ΤΟ ΙΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΤΟΥ ΛΟΦΟΥ ΧΑΛΑΣΜΕΝΟΥ

http://kritipoliskaihoria.blogspot.gr/2013/10/blog-post_2509.html?spref=fb

ΤΟ ΙΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΤΟΥ ΛΟΦΟΥ ΧΑΛΑΣΜΕΝΟΥ 

ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

Ιερό και Μέγαρα στον οικισμό του Χαλασμένου στο Μοναστηράκι

του Λεωνίδα Ι. Κουδουμογιαννάκη

Χαλασμένος είναι το όνομα ενός ευδιάκριτου στρογγυλεμένου λόφου που δεσπόζει μεταξύ του παραδοσιακού οικισμού Μοναστηράκι και του μοναδικού σε άγρια ομορφιά φαραγγιού Χα, βορειανατολικά του ισθμού της Ιεράπετρας.

Η θέση Χαλασμένος στη βορειοανατολική πλευρά του ισθμού της Ιεράπετρας, που αποτελεί το στενότερο και χαμηλότερο πέρασμα του νησιού από το βορρά προς το νότο και συνδέει το Αιγαίο με το Λιβυκό πέλαγος είναι σημαίνουσα. Η θέση μας φιλεύει με μια θέα που φτάνει μέχρι τον Αφορεσμένο, ακρωτήρι στο βορά του κόλπου του Μεραμβέλου και νότια μέχρι το Λιβυκό πέλαγος.

Μια πυρκαγιά που ξέσπασε ανήμερα της Παναγίας στις 15 Αυγούστου 1989 και κατέκαψε ένα μεγάλο κομμάτι του πανέμορφου δάσους της Θρυπτής ήταν η αιτία να αποκαλυφθούν μέσα από στάχτες και κάρβουνα τα σημάδια ένας σημαντικού οικισμού του 12^ου π.Χ. αιώνα,  με μεγάλα ορθογώνια κτίρια (μέγαρα), δημόσιο ιερό, με σπάνια αγγεία, ευρήματα που δηλώνουν το τέλος της εποχής του χαλκού, στην έσχατη περίοδο του Μινωικού πολιτισμού.

Στη διάρκεια επιφανειακής έρευνας που πραγματοποιήθηκε τα έτη 1989-1990, οι D.C. Haggis και K. Nowicki, εντόπισαν τη θέση και προχώρησαν στη δημοσίευση, μαζί με την γειτονική θέση «Καταλύματα».

Από το 1990, η αρχαιολόγος της ΚΔ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων κ. Μεταξία Τσιποπούλου, άρχισε να ενδιαφέρεται για την περιοχή του Ισθμού της Ιεράπετρας. Το 1992 μαζί με τον αείμνηστο αρχαιολόγο William Coulson της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής ξεκίνησαν τις ανασκαφές οι οποίες συνεχίστηκαν για τρείς περιόδους 1992, 1993, 1994.

Ο οικισμός- η επιλογή της θέσης

Ο οικισμός παρουσιάζει σαφή πολεοδομική οργάνωση, με δρόμους και καλντερίμια, ελεύθερους χώρους και είναι χωρισμένος σε τέσσερις γειτονιές (οικοδομικά τετράγωνα). Τα “μέγαρα” μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής, μας δείχνουν, τη σύνδεση της Μινωικής Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Η τάση της εποχής του 14ου αιώνα π.Χ. ήταν οι οικισμοί να κτίζονται σε ψηλά σημεία, σε λόφους. Πιθανότατα για λόγους ασφαλείας και για να αποφεύγουν τους πειρατές που δρούσαν στο Αιγαίο. Στον οικισμό του Χαλασμένου, ο οποίος έχει κτιστεί ανάμεσα σε πελώριους βράχους, που λειτουργούν ως κρυψώνες, ο λόφος είναι στρατηγικής σημασίας, όπως και ο λόφος της Κεφάλας και επέτρεπε στους κατοίκους να ελέγχουν το Κρητικό και το Λιβυκό Πέλαγος, ενώ μπροστά στα πόδια τους είχαν την εύφορη πεδιάδα για τις καλλιέργειές τους.

Η Δρ. Μεταξία Τσιποπούλου ειδικός αρχαιολόγος της Εποχής του Χαλκού και της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου του Αιγαίου και της Κρήτης η οποία έχει διευθύνει σημαντικές συστηματικές ανασκαφές στην Κρήτη, περιλαμβανομένων της πόλης και του ανακτόρου του Πετρά στη Σητεία, τα Υστερομινωικά νεκροταφεία στην Κριτσά Μιραμπέλλου και στα Αχλάδια Σητείας, ανέλαβε να με ξεναγήσει.

«Ο οικισμός του Χαλαμένου χτίστηκε, κατοικήθηκε και εγκαταλείφτηκε μέσα στον 12ο αιώνα π.Χ. χωρίς να υπάρξει πυρκαγιά ή εχθρική απειλή. Παρουσιάζει σαφέστατη πολεοδομική οργάνωση, με δρόμους, ελεύθερους χώρους, κάποια μεγάλα κτίρια, τα λεγόμενα “μέγαρα” τα οποία είναι μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής. Είναι ορθογώνια κτίσματα χωρισμένα με έναν εσωτερικό τοίχο, πράγμα που δε συναντούμε στον Μινωικό Πολιτισμό. Τον τύπο αυτό, έφεραν οι Μυκηναίοι στην Κρήτη τον 14ο αιώνα π.Χ.

Στο βόρειο τμήμα του οικισμού, έχει αποκαλυφθεί ένα πολύ μεγάλο ορθογώνιο κτίριο, το οποίο είναι το δημόσιο ιερό, της κοινότητας. Παρόμοια ιερά, έχουν βρεθεί στις ανασκαφές στον Βροντά Καβουσίου και στην Κεφάλα Βασιλικής. Όμως, στον Χαλασμένο το κτίριο είναι εντυπωσιακά μεγαλύτερο. Σε αντίθεση με τη μινωική εποχή στον Χαλασμένο έχουμε για πρώτη φορά στο 12ο π.Χ. αιώνα δημόσιο ιερό, ανοικτό με εύκολη πρόσβαση και δρόμους που οδηγούν στην είσοδό του.

Στο πρώτο μεγάλο δωμάτιο του ιερού βρέθηκαν τρία μεγάλα αγάλματα, γυναικείων θεοτήτων με υψωμένα χέρια, στο κεφάλι τους έχουν τιάρες που κοσμούνται με πουλιά ή φύλλα όρθια. Δίπλα τους βρέθηκε ένα μικρός πίθος με υπολείμματα σύκων.

Βρήκαμε επίσης, έντεκα πήλινους πίνακες με οπές ανάρτησης, οι οποίοι ήταν κρεμασμένοι στο νότιο τοίχο. Σημαντικό εύρημα είναι τα πήλινα σκεύη χωρίς βάση με οφειόδεις λαβές και μικρό αυτόνομο φιδάκι.

Κατά μήκος του βόρειου τείχους βρέθηκαν έξι πίθοι μέσα στους οποίους μάλλον τοποθετούσαν προσφορές προς τις θεότητες ή μετεφέρθησαν στον χώρο αυτό πριν ο οικισμός εγκαταλειφτεί. Το δεύτερο μικρότερο δωμάτιο του ιερού χρησίμευε ως σκευοφυλάκιο. Εκεί βρέθηκαν όλα τα σκεύη τοποθετημένα στα θρανία.

Δεκατρείς τεράστιες χύτρες χωρητικότητας δεκαέξι λίτρων και ένα σύνολο ευρημάτων βρίσκονται σήμερα στο Κέντρο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης στην Παχεία Άμμο».

Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΦΟΥΡΝΟΣ ΚΕΡΑΜΙΣΤΩΝ

Η ανασκαφή του Χαλασμένου ολοκληρώθηκε το 2006. Τα δύο τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται εργασίες καθαρισμού για να συμπληρωθούν τα σχέδια και για να προχωρήσουν στις δημοσιεύσεις. Στις εργασίες αυτές συνέβη ένα ευτυχές γεγονός. Ήρθε στο φως ένα μεγάλος κεραμικός κλίβανος που η διάμετρος του ξεπερνά τα δύο μέτρα. Ο κλίβανος αυτός είναι ο μεγαλύτερος από τους άλλους δύο που έχουν αποκαλυφθεί στην Κρήτη. Ο ένας βρίσκεται στον οικισμό «Βροντά» στο Καβούσι και ο δεύτερος στον οικισμό Εσταυρωμένου στο Ρέθυμνο.

Επικεφαλής της ανασκαφής είναι ο αρχαιολόγος κ. Ντέιβιντ Ραπ, διευθυντής του Καναδικού Ινστιτούτου Αρχαιολογίας στην Ελλάδα. Στην ανασκαφή βοήθησαν με την συμμετοχή τους η κ. Γαρυφαλλιά Κωστοπούλου και οι συντηρήτριες Άννα Τσούπρα, Ματίνα Τζαρή και Κέιτλιν Μαχόνι από το Κέντρο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης με επιβλέπων αρχαιολόγο την κ. Στεφανία Χλουβεράκη.

Ο Κλίβανος, που είναι ο φούρνος του κεραμέα τον οποίο φρόντιζε και γνώριζε να  στήσει ο ίδιος, αποτελείται από δύο «ορόφους», ένα υπόγειο και ένα ισόγειο. Ο «δρόμος» το μέρος του υπόγειου ορόφου, τοποθετούταν η καύσιμη ύλη. Σε σύνδεση με αυτόν υπάρχει ένας άλλος θάλαμος, ο θάλαμος οπτήσεως. Αυτός φέρει ένα διάτρητο πάτωμα από πηλό, την «εσχάρα». Μέσα από σήραγγες και τις οπές της «εσχάρας» περνούσε ο καυτός αέρας για να καταλήξει στο θάλαμο οπτήσεως, όπου ήταν στοιβαγμένα με προσοχή τα αγγεία. Ο θάλαμος οπτήσεως ήταν καλυμμένος με το «θόλο». Στην κορυφή του «θόλου» υπήρχε καμινάδα για την εξαγωγή του καπνού.

Η αποκάλυψη του κλιβάνου σύμφωνα με την κ. Τσιποπούλου «θεωρείται πολύ σημαντική διότι είναι ο μεγαλύτερος και ο πιο καλοδιατηρημένος κλίβανος κεραμικών που έχει μέχρι σήμερα αποκαλυφθεί. Χρονολογικά τοποθετείται στον 12^Ο αιώνα  όπως και ο οικισμός».

Στην σύγχρονη Κρήτη  υπήρχαν τέσσερις οικισμοί με πολλούς αγγειοπλάστες. Ένας σε κάθε νομό του νησιού. Σήμερα την τέχνη των προγόνων τους έχουν διατηρήσει μόνο δύο κέντρα κεραμικής, το Θραψανό στο νομό Ηρακλείου και οι Μαργαρίτες στο νομό Ρεθύμνης. Παλαιότερα υπήρχαν ακόμα αλλά δύο μικρότερα, το Κεντρί στην Ιεράπετρα και η Νοχιά στα Χανιά.

 ΠΗΓΗ - www.104fm.gr

ΤΟ ΦΑΛΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ... ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ

http://kritipoliskaihoria.blogspot.gr/2013/10/blog-post_8558.html?spref=fb

ΤΟ ΦΑΛΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ... ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ

Το «Φάλι της Κρήτης» όπως λένε οι ντόπιοι βρίσκεται στην Αγία Βαρβάρα, με τους επισκέπτες να μπορούν να δουν από κοντά το σημείο, στο οποίο είναι χτισμένη η εκκλησία του Προφήτη Ηλία!

Στην  είσοδο  του  χωριού  δίπλα  στον  κεντρικό  δρόμο,  που  οδηγεί  από  το  Ηράκλειο  στη  Μεσαρά,  βρίσκεται  κτισμένος  πάνω  σε  βράχο  ο  ναός  του  Προφήτη  Ηλία. 

Ο  βράχος  αυτός  ήταν  διπλάσιος,  αλλά  χωρίστηκε  στη  μέση  και  κατέπεσε  πριν  από  100  περίπου  χρόνια.  Βρίσκεται  στη  μέση  της  Κρήτης  και  κατά  μήκος  και  κατά  πλάτος (φάλι  της  Κρήτης )

Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΛΕΕΙ...

Ξεκίνησαν  δυο  παπάδες  ο  ένας  από  τη  Σητεία  κι  ο  άλλος από  τα  Χανιά  για  να  μοιράσουνε  την  Κρήτη. Αφού  περπάτησαν  αρκετά  συναντήθηκαν  στην  Αγία  Βαρβάρα.  Κατακουρασμένοι  και  ιδρωμένοι,  όπως  ήταν  από  την  πεζοπορία,  κάθισαν  να  ξεκουραστούν.  Τότε  έβγαλε  ο  ένας  παπάς  το  καλυμμαύχι  του  το  πέταξε  κατά γης  και  είπε: «Επαέ  είναι  το  κέντρο  της  Κρήτης,  επαέ  είναι  το  φάλι  της  Κρήτης,  επαέ  βάνω  κι  εγώ  το  σύνορο».

Και  το  καλυμμαύχι  του  παπά  έγινε  βράχος  μεγάλος, σύνορο  σταθερό στην  είσοδο  του  χωριού,  που  ορίζει  το  κέντρο  της  Κρήτης. Και  πάνω  του  κτίστηκε  το  εκκλησάκι  του  Προφήτη  Ηλία,  για  να  μην  μπορέσει  κανείς  ποτέ  να  χαλάσει  αυτό  το  σύνορο…. Αυτό  λέει  η  παράδοση,  αυτό  παίρνουμε  κι  εμείς  σαν  σωστό.    Το  ναό  του  Προφήτη  Ηλία  ανοικοδόμησε  ο  κ.  Αλέξ.  Σακλαμπάνης  κατά  το  έτος  1933  και  από  τότε  κάθε  χρόνο  στις  20  Ιουλίου  γίνεται  πανηγύρι.

http://www.creteplus.gr

Γαζία: Άρωμα και νοσταλγία

http://www.agrotikabook.gr/%CE%B3%CE%B1%CE%B6%CE%AF%CE%B1-%CE%AC%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BD%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B3%CE%AF%CE%B1

Γαζία: Άρωμα και νοσταλγία

Δευ, 2012-10-22 16:30

Τον παλιό εκείνο τον καιρό οι γειτονιές της Αθήνας τέτοια εποχή μοσχοβολούσαν γαζία. Ένα δέντρο άγνωστο πλέον, το οποίο συναντάς μόνο από σύμπτωση τριγυρνώντας σε δρομάκια με κήπους. Έχει μικρά σφαιρικά, χνουδάτα, κατακίτρινα άνθη που σκορπίζουν μια μοναδική γλυκιά ευωδιά.
Όαση αρωμάτων
Όσοι μεγάλωσαν κοντά σε μονοκατοικίες με κήπους (ακόμα και δύο βήματα από το κέντρο, όπως στα Πατήσια και το Κουκάκι) θα θυμούνται με νοσταλγία το εξαίσιο άρωμά της. Σε όσους/ες το γνωρίζουν (δε χρειάζεται να το έχεις μυρίσει περισσότερο από μια φορά) ξυπνάει ευχάριστες μνήμες και ανασκαλεύει τα αθώα χρόνια της νεότητας. Ανθίζει μόλις μπει η άνοιξη και στην αρχή του φθινοπώρου σκορπίζει τις τελευταίες νότες από τη μεθυστική μυρωδιά της. Αν τολμήσεις όμως να την πλησιάσεις για να κόψεις τα απαλά ιδιόμορφα λουλούδια της, σε περιμένει η αγκάθινη πανοπλία της. Τα φύλλα της μοιάζουν με φτερούγες και είναι εξαιρετικά πρωτεϊνούχα (περιεκτικότητα 18% σε πρωτεΐνες). Επίσης παίρνει αρκετό μπόι (μπορεί να ξεπεράσει τα 4 μέτρα).
Τροπική και άκακη
Η καταγωγή της γαζίας είναι τροπική (Καραϊβική και Κεντρική Αμερική). Είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στην ατμοσφαιρική μόλυνση και την αλατότητα και το μόνο που ζητάει είναι νερό (1-3 φορές τον μήνα), καθώς και ήλιο. Φτιάχνει ωραιότατες δεντροστοιχίες και είναι εντελώς… άκακη, όπως υποδηλώνει και το επίσημο όνομά της (acacia farnesiana ή γλυκιά ακακία – η λέξη ακακία προέρχεται από τη λέξη ακίδα, λόγω των αγκαθιών της). Ίσως πρόκειται για το πιο αρωματικό… ζιζάνιο, αφού έτσι τη θεωρούν στα εξωτικά νησιά Φίτζι, επειδή αναπτύσσεται και εξαπλώνεται εύκολα. Το απόσταγμα των λουλουδιών της χρησιμοποιείται από χρόνια στην ευρωπαϊκή αρωματοποιία και δη τη γαλλική, όπου το αιθέριο έλαιό της είναι γνωστό ως cassie. Η γαζία προσφέρει επίσης μια κολλώδη ουσία που υποκαθιστά το αραβικό κόμμι στην κεραμική τέχνη.
Θεραπευτική και αφροδισιακή
Αυτόχθονες της Κολομβίας, του Μεξικού, της Κούβας, της Αυστραλίας και της Ινδίας (γιατί μέχρι εκεί έχει φτάσει η χάρη της) χρησιμοποιούν παραδοσιακά τις ρίζες, τον φλοιό και τα λουλούδια του φυτού για θεραπεία διαφόρων ασθενειών (δερματικά, διάρροια, ελονοσία, πυρετός, ρευματισμοί, αρθριτικά, τύφος, δυσπεψία, επιπεφυκίτιδα, πονόλαιμος, στομαχικές διαταραχές) και ως διεγερτικό-αφροδισιακό, ενώ λέγεται ότι στη Βραζιλία χρησιμοποιούν τους δηλητηριώδεις σπόρους της για να σκοτώσουν τα λυσσασμένα σκυλιά. Πάντως ο λοβός, τα φύλλα και οι αποξηραμένοι σπόροι της περιέχουν πολλά αξιοπρόσεκτα συστατικά: Από 7 διαφορετικές πολυφαινόλες (και τανίνη) έως σαλικυλικό και ασκορβικό οξύ.
Για βέλη και μανταλάκια
Άλλες χρήσεις της, ειρηνικές ή μη; Εξαρτάται πού κατοικείς. Στην Ακτή Ελεφαντοστού, για παράδειγμα, χρησιμοποιείται για να φτιάχνουν δηλητηριασμένα βέλη. Οι Ινδοί την αξιοποιούν για οδοντόβουρτσες. Οι ήσυχοι οικογενειάρχες των τροπικών και εύκρατων χωρών χρησιμοποιούν τις γαζίες ως φράκτες, ενώ άλλοι φτιάχνουν από το ανθεκτικό της ξύλο άροτρα και μανταλάκια.

Golden Magazine

ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ - ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

http://kritipoliskaihoria.blogspot.gr/2011/05/blog-post_4303.html?spref=fb

ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ - ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Χωριό του Δήμου Αγίας Βαρβάρας, σε υψόμετρο 530μ. Βρίσκεται 30 χλμ από το Ηράκλειο, σε ωραία θέση με πανοραμική θέα στην ευρύτερη περιοχή. Πολύ παλιός οικισμός τον συναντάμε σε έγγραφο του 1371, σαν φέουδο πεζικό του Petrus de Medio, καθώς και σε άλλο του 1380. Αναφέρεται στις βενετσιάνικες απογραφές του 16ου και 17ου αιώνα. Σήμερα έχει περίπου 850 κατοίκους.

Το όνομα του χωριού οφείλεται στην παλιά τρίκλητη βασιλική μετά τρούλου, εκκλησία, με υπολείμματα τοιχογραφιών, πού βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο το κεντρικό στον Άγιο Θωμά, και το νότιο στον Άγιο Χαράλαμπο. Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν πολλά λαξευτά σπήλαια, λαξευτές δεξαμενές και πατητήρια. Ο Άγιος Θωμάς είναι γενέτειρα τουΚήρυκα Χαιρέτη Καλαμαρά, καθώς και του γιατρού αγωνιστή Λόγιου.

Ο Άγιος Θωμάς, ανήκει σήμερα στο Δήμο Αγίας Βαρβάρας, με 850 κατοίκους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2001). Βρίσκεται 30 χλμ από το Ηράκλειο, σε ωραία θέση με πανοραμική θέα Η περιοχή είναι γεμάτη γιγαντιαία βράχια (χαράκια).
       Πολύ παλιός οικισμός τον συναντάμε σε έγγραφο του 1371, σαν φέουδο πεζικό του Petrus de Medio, καθώς και σε άλλο του 1380. Αναφέρεται στις βενετσιάνικες απογραφές του 16ου και 17ου αιώνα.
       Το 1881, αναφέρεται στο Δήμο Μεγάλης Βρύσης, με 344, κατοίκους, καθώς επίσης και το 1900. Από το 1928 και μετά, απογράφεται σε δική του ομώνυμη κοινότητα, και μάλιστα με συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό. Σήμερα έχει πάνω από 850 κατοίκους.    

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΣΑΦ

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΑ

       Σε κάποια περιοχή στη θέση του Αγίου Θωμά ήταν η αρχαία πόλη  Πάννονα. Στη διάρκεια της Ενετοκρατίας ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του Μονοφατσίου. Το 1953 αναφέρεται στην απογραφή του Καστροφύλακα (Κ100) με το όνομα Santa Thoma  με 521 κατοίκους. Κατά την Τουρκοκρατία εκχωρήθηκε στον πορθητή του Χάνδακα Κιοπρουλί, ο οποίος το αφιέρωσε στο Βεζίρ Τζαμί (Άγιος Τίτος).  Κατά την Επανάσταση του 1866 οι Τούρκοι κατέστρεψαν το χωριό και έκοψαν τα οπωροφόρα δέντρα.

        Σύμφωνα με πληροφορίες στις αρχές του 20ού αιώνα φιλοξενήθηκαν στον Άγιο Θωμά δύο Βρετανοί, οι οποίοι έκαναν κρυφά ανασκαφές στο Σπήλιο της Ρογαλιάς, σε βραχώδες ύψωμα βόρεια του χωριού. Αυτοί ανακάλυψαν άγαλμα θεάς το οποίο έκλεψαν και σήμερα βρίσκεται στη Βοστόνη.

        Το όνομα του χωριού οφείλεται στην παλιά τρίκλητη βασιλική μετά τρούλου, εκκλησία, με υπολείμματα τοιχογραφιών, πού βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο το κεντρικό στον Άγιο Θωμά, και το νότιο στον Άγιο Χαράλαμπο.
        Υπάρχουν στον Άγιο Θωμά 40 εκκλησίες, και πράγματι ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να δει πάρα πολλές. Αξίζει να επισκεφτείτε, την Αγία Παρασκευή με υπολείμματα τοιχογραφιών, τον Μιχαήλ Αρχάγγελο στο δρόμο για το νεκροταφείο με αρχαϊκές τοιχογραφίες του 12ου αιώνα, τον Άγιο Παντελεήμονα, τον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Ιωάσαφ, την Κερά Σπηλιώτισσα στο δρόμο για τον παλιό οικισμό Αρδάχθια,όπου κατά την παράδοση υπήρχε θέατρο και αρχαίος βωμός,και μην ξεχάσετε το εξωκλήσι της Παναγίας της Καρδιώτισσας καθώς και η εκκλησία της Κεράς Μελισσανής και του Αγίου Πνεύματος στα ερείπια του χωριού Αξέντι.

      Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν πολλά λαξευτά σπήλαια, πού χρησιμοποιήθηκαν ως τάφοι. Υπάρχουν επίσης λαξευτές δεξαμενές νερού. Ο Άγιος Θωμάς είναι γενέτειρα του Κήρυκα Χαιρέτη Καλαμαρά, καθώς και του γιατρού αγωνιστή Λόγιου.
          Στον Άγιο Θωμά γεννήθηκε το 1770 ο Δημήτρης Λόγιος. Όταν ήταν 10 χρονών οι Τούρκοι σκότωσαν τον πατέρα του και τον ανέλαβε υπό την προστασία του ο αδερφός του πατέρα του, ιερομόναχος στις Απεζανές, Δωρόθεος. Αλλά και αυτόν κυνήγησαν οι Τούρκοι και αναγκάστηκε να φύγει στην Πάδουα της Ιταλίας με τον προστατευόμενο ανιψιό, ο οποίος σπούδασε γιατρός στο εκεί Πανεπιστήμιο. Το 1800 επέστρεψε στον Άγιο Θωμά προσφέροντας τις υπηρεσίες του σε Χριστιανούς και Τούρκους αδιακρίτως. Ένας γενίτσαρος από το Αξέντι φόνευσε τον άνδρα της αδερφής του, Δημήτρη Κοσμαδάκη. Ο Λόγιος, εκδικούμενος το θάνατό του, σκότωσε το φονιά του κουνιάδου του. Από τότε έζησε ως χαΐνης τιμωρώντας τους γενιτσάρους. Ο πασάς έστειλε 50 εκλεκτούς γενιτσάρους να τον συλλάβουν. Αυτούς τους φιλοξένησαν στο κονάκι του Σελίμ Αγά Κονταξή που σώζεται σήμερα. Ο Λόγιος πληροφορήθηκε την άφιξή τους και τη νύχτα μπήκε στον οντά, όπου κοιμόντουσαν και κατάσφαξε έξι από αυτούς. Οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν μεταξύ τους μέσα στο σκοτάδι και στη σύγχυση. Ο Λόγιος ήθελε να εξοντώσει τον αγριότερο γενίτσαρο της Μεσαράς Αγριολίδη από το χωριό Άγιος Ιωάννης, νότια της Φαιστού. Όμως προδόθηκε από τον υπηρέτη του Αγριολίδη και σκοτώθηκε από αυτόν.

Από τον Άγιο Θωμά κατάγονταν και οι οπλαρχηγοί Δημήτριος και Φραγκίσκος Λυμπρίτης, ο Θεόδωρος και ο γιατρός Ιωάννης Λυμπρίτης, δωρητής της Βικελαίας Βιβλιοθήκης του Ηρακλείου. Από εδώ καταγόταν και ο Γεώργιος Καλαμαράς, τελειόφοιτος του Πανεπιστημίου της Πετρουπόλεως, αξιωματικός του Ρωσικού Ναυτικού, ο οποίος σκοτώθηκε στη Μάχη του Φαλήρου. Από τα Αρδάχθια καταγόταν και ο Γεώργιος Πετρογιαννάκης, υπουργός επί Κρητικής Πολιτείας. ΠΗΓΗ - ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ ΦΩΤ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ

Συνταγη για λικερ Σταφυλι

Τα Λικερ της "Σοφίας".

Συνταγη για λικερ Σταφυλι

1 κιλο μαυρα σταφύλια
1 λιτρο τσιπουρο
1 κιλο ζαχαρη
2-3 φύλα αρμπαροριζα
1 βανιλια
1/2 χυμο λεμονι
1-2 ξυλα κανελας

-σε μια κατσαρόλα βράζω όλα τα υλικά μαζι (εκτος απο το τσιπουρο) 
για 10 λεπτα ανακατεύοντας συνεχεια, πολυ προσοχη γιατι μπορει να κολησει , πατάμε συνεχεια τα σταφυλια να βγάλουν οσο περισοτερο ζουμι εχουν.. κλεινουμε την φωτια και αφήνουμε να ησηχάσει , 
την άλλη μέρα ριχνουμε όλο το μιγμα + το ρακι σε μια γιάλα 
ανακατευουμε καλά και το αφηνουμε στον ηλιο 
πανω απο 30 ημέρες οσο περισσότερο τοσο καλυτερα.. 
δοκιμάστε το ειναι εξαιρετικό!!!

ΤΟ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΟ ΧΩΡΙΟ ΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΕΙΑΣ ΣΗΤΕΙΑΣ

http://kritipoliskaihoria.blogspot.gr/2013/10/blog-post_8876.html?spref=fb

ΤΟ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΟ ΧΩΡΙΟ ΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΕΙΑΣ ΣΗΤΕΙΑΣ

Ένα μικρό κάστρο υπήρχε κοντά στο χωριό Σίτανος της Επαρχίας Σητείας, στα Σκαλιά. Τα Σκαλιά ήταν ένα μικρό χωριό λίγων κατοίκων κτισμένο στην κορυφή μιας μικρής πλαγιάς, κατά τρόπο που οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών του αποτελούσαν το τείχος που περικύκλωνε τον οικισμό, από την βόρεια μεριά του οποίου μάλιστα υπήρχε προστατευτικός γκρεμός.

Οι κάτοικοι των Σκαλιών είχαν αναπτύξει πλούσια αντιστασιακή δράση κατά των Τούρκων, γι’αυτό η Υψηλή Πύλη αποφάσισε στα μέαα του 18^ου αιώνα την εξόντωσή τους. Αποβίβασε λοιπόν στην Κάτω Ζάκρο 2000 άντρες, οι οποίοι, με οδηγό έναν ντόπιο που με τη βία επιστράτευσαν, βάδισαν εναντίον των Σκαλιών. Επειδή όμως τους έπιασε «νύκτα», σταμάτησαν να κοιμηθούν στη θέση «Μαύρα Χώματα». Τότε βρήκε την ευκαιρία ο Έλληνας οδηγός τους κι έτρεξε να ενημερώσει τους Σκαλιώτες. Έτσι, αυτοί έτρεξαν στο Τούρκικο στρατόπεδο πριν ξημερώσει και έσφαξαν όλο το εκστρατευτικό σώμα.

Οι Τούρκοι, προσεταιρίστηκαν τον προδότη παπά Δράκο ή Φραγκιά της Ζήρου, που κάλεσε τους 70 Σκαλιώτες για να τους κοινωνήσει στο ναό της Αγίας Παρασκευής, αφού τους ζήτησε να αφήσουν τα όπλα τους έξω από την Εκκλησία. Οι Τούρκοι, που καιροφυλακτούσαν, εισόρμησαν και έσφαξαν όλους, εκτός από τον Σκαλιωτογιάννη.

Σήμερα τα Σκαλιά είναι ερείπια (σώζεται μόνο η Εκκλησία του Αγ. Γεωργίου και ένα σπίτι) ενώ ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει ακόμη το τείχος του χωριού. Επίσης, κάθε χρόνο στην εορτή της Αγίας Παρασκευής στη Ζήρο, γίνονται εκδηλώσεις μνήμης και κατάθεση στεφανιών στο μνημείο των Σκαλιωτών στρατιωτών.

http://www.cretanbeaches.com

Καλλιέργεια πορτοκαλιάς στον κήπο ή σε γλάστρα

https://www.kalliergo.gr/glastra-tag/7689-kalliergeia-portokalias-ston-kipo-i-se-glastra.html

Καλλιέργεια πορτοκαλιάς στον κήπο ή σε γλάστρα

Τετ, 2012-10-24 09:00

Επιστημονική ονομασία: Citrus sinensis,  Οικ. Aurantiaceae  ή Hesperideae.
Κοινή ονομασία: Πορτοκαλιά.
Στην οικογένεια αυτή ανήκουν πολλά γνωστά είδη όπως η μανταρινιά, η νεραντζιά, η λεμονιά, το περγαμότο και άλλα.
Για έναν καλλιεργητή ο βασικότερος και ουσιαστικότερος παράγοντας είναι το έδαφος ή το χώμα μέσα στη γλάστρα.
Ας δούμε τα βασικά θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται η πορτοκαλιά.

Θρέψη φυτών πορτοκαλιάς

Τα κύρια θρεπτικά στοιχεία για τη καλλιέργεια της πορτοκαλιάς είναι:

Άζωτο: απαραίτητο στοιχείο για την ομαλή ανάπτυξη της πορτοκαλιάς, της μανταρινιάς και γενικότερα των εσπεριδοειδών. Το άζωτο είναι περισσότερο αναγκαίο κατά την εποχή της άνθησης και του δεσίματος. Σε συνθήκες έλλειψης αζώτου, τα φύλλα είναι μικρότερα του κανονικού μεγέθους και με χρώμα πράσινο ανοιχτό. Η παραγωγή των καρπών ελαττώνεται αλλά δεν επηρεάζεται η ποιότητα τους. Μια από τις χαρακτηριστικές επιδράσεις του αζώτου στον καρπό είναι η αύξηση του πάχους και της τραχύτητας του φλοιού.
Φώσφορος: αποτελεί βασικό στοιχείο για τη θρέψη των εσπεριδοειδών γιατί είναι σπουδαίο συστατικό για τις οργανικές ουσίες των κυττάρων. Στα φύλλα των εσπεριδοειδών η ποσότητα του φωσφόρου είναι ίση προς το 1/20 περίπου του αζώτου. Όταν υπάρχει έλλειψη φωσφόρου οι καρποί είναι μαλακοί- εύπλαστοι και ο χυμός όξινος.
Κάλιο: το κάλιο, όπως και τα προηγούμενα είναι αναγκαίο. Σε συνθήκες έλλειψης καλίου, έχουμε έντονη φυλλόπτωση (κυρίως την άνοιξη), εμφάνιση μικρών καστανών κηλίδων και το πιο χαρακτηριστικό είναι η εμφάνιση μικρών εξασθενημένων νέων βλαστών.

Δευτερεύοντα θρεπτικά στοιχεία

Μαγνήσιο: έλλειψη μαγνησίου παρατηρείται συχνά στη πορτοκαλιά. Αρχικά τα φύλλα παρουσιάζουν χλωρωτικές κηλίδες, ενώ σε προχωρημένο στάδιο τροφοπενίας σχηματίζεται ένα αντίστροφο V, δηλαδή εμείς το βλέπουμε Λ, πάνω στο φύλλο, αφήνοντας όμως τα φύλλα πράσινα. Πολλές φορές η τροφοπενία μαγνησίου οφείλεται στον ισχυρό ανταγωνισμό με το κάλιο.

Εικόνα 2. Τροφοπενία μαγνησίου σε φύλλα πορτοκαλιάς.

Ιχνοστοιχεία

Σίδηρος: στη πορτοκαλιά απαιτούνται μικρές ποσότητες σιδήρου και για αυτό έλλειψη του παρατηρείται σπάνια. Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της έλλειψης είναι η εμφανής διαφορά χρώματος ανάμεσα στα νεύρα του φύλλου και στο υπόλοιπο τμήμα του.

Εικόνα 3. Τροφοπενία σιδήρου σε φύλλο εσπεριδοειδούς.

Ψευδάργυρος: η έλλειψη ψευδαργύρου είναι πολύ συχνή και εμφανίζεται στα περισσότερα εσπεριδοειδή. Τα φύλλα παραμένουν μικρά και στενά, ενώ στη κορυφή τους γίνονται μυτερά. Η έλλειψη του στοιχείου αυτού οφείλεται κυρίως στο ότι είναι στοιχείο που μετακινείται δύσκολα μέσα στο χώμα και όχι στο ότι κάνουμε εμείς κάτι λάθος.

Εικόνα 4. Τροφοπενία ψευδαργύρου σε φύλλα νεραντζιάς.
Μαγγάνιο: χαρακτηριστικό σύμπτωμα της τροφοπενίας είναι το κιτρίνισμα της περιοχής ανάμεσα στα νεύρα των φύλλων. Παρόλο που η έλλειψη του μαγγανίου είναι συνήθης στη πορτοκαλιά, στη μανταρινιά και σε άλλα εσπεριδοειδή, δεν επηρεάζει τη παραγωγή. Παρατηρείται σε όλους τους τύπους εδάφους/ χώματος γιατί στα ελαφρά εδάφη ξεπλένεται εύκολα και στα βαριά δεσμεύεται και δεν αποδίδεται στα φυτά.

Εικόνα 5. Τροφοπενία μαγγανίου σε φύλλα λεμονιάς.

Λίπανση πορτοκαλιάς

Για να φυτέψουμε πορτοκαλιά ή μανταρινιά ή οποιοδήποτε εσπεριδοειδές στον κήπο ή στη γλάστρα, θα πρέπει το pH να κυμαίνεται μεταξύ 5,5-7,0 να είναι καλά στραγγιζόμενο και να μην περιέχει πάνω από 30% ασβέστη. Αν κάποιος γνωρίζει το pH του κήπου του ή του χώματος της γλάστρας και δεν είναι μέσα σε αυτά τα όρια, μπορεί να κάνει τα εξής: για να το αυξήσει μπορεί να προσθέσει ασβέστη σε σκόνη. Για να το μειώσει, προσθέτει θείο σε καθαρή μορφή.

Τι ακριβώς χρειάζεται το χώμα;

Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό με σαφήνεια, ο καλύτερος τρόπος είναι να γίνει ανάλυση εδάφους και φύλλων σε ένα εργαστήριο, ώστε να αποφευχθεί η υπέρ- λίπανση αλλά και για να γλιτώσετε χρήματα.
Από κει και πέρα, το πρώτο μέλημα ενός καλλιεργητή για να βελτιώσει το χώμα του, να το κάνει αφράτο ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας είναι να προσθέσει οργανική ουσία, που βελτιώνει τη γονιμότητα, διευκολύνει τη πρόσληψη των στοιχείων και ταυτόχρονα περιέχει και ποσότητες ιχνοστοιχείων. H εφαρμογή της κοπριάς στον κήπο ή στην γλάστρα γίνεται κάθε δύο με τρία χρόνια, εκτός και αν αλλαχτεί το χώμα οπότε στη περίπτωση αυτή προστίθεται καινούργια κοπριά. Η κατάλληλη ποσότητα κοπριάς για έναν κήπο π.χ. 10 τ.μ. Είναι 3 - 6 κιλά. Έχει διαπιστωθεί ότι συχνότερες αλλά μικρότερες δόσεις κοπριάς έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Για τη γλάστρα, με διάμετρο 35 - 40 εκατοστά, που είναι μεγάλη, χρειάζονται 2,5 - 3 κουταλιές της σούπας. Αν το χώμα είναι ελαφρύ, την παραχώνουμε σε βάθος 15 - 20 εκατοστά, αν είναι όμως βαρύ την ενσωματώνουμε επιφανειακά, στα 5 - 10 εκατοστά.

Λιπάσματα και εφαρμογή τους

Η υπερβολική χρήση λιπασμάτων, μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες στα δένδρα, στη παραγωγικότητα τους αλλά και στους καρπούς. Η χορήγηση των λιπασμάτων μπορεί να γίνει είτε στο έδαφος, με τη μορφή που έχουν ( κοκκώδη), είτε μαζί με το νερό της άρδευσης ( υδρολίπανση) είτε με ψεκασμό στα φύλλα (διαφυλλική λίπανση). Για τη σωστή λίπανση πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το μέγεθος του δένδρου, αν το χώμα μας είναι γόνιμο, τη ποικιλία της πορτοκαλιάς και άλλα. Σε ελαφρύ χώμα, που μοιάζει με άμμο, χορηγούμε μεγαλύτερη ποσότητα αζώτου διότι σε αυτά ξεπλένεται πιο εύκολα και γρήγορα λόγω ποτίσματος. Σε βαρύ έδαφος, σκουρόχρωμο, ρίχνουμε μεγαλύτερη ποσότητα καλίου γιατί η άργιλος συγκρατεί το στοιχείο και το φυτό δυσκολεύεται να το προσλάβει. Σε εδάφη που είναι “ενδιάμεσα” μετριάζουμε τις ποσότητες και από το ένα στοιχείο και από το άλλο.
Τα κυριότερα απλά αζωτούχα λιπάσματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για τη λίπανση της πορτοκαλιάς είναι:
Θειική αμμωνία (21% σε άζωτο): Είναι αρκετά ευδιάλυτη και για να απορροφηθεί πρέπει να χορηγηθεί τουλάχιστον πέντε εβδομάδες πριν την άνθηση (δεύτερο δεκαπενθήμερο Μαρτίου). Συνιστάται να παραχώνεται, εκτός και αν το έδαφος είναι ελαφρύ και διαπερατό. Στα βαριά εδάφη, συγκρατείται από την άργιλο και δεν ξεπλένεται εύκολα από το νερό άρδευσης.
Νιτρική αμμωνία (33,5% σε άζωτο): Η περιεκτικότητα του λιπάσματος σε άζωτο, κατά το πρώτο ήμισυ είναι άμεσα απορροφήσιμο διότι είναι στη νιτρική μορφή. Το δεύτερο μισό βρίσκεται στην αμμωνιακή μορφή, όπου είναι πολύ ευδιάλυτη και για αυτό χρησιμοποιείται επιφανειακά. Δεν συγκρατείται όμως καθόλου από Την άργιλο και ξεπλένεται εύκολα. Ασβεστούχος Νιτρική αμμωνία (26% σε άζωτο): Είναι νιτρική αμμωνία αναμεμειγμένη με ασβέστη σε αναλογία 3:1. Το άζωτο είναι και στις δύο μορφές, νιτρικό και αμμωνιακό. Χρησιμοποιείται σε εδάφη που παρουσιάζουν έλλειψη ασβεστίου και εφαρμόζεται επιφανειακά. Είναι χρήσιμο όμως είναι να φτάσει σε βάθος  5-7 εκατοστά.
Νιτροθειική αμμωνία (26% σε άζωτο): Είναι νιτρική αμμωνία αναμεμειγμένη με θειική σε αναλογία 50:50. Έχει 1/4 νιτρικό άζωτο και 3/4 αμμωνιακό. Είναι το κατ εξοχή αζωτούχο λίπασμα που χρησιμοποιείται για να μειώνει το ΡΗ του εδάφους. Πρέπει να καλύπτεται.
Ουρία (46% σε άζωτο): Είναι βραδείας απόδοσης λίπασμα και πρέπει να διασπαστεί πρώτα ώστε να μπορέσει να απορροφηθεί από το έδαφος. Για αυτό χρησιμοποιείται στο έδαφος τουλάχιστον 7-8 εβδομάδες πριν την άνθιση (αρχές Μαρτίου) και σε διαφυλλικούς ψεκασμούς σε δόση κάτω του 1% καθαρής ουρίας, με σκευάσματα, χωρίς διουρία. Πρέπει να καλύπτεται διαφορετικά οι απώλειες αζώτου είναι πολύ μεγάλες.

Εφαρμογή αζωτούχου λίπανσης

Προσθέτουμε στο έδαφος 0,4 - 0,8 μονάδες αζώτου ανά δένδρο, αν έχουμε κήπο ή αλλιώς στη γλάστρα στο δενδρύλλιο, ανάλογα με το μέγεθος του και τη σύσταση του εδάφους.
Η αζωτούχος λίπανση πρέπει να χορηγείται σε μια δόση ή το πολύ σε δυο δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη να είναι τα 3/4 του συνόλου και η δεύτερη το 1/4 (μετά τη πτώση των πετάλων από τα άνθη). Δεν πρέπει να ρίχνεται αργότερα γιατί ενδεχομένως να καθυστερήσει την ωρίμανση, να μειώσει την ποιότητα των καρπών, να παρατείνει τη βλάστηση το Φθινόπωρο και έτσι αυξήσει την ευαισθησία των δένδρων στο κρύο (παγετό) κλπ.
Η φωσφορική αμμωνία (16-20-0 ή 20-10-0) πρέπει να αποκλεισθεί από τη λίπανση της πορτοκαλιάς, γιατί έχει σχέση με το κατσάρωμα των καρπών.
Το κυριότερο φωσφορούχο λίπασμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πορτοκαλιά είναι:
Το απλό υπερφωσφορικό (0-0-0): Χρησιμοποιείται ευρέως στη χώρα μας. Έχει τη μεγαλύτερη διαλυτότητα και κινητικότητα στο έδαφος από άλλες ενώσεις φωσφόρου. Επειδή όμως αυτές είναι σχετικά μικρές, επιβάλλεται το λίπασμα να παραχώνεται στο έδαφος.

Εφαρμογή φωσφορικής λίπανσης

Προσθέτουμε στο έδαφος 0,4 - 0,8 μονάδες φωσφόρου κατά το χειμώνα και στη συνέχεια το ενσωματώνουμε σε βάθος όχι μεγαλύτερο των 5-7 εκατοστών. Η επικάλυψη επιβάλλεται λόγω της ελάχιστης κινητικότητας και διαλυτότητας του φωσφόρου στο έδαφος.
Τα κυριότερα καλιούχα λιπάσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι:
Θειικό κάλιο (0-0-48): Έχει μικρή διαλυτότητα στο νερό και κινητικότητα στο έδαφος, για αυτό δεν χρησιμοποιείται επιφανειακά αλλά εσωτερικά του εδάφους (ενδοεδαφικά) αφού παραχωθεί. Εάν χρησιμοποιηθεί επιφανειακά, η αποτελεσματικότητα του μειώνεται σημαντικά. Θεωρείται η καλύτερα προσαρμοσμένη μορφή καλιούχου λιπάσματος σε όλα τα εδάφη.
Νιτρικό κάλιο (13-0-44/46): Έχει καλύτερη κινητικότητα από όλα τα καλιούχα σκευάσματα, αυξημένη αποτελεσματικότητα και φυσικά 13% άζωτο υπό νιτρική μορφή, που είναι άμεσα αφομοιώσιμο.

Εφαρμογή λίπανσης καλίου

Προσθέτουμε στο έδαφος κατά το χειμώνα 0,5-1 μονάδα καλίου, δηλαδή περίπου 1-2 κιλά θειικού ή νιτρικού καλίου ανά δένδρο και απαραίτητα τα ενσωματώνουμε ελαφρά (5-7 εκατοστά). Σε περίπτωση που έχουμε τη πορτοκαλιά σε γλάστρα, χρησιμοποιούμε τη μισή ποσότητα, από 500 γραμμάρια μέχρι 1 κιλό. Η λίπανση με κάλιο γίνεται κάθε 3-4 χρόνια με ποσότητες 4-5 κιλά θειικού καλίου ανά δένδρο.
Για τη τροφοπενία του μαγνησίου συνιστώνται τα εξής: σε ελαφρύ, αμμώδες χώμα, προσθέτουμε το φθινόπωρο ή στην αρχή της άνοιξης λίγα γραμμάρια( 3- 5 γραμμάρια) θειικού ψευδαργύρου. Βέβαια, δεν θα δώσει αποτελέσματα άμεσα, αλλά θα αρχίσει νε περιορίζει τη τροφοπενία. Σε έδαφος που είναι βαρύ, είναι καλό νε ψεκάζουμε σε κάθε νέα βλάστηση με νιτρικό μαγνήσιο 1%. Προσοχή: στον ψεκασμό πρέπει να προσθέτουμε διαβρεκτικό.
Για τη τροφοπενία του σιδήρου προτείνονται τα εξής: όταν η τροφοπενία είναι ελαφριάς μορφής, ψεκάζουμε με χηλικό σίδηρο ή την άνοιξη ή το φθινόπωρο σε δόση 0,1%. Αν είναι προχωρημένου σταδίου, προσθέτουμε οργανικό σίδηρο στο έδαφος ή στη γλάστρα την άνοιξη, ανάλογα με τη περιεκτικότητα που έχει σε σίδηρο. Επίσης, τα λιπάσματα θειική αμμωνία, θειικό κάλιο και η κοπριά, επειδή κατεβάζουν το PH του εδάφους, βοηθούν και στην αντιμετώπιση της τροφοπενίας.
Για τη τροφοπενία ψευδαργύρου: με την έναρξη της βλάστησης την άνοιξη, όταν το δένδρο μας έχει φθάσει το 1/3 του τελικού μήκους, είναι απαραίτητος ένας ψεκασμός με θειικό ψευδάργυρο 23%, σε δόση 3 γραμμαρίων σε 1 λίτρο νερό, με προσθήκη διαβρεκτικού ή ανάμειξη με 1,5 γραμμάριο σβησμένο ασβέστη. Να γίνεται καλό “λούσιμο” του δένδρου. Είναι σημαντικό ο ψεκασμός αυτός να μην γίνεται κατά την άνθηση και επίσης μπορεί να επαναληφθεί στη μικρή βλάστηση του φθινοπώρου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και οξείδιο του ψευδαργύρου σε δόση 0,2% και τέλος να χρησιμοποιείται το σκεύασμα ΖΙΝΕΒ σαν μυκητοκτόνος στο ψεκασμό κατά της φυτόφθορας, γιατί βασικό του στοιχείο είναι ο ψευδάργυρος.
Για τη τροφοπενία του μαγγανίου: είναι σημαντικό να λιπαίνουμε με ουσίες που κατεβάζουν το ΡΗ του εδάφους, όπως θειάφι, θειική αμμωνία κ.ά, να χρησιμοποιείται μυκητοκτόνο σκεύασμα που έχει σαν βασικό στοιχείο το μαγγάνιο, όπως το MANCΟΖΕB που κυκλοφορεί στο εμπόριο με τα ονόματα M45 και DITHANE ULTRA και επίσης μπορεί να γίνεται ψεκασμός θεραπευτικά με θειικό μαγγάνιο 1% στη νέα βλάστηση.
Επίσης, εμπορικά λιπάσματα που χρησιμοποιούνται στη λίπανση της πορτοκαλιάς, αλλά και σε όλα τα εσπεριδοειδή, και είναι κατάλληλα και για βιολογική καλλιέργεια είναι:

• Femvigor: υπάρχει σε σκόνη, σάκοι των 40 κιλών και εφαρμόζεται πριν τη σπορά στον κήπο ή τη μεταφύτευση στη γλάστρα, καθώς και στην αρχή της βλαστικής περιόδου.
• Dacota: είναι σε υγρή μορφή, σε δοχεία του 1 λίτρου, εφαρμόζεται μαζί με το νερό για το πότισμα των ριζών και μετά το κλάδεμα όπου κάνουμε επάλειψη των πληγών. Σε κήπο χρησιμοποιούμε 3 ml/ τ.μ. και για τη γλάστρα μας, διαλύουμε λίγο λιγότερο σε νερό.

Ποικιλίες πορτοκαλιάς

Ομφαλοφόρο της Ουάσινγκτον: είναι γνωστή με το όνομα Μέρλιν και είναι η ποικιλία που καλλιεργείται κυρίως στη χώρα μας. Ο καρπός της έχει πλούσιους χυμούς και ωριμάζει στα τέλη Οκτώβρη- αρχές Νοέμβρη.

Εικόνα 6. Πορτοκάλια ποικιλίας Μέρλιν
Γιάφφας ή Κύπρου: καλλιεργείται κυρίως στην Κύπρο αλλά και το Ισραήλ. Ο καρπός της είναι ογκώδης μα ο φλοιός της λίγο “ανώμαλος” στην υφή.
Valencia Late: Ισπανική ποικιλία που διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Είναι ποικιλία που ωριμάζει τον Μάρτιο και μας δίνει καρπούς το καλοκαίρι.
Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται αλλά σε πολύ μικρότερη έκταση είναι τα Γλυκοπορτόκαλα ή Νόλτσια ή Σεκέρια, τα Λαϊνάτα Κρήτης και άλλες.

Συμβουλές για καλλιέργεια πορτοκαλιάς σε γλάστρα

Το χώμα πρέπει να στεγνώνει ανάμεσα στα ποτίσματα.
Αντέχει στη ξηρασία αλλά όχι στο κρύο, πρέπει η γλάστρα να είναι τοποθετημένη σε σημείο που να προστατεύεται όσο το δυνατόν περισσότερο από το κρύο.
Σε περίπτωση που αγοράσετε δενδρύλλιο από φυτώριο, για να κάνετε τη μεταφύτευση, θα πρέπει η καινούργια γλάστρα να είναι μεγαλύτερη από τη γλάστρα που βρίσκεται ήδη το φυτό. Προσοχή: κατά τη μεταφύτευση δεν χαλάμε τη μπάλα χώματος που καλύπτει τη ρίζα. Αφού βάλουμε χώμα στη μεγάλη γλάστρα, μεταφυτεύουμε και προσθέτουμε χώμα πιέζοντας το ελαφρά και τέλος ποτίζουμε.
Για καλύτερα αποτελέσματα, στο κάτω μέρος της γλάστρας ανοίγουμε μια τρύπα για καλύτερη στράγγιση αλλά για να μην μας "φεύγε"» χώμα, τοποθετούμε μόνιμα ένα κομμάτι ύφασμα ανάμεσα από τη γλάστρα και από το πιατάκι.

kalliergo.gr/
Σοφία Παπάζογλου
Τεχνολόγος γεωπόνος- Msc “Διαχείριση Περιβάλλοντος”