Σήμερα...

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Απεικόνιση του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου σε μωσαϊκό της Αγίας Σοφίας
Πατριάρχης και Πατέρας της Εκκλησίας
Γέννηση	Πιθανώς το 349 Αντιόχεια της Συρίας
Κοίμηση	14 Σεπτεμβρίου 407 Κόμανα του Πόντου
Εορτασμός	27 Ιανουαρίου*: ανακομιδή λειψάνων 13 Νοεμβρίου : μνήμη Ιωάννη Χρυσοστόμου 30 Ιανουαρίου : Των Τριών Ιεραρχών
Σημαντικές Ημερομηνίες	διάκονος 381 πρεσβύτερος 386 επίσκοπος 398 εξορία 404

Χριστιανισμός σειρά λημμάτων

[εμφάνιση]Θεμελιώδη

[εμφάνιση]Αγία Γραφή

[εμφάνιση]Χριστιανική θεολογία

[εμφάνιση]Ιστορία και παραδόσεις

[εμφάνιση]Σημαντικές μορφές Πρότυπο: π • σ • ε

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γνωστός και ως Ιωάννης της Αντιόχειας, είναι Άγιος, Πατέρας και ιεράρχης της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας μεταξύ 344 και 354. Έδρασε στην ίδια πόλη, αλλά και την Κωνσταντινούπολη και τελικά πέθανε εκδιωγμένος από την αυτοκρατορική αυλή το 407, λόγω του αυστηρού ελέγχου που της ασκούσε. Ο ίδιος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες, ένεκα του αξεπέραστου χαρίσματός του στην ομιλία. Διετέλεσε επίσης επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, όπου διακρίθηκε για το σπουδαίο ποιμαντικό και φιλανθρωπικό έργο που διενήργησε. Τελικά αναδείχτηκε ως ένας από τους πλέον λαοφιλείς ιεράρχες, εξ ου και σήμερα θεωρείται άγιος από την Λουθηρανική και την Αγγλικανική εκκλησία, ενώ κατατάσσεται στους μεγάλους πατέρες της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας, αφήνοντας πίσω σπουδαίο, ανεκτίμητο και διαχρονικό συγγραφικό έργο, που αγκαλιάζει όλο το φάσμα των ποιμαντικών και θεολογικών ζητημάτων της εκκλησίας.

Πίνακας περιεχομένων 1 Ο βίος Του 1.1 Η μόρφωση του Χρυσοστόμου 1.2 Το έργο του στην Αντιόχεια 1.3 Εκλογή στον επισκοπικό θρόνο 1.4 Το έργο του στην Κωνσταντινούπολη 1.5 Οι διωγμοί του Χρυσοστόμου 1.6 Η εξορία και το τέλος της ζωής του 2 Η μορφή του 3 Το συγγραφικό του έργο 3.1 Εισαγωγή 3.2 Κατηγοριοποίηση 3.3 Φιλολογική και ιστορικογραμματική έρευνα 3.4 Οι ομιλίες του 4 Η ρητορική του δεινότητα 4.1 Η ρητορική στην Αντιόχεια 4.2 Χαρακτηριστικά και καινοτομίες της ρητορικής του 4.3 Ρυθμός και ποιητικότητα 5 Η διδασκαλία του 5.1 Εισαγωγή 5.2 Χρυσόστομος και Ελληνική Φιλοσοφία 5.2.1 Ηθικολογία στωικών; 5.3 Δογματική διδασκαλία 5.3.1 Σύγχρονες δογματικές επιρροές 5.4 Το Κεκρυμμένο βάθος των γραφών 5.5 Ηθική κατά Χρυσόστομο 5.6 Κατά Ιουδαίων 5.6.1 Οι λόγοι 5.6.2 Συμπεράσματα 5.7 Περί εξουσίας, αρχόντων και πλούτου 5.7.1 Εξουσία 5.7.2 Άρχοντες 5.7.3 Πλούτος και εργασία 5.8 Χρυσοστομική παιδαγωγία 5.8.1 Γενικά 5.8.2 Οι απόψεις του 6 Η επιρροή του Χρυσοστόμου στην Ορθόδοξη Εκκλησία 6.1 Γενικά 6.2 Βυζαντινή εποχή 6.3 Σύγχρονες επιρροές 7 Η Θεία Λειτουργία του Χρυσοστόμου 8 Υμνογραφία 9 Αγιογραφία 10 Εορτή 11 Οστά 12 Υποσημειώσεις 13 Πηγές 14 Βιβλιογραφία 15 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο βίος Του

Η μόρφωση του Χρυσοστόμου

Γεννήθηκε στην Αντιόχεια μεταξύ 344 και 354, με πιθανότερη ημερομηνία κοντά στο 349. Γονείς του ήταν ο στρατηγός Σεκούνδος και μητέρα του η Ανθούσα. Η μητέρα του μάλιστα χήρεψε μόλις στα 20 της χρόνια, όταν ο Ιωάννης ήταν μόλις λίγων μηνών, ήταν δε γυναίκα που ξεχώριζε για το ζήλο που επεδείκνυε για την ανατροφή του Ιωάννη, ώστε πολλοί αξιοσέβαστοι άνδρες της εποχής, όπως ο Λιβάνιος^[1], εξήραν το ήθος της.

Τα πρώτα γράμματα τα διδάχθηκε από την ίδια. Εν συνεχεία σπούδασε στη σχολή του Λιβάνιου, δάσκαλου και πολυγραφότατου συγγραφέα, στην Αντιόχεια ρητορική και του Ανδραγαθίου φιλοσοφία. Από την εποχή αυτή μάλιστα διαφάνηκε το ταλέντο της ρητορικής του ικανότητος σε σημείο ο δάσκαλός του Λιβάνιος, να θελήσει να τον κάνει συνεχιστή του έργου του στη σχολή. Η χριστιανική του ανατροφή όμως εμπόδιζε τα σχέδιά του. Επίσης ακολούθησε θεολογικές σπουδές δίπλα στον Καρτέριο και το Διόδωρο Ταρσού, στο λεγόμενο Ασκητήριο, τη μεγάλη θεολογική σχολή της Αντιόχειας, ενώ σπούδασε και ως συνήγορος, εξασκώντας το επάγγελμα για λίγους μήνες. Εν τέλει εγκατέλειψε την δικηγορία και βαπτίστηκε Χριστιανός και σύντομα, όταν έφυγε από τη ζωή η μητέρα του (372 μ.Χ.), αποφάσισε να αποσυρθεί από την κοσμική ζωή ακολουθώντας το μοναχισμό.

Το έργο του στην Αντιόχεια

H Αντιόχεια. Χάρτης του 1135 μ.Χ.

Ο Χρυσόστομος το 371 χειροθετήθηκε αναγνώστης, ξεκινώντας διδακτικό και κατηχητικό έργο, το οποίο μας δείχνει τη γνώση που ήδη είχε πάνω στις γραφές. Εν συνεχεία θα διάγει έξι χρόνια μοναστικής ζωής στην Αντιόχεια και συγκεκριμένα στην περιοχή του Σιλπίου (4 δίπλα σε γέροντα ασκητή και 2 μόνος του, σε σπήλαιο), όπου θα μυηθεί στο μοναχικό ιδεώδες και τη νηπτική ζωή, πριν επιστρέψει και πάλι στην πόλη της Αντιόχειας. Η ζωή του αυτή την εποχή χαρακτηρίζεται, σύμφωνα με τον Παλλάδιο, από σκληρή άσκηση. Τρεφόταν και κοιμόταν ελάχιστα, σκληραγωγείτο, ζώντας βίο φιλοπονίας^[2], προσευχόμενος και μελετώντας κάτω από αντίξοες συνθήκες, με αποτέλεσμα να κλονιστεί σοβαρά η υγεία του^[3]. Κατά την επιστροφή του, το 381, χειροτονείται διάκονος από τον αρχιεπίσκοπο Αντιοχείας Μελέτιο και το 386 πρεσβύτερος από το διάδοχό του, Φλαβιανό, μέχρι και το 397, όταν και του προτάθηκε η θέση του επισκόπου. Η φήμη για το ζήλο και την ευγλωττία του, τον έκανε γρήγορα γνωστό στην Αυτοκρατορία, φθάνοντας μέχρι και την Αυλή του αυτοκράτορα, γεγονός που τον οδήγησε τελικά και στη θέση του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

Ως πρεσβύτερος ήδη αρχίζει να αναπτύσσει έντονη συγγραφική και ποιμαντική δράση, με σκοπό να καταπολεμήσει τους αιρετικούς της εποχής (Αρειανούς, ευνομοιανούς), τους Ιουδαίους οι οποίοι προσεταιρίζονταν τους Χριστιανούς, τους πλούσιους και τους φορείς που ήταν υπεύθυνοι για την ηθική παρακμή της πόλεως. Ιδρύει επίσης ευαγή ιδρύματα, όπως πτωχοκομεία και γηροκομεία και καθιερώνει συσσίτιο. Η φήμη για την ρητορική και ποιμαντική του ικανότητα εκτοξεύεται το 387^[4], όταν μετά από στάση των Αντιόχεων κατά του βασιλέως, επιτυγχάνει να οδηγήσει τον Αρκάδιο σε ήπια αντίδραση κατά των στασιαστών και του λαού της περιοχής. Η αγάπη και ο σεβασμός μάλιστα προς το πρόσωπο του Χρυσοστόμου ήταν τόση, ώστε όταν προτάθηκε για την επισκοπή στην Κωνσταντινούπολη, προετοιμάστηκε κατάλληλο σχέδιο ώστε να μην προκληθούν αντιδράσεις από το λαό της Αντιόχειας^[5].