν μας παίρνει ο
ύπνος, μπαίνει στην τσέπη, φθείρεται, καταγράφει την ένταση, την επιμονή
ή τον ρυθμό των αναγνώσεών μας, μας υπενθυμίζει (αν φαίνεται πολύ
καινούργιο ή άκοπο) ότι δεν το διαβάσαμε ακόμη…»
