Η Κρήτη έχει πλέον δικαιώματα!

http://www.cretalive.gr/history/view/h-krhth-echei-pleon-dikaiwmata/110002

Η Κρήτη έχει πλέον δικαιώματα!

3 Οκτωβρίου 1878. Η Συνθήκη της Χαλέπας ! 

Με τον όρο « Συνθήκη της Χαλέπας » εννοούμε την συμφωνία, με την οποία ο Σουλτάνος παραχώρησε μία σειρά προνομίων στους χριστιανούς υπηκόους του στην Κρήτη, σε συνέχεια του Οργανικού Νόμου του 1868, τα οποία ουσιαστικά ισοδυναμούσαν με την παροχή καθεστώτος ημιαυτονομίας στη Μεγαλόνησο. Υπογράφτηκε στις 3 Οκτωβρίου 1878 στο προάστιο των Χανίων, Χαλέπα. Τον Ιανουάριο του 1878 το πολυπληθές χριστιανικό στοιχείο της Κρήτης ξεσηκώθηκε για μία ακόμη φορά κατά του Οθωμανού δυνάστη, θέλοντας να εκμεταλλευθεί τη δυσμενή για τους Τούρκους εξέλιξη του Ρωσοτουρκικού Πολέμου και να επιτύχει την πολυπόθητη Ένωση με τη μητέρα Πατρίδα. Συγκρότησε την «Παγκρήτιο Επαναστατική Επιτροπή» στο Φρε Αποκορώνου, έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη της Αθήνας και του πρωθυπουργεύοντος Χαρίλαου Τρικούπη (27 Δεκεμβρίου 1877). Από την πλευρά του, ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίντ Β' με την προτροπή της Αγγλίας αναζήτησε πολιτική λύση στο ανεφύην πρόβλημα. Απέρριπτε, όμως, τα αιτήματα των χριστιανών, που ζητούσαν αυτονομία της Κρήτης και χριστιανό διοικητή ως ηγεμόνα. Η κίνησή του αυτή εξόργισε τους επαναστάτες, οι οποίοι μέχρι τα τέλη Μαρτίου είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους την κρητική ύπαιθρο, περιορίζοντας τους μουσουλμάνους στα φρούρια των μεγάλων πόλεων. Η ραγδαία αυτή εξέλιξη δημιούργησε προς στιγμήν ελπίδες ότι η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ήταν πολύ κοντά. Διαψεύστηκαν, όμως, όταν το Συνέδριο του Βερολίνου (13 Ιουνίου - 13 Ιουλίου 1878), που συγκάλεσαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, απέρριψε το σχετικό αίτημά τους, υποδεικνύοντας στην Τουρκία να προχωρήσει σε νέες παραχωρήσεις προς τους Χριστιανούς της Κρήτης. Πράγματι, στις 3 Οκτωβρίου 1878 υπογράφηκε η Σύμβαση ή Χάρτης της Χαλέπας, που χορηγούσε καθεστώς ημιαυτονομίας στη Μεγαλόνησο. Οι κυριότερες διατάξεις προέβλεπαν τα εξής:
    -Ο Γενικός Διοικητής της Κρήτης θα μπορούσε να είναι και χριστιανός. Η θητεία του ήταν πενταετής, με δυνατότητα ανανέωσης.
    -Ο Γενικός Διοικητής θα είχε ένα σύμβουλο από το άλλο θρήσκευμα (μουσουλμάνο αν ήταν χριστιανός και χριστιανό αν ήταν μουσουλμάνος).
    -Γενική Συνέλευση (Βουλή), στην οποία θα πλειοψηφούσαν για πρώτη φορά οι χριστιανοί, θα είχε 80 μέλη (49 χριστιανούς και 31 μουσουλμάνους).
   - Ίδρυση αστυνομικού σώματος με την επωνυμία Κρητική Χωροφυλακή, που θα στελεχωνόταν αποκλειστικά από ντόπιους.
    -Αναγνώριση της ελληνικής ως επίσημης γλώσσα των δικαστηρίων και της Γενικής Συνέλευσης. Μόνο τα επίσημα πρακτικά, οι αποφάσεις των δικαστηρίων και η επίσημη αλληλογραφία θα συντάσσονταν και στις δύο γλώσσες.
    -Χορήγηση γενικής αμνηστίας σε όσους είχαν λάβει μέρος στην εξέγερση του 1878 και άδεια οπλοφορίας στους Κρητικούς, με την οποία θα μπορούσαν να κρατήσουν τα όπλα τους.
    -Θεσμοθέτηση σημαντικών φορολογικών ελαφρύνσεων.
    -Παραχώρηση για πρώτη φορά του δικαιώματος για την ίδρυση φιλολογικών συλλόγων και την έκδοση εφημερίδων.
Τη συμφωνία υπέγραψαν από Οθωμανικής πλευράς ο Bαλής της Κρήτης (γενικός διοικητής) Κωστάκης Αδοσίδης Πασάς, ο στρατηγός Μουχτάρ Πασάς και ο Σελίμ Εφέντι, ενώ από χριστιανικής πλευράς οι εκπρόσωποι της «Παγκρητίου Επαναστατικής Επιτροπής», Γεώργιος Παπαδοπετράκης, Κωσταρός Βολουδάκης, Ιωάννης Σφακιανάκης, Χαρίλαος Ασκούτσης, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Αντώνιος Μιχελιδάκης, Ζ. Θειακάκης, Κυριάκος Χατζηδάκης, Στυλιανός Σταυρούδης, Αντώνιος Σήφακας και Α. Μενεγίδης. Η Σύμβαση επικυρώθηκε τις αμέσως επόμενες μέρες με φιρμάνι του Σουλτάνου, ο οποίος τον Νοέμβριο του 1878 διόρισε Βαλή της Κρήτης τον ελληνικής καταγωγής χριστιανό αξιωματούχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Ισκεντέρ Πασά (Αλέξανδρο Καραθεοδωρή). Ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής, γεννήθηκε το 1833 στην Κωνσταντινούπολη. Η καταγωγή του ήταν από την σημαντική οικογένεια Καραθεωδορή της Βύσσας (Μπόσνα) Ανδριανουπόλεως Ήταν γιος του Στέφανου Καραθεοδωρή, προσωπικού γιατρού του Σουλτάνου Μαχμούτ Β΄. Έμαθε τα πρώτα του γράμματα από τη λόγια μητέρα του, και μετά μαθήτευσε στους καλύτερους δασκάλους της εποχής του, και ιδίως στον Ηλία Τανταλίδη. Έμαθε Ελληνικά, αρχαία και νέα, Λατινικά, Τουρκικά, Περσικά, και Αραβικά. Στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε νομικά. Αποφοίτησε με πτυχίο διδακτορικής. Το 1874 διορίστηκε από τον Σουλτάνο Αμπντούλ Αζίζ αυτοκρατορικός πρέσβης στη Ρώμη και δύο χρόνια μετά, μόλις ανέλαβε νέος Σουλτάνος ο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ διορίστηκε υφυπουργός των Εξωτερικών. Αμέσως μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878 εκπροσώπησε τον Σουλτάνο με τον βαθμό του βεζύρη και του μουσίρη δηλ.πρώτος πληρεξούσιος, στο Συνέδριο του Βερολίνου όπου και συνυπέγραψε τη φερόμενη Συνθήκη του Βερολίνου(1878) και στη συνέχεια στη Βιέννη. Με την επιστροφή του ο Σουλτάνος του απένειμε τον τίτλο του Πασά και τον διόρισε υπουργό των Εξωτερικών. Την εποχή όμως εκείνη αντέδρασε στις απ' ευθείες συνομιλίες με την Ελλάδα στον καθορισμό των νέων συνόρων που τελικά επιτεύχθηκε δύο χρόνια αργότερα με νεότερη συνθήκη.Βολιδοσκοπώντας τις τότε τάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μαζί με τον Μέγα Βεζίρη Χαϊρεντίν Πασά εισηγήθηκε στο Σουλτάνο την άμεση εφαρμογή των φιλελεύθερων "μεταρρυθμίσεων" της λεγόμενης Σύμβασης της Χαλέπας (1878), και την ανασυγκρότηση του Τακτικού Σουλτανικού Στρατού. Για μεν το δεύτερο οι προτάσεις του έγιναν αποδεκτές όχι όμως για το πρώτο, που αντίθετα αναστάλθηκε το Σύνταγμα, με συνέπεια διαβλέποντας τους κινδύνους που επέρχονταν να παραιτηθεί της θέσεως του υπουργού. Έτσι ο Σουλτάνος για την ανασυγκρότηση του τακτικού του στρατού ζήτησε τη βοήθεια του Αυτοκράτορα της Γερμανίας, για την οποία υπεγράφη σχετική διμερής σύμβαση το 1883. Ο δε Α. Καραθοδωρής από το 1885 διορίστηκε Ηγεμόνας της Σάμου μέχρι το 1895 όταν ο Σουλτάνος εσπευσμένα κάτω από την πίεση των Μεγάλων Δυνάμεων τον διόρισε Γενικό Διοικητή της Κρήτης.
Η Σύμβαση της Χαλέπας εφαρμόστηκε μέχρι την επόμενη εξέγερση των Κρητικών το 1889. Τα 11 χρόνια της εφαρμογής της αθετήθηκε πολλάκις από την Οθωμανική διοίκηση, όπως και ο Οργανικός Νόμος του 1868, και υπονομεύτηκε από την οξεία πολιτική και κομματική διαμάχη μεταξύ «Καραβανάδων» δηλαδή των συντηρητικών και «Ξυπόλυτων» δηλαδή των Προοδευτικών. Μετά την εφαρμογή της Σύμβασης της Χαλέπας και την ψήφιση 16, συνολικά νόμων, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο δημοτικός, ακολούθησε περίοδος έντονων κομματικών αντιπαραθέσεων, καθώς τότε ιδρύθηκαν τα πρώτα κόμματα.Υπήρξαν αμέτρητες διαμάχες μεταξύ τους οι οποίες  κορυφώθηκαν και κατέληξαν στην ανεπιτυχή και χωρίς σχεδιασμό επανάσταση του 1889, που έδωσε την αφορμή στην Τουρκία να ανακαλέσει τη Σύμβαση της Χαλέπας και να εφαρμόσει μια σκληρή πολιτική διώξεων σε βάρος του χριστιανικού πληθυσμού.
ΠΗΓΕΣ -Ιστορία της Κρήτης, Θεοχ. Δετοράκης, Ηράκλειο 1990 -wikipedia -www.sansimera.gr -Εφημερίδα Πατρίς -Εφημερίδα Καθημερινή