Σάββατο 19 Μαΐου 2012

Σημαντικός ο ρόλος των Μουσείων

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82

Κατάλογος μουσείων της Ελλάδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση σε: πλοήγηση αναζήτηση

Πίνακας περιεχομένων

 

             

    Διεθνής Ημέρα Μουσείων

    http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_18/05/2012_482580
    Μουσεία και παγκόσμιες αλλαγές

    Τριήμερο με πλήρες πρόγραμμα ποιοτικών και δωρεάν εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα έως αργά το βράδυ
    ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. «Το Μουσείο σε έναν κόσμο που αλλάζει» είναι το θέμα της φετινής γιορτής του πολιτισμού και για ένα τριήμερο τα μουσεία ολόκληρης της χώρας θα επιχειρήσουν να μας αποδείξουν ότι η προσαρμογή είναι δυνατή ακόμα και σε δύσκολες εποχές σαν τη δική μας. Για τον σκοπό αυτό έχουν ετοιμάσει ένα πλήρες πρόγραμμα ποιοτικών και δωρεάν εκδηλώσεων, που προσφέρεται ως διέξοδος από το άγχος και τις αδιέξοδες πολιτικές συζητήσεις των τελευταίων εβδομάδων.
    Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, η είσοδος είναι ελεύθερη σε όλα τα δημόσια και ιδιωτικά ελληνικά μουσεία, τα περισσότερα εκ των οποίων συμμετέχουν και στην αυριανή Ευρωπαϊκή Νύχτα Μουσείων, παραμένοντας ανοιχτά ώς αργά το βράδυ και φιλοξενώντας συναυλίες, παραστάσεις και προβολές. Η γιορτή συνεχίζεται και την Κυριακή, κυρίως με εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις. Τιμώμενο μουσείο για το 2012 είναι το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, όπου απόψε πραγματοποιείται η κεντρική εκδήλωση του εορτασμού, ενώ για την Κυριακή προγραμματίζονται δράσεις για παιδιά, συναυλίες των συνόλων του Μουσικού Σχολείου Παλλήνης και μία παράσταση για την επιστήμη της οικολογίας. Αξιόλογο είναι το πρόγραμμα του τριημέρου σε όλα τα μεγάλα μουσεία της Αθήνας, μεταξύ των οποίων το Μουσείο της Ακρόπολης (συναυλίες), το Εθνικό Αρχαιολογικό (εγκαίνια έκθεσης της Μαριάννας Στραπατσάκη), το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (ξεναγήσεις, διαλέξεις και Pecha Kucha με θέμα «Μουσεία»), το Μουσείο Μπενάκη (συναυλία κ.ά.), το Βυζαντινό (ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα) και το Νομισματικό Μουσείο (προβολές κ.ά.).
    Τα 17 μέλη του Δικτύου Μουσείων και Πολιτιστικών Φορέων του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας προσκαλούν τους επισκέπτες να περιηγηθούν δωρεάν στις αίθουσες και να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο, που τους παρέχει τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε συζήτηση με εκπροσώπους των φορέων την επόμενη Κυριακή. Ακόμα, στο Μουσείο Ηρακλειδών οι μαθηματικοί Αποστόλης Παπανικολάου και Αρης Μαυρομμάτης αναδεικνύουν τη σχέση της τέχνης με τα μαθηματικά και στη Θόλο του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» προβάλλεται η παραγωγή «Ταξίδι στην Αρχαία Πριήνη». Εκτός Αθηνών, εκδηλώσεις πραγματοποιούνται, μεταξύ άλλων, στα Αρχαιολογικά Μουσεία Θεσσαλονίκης και Ηγουμενίτσας, τα Ιστορικά Μουσεία Κρήτης και Μεσολογγίου και το Λαογραφικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης. Τέλος, καθώς η Ημέρα Μουσείων συμπίπτει με την άφιξη της Ολυμπιακής Φλόγας στο Λονδίνο, μαθητές της Ολυμπίας θα συγκεντρωθούν στο Αρχαιολογικό Μουσείο για να συμμετάσχουν σε μία διεθνή προσπάθεια κατάρριψης του ρεκόρ Γκίνες για τη μεγαλύτερη ομαδική χορογραφία.
    Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι διαθέσιμο στις ιστοσελίδες των μουσείων.


                                                   ---------------------------------------------

    http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=2180259




    • Διεθνής Ημέρα Μουσείων σε έναν κόσμο που αλλάζει
    NAFTEMPORIKI.GR Παρασκευή, 18 Μαΐου 2012 10:46
    Τελευταία Ενημέρωση : 18/05/2012 10:53


    Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (International Council of Museums - ICOM), επιθυμώντας να αναδείξει τον ρόλο των Μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία, καθιέρωσε από το 1977 τη 18η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων, κατά την οποία η είσοδος σε όλα τα Μουσεία είναι ελεύθερη.


    Το μήνυμα αυτής της επετείου είναι «να γίνουν τα Μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, με σκοπό την ανάπτυξη της μόρφωσης, την αμοιβαία κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ των λαών».


    Το ICOM, στην προσπάθειά του να ανταποκριθεί στο παραπάνω μήνυμα, επέλεξε - για τον φετινό εορτασμό του- το θέμα «Το Μουσείο σε έναν κόσμο που αλλάζει. Νέες προκλήσεις, νέες εμπνεύσεις». Με την επιλογή αυτού του θέματος το Συμβούλιο επιθυμεί να καταδείξει τον ρόλο των Μουσείων σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται σήμερα πιο γρήγορα από ποτέ. Οι ταχύτατες αλλαγές στο επίπεδο της κοινωνίας, της οικονομίας, της τεχνολογίας επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο και το φυσικό περιβάλλον. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το σύγχρονο Μουσείο πρέπει να γίνει περισσότερο ενεργό και δραστήριο. Το θέμα του φετινού εορτασμού αποτελεί μια επισήμανση της ανάγκης των Μουσείων για μεγαλύτερη ενεργοποίηση, αξιοποίηση της τεχνολογίας και καλλιέργεια των νέων μέσων. Από την άλλη πλευρά, αποτελεί μια υπενθύμιση της υποχρέωσης των Μουσείων μέσα σε ένα ασταθές και ρευστό φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον να δράσουν, έτσι ώστε να ακουστεί η φωνή τους, αλλά και να φανεί η πολυδιάστατη συμβολή τους στην κοινωνία, την οικονομία, τον πολιτισμό.
    Τιμώμενο Ίδρυμα
    Το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - Κέντρο Γαία (Λεβίδου 13 & Όθωνος 100, Κηφισιά), είναι φέτος το τιμώμενο Ίδρυμα. Εκεί θα λάβει χώρα απόψε στις 7 η κεντρική εκδήλωση του εορτασμού, της οποίας Θα ακολουθήσει ξενάγηση στην έκθεση του Κέντρου. Οι επισκέπτες θα μπορούν να επισκεφτούν μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις. Την Κυριακή 20 Μαΐου θα έχουν τη δυνατότητα να χαρούν μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις, να συμμετέχουν σε επιστημονικά εργαστήρια, ενώ οι μικρότεροι (ανά μισάωρο από τις 11 πμ. έως τις 2.30 μμ.) θα μπορούν να εξερευνήσουν τη φύση παίζοντας.

    Ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις
    Μουσείο Ακρόπολης
    Ατμοσφαιρικές μουσικές εκδηλώσεις στον εξώστη του δευτέρου ορόφου με θέα την Αίθουσα των Αρχαϊκών Αγαλμάτων θα παρουσιαστούν σήμερα και αύριο (Ευρωπαϊκή Νύχτα Μουσείων). Ειδικότερα, σήμερα, στις 11 π.μ., ο Μάριος Στρόφαλης θα δώσει ρεσιτάλ πιάνου αφιερωμένο στους Μάνο Χατζιδάκι και Μίκη Θεοδωράκη, ενώ στις 7 το απόγευμα το κουαρτέτο του Μάριου Στρόφαλη θα παρουσιάσει μουσική της Ευρώπης της Μεσογείου. Αύριο, το Μουσείο θα παραμείνει ανοιχτό από τις 8 π.μ. έως τα μεσάνυχτα, ενώ στις 9:30 μ.μ., στον προαύλιο χώρο του, η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων θα ερμηνεύσει τις τελευταίες συμφωνίες των Μότσαρτ και Χάιντ.
    Ίδρυμα Β.& Μ. Θεοχαράκη
    Στο πλαίσιο του εορτασμού, η τρέχουσα έκθεση του Ιδρύματος, «Χρίστος Καράς: Σύνοψη 1959 - 2012», θα είναι ανοιχτή στο κοινό με ελεύθερη είσοδο από τις 10 το πρωί έως τις 10 το βράδυ. Ξεναγήσεις θα πραγματοποιηθούν από τον επιμελητή της έκθεσης, ενώ στο Art Shop του Ιδρύματος θα παρέχονται εκπτώσεις έως και 70 % σε επιλεγμένα είδη. Αύριο, Σάββατο 19 Μαΐου, το Ίδρυμα ανοίγει τις πόρτες του, προσκαλώντας το ευρύ κοινό, με ελεύθερη είσοδο από τις 6 το απόγευμα έως και τις 3 μετά τα μεσάνυχτα. Στις 6.30μ.μ. θα παρουσιαστεί η θεατρική παράσταση «Ο κώδικας του κοντού δράκου», ενώ στη συνέχεια, o Λόλεκ, ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς της νέας ελληνικής σκηνής, θα παρουσιάσει στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος ένα ιδιαίτερο ακουστικό σετ με τραγούδια. Τέλος, μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα, θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή μεταμεσονύχτια προβολή της ταινίας «2001: A Space Odyssey» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.
    Μουσείο Μπενάκη
    Εκδήλωση αφιερωμένη στην Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, με στόχο την διάδοση και αναγνώριση της πνευματικής προσφοράς της, παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη. Η Βιβλιοθήκη της Βέροιας, επί σειρά ετών, αποτελεί χώρο παροχής πληροφοριών και εκπαίδευσης στις νέες τεχνολογίες και πρότυπο για ανάπτυξη καινοτόμων συνεργατικών δράσεων στον ελληνικό χώρο. Η είσοδος σήμερα στις μόνιμες συλλογές του Κεντρικού Κτιρίου και του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης θα είναι δωρεάν, ενώ ειδικές προσφορές θα ισχύουν στα πωλητήρια. Με συναυλία των Ιmam Baildi αύριο στις 10.30μ.μ. -στο κτίριο της οδού Πειραιώς- θα γιορταστεί η «Ευρωπαϊκή Νύχτα Μουσείων» (είσοδος: 2 ευρώ).
    Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης
    Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν μια ξεχωριστή βραδιά, με ξεναγήσεις στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου (Κυκλαδική, Αρχαία Ελληνική και Αρχαία Κυπριακή Τέχνη), καθώς και στην περιοδική έκθεση του μεγάλου Έλληνα καλλιτέχνη Γιάννη Κουνέλλη.
    Οι επισκέπτες που θα πάνε σήμερα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα έχουν την δυνατότητα να φωτογραφίσουν τα αγαπημένα τους σημεία, εκθέματα αλλά και χώρους και να ανεβάσουν τις φωτογραφίες στο twitter, δημιουργώντας ένα μοναδικό άλμπουμ.
    Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)
    Με ξεναγήσεις, περφόρμανς και συναντήσεις των καλλιτεχνών με το κοινό, συμμετέχει στις εορταστικές εκδηλώσεις σήμερα και αύριο το ΕΜΣΤ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ξεναγήσεις στην έκθεση «Sonic Time/ λόγος/ ήχος/σιωπή», με πενήντα έργα που θέτουν στο δημιουργικό τους κέντρο τη γλώσσα, τον ήχο, τη μουσική, καθώς και τη σιωπή, ως κοινή τους μήτρα. Οι ξεναγήσεις, ξεκινούν σήμερα, στις 12 το μεσημέρι, και συνεχίζονται στις 6.30μ.μ., ενώ μια ώρα αργότερα, η καλλιτέχνις ’ρτεμις Βασιλοπούλου θα πραγματοποιήσει σαραντάλεπτη περφόρμανς με τίτλο «Αναγνώσεις» του έργου του Γιώργου Χειμωνά «Ο Γάμος» και συνοδευόμενη από τη μουσική του Tάσου Τσαλαπάτη. Τέλος, στις 8.30 απόψε, η ’ννα Τσουλούφη-Λάγιου, θα μιλήσει με τους επισκέπτες του Μουσείου, για την εικαστική της έρευνα με αφορμή το νέο της έργο, «Μορφές της ζωής, Σκευή επιβίωσης στη μητρόπολη».
    «Τεχνόπολις»
    Ανοιχτή στο κοινό από τις 9.30 το πρωί έως τις 11 το βράδυ, η «Τεχνόπολις» αφιερώνει έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς της χώρους, την αίθουσα των «Φούρνων», για να αναδείξει τον μουσειακό χαρακτήρα της μέσα από μια σειρά δράσεων όπως: οι δωρεάν ξεναγήσεις (κατόπιν συνεννόησης), η διεξαγωγή εκπαιδευτικού προγράμματος για παιδιά Δημοτικού και η προβολή φωτογραφιών και ταινίας με θέμα το παλαιό εργοστάσιο φωταερίου. Στις 9 το βράδυ, στην κεντρική αυλή του χώρου της (Πειραιώς 100), θα πραγματοποιηθεί συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων, υπό την διεύθυνση του Μιχάλη Οικονόμου.
    «Ελληνικός Κόσμος»
    Με τη νέα και τεχνολογικά πιο προηγμένη προβολή της «Θόλου», με τίτλο «Ταξίδι στην Αρχαία Πριήνη», συμμετέχει στις εκδηλώσεις ο «Ελληνικός Κόσμος». Η παραγωγή θα προβληθεί σήμερα με ελεύθερη είσοδο , στις 3μ.μ. και στις 4μ.μ..


    Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
    Από τις 5.30 σήμερα το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ, σε όλες τις οθόνες του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα προβάλλονται δεκάδες ερασιτεχνικά βίντεο της τελευταίας διετίας τα οποία παρουσιάστηκαν και στο διαδίκτυο, και χρησιμοποιούν την κινηματογραφική γλώσσα για να αποτυπώσουν την αγωνία της ελληνικής και της ευρωπαϊκής κοινωνίας μπροστά στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η γενικευμένη οικονομική και πολιτική κρίση.
    Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου (Γουναροπούλου 6, ’νω Ιλίσια) Ομιλία από την Ιστορικό της Τέχνης Διονυσία Γιακουμή, με τίτλο «Οι απαρχές της μοντέρνας τέχνης στην Ελλάδα μέσα από τη ζωγραφική του Κωνσταντίνου Παρθένη και του Κώστα Μαλέα», θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 11 π.μ.. Θα ακολουθήσει ξενάγηση στο σπίτι και εργαστήριο του Γιώργου Γουναρόπουλου (1889-1977), καθώς και παρουσίαση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, από τις 12 το μεσημέρι έως τη 1μ.μ..
    Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (Κυδαθηναίων 17, Πλάκα) Σε συνεργασία με το θεραπευτικό πρόγραμμα «ΚΕΘΕΑ Παρέμβαση» θα εγκαινιαστεί - τα μεσάνυχτα- έκθεση φωτογραφίας, με τίτλο: «Παλαιά Αθήνα» , στο Λουτρό των Αέρηδων (Κυρρήστου 8, Πλάκα). Θέμα της έκθεσης, όπως δηλώνει και ο τίτλος, είναι η Παλαιά Αθήνα και συγκεκριμένα το ιστορικό κέντρο.
    Μουσείο Τηλεπικοινωνιών ΟΤΕ [OTEr.AT] Σχετικά άρθρα (Πρωτέως 25, Νέα Κηφισιά) Εικαστικό εργαστήρι, με θέμα «τηλεφωνικοί θάλαμοι του OTE», θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 6 το απόγευμα, ενώ αύριο Σάββατο στις 12 το μεσημέρι θα παρουσιαστεί η πρωτότυπη θεατρική παράσταση με τίτλο «η Φάρμα του Διαδικτύου». Το Μουσείο, με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας, θα είναι ανοιχτό από τις 9 το πρωί έως τις 7.30 το απόγευμα.
                                          ---------------------------------------------------------

    Εκατοντάδες επισκέπτες στο Μουσείο της Ακρόπολης παρά το βροχερό καιρό

      Με φόντο τη φωταγωγημένη Ακρόπολη και παρά το βροχερό καιρό και το κρύο, εκατοντάδες επισκέπτες βρέθηκαν στο Μουσείο της Ακρόπολης που γιόρτασε τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων με διαλέξεις, μουσική, ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, συναυλίες και είσοδο ελεύθερη για όλους.

    Από νωρίς το πρωί, σχολεία από πολλά μέρη της χώρας, Έλληνες που άδραξαν την ευκαιρία της δωρεάν εισόδου και πολλοί ξένοι τουρίστες προσήλθαν για να θαυμάσουν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.


    Με θέα τα αρχαϊκά αγάλματα, το κοινό απόλαυσε μελωδίες Μάνου Χατζηδάκι και Μίκη Θεωδοράκη από τον πιανίστα Μάριο Στρόφαλη. Ανάμεσα στους επισκέπτες και η πριγκίπισσα Άννα, που βρέθηκε στη χώρα μας για την τελετή παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας, θαύμασε τα αυθεντικά γλυπτά της ζωφόρου δίπλα στα αντίγραφα.


    Με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, σε συνεργασία με το Εθνικό Νομισματοκοπείο, το Μουσείο της Ακρόπολης καθιέρωσε την κοπή αναμνηστικού κέρματος με παραστάσεις μικρών αλλά αγαπητών εκθεμάτων του. Το πρώτο αναμνηστικό μετάλλιο έχει στην κύρια όψη του την παράσταση της κεφαλής της Αθηνάς από τα νομίσματα που βρέθηκαν στο λάκκο με τα αγάλματα των αρχαϊκών κορών, βορειοδυτικά του Ερέχθειου. Τα νομίσματα διατίθενται στα πωλητήρια του Μουσείου.


    Αύριο, Σάββατο 19 Μαΐου, η Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων θα ερμηνεύσει στον προαύλιο χώρο της Ακρόπολης έργα Μότσαρτ και Χάιντν, ενώ το μουσείο θα παραμείνει ανοικτό από το πρωί στις 8 έως τα μεσάνυχτα.


    Πέρσι, 18 χιλιάδες επισκέπτες πέρασαν από το Μουσείο. Ενώ, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, τους δικούς του φανατικούς επισκέπτες δείχνει να δημιουργεί το Μουσείο της Ακρόπολης, καθώς ένα ποσοστό 23% το επισκέφθηκε μέχρι στιγμής τρεις ή και περισσότερες φορές.


    Η έρευνα, πραγματοποιήθηκε για επτά εβδομάδες στις αρχές του καλοκαιριού του 2011, με δείγμα 188 επισκεπτών. Μεγάλη ανταπόκριση είχε στις ηλικίες από 18 ως 24 ετών, οι οποίοι απάντησαν με προθυμία σε πολλαπλές ερωτήσεις.


    Παράλληλα, τα γιορτινά τους φόρεσαν περισσότερα από τριάντα χιλιάδες μουσεία σε τουλάχιστον 100 χώρες, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα, για να υποδεχθούν τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων, που από το 1977 γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Μαΐου. Φέτος, τιμώμενο μουσείο είναι το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας που εστιάζει στα προβλήματα του περιβάλλοντος.


    Κάθε χρόνο, η μέρα αυτή περιστρέφεται γύρω από μια κεντρική ιδέα. Φέτος, η 35η επέτειος θέσπισης της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) έχει ως θέμα «Το Μουσείο σε έναν κόσμο που αλλάζει. Νέες προκλήσεις, νέες εμπνεύσεις».


    Το διεθνώς αναγνωρισμένο Μουσείο Γουλανδρή, που ίδρυσαν το 1964 ο Άγγελος και η Νίκη Γουλανδρή, είναι το πρώτο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα και το πρώτο που έθεσε τα θεμέλια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.


    Κάθε χρόνο, 75.000 παιδιά, ανάλογα με την ηλικία και το πρόγραμμα που θα διαλέξουν, μαθαίνουν για τα ζώα και τα φυτά, τους κινδύνους που τα απειλούν, το ρόλο του ανθρώπου στη φύση, αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ίδιος μέσα σ' αυτή: της τροφής, της ενέργειας, των μεταφορών, των φυσικών πόρων και του νερού. Προκλήσεις που εδώ και χρόνια πραγματεύεται το Μουσείο.


    Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται μέχρι την Κυριακή το βράδυ.
       


    Πηγή: ΑΜΠΕ


    Παρασκευή 18 Μαΐου 2012

    Αγία Μαρία της Στέργιας Κάββαλου

    http://www.onestory.gr/post/22339127010

    _ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ
    της Στέργιας Κάββαλου *
    .
    Όλο το απόγευμα έφτυνε αίμα. Μα κανείς να μην την τρέξει στα επείγοντα; Έπρεπε να έρθει η κόρη εκ των βορείων για να δει πως η μαμά «είναι έτοιμη να την κάνει!» Άμα έχεις γιους, δεν έχεις τίποτα. Τα κορίτσια τρέχουν, αυτά θα σε κοιτάξουν. Κι εκείνο το σωτήριο ποτήρι νερό, τα θηλυκά θα στο στάξουν.
    Άνω των ογδόντα. Πλατινέ ξεπουπουλιασμένο μαλλί. Πράσινα μάτια κομμάτια. Λευκό δέρμα. Το νύχι πάντα κόκκινο. Όχι φτηνό. Περιποιημένο, αρχοντικό. Και όλα αυτά σε αμπαλάζ πριγκηπέσας. Δε θυμάμαι ποιας κόμισσας ήταν απόγονος. Το περήφανο γαλαζοαίματο παρελθόν της, λησμονημένο κάπου στην Ιταλία.
    Στους δρόμους της Πάτρας πέρναγε και γυρνούσαν κεφάλια, έβγαιναν καπέλα. Για υποκλίσεις. Respect για την καθώς πρέπει Δίδα και τον επιστήμων πατέρα. Θυγατέρα Aρσακειάς και μέλος του Ερυθρού, πατήρ ορθοπεδικός με κατάστημα στην πλατεία.
    Ωραία χρόνια… Τι επίσημα δείπνα, τι πολυτέλεια εν οίκω, τι πιάνο με γαλλικά. Ζωή παραμύθι. Χιονάτης. Υπήρχε και μητριά.
    Η αληθινή μητέρα πρόωρα χαμένη που πρόλαβε όμως να φέρει στον κόσμο τρία τέκνα τον αριθμό. Τη Μαρία και δυο αγόρια. Η μητριά τίποτα. Δεν έκανε δικά της. Μεγαλοκοπέλα την πήρε. Κι άσχημη. Στις οικογενειακές φωτογραφίες είναι παντού ενώ η αληθινή έχει ένα και μοναδικό ολότελα δικό της ενσταντανέ σκονισμένο σε κάποιο κουτί παπουτσιών. Όσες φορές κι αν ζήτησα να δω την προγιαγιά μου, κανείς δεν ήξερε πού να τη βρει να μου τη φέρει.
    Η Μαρία σαν να μη βγήκε από μάνα. Τον μπαμπά της λάτρευε. Κι όταν τον λάτρεψε και η μητριά, ακόνισαν τα χρυσά τους μαχαίρια. Για τη διεκδίκηση, της αγάπης και της προσοχής του. Με τον μπαμπά έβγαινε στις μπυραρίες της εποχής. Τα πολλά ποτήρια έφταιξαν λέει που έγινε άρωμα σε μικρό μπουκαλάκι, δηλαδή 1.50. Όταν αρρώσταινε, το καλύτερο γιατρικό ήταν η μαυροδάφνη. 
    «Για το φύγει-φύγει των μικροβίων». Τι σου είναι η κληρονομικότητα… Και εγώ μόνο μαυροδάφνη πίνω. Την είχε στο DNA της σου λέω.
    «Καφέ του φτιάξαμε;» αναρωτιόταν ανήσυχη. Ενώ το χέρι με τις πεταλούδες για την αντιβίωση και τα λοιπά έφτιαχνε με γυναικεία φιλαρέσκεια την ξανθιά κόμη.
    «Ήπιε καφέ, κάτσε ήσυχα».
    Τι να της απαντήσει κι η μάνα μου. Δεύτερη νύχτα που κοιμόταν στο νοσοκομείο. Της καλάρεσε της γιαγιάς ο ιατρός και άρχισε τα κεράσματα. Είχε χάσει επεισόδια. Το τελευταίο καρέ ήταν: εσωτερικός χώρος. Σπίτι. Στο τραπέζι της κουζίνας. Μάνα και κόρη  πίνουν καφέ. Εκεί σταμάτησε το μυαλό της.
    Μετά ο λαιμός της φούσκωσε σαν να κατάπιε γλειφιτζούρι. Η φωνή της, κόπηκε. Η μάνα μου επέμεινε να την πάρουνε σηκωτή. Οι υπόλοιποι, παππούς και θείοι έμεναν να κοιτάζουν την κούκλα τους. Και θα έμεναν μέχρι την επομένη περιμένοντας να περάσει. 
    Τελικά δεν ήταν σοβαρό. Ήταν όμως σοκ. Αλλεργικό. Την έγδερνε ο λαιμός της όλη μέρα και ξετρύπωσε από κάπου μια ληγμένη lisopain. Η κατοχική μανία του παππού όλα να τα φυλάει παραλίγο να πνίξει την πριγκηπέσα.
    «Παρ’ ολίγον πνιγμός» έλεγε και το περσινό καλοκαιρινό εξιτήριο. Παραθέριζε στον Άγιο Αντρέα. Δεινή κολυμβήτρια. Πλατσούριζε στα άπατα. Ο σύζυγος μιλούσε με κάτι χήρες εκεί κοντά και εκείνη βυθίζονταν στα νερά. «Κάτι με ρουφούσε, με τράβαγε κάτω». Πνιγόταν. Μόνη της. Η παραλία γεμάτη κόσμο και εκείνη με τα πνευμόνια γεμάτα αλμύρα. Την πήραν με ελικόπτερο. «Παιδί μου, δε θυμάμαι πολλά. Εκείνο με τραβούσε κάτω και εγώ ήθελα να βγω πάνω. Κουνούσα τα πόδια και σώθηκα». Εκείνο; Όποιος θέλει να ζήσει νικά το θαλασσινό το τέρας.
    Πρώτο βράδυ και η φωνή ακόμα να επανέλθει. Η μάνα μου στο πλάι της να την προσέχει. Η γιαγιά, στο κόκκινο. Τα πράσινα μάτια της είχαν ζωηρέψει επικίνδυνα και ό,τι δύναμη σπαταλούσε στην ομιλία, την είχε δανείσει στο υπόλοιπο κορμί. Ξάγρυπνη. Φοβήθηκε πως αν έκλεινε τα μάτια θα ήταν μια κι έξω. Η μάνα μου που δεν είχε τέτοιο φόβο, τα έκλεισε από την κούραση για δεύτερα. Τότε η γιαγιά με νεύρα, απόγνωση και πείσμα μελλοθάνατου ένωσε τα δυο της χέρια σε δυνατά παλαμάκια. Να την ξυπνήσει, να τη μαλώσει που τόλμησε να πάψει να την κοιτάζει.
    Το επόμενο πρωί μίλησε. Το πρήξιμο είχε υποχωρήσει. Δεν είπε πολλά. Μόνο μια φράση. «Η Αγία Μαρία θα πάει στον Παράδεισο». Το πίστεψα. Έχει γούστο… Όλοι δε λένε πως εκείνος που φεύγει το ξέρει;
    Οι ώρες περνούσαν και η κατάσταση της Αγίας Μαρίας όλο και βελτιώνονταν. Μόλις ο βραδινός ιατρός ήρθε για το τσεκ, έδωσε στην κόρη της την εντολή να του ψήσει καφέ. Νόμιζε πως ήταν στο σπίτι. Εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα της πρώτης άνοιξης με τα παιδιά της μαζεμένα και τον παππού παρέκει, και ήθελε να περιποιηθεί τον άγνωστο καλεσμένο.
    Η Αγία Μαρία ήταν ήδη στον Παράδεισο. Στον επίγειο Παράδεισο της οικογενειακής ευτυχίας. Εγκεφαλικά, προβλήματα στα πόδια, πέσιμο, παρ’ ολίγον πνιγμοί. Και όμως είναι ακόμα εδώ. Όσο η αγάπη την κάνει να νιώθει  πριγκηπέσα, δεν έχει να πάει πουθενά. Ο βιβλικός Παράδεισος καλά θα κάνει να περιμένει.
    .
    Το διήγημα περιλαμβάνεται στη συλλογή “Αλτσχάιμερ Trance” (Εκδόσεις Τετράγωνο)
    .
    Η Στέργια Κάββαλου γεννήθηκε στην Αθήνα τον Μάρτη του 1982. Από τις εκδόσεις Τετράγωνο κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων της «Αλτσχάιμερ trance» με την οποία ήταν Υποψήφια στην κατηγορία πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα 2011 του λογοτεχνικού περιοδικού “διαβάζω”, και το αφήγημα «Αρνητικό 13» (με τη Μαίρη Γεωργίου). Από το Ιπτάμενο Κάστρο, κυκλοφορούν τα παραμύθια της «Η κόκκινη πινέζα» και «Το μπλε τριαντάφυλλο» μέρη της σειράς τα “χρώματα… αλλιώς”. Ασχολείται με τη λογοτεχνική μετάφραση.

    σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω
     

    Ιεράπετρα - Το αλάτι της γής


    Η τηλεοπτική εκπομπή της ΕΤ-1 «Το Αλάτι της Γης» υποδέχεται στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη τον Βαγγέλη Βαρδάκη από την Ιεράπετρα, έναν από τους σημαντικότερους λαϊκούς βιολάτορες της Κρήτης.

    Μιλάει για την παράδοση του βιολιού στην Ανατολική Κρήτη, για τις περίφημες «κοντυλιές του Καλογερίδη» πάνω στις οποίες συναγωνίζονται οι δεξιοτέχνες, για τις περίτεχνες μαντινάδες και τον Ερωτόκριτο, για τους ξεχωριστούς τοπικούς χορούς. Μαζί του ο Μανώλης Λιαπάκης στο λαούτο και ο Γιάννης Γενειατάκης στην κιθάρα.
    Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής συμμετέχουμε μαζί τους σ' ένα δυναμικό γλέντι, με μουσικές τραγούδια και χορούς από την Ανατολική Κρήτη, με την παρέα να μεγαλώνει γύρω από τα τραπέζια με συνοδεία από την απαραίτητη τσικουδιά και τα τοπικά εδέσματα.
    Για την εκπομπή ταξίδεψαν από την Ιεράπετρα στην Αθήνα τα μέλη της τοπικής χορευτικής ομάδας (με την επιμέλεια του Νίκου Μεταξάκη), για να χορέψουν τους εντυπωσιακούς ντόπιους χορούς που δεν συναντάμε στην υπόλοιπη Κρήτη: αγκαλιαστό, ξενομπασάρη, στειακό πηδηχτό, κ.ά.

    Στην ομάδα προστίθενται και τα τρία αδέρφια Βλάσση (ο Γιώργος, ο Γιάννης και η Μαρία) από τη Νεάπολη Λασιθίου, που με τη λύρα, το λαγούτο και το τραγούδι τους συνδέουν την Ανατολική Κρήτη με το παγκρήτιο ρεπερτόριο.

    Επίσης, ο Δαμιανός Βασιλάκης φέρνει στο γλέντι και στο χορό τον ήχο από τα παλαιά λαϊκά πνευστά της Κρήτης, την ασκομαντούρα, τη μαντούρα και το θιαμπόλι, όργανα που στις μέρες μας απειλούνται με εξαφάνιση.
    Παράλληλα, τη χορευτική ομάδα συμπληρώνουν και χορευτές από την Αθήνα, μέλη του χορευτικού συγκροτήματος «Δικταίοι-Καστρινοί» (επιμέλεια Γιώργος Φραγκάκης), του τμήματος παραδοσιακών χορών του Δήμου Αργυρούπολης και του πολιτιστικού συλλόγου «Ορειάδες εν χορώ» (επιμέλεια: Κώστας Πιπίνης).

    Έρευνα-παρουσίαση: Λάμπρος Λιάβας
    Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαράκης
    Καλλιτεχνική επιμέλεια: Σοφία Σπυράτου
    Παραγωγή: GV PRODUCTIONS

    One story του Διονύση Μεσολωρά

    http://www.onestory.gr/post/22804584395/one-story

    _ONE:STORY

    του Διονύση Μεσολωρά *
    .
    στη Βίκυ Φ.
    .
    – Ξέρεις για ποιον λόγο η επιτυχία του Μπαμπινιώτη;
    – Όχι. Για ποιον;
    – Τι κάνουν οι μισοί, αν όχι πολύ περισσότεροι, Έλληνες;
    – … Γράφουν;
    – Ακριβώς! Έχει γεμίσει ο τόπος αεριτζήδες.
    – Αεριτζήδες;
    – Ναι…
    – Εννοείς όλους αυτούς που γράφουν;
    – Ναι.
    – Δεν θα έπρεπε πιστεύεις;
    – Να γράφουν;
    – Ναι.
    – Δεν έχει σημασία τι πιστεύω εγώ.
    – Μπορεί, αλλά εσύ τους αποκάλεσες αεριτζήδες.
    – Δεν είναι;
    – Όλοι;
    – Οι περισσότεροι.
    – Δεν ξέρω. Εσύ ξέρεις;
    – Εννοείς, αν τους έχω διαβάσει;
    – Ναι. Εννοώ αν έχεις μία τεκμηριωμένη άποψη ή… αερολογείς.
    – Κατάλαβα. Αποκαλείς εμένα αεριτζή.
    – Δεν είπα αυτό.
    – Τι είπες;
    – Εντάξει, ίσως αυτό να είπα· στο συγκεκριμένο θέμα που συζητάμε.
    – Κοίτα… Δεν καταλαβαίνω για ποιον λόγο γράφουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι.
    – Εσύ για ποιον λόγο γράφεις;
    – Εγώ είμαι ποιητής.
    – Και τι σημαίνει αυτό;
    – Τι σημαίνει αυτό;
    – Ναι.
    – Ότι είμαι ποιητής;
    – Ναι φίλε μου. Τι σημαίνει αυτό;
    – Ότι αυτό είμαι.
    – Κι αυτό δίνει μόνο σ’ εσένα το δικαίωμα να γράφεις;
    – Όχι, δεν είπα αυτό. Είπα πως δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο γράφουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι.
    – Με κάνεις και βαριέμαι.
    – Γιατί;
    – Γιατί δεν απαντάς σε αυτό που σε ρωτάω και…
    (Παύση.)
    – Έβηξε κάποια;
    – Ναι, απ’ έξω ήταν.
    (Παύση.)
    – Λοιπόν;
    – Τι λοιπόν;
    – Θα μου ’πεις τι σημαίνει να είσαι ποιητής;
    – Εγώ;
    – Ναι.
    – Σημαίνει…
    – Ναι;…
    – Δεν ξέρω τι σημαίνει.
    – Δεν ξέρεις τι σημαίνει αυτό που είσαι;
    – Εσύ ξέρεις;
    – Αυτό που είσαι;
    – Όχι, αυτό που είσαι ’σύ.
    – Αυτό που είμαι ’γώ;
    – Ναι.
    – Μα… εγώ κι εσύ είμαστε το ίδιο πράγμα.
    (Παύση.)
    – Πέρασε λεωφορείο;
    – Έτριξαν τα τζάμια. Μάλλον…
    (Παύση.)
    – Δεν είμαστε το ίδιο πράγμα.
    – Πώς δεν είμαστε;
    – Αν ήμασταν, δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε διάλογο, όπως κάνουμε τώρα.
    – Νομίζεις…
    – Τι εννοείς «νομίζεις»;
    – Όλοι οι άνθρωποι συνδιαλέγονται με τον εαυτό τους. Πολύ περισσότερο δε οι ποιητές.
    – Μάλιστα… Μου κάνεις και μάθημα τώρα ε;
    – Όχι. Την άποψή μου είπα.
    – O.k.
    – Ο.k.
    .
    Ο Διονύσης Μεσολωράς είναι Έλληνας ποιητής. Γεννήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου του 1976 στην Αθήνα. Έχει εκδώσει τα ποιήματα «ζωγραφισμένα», «17» και «Ποιητικές άδειες»
    [ twitter ] [ e-mail ]

    σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω
     

    Ανθρώπινα κενά της Ευτυχίας Κανάρη

    http://www.onestory.gr/post/22928655304

    _ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΚΕΝΑ

    της Ευτυχίας Κανάρη *
    .
    Κουβαλούσε μια ξύλινη βαλίτσα με λαβή από καφέ δερματίνη. Ήταν φορητό καβαλέτο, που μέσα του είχε τέμπερες, πινέλα, παστέλ, μολύβια, κάρβουνα, τα μπλοκ ζωγραφικής του, ό,τι χρειαζόταν για να αποτυπώνει όσα έβλεπε στην πόλη.
    Πεινούσαμε. Οι ζωγραφιές του πατέρα μου, όποτε πουλιόντουσαν, δε μπορούσαν να μας εξασφαλίσουν ούτε τα βασικά. Η μητέρα μου άρχισε να δουλεύει καθαρίστρια σε σπίτια. Έλειπε ολόκληρη την ημέρα σχεδόν, κι έτσι ο πατέρας άρχισε να κουβαλάει τα καλοκαίρια, πέρα απ’ την ξύλινη βαλίτσα του, κι εμένα, μικρό αγόρι τότε.
    Πιάναμε ένα ωραίο σημείο στο Κέντρο της Αθήνας, συνήθως με θέα την Ακρόπολη, και καθόμασταν εκεί με τις ώρες.
    Την πρώτη φορά που παρακολούθησα αυτά που έφτιαχνε ο πατέρας, απόρησα. Ζωγράφιζε το τοπίο που έβλεπε κάθε φορά, μα πλάι απ’ το κέντρο της και προς τα κάτω, άφηνε το χαρτί κενό.
    «Μπαμπά, γιατί δεν το ζωγραφίζεις όλο; Δεν είναι ωραίο έτσι άδειο.»
    «Τα κενά τα γεμίζουν οι άνθρωποι, Κωστή. Και για να γεμίσεις κάτι, πρέπει να είναι αδειανό…»
    Δεν κατάλαβα τι εννοούσε, μέχρι που ήρθαν οι πρώτες πελάτισσες. Μια καλοντυμένη γυναίκα που κρατούσε απ’ το χέρι ένα μικρό κορίτσι, το οποίο το έβαλε να καθίσει απέναντι απ’ τον πατέρα μου.
    «Διάλεξε, κορίτσι μου, όποια ζωγραφιά σου αρέσει καλύτερα!», είπε εκείνος, δείχνοντάς της ό,τι είχε ζωγραφίσει μέχρι εκείνη την ώρα. Διάλεξε μία ασπρόμαυρη. Κι έτσι ο πατέρας μου άρχισε να ζωγραφίζει το κορίτσι στο κενό της ζωγραφιάς. Όταν τελείωσε, είχα μαγευτεί.
    «Καλύτερα τώρα, Κωστή;»
    «Αχ ναι, μπαμπά!»
    Κι αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με τη σημασία που έχουν τα κενά για τους ανθρώπους.
    Άρχισα να παίρνω κι εγώ χαρτιά και τις δικές μου ξυλομπογιές και προσπαθούσα να κάνω ό,τι έκανε κι ο πατέρας. Άφηνα κι εγώ κενά για τους ανθρώπους. Μόνο που επειδή εμένα δεν ερχόταν κανένας άνθρωπος να κάτσει απέναντί μου και να τα γεμίσει, αποφάσισα να τα γεμίζω μόνος μου. Ζωγράφιζα το μπαμπά κάτω από την ταμπέλα ενός σουβλατζίδικου, δίπλα σε έναν μεγάλο αδέσποτο σκύλο, μπροστά από ένα κατάστημα παπουτσιών στην Ερμού, ζωγράφιζα τη μαμά μου κάτω απ’ την Ακρόπολη, μπροστά απ’ τη Βουλή, δίπλα στο άγαλμα του Κολοκοτρώνη στη Σταδίου…
    «Ψυχή μου εσύ! Ποτέ δε μ’ αφήνεις πίσω!», μου έλεγε η μάνα μου καθώς στερέωνε τις ζωγραφιές μου στο ψυγείο με μαγνητάκια. Κι ας μην καταλάβαινε κανείς, αν δεν το έλεγα εγώ, ποιος απεικονιζόταν κάθε φορά στις ζωγραφιές μου. Δεν είχε σημασία. Ακόμα και το κορίτσι εκείνο του Θησείου ζωγράφιζα, πότε στο Σύνταγμα, πότε στο Μοναστηράκι και στην Πλάκα, πάντα σε φόντο ασπρόμαυρο που της άρεσε. Όπου πηγαίναμε εμείς με τον πατέρα, την έπαιρνα μαζί μου κι εκείνη. Γιατί ήταν το πρώτο μου σύμβολο για τα κενά που γεμίζουν οι άνθρωποι…
    Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από τότε. Στο Σύνταγμα έπαψα να ζωγραφίζω ανέμελα κι έφτασα πια εκεί μόνο να διαμαρτύρομαι. Ο πατέρας, σβήνοντας πριν από καιρό, γέμισε ένα κενό στο πάνω, πλέον, μέρος μιας ζωγραφιάς μου… Την κουβαλάω μαζί μου μέσα στις βαλίτσες μου. Τώρα που σχεδόν αναγκάζομαι να φύγω απ’ την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τη μητέρα μου, σε μιαν ασπρόμαυρη Αθήνα, μ’ ένα τεράστιο κενό…
    .
    Η Ευτυχία Κανάρη γεννήθηκε το 1982 και μεγάλωσε στη Σαλαμίνα, αφιερώνοντας κάποια χρόνια διαμονής σε αθηναϊκές γειτονιές. Μαθήτευσε περιστασιακά σε διάφορους τομείς της τέχνης, όπως ζωγραφική και μουσική, όμως αυτό που δεν εγκατέλειψε ποτέ είναι η συγγραφή. Έχει βραβευτεί για τη συμμετοχή της σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και έχει ολοκληρώσει έργα όπως το θεατρικό «Παρούσες απουσίες», το μυθιστόρημα «Θάνατος, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Χειμώνας» και ποιητικά όπως το «27», «Χαμένος Ήλιος», «Σε σκότωσα», «Συλλαβίζοντας τον Παράδεισο», «Κλωστή και Πανσέληνος» κ.α.
    [ facebook ] [ e-mail ]

    σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

    Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

    Το Παλτό της Μαρίας-Ελένης Φραγκιαδάκη

    http://www.onestory.gr/post/23123058481

    _ΤΟ ΠΑΛΤΟ

    της Μαρίας - Ελένης Φραγκιαδάκη *
    .
    Μετά από ένα μήνα αποφάσισε ότι ήρθε ο καιρός να μαζέψει τα ρούχα του από την ντουλάπα. Ήταν πλέον σε θέση να την αδειάσει. Το είχε σκεφτεί. Δεν ήθελε να κρατήσει κάτι αλλά δεν θα πετούσε τα ρούχα του παππού της.
    Το καλύτερο που μπορούσε να σκεφτεί ήταν να τα δωρίσει. Όλο και σε κάποιους θα χρησίμευαν.
    Σε μια τσάντα τα πουκάμισα κι οι μπλούζες, σε άλλη τα παντελόνια και τα σακάκια. Και κάπου εκεί θαμμένο και το παλτό του. Είχε περάσει κι από κει ο χρόνος κι είχε αφήσει τα σημάδια του. Φθαρμένο, σχεδόν για πέταμα. Το έβγαλε προσεχτικά από την κρεμάστρα και το έφερε στη μύτη της. Θυμήθηκε πόσο πολύ το αγαπούσε ο παππούς της. 
    Έφηβη ήταν όταν τον είχε προτρέψει να το πετάξει και να αγοράσει άλλο. Κι αυτός μόνο της χαμογέλασε και της εξήγησε γιατί ήταν τόσο σημαντικό απόκτημα.
    «Ήταν καλοκαίρι», της είχε πει. «Το καλοκαίρι που σημάδεψε όχι μόνο την επαγγελματική μου σταδιοδρομία αλλά και ολόκληρη την ύπαρξή μου. Δεν μου έλειψε η θάλασσα, δεν επιθυμούσα τις παιδικές μου παρέες με τις σκανταλιές μας. 
    Το μόνο που ήθελα ήταν να βρίσκομαι κοντά στον αρχαιολογικό χώρο των ανασκαφών. Κάθε μέρα που περνούσε έφερνε στην επιφάνεια του κόσμου που μέχρι πρότινος γνώριζα, ένα κόσμο άγνωστο ως προς εμένα όμως τόσο οικείο. Ένα κόσμο μυστηριακό, σπασμένο σε κομμάτια από πέτρα, από πηλό, από μέταλλο, από μια ζωή αλλοτινή που διψούσε να βγει στην επιφάνεια και να μοιραστεί τα μυστικά που κρατούσε τόσους αιώνες καλά φυλαγμένα. 
    Ρουφούσα με όλες μου τις αισθήσεις το θαύμα που διαδραματιζόταν μπροστά μου. Την αποπνικτική ζέστη που ταλαιπωρούσε ευχάριστα τους ανασκαφείς. Τα επιφωνήματα χαράς και δικαίωσης του κάματου κάθε φορά που κάποιο εύρημα ερχόταν στην επιφάνεια. Την μυρωδιά που ανέδυε το ζωντανό χώμα σαν να ήθελε να ξεγλιστρήσει η άμμος από την κλεψύδρα του χρόνου και να σκορπίσει την αρχαία αλήθεια στα πέρατα του κόσμου.
    Όταν βράδιαζε κι ήξερα ότι ήταν η ώρα που σταματούσαν οι ανασκαφές για να ξεκινήσουν με τον ίδιο κι ακόμα μεγαλύτερο ζήλο την επόμενη μέρα, ήταν η χειρότερη στιγμή για την παιδική μου ύπαρξη. Ήταν η στιγμή που έπρεπε να γυρίσω σπίτι. Και τότε πώς να με πάρει ο ύπνος το βράδυ; Έτσι είναι τα παιδιά πάντα κοριτσάκι μου, ανυπόμονα. Δεν γνωρίζουν από όρια, όρους και χρόνους. Όλα τώρα. Πώς να χωρέσει ύπνος σε ένα παιδί που ο λογισμός του έτρεχε πέρα από την εποχή του. Και μετά αν κάτι πήγαινε στραβά; Αν κάποιος ήθελε να καπηλευτεί τα ευρήματα; Το παιδικό μου μυαλό δεν μπορούσε να επιτρέψει κάτι τέτοιο. Έτσι ξεκίνησα τα βράδια να το σκάω από το σπίτι και κατέληξε αυτό το κομμάτι από ύφασμα να συντροφεύει έκτοτε όλο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων μου.
    Το καλοκαίρι έφτανε στο τέλος του και όταν πια ήρθε ο καιρός να επιστρέψουμε στη Θεσσαλονίκη, τα σχολεία θα άνοιγαν, όλα πάλι θα γύριζαν στους μονότονους ρυθμούς, ήμουν συντετριμμένος. Παρακαλούσα την μητέρα μου να μη φύγουμε ακόμα από το χωριό, να κάτσουμε λίγο ακόμα. Ανένδοτη. Μέχρι και να πάω στο σχολείο του χωριού της πρότεινα. Μάταια. Δεν κατάφερα να την πείσω. Έπρεπε να επιστρέψουμε το συντομότερο πίσω. Αποχαιρέτησα με δάκρυα στα μάτια τα ευλογημένα χώματα και έβαλα τους φύλακες να μου ορκιστούν ότι θα φυλάνε τα ευρήματα με τη ζωή τους.
    Πέρασε ο Σεπτέμβρης, πέρασε κι ο Οκτώβρης κι είχε πια έρθει ο Νοέμβρης. Δεν άργησα να πάρω τότε τη πιο σημαντική απόφαση της ζωής μου. Έπρεπε να σιγουρευτώ για την ασφάλειά των ευρημάτων. Με το σχόλασμα έτρεξα να προλάβω το λεωφορείο για το χωριό. Δεν το είπα σε κανένα. 
    Όταν έφτασα στον αρχαιολογικό χώρο μου φάνηκαν περισσότεροι οι ανασκαφείς κι ήταν όλοι τους τόσο ευτυχισμένοι, τόσο υπερήφανοι. Είχαν ήδη μεταφέρει προσεχτικά μεγάλο όγκο ευρημάτων κι ήταν η ώρα που θα σταματούσαν για να ξεκινήσουν πάλι ξεκούραστοι την επομένη. Στάθηκα δίπλα στους γνώριμους φύλακες και περίμενα να αδειάσει ο χώρος. Ίσως μου επέτρεπαν να περιπλανηθώ λίγο. Να μείνω μόνος μου με το παρελθόν, να το αφουγκραστώ σιωπηλά. Το κρύο βράδυ με βρήκε να περιφέρομαι προσεχτικά αγκαλιά με το παλτό του φύλακα. Δεν κατάλαβα πότε αποκοιμήθηκα, το μόνο που θυμάμαι είναι ότι είχα ξαπλώσει απάνω στο παλτό και χάιδευα το ταλαιπωρημένο χώμα.
    Τον γαλήνιο ύπνο μου διέκοψαν δυνατές φωνές που όμως δεν ήμουν ακόμα σε θέση να αναγνωρίσω. Προς το μέρος μου τρέξανε δύο φύλακες κι από πίσω ξεπρόβαλλε εμφανώς ανήσυχη η μητέρα μου. Έσκυψε πάνω στο χώμα, πάνω στην απέραντη μήτρα, η μάνα, και με φίλαγε με δύναμη κλαίγοντας από ανακούφιση. Πόσο πρέπει να της είχε στοιχίσει αυτή η φυγή μου. Θυμάμαι ακόμα τα λόγια της: «τουλάχιστον έπρεπε να ‘χεις σκεπαστεί με το παλτό», μου είπε με αναφιλητά κι εγώ, παιδί, της απάντησα: «Έπρεπε να σκεπάσω το χώμα μαμά. Να μην κρυώνει».
    Σε αυτό το άκουσμα με έσφιξε πιο δυνατά πάνω της κι έσκυψε πάνω μας ο φύλακας, τίναξε το παλτό και το τύλιξε προσεχτικά γύρω μου αφού πρώτα μου ψιθύρισε, «κράτησέ το μικρέ», στο αυτί». 
    Έφερε στο μυαλό της τη φιγούρα του παππού. Χάιδεψε με στοργή πρώτα τα μανίκια και μετά την φόδρα λες και ήτανε κάτι εύθραυστο που στην παραμικρή απότομη κίνηση θα θρυμματιζόταν. Τώρα τα δάχτυλά της τελετουργικά άγγιζαν ένα ένα τα κουμπιά.
    Έβαλε το παλτό σε μια τσάντα, πήρε και τα υπόλοιπα ρούχα κι έφυγε αθόρυβα από το σπίτι. Στο δρόμο για το αμάξι, άφησε τη τσάντα με το παλτό στον πιο κοντινό κάδο. 

    Η Μαρία - Ελένη Φραγκιαδάκη γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα. Σπούδασε Κοινωνιολογία στην Κρήτη κι είναι μεταπτυχιακός Δημιουργικής Γραφής στη Φλώρινα. Πιστεύει ότι οι παρακάτω στίχοι του Τάσου Λειβαδίτη την εκφράζουν απόλυτα: 
    «ο ουρανίσκος μου είναι ένα μικρό κοιμητήρι όπου σαπίζουν χιλιάδες ανείπωτα λόγια..» 
    [ e-mail ]

    σημ. Αν οι σύνδεσμοι δεν ανοίγουν κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω.

    Έγκλημα στο δάσος της Bouconne του Δημήτρη Απέργη

    http://www.onestory.gr/post/23184597692/bouconne_

    ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΗΣ BOUCONNE

    του Δημήτρη Απέργη *
    .
    Η καθημερινή διαδρομή της άμαξας μέσα από το δάσος της Bouconne ήταν για την Λαίδη ντε Κρεσύ μία μυσταγωγική διαδικασία. Το δάσος της Bouconne ήταν γνωστό και ως «το δάσος των φαντασμάτων», και ήταν ως έτσι επειδή διαβαίνοντάς το μπορούσε κανείς να διακρίνει λευκά ανθρωπόμορφα ολογράμματα να περιφέρονται ανάμεσα στα πανύψηλα πεύκα και τις βελανιδιές. Οι χωρικοί της περιοχής είχαν την αστεία πεποίθηση ότι επρόκειτο για ψυχές νεκρών ανθρώπων οι οποίες δεν κατάφεραν να δραπετεύσουν τα εγκόσμια, όμως η Λαίδη ντε Κρεσύ –καθότι μορφωμένη και με τετράγωνη λογική- γνώριζε ότι τα φαντάσματα αυτά δεν ήταν τίποτε άλλο από οφθαλμαπάτες προκαλούμενες από την υγρασία και την ομίχλη του δάσους. 
    Τον τελευταίο καιρό η Λαίδη ντε Κρεσύ είχε καταπιαστεί με ένα βιβλίο που είχε τον τίτλο «Ο ερωτύλος βαρώνος» και που ήταν γραμμένο από κάποιον νεαρό συγγραφέα ονόματι Ζαν-Λουί Τρεβέζ ο οποίος επεδίωκε περιστασιακά να συναγωνιστεί σε αναισχυντία ακόμα και εκείνον τον άλλον σαρδανάπαλο, τον διαβόητο Μαρκήσιο ντε Σαντ. Το βιβλίο εξιστορούσε τα βιώματα κάποιου (φανταστικού) Βαρώνου Γκούσταβ φον Βέσελμπαουμ, του ανθρώπου που έπασχε από μία σπάνια (φανταστική) ασθένεια ονομαζόμενη phallum gigantoerecticitis κατά την οποία το πέος του Βαρώνου πάθαινε ξαφνικές στύσεις πέρα από την βούληση του ιδίου, και οι οποίες στύσεις διόγκωναν το πέος του κατά δέκα φορές πάνω απ’ το κανονικό μέγεθος, βάζοντας έτσι τον άμοιρο Βαρώνο σε σπαρταριστές περιπέτειες. Το βιβλίο είχε έναν γουστόζικο τρόπο να περιγράφει τις πιο πονηρές καταστάσεις της ιστορίας και, διαβάζοντάς το, η Λαίδη ντε Κρεσύ χασκογελούσε σαν πουτανίτσα μέσα στο στενόχωρο κουβούκλιο της άμαξας. 
    Απέναντί της καθόταν σιωπηλός ο Κλεό -ο καμαρότος της- κοιτάζοντας παθητικά στο παράθυρο, με το αγγελικό του πρόσωπο θαμμένο κάτω από την κατάλευκη μπογιά και με το ασπρουλιασμένο περουκίνι του υπηρετικού προσωπικού φορεμένο στο κεφάλι. 
    Σαν από διαίσθηση, η Λαίδη άφησε κάποια στιγμή τις σελίδες του βιβλίου και έστρεψε το βλέμμα της στο παράθυρο. Το μάτι της άρπαξε τότε κάποια λεπτομέρεια μέσα στο δάσος, και ήταν τέτοια η περιέργεια που της κινήθηκε ώστε έδωσε ευθύς εντολή στον Πιέρ -τον ιπποκόμο και οδηγό- να σταματήσει την άμαξα. Σαν έπαυσε τα άλογα ο Πιέρ, εκείνη άνοιξε φουριόζα την πόρτα και, σηκώνοντας την δαντελένια τουαλέτα πάνω από τον αστράγαλο, άρχισε να γατοδρασκελά προς το σημείο που της προκάλεσε το ενδιαφέρον. Ξοπίσω της άρχισε να τρέχει με γυναικωτές κινήσεις ο Κλεό λαλίζοντας με τσιριχτή φωνή «Madame! Madame! Est dangereux!».
    Φτάνοντας στο σημείο, η Λαίδη ντε Κρεσύ κατάλαβε πως έπραξε πολύ σωστά που έδωσε εντολή να σταματήσει η άμαξα. Κι αυτό διότι στο σημείο εκείνο κείτονταν νεκρή η Ελίζ, η πρώην καμαριέρα της, σωριασμένη στο έδαφος. Το κενό της βλέμμα ατένιζε τις ψηλές πευκοκορφές. Το φόρεμά της ήταν βουτηγμένο στο αίμα, στην περιοχή ανάμεσα στα σκέλια. Οι καλτσοδέτες της ήταν τραβηγμένες προς τα κάτω. Στον λεπτό λαιμό και στα χέρια της υπήρχαν μελανοπορφυροί μώλωπες. Επρόκειτο για βιασμό και φόνο. 
    Εκείνη την στιγμή έφτασε στο σημείο και ο Κλεό. Βλέποντας το άψυχο κορμί της Ελίζ με το αιματοβαμμένο φόρεμα, ο Κλεό έγινε πιο ωχρός κι από την κατάλευκη μπογιά του προσώπου, γούρλωσε τα μάτια, ύστερα τα έστειλε γλαρωμένα στον ουρανό και ταβλιάστηκε ανάσκελα λιπόθυμος πάνω στα κιτρινισμένα φύλλα του φθινοπώρου. Η Λαίδη ντε Κρεσύ έτρεξε αμέσως κοντά του αλλά εκείνος είχε χάσει παντελώς τις αισθήσεις του. 
    «Κακόμοιρε Κλεό!» αναστέναξε η Λαίδη. «Εκεί που η φύση σου χάρισε τρία ζηλευτά γλυκούδια, σου ταίριαζε περισσότερο ένα καλοσχηματισμένο μουνί.» 
    Στο σημείο κατέφθασε και ο Πιέρ. Η Λαίδη ντε Κρεσύ ζήτησε από τον Πιέρ να μεταφέρει τον Κλεό στην άμαξα. Ο Πιέρ τον μετέφερε, και τότε η Λαίδη έβγαλε από την θήκη του κουβούκλιου μία μποτίλια αψέντι που είχε φυλαγμένη και, βγάζοντας το πώμα, έφερε το γυμνό στόμιο στα ρουθούνια του Κλεό για να τον συνεφέρει. Ο Κλεό συνήλθε βγάζοντας ξεφτισμένους λυγμούς. 
    Η Λαίδη ντε Κρεσύ είπε στον Πιέρ πως έπρεπε να ειδοποιηθεί άμεσα η χωροφυλακή και του ζήτησε να πάρει εκείνος ένα από τα άλογα της άμαξας και να πάει στο L’Isle-Jourdain για να τους ειδοποιήσει. Ο Πιέρ δίσταζε να αφήσει την Λαίδη μονάχη της στο δάσος, αλλά εκείνη του ζήτησε να της δώσει την πιστόλα του για να μπορέσει να υπερασπίσει τον εαυτό της από τυχόν κινδύνους ενόσω θα τον περίμενε να φέρει τους χωροφύλακες. Ο Πιέρ έδωσε την πιστόλα του στην Λαίδη ντε Κρεσύ και ύστερα πήρε ένα από τα άλογα της άμαξας και έφυγε σαν άνεμος για την πόλη. 
    Η Λαίδη άφησε τον Κλεό στην άμαξα και πήγε κοντά στο πτώμα της Ελίζ. Έκατσε στο έδαφος προσεκτικά ώστε να μην καταστρέψει την τουαλέτα της και έμεινε έτσι καθιστή με την πιστόλα ανά χείρας. Τα λευκά φαντάσματα περιφέρονταν νωχελικά μέσα στο δάσος. Ένας τρυποκάρυδος έκανε θόρυβο χτυπώντας το ράμφος του με μανία πάνω σ’ έναν κούφιο κορμό. Σαλιγκάρια είχαν συναχθεί γύρω από την Ελίζ και ερωτοτροπούσαν πάνω στην υγρή χλωροφύλλη. Τα πουλιά τιτίβιζαν από ψηλά. 
    Ένας απαλός νοτιάς φύσηξε τότε και τάραξε τις μορφές των φαντασμάτων, και μετέτρεψε την νωχελική περιφορά τους σε φευγαλέα στιγμιότυπα λαϊκής αγοράς. Ένας μανάβης χάριζε ένα πορτοκάλι σε μια γριά ζητιάνα, ένα κοριτσάκι άφηνε το χέρι της μητέρας, ένας πανύψηλος αρλεκίνος χόρευε εξωτικούς χορούς στην μέση του δρόμου. Ο νους της Λαίδης πήγε στην Κοντέσα ντε Λαβιγιέ η οποία –κλεισμένη μέσα στην σάλα του Pallais du Laviyeur- θα αναρωτιόταν τώρα γιατί η Λαίδη αργοπορούσε τόσο πολύ. Η σημερινή δεν ήταν η ημέρα όπου θα έπαιζαν την συνηθισμένη τους παρτίδα γουίστ με την ναπολεωνική τράπουλα και όπου θα έκαναν τα συνηθισμένα κουτσομπολιά που αφορούσαν –τι άλλο- άντρες.  
    Η Ελίζ Φρανσουάζ ήταν δεκαεφτά χρονών, ακόμα παρθένα όταν δούλευε ως καμαριέρα στην βίλλα ντε Κρεσύ, με δέρμα μεταξένιο και πρόσωπο άγουρης ομορφιάς. Πριν ένα μήνα έφυγε απρόσμενα από την βίλλα χωρίς προειδοποίηση. Άφησε μονάχα ένα σημείωμα για την Λαίδη ντε Κρεσύ και μέσα στο σημείωμα εξηγούσε στην Λαίδη τους λόγους για αυτήν την ξαφνική φυγή. Ήταν τρελά ερωτευμένη με έναν νεαρό, μαθητευόμενο συμβολαιογράφο, όπως ήταν και εκείνος ερωτευμένος μαζί της. Όμως οι οικογένειες και των δύο ήταν αντίθετες στην σχέση των δύο νέων, κι έτσι το ζευγάρι αποφάσισε να δραπετεύσει μαζί ώστε να αποφύγει την αντίδραση των γονιών τους. «Εσείς είστε καλός άνθρωπος, κυρία, και ξέρω πως θα με καταλάβετε.» έγραφε στο σημείωμα η Ελίζ. Φυσικά, η Λαίδη ντε Κρεσύ δεν κράτησε κακία στην Ελίζ. Μονάχα που την φθόνεψε κάπως για την νεότητα και την ανεμελιά της. 
    Κάποια στιγμή κατέφθασαν μέσα σε μία μαύρη άμαξα ο Πιέρ μαζί με τρεις χωροφύλακες και τον ιατροδικαστή. Οι τρεις μυστακοφόροι χωροφύλακες υπέβαλαν τα σέβη τους στην Λαίδη και, με τα τουφέκια κρεμασμένα στις πλάτες, εξέτασαν το μέρος περιμετρικά του πτώματος ψάχνοντας για στοιχεία. Ο ιατροδικαστής, ένας κοντοπίθαρος γεράκος με τραγίσια πόδια και καμπούρα κωδωνοκρούστη, χαμογέλασε περιπαικτικά στην Λαίδη και πλησίασε το πτώμα της Ελίζ. Φόρεσε ένα ζευγάρι γυαλιά με φακούς που ‘χαν πάχος μισό δάχτυλο και βούλιαξε το κεφάλι του ανάμεσα στα ματωμένα σκέλια της Ελίζ. Ύστερα έβγαλε από το βαλιτσάκι του έναν μεγεθυντικό φακό και τον εστίασε στην κλειτορίδα της και μετά τον έστρεψε στον λαιμό και στα χέρια της για να εξετάσει τους μώλωπες. Δεν άργησε να βγάλει το πόρισμα. Επρόκειτο για βιασμό και φόνο. 
    Ο ιατροδικαστής –σε συνεννόηση με τους τρεις χωροφύλακες- μπόρεσε να δώσει μια απλοϊκή περιγραφή του συμβάντος. Το θύμα περπατούσε στο δάσος κατά τις πρωινές ώρες της ημέρας. Ο θύτης παρακολουθούσε κρυμμένος το θύμα, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να επιτεθεί. Ο θύτης ήταν άντρας τεραστίων διαστάσεων και κτηνώδους μυϊκής δύναμης, άνθρωπος της χειρωνακτικής εργασίας, ξυλοκόπος ή μεταλλοτεχνίτης. Επιτέθηκε στο θύμα με μοναδικό σκοπό να την βιάσει αλλά όταν εισχώρησε στον κόλπο του θύματος έθεσε ως επιπλέον σκοπό του –προφανώς πάνω στο πάθος της συνουσίας- να δολοφονήσει το θύμα στραγγαλίζοντάς το. Ο ιατροδικαστής τότε έριξε μια κλεφτή μάτια στο δακτυλίδι του αρραβώνα που φορούσε η Ελίζ στον παράμεσο του χεριού της, και κόμπιασε σαν είπε πως το θύμα αιμορραγούσε από τον κόλπο για αρκετή ώρα μετά τον θάνατο από στραγγαλισμό.   
    Ο ιατροδικαστής –πάντοτε σε συνεννόηση με τους τρεις χωροφύλακες- προσφέρθηκε να δώσει μία πιο λεπτομερή περιγραφή του συμβάντος. Ζήτησε ευγενικά από την Λαίδη ντε Κρεσύ να αποχωρήσει από την συζήτηση, φοβούμενος ότι η Λαίδη θα σοκαριζόταν από την μακάβρια ωμότητα των περιγραφών. Όμως η Λαίδη αρνήθηκε ευγενικά να αποχωρήσει. Επεξεργαζόμενη το κενό βλέμμα της Ελίζ μπορούσε να φανταστεί τον θάνατό της ενόσω το σκληρό πέος του βιαστή σφυρηλατούσε τον παρθενικό της κόλπο. 
    Ο ιατροδικαστής τότε άρχισε να περιγράφει το συμβάν με κάθε ανατριχιαστική λεπτομέρεια, και κάθε λέξη που έβγαινε από το σταφιδιασμένο του στόμα ήταν πια και ένα αγγελικό καμπάνισμα που ξυπνούσε τις βαθιά κρυμμένες ορμόνες της Λαίδης ντε Κρεσύ, κι έπειτα εκείνες –πορφυρά νυχτολούλουδα- άνοιγαν τα πέταλά τους απογυμνώνοντας την χρυσωμένη γύρη. Η καρδιά της Λαίδης φτερούγισε μες στα σωθικά της σαν νεογνό κλωσόπουλο στο πρώτο συναπάντημα με την αυγή όταν ο ιατροδικαστής περίγραψε το πώς ο γιγαντόσωμος θύτης επιτέθηκε στο θύμα, για το πώς την άρπαξε σαν πούπουλο με τα στιβαρά του χέρια, για το πώς κατάφερε τον εαυτό του ανάμεσα στα σκέλια της ενόσω εκείνη λυσσομανούσε ουρλιάζοντας για βοήθεια, για το πώς ο θύτης έχωσε το σκληρό πέος του μέσα στον κόλπο του θύματος ξεσκίζοντας τον παρθενικό της υμένα και διαλύοντας με οργή τις σάλπιγγες και σακατεύοντας την μήτρα. Η Λαίδη τότε ένωσε τα χέρια της –σαν σε προσευχή- για να κρύψει το ερωτικό ρίγος που τώρα την διαπερνούσε σύγκορμη, και βλεφάρισε στα μουλωχτά τον Πιέρ και τους τρεις χωροφύλακες που έχαναν αργά-αργά το χρώμα τους από την αποστροφή. Τα χείλη της δίψασαν από τον πόθο και το λαρύγγι της λίγωσε όταν ο ιατροδικαστής περίγραψε το αίμα, την αγωνία, τον τρόμο, τις κραυγές, την ασφυξία, τον οργασμό, τον θάνατο. Ο απαλός νοτιάς φύσηξε πάλι, και με αόρατα ακροδάχτυλα θώπευε τώρα το χυμώδες στήθος της Λαίδης, και με παραπανίσια ακροδάχτυλα ψηλάφιζε τα μπούτια της ψάχνοντας το επίμαχο σημείο. Τα λόγια του ιατροδικαστή ενώθηκαν με τον νοτιά, και οι κατακόκκινες μπούκλες στο κεφάλι της Λαίδης δραπέτευαν τώρα το καλούπι τους και ταξίδευαν ναυαγημένες μέσα στις τρελές ασυμμετρίες του δάσους, και οι κόρες των ματιών της άνοιγαν τώρα διάπλατες και κατάπιναν το σκισμένο μουνί της Ελίζ. Μέχρι και τα φαντάσματα τώρα όλα έστρεφαν τα κεφάλια τους για να κοιτάξουν τα υγρά της Λαίδης που ξεχύνονταν από το κορμί της. Μέσα στο παραλήρημα, η Λαίδη τόλμησε κάποια στιγμή να αναρωτηθεί αν εκείνος ο νεαρός συγγραφέας, ο Ζαν-Λουί Τρεβέζ, θα μπορούσε ποτέ με τον περίτεχνο λόγο του να αποτυπώσει την έκστασή της. Όχι, κανένα βιβλίο, κανένα έργο τέχνης δεν θα μπορούσε να συναγωνισθεί τον ηδονικό ήχο αυτής της ιατροδικαστικής γνωμάτευσης. Ο νοτιάς τότε φύσηξε πάλι πιο δυνατά και χάιδεψε τις ψηλές πευκοκορφές, κι εκείνες με τη σειρά τους υποκλίνονταν τώρα πια σαν πιστοί ακόλουθοι μπροστά στον υπερφυσικό αυτόν οργασμό της Λαίδης ντε Κρεσύ. 
    Και όταν το λογύδριο του ιατροδικαστή τελείωσε και έπαυσε και το ντελίριο της Λαίδης, ο μαύρος σκορπιός της μελαγχολίας σκαρφάλωσε τους γοφούς της Λαίδης μέχρι το μπούστο της, και τρύπησε με την σπονδυλωτή ουρά του την καρδιά της πλημμυρίζοντάς την με χολή. Το δάσος βυθίστηκε σε πένθιμη σιωπή, και η Λαίδη γι’ άλλη μια φορά –ειρωνεία!- φθόνεψε την Ελίζ που εγκατέλειψε τα μάταια αυτά εγκόσμια παραδομένη στο λυσσαλέο πάθος, ενώ εκείνη απόμεινε εγκλωβισμένη σ’ αυτή την δαντελένια τουαλέτα, συντροφιά με τέσσερα χλωμιασμένα ανδρείκελα, έναν γεροξεκούτη ιατροδικαστή και ένα πτώμα.   
    Ο ιατροδικαστής και οι τρεις χωροφύλακες μετέφεραν το πτώμα της Ελίζ στο νεκροτομείο. Η χωροφυλακή τέθηκε σε συναγερμό και εξέδωσε ανακοίνωση στους κατοίκους της περιοχής με την οποία τους ειδοποιούσε για τον επικίνδυνο δολοφόνο που τριγυρνούσε ασύλληπτος. Η Λαίδη επέστρεψε με τον Πιέρ και τον Κλεό στην βίλλα ντε Κρεσύ. Ο Κλεό ανέβασε πυρετό και αποσύρθηκε στον κοιτώνα του μέχρι να αναρρώσει. 
    Εκείνη την νύχτα, η Λαίδη είδε στον ύπνο της πως βρισκόταν με την Ελίζ ολοζώντανη στην σάλα της βίλας ντε Κρεσύ, και η Ελίζ της έραβε μία ξεχειλωμένη ραφή από την δαντελένια της τουαλέτα. Στο όνειρό της η Λαίδη δεν διέθετε συνείδηση του ότι η Ελίζ ήταν στην πραγματικότητα νεκρή, και ως εκ τούτου δεν είπαν τίποτε αναμεταξύ τους που να αφορούσε θάνατο.
    Λουσμένα στο χλωμό σεληνόφως της νύχτας, τα φαντάσματα της Bouconne αποκτούσαν μία λεπτεπίλεπτη ασημένια αύρα, τέτοια που μονάχα τα περιγράμματά τους ήταν πλέον ορατά μέσα στο πυκνό σκοτάδι.  
    ●●●●
    Ο Δημήτρης Απέργης γεννήθηκε στην Λάρισα. Σπούδασε ΜΜΕ και Κινηματογράφο στην Αγγλία. Ζει και εργάζεται στην Λάρισα.
    [ facebook ] [ e-mail ]

    σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω.
     

    Μηχανισμός Αντικυθήρων

    Χρήστης:Παναγιώτης Μπότσης/Making of Ναυάγιο των Αντικυθήρων

    Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
    Το άρθρο είναι υπό διαμόρφωση. Παρακαλώ να μην το επεξεργαστεί κανείς έως την ολοκλήρωσή του.
    Ως Ναυάγιο των Αντικυθήρων είναι γνωστή η βυθισμένη ρωμαϊκή ορκάς (φορτηγό πλοίο της αρχαιότητας) που ανακαλύφθηκε το 1900 στη θαλάσσια περιοχή των Αντικυθήρων. Έως τώρα έχουν διεξαχθεί δύο μεγάλες επιχειρήσεις ανέλκυσης του φορτίου - η πρώτη το 1900-1 με τους Συμιακούς σφουγγαράδες που το εντόπισαν, η δεύτερη το 1976 με το Γάλλο εξερευνητή Ζακ-Υβ Κουστώ.
    Οι θησαυροί που έχουν ανελκυστεί (πιθανολογούνται ακόμα περισσότεροι κρυμμένοι στο βυθό), καθιστούν το Ναυάγιο των Αντικυθήρων ως το πλουσιότερο που έχει βρεθεί στον ελλαδικό χώρο. Περιλαμβάνουν αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης και τεχνολογίας, όπως τα αγάλματα του Εφήβου και του Φιλοσόφου, καθώς και τον περίφημο Μηχανισμό, μια συσκευή αστρονομικής παρατήρησης, της οποίας η ακριβής λειτουργία δεν έχει ακόμα αποκρυπτογραφηθεί πλήρως. Αυτό έχει οδηγήσει τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για δρομολόγιο μεταφοράς λαφύρων από το Αιγαίο προς την ιταλική χερσόνησο, πιθανότατα τη Ρώμη. Ως αιτία του ναυαγίου πιθανολογείται η κακοκαιρία ή/και η κακή φόρτωση, ενώ ο ακριβής χρόνος υπολογίζεται μεταξύ 75-50 π.Χ.

    Πίνακας περιεχομένων

    Ανακάλυψη και επιχειρήσεις ανέλκυσης

    Το ναυάγιο ανακαλύφθηκε με τυχαίο τρόπο. Τα καΐκια Ευτέρπη και Καλλιόπη υπό το Συμιακό εμποροπλοίαρχο Φώτη Λιδιακό και με πλήρωμα συντοπίτες του σφουγγαράδες, είχαν δέσει τη Μεγάλη Εβδομάδα του 1900 στα Αντικύθηρα, περιμένοντας να περάσει η κακοκαιρία για να συνεχίσουν το ταξίδι προς τη Βόρεια Αφρική.
    Οι άνδρες ξεκίνησαν να βουτούν στους όρμους του νησιού για μεζέδες, όταν ο Ηλίας «Λυκοπάντης» Σταδιάτος ανέφερε έντρομος ότι είδε γυναίκες και άλογα στο βυθό. Αρχικά οι σύντροφοί του νόμισαν ότι είχε παραισθήσεις, κάτι συνηθισμένο για τους δύτες της εποχής, αφού τα σκάφανδρα τους καθιστούσαν ευάλωτους στη δηλητηρίαση από διοξείδιο του άνθρακα. Παρ' όλα αυτά, ο καπετάνιος Δημήτρης «Τράμπας» Κοντός αποφάσισε να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι την αλήθεια. Καταδύθηκε, λοιπόν, στο σημείο και επέστρεψε με ένα χάλκινο χέρι, για να τον ακολουθήσουν στη συνέχεια και οι υπόλοιποι άνδρες, ανασύροντας μικρά αντικείμενα ως αναμνηστικά.

    Πρώτη επιχείρηση (1900-1)

    Όταν - φθινόπωρο πια - τα καΐκια επέστρεψαν στη Σύμη, τα νέα κυκλοφόρησαν κι ο δήμαρχος ειδοποίησε την ελληνική κυβέρνηση, κάτι όχι τόσο αυτονόητο όσο ακούγεται σήμερα, αφού το νησί ήταν οθωμανικό έδαφος. Ο Υπουργός Παιδείας Σπυρίδων Στάης (κατά καλή τύχη εκλεγόταν στην περιφέρεια Κυθήρων-Αντικυθήρων) κίνησε αμέσως τις διαδικασίες για την ανέλκυση, η οποία υλοποιήθηκε από τους ίδιους άντρες που είχαν ανακαλύψει το ναυάγιο και κράτησε συνολικά έξι μήνες. Συμμετείχαν επίσης υποστηρικτικά τα πολεμικά πλοία Μυκάλη, Σύρος και Αιγιάλεια του Βασιλικού Ναυτικού.
    Λόγω της απειρίας (στην ουσία ήταν η πρώτη συστηματική επιχείρηση ενάλιας αρχαιολογίας παγκοσμίως), των καιρικών συνθηκών και των περιορισμένων τεχνικών μέσων της εποχής, η επιχείρηση ήταν πολύ δύσκολη. Οι δύτες μπορούσαν να καταδύονται το πολύ δύο πεντάλεπτα κάθε μέρα - ακόμα κι έτσι, ένας άνδρας πέθανε και δύο παρέλυσαν. Τα ευρήματα μεταφέρονταν αμέσως στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας για μελέτη και συντήρηση.
    Φαίνεται πως οι αρχές δεν υποψιάζονταν τον πλούτο του ναυαγίου - αυτό δείχνει η αρχική δέσμευσή τους προς το Λιδιακό ότι θα αμειβόταν με ποσοστό επί των πιθανών ευρημάτων. Σύμφωνα με τη μαρτυρία της εγγονής του Λιδιακού Σεβαστής Καρδαλίνου, η οποία βασίζεται στην αλληλογραφία μελών της οικογένειας, έγινε ένα συμβόλαιο ότι θα του έδιναν τη μισή αξία του θησαυρού σε χρήματα, προκειμένου να μπορέσει να σταθεί οικονομικά (...) Κατά τη διάρκεια όμως της ανέλκυσης των ευρημάτων, έκλεισαν τον παππού μου για τρεις μέρες μέσα σε μια καμπίνα σε μια προσπάθεια να τον πείσουν να σκίσει τη γραπτή αυτή συμφωνία. Ο ίδιος αναγκάστηκε να υποκύψει στις πιέσεις και τελικά έλαβε μόνο 6.000 λίρες (...) Τα χρήματα δεν του έφτασαν γιατί τάιζε τόσες οικογένειες τους έξι αυτούς μήνες στα Αντικύθηρα και καταστράφηκε οικονομικά.

    Δεύτερη επιχείρηση (1976)

    Κατά τη Μεταπολίτευση, το ελληνικό κράτος κάλεσε το Ζακ-Υβ Κουστώ να γυρίσει μια σειρά ντοκιμαντέρ για την τουριστική προβολή της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κουστώ ζήτησε να ερευνήσει το Ναυάγιο των Αντικυθήρων.
    Έτσι ξεκίνησε η δεύτερη επιχείρηση ανέλκυσης το 1976, η οποία υλοποιήθηκε από τους δύτες του Καλυψώ (το διάσημο σκάφος του Γάλλου ωκεανογράφου) σε συνεργασία με Έλληνες αυτοδύτες της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Σε αυτήν χρησιμοποιήθηκαν όλες οι νέες τεχνολογίες της εποχής - εξοπλισμός αυτόνομης κατάδυσης, θάλαμος αποσυμπίεσης, συσκευές υποθαλάσσιας έρευνας, καθώς και η πατέντα suceuse (σε ακριβή μετάφραση ρουφήχτρα), ένα σύστημα σωλήνων που μετέφερε τα ευρήματα στο κατάστρωμα του πλοίου με τη χρήση πεπιεσμένου αέρα. Επιπλέον, η έρευνα ήταν περισσότερο επικεντρωμένη σε στοιχεία που είχαν υποδείξει οι αρχαιολόγοι, ώστε να συμπληρωθούν τα κενά που είχαν προκύψει από την πρώτη επιχείρηση.

    Ευρήματα

    Το βυθισμένο πλοίο είναι μια ορκάς χωρητικότητας περίπου 300 τόνων, τυπικό δείγμα των βαρέων ιστιοφόρων που χρησιμοποιούνταν κατά το 2ο-1ο αι. π.Χ. στο εμπόριο μεταξύ της ιταλικής χερσονήσου, του κυρίως ελλαδικού χώρου και της Μικράς Ασίας. Τα δρομολόγια αυτών των πλοίων ξεκινούσαν συνήθως την άνοιξη και αφού περιέπλεαν τα κυριότερα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου πουλώντας και αγοράζοντας εμπορεύματα, επέστρεφαν το φθινόπωρο στη βάση τους.
    Το συγκεκριμένο πλοίο ήταν ναυπηγημένο με τη συνήθη μέθοδο «πρώτα το περίβλημα και μετά ο σκελετός». Η ξυλεία του κήτους προέρχεται από φτελιά, τα ξυλόκαρφα (γόμφοι-καβίλιες) από βελανιδιά και τα καρφιά κυρίως από χαλκό. Για λόγους στεγανότητας, το τμήμα του κύτους κάτω από την ίσαλο γραμμή περιβαλλόταν από λεπτές πλάκες μολύβδου. Πιθανότατα διέθετε και υποδομή για τη μεταφορά ιδιωτών (αμιγώς επιβατηγά πλοία δεν υπήρχαν), όπως δείχνει η ύπαρξη ενός χώρου στεγασμένου με κεραμίδια.
    Ακολουθεί πίνακας με τα κυριότερα ευρήματα που έχουν ανελκυστεί:
    Εύρημα Σύντομη περιγραφή
    NAMA Machine d'Anticythère 1.jpg
    Μηχανισμός των Αντικυθήρων
    πιθ. β΄ μισό 2ου αι. π.Χ.
    Μηχανισμός από χάλκινα γρανάζια, ανασύρθηκε με τη μορφή συγκολλημένων θραυσμάτων και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους γρίφους στην ιστορία της τεχνολογίας. Αρχικά θεωρήθηκε ότι ήταν αστρολάβος, σύμφωνα όμως με τις νεότερες έρευνες, υπολόγιζε το έτος, τις φάσεις του φεγγαριού, τις εκλείψεις και τις χρονιές των Πανελληνίων Αγώνων στα περισσότερα συστήματα μέτρησης χρόνου της εποχής. Η πολυπλοκότητα παραπέμπει σε μαθητή του Αρχιμήδη ή του Ιππάρχου του Ροδίου, χωρίς πάντως επαρκείς αποδείξεις. Έχει χαρακτηριστεί ως ο πρώτος φορητός υπολογιστής.
    Antikythera statue front.jpg
    Έφηβος των Αντικυθήρων
    340-330 π.Χ.
    Χάλκινο άγαλμα, το οποίο παριστά γυμνό όρθιο άνδρα. Στο αριστερό χέρι εφερε σπαθί. Το δεξί χέρι είναι προτατεμένο και κρατά κάποιο αντικείμενο που δε διασώθηκε. Κατά τις δύο επικρατέστερες απόψεις, ταυτίζεται είτε με τον Περσέα που επιδεικνύει την κομμένη κεφαλή της Μέδουσας, είτε με τον Πάρη που κρατά το Μήλον της Έριδος. Πιθανά έργο γλύπτη της αργειο-σικυώνιας σχολής, ίσως του Κλέωνα από τη Σικυώνα.
    Antikythera philosopher.JPG
    Φιλόσοφος των Αντικυθήρων
    τέλη 3ου αιώνα π.Χ.
    Χάλκινο άγαλμα, από το οποίο έχουν βρεθεί η κεφαλή, τα χέρια, τα πόδια και τμήματα της ενδυμασίας. Αποδίδει με ρεαλισμό και ζωντάνια έναν ηλικιωμένο άνδρα, του οποίου η ατημέλητη εμφάνιση παραπέμπει σε κυνικό φιλόσοφο, ίσως τον Αντισθένη ή το Βίωνα το Βορυσθενίτη. Άλλα ευρήματα του ναυαγίου υποδεικνύουν ότι ανήκε σε σύμπλεγμα που απεικόνιζε τέσσερις φιλοσόφους.

    Μαρμάρινα γλυπτά
    ελληνιστική περίοδος
    Διάφορα γλυπτά από παριανό μάρμαρο - ως επί το πλείστον παραλλαγές παλαιότερων έργων, αλλά και πρωτότυπες δημιουργίες όπως οι Ομηρικοί Ήρωες. Τα τμήματα των αγαλμάτων που είχαν σφηνωθεί στο βυθό, παρέμειναν άθικτα. Αντίθετα, ό,τι προεξείχε, αλλοιώθηκε από τους μικροργανισμούς της θάλασσας.

    Γυάλινα σκεύη
    ελληνιστική περίοδος
    Διάφορα κομψοτεχνήματα από γυαλί, κυρίως μικρά αγγεία. Η περίτεχνη διακόσμηση μαρτυρά ότι δεν επρόκειτο για χρηστικά αντικείμενα του πληρώματος και των πιθανών επιβατών, αλλά για μικρά έργα τέχνης που ανήκαν στο κυρίως φορτίο. Οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή, παραπέμπουν στα εργαστήρια της Αλεξάνδρειας και της Παλαιστίνης, απ' όπου εξάγονταν σε ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο.

    Νομίσματα
    3ος-1ος αι. π.Χ.
    36 αργυρά κιστοφορικά τετράδραχμα μεγάλης αξίας (περ. 13 γραμμάρια καθαρό ασήμι έκαστο), κομμένα τέλη 2ου-αρχές 1ου αι. π.Χ. σε Πέργαμο και Έφεσο, καθώς και 40 χάλκινα κέρματα κοπής μεταξύ 3ου-1ου π.Χ. από πόλεις της Σικελίας και Μικράς Ασίας. Η ύπαρξη τύπου που πρωτοκόπηκε το 76 π.Χ., όπως και η απουσία νομισμάτων με ονόματα Ρωμαίων επάρχων της Μ. Ασίας (κόβονταν μαζικά μετά το 59 π.Χ.), υποδεικνύουν το χρόνο του ναυαγίου.

    Οξυπύθμενοι αμφορείς
    α΄ μισό 1ου αι. π.Χ.
    Αμφορείς με μυτερό κάτω μέρος (οξυπύθμενοι), ώστε κάθε σειρά να σφηνώνει στα κενά που άφηνε η από κάτω και να αποφεύγεται η μετατόπιση φορτίου. Έχουν ανελκυστεί 23 τεμάχια με προέλευση το Ανατολικό Αιγαίο (Ρόδος, Κως, Έφεσος) και την Αδριατική. Πιστεύεται ότι με τους πρώτους μεταφέρονταν προϊόντα προς εμπορία, όπως κρασί, λάδι και αλίπαστα τρόφιμα, ενώ οι δεύτεροι ανήκαν στο μόνιμο εξοπλισμό του πλοίου και κάλυπταν τις ανάγκες του πληρώματος.



    Θεωρίες για το ναυάγιο

    Προέλευση και πιθανοί παραλήπτες του φορτίου

    Βάσει της αξίας των ευρημάτων και των διαφορετικών χρονικών περιόδων απ' τις οποίες προέρχονται, ο κύριος όγκος του φορτίου δεν μπορεί να είναι παρά λάφυρα που αποστέλλονταν στην Ιταλία, ίσως στην ίδια την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Η διακόσμηση των δημοσίων κτηρίων της Αιώνιας Πόλης με θησαυρούς της κλασικής και ελληνιστικής γλυπτικής, οι οποίοι αρπάζονταν από τις ελληνικές πόλεις-κράτη, δεν οφειλόταν απλά στις αισθητικές προτιμήσεις των Ρωμαίων - αποτελούσε επίδειξη ισχύος για τη νέα υπερδύναμη της Μεσογείου. Το δε γεγονός ότι τόσο μεγάλος πλούτος ήταν συγκεντρωμένος σε ένα μόνο πλοίο, δείχνει ότι οι Ρωμαίοι συγκέντρωναν επί μακρόν τα πολυτιμότερα λάφυρα σε ένα μεγάλο λιμάνι του Αιγαίου (αυτό απ' όπου ξεκίνησε ή πέρασε το πλοίο), ώστε κατόπιν να τα στείλουν μαζικά και με αυξημένα μέτρα ασφαλείας. Ως πιθανότερες αφετηρίες έχουν προταθεί μεταξύ άλλων η Πέργαμος, η Έφεσος, η Μίλητος, η Δήλος, ο Πειραιάς και η Κόρινθος, με τις πρώτες να συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες, αφού από εκεί προέρχονται τα χάλκινα νομίσματα που βρέθηκαν (τα «ψιλά» της εποχής, δεν είχαν αξία μακριά από την πόλη που τα έκοβε).
    Από την άλλη, εντύπωση προκαλεί η απουσία κάποιας αναφοράς σχετικής με το ναυάγιο στη γραμματεία εκείνης της εποχής, αφού η απώλεια ενός πλοίου γεμάτου θησαυρούς δεν θα περνούσε απαρατήρητη. Αυτό έχει οδηγήσει μερίδα ιστορικών στην υπόθεση πως επρόκειτο για ιδιωτικό φορτίο: Εκτός από το επίσημο κράτος και τους επικεφαλής των εκστρατειών που νόμιμα παρακρατούσαν μέρος της λείας, τα ελληνικά έργα τέχνης ήταν επίσης περιζήτητα από τους πατρικίους για τη διακόσμηση των εξοχικών επαύλεών τους. Ίσως, λοιπόν, κάποιος έμπορος εντόπισε έργα που είχαν αφαιρεθεί (νόμιμα ή παράνομα) από την επίσημη διανομή και τα έστελνε υπό συνθήκες εχεμύθειας σε πολύ πλούσιους πελάτες ή μεταπωλητές. Σε αυτήν την περίπτωση, πιθανότερος τόπος φόρτωσης θα ήταν η Δήλος, το μεγαλύτερο «πλυντήριο χρήματος» της αρχαιότητας.

    Χρόνος και αιτία του ναυαγίου

    Η ραδιοχρονολόγηση της ξυλείας έδειξε ότι το πλοίο είχε ναυπηγηθεί κατά τα μέσα του 2ου αι. π.Χ., σίγουρα όμως το ναυάγιο έλαβε χώρα αρκετές δεκαετίες αργότερα, σε χρόνο που είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με απόλυτη ακρίβεια.
    Διάφοροι μελετητές πίστεψαν αρχικά ότι επρόκειτο για ένα πλοίο που, όπως αναφέρει ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς, είχε χάσει το 86 π.Χ. ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας, ενώ επέστρεφε θριαμβευτής από την Αθήνα στη Ρώμη. Η μεταγενέστερη ανακάλυψη του «πλοίου του Σύλλα» στα ανοιχτά της τυνησιακής πόλης Αλ Μαντίγια (κατά σύμπτωση και πάλι από Έλληνες σφουγγαράδες), η ανεύρεση από την ομάδα του Κουστώ νομισμάτων που πρωτοκόπηκαν μετά το θάνατο του Ρωμαίου στρατηγού, καθώς και η ραδιοχρονολόγηση των αμφορέων, υποδεικνύουν ότι τελικά το ναυάγιο έλαβε χώρα στο β' τέταρτο του 1ου αι. π.Χ. με πιθανότερο κάποιο έτος κοντά στο 60 π.Χ.
    Πιθανότερες αιτίες της βύθισης είναι η κακοκαιρία και η εσφαλμένη φόρτωση. Η πειρατεία δεν είναι ισχυρό ενδεχόμενο - εάν συνέβη πριν το 67 π.Χ., οι πειρατές θα είχαν φροντίσει να διασώσουν το φορτίο, ενώ μετά το 67 π.Χ. και την εκστρατεία του Πομπήιου (βλ. Γαβίνειος Νόμος) δεν υπήρχαν πειρατές στην περιοχή.


    -------------------------------------------


    Mηχανισμός των Αντικυθήρων: Ο υπερ - υπολογιστής του αρχαίου κόσμου

    Σαν σήμερα το 1902, ο αρχαιολόγος Σπυρίδων Στάης ανακαλύπτει τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, που θεωρείται ως ο πρώτος υπερυπολογιστής του αρχαίου κόσμου.

    Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, κατέγραφε και την κίνηση των ουρανίων σωμάτων σύμφωνα με νέα έρευνα βρετανών επιστημόνων. Φαίνεται λοιπό ότι οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν για την ελλειπτική τροχιά της γης γύρω από τον ήλιο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

    Το μυστηριώδες αρχαίο όργανο υπολογισμού της θέσης των ουράνιων σωμάτων, το οποίο χρονολογείται στον πρώτο π. Χ. αιώνα και όπως είναι γνωστό είχε ανασυρθεί από ναυάγιο που εντοπίσθηκε στα ανοιχτά των Αντικυθήρων το 1900 - 1901, έχει αποτελέσει συχνά αντικείμενο έρευνας, η τελευταία από τις οποίες έρχεται τώρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και μας πληροφορεί ότι o μηχανισμός ήταν ειδικά κατασκευασμένος ώστε να είναι σε θέση να υπερπηδήσει την ανακρίβεια, που θα δημιουργούσε στους υπολογισμούς μια μικρή διαφορά στο χρόνο.


    Πώς γινόταν αυτό; Οι δύο κύκλοι του μηχανισμού, που αντιστοιχούν σε δύο ημερολογιακά συστήματα - το ζωδιακό και το αιγυπτιακό - διέφεραν τόσο μεταξύ τους ώστε κάθε φορά να αντιπροσωπεύεται αυτό, που θα αντιλαμβάνονταν τότε ως μη - κανονική κίνηση σε διάφορες περιόδους του έτους. Ο εφευρέτης της κατασκευής είχε λάβει υπόψη του δηλαδή, την ελλειπτική φύση της τροχιάς της γης γύρω από τον ήλιο. Ετσι πέραν των άλλων αποδεικνύεται ότι οι γνώσεις των αρχαίων για την ελλειπτική τροχιά της γης ήταν πολύ μεγαλύτερες από ο, τι πιστεύαμε ως σήμερα.


    Ο περίφημος μηχανισμός φαίνεται ότι χρησίμευε ως ημερολόγιο, υπολογίζοντας και τη χρονιά κατά την οποία θα γίνονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.


    Ο ιστορικός Τζέιμς Εβανς δηλώνει έκπληκτος και εντυπωσιασμένος: "Πρόκειται για ένα εξαιρετικά εξελιγμένο για την εποχή του μηχάνημα". "Κανείς δεν θα φανταζόταν καν πως κάτι τόσο πολύπλοκο θα μπορούσε να υπάρχει στον δεύτερο π. Χ. αιώνα" πρόσθεσε.

                                             
                                                       ------------------------------------------------

     

    http://www.physics4u.gr/articles/2006/ypologistis_antikithiron.html 

     

    Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων


    Άρθρο, Δεκέμβριος 2006
    Ο Υπολογιστής των Αντικυθήρων όπως έχει ονομαστεί ένα αστρονομικό όργανο - υπολογιστής που μετρούσε τις εκλείψεις του Ηλίου και της Σελήνης και κατά πάσα πιθανότητα τις τροχιές των πλανητών. Μια διάταξη που είναι από τις πιο σημαντικές μηχανικές εφευρέσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας.
    Μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι είχε κατασκευαστεί γύρω στο 90 π.Χ. αλλά μετά την λεπτομερή ανάλυση του, με ένα αξονικό τομογράφο βάρους 8 τόνων από την Αγγλία, βρήκαμε ότι φτιάχτηκε μερικές δεκαετίες νωρίτερα, δηλαδή κοντά στο 125 π.Χ. Εκείνη την εποχή μάλιστα δεν ζούσε άλλος μεγάλος αστρονόμος στον ελλαδικό χώρο εκτός από τον Ίππαρχο, ο οποίος εκτός από αστρονόμος ήταν και μαθηματικός, γεωγράφος και μετεωρολόγος. Έζησε μετά τον Αρχιμήδη, τον Αρίσταρχο, τον Απολλώνιο και τον Ερατοσθένη.

    Ήταν η ίδια εποχή, από το 161 π.Χ. μέχρι και το 126 π.Χ., που ο Ίππαρχος έκανε πολλές παρατηρήσεις στη Βιθυνία, τη Ρόδο και την Αλεξάνδρεια. Στο έργο του αυτό βοηθήθηκε από μια σειρά οργάνων που φαίνεται ότι ο ίδιος είχε επιμεληθεί την κατασκευή τους και ήταν μεταξύ άλλων ο γνώμων, το ηλιωρολόγιον, το υδρολόγιον, η στερεά σφαίρα, η διόπτρα και ο αστρολάβος. Έτσι, ο Ίππαρχος παρουσιάζεται εξαιτίας της σπουδαιότητας του πλήθους των ανακαλύψεών του ως ο κατεξοχήν δημιουργός της επιστήμης της Αστρονομίας και ως ο μεγαλύτερος αστρονόμος παρατηρητής όλων των εποχών.  Ίσως λοιπόν και ο περίφημος Μηχανισμός των Αντικυθήρων φτιάχτηκε από τον Ίππαρχο.
    Ο Ίππαρχος ειδικότερα ασχολήθηκε με τον προσδιορισμό της διάρκειας του τροπικού έτους και με τη μέτρηση των εκλειπτικών συντεταγμένων των απλανών αστέρων. Έτσι, οδηγήθηκε στη θεμελιώδους σημασίας ανακάλυψη του φαινομένου της μεταπτώσεως των ισημεριών, πάνω στο οποίο στηρίζεται ολόκληρο το σημερινό οικοδόμημα της αστρονομίας θέσεως.
    Ο Κικέρων (106-43 π.Χ.). πολιτικός και φιλόσοφος, είχε επισκεφτεί τη Ρόδο στα έτη 79-78 π.Χ. και έχει αναφερθεί σε ένα μηχανισμό όμοιο με αυτόν των Αντικυθήρων του Ποσειδώνειου Απαμέα (135-50 π.Χ.), ενός αστρονόμου, γεωγράφου και γεωλόγου που ζούσε στη Ρόδο. Γράφει ο Κικέρων: «Πρόσφατα κατασκεύασε ο φίλος μας Ποσειδώνιος μια συσκευή, η οποία σε κάθε περιστροφή αναπαράγει τις ίδιες κινήσεις του Ήλιου, της Σελήνας και των πέντε πλανητών.»
    Ο στρατηγός Μάρκελλος, ο κατακτητής των Συρακουσών, είχε μεταφέρει τους μηχανισμούς του Αρχιμήδη, μετά τη δολοφονία του τελευταίου, και τους τοποθέτησε στον ναό της Αρετής στη Ρώμη, όπου παρέμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο Ποσειδώνιος, στον οποίο γίνεται αναφορά από τον Κικέρωνα, είχε ζήσει για ένα διάστημα στη Ρώμη ως πρέσβης της Ρόδου, και φαίνεται ότι είχε μελετήσει τους μηχανισμούς του Αρχιμήδη, οπότε κατασκεύασε κάτι παρόμοιο.
    Η νέα έρευνα
    Η εξέταση του Υπολογιστή έγινε στην οδό Τοσίτσα, δίπλα από το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, όπου και φυλάσσεται. Εκεί εγκαταστάθηκε τον Μάιο του 2006 ένας αξονικός τομογράφος της βρετανικής εταιρείας Χ-ΤΕΚ Systems και ο αμερικανικός μηχανισμός ψηφιακής απεικόνισης ΡΤΜ Dome Hewlett-Packard. Οι Έλληνες και ξένοι ειδικοί κατάφεραν να διακρίνουν τα γράμματα και τα στοιχεία του Μηχανισμού, που βρίσκονταν σχεδόν σβησμένα και κρυμμένα στη σκουριά εδώ και 2.000 χρόνια. Τα γράμματα είναι τόσο μικρά που δεν ξεπερνούν σε μέγεθος τα 2-3 χιλιοστά. Ήταν χαραγμένα σε φύλλα μπρούντζου τα οποία βρίσκονταν τοποθετημένα στο εσωτερικό του Μηχανισμού χωρίς ποτέ κανείς να καταφέρει να τα διακρίνει.
    Είναι ένα αστρονομικό μηχάνημα ακριβείας, με εκπληκτική μηχανική τελειότητα, μέσα σε ένα ξύλινο κιβώτιο με διαβαθμισμένες πλάκες στο εξωτερικό του. Εσωτερικά αποτελείτο από 30 αλληλοεμπλεκόμενους οδοντωτούς τροχούς, έκκεντρα τοποθετημένους. Τους τροχούς, που ήταν οργανωμένοι επικυκλοειδώς, έθετε σε κίνηση, με διαφορετική ταχύτητα τον καθένα, ένας περιστρεφόμενος χειροκίνητος άξονας.
    Δείκτες σύμφωνα με τις επιγραφές έδειχναν την πορεία του Ήλιου, την πορεία και τις φάσεις της Σελήνης και των πλανητών στον ζωδιακό κύκλο. Ο Άγγλος φυσικός και ιστορικός της επιστήμης Derek De Solla Price που μελέτησε επί 25 χρόνια τον υπολογιστή διαπιστώνει την ύπαρξη ενός πολύπλοκου συστήματος διαφορικού οδοντωτού τροχού, ο οποίος δεχόταν δύο διαφορετικές περιστροφές, και αναλόγως "έβγαζε" αποτέλεσμα. Δηλαδή εκτελούσε μαθηματικές πράξεις με μηχανικό τρόπο
    Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων συνοδευόταν και από μπρούντζινα φύλλα στα οποία οι ειδικοί διέκριναν τη λέξη «Ισπανία» και τη φράση «Φάρος της Αλεξάνδρειας». Ήταν λοιπόν σαν ένα εγχειρίδιο χρήσης στον οποίο αποκαλύφθηκαν περίπου 2.000 χαρακτήρες που σχημάτιζαν φράσεις, πολλές από τις οποίες είναι κομμένες. Ανάμεσα στους χαρακτήρες αποκωδικοποιήθηκε η λέξη «στηριγμός», η οποία αποτελεί έναν αστρονομικό όρο που σημαίνει την αλλαγή της κατεύθυνσης του πλανήτη στον ουρανό.
    Όλες πάντως οι ενδείξεις που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα, κάνουν τους ειδικούς να πιστεύουν ότι το εγχειρίδιο λειτουργίας του Μηχανισμού είναι το πρώτο γνωστό κείμενο της αρχαιότητας όπου αποδίδεται η Ισπανία με τη σημερινή της ονομασία. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι ο Μηχανισμός έκρυβε και πληροφορίες για τη ναυσιπλοΐα τόσο προς τον Φάρο της Αλεξάνδρειας όσο και προς την Ισπανία.
    Τι δείχνουν οι μηχανισμοί του Μηχανισμού;
    Αριστερά: Η πίσω μεριά του Μηχανισμού των Αντικηθύρων με τα δύο καντράν
    Το Μηχανισμό μπορούμε να το φανταστούμε σαν ένα ξύλινο κουτί με τρία καντράν, σαν ρολόγια, το ένα στην πρόσθια όψη και τα δύο στην πίσω πλευρά. Ο οδοντωτός μηχανισμός (που μοιάζει με ένα καντράν ρολογιού) της πρόσθιας πλευράς, που δείχνει τις θέσεις του Ήλιου και της Σελήνης, είναι ένα ημερολόγιο 365 ημερών το οποίο έχει τη δυνατότητα να ρυθμιστεί για τα δίσεκτα έτη. Ο μηχανισμός στο πάνω μέρος της πίσω πλευράς αποτελείται από μια σπείρα 235 υποδιαιρέσεων και δείχνει τους 235 μήνες του Μετωνικού κύκλου (βαβυλωνιακής έμπνευσης).
    Ένας άλλος αρχαίος αστρονομικός κύκλος είναι ο Καλλιπικός κύκλος, που αντιπροσωπεύεται από ένα μικρότερο καντράν στο εσωτερικό του προηγουμένου. Οι υποδιαιρέσει στο κάτω καντράν της πίσω πλευράς (223 σε μια σπείρα τεσσάρων στροφών) αποδεικνύουν ότι πρόκειται για την αναπαράσταση του κύκλου του Σάρου, ενώ το μικρό καντράν στο εσωτερικό του προηγουμένου αντιπροσωπεύει τον κύκλο του Εξελιγμού. Όσο για τους δείκτες των καντράν, μπορεί κανείς να τους φανταστεί σαν τις βελόνες των πικάπ. Τέλος, οι επιγραφές και τα σύμβολα που έχουν διαβαστεί επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα των επιστημόνων για τις λειτουργίες των μηχανισμών.
    Στοιχεία Βαβυλωνιακής Αστρονομίας
    • Ο σεληνιακός ή συνοδικός μήνας είναι το διάστημα μεταξύ δύο ομοίων φάσεων της Σελήνης, π.χ. από πανσέληνο σε πανσέληνο.
    • Ό Μετωνικός κύκλος προκύπτει από τη στενή ισοτιμία 19 ετών με 235 σεληνιακούς μήνες. Αντιπροσωπεύει την επιστροφή της Σελήνης στην ίδια φάση και στην ίδια ημερομηνία του έτους. Με το κλείσιμο του κύκλου ο Ήλιος, η Σελήνη και η Γη επιστρέφουν περίπου στους ίδιους σχετικούς προσανατολισμούς.
    • Ο Καλλιππικός κύκλος διαρκεί 76 χρόνια και είναι τέσσερις Μετωνικοί κύκλοι μείον μία ημέρα. Έτσι αυξάνεται η ακρίβεια με την οποία αντιστοιχίζεται ένα ηλιακό έτος με πλήρες σεληνια-κού8μήνες.
    • Ο κύκλος του Σάρου προβλέπει εκλείψεις: αν μια ηλιακή ή σεληνιακή έκλειψη συμβεί σήμερα, μια παρόμοια θα συμβεί έπειτα από 223 σεληνιακούς μήνες. Έτσι από τις προηγούμενες εκλείψεις μπορούν να προβλεφθούν οι επόμενες.
    • Επειδή ο αριθμός των ημερών στον κύκλο του Σάρου δεν είναι ακέραιος, οι σεληνιακές εκλείψεις είναι μετατοπισμένες κατά οκτώ ώρες και οι ηλιακές (οι οποίες γίνονται ορατές από συγκεκριμένα γεωγραφικά πλάτη) μετατοπίζονται κατά 120 μοίρες.
    • Ακριβείς επαναλήψεις σεληνιακών εκλείψεων λαμβάνουν χώρα ύστερα από τρεις κύκλους του Σάρου (όταν οι οκτάωρες μετατοπίσει συμπληρώσουν ένα 24ωρο), πράγμα το οποίο περιγράφεται από τον κύκλο του Εξελιγμού, διαρκείας 54 ετών.
    Η ανακάλυψη
    Ο μηχανισμός των Αντικηθύρων ανασύρθηκε από τον βυθό της θάλασσας το 1901 και γλίτωσε ως από θαύμα μαζί με άλλα εκθέματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τους Γερμανούς στην Κατοχή, για να μπει στα τέλη του 2005 σε ειδικό ψηφιακό τομογράφο ώστε να αποκαλυφθεί το εσωτερικό του.
    Η ανακάλυψη του έγινε από Συμιακούς σφουγγαράδες καθώς επέστρεφαν το Πάσχα του 1900 με το καΐκι τους στα Δωδεκάνησα από τα νερά της Λιβύης, όπου είχαν πάει να βουτήξουν για σφουγγάρια. Στο ταξίδι του γυρισμού έπεσαν σε μια φοβερή φουρτούνα, που τους ανάγκασε να παρακάμψουν και να δέσουν σε υπήνεμο όρμο των Αντικυθήρων μέχρι να περάσει η αντάρα. Τις ημέρες που παρέμειναν εκεί, κάποιοι από τους σφουγγαράδες αποφάσισαν να εξερευνήσουν τον βυθό της περιοχής σε βάθος 43 μέτρων. Ένας από αυτούς ανέβηκε τρομοκρατημένος στο καΐκι για να αναφέρει στον καπετάνιο πως είδε το πόδι μιας νεκρής γυναίκας. Βεβαίως, δεν επρόκειτο για μακάβριο εύρημα αλλά για τμήμα ενός αγάλματος. Οι δύτες είχαν βρει κατά σύμπτωση ένα ρωμαϊκό ναυάγιο σε βάθος 60 μέτρων με πλουσιότατο φορτίο: κοσμήματα, αγάλματα μαρμάρινα και μπρούτζινα ήταν διάσπαρτα στον πυθμένα. Ανάμεσά τους ήταν τα γνωστά σήμερα γλυπτά ο Έφηβος των Αντικυθήρων και ο Φιλόσοφος των Αντικυθήρων. Η ανέλκυσή τους με την έλλειψη των τεχνικών μέσων την εποχή εκείνη ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Ένας σφουγγαράς έχασε τη ζωή του και άλλοι δύο τραυματίστηκαν σοβαρά αλλά η επιχείρηση ολοκληρώθηκε το 1901 με αυτοθυσία, συνέπεια και πλήρη ενημέρωση των ελληνικών αρχών από την πρώτη στιγμή. Τα ανασυρθέντα αντικείμενα μεταφέρθηκαν αμέσως στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
    Ανάμεσά τους ήταν και το περίεργο εύρημα: ένα κουτί (20x30x8 εκ.) με μπρούτζινα και ξύλινα μέρη που είχαν παραμορφωθεί από τη διάβρωση. Το 1902, ο αρχαιολόγος Στάης το εξέτασε με μεγαλύτερη προσοχή για να ανακαλύψει με έκπληξη ότι τα μεταλλικά μέρη του έχουν περίγραμμα οδοντωτών τροχών. Οι κατοπινοί ερευνητές διαφώνησαν σε πολλές περιπτώσεις μεταξύ τους αλλά όλοι ήταν σίγουροι ότι επρόκειτο για τον πιο σύνθετο μηχανισμό της αρχαιότητας που χρονολογείτο περίπου έναν αιώνα π.Χ., και ότι δεν είχε ανακαλυφθεί σε κανένα μέρος του κόσμου τίποτα παρόμοιο για τα επόμενα 1.300 χρόνια. Κανείς όμως δεν μπορούσε να πει με βεβαιότητα τι ήταν. Άλλωστε, οι μελετητές δεν είχαν ιδιαίτερα εξελιγμένα μέσα έρευνας και δια του γυμνού οφθαλμού ήταν εξαιρετικό παρακινδυνευμένο να βγάλουν συμπεράσματα.
    Αργότερα ερεύνησε το Μηχανισμό ο Derek de Solla Price με τη βοήθεια επιστημόνων από τον Δημόκριτο κατά τη δεκαετία του ‘50. Ο Βρετανός μάλιστα είχε προχωρήσει και σε μια ανακατασκευή του αντικειμένου, της οποίας η ορθότητα αμφισβητήθηκε αργότερα. Όσο δεν υπήρχε μια τεκμηριωμένη και συνολική απάντηση για το μυστηριώδες αντικείμενο, τόσο γίνονταν πιο ακραίες οι εκδοχές για τη φύση και την προέλευσή του. Άλλωστε ένας από τους ερευνητές που ενδιαφέρθηκε να μάθει περισσότερο για τον μηχανισμό ήταν και ο περίφημος Εριχ Φον Νταίνικεν που μιλούσε για εξωγήινους.
    Οι τελευταίες έρευνες
    Τα τελευταία χρόνια όμως οι έρευνες έγιναν, για πρώτη φορά, με τη βοήθεια πολλών ειδικών από διαφορετικά αλληλοσυμπληρούμενα πεδία και όχι από μεμονωμένους επιστήμονες, ενώ είχαν στη διάθεσή τους τα πιο εξελιγμένα μέσα. Με τη βοήθεια του μηχανισμού ψηφιακής απεικόνισης PTM Dome έγινε δυνατή η επανεμφάνιση σχεδόν σβησμένων κειμένων και στοιχείων της επιφάνειας του μηχανισμού που δεν είναι ευδιάκριτα ακόμα και με τα καλύτερα συστήματα συμβατικής και ψηφιακής φωτογράφησης.
    Λίγο αργότερα η Βρετανική εταιρεία X-Tek έστειλε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τον πρωτοποριακό τομογράφο Blade Runner, βάρους 8 τόνων. Είναι ένα μηχάνημα που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε μόνο και μόνο για τη συγκεκριμένη έρευνα, κόστους ενός εκατομμυρίου ευρώ. Ο ιδιοκτήτης της εταιρείας παθιάστηκε με το θέμα του μηχανισμού των Αντικυθήρων και προσέφερε δωρεάν τον τομογράφο.
    Η εξέταση αποκάλυψε άγνωστες πτυχές του εσωτερικού του μηχανισμού. Διαβάστηκαν για πρώτη φορά έπειτα από δύο χιλιάδες χρόνια επιγραφές το πάχος των οποίων δεν ξεπερνά το ένα δέκατο του χιλιοστού.
    Αργότερα πάνω σε αυτό το Μηχανισμό φτιάχτηκαν τα ηλιακά ρολόγια, αρχικά στατικά και αργότερα μεταφερόμενα. Στο Βυζάντιο βρέθηκε παρόμοιος μηχανισμός κατασκευασμένος τον 7ο αιώνα. Αντίστοιχος μηχανισμός περιγράφεται και από τον μεταγενέστερο Άραβα Αλ Μπιρουνί. Ένα μεγάλο ποσοστό των τεχνολογικών κατακτήσεων στον τομέα αυτό αφομοιώθηκε από τους Άραβες. Η τεχνολογία των οδοντωτών τροχών εξελίχθηκε στην ωρολογοποιεία που εμφανίστηκε και άνθησε τον 13ο και 14ο αιώνα. Ιδιαίτερα για το διαφορικό γρανάζι που αποτελεί και το πιο εντυπωσιακό εύρημα στο μηχανισμό, πρέπει να αναφερθεί ότι επανεμφανίστηκε δεκάδες αιώνες αργότερα.




     
    Πηγές: ΝΕΑ, ΒΗΜΑ, Καθημερινή, ΤΕΙ Αθήνας
    Πρόσθετες πληροφορίες
    • Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ,  Χ. ΛΑΖΟΥ  εκδόσεις ΑΙΟΛΟΣ.
    • ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ τεύχος 209 Σεπτέμβριος 1997
    Στις ιστοσελίδες
                                                -----------------------------------------------------
    σχετικοί σύνδεσμοι
    http://www.antikythera-mechanism.gr/el
    http://technologein.pathfinder.gr/antikythira-mechanism/

    σημ. Αν οι σύνδεσμοι δεν ανοίγουν κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω.

    Δημοφιλείς αναρτήσεις