Το δυνατό καί τo αδύνατο ... [Αριστοτέλης]

Το δυνατό καί τo αδύνατο ... [Αριστοτέλης]

 

Κι άς μιλήσουμε πρώτα γιά τό δυνατό καί τό αδύνατο. "Αν λοιπόν από δυο αντίθετα πράγματα τό ενα είναι δυνατόν ή να ύπάρχη ή νά συμβή, τότε καί τό άλλο φαίνεται εξ ϊσου δυνατό. Έπί παραδείγματι, αν είναι δυνατόν ό άνθρωπος να άνακτήση την υγεία του, τότε είναι δυνατό καί νά άρρωστήση. Γιατί τά αντίθετα έχουν την ϊδια δυνατότητα, καθ' όσον είναι άντίθετα. Επίσης, αν άπό δυο δμοια πράγματα, το ένα είναι δυνατό, το ιδιο δυνατό είναι καί τό άλλο. Καί αν είναι δυνατό τό δυσκολώτερο, είναι δυνατό (κατά μείζονα λόγο) καί τό εύκολώτερο Καί αν κάτι είναι δυνατό νά γίνη εξαίρετο καί ώραΐο, είναι δυνατό καί άπλώς νά γίνη. Γιατί είναι δυσκολώτερο νά ύπάρχη ώραία οικία παρά νά ύπάρχη άπλώς οικία. Καί όποιο πράγμα μπορει νά εχη άρχή, μπορεί νά εχη καί τέλος. Γιατί τίποτε άπό τά άδύνατα ούτε γίνεται ούτε αρχίζει νά γίνεται, έπί παραδείγματι, ή διάμετρος (τετραγώνου) ούτε είναι ούτε μπορει νά άρχίση νά είναι σύμμετρος (με την πλευρά αύτου). Καί όποιου πράγματος είναι δυνατή ή άρχή, είναι δυνατό καί τό τέλος του. Γιατί όλα γίνονται άπό τήν άρχή. Καί αν ό,τι επακολουθεί στην ΰπαρξι ή στή γένεσι είναι δυνατό νά γίνη, τότε είναι δυνατό νά γίνη καί αύτό πού προηγείται. Έπί παραδείγματι, αν είναι δυνατό νά ύπάρξη άνδρας, είναι δυνατό νά ύπάρξη καί παιδί, (γιατί αύτό προηγείται στή γένεσι). Καί αν είναι δυνατό νά ύπάρξη παιδί, είναι δυνατό νά ύπάρξη καί άνδρας. Γιατί τό παιδί είναι μιά άρχή. Καί τά πράγματα πού άγαπάμε ή επιθυμούμε είναι δυνατά έκ φύσεως. Γιατί κανείς δεν άγαπά τά άδύνατα, ούτε τά επιθυμεί ώς έπί τό πλειστο. Καί ό,τι είναι άντικείμενο επιστήμης ή τέχνης, είναι δυνατό καί νά ύπάρχη καί νά γίνη.

Δυνατά είναι καί εκείνα, πού ή άρχή τής ύπάρξεώς τους βρίσκεται στά αποτελεσματικά μέσα εξαναγκασμού ή πειθούς πού θά χρησιμοποιήσουμε, όταν πρόκειται γιά άνθρώπους των οποίων είμαστε ανώτεροι ή κύριοι ή φίλοι. Των πραγμάτων πού είναι δυνατά τα μέρη, είναι δυνατό και τό δλο. Καί των πραγμάτων πού είναι δυνατό τό δλον, είναι δυνατά καί τά μέρη ως επί τό πλεΐστο. Άν δηλ. μπορει νά γίνη «πρόσχισμα καί κεφαλίς καί χιτών» τότε μπορούν νά γίνουν καί υποδήματα. Καί αν μπορούν νά γίνουν υποδήματα, τότε μπορει νά γίνη καί «πρόσχισμα καί κεφαλίς καί χιτών». Καί αν δλο τό γένος των δυνατών μπορει νά γίνη, τότε μπορει νά γίνη καί τό είδος, καί άντίστροφα, αν μπορή νά γίνη τό είδος, μπορει νά γίνη καί τό γένος. Έπί παραδείγματι, αν είναι δυνατό νά γίνη πλοίο, τότε μπορει νά γίνη καί τριήρης, καί άντίστροφα, αν μπορει νά γίνη τριήρης, μπορει νά γίνη κάθε είδους πλοίο. Καί αν είναι δυνατό νά γίνη τό ενα άπό δυο πράγματα πού έχουν φυσική σύνδεσι μεταξύ τους, μπορει νά γίνη καί τό άλλο. Έπί παραδείγματι, αν είναι δυνατό τό διπλάσιο, είναι δυνατό καί τό μισό, καί αν είναι δυνατό τό μισό, είναι δυνατό καί τό διπλάσιο. Καί αν ενα πράγμα μπορει νά γίνη χωρίς τέχνη καί προετοιμασία, πολύ περισσότερο μπορει νά γίνη μέ τέχνη καί επιμέλεια. Όπου καί τό ρητό τού Άγάθωνος: 

Αλήθεια, πολλά πράγματα πρέπει νά τά κάνουμε με τέχνη, ενώ άλλα μάς έρχονται άπό την άνάγκη κι άπό την τύχη.