Κυριακή 3 Ιουνίου 2012

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ

 http://users.uoa.gr/~nektar/science/history/the_book_of_general_ignorance.htm

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ
QI: The Book of General Ignorance

Από το ένθετο «Ε» της εφημερίδας Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 7 Ιανουαρίου 2006

Όπως έχει πει ο Γούντι Άλεν, «κάποιοι πίνουν βαθιά από το ποτάμι της γνώσης, ενώ κάποιοι άλλοι κάνουν γαργάρα»! Δεν είναι λόγος αυτός να νιώθουμε ταπεινωμένοι. Άλλωστε, η άγνοια είναι που οδηγεί στην ανάγκη της γνώσης. Για να το πούμε αλλιώς, αν δεν δημιουργηθεί η ερώτηση, δεν θα αναζητηθεί ποτέ η απάντηση! Το «Βιβλίο της γενικής άγνοιας» σπάει τα ταμεία στη Βρετανία και με τρόπο απλό και διασκεδαστικό μάς αποκαλύπτει ποια πράγματα νομίζαμε πως γνωρίζουμε, ενώ... ήμασταν βαθιά νυχτωμένοι.
Βασισμένο στο κωμικό τηλεπαιχνίδι «QI» του BBC, το «Βιβλίο της γενικής άγνοιας» δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα των οποίων την απάντηση νομίζαμε ότι ξέρουμε! Το Σινικό Τείχος ΔΕΝ φαίνεται απ' τη Σελήνη, η ατμομηχανή είναι αρχαία εφεύρεση και οι φεμινίστριες δεν έκαψαν ποτέ σουτιέν!
Από πού αντλούν την ονομασία τους τα Κανάρια νησιά; Από τα καναρίνια, είπατε; Λάθος, χάσατε! Μια σαρανταποδαρούσα -εδώ με... 30 πόδια- και το γνωστό... φυτό λούφα, για τους δύσπιστους που θεωρούν ότι είναι σφουγγάρι. Όσο για το ιγκλού, σήμερα μάλλον αποτελεί δημοφιλή τουριστικό μύθο!
Ποιο πλάσμα θα επιβιώσει από πυρηνικό πόλεμο; Αν απαντήσετε «η κατσαρίδα» κάνετε λάθος! Η σωστή απάντηση είναι «κανείς». Την επιστημονική αλήθεια, αντί των διαδεδομένων μύθων, έρχεται να αποκαταστήσει ένα διασκεδαστικό βιβλίο, αμετάφραστο ακόμη στη χώρα μας.

1. Πότε εφευρέθηκε η ατμομηχανή;
Η σωστή απάντηση είναι περί το 60 μετά Χριστόν! Εφευρέτης ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς, μέγας μαθηματικός και γεωμέτρης της εποχής και μέγας δάσκαλος στη Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας. Παρότι υπάρχουν ενδείξεις ότι με τον ατμό πειραματίστηκε και ο Αρχιμήδης, η πρώτη μηχανική κατασκευή με ατμό είναι του Ήρωνος. Η «αιολόσφαιρα» ή «ατμοστρόβιλος» χρησιμοποιούσε ατμό ως προωθητικό αέριο για να κάνει μια σφαίρα να περιστρέφεται. Δυστυχώς, ο Ήρων δεν κατάφερε να δει τις πιθανές εφαρμογές της ανακάλυψης του κι έτσι η «αιολόσφαιρα» θεωρήθηκε κάτι σαν πρωτότυπο παιχνίδι. Το απίστευτο είναι ότι ο σιδηρόδρομος -δηλαδή οι ράγες πάνω στις οποίες μπορεί να κινείται ένα όχημα- είχε εφευρεθεί αιώνες νωρίτερα από τον Περίανδρο τον Κορίνθιο! Ναι, ο τύραννος για τον οποίο κάτι έχετε μάθει στο σχολείο είχε δημιουργήσει τη «διολκό» στον -τότε- ισθμό της Κορίνθου, για να μεταφέρονται τα καράβια πάνω σε ράγες από τη μία άκρη του στην άλλη.
2. Ποιο ζώο κρύβει το κεφάλι του στην άμμο;
Όχι! Όχι, σάς λέω, δεν έχει δει κανείς ποτέ στρουθοκάμηλο να χώνει το κεφάλι της στην άμμο! Οπότε και η έκφραση «στρουθοκαμηλισμός», άκυρη! Ο μύθος ίσως βγήκε γιατί το πουλί αυτό ξαπλώνει φαρδύ-πλατύ με το λαιμό και το κεφάλι στο έδαφος. Το λάθος πρωτοέκανε ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ρωμαίος ιστορικός, που επίσης υποστήριζε ότι οι στρουθοκάμηλοι καταφέρνουν να εκκολάψουν τα αβγά τους κοιτάζοντάς τα με ένταση! Από εκεί να καταλάβετε! Αν το κεφάλι του μπει στο χώμα, το πτηνό θα πεθάνει από ασφυξία!
3. Πόσα πόδια έχει η σαρανταποδαρούσα;
Δεν είναι σαράντα - ούτε και εκατό, όπως υποδεικνύει το λατινικής ρίζας όνομα centipede. Η σαρανταποδαρούσα μπορεί να έχει από 15 έως 91 ζευγάρια πόδια - βασικό χαρακτηριστικό της, ο αριθμός των ζευγών είναι μονός! Συνήθως γεννιέται με 7 ζευγάρια πόδια, τα οποία αυξάνονται με το χρόνο. Μπρρρ...
4. Ποιος ζει σε ιγκλού;
Μάλλον κανένας πια... Ιγκλού στη γλώσσα της φυλής Ινουίτ σημαίνει σπίτι, και τα σπίτια τους χτίζονται από πέτρα ή δέρματα. Ιγκλού από πάγο έχτιζαν οι προγενέστεροι των Ινουίτ, Θούλι, και τα χρησιμοποιούσαν μέχρι αρκετά πρόσφατα στον κεντρικό και ανατολικό Καναδά. Και μόνο εκεί. Ούτε οι Εσκιμώοι της Αλάσκας ούτε αυτοί της Γροιλανδίας κατοικούν σε ιγκλού. Για να καταλάβετε, ήδη τη δεκαετία του 1920, σε μια απογραφή στην παγωμένη Γροιλανδία, μόνο 300 από 14.000 Εσκιμώους είχαν δει ιγκλού στη ζωή τους. Σήμερα απομένουν ελάχιστα τέτοια κτίσματα από χιόνι. Γλυκιά λεπτομέρεια, οι Θούλι της Γροιλανδίας, μάστορες του ιγκλού -κατασκεύαζαν τεράστιες σάλες για χορούς, γιορτές και αγώνες- ζούσαν σε τέτοια απομόνωση, που μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα πίστευαν ότι είναι ο μόνοι άνθρωποι στον κόσμο!
5. Ποιες ανθρώπινες κατασκευές φαίνονται από τη Σελήνη;
Αν είπατε το Σινικό Τείχος, καίγεστε! Καμία ανθρώπινη κατασκευή δεν είναι ορατή από το φεγγάρι, με γυμνό μάτι με το ζόρι διακρίνονται οι ήπειροι! Προσοχή, άλλο το Διάστημα και άλλο η Σελήνη. Το Διάστημα ξεκινάει στα 100 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης. Κι από εκεί πολλά ανθρώπινα επιτεύγματα είναι ορατά· πόλεις, δρόμοι... Η Σελήνη απέχει πάνω από 400.000 χιλιόμετρα! Και μην ακούτε τι λέει το «Trivial Pursuit», δεν υπάρχει καμία ενδιάμεση απόσταση απ' όπου να διακρίνεται μόνο το Σινικό Τείχος!
6. Τι έκαναν οι φεμινίστριες με τα σουτιέν τους;
Ε, όχι! Δεν τα έκαψαν! Πρόκειται για άλλη μια παραπλάνηση των μίντια -και ένα κλασικό δείγμα για το πώς δημιουργούνται οι αστικοί μύθοι. Ξακουστή διαδήλωση φεμινιστριών ήταν αυτή που έγινε έξω από τα καλλιστεία για τη Miss America το 1968. Δεν ήταν πολλές, αλλά έκλεψαν τις εντυπώσεις, με πλακάτ που έλεγαν «Ας κριθούμε ως άνθρωποι» και «Ain't she sweet; making profits off her meat» (Τι γλυκούλα! Βγάζει κέρδη από το κρέας της). Τα κορίτσια έστεψαν ένα πρόβατο «Μις Αμέρικα» και μετά πέταξαν τακούνια, σουτιέν, τσιμπιδάκια για τα φρύδια και ρόλεϊ μέσα σ' ένα «Δοχείο απορριμμάτων της ελευθερίας». Τα σουτιέν τους δεν τα έκαψαν. Ήθελαν, αλλά η αστυνομία τις απέτρεψε, με το πειστικό επιχείρημα ότι υπήρχε κίνδυνος για φωτιά στην ξύλινη εξέδρα όπου βρίσκονταν! Αυτά είναι τα γεγονότα. Όμως, μια δημοσιογράφος της «New York Post», η Λίντσι βαν Γκέλντερ, έγραψε ένα άρθρο στο οποίο ανέφερε ότι οι φεμινίστριες ήθελαν να κάψουν τα σουτιέν και τις ζαρτιέρες τους. Ο «υλατζής» -κατά την ελληνική ορολογία- το πήγε λίγο παραπέρα, βάζοντας στον τίτλο τη φράση «BRA BURNERS» (αυτές που καίνε τα σουτιέν). Οι άλλες εφημερίδες άρπαξαν τον τίτλο και τον έκαναν μύθο.
7. Πού μπορείς να βρεις λούφα;
Στα δέντρα! Αν νομίζατε μέχρι σήμερα ότι η λούφα, σαν το σφουγγάρι, βρίσκεται στα βάθη της θαλάσσης, μάθετε ότι αυτό με το οποίο τρίβετε την πλατούλα σας στο μπάνιο προέρχεται από το αναρριχητικό φυτό loofah AEGYPTIACA! Οι καρποί του δέντρου, που μοιάζουν αρκετά με αγγουράκια, είναι και βρώσιμοι στη χλωρή τους μορφή (στο τηγάνι). Αν τους αφήσεις όμως να ξεραθούν πάνω στο δέντρο, κιτρινίζουν και ξεφλουδίζονται, για να αφήσουν έναν σκελετό που εξολοθρεύει τα νεκρά κύτταρα από το δέρμα!
8. Τι έκανε ο Νέρωνας ενώ η Ρώμη καιγόταν;
Πάντως δεν συνέθετε μελωδίες με την άρπα, εμπνεόμενος από την καταστροφή, πόσω μάλλον με βιολί- που δεν εμφανίστηκε παρά 1.000 χρόνια αργότερα! Η αλήθεια είναι -κατά τον Τάκιτο- ότι βρισκόταν περίπου 56 χιλιόμετρα μακριά -στο Άντιουμ, στα παραθαλάσσια θερινά του ανάκτορα. Όταν έμαθε για την πυρκαγιά, έσπευσε να επιστρέψει στην πόλη, όπου ανέλαβε προσωπικά το συντονισμό για την πυρόσβεση! Ο λόγος που ο εμπρησμός καταλογίστηκε στον Νέρωνα ήταν ότι είχε μακρόπνοα σχέδια για την οικιστική ανάπτυξη της πόλης - και τα έβαλε όντως σε λειτουργία μετά τη φωτιά. Το γεγονός πάντως είναι ότι, όντως, την πλήρωσαν οι χριστιανοί!
9. Από ποιο ζώο πήραν την ονομασία τους τα Κανάρια νησιά;
Κι όμως, δεν είναι από τα καναρίνια, είναι από τα... σκυλιά! Το αρχιπέλαγος πήρε το όνομά του από τους Ρωμαίους που βρήκαν πολλά σκυλιά -άγρια και εξημερωμένα- στο κεντρικό νησί. Η λατινική ονομασία είναι «Insula Canaria». Τα καναρίνια πήραν το όνομά τους από τα νησιά - όχι το αντίστροφο!
10. Πόσες αισθήσεις έχει ο άνθρωπος;
Τουλάχιστον εννέα! Οι 5 αισθήσεις που απαγγείλατε μόλις διαβάσατε την ερώτηση (όραση, ακοή, όσφρηση, αφή, γεύση) καταγράφηκαν από τον Αριστοτέλη. Ε, έχει κι άλλες, τουλάχιστον τέσσερις είναι αποδεκτές, αν και οι νευρολόγοι κατά καιρούς επιχειρηματολογούν για περισσότερες. Ιδού με τους λατινικούς τους όρους:
1. Thermoception: η αίσθηση της θερμότητας (ή της απουσίας θερμότητας) στο δέρμα.
2. Equilibrioception: η αίσθηση της ισορροπίας.
3. Nociception: η αίσθηση του πόνου.
4. Proprioception: η συνείδηση του σώματος, το να γνωρίζεις πού βρίσκονται τα διάφορα μέλη του σώματός σου.
Και, βέβαια, λένε οι ειδικοί, τι είναι η αίσθηση της πείνας ή της δίψας ή η αίσθηση του βάθους; Άσε που άλλα πλάσματα έχουν αισθήσεις που εμείς δεν έχουμε. Οι καρχαρίες, για παράδειγμα, έχουν electroception (νιώθουν τα ηλεκτρικά πεδία), έντομα και πουλιά έχουν ιmagnetoception (αντιλαμβάνονται μαγνητικά πεδία), ενώ οι κουκουβάγιες, μεταξύ άλλων, έχουν υπέρυθρη όραση!

σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις