http://proionta-tis-fisis.blogspot.com/2012/12/salix-spp.html
Ιτιά (Salix spp.)
Γνωρίζετε ότι το πρώτο φάρμακο με σαλικυλικό οξύ, τον πρόδρομο της ασπιρίνης παρασκευάστηκε από φλοιό ιτιάς;
Το βοτανικό όνομα της ιτιάς Salix προέρχεται από τις κέλτικες λέξεις "sal" - σημαίνει κοντά, και "lis" - σημαίνει νερό, επειδή η ιτιά ευδοκιμεί ευρέως σε υγρό έδαφος, κοντά στις όχθες ποταμών και ρυακιών.
Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, είχε παρασκευάσει ένα χυμό από την φλούδα της ιτιάς, σαν φάρμακο για τον πυρετό, τον σωματικό πόνο και την κούραση. Το δραστικό συστατικό αυτού του χυμού, το οποίο στην ουσία είναι παυσίπονο, είναι το γνωστό σήμερα σαλικυλικό οξύ (salicylic acid), ο πρόδρομος της ασπιρίνης. Από το όνομά του καταλαβαίνουμε ότι προέρχεται από την βοτανική ονομασία της ιτιάς (salix). Η ιστορία της ιτιάς είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λαϊκές παραδόσεις και μύθους και είναι στενά συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία. Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν σύμβολο γονιμότητας. Η ιτιά ήταν επίσης αφιερωμένη στους ποιητές γιατί ο ήχος του ανέμου καθώς περνούσε μέσα από τα κλαδιά της, λέγεται ότι είχε ισχυρή επίδραση στο μυαλό με αποτέλεσμα την έμπνευση. Για τον Ορφέα, τον πιο δοξασμένο από τους Έλληνες ποιητές, λέγεται ότι πήρε τα δώρα της ευγλωττίας και της επικοινωνίας από την ιτιά κουβαλώντας μαζί του τα κλαδιά της κατά την διάρκεια του ταξιδιού του στον κάτω κόσμο.
Η Ιτιά ανήκει στην οικογένεια Salicaceae και υπάρχουν 400 περίπου είδη του γένους αυτού. Ανάμεσα στα είδη, που χρησιμοποιούνται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, μπορούμε να αναφέρουμε τις Salix alba (Ιτιά η λευκή, Ασημοϊτιά), S. fragilis (Ιτιά η εύθραυστη, σπαζοϊτιά), S. nigra (Ιτιά η μελανή), S. purpurea (Ιτιά η πορφυρή, κοκκινοιτιά).
Είναι δέντρο με κλάδους ανορθωμένους, φύλλα στενά , μακρουλά, με πολύ λεπτή οδόντωση, πολλές φορές ασύμμετρα στην άκρη. Ανθίζει Απρίλιο και Μάιο.
Τα ενεργά συστατικά που περιέχει η Ιτιά είναι σαλικίνες, ταννίνες, φλαβονοειδή, γλυκοσίδες.
Δρα ως τονωτικό ,αντιπυρετικό, αντιρρευματικό. Τα χρησιμοποιούμενα μέρη είναι ο φλοιός και τα φύλλα.
Η Ιατρική της Αρχαίας Ελλάδας χρησιμοποιούσε τον φλοιό της Ιτιάς για τις αντιπυρετικές του ιδιότητες. Στην παραδοσιακή βοτανοθεραπευτική η Ιτιά χρησιμοποιούταν ευρέως για πυρετούς. Ήταν ένα από τα πρώτα βότανα που διερευνήθηκαν επιστημονικά.
Τον 19ο αιώνα, ο Γάλλος χημικός Leroux εξήγαγε ένα ενεργό συστατικό που το ονόμασε σαλικίνη. Το 1852, η ουσία αυτή παραγότανε συνθετικά και το 1899 μπήκε στην παραγωγή το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, με την ονομασία ασπιρίνη. Αυτή ήταν και το πρώτο φάρμακο της σύγχρονης γενιάς από φάρμακα με φυτική προέλευση.
Η Ιτιά είναι δροσερή, ξηρή και ελαφρώς πικρή.
Σήμερα στη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιείται κύρια ο φλοιός. Στο παρελθόν, τα φύλλα ήταν δημοφιλές σπιτικό γιατρικό. Έπαιρναν το τσάι από τα φύλλα της Ιτιάς για πυρετούς και κολικούς και συνιστούσαν το έγχυμα για την πιτυρίδα.
Η Ασημοϊτιά, ένα από τα είδη που υπάρχουν στον τόπο μας. Είναι ένα ψηλό, όμορφο φυλλοβόλο δέντρο. Ο φλοιός της είναι φημισμένος μια και είναι πηγή ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ασπιρίνη) και σαν ασπιρίνη, έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Όμως δεν παρουσιάζει τις παρενέργειες που έχει η ασπιρίνη στο στομάχι. Και αυτό γιατί ο φλοιός της Ιτιάς δεν περιέχει την ίδια ακριβώς χημική ουσία που περιέχεται στην ασπιρίνη. Περιέχει σαλικίνη, η οποία μετατρέπεται από τον πεπτικό μεταβολισμό σε σαλικυλικό οξύ, το οποίο είναι η ουσία που ευθύνεται για την αντιφλεγμονώδη δράση του φλοιού της Ιτιάς. Τα επίπεδα της σαλικίνης σε κάθε είδος ιτιάς διαφέρουν. Γενικά πρέπει να πούμε ότι τα ποσοστά σαλικίνης της Ιτιάς είναι χαμηλά και δεν μπορούν να θεωρηθούν υποκατάστατα της ασπιρίνης. Μπορούν όμως να ανακουφίσουν σημαντικά, από πόνους των μυών και των αρθρώσεων με ήπιο τρόπο, ενώ είναι ωφέλιμα σε περιπτώσεις εμπύρετων νοσημάτων όπως το κρυολόγημα και η γρίπη.
Οι ενδείξεις κατά συνέπεια του φλοιού της Ιτιάς είναι σε αρθρίτιδα, διάρροια, κρυολόγημα ή γρίπη, ουρική αρθρίτιδα, πόνοι κατά την εμμηνορρυσία, ρευματικοί και γενικά μυϊκοί πόνοι, πόνοι στη μέση. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι ο φλοιός της Ιτιάς δεν αποτελεί υποκατάστατο της ασπιρίνης. Αν παίρνουμε ασπιρίνη για τις αντιθρομβωτικές της ιδιότητες, είναι σημαντικό να εξακολουθήσετε να την παίρνετε γιατί η Ιτιά δεν διαθέτει αυτή την ιδιότητα.
*Άρθρο του Σάκη Κουβάτσου στα Χανιώτικα Νέα
Πηγές: εδώ και εδώ
Το βοτανικό όνομα της ιτιάς Salix προέρχεται από τις κέλτικες λέξεις "sal" - σημαίνει κοντά, και "lis" - σημαίνει νερό, επειδή η ιτιά ευδοκιμεί ευρέως σε υγρό έδαφος, κοντά στις όχθες ποταμών και ρυακιών.
Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, είχε παρασκευάσει ένα χυμό από την φλούδα της ιτιάς, σαν φάρμακο για τον πυρετό, τον σωματικό πόνο και την κούραση. Το δραστικό συστατικό αυτού του χυμού, το οποίο στην ουσία είναι παυσίπονο, είναι το γνωστό σήμερα σαλικυλικό οξύ (salicylic acid), ο πρόδρομος της ασπιρίνης. Από το όνομά του καταλαβαίνουμε ότι προέρχεται από την βοτανική ονομασία της ιτιάς (salix). Η ιστορία της ιτιάς είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λαϊκές παραδόσεις και μύθους και είναι στενά συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία. Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν σύμβολο γονιμότητας. Η ιτιά ήταν επίσης αφιερωμένη στους ποιητές γιατί ο ήχος του ανέμου καθώς περνούσε μέσα από τα κλαδιά της, λέγεται ότι είχε ισχυρή επίδραση στο μυαλό με αποτέλεσμα την έμπνευση. Για τον Ορφέα, τον πιο δοξασμένο από τους Έλληνες ποιητές, λέγεται ότι πήρε τα δώρα της ευγλωττίας και της επικοινωνίας από την ιτιά κουβαλώντας μαζί του τα κλαδιά της κατά την διάρκεια του ταξιδιού του στον κάτω κόσμο.
Η Ιτιά ανήκει στην οικογένεια Salicaceae και υπάρχουν 400 περίπου είδη του γένους αυτού. Ανάμεσα στα είδη, που χρησιμοποιούνται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, μπορούμε να αναφέρουμε τις Salix alba (Ιτιά η λευκή, Ασημοϊτιά), S. fragilis (Ιτιά η εύθραυστη, σπαζοϊτιά), S. nigra (Ιτιά η μελανή), S. purpurea (Ιτιά η πορφυρή, κοκκινοιτιά).
Είναι δέντρο με κλάδους ανορθωμένους, φύλλα στενά , μακρουλά, με πολύ λεπτή οδόντωση, πολλές φορές ασύμμετρα στην άκρη. Ανθίζει Απρίλιο και Μάιο.
Τα ενεργά συστατικά που περιέχει η Ιτιά είναι σαλικίνες, ταννίνες, φλαβονοειδή, γλυκοσίδες.
Δρα ως τονωτικό ,αντιπυρετικό, αντιρρευματικό. Τα χρησιμοποιούμενα μέρη είναι ο φλοιός και τα φύλλα.
Η Ιατρική της Αρχαίας Ελλάδας χρησιμοποιούσε τον φλοιό της Ιτιάς για τις αντιπυρετικές του ιδιότητες. Στην παραδοσιακή βοτανοθεραπευτική η Ιτιά χρησιμοποιούταν ευρέως για πυρετούς. Ήταν ένα από τα πρώτα βότανα που διερευνήθηκαν επιστημονικά.
Τον 19ο αιώνα, ο Γάλλος χημικός Leroux εξήγαγε ένα ενεργό συστατικό που το ονόμασε σαλικίνη. Το 1852, η ουσία αυτή παραγότανε συνθετικά και το 1899 μπήκε στην παραγωγή το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, με την ονομασία ασπιρίνη. Αυτή ήταν και το πρώτο φάρμακο της σύγχρονης γενιάς από φάρμακα με φυτική προέλευση.
Η Ιτιά είναι δροσερή, ξηρή και ελαφρώς πικρή.
Σήμερα στη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιείται κύρια ο φλοιός. Στο παρελθόν, τα φύλλα ήταν δημοφιλές σπιτικό γιατρικό. Έπαιρναν το τσάι από τα φύλλα της Ιτιάς για πυρετούς και κολικούς και συνιστούσαν το έγχυμα για την πιτυρίδα.
Η Ασημοϊτιά, ένα από τα είδη που υπάρχουν στον τόπο μας. Είναι ένα ψηλό, όμορφο φυλλοβόλο δέντρο. Ο φλοιός της είναι φημισμένος μια και είναι πηγή ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ασπιρίνη) και σαν ασπιρίνη, έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Όμως δεν παρουσιάζει τις παρενέργειες που έχει η ασπιρίνη στο στομάχι. Και αυτό γιατί ο φλοιός της Ιτιάς δεν περιέχει την ίδια ακριβώς χημική ουσία που περιέχεται στην ασπιρίνη. Περιέχει σαλικίνη, η οποία μετατρέπεται από τον πεπτικό μεταβολισμό σε σαλικυλικό οξύ, το οποίο είναι η ουσία που ευθύνεται για την αντιφλεγμονώδη δράση του φλοιού της Ιτιάς. Τα επίπεδα της σαλικίνης σε κάθε είδος ιτιάς διαφέρουν. Γενικά πρέπει να πούμε ότι τα ποσοστά σαλικίνης της Ιτιάς είναι χαμηλά και δεν μπορούν να θεωρηθούν υποκατάστατα της ασπιρίνης. Μπορούν όμως να ανακουφίσουν σημαντικά, από πόνους των μυών και των αρθρώσεων με ήπιο τρόπο, ενώ είναι ωφέλιμα σε περιπτώσεις εμπύρετων νοσημάτων όπως το κρυολόγημα και η γρίπη.
Οι ενδείξεις κατά συνέπεια του φλοιού της Ιτιάς είναι σε αρθρίτιδα, διάρροια, κρυολόγημα ή γρίπη, ουρική αρθρίτιδα, πόνοι κατά την εμμηνορρυσία, ρευματικοί και γενικά μυϊκοί πόνοι, πόνοι στη μέση. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι ο φλοιός της Ιτιάς δεν αποτελεί υποκατάστατο της ασπιρίνης. Αν παίρνουμε ασπιρίνη για τις αντιθρομβωτικές της ιδιότητες, είναι σημαντικό να εξακολουθήσετε να την παίρνετε γιατί η Ιτιά δεν διαθέτει αυτή την ιδιότητα.
*Άρθρο του Σάκη Κουβάτσου στα Χανιώτικα Νέα
Πηγές: εδώ και εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου