Το παρεξηγημένο χαρούπι

https://www.vita.gr/2016/09/20/body-mind/xaroypi-mia-trofh-pollwn-karatiwn/

Χαρούπι, μια τροφή πολλών καρατίων!

Το παρεξηγημένο χαρούπι ή «σοκολάτα της Κατοχής», πέρα από τη γλυκιά του γεύση, είναι εξαιρετικά πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Ας το ανακαλύψουμε!

Η χαρουπιά, γνωστή και ως «ξυλοκερατιά» (από την αρχαιοελληνική λέξη «κεράτιον»), είναι ένα αειθαλές μακρόβιο δέντρο που φυτρώνει σε παράκτιες περιοχές της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Ο καρπός της είναι το χαρούπι, το οποίο μοιάζει με σκληρό φασόλι. Έχει σκούρο καφέ χρώμα (όταν είναι ώριμο) και περιέχει σκληρούς σπόρους στο εσωτερικό του. Για πολλά χρόνια, το χαρούπι χρησιμοποιήθηκε ως ζωοτροφή, αλλά σε περιόδους πολέμων ήταν αυτό που έθρεψε -χάρη στην υψηλή διατροφική του αξία- ολόκληρους πληθυσμούς, οι οποίοι δεν είχαν πρόσβαση σε άλλα τρόφιμα. Έτσι, και στη χώρα μας την περίοδο της Κατοχής δόθηκε στο χαρούπι ο χαρακτηρισμός «σοκολάτα της Κατοχής», χάρη στη γλυκιά γεύση του. Σήμερα, επιτέλους ο ταπεινός καρπός κάνει την επανεμφάνισή του και κερδίζει τις εντυπώσεις. Η διατροφική του ταυτότητα Το χαρούπι αποτελεί πλούσια πηγή ασβεστίου (περιέχει διπλάσια ποσότητα από το γάλα), ενώ δεν περιέχει οξαλικό οξύ (όπως π.χ. η σοκολάτα), που παρεμποδίζει την αφομοίωση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Επιπλέον, περιέχει υδατάνθρακες, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, βιταμίνες Α, Β1 και Β2, φυτικές πρωτεΐνες, καθώς και πολυφαινόλες και τανίνες, που έχουν αντιοξειδωτική δράση, πηκτίνη και λιγνίνη, ενώ δεν περιέχει γλουτένη, επομένως είναι ιδανικό για άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη. Οι θερμίδες του είναι 60% λιγότερες από αυτές της σοκολάτας. Πού το βρίσκουμε Σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων ως χαρουπάλευρο ή χαρουπόμελο, ενώ κυκλοφορεί και υποκατάστατο καφέ από χαρούπι. Ωμά χαρούπια βρίσκουμε στην αγορά ή μαζεύουμε το καλοκαίρι, αν βρεθούμε στην Κρήτη ή στη Νότια Ελλάδα. Πώς μας ωφελεί;

• Βοηθά στην πέψη: Χάρη στην πηκτίνη και τη λιγνίνη που περιέχει, η κατανάλωσή του βοηθά στην πέψη και στην καλή λειτουργία του εντέρου. 
• Προστατεύει την καρδιά: Έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωσή του συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερίνης, καθώς και εκείνων της «κακής» (LDL) χοληστερίνης. 
• Δρα κατά του βήχα. 
• Θεωρείται ότι το χαρούπι (με τη μορφή  χαρουπόμελου) ανακουφίζει από τον βήχα και τα συμπτώματα του κρυολογήματος. 
• Καταπολεμά τη διάρροια: Το χαρούπι χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση της διάρροιας, τόσο σε ενηλίκους όσο και σε παιδιά. 
• Δρα κατά της οστεοπόρωσης: Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε ασβέστιο, το χαρουπόμελο, θεωρείται ότι συμβάλλει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. 

Από το χαρούπι στο καράτι Οι σπόροι του χαρουπιού, λόγω του εντυπωσιακά σταθερού βάρους τους, χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα ως μονάδα μέτρησης του βάρους για τον χρυσό και τις πολύτιμες πέτρες. Από το αρχαίο, λοιπόν, «κεράτιον», προήλθε το «καράτι».Το χαρούπι σε 2 ρόλουςΧαρουπάλευρο Αποτελεί ένα υγιεινό αλεύρι, το οποίο μπορεί να αντικαταστήσει σε συνταγές τη σοκολάτα ή το κακάο στην ίδια ακριβώς ποσότητα. Το χρησιμοποιούμε για να φτιάξουμε μπισκότα, κέικ, μερέντα από χαρούπι και άλλα γλυκά, αλλά και ψωμί, κριτσίνια και παξιμάδια. Πώς φτιάχνεται: Ανοίγουμε τα χαρούπια με τη βοήθεια μιας πένσας και αφαιρούμε τους σπόρους. Απλώνουμε τους άδειους πλέον λοβούς σε ταψί και τους βάζουμε στον φούρνο στη χαμηλότερη θερμοκρασία ολόκληρη τη νύχτα για να αποξηρανθούν. Την επόμενη μέρα, τους χτυπάμε στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν σκόνη. Αποθηκεύουμε το αλεύρι σε αεροστεγή συσκευασία μέχρι έναν χρόνο. Χαρουπόμελο Πρόκειται για το σιρόπι που προκύπτει από το βράσιμο των χαρουπιών, μοιάζει με μέλι και η γεύση του θυμίζει σοκολάτα και καραμέλα μαζί! Είναι εξαιρετικά θρεπτικό, δεν περιέχει καφεΐνη και είναι ιδανικό για αλλεργικούς στη σοκολάτα. Μπορούμε να το απολαύσουμε όπως το μέλι (π.χ. πάνω στη φρυγανιά μας), να το χρησιμοποιήσουμε ως φυσικό γλυκαντικό σε κέικ, μπισκότα, τηγανίτες, λουκουμάδες, παγωτό, παξιμάδια και ψωμί ή να το προσθέσουμε σε ντρέσινγκ για σαλάτες, μαρινάδες και σάλτσες για κρέας. Πώς φτιάχνεται (για βάζο 250 ml): Υλικά1 κιλό χαρούπια2,5 λίτρα νερόΕκτέλεση 1. Πλένουμε τα χαρούπια και τα κόβουμε με τη βοήθεια ενός κόφτη σε κομματάκια (περίπου 2 εκ.). 2. Τα βάζουμε σε κατσαρόλα και προσθέτουμε το νερό (πρέπει να τα καλύπτει κατά 2 δάχτυλα) και τα αφήνουμε να βράσουν για 5΄. 3. Κατεβάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και αφήνουμε τα χαρούπια για τουλάχιστον 24 ώρες (ιδανικά 48) να βγάλουν το μέλι τους. 4. Σουρώνουμε και βράζουμε το μείγμα σε μέτρια θερμοκρασία, μέχρι να αποκτήσει την επιθυμητή υφή (ούτε πολύ πυκνό, ούτε αραιό, λίγο πιο ρευστό από το μέλι). 5. Αποθηκεύουμε το χαρουπόμελο σε γυάλινο βάζο. Διατηρείται για περίπου 12 μήνες. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΧΑΡΗ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΠΟΥΛΟ, MMedSci.SRD, κλινικό διαιτολόγο–βιολόγο, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν.).
----------------------------------
https://thehealthlab.gr/mageiriki/trofima/%CE%B5%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B3
 
Το χαρούπι αποτελεί τον καρπό ενός μακρόβιου δένδρου, της χαρουπιάς (Ceratonia siliqua), η οποία παράγεται κυρίως στη Μεσόγειο. Την χαρουπιά την βρίσκουμε και ως ξυλοκερατιά και το χαρούπι ως ξυλοκέρατο. Το χαρούπι είναι όμοιο με τον καρπό της φασολιάς και χρησιμοποιούνταν ως φυσικό γλυκαντικό από την αρχαιότητα.
Τα χαρούπια (ή αλλιώς ξυλοκέρατα) όταν είναι άγουρα είναι μακριά, στριφτά και σκληρά πράσινου χρώματος, ενώ όταν είναι ώριμα το χρώμα τους γίνεται καστανό. Ένας ώριμος καρπός χαρουπιού περιέχει μέχρι και είκοσι καστανόχρωμα και πολύ σκληρά φακοειδή σπέρματα. Το χαρούπι μπορεί να καταναλωθεί και ωμό, αλλά και ως σκόνη, γνωστό ως χαρουπάλευρο. Επειδή έχει γλυκιά γεύση και είναι όμοια με αυτή της σοκολάτας και του κακάο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορες συνταγές ως υποκατάστατό τους, καθώς έχει λιγότερες θερμίδες.

Θρεπτική αξία χαρουπιού

Όσον αφορά τη διατροφική αξία του χαρουπιού αποτελεί ένα τρόφιμο πλούσιο σε υδατάνθρακες (γλυκόζη και σακχαρόζη), οπότε μπορεί να μας δώσει άμεσα ενέργεια, αλλά και σε φυτικές ίνες. Επίσης είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες (τα 100gr περιέχουν 5-8gr πρωτεΐνης) και χαμηλό σε λίπος (0,2-0,6%).  Τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει το καθιστούν μια «υπερτροφή». Είναι πολύ εύπεπτο και είναι κατάλληλο για άτομα που έχουν κοιλιοκάκη, καθώς δεν περιέχει γλουτένη. Επιπλέον, περιέχει βιταμίνη Α, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιχνοστοιχεία όπως είναι το κάλιο, ο φώσφορος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο κι ο χαλκός.

Οφέλη για την υγεία

Χαρούπι και δυσκοιλιότητα-διάρροια

Η αυξημένη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες που περιέχει το χαρούπι συμβάλλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και στην ομαλή λειτουργία του εντέρου. Το μεγαλύτερο ποσοστό των φυτικών ινών που περιέχονται στο αλεύρι από χαρούπι ανήκει στην κατηγορία των αδιάλυτων φυτικών ινών. Επίσης, μπορεί να δράσει σαν αντιδιαρροϊκό φάρμακο και να μειώσει κατά πολύ τα συμπτώματα της οξείας διάρροιας, ακόμη και σε βρέφη.

Χαρούπι και λιπιδαιμικό προφίλ-καρδιαγγειακά-καρκίνος

Σύμφωνα με μελέτες, έχει φανεί ότι η καθημερινή κατανάλωση προϊόντων διατροφής εμπλουτισμένων με ίνες χαρουπιού δρουν αποτελεσματικά  στο λιπιδαιμικό προφίλ και στην πρόληψη και θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας. Έτσι, η κατανάλωση χαρουπιού συνεισφέρει στη μείωση της «κακής» (LDL) χοληστερόλης στη μείωση των τριγλυκεριδίων σε γυναίκες, καθώς και στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς. Εξίσου σημαντικού είναι ότι ο καρπός της χαρουπιάς είναι πλούσιος σε πολυφαινόλες, αντιοξειδωτικά συστατικά που συμβάλουν στην πρόληψη του καρκίνου και της υπερλιπιδαιμίας.

Χαρούπι και σακχαρώδης διαβήτης

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το αλεύρι χαρουπιού αποτελεί προϊόν με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (κάτω από 55) και χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο (κάτω από 31), πράγμα που το καθιστά κατάλληλο για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη που έχουν ως στόχο την καλύτερη διαχείριση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αυτό οφείλεται στα συστατικά που περιέχει το χαρούπι, καθώς περιέχει φυσικά σάκχαρα τα οποία δίνουν τη γλυκιά γεύση, αλλά έχουν και πιο ήπια επίδραση στα επίπεδα σακχάρου σε σχέση με την πρόσθετη ζάχαρη, αλλά και λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν.

Κάποια είδη χαρουπιού

Χαρουπάλευρο

Από τους λοβούς του χαρουπιού, αφού καθαριστούν, ψηθούν, ξηρανθούν και αλεσθούν, φτιάχνεται το αλεύρι από χαρούπι ή αλλιώς χαρουπάλευρο. Στο χαρουπάλευρο ωστόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα κεράτια ή οι σπόροι. Οι λοβοί του χαρουπιού έχουν γλυκιά γεύση και καφετί χρώμα, γι’αυτόν τον λόγο θεωρούνται υποκατάστατο του κακάο και δίνουν την αίσθηση της σοκολάτας στα παρασκευάσματα όπου χρησιμοποιούνται. Ως υποκατάστατο σοκολάτας, σε αντίθεση με το κακάο, το χαρούπι δεν περιέχει καφεΐνη ή θεοβρωμίνη.

Χαρουπόμελο

Από τους λοβούς του χαρουπιού επίσης μπορεί να φτιαχτεί το χαρουπόμελο, ένα προϊόν που μοιάζει περίπου με το πετιμέζι. Το χαρουπόμελο έχει παρόμοια γεύση με της σοκολάτας αλλά είναι διαφορετικό διατροφικά, καθώς:

• δεν έχει οξαλικά οξέα,
• περιέχει 52 φορές λιγότερο λίπος,
• δεν περιέχει αλλεργιογόνα,
• η γλυκιά του γεύση οφείλεται σε φυσικά σάκχαρα και
• δεν περιέχει καφεΐνη.

Το χαρουπόμελο δεν το χρησιμοποιούμε στη διατροφή μας, παρόλο που αποτελεί ελληνικό προϊόν και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γλυκαντική ουσία ή στη θέση της σως βαλσάμικου ξυδιού που είναι περισσότερο ξενόφερτο προϊόν. Επίσης. από το χαρουπόμελο μπορεί να φτιαχτεί φυσικό γλυκαντικό σιρόπι, τσάι, δροσιστικό γλυκό αφέψημα σερμπέτι, ακόμα και ρακή.
Συμπερασματικά, το χαρούπι θα ήταν καλό να το εντάξουμε στην διατροφή μας, εφόσον αποτελεί μια «υπερτροφή», αποτελούμενη από πολλά θρεπτικά συστατικά που έχει πολλά οφέλη για την υγείας μας.