homouniversalisgr.blogspot.com
Πορτρέτο του Φέλιξ Μέντελσον (ελαιογραφία του Edward Magnus, 1846)…
Ο Γιάκομπ Λούντβιχ Φέλιξ Μέντελσον Μπαρτόλντι (Jakob Ludwig Felix
Mendelssohn Bartholdy, Αμβούργο, 3 Φεβρουαρίου 1809 – Λειψία, 4
Νοεμβρίου 1847), γεννημένος και ευρέως γνωστός ως Φέλιξ Μέντελσον ήταν
Γερμανός συνθέτης, πιανίστας, οργανίστας και διευθυντής ορχήστρας της
πρώιμης ρομαντικής περιόδου, από τις διασημότερες φυσιογνωμίες της
εποχής.
Εγγονός του φιλοσόφου Μωυσή Μέντελσον (Moses Mendelssohn), ο Φέλιξ
γεννήθηκε σε μια εξέχουσα εβραϊκή οικογένεια. Ανατράφηκε άθρησκος μέχρι
την ηλικία των επτά ετών, όταν βαφτίστηκε ως Μεταρρυθμιστής χριστιανός.
Νωρίς, θεωρήθηκε παιδί-θαύμα, αλλά οι γονείς του ήταν επιφυλακτικοί και
δεν επεζήτησαν να αξιοποιήσουν το ταλέντο του.
Ο Μέντελσον απολάμβανε πρώιμη επιτυχία στη Γερμανία, όπου επανέφερε το
ενδιαφέρον για τη μουσική τού Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ταξιδεύοντας σε
όλη την Ευρώπη. Ήταν ιδιαίτερα αποδεκτός στη Βρετανία, ως συνθέτης,
αρχιμουσικός και σολίστ, και οι δέκα επισκέψεις του εκεί -κατά τις
οποίες πολλά από τα μεγάλα έργα του έκαναν πρεμιέρα- αποτελούν σημαντικό
μέρος της καριέρας του. Ωστόσο, οι -ουσιαστικά- συντηρητικές του
προτιμήσεις, τον διαχώρισαν από πολλούς από τους πιο «εκσυγχρονιστές»
μουσικούς της εποχής του, όπως ήσαν οι Φραντς Λιστ, Ρίχαρντ Βάγκνερ,
Σαρλ Αλκάν και Εκτόρ Μπερλιόζ. Το Ωδείο της Λειψίας (σήμερα Πανεπιστήμιο
Μουσικής και Θεάτρου της Λειψίας), το οποίο ίδρυσε, έγινε προπύργιο
αυτής της «αντι-ριζοσπαστικής» προοπτικής.
Ο Μέντελσον έγραψε συμφωνίες, κοντσέρτα, ορατόρια και μουσική δωματίου,
ιδιαίτερα για το πιάνο. Στα πιο γνωστά έργα του περιλαμβάνονται η
εισαγωγή και προγραμματική μουσική για το Όνειρο Θερινής Νυκτός, η
Ιταλική Συμφωνία, η Σκωτική Συμφωνία, η εισαγωγή Εβρίδες, το Κοντσέρτο
για βιολί και το Οκτέτο εγχόρδων. Τα Τραγούδια Χωρίς Λόγια είναι οι πιο
διάσημες συνθέσεις του για σόλο πιάνο. Μετά από μακρά περίοδο, σχετικού,
παραγκωνισμού της μουσικής του, λόγω των μεταβαλλόμενων μουσικών
προτιμήσεων και του επικρατούντος αντισημιτισμού, στα τέλη του 19ου και
στις αρχές του 20ου αιώνα, η δημιουργική πρωτοτυπία του έχει πλέον
αναγνωριστεί και επανεκτιμηθεί. Περιλαμβάνεται, πλέον, στους πιο
δημοφιλείς συνθέτες της ρομαντικής εποχής, αν και ο θεωρούμενος ως
«συντηρητισμός» του, προκάλεσε αντιδράσεις, με αποκορύφωμα τη σκληρότατη
κριτική που δέχτηκε από τον Βάγκνερ (βλ. Φήμη και παρακαταθήκη)
Ο Φέλιξ Μέντελσον γεννήθηκε το 1809 στο Αμβούργο που, τότε, ήταν
ανεξάρτητη πόλη-κράτος , στο ίδιο σπίτι όπου, έναν χρόνο αργότερα,
γεννήθηκε ο βιολονίστας Φ. Ντάβιντ (Ferdinand David). Ο Ντάβιντ ήταν ο
μουσικός στον οποίο αφιέρωσε ο συνθέτης το έργο του, Κοντσέρτο για
βιολί. Ο πατέρας του, τραπεζίτης στο επάγγελμα, Άμπρααμ Μέντελσον, ήταν
γιος του Γερμανοεβραίου φιλοσόφου Μωυσή Μέντελσον. Η μητέρα του, Λία
Σάλομον (Lea Salomon), ήταν μέλος της οικογένειας Ίτζιγκ (Itzig) και
αδελφή του Γ. Σ. Μπαρτόλντι (Jakob Salomon Bartholdy). Ο Μέντελσον ήταν
το δεύτερο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας· η μεγαλύτερη αδελφή
του, Φάνι, επέδειξε επίσης εξαιρετικό και πρόωρο μουσικό ταλέντο.
Το 1811, τα μέλη της οικογένειας εγκατέλειψαν το Αμβούργο και
εγκαταστάθηκαν στο Βερολίνο. Είχαν μεταμφιεστεί, επειδή φοβόντουσαν
εκδίκηση των Γάλλων για τον ρόλο της «Τράπεζας Μέντελσον», στο να σπάσει
το εμπάργκο (Blocus continental) που είχε επιβάλει ο Ναπολέων
Βοναπάρτης στο οικονομικό ηπειρωτικό σύστημα. Ο Άμπρααμ και η Λία
Μέντελσον προσπάθησαν να δώσουν στα παιδιά τους -Φάνι, Φέλιξ, Πάουλ και
Ρεβέκα- την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση. Η Φάνι έγινε γνωστή πιανίστα και
ερασιτέχνης συνθέτιδα, μάλιστα αρχικά, ο Άμπρααμ είχε σκεφτεί ότι, αυτή
και όχι ο Φέλιξ, είχε μεγαλύτερο μουσικό ταλέντο. Ωστόσο, εκείνη την
εποχή, δεν θεωρείτο πρέπον ούτε από τον Άμπρααμ ούτε από τον Φέλιξ, για
μια γυναίκα να έχει καριέρα στη μουσική, οπότε η Φάνι παρέμεινε ενεργή
αλλά μη-επαγγελματικός μουσικός. Ο Άμπρααμ, ωστόσο, δεν θέλησε να
επιτρέψει ούτε στον Φέλιξ να ακολουθήσει μουσική σταδιοδρομία, μέχρι να
καταστεί σαφές ότι σκόπευε σοβαρά να αφιερωθεί σ’ αυτήν.
Ο Μέντελσον μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον διανοουμένων. Στους τακτικούς
επισκέπτες που προσκαλούσαν οι γονείς του, στο σπίτι της οικογένειας στο
Βερολίνο, περιλαμβάνονταν καλλιτέχνες, μουσικοί και επιστήμονες, μεταξύ
των οποίων οι Βίλελμ και Αλεξάντερ φον Χούμπολτ, και ο μαθηματικός Π.
Γ. Ντιρικλέ (Peter Gustav Lejeune Dirichlet, τον οποίο αργότερα θα
παντρευτεί η αδερφή του Φέλιξ, Ρεβέκα). Συνηθιζόταν να λέγεται ότι, «όλη
η Ευρώπη μαζευόταν στο σαλόνι τους».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου