Αρχαίοι πολιτισμοί

http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/arxaiwn-politismwn/arxaioi-politismoi-toy-peroy.html

  Αναδημοσίευση άρθρου από την Νέα Ακρόπολη

ΑΡΧΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΠΕΡΟΥ

ΤΣΑΒΙΝ ΚΑΙ ΝΑΖΚΑ

Το Περού, η «χώρα του χρυσού», για τους Ισπανούς Κονκισταδόρες, είναι ένας τόπος με χιλιόχρονη ιστορία και παράδοση. Το θαυμάσιο αυτό παρελθόν, μετά την ισπανική κατάκτηση τον 16ο αιώνα και την καταστροφή της ινκαϊκής αυτοκρατορίας, περιέπεσε στη λήθη. Εγινε ξαφνικά «νύχτα το καταμεσήμερο» όπως είπε ένας γέρος Ινδιάνος. Μόνο τις τελευταίες δεκαετίες αυτού του αιώνα άρχισε πάλι να αναζωογονείται το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για τους μακρινούς και «άγνωστους» αυτούς πολιτισμούς.

Το Περού χωρίζεται γεωγραφικά σε τρεις φυσικές ζώνες: μια τεράστια ερημική ακτή κατά μήκος της χώρας, που διακόπτεται από πράσινες εκτάσεις, μια ορεινή ζώνη - που αποτελεί την σπονδυλική της στήλη, τις Ανδεις και τη ζούγκλα, που καταλαμβάνει το 60% του Περού.

Πολλοί από μας έχουμε την τάση να ταυτίζουμε το Περού με τους Ίνκας. Οι Ίνκας αντιπροσωπεύουν εν τούτοις μόνο την τελευταία φάση μιας πολιτιστικής περιόδου που διάρκεσε τουλάχιστον τρεις χιλιάδες χρόνια. Η ινκαϊκή αυτοκρατορία, το Taiuantisuyo, επέκτεινε την κυριαρχία της επάνω σε πολύ διαφορετικούς λαούς καθένας από τους οποίους είχε φθάσει σε πολύ υψηλό πολιτιστικό επίπεδο.

Οι πολιτισμοί στους οποίους θα αναφερθούμε σ΄αυτό το άρθρο και τους οποίους επισκεφθήκαμε, άνθισαν ο ένας, του Τσαβίν, στη Λευκή Οροσειρά των Άνδεων και ο άλλος, της Νάζκα, στην ακτή.

ΤΣΑΒΙΝ

Το αινιγματικό Τσαβίν - σε υψόμετρο 3.200 μέτρων στο βόρειο Περού - στη συμβολή των ποταμών Μόσνα και Βατσέσκα, αποτελεί το λίκνο όλων των πολιτισμών που αναπτύχθηκαν στην περιοχή των Ανδεων και κατοικήθηκε συνεχώς από το 1800 π.Χ. μέχρι τον 14ο αιώνα μ.Χ. Είναι ένα μεγάλο τελετουργικό κέντρο, με κύρια θεότητα τον Ιαγουάρο, κτισμένο σε πολλά επίπεδα, που αποτελείται από ένα συγκρότημα κτιρίων, πυραμιδωτών κατασκευών, υπόγειων στοών και διαδρόμων (πραγματικών λαβυρίνθων) - που αποτελούν μια από τις πιο συναρπαστικές και αινιγματικές όψεις του Τσαβίν - , επίπεδων επιφανειών και πλατειών που συνδέονται μεταξύ τους με μεγάλες σκάλες.

O παλαιότερος ναός ονομάζεται «Αρχαίος Ναός» ή «Ναός του Μεγάλου Μαχαιριού» και είναι σε σχήμα «U». Αργότερα προστέθηκαν δύο άλλα συγκροτήματα, γνωστά σήμερα σαν «Νεότερος Ναός» ή Κάστρο, «El Castillo». Οι κατασκευές αυτές αποτελούνται από ένα περίπλοκο σύστημα υπόγειων στοών.

Ο Ναός του Μεγάλου Μαχαιριού

Στον «Ναό του Μεγάλου Μαχαιριού» η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως διάφορες κλιμακωτές εξέδρες που ξεκινούν από το κέντρο του αίθριου και φθάνουν μέχρι εκεί που σήμερα είναι η κορυφή και πιθανόν ακόμα ψηλότερα.

Μια κεντρική σκάλα ξεκινάει από την κορυφή και καταλήγει στη δυτική πλευρά μιάς κυκλικής πλατείας που έχει διάμετρο 21μ. Η πλατεία αυτή βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο και περιβάλλεται από τοίχο ύψους 2 περίπου μ., αποτελούμενο από πέτρες με ανθρωπόμορφες φιγούρες και αναπαραστάσεις ιαγουάρων. Υπάρχει επίσης μια άλλη σκάλα που οδηγεί στην πλατεία και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά. Η δυτική σκάλα - που ξεκινάει από τον «Ναό του Μεγάλο Μαχαιριού» - περικλείει ένα εκπληκτικό σύστημα παραγωγής ήχων που τροφοδοτείται από ένα περίπλοκο υδραυλικό σύστημα, η κατασκευή του οποίου απαιτεί υψηλές γνώσεις ακουστικής και υδραυλικής.

Μέσα στον Αρχαίο Ναό, στο κέντρο του, στη διασταύρωση των τεσσάρων υπόγειων στοών του, βρίσκεται το περίφημο γρανιτένιο μαχαίρι που έδωσε το όνομά του στον ναό.  Είναι ένας μεγάλος σκαλισμένος μονόλιθος ύψους 4,5 μ. σε σχήμα μαχαιριού, με την μύτη προς τα κάτω, που απεικονίζει την ανώτατη θεότητα του Τσαβίν, τον ανθρωπόμορφο Ιαγουάρο (τον χθόνιο Ιαγουάρο, σε αντίθεση με τον ουράνιο Ιαγουάρο).

Είναι μια όρθια μορφή με μεγάλο κεφάλι αιλουροειδούς, μαλλιά από φίδια και στόμα με δύο γυριστούς κυνόδοντες που κοιτάζει προς την ανατολή με το βλέμμα ψηλά. Το σώμα του, σε σχέση με το κεφάλι του, είναι κοντό. Το δεξί του χέρι είναι σηκωμένο στο ύψος του ώμου με την παλάμη προς τα έξω και το αριστερό ακουμπάει στον μηρό. Η φιγούρα είναι πλούσια στολισμένη με σκουλαρίκια, περιδέραια, βραχιόλια. Στη μέση φέρει ζώνη από την οποία κρέμονται στο πίσω μέρος δύο φίδια.

Στο Τσαβίν ο Ιαγουάρος δρα σε τρία επίπεδα εκδήλωσης. Ως "Ουράνιος Ιαγουάρος", συμβολίζει τον αστερισμό του Ωρίωνα, ως Ιαγουάρος - "Ημερήσιος" Ηλιος - είναι ένα ανθρωπόμορφο αιλουροειδές με χαρακτηριστικά κόνδορα και φιδιού και ως "Νυκτερινός Ιαγουάρος" έχει τη μορφή ανθρωπόμορφου αιλουροειδούς. Με αυτή τη τελευταία μορφή απεικονίζεται στο κέντρο του Ναού του Μεγάλου Μαχαιριού πραγματοποιώντας έτσι την ένωση των ουράνιων και των χθόνιων ενεργειών, τη συμφωνία μεταξύ του ουρανού και της γης.

Νεότερος Ναός ή El Castillo

Ο Ουράνιος Ιαγουάρος είναι σκαλισμένος πάνω στον πέτρινο βωμό της κεντρικής ορθογώνιας πλατείας που ανήκει στο συγκρότημα του El Castillo. Είναι ένας τεράστιος μονόλιθος με επτά οπές. Την ημέρα του θερινού ηλιοστασίου - που για το νότιο ημισφαίριο είναι στις 21 Δεκεμβρίου - τα επτά άστρα του αστερισμού του Ωρίωνα αντανακλώνται, σύμφωνα με τις αρχαιολογικές παρατηρήσεις, ακριβώς μέσα σ΄αυτές τις οπές όταν τις γεμίζουν νερό.

Από αυτό συμπεραίνουν ότι ο χώρος ήταν αφιερωμένος στην ουράνια λατρεία. Υποθέτουν ότι αυτή την ημερομηνία γίνονταν διάφορες τελετές: η τελετή της διοχέτευσης των ουράνιων ενεργειών τη νύχτα του ηλιοστασίου ή το πρωί της ίδιας ημέρας και η τελετή της διοχέτευσης της πρώτης ακτίνας του ήλιου, η οποία, περνώντας μέσα από έναν αγωγό, έφθανε στο υπόγειο Μεγάλο Μαχαίρι και επέφερε την ανανέωση των ηλιακών δυνάμεων. Την ίδια ημέρα έθεταν σε λειτουργία το υδραυλικό σύστημα, που ήδη αναφέραμε, το οποίο παρήγαγε τον βρυχηθμό του Ιαγουάρου.

Στο κέντρο αυτής της πλατείας βρέθηκε ο περίφημος οβελίσκος Tello, που πήρε τα όνομά του από τον καθηγητή Τέλλο που τον ανακάλυψε το 1919 και που σήμερα βρίσκεται στο Ανθρωπολογικό Μουσείο της Λίμα.

Πρόκειται για ένα μονόλιθο από διορίτη ύψους δύο περίπου μ. Απεικονίζει δύο αιλουροειδή, ένα αρσενικό και ένα θηλυκό. Στο επάνω άκρο όπου συναντώνται τα κεφάλια των δύο αιλουροειδών, υπάρχουν διάφορες φιγούρες που συμβολίζουν τον ήλιο (κόνδορας), τη σελήνη (ιχθύς), και τον αστερισμό του Ωρίωνα (Ιαγουάρος). Αναπαριστάνει επομένως την αμφίφυλη αιλουροειδή θεότητα.

Στο ίδιο συγκρότημα βρίσκονται το «Κάστρο», η Πύλη των Γερακιών, το αίθριο με τις Πέτρες και η Σκάλα των Ιαγουάρων που καταλήγει στη μεγάλη πλατεία που ήδη αναφέραμε. Ο χώρος αυτός αποτελείται από τρία διαδοχικά επίπεδα με αρχαιότερο το τμήμα που βρίσκεται στο βορρά.

Η Σκάλα των Ιαγουάρων που επιτρέπει την πρόσβαση από τη κεντρική πλατεία στο υψηλότερο επίπεδο όπου βρίσκεται το Κάστρο, είναι κατασκευασμένη από μαύρη πέτρα στο βόρειο μέρος της και από άσπρη στο νότιο.

H Πύλη των Γερακιών

Τον ίδιο δυαδισμό άσπρου - μαύρου συναντάμε στο αίθριο με τις Πέτρες. Ασπρες είναι οι πέτρες που βρίσκονται στη κατεύθυνση του νότου και μαύρες αυτές που αντικρύζουν το βορρά. Τη ίδια αντίθεση παρατηρούμε ανεβαίνοντας τη σκάλα που οδηγεί στην Πύλη των Γερακιών, ένα από τα ωραιότερα σύνολα του Τσαβίν. Ορισμένα σκαλοπάτια οδηγούν δυτικά. Από εκεί ξεκινούν δύο σκάλες προς τις αντίθετες κατευθύνσεις βορρά - νότου.

Ένα από τα σκαλοπάτια της δυτικής πλευράς στηρίζει δύο κυλινδρικές κολόνες από μαύρη πέτρα, η επιφάνεια των οποίων είναι ολόκληρη σκαλισμένη με γεράκια. Το σύνολο συμπληρώνεται από ένα επιστύλιο - δίχρωμο και αυτό - στο οποίο είναι χαραγμένα επτά γεράκια που κοιτούν προς το βορρά και άλλα επτά που κοιτούν νότια.

Ο εξωτερικός τοίχος του ναού διακοσμείται από πέτρινα ανθρωπόμορφα κεφάλια με αιλουροειδή χαρακτηριστικά. Τα κεφάλια αυτά χρησίμευαν σαν «φύλακες - προστάτες» του ναού, όπως οι φιγούρες που στόλιζαν τα ακροκέραμα των Καθεδρικών ναών της Δύσης.

Στήλη Raimondi

Ενα από τα ωραιότερα γλυπτά που βρέθηκαν στο Τσαβίν είναι η Στήλη Raimondi. Απεικονίζει τον θεό Ιαγουάρο, τον δημιουργό του κόσμου, προκάτοχο του Βιρακότσα. Εχει ύψος 1,95 μ., πλάτος 74 εκ και πάχος 17 εκ. Αυτή η στήλη είναι σκαλισμένη μόνο από τη μία πλευρά. Είναι μια ανθρωπόμορφη φιγούρα με ζωόμορφα χαρακτηριστικά, πόδια και χέρια φιδιού. Τα μάτια και το στόμα της κεντρικής μορφής είναι με τέτοια τρόπο τοποθετημένα ώστε να χρησιμεύουν και στις δύο άλλες φιγούρες που είναι αντεστραμμένες. Μια τεράστια κορώνα αποτελούμενη από φίδια και χαρακτηριστικά αιλουροειδούς καλύπτει το 80% της στήλης. Σ΄αυτήν συναντάμε συνδυασμένα όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά του συμβολισμού του Τσαβίν, τον ιαγουάρο, τα φίδια, την ανθρωπόμορφη φιγούρα.

Η λατρεία το Ιαγουάρου έφθασε μέχρι την εποχή της αυτοκρατορίας των Ινκας και το μνημειακό συγκρότημα του Τσαβίν εξακολούθησε να θεωρείται μαντείο και τόπος προσκυνήματος. Σήμερα, όπως μας είπαν, οι ανασκαφές συνεχίζονται στην ευρύτερη περιοχή και νέα ενδιαφέροντα ευρήματα έρχονται στο φως.

ΝΑΖΚΑ

Περίπου 350 χλμ. Νότια της Λίμα, στον σημερινό νομό Ικα, αναπτύχθηκε ο πολιτισμός της Νάζκα που έφθασε στο απόγειό του ανάμεσα στο 200 και το 800 μ.Χ. Η καταγωγή του ανάγεται στις πρώτες φάσεις του πολιτισμού Παράκας - Σπήλαια (2ος αιώνας π.Χ.).

Υπάρχουν ακόμη τα ερείπια της αρχαίας πρωτεύουσας της Νάζκα, Καγουάτσι, που είχε έναν πυραμιδικό ναό, ανάκτορο, πολλές κατοικίες και δρόμους με καλή ρυμοτομία.

Ο λαός της ήταν πολεμικός, εμπορικός και είχε μεγάλες καλλιτεχνικές ικανότητες, όπως αποδεικνύεται από την θαυμάσια κεραμική της. Ηταν επίσης εξαιρετικοί κατασκευαστές υδραγωγείων και δεξαμενών. Ανέπτυξαν αυτές τις τεχνικές λόγω της μεγάλης ξηρασίας που παρατηρείται στην περιοχή. Κάποια από αυτά τα υδραγωγεία χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα. Διακρίθηκαν επίσης στην Αστρολογία και τα Μαθηματικά, όπως αποδεικνύουν οι περίφημες γραμμές και φιγούρες που αποδίδονται σ΄ αυτούς και που έχουν γίνει πια γνωστές σ΄ όλο τον κόσμο.

Οι γραμμές και τα σχέδια της Νάζκα

Οι γραμμές, τα γεωμετρικά σχήματα, οι γιγαντιαίες μορφές ζώων και πουλιών καλύπτουν μια έκταση μεγαλύτερη από 50 τετραγωνικά χιλιόμετρα στους πρόποδες της οροσειράς των Ανδεων, ανάμεσα στα σημερινά χωριά Νάζκα και Πάλπα και είναι ορατές μόνο από αεροπλάνο, λόγω του μεγάλου μεγέθους τους. Συναντάμε τεράστιες ευθείες γραμμές που τέμνονται μεταξύ τους σε διάφορα σημεία, τριγωνικά και ορθογώνια σχήματα, σπείρες διαφόρων μεγεθών, 18 σχέδια πουλιών και 10 περίπου σχέδια ζώων, όπως πίθηκο με σπειροειδή ουρά, αράχνη, ψάρια, κλπ. Οι ευθείες γραμμές έχουν μήκος από 4 έως 10 χλμ. και τα σχέδια των ζώων φθάνουν από 15 μ. έως 300 μ. Το σύνολο προκαλεί τον θαυμασμό για την αρτιότητα της κατασκευής του, το μέγεθός του, τον προσανατολισμό των γραμμών, την τελειότητα των καμπυλών, τις άψογες αναλογίες των μορφών.

Οι γραμμές αυτές και τα σχήματα είναι ελαφρά χαραγμένα στο έδαφος σε βάθος περίπου 30 εκ. Εντύπωση προξενεί το γεγονός πώς γραμμές τόσο ρηχές δεν έχουν σβήσει με το πέρασμα του χρόνου. Αυτό οφείλεται στη μορφολογία του εδάφους και στα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Το κλίμα της Νάζκα είναι ένα από τα πιο ξηρά του κόσμου.

Οι γραμμές μελετήθηκαν για πρώτη φορά το 1926 από τον T. Mejia Xesspe, ο οποίος υπέθεσε ότι πρόκειται για αρχαίους ιερούς δρόμους. Λίγα χρόνια αργότερα ο P. Kosok τις θεώρησε σαν το μεγαλύτερο αστρονομικό ημερολόγιο που υπάρχει στον κόσμο. Για τον Hawkins είναι μαγικο-θρησκευτικά σύμβολα. Η Μ. Reiche αφιέρωσε τη ζωή της στη μελέτη των γραμμών αυτών και χάρις στις αεροφωτογραφίες μας παρουσίασε τον πιο ολοκληρωμένο «χάρτη» που υπάρχει γι΄ αυτά τα σχέδια. Συμπεραίνει ότι το σύνολο των γραμμών και των σχεδίων αποτελεί το κατάλοιπο ενός γιγαντιαίου ημερολογίου που συμπεριλαμβάνει αστρονομικά σύμβολα που δημιουργήθηκαν από τον πολιτισμό Παράκας - Νάζκα που χρησιμοποιούσε σαν βασική μονάδα μέτρησης το 1,30 μ. Για τον Νταίνικεν ήταν διάδρομοι προσγείωσης εξωγήινων και για τον Orefini συνδέονται με τελετουργικούς χορούς της βροχής.

Σύμφωνα με τον Johan Reinhard, o οποίος μελέτησε τους θρύλους και τις παραδόσεις της προκολομβιανής Αμερικής, για την ερμηνεία των γεωγλύφων πρέπει να ληφθούν υπ΄όψιν η ιερή γεωγραφία της περιοχής και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των λαών των Ανδεων. Ετσι θεωρεί ότι τα σχήματα και οι γραμμές της Νάζκα εντάσσονται σ΄ένα ευρύ πλαίσιο λατρείας της γονιμότητας που έχει σχέση με το νερό και τα βουνά, δεδομένης της μεγάλης ξηρασίας που παρατηρείται στην περιοχή. Ηταν ευρύτατα διαδεδομένη η αντίληψη ότι στις κορυφές των βουνών κατοικούσαν θεότητες οι οποίες ήλεγχαν τα μετεωρολογικά φαινόμενα και την γονιμότητα. Επομένως οι τελετές που σχετίζονταν με τη λατρεία αυτών των θεών είχαν πρωταρχική σημασία για το λαό της Νάζκα. Ισως σ΄αυτό οφείλεται επίσης ότι κάποια από τα φυτά και τα ζώα που συναντάμε στα γεώγλυφα, στις παραδόσεις των Ανδεων συνδέονται με το νερό. Για τον Reinhard λοιπόν όλο αυτό το πλέγμα γραμμών και σχημάτων απέβλεπε στην επίκληση δυνάμεων που θα έφερναν την ευεργετική βροχή που είναι τόσο σπάνια στο υψίπεδο της Νάζκα.

Η Κεραμική

Οι ανασκαφές στην περιοχή της Νάζκα έφεραν στο φως θαυμάσια κεραμικά αντικείμενα που διακρίνονται για την ποικιλία των χρωμάτων τους και την εξαιρετική πατίνα τους. Η κεραμική της χωρίζεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη χαρακτηρίζεται από ρεαλιστικές και στυλιζαρισμένες φιγούρες. Η δεύτερη έχει πολύ εκλεπτισμένα σχέδια που καλύπτουν ολόκληρο το αγγείο, καμμιά φορά και το εσωτερικό του.

Εντύπωσε προξενεί η τελειότητα της φόρμας, δεδομένου ότι ο αγγειοπλάστης της Νάζκα δεν χρησιμοποιούσε τροχό. Απεχθανόταν επίσης το κενό. Για να το αποφύγει, μεγενθύνει την κεντρική φιγούρα, την στολίζει, την πολλαπλασιάζει και καταφεύγει σε ασυνήθιστα τεχνάσματα.

Τα αγγεία έχουν πλούσια εικονογράφηση μαγικο-θρησκευτικού χαρακτήρα που μας μαθαίνουν πολλά για τη φιλοσοφία και τη θρησκεία τους. Μας παρουσιάζουν ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα τέρατα, πνεύματα της φύσης, τα φυτά και τα ζώα τους, τους τελετουργικούς χορούς τους, τα μαγικά μουσικά όργανα που κρατούν οι θεότητές τους καθώς επίσης και άλλα φανταστικά όντα που εκφράζουν την αντίληψή τους για το σύμπαν. Είναι φανερό ότι τέτοια μοτίβα δεν έχουν ακόμα ερμηνευθεί επειδή γνωρίζουμε ελάχιστα για τη θρησκεία των Νάζκα.

Όπως αναφέραμε στην αρχή οι πολιτισμοί και οι κουλτούρες που έχουν εντοπιστεί στο Περού είναι πολλοί. Κάποιοι από αυτούς έχουν έρθει στο φως και κάποιοι άλλοι περιμένουν ακόμη την αρχαιολογική σκαπάνη. Οι έρευνες δεν έχουν ολοκληρωθεί γιατί η μελέτη τους ξεκίνησε τις τελευταίες δεκαετίες. Ετσι παρατηρείται κάποια σύγχυση και συνεχείς ανακατατάξεις όσον αφορά τις χρονολογίες, τις ιστορικές περιόδους, τις ορολογίες, κλπ. Τα αινίγματα παραμένουν ακόμη άλυτα ή χωρίς ικανοποιητικές εξηγήσεις και αποτελούν πρόκληση για τους σημερινούς ερευνητές του παρελθόντος της ανθρωπότητας.

"S.P"

Article from www.esoterica.gr
σημ. Αν δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι κάντε τους μαρκάρισμα, αντιγραφή, επικόλληση πάνω

  www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=9&ved=0CGYQFjAI&url=http%3A%2F%2Fwww.ypeka.gr%2FDefault.aspx%3Ftabid%3D750%26language%3Den-US&ei=fv7NT7r6CsqfOsWz5fQL&usg=AFQjCNFFHY46HUlUwNmkbsodF5S95njNmQ

                                -----------------------------------------------------------------
 
http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=13816&subid=2&pubid=112875618

Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος

Εξ αφορμής του εορτασμού στις 5 Ιουνίου της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, αξίζει να αναφερθούμε στη μεγαλύτερη συλλογική προσπάθεια προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος που έχει αναληφθεί σε παγκόσμιο επίπεδο: είκοσι χρόνια μετά την ομόφωνη έγκριση από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης της Οδηγίας με την οποία θεσπίστηκε η Natura (η επέτειος εορτάστηκε στις 21 Μαΐου), έχουν πραγματοποιηθεί αληθινά άλματα στην ανακοπή της καταστροφής της βιοποικιλότητας, ενώ ορισμένοι οικότοποι δείχνουν να αποκαθίστανται, όπως εκτιμούν οι υπηρεσίες της Ενωσης. Πληθυσμοί που είχαν βρεθεί στα πρόθυρα της εξαφάνισης, αναγεννώνται, ενώ περιοχές σπάνιας χλωρίδας που κινδύνευαν με αφανισμό σε ποσοστό ακόμα και 90% τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας.

Σήμερα, στο πλαίσιο της Οδηγίας, προστατεύεται το 18% του εδάφους της ΕΕ, κάτι που ισοδυναμεί σε μέγεθος με τη Γερμανία, την Πολωνία και την Τσεχία μαζί. Προστατεύονται επίσης 200.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιων ζωνών. Το δίκτυο Natura περιλαμβάνει περισσότερες από 26.000 περιοχές και προστατεύει πάνω από 1.000 είδη και γύρω στους 230 πολύτιμους οικότοπους. Η οικονομική αξία των παρεχόμενων υπηρεσιών των οικοσυστημάτων εκτιμάται σε 200-300 δισ. ευρώ ετησίως, απείρως περισσότερα από όσα ξοδεύτηκαν για την προστασία τους.

Η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε ό,τι αφορά το μέγεθος της έκτασης που έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενη. Στο δίκτυο Natura έχουν ενταχθεί 419 περιοχές, συνολικής έκτασης 4,2 εκατ. εκταρίων (42 εκατ. στρεμμάτων), που αντιστοιχούν στο 27% του χερσαίου τμήματος 

                                        ------------------------------------------------

 http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=151308&catID=5

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ το 1972, για να θυμίζει σε όλους την προστιθέμενη αξία για την ανθρωπότητα και το μέλλον του πλανήτη της Διάσκεψης της Στοκχόλμης για το Ανθρώπινο Περιβάλλον.

Έκτοτε γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου.

Το 2012 αποτελεί χρονιά ορόσημο καθώς γιορτάζεται η 40ή επέτειος από την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος και κυρίως γιατί οι ηγέτες του κόσμου θα συναντηθούν για άλλη μια φορά στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (Ρίο 20+), μια εικοσαετία μετά την ιστορική Σύνοδο Κορυφής της Γης το 1992, μια εικοσαετία διεθνούς δράσης για την προώθηση των τριών πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης (κοινωνία, οικονομία, περιβάλλον).

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος του 2012 είναι «Πράσινη Οικονομία: Μήπως σε περιλαμβάνει;»

Σύμφωνα με τον ορισμό του ΟΗΕ, Πράσινη Οικονομία είναι η αειφόρος διαχείριση των κοινών πόρων που οδηγεί στη σταθερή βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης και που μειώνει σημαντικά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και τις οικολογικές ελλείψεις.

Η Πράσινη Οικονομία δεν αποτελεί ένα νεολογισμό που προωθείται από τη διεθνή κοινότητα. Αντιθέτως, αποτελεί έναν τρόπο ζωής που στηρίζεται στο χρέος μας να παραδώσουμε στην επόμενη γενεά τουλάχιστον τους κοινούς πόρους που μας κληροδότησε η προηγούμενη.

Η έννοια της Πράσινης Οικονομίας θεωρείται από πολλούς περίπλοκη και η εφαρμογή της πολυτέλεια. Στην πραγματικότητα η Πράσινη Οικονομία έχει εφαρμογή παντού γύρω μας και μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε στην προώθησή της.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προωθεί μια ολοκληρωμένη περιβαλλοντική πολιτική για την επίτευξη της πράσινης οικονομίας, μέσα από ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και τομέων που αφορούν μεταξύ άλλων την κλιματική αλλαγή, το φυσικό περιβάλλον, τα δάση και τη βιοποικιλότητα, τους υδάτινους πόρους, τα απόβλητα, την ενέργεια, τη βιομηχανική επικινδυνότητα, το αστικό περιβάλλον και τα κτίρια.

Στην προσπάθεια αυτή, η πολιτεία χρειάζεται όλους να εργαστούμε συλλογικά για την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση των πόρων, ώστε να καταφέρουμε να παραδώσουμε στην επόμενη γενιά μια καλύτερη ποιότητα περιβάλλοντος και τουλάχιστον τους πόρους που κληρονομήσαμε από την προηγούμενη.

Όταν βλέπουμε ή βιώνουμε τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, είναι εύκολο να κατηγορούμε τους άλλους:

- τις κυβερνήσεις που δεν έχουν ως πρώτη προτεραιότητα την περιβαλλοντική πολιτική
- τις βιομηχανίες για την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
- τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τη μη αποτελεσματική άσκηση πίεσης για το περιβάλλον
- το διπλανό πολίτη για τη μη ανάληψη δράσης.

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι η ημέρα για βάλουμε στην άκρη τις διαφορές μας και να γιορτάσουμε τα επιτεύγματα που έχουμε όλοι μαζί πετύχει για την προστασία του περιβάλλοντος.

ΠΗΓΗ: econews.gr

                            -----------------------------------------------------

http://www.wwf.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=895:2012-06-05-11-41-41&catid=73:2008-09-16-12-11-40&Itemid=97

Πολύ σημαντικό το έργο της οργάνωσης αυτής . Οι άνθρωποι αυτοί είναι άξιοι συγχαρητηρίων .  Μπορείτε να μαθαίνετε νέα των δραστηριοτήτων τους μέσω FB στο σύνδεσμο

http://www.facebook.com/WWFGreece?ref=nf

Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος

Τρίτη, 05 Ιουνίου 2012

5 Ιουνίου 2012: Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος και το WWF Ελλάς θα βρίσκεται για δύο ημέρες στη Θεσσαλονίκη. Μαζί με την ΙΚΕΑ διοργανώνουμε μια γιορτή εξοικονόμησης ενέργειας δίπλα στον Λευκό Πύργο. Στήνουμε δύο ποδήλατα, τα συνδέουμε με λαμπτήρες εξοικονόμησης και συμβατικούς και ξεκινάμε. "Ανηφόρα" για τους συμβατικούς, "κατηφόρα" για τους εξοικονόμησης. Ποιός αναβάτης θα καταφέρει να φωτίσει όλους τους λαμπτήρες πρώτος; Σας καλούμε να μαντέψετε και αν βρίσκεστε στη Θεσσαλονίκη, να δοκιμάσετε στη πράξη! Ώρες λειτουργίας: Τρίτη 5 Ιουνίου, 17:00 - 23:00, Τετάρτη 11:00 - 13:00, 17:00-20:00. Περισσότερες πληροφορίες: Γιώργος Βελλίδης, Επικεφαλής Τμήματος Επικοινωνίας WWF Ελλάς, 6982471719.                             ------------------------------------------------- http://www.sport-fm.gr/article/557287 Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 05/06/2012,

Κάθε ημέρα είναι αφιερωμένη και σε κάτι. Η σημερινή αφορά στο περιβάλλον. Ωστόσο, όχι επειδή σήμερα γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο το περιβάλλον πρέπει να επιδεικνύουμε ανάλογη φροντίδα, αλλά καθημερινά οφείλουμε να αποτελεί προτεραιότητά μας. Το περιβάλλον είναι αυτό στο οποίο ζούμε και η καλή κατάσταση της ατμόσφαιρας, του πρασίνου και της γης, μπορεί να μας διατηρήσει υγιείς. Δεν είναι λοιπόν θέμα αισθητικής, μόνο, αλλά κυρίως ουσίας.

Σήμερα που η ανακύκλωση διευρύνεται, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν, επιβάλλεται να κάνουμε διαχωρισμό σκουπιδιών σε απορρίμματα και ανακυκλώσιμα είδη. Σήμερα που υπάρχουν χιλιάδες μικροί και μεγάλοι κάδοι τριγύρω μας, ουδείς πρέπει να πετά σκουπίδια στο δρόμο. Ας κρατήσουμε τους οδοκαθαριστές για να μαζεύουν τα φύλλα των δέντρων. Ακόμα και σήμερα, παρά τη τσιμεντοποίηση στα αστικά κέντρα, μπορούμε να βρούμε λύσεις πρασίνου, αρκεί να τις αναζητήσουμε. Το περιβάλλον είναι επίσης πεζοδρόμια και πεζόδρομοι, δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, περισσότερα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς λιγότερο (π.χ. με φυσικό αέριο) ή καθόλου (ηλεκτρικά) ρυπογόνα. Η φροντίδα του περιβάλλοντος είναι συνείδηση για όλους μας, μικρούς και μεγάλους. Ειδικά οι μεγάλοι, που δεν έχουν συνηθίσει στην ιδέα της ανακύκλωσης, πρέπει να αλλάξουν μυαλά. Τα παιδιά στα σχολεία μαθαίνουν αρκετά και έχει παρατηρηθεί να παροτρύνουν τους μεγάλους σε θέματα ανακύκλωσης.

Πριν από λίγο, με αφορμή τον εορτασμό της σημερινής ημέρας, δόθηκε στη δημοσιότητα κοινή ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος.

"Η καθιέρωση της 5ης Ιουνίου ως «Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος», μάς δίνει την ευκαιρία να σκεφτούμε, έστω για μια μέρα, την άρρηκτη σύνδεση των ανθρώπινων κοινωνιών με το φυσικό περιβάλλον. Το σύνθημα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τη σημερινή ημέρα σκιαγραφεί την ανάγκη για την ορθολογική διαχείριση του περιβάλλοντος, με τον παράλληλο κι αναγκαίο σεβασμό στη φύση και την ταυτόχρονη προσπάθεια των κοινωνιών για οικονομική μεγέθυνση, συνοψίζοντας τη σε μία φράση: «Πράσινη Οικονομία: Σε συμπεριλαμβάνει;»¨

Η προσπάθεια όμως για τη μεταβολή του αναπτυξιακού προτύπου των σύγχρονων κοινωνιών, δεν μπορεί να μην διέρχεται μέσα από τη διαδικασία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Το θέμα αυτό, έχει ήδη απασχολήσει από το 1992 τη «Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη» που είχε πραγματοποιηθεί στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας και είχε αποτυπωθεί στο «Κεφαλαίο 36» της «Agenda 21» μέσα από το οποίο, επιζητείται η μετάβαση από την περιβαλλοντική εκπαίδευση στην εκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Education for Sustainable Development – ESD). Σε διεθνές επίπεδο έχει ήδη συντελεστεί μια σημαντική αλλαγή που δεν περιορίζει το ρόλο της εκπαίδευσης μόνο στην οικολογική της διάσταση, αντιθέτως, προωθεί την ενσωμάτωση μίας ολοκληρωμένης και σφαιρικής διάστασης στη βάση της βιώσιμης ανάπτυξης όπου το κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό στοιχείο, αλληλοσυμπληρώνονται.

Η κοινή ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματική Αλλαγής και του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, αποσκοπεί ακριβώς στη μετάδοση αυτού του μηνύματος. Απευθύνεται τόσο στην Κοινωνία των Πολιτών, όσο και στους αρμόδιους φορείς και κυρίως σε όλους τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τους φοιτητές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τους εκπαιδευτικούς και πανεπιστημιακούς δασκάλους με στόχο να κινητοποιήσει την εκπαιδευτική – ακαδημαϊκή κοινότητα στη κατεύθυνση της βιωσιμότητας. Το ερώτημα που θέτει ο ΟΗΕ με αφορμή την σημερινή ημέρα δεν είναι τυχαίο! Η πράσινη οικονομία που συνοδεύεται με φιλικότερες για το περιβάλλον τεχνολογίες, περισσότερες και πιο καλοπληρωμένες δουλειές, στηρίζεται αφενός στην εκπαίδευση και αφετέρου στη διαδικασία συνεχούς ενημέρωσης και πληροφόρησης για το περιβάλλον, κοινωνός της οποίας θα πρέπει να είναι κάθε πολίτης της χώρας μας και ιδιαίτερα η μαθητιώσα και φοιτητιώσα νεολαία.

Η χώρα μας είναι ένας τόπος ευλογημένος , με τεράστιο φυσικό πλούτο και δυναμικό σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Είναι ένας πλούτος που μας έχει χαριστεί απλόχερα, και οφείλουμε να τον αξιοποιήσουμε προστατεύοντάς τον παράλληλα, με γνώμονα πάντα τη διασφάλιση της δυνατότητας των μελλοντικών γενεών να απολαύσουν ένα υγιές και αρμονικό περιβάλλον."

Επιμέλεια: Δημήτρης Μπαλής  

 

Η φύση

http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/oikologias/h-fush.html 

Αναδημοσίευση άρθρου από την Νέα ακρόπολη

Η φύση

Delia Steinberg Guzmάn,
Πρόεδρος του Διεθνούς Οργανισμού Νέα Ακρόπολη, Σταυρός των Παρισίων του Πανεπιστημίου της Σορβόνης σε Επιστήμες, Τέχνες και Γράμματα

Τίποτα δεν είναι πιο φυσικό στον άνθρωπο από τη Φύση. Όχι όμως φυσικό με το φιλοσοφικό νόημα του ζητήματος, δηλαδή ως ανταπόκριση σε ένα διατεταγμένο σχέδιο εξέλιξης που υπαγορεύεται από το θείο νόμο. Φυσικό με το ανθρώπινο νόημα, δηλαδή ότι όλα είναι στην υπηρεσία του ανθρώπου. Όλα υπάρχουν απλά και μόνο για την εξυπηρέτησή του ή για να έχει ο άνθρωπος όφελος από αυτά. Όλα τα βασίλεια τα κατώτερα από τον άνθρωπο, που συνυπάρχουν μαζί μας στο χώρο της ίδιας της Φύσης, βρίσκονται στη διάθεση του ανθρώπου.

Οι πέτρες σίγουρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Τα φυτά είναι καλά για να τα τρώμε ή για να φτιάχνουμε πράγματα με αυτά. Τα ζώα τα τρώμε -φυσικά- ή τα αξιοποιούμε σε διάφορες δουλειές. Η γη είναι για να βλασταίνουν οι σπόροι που ρίχνουμε σ' αυτήν ή για να προμηθευόμαστε τους κρυφούς της θησαυρούς με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα και ευκολία.

Έχω ακόμα ακούσει να λένε ότι τ' αστέρια στον ουρανό είναι φωτάκια που έβαλε ο Θεός για να οδηγεί τον άνθρωπο στο νυχτερινό του δρόμο. Αν αυτό το τελευταίο είναι ποίηση, έχει καλώς. Αν όμως είναι κοσμοθεωρία -και πολύ φοβάμαι κάτι τέτοιο- καταλήγουμε στο ότι τ' αστέρια δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν από το να φωτίζουν, γιατί οι άνθρωποι -ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, το πιο τέλειο ον της δημιουργίας- δεν μπορούν αλλιώς να δουν καλά στη διάρκεια της νύχτας...

Κάτω απ' αυτό το χρώμα του κρυστάλλου είναι σαν να πέφτουμε παγιδευμένοι στο παιχνίδι της Μάγια, μακριά από το να μάθουμε το ανοιχτό βιβλίο της Φύσης και σαν να καταστρέφουμε τα φύλλα και τα εξώφυλλά του χωρίς τον παραμικρό οίκτο και χωρίς κανένα όφελος.

Η Φύση είναι το φυσικό σκηνικό όπου μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τις εμπειρίες της συγκεκριμένης στιγμής που ζούμε. Όχι μόνο εμείς οι άνθρωποι, αλλά και οι πέτρες, τα φυτά, τα ζώα, τα άστρα... επίσης ζουν, βιώνουν κι εκφράζονται μέσα σ' αυτόν τον κόσμο. Ο άνθρωπος είναι μόνο ένα σκαλοπάτι παραπάνω μέσα στα πολλά που διαμορφώνουν τη μεγάλη κλίμακα της εξέλιξης. Και ποιος ξέρει αν δεν υπάρχουν άλλα όντα στη Φύση που είναι ανώτερα από τον άνθρωπο και που η όρασή μας δεν μπορεί να τα διακρίνει; Θα ρωτούσε όμως κανείς: "αν μπορούμε να δούμε τόσα πράγματα, γιατί να μη βλέπουμε κι αυτό που είναι ανώτερο από μας;"

Όμως η ύλη υιοθετεί πολλαπλές -σχεδόν άπειρες- μορφές δημιουργίας. Μερικές είναι συγκεκριμένες και ορατές περισσότερο, άλλες λιγότερο και περνούν ασύλληπτες μπροστά απ' τα μάτια μας. Όταν το φως του ήλιου πλημμυρίζει τον ουρανό και μας τυφλώνει, θα έπρεπε να λέμε ίσως ότι τα αστέρια δεν υπάρχουν; Κι όταν η νύχτα καλύπτει με επιτήδεια σκοτεινιά το περιβάλλον μας και τότε λάμπουν τα αστέρια, θα έπρεπε να λέμε ότι δεν υπάρχουν τα χρώματα; Υπάρχουν στιγμές που κάποια πράγματα φαίνονται κι άλλα όχι. Υπάρχουν στιγμές που κάποια πράγματα εκδηλώνονται κι άλλα όχι. Όμως όλα ζουν. Εξαρτάται από τη στιγμή και βέβαια από τη δική μας ικανότητα παρατήρησης, κατανόησης και εξέλιξης.

Δεν αρκεί να βλέπουμε για να καταλαβαίνουμε. Η έλλειψη κατανόησης και σοφίας μειώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό την όραση. Γι' αυτόν που η ζωή είναι ζήτημα υλικής διαβίωσης η φύση είναι ένα μουγκό στοιχείο.

Γι' αυτόν που το εσωτερικό ξύπνημα έχει αρχίσει να εκδηλώνεται, η φύση είναι -όπως λέγαμε πριν κι όπως έλεγαν τόσοι- ένα ανοιχτό βιβλίο που παρουσιάζει μια αμέτρητη δόση γνώσεων. Ένα φύλλο δέντρου ειδωμένο με αδιαφορία δεν λέει τίποτα, όμως πολλά μπορούμε να διδαχτούμε, αν το παρατηρήσουμε προσεκτικά. Έτσι εμφανίζονται χίλιες και μία ευφυείς λεπτομέρειες που μας υποδεικνύουν καθαρά τον τρόπο ζωής αυτού του φύλλου. Το χρώμα, η μορφή, το μέγεθος, οι νευρώσεις, ο τρόπος που παίρνει αέρα και ήλιο, όλα αυτά είναι ζωτικές και ενδεικτικές όψεις της διάνοιας που κυβερνάει αυτό το ζωντανό ον.

Έτσι, είναι πιθανόν εμείς οι άνθρωποι, οι τυφλωμένοι από τη Μάγια, να μη βλέπουμε ανώτερες από τη δική μας μορφές ζωής, για τον απλό λόγο ότι βλέπουμε τη φύση με την αδιαφορία της άγνοιας. Αρκεί να απαλλαγούμε κάπως από την αποχαύνωση για να καταλάβουμε. Όπως στην πέτρα κυοφορείται η μελλοντική κίνηση του δέντρου, όπως στα φυτά κυοφορείται η μελλοντική ευαισθησία του ζώου, όπως στο ζώο κυοφορείται η μελλοντική ανθρώπινη διάνοια, έτσι και στον άνθρωπο κυοφορείται η μελλοντική σοφία του υπερανθρώπου.

Αρκεί να απαλλαγούμε κάπως από την αποχαύνωση για να δονήσει το μέλλον μέσα μας. Αρκεί να ανοίξουμε μόνο τα μάτια μας για να διαπιστώσουμε ότι ο άνθρωπος, φορτωμένος με τόσες και τόσες ατέλειες, δεν μπορεί να είναι το τελευταίο και πιο τελειοποιημένο μοντέλο της φύσης. Αρκεί να θελήσουμε για να καταλάβουμε ότι αν μέσα μας μπορέσουμε να δούμε ίχνη από το μέλλον, αυτό το μέλλον θα μπορεί πια να υπάρχει πλασμένο σε κάποιο μέρος, σε κάποια διάσταση, σε κάποιο κλειδί της ίδιας της φύσης μας, που αυτή τη στιγμή μας διαφεύγει. Ουρανός και γη είναι τα σκηνικά της φύσης. Στη μέση βρίσκονται οι άπειρες μορφές ζωής που εκφράζονται. Από τον ουρανό εξάγουν την κοσμική δύναμη του αστρικού μυστηρίου, του μυστηρίου του μέλλοντος.

Στη γη βυθίζουν τις ρίζες τους στο άλλο μυστήριο που μας διαφεύγει, στο μυστήριο της συγκρότησης της ύλης. Έχουμε όλες τις μορφές ζωής -όπως λέει ο Πλάτων- λίγο από την κάθε μια, λίγο από ύλη και λίγο από πνεύμα, και κουβαλάμε στις πλάτες μας το δράμα που είναι να πετύχουμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ του ενός και του άλλου μέρους. Όλες οι μορφές ζωής -συμπεριλαμβάνοντας και μας τους ανθρώπους- έχουν μια μητέρα και έναν πατέρα. Η μητέρα είναι η οριζόντια γη, γενναιόδωρη και δότρια τροφής, ικανή να μας φιλοξενήσει στους κόλπους της και να θυσιαστεί σιωπηλά για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας.

Ο πατέρας είναι ο κατακόρυφος ουρανός, αυτός που μας καλεί προς τα πάνω, υποχρεώνοντάς μας να σηκώσουμε τα μάτια, είναι αυτός που δεν μας καλύπτει, αλλά αυτός που απαιτεί από εμάς θυσίες, αυτός που δεν μας δίνει διευκολύνσεις, αλλά αυτός που υπόσχεται υγιείς δυσκολίες. "Με ορμή προς τα άστρα". Όλα στη φύση δονούνται και τραγουδούν. Τίποτα δεν είναι σε ηρεμία. Όλα κατευθύνονται προς κάποιο μέρος, όλα εκπληρώνουν τον προορισμό τους. Γι' αυτό ο Πυθαγόρας μάς μιλούσε για "τη μουσική των σφαιρών", για την κίνηση των άστρων και για τη συμφωνία που αυτά εξασφαλίζουν με την περιστροφή των ουράνιων σωμάτων τους.

Η γήινη φύση μας δονείται και τραγουδάει. Και σ' αυτήν υπάρχουν ειδικοί ήχοι που διαμορφώνουν το ρυθμό της ίδιας τους της κίνησης. Έχετε μείνει καμιά φορά σε απόλυτη σιωπή, ακούγοντας μόνο τον ψίθυρο της Φύσης; Όχι της φύσης που είναι ιδεατό κατασκεύασμα των ανθρώπων, όχι το θόρυβο των μεγάλων πόλεων, όχι το θόρυβο των μηχανών.

Έχετε ακούσει το φυσικό ήχο του ανέμου, του φυλλώματος των δέντρων, των κυμάτων της θάλασσας, των χιλιάδων ζωυφίων που βρίθουν γύρω μας χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε; Αυτοί που ξέρουν λένε ότι η Φύση μας, η Γη μας, τραγουδάει τον ήχο που ονομάζουμε ΦΑ... Η μουσική μας κλίμακα βασίζεται σε επτά ήχους: ντο, ρε, μι, φα, σολ, λα και σι. Επτά ήχοι που αντιστοιχούν σε επτά χρώματα. Το δικό μας, αυτό της Φύσης μας, αυτό που είμαστε σε θέση να συλλάβουμε είναι ο ενδιάμεσος ήχος, που είναι επίσης ο ήχος του σταυρωμένου στο χώρο ανθρώπου, με τρεις ήχους από κάτω και τρεις ήχους προς τα πάνω, με ένα μέρος του δρόμου να έχει ήδη διανυθεί και να απομένει να διανυθεί το άλλο. Αυτή είναι η Φύση.

Αρκεί ν' απαλλαγούμε κάπως από την αποχαύνωση για να την ακούσουμε να τραγουδάει. Αυτή είναι ζωντανή. Είναι η δική μας πηγή υλικής ζωής. Σ 'αυτήν προστατεύεται η Μάγια, παίζοντας μ' αυτήν και με μας. Τίποτα το πιο φυσικό.

Άρθρο από το περιοδικό "Νέα Ακρόπολη

Ο Ποταμός

http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/oikologias/gramma-enos-indianou-arxhgou-o-potamos.html

Αναδημοσίευση άρθρου από την Νέα Ακρόπολη

Γράμμα ενός Ινδιάνου Αρχηγού - Ο Ποταμός

Ο Μεγάλος Αρχοντας της Ουάσιγκτον διατάζει να μας πουν ότι επιθυμεί να αγοράσει τη γη μας. O Μεγάλος Αρχηγός μας στέλνει επίσης λόγια φιλίας και καλής διάθεσης. Εκτιμούμε αυτή την ευγένεια γιατί ξέρουμε ότι χρειάζεται πολύ λίγο τη φιλία μας. Θα σκεφτούμε την προσφορά σας γιατί ξέρουμε ότι, αν δεν το κάνουμε, ο λευκός άνθρωπος θα έρθει με το πύρινα όπλα του και θα πάρει τη γη μας.

Ο Μεγάλος Αρχοντας της Ουάσιγκτον μπορεί να έχει εμπιστοσύνη σ' αυτά που του λέει ο Αρχοντας Σήτλ με την ίδια βεβαιότητα που οι λευκοί αδελφοί μας μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη στην αλλαγή των εποχών. Τα λόγια μου είναι αμετάβλητα όπως τ' αστέρια. Πώς μπορείτε ν' αγοράσετε ή να πουλήσετε τον ουρανό, τη ζεστασιά της γης; Αυτή η ιδέα μας φαίνεται παράξενη. Εμείς δεν είμαστε ιδιοκτήτες της δροσιάς του αέρα ούτε του φέγγους του νερού. Πως λοιπόν θα μπορούσατε να μας το αγοράσετε; Το λέμε εγκαίρως από την αρχή.

Πρέπει να ξέρετε ότι κάθε σωματίδιο της γης είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε λαμπερό φύλλο, κάθε αμμουδιά, κάθε ομίχλη στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε έντομο με το βούισμα του είναι ιερό στη μνήμη και στην εμπειρία του λαού μου. Ο χυμός που τρέχει μέσα στα δένδρα περιέχει τις μνήμες του ανθρώπου με το ερυθρό δέρμα. Οι πεθαμένοι του λευκού ανθρώπου λησμονούν τη γενέτειρά τους όταν πάνε να περπατήσουν στ' άστρα. Οι δικοί μας πεθαμένοι ποτέ δεν ξεχνούν αυτήν την όμορφη γη, γιατί η μητέρα του ανθρώπου έχει ερυθρό δέρμα.

Είμαστε ένα τμήμα της γης και αυτή είναι τμήμα του εαυτού μας. Τα μυρωδάτα άνθη είναι αδέλφια μας. Το ελάφι, το άλογο και ο μεγαλοπρεπής αετός είναι αφέλφια μας. Οι βουνίσιες κορυφές, οι χυμοί των λιβαδιών, η ζεστασιά του σώματος του μικρού αλόγου και ο άνθρωπος - όλα αυτά - ανήκουν στην ίδια οικογένεια.

Τα ποτάμια είναι αδέλφια μας, αυτά σβήνουν τη δίψα μας. Τα ποτάμια κουβαλούν τα κανώ μας και τρέφουν τα παιδιά μας. Αν σας πουλήσουμε τη γη μας, θα πρέπει να θυμάστε και να διδάσκετε στα παιδιά σας ότι τα ποτάμια είναι δικά μας αδέλφια και αδέλφια δικά σας. Θα πρέπει από κει και πέρα να φροντίζετε τα ποτάμια τόσο καλά όσο κι' έναν αδελφό σας.

Ξέρουμε ότι ο λευκός άνθρωπος δεν καταλαβαίνει το δικό μας τρόπο ζωής. Το ίδιο του κάνει ένα κομμάτι γης ή ένα άλλο, γιατί αυτός είναι ένας ξένος που έρχεται τη νύχτα για να βγάλει από τη γη ό,τι χρειάζεται.

Η γη δεν είναι αδελφός του αλλά εχθρός του. Αφού την κατακτήσει, την εγκαταλείπει και συνεχίζει το δρόμο του. Αφήνει πίσω του τους τάφους των γονιών του χωρίς να τον πειράζει. Αρπάζει τη γη από τα παιδιά της χωρίς να τον πειράζει. Ξεχνάει τον τάφο του πατέρα του και τα δικαιώματα των παιδιών του. Μεταχειρίζεται τη μητέρα του τη γη, τον αδελφό του τον ουρανό, σαν να είναι πράγματα που μπορεί κανείς ν' αγοράσει, να ληστέψει και να πουλήσει, σαν να είναι πρόβατα και γυάλινες χάντρες.

Η απληστία του θα καταβροχθίσει τη γη και θ' αφήσει πίσω του μόνο έρημο. Δεν το καταλαβαίνω. Ο δικός μας τρόπος του Είναι, είναι διαφορετικός από τον δικό σας. Δεν υπάρχει καμμιά ήρεμη περιοχή στις πόλεις του λευκού ανθρώπου, κανένα μέρος που να μπορεί ν' ακουστεί η ανάπτυξη των φύλλων της άνοιξης ή το τρίψιμο των φτερών ενός εντόμου. Αλλά ίσως να είναι έτσι επειδή εγώ είμαι ένας αγριάνθρωπος και δεν μπορώ να καταλάβω τα πράγματα.

Ο θόρυβος της πόλης φαίνεται ότι βρίζει τ' αυτιά. Και τι ζωή είναι αυτή, όταν ο άνθρωπος δεν μπορεί ν' ακούσει την μοναχική κραυγή του ερωδιού ή τη νυχτερινή συνομιλία των βατράχων γύρω από το πηγάδι;
Εμείς οι Ινδιάνοι προτιμάμε τον απαλό ήχο του ανέμου που χαϊδεύει την επιφάνεια της λίμνης και τη μυρουδιά του ανέμου που καθάρισε η βροχή του μεσημεριού ή αρωμάτισε το άρωμα των πεύκων.
Ο αέρας είναι κάτι το πολύτιμο για τον άνθρωπο με το ερυθρό δέρμα, γιατί όλα τα πράγματα μοιράζονται την ίδια πνοή: το ζώο, το δέντρο και ο άνθρωπος.

Ο λευκός άνθρωπος μπορεί να μην αισθάνεται τον αέρα που αναπνέει. Οπως ο άνθρωπος που αγωνιά πολλές μέρες, γίνεται αναίσθητος στη δυσωδία. Αλλά αν σας πουλήσουμε τη γη μας, θα πρέπει να θυμάστε ότι ο αέρας είναι πολύτιμος για μας. Οτι ο αέρας μοιράζεται το πνεύμα του μ' όλη τη ζωή που συντηρεί. Κι' αν σας πουλήσουμε τη γη μας, θα πρέπει να την διατηρείτε αμόλυντη και ιερή σαν τόπο όπου ακόμα και ο λευκός άνθρωπος μπορεί να πάει για ν' απολαύσει τον γλυκαμένο από τα άνθη της πεδιάδας άνεμο.

Θα πρέπει να διδάσκετε στα παιδιά σας αυτά που εμείς έχουμε διδάξει στα δικά μας: ότι η γη είναι η μητέρα μας. Ολα όσα επηρεάζουν τη γη επηρεάζουν και τα παιδιά της γης. Οταν οι άνθρωποι φτύνουν στο χώμα, φτύνουν τον εαυτό τους. Δεν ύφανε ο άνθρωπος το δίχτυ της ζωής: είναι μόνο μία κλωστή του. Ολα όσα θα κάνει κανείς στο δίχτυ θα τα κάνει στον εαυτό του. Ολα τα πράγματα συνδέονται μεταξύ τους όπως το αίμα ενώνει μιά οικογένεια. Ακόμα και ο λευκός άνθρωπος, που ο Θεός του περπατάει και συζητάει μαζί του - σαν φίλος με φίλο - δεν μπορεί να είναι έξω από την κοινή μοίρα. Ισως να είμαστε, παρόλα αυτά, αδέλφια.

Ξερουμε κάτι που ο λευκός άνθρωπος θα το ανακαλύψει κάποια μέρα: ότι ο Θεός μας είναι και Θεός του. Τώρα σκέπτεστε, ίσως, ότι είστε ιδιοκτήτες της γης μας, αλλά δεν μπορείτε να είστε. Αυτός είναι ο Θεός της ανθρωπότητας και το Ελεός του είναι ίδιο και για τον ερυθρόδερμο και για τον λευκό. Αυτή η γη είναι πολύτιμη γι' Αυτόν και το να την βλάψει κανείς σημαίνει ότι υποτιμά πολύ τον Δημιουργό της.
Οι λευκοί άνθρωποι θα περάσουν, ίσως και πριν από τις άλλες φυλές.
Αν μολύνετε το κρεββάτι σας, θα πεθάνετε κάποια νύχτα πνιγμένοι στα δικά σας απορρίματα. Αλλά ακόμα και την τελευταία ώρα θα φωτιστείτε με την ιδέα ότι ο Θεός σας έφερε σ' αυτή τη γη και σας έδωσε την κυριαρχία πάνω της και πάνω στον άνθρωπο με το ερυθρό δέρμα για κάποιο ειδικό σκοπό.

Τέτοιο πεπρωμένο είναι για μας μυστήριο, γιατί δεν ξέρουμε τι θα γίνει όταν θα έχουν εξολοθρεφτεί όλοι οι βούβαλοι, όταν θα έχουν δαμαστεί όλα τα άγρια άλογα, όταν οι πιο μυστικές γωνιές των δασών θα μυρίζουν άνθρωπο και όταν η θέα προς τους πράσινους λόφους θα εμποδίζεται από ένα πλήθος από σύρματα που μιλάνε. Πού είναι το πυκνό δάσος; Εξαφανίστηκε. Πού είναι ο αετός; Εξαφανίστηκε!
Ετσι τελειώνει η ζωή και αρχίζει και αρχίζει η επιβίωση.

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΥΠΗΡΧΕ ΕΝΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

Μιά φορά κι' έναν καιρό ένας ποταμός, λέει η παλιά Ανατολική παράδοση, έτρεχε ήρεμα πάνω στην καλοβολεμένη από λάσπη κοίτη του. Τα νερά του ήταν θολά και μέσα τους ζούσαν βαριά και μολυβένια ψάρια, απ' αυτά που αναζητούν την τροφή τους στη λάσπη.

Επειδή ήταν αβαθύς, κανένας άνθρωπος δεν είχε την ιδέα να κάνει γέφυρα και έτσι αρκούνταν στο να ρίχνουν μέσα του μερικές μεγάλες πέτρες και να αυτοσχεδιάζουν δρόμους, που μόλις βρέχονταν από τα ήρεμα και αργά νερά.

Τα ζώα του δάσους τον περνούσαν στα μέρη που ήταν λιγότερα βαθιά, ανακατεύοντας τα σπλάχνα του με τα πόδια τους. Για να πιούν νερό πήγαιναν στη κοντινή λίμνη, γιατί τα νερά του ποταμού ήταν σκοτεινά και δύσοσμα.

Αλλά μιά μέρα ο Θεός Ιντρα, που όλα τα βλέπει, λυπήθηκε τον δαίμονα του ποταμού, γιατί χωρίς να είναι χαζός, ενεργούσε σαν τέτοιος, έτσι που ήταν παγιδευμένος, ναρκωμένος από την αδράνεια και το βόλεμα. Είχε συνηθίσει να πατούν το σώμα του, που ήταν υγρό και δύσοσμο και γλοιώδες σαν νεκρό φίδι.
Με το πέρασμα του χρόνου, ο ποταμός είχε βολευτεί με τους εύκολους δρόμους και απόφευγε τις απότομες κατηφόρες.

Είχε γίνει άσχημος, μουγγός και οι όμορφες νεράιδες και τα ξωτικά των ακτών δεν τον πλησίαζαν ούτε καν τις νύχτες με πανσέληνο, για να φτιάξουν τους μαγικούς καθρέφτες τους.

Ενας από τους υπηρέτες του Ιντρα στέγνωσε τη γη μπροστά του και την ανύψωσε με τέτοιο τρόπο που τον ανάγκασε να εκτραπεί.

Ο γερο-ποταμός στην αρχή φοβήθηκε, άρχισε ν' αναστενάζει, αλλά γρήγορα ανακάλυψε την ηδονή του να πηδάει πάνω από τους βράχους, και μ' ένα μουγγρητό άρχισε να ισοπεδώνει δέντρα και ν' ανοίγει δρόμους, πηδώντας πάνω από αβύσσους και ορμώντας ενάντια σε τρομερούς βράχους.

Το νερό του έγινε καθαρό, αφού φιλτραριζόταν μέσα από τις αμμουδιές και τις πέτρες. Η κοίτη του έγινε πέτρινη και μερικές φορές μεταλλική και έλαμπαν οι φλέβες μέσα του. Από τα σπλάχνα του, που πρώτα ήταν σκοτεινά και κατηφή, γεννήθηκε ο άσπρος αφρός, γιατί η ασπράδα δεν εμφανίζεται, αν δεν υπάρχει μάχη, αν δεν υπάρχει εξαγνισμός.

Το ποτάμι γέμισε τότε με χρωματιστά ψάρια, απ' αυτά που ανεβαίνουν στα βουνά και οι καθαρές λιμνούλες που άφηνε στα πλάγια του, στολισμένες με τρομερούς βράχους, έγιναν η απόλαυση των Στοιχείων των νερών. Με την ιριδένια ανταύγεια των άστρων έκαναν οι Νύμφες τα μαγικά τους χτένια και έβγαλαν τους μαγικούς καθρέφτες από το βυθό των λιμνών.

Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν πιά να τον πατήσουν, αλλά ύψωσαν θριαμβευτικές αψίδες πάνω του, που τις ονόμασαν γέφυρες. Τα ζώα τον δέσχιζαν κολυμπώντας και καθαρά και λαμπερά σχολίαζαν ύστερα τη δύναμη του ποταμού. Στο τέλος όταν έφτασε στη μητέρα Γάγγα, τον υποδέχτηκαν με χειροκροτήματα τα άλλα νερά, που αγκαλιαζόντουσαν με τα δικά του, φωνάζοντας από χαρά.

Και βλέποντας όλα αυτά και πολλά ακόμα, που δεν σας διηγούμαι, ο Ιντρα σκέπτεται τους πολλούς ανθρώπους που δεν χρησιμοποιούν τις δυνατότητές τους, τις ευκαιρίες τους και εξακολουθούν να είναι αργοί ποταμοί και λασπώδεις, χωρίς ανδρεία και χωρίς δόξα. Δυό δάκρυα κυλούν τότε από το πρόσωπό του το φλογερό και έτσι εμφανίζονται τα σύννεφα και τα πάντα στη Φύση γίνονται γκρίζα και τότε λυπάται για την ανθρώπινη ανοησία.

Αναζητώντας την Ατλαντίδα

http://www.nea-acropoli-ioannina.gr/arxaiwn-politismwn/anazhtwntas-thn-atlantida-stous-xartes-twn-wkeanwn-kai-ths-psuxhs.html

Αναδημοσίευση άρθρου από την νέα Ακρόπολη

Αναζητώντας την Ατλαντίδα στους χάρτες των ωκεανών και της ψυχής

Αναζητώντας την Ατλαντίδα στους χάρτες των ωκεανών και της ψυχής

'…δεν υπάρχει σε κανέναν χάρτη, τα αληθινά μέρη δεν βρίσκονται ποτέ στους χάρτες…'

Melville H. ('Mobby Dick')

Του Γιώργου Ιωαννίδη, Ψυχολόγου

Η Ατλαντίδα αποτελεί τον υπέρτατο ίσως μυστικό κόσμο όπου σαν μια πανάκεια γίνεται πλέον η αναφορά της σε κάθε τομέα του "παράδοξου" από το σύγχρονο φαινόμενο των εξωγήινων μέχρι και το διαχρονικό στοιχείο της μαγείας στον πολιτισμό. Όπως, όμως κάθε ιστορία που ο χρόνος έχει περάσει πολλά στρώματα από πάνω της, έτσι και η Ατλαντίδα έχει δεχτεί με την πορεία του γνωστού πολιτισμένου κόσμου, μια συνεχή επέμβαση διαμορφώνοντας έτσι μια πολύπλοκη εικόνα για την οποία η πλήρης της περιγραφή θα ήταν αληθινά δύσκολο να πραγματοποιηθεί μέσα στα πλαίσια ενός άρθρου.

Αυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε είναι να εξετάσουμε συνοπτικά τις 4 παραμέτρους που έχουν σχηματίσει αυτό που σήμερα γνωρίζουμε για την Ατλαντίδα. Έτσι αναγνωρίζουμε αρχικά τις πρώτες πηγές (Ι) οι οποίες 'αγνές' ακόμη, ήταν πιο κοντά στην εποχή της ανόδου και της πτώσης του μυθικού βασιλείου. Φυσικά ακόμη και αυτές οι πρώτες πηγές δεν παύουν να έχουν στοιχεία μυθοποιίας (ένα στοιχείο που μάλλον ποτέ δεν παύει να κάνει την παρουσία του) διαφέρουν όμως σημαντικά από την μετέπειτα επεξεργασία του όλου θέματος από μια σειρά μυστικιστών (ΙΙ) που άλλοτε έμμεσα και άλλοτε ξεκάθαρα πρόσφεραν μια σειρά από επιπλέον στοιχεία στην τελική μορφή του παζλ Ατλαντίδα. Φυσικά στην σύγχρονη εποχή μπορούμε να αναγνωρίσουμε και δυο ακόμη στοιχεία που προσδίδουν στο όλο θέμα μια χροιά 'επιστημονικότητας' αφού σύγχρονοι ερευνητές, μέσα ο καθένας από τις δικές του μελέτες, οδηγούν την προσοχή του κόσμου σε διάφορα σημεία στον πλανήτη (ΙΙΙ) ως την πιθανή περιοχή που αρμόζει να βαπτιστεί με το θρυλικό όνομα. Ενώ κάπου εδώ ο θρύλος συναντά την ψυχολογία (ΙV) και ο λόγος είναι εμφανής: μια ιστορία που ακολουθεί το ανθρώπινο πνεύμα θα πρέπει να μεταφέρει ιδιαίτερα μηνύματα που ξυπνούν στον καθένα συναισθήματα, συλλογισμούς, αλλά και γιατί όχι αρχετυπικές λειτουργίεςΑυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε είναι να εξετάσουμε συνοπτικά τις 4 παραμέτρους που έχουν σχηματίσει αυτό που σήμερα γνωρίζουμε για την Ατλαντίδα. Έτσι αναγνωρίζουμε αρχικά τις πρώτες πηγές (Ι) οι οποίες 'αγνές' ακόμη, ήταν πιο κοντά στην εποχή της ανόδου και της πτώσης του μυθικού βασιλείου. Φυσικά ακόμη και αυτές οι πρώτες πηγές δεν παύουν να έχουν στοιχεία μυθοποιίας (ένα στοιχείο που μάλλον ποτέ δεν παύει να κάνει την παρουσία του) διαφέρουν όμως σημαντικά από την μετέπειτα επεξεργασία του όλου θέματος από μια σειρά μυστικιστών (ΙΙ) που άλλοτε έμμεσα και άλλοτε ξεκάθαρα πρόσφεραν μια σειρά από επιπλέον στοιχεία στην τελική μορφή του παζλ Ατλαντίδα. Φυσικά στην σύγχρονη εποχή μπορούμε να αναγνωρίσουμε και δυο ακόμη στοιχεία που προσδίδουν στο όλο θέμα μια χροιά 'επιστημονικότητας' αφού σύγχρονοι ερευνητές, μέσα ο καθένας από τις δικές του μελέτες, οδηγούν την προσοχή του κόσμου σε διάφορα σημεία στον πλανήτη (ΙΙΙ) ως την πιθανή περιοχή που αρμόζει να βαπτιστεί με το θρυλικό όνομα. Ενώ κάπου εδώ ο θρύλος συναντά την ψυχολογία (ΙV) και ο λόγος είναι εμφανής: μια ιστορία που ακολουθεί το ανθρώπινο πνεύμα θα πρέπει να μεταφέρει ιδιαίτερα μηνύματα που ξυπνούν στον καθένα συναισθήματα, συλλογισμούς, αλλά και γιατί όχι αρχετυπικές λειτουργίες.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ρίξουμε μια ματιά στο διαχρονικό παζλ της Ατλαντίδας.

Ι) Η Ατλαντίδα στην αγνή της μορφή
Ίσως ποτέ δεν θα μιλούσαμε σήμερα για τον τόπο αυτό αν δεν υπήρχε ο Πλάτωνας (428-348 π.X.) για να μας μεταφέρει μια γοητευτική ιστορία. Στους δυο Σωκρατικούς του διάλογους (Κριτίας και Τίμαιος), ο Πλάτωνας κάνει αναφορά στα ταξίδια του νομοθέτη Σόλωνα στην Σάιδα της Αιγύπτου, εκεί όπου οι ιερείς του ναού της Νεάθ του διηγήθηκαν τα ιστορικά γεγονότα τα οποία διαδραματίστηκαν άλλοτε στην μεσόγειο, στα οποία οι Έλληνες αν και παίξανε ρόλο σημαντικό, μοιάζει να είχαν ξεχάσει.

Πέρα λοιπόν στα δυτικά, μετά της Ηράκλειες Στήλες - που σήμερα είναι γνωστές ως Στενά του Γιβραλτάρ - υπήρχε ο εκλεκτός τόπος του Ποσειδώνα, η Ατλαντίδα ("…υπήρχε νήσος, η νήσος δε αυτή ήτο μεγαλύτερη από την Λιβύην και την Ασίαν μαζί, απ'αυτήν δε ήτον δυνατόν εις τους τότε ταξιδιώτας να διαβούν εις τα άλλους νήσους εις όλην την απέναντι ήπειρο…" Τίμαιος κεφ. 3, 25Ά). Το μέρος αυτό δόθηκε στον θεό όταν οι αρχαίοι θεοί μοιράσανε όλη την ύπαρξη. Εκεί κατοικούσαν τρία αδέρφια, ανάμεσα τους και η Κλειτώ που ο Ποσειδώνας κοιμήθηκε μαζί τις για να φέρει στην ζωή 10 παιδιά που αργότερα θα αποτελέσουν τους βασιλείς του τόπου εκείνου (ενώ το νησί θα βαπτιστεί από τον μεγαλύτερο γιο του θεό, τον Άτλα).

Ο Πλάτωνας συνεχίζει την περιγραφή του για το νησί αναφέροντας πως στον κεντρικό λόφο ο θεός είχε χτίσει το παλάτι του και γύρω, γύρω τοίχοι προστατευτικοί σχημάτιζαν μια σειρά από ομόκεντρους κύκλους και αυλάκια όπου έρεαν κρύο και ζεστό νερό. Οι άτλαντες είχαν κάθε φυσική εύνοια και σχημάτισαν έναν ζηλευτό πολιτισμό καθώς και ένα δυνατό στρατό που επιθυμούσε την επέκταση της επιρροής του νησιού ξεκινώντας έτσι ένα πόλεμο με τις φυλές της μεσογείου, δεχόμενοι όμως τελικά την ήττα από τα Ελληνικά στρατεύματα. Δυστυχώς ο Πλάτωνας δεν δίνει λεπτομέρειες για τις μάχες αλλά ούτε και περισσότερα στοιχεία αφού συνεχίζει με την μετέπειτα καταστροφή του νησιού (πριν 9560 χρόνια από την εποχή του) μέσα σε μια μέρα, μια καταστροφή που πιθανόν έγινε δια μέσου κάποιου κατακλυσμού. Ένα τέλος που δόθηκε σαν τιμωρία από τους θεούς για την πλεονεξία και την φιλοδοξία των κατοίκων τους.

Κάπως έτσι αναφέρει ο μεγάλος φιλόσοφος τον τόπο εκείνο που κάποτε δέσποζε στα δυτικά. Μια ιστορία αληθινά γοητευτική που όμως δεν είχε προκαλέσει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος στον αρχαίο κόσμο και αυτό ίσως γιατί δεν ήταν και η πρώτη φορά που γινόταν λόγος για ένα νησί στα δυτικά, ή για ένα τόπο θαυμαστό, γενικότερα. Η ιστορία λοιπόν της Ατλαντίδας, όπως τουλάχιστον μας την χαρίζει ο Πλάτωνας, δεν περιέχει εκείνα τα στοιχεία των τεχνολογικών θαυμάτων, των εξωγήινων βάσεων, τους πάνσοφους μάγους και όλες εκείνες τις ρομαντικές πινελιές που προστέθηκαν με τον χρόνο από διάφορους ερευνητές και συγγραφής. Και μόνο με αυτή την απλή μορφή της όμως η παρουσία ενός άγνωστου τόπου προκαλεί απόλυτα την περιέργεια του ερευνητή που ανακαλύπτει πως ο Πλάτωνας δεν ήταν ο μόνος που είχε μιλήσει για έναν - χαμένο πλέον - πολιτισμένο τόπο.

Παραδόσεις από το Τσιλάμ Μπάλαμ του Γιουκατάν, αναφέρουν πως την πατρίδα των Μάγια την κατάπιε η θάλασσα ανάμεσα σε σεισμούς και εκρήξεις ηφαιστείων. Στην Βενεζουέλα κατοικούν λευκοί ιθαγενείς όπου στις παραδόσεις τους αναφέρουν πως κατάγονται από ένα μεγάλο νησί που το κατάπιε ο ωκεανός. Λευκός ήταν και ο θεός εκπολιτιστής Κετζακοάτλ που ήρθε από τα δυτικά, από τον τόπο με την κόκκινη και μαύρη γη (οι Άτλαντες αναφέρεται πως έχτιζαν τα σπίτια τους με τρία χρώματα: λευκό, κόκκινο και μαύρο). Οι κάτοικοι των Κανάριων νησιών, ισχυρίζονται πως είναι και αυτοί απόγονοι μιας χαμένης ηπείρου. Συγκεκριμένα, στην Αδέρα και στις Αζόρες η φυλή των Γκουάνς υποστηρίζουν πως είναι απόγονοι του πρώτου βασιλιά της Ατλαντίδας. Το αξιόλογο είναι πως είναι η φυλή αυτή είναι άμεση απόγονοι των Μάγιας που όμως, εντελώς παραδόξως, βρέθηκαν να κατοικούν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Ξαναγυρνώντας στην Αμερική, βρίσκουμε τις περιγραφές που μας άφησαν οι Αζτέκοι για την μητρική τους ανατολική χώρα την Αζτλάν όπου την κατάπιε και αυτήν ο ωκεανός. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα πολλών φυλών που κατοικούν όλοι στα παράλια γύρω από τον Ατλαντικό ωκεανό, η ύπαρξη παραδόσεων για ένα τόπο κάπου δυτικά ή ανατολικά (ανάλογα με την τοποθεσία του καθένα), όπου η ονομασία του περιέχει τα γράμματα Α, Τ, Λ, Ν. Αυτό από μόνο του μοιάζει να αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο, πιθανή ένδειξη μιας κοινής πηγής, μιας κοινής έμπνευσης.

Ο γνώστης του μυστήριου της Ατλαντίδας όμως μπορεί εύκολα να αναζητήσει και περισσότερες πηγές στον πρώτο αυτό στάδιο εξέλιξης του παζλ που μελετάμε και σε άλλους κλασσικούς. Η αλήθεια είναι όμως πως στα περισσότερα κείμενα (αν όχι όλα) η αντιγραφή από την περιγραφή του Πλάτωνα αποτελούσε και την μοναδική πηγή. Ο Ηρόδοτος για παράδειγμα αναφέρει πως στο βορειοδυτικό άκρο της Αφρικής βρισκόταν το βουνό Άτλας που αποτελούσε την 'κολόνα του ουρανού'. Ο Στράβωνας αναφέρει πως η ιστορία της Ατλαντίδας ίσως να μην είναι φανταστική (από τον ίδιο συγγραφέα μάλιστα γνωρίζουμε την σκεπτικιστική αντίθετη στάση του Αριστοτέλη στο θέμα αυτό) και πολύ αργότερα ο Πρόκλος (412-489 μ.Χ.) δεν αμφιβάλει καθόλου για την άλλοτε ύπαρξη της νήσου. Δεν είναι λοιπόν λίγοι οι αρχαίοι κλασικοί (Ποσειδώνιος, Πλίνιος, Διόδωρος Σικελός, Μαρκελίνος, Τιμαγένης, Κλάυδιος Αιλιανός κ.α.) που ενδιαφέρθηκαν ο καθένας με τον τρόπο του για την Ατλαντίδα, όμως δεν μοιάζει να μπορούν να προσφέρουν κάτι περισσότερο στο όλο παζλ. Εκτός φυσικά και αν αναζητήσουμε τα τελευταία χαμένα κεφάλαια των διαλόγων του Πλάτωνα, όπου φημολογείται πως βρίσκονται περισσότερα στοιχεία για την Ατλαντίδα.

Είναι λοιπόν όλα αυτά η διαβίωση μιας πολιτισμένης χώρας που βρήκε μια φρικιαστική καταστροφή ή μήπως αποτελούν την αλληγορική παρουσία της ιδανικής πολιτείας που είχε στο μυαλό του ο φιλόσοφος. Είναι δύσκολο να πούμε με σιγουριά, το βέβαιο όμως είναι πως γύρω από το θέμα η σιωπή μοιάζει να γεμίζει το κενό και για ένα διάστημα 10 αιώνων περίπου οι αναφορές περιορίζονται σημαντικά (εξαιρώντας τις μικρές αναφορές από τον Κοσμά Ινδικοπλεύστη, τον Μέγα Ονόριο και έναν Αιγύπτιο καλόγερο που στο βιβλίο του 'Χριστιανική τοπογραφία' στην προσπάθεια του να αποδείξει το επίπεδο σχήμα του κόσμου, αναφέρει για ένα τόπο στον Ατλαντικό που καταστράφηκε κατά τον Βιβλικό κατακλυσμό). Το αίτιο αυτής της σιωπής βρισκόταν στην λατρεία του δυτικού κόσμου για την Αριστοτέλεια προσέγγιση καθώς επίσης και στην αυθαίρετη καταμέτρηση της ιστορίας όπου σύμφωνα με τα Βιβλικά γεγονότα ο κόσμος δημιουργήθηκε το 5508 π.Χ.. Πως λοιπόν μπορεί να υπήρξε πολιτισμός σε μια εποχή που ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης δεν είχε σχηματίσει ακόμη το σύμπαν (!)

ΙΙ) Η Ατλαντίδα των μυστικιστών

Το θέμα της Ατλαντίδας όμως δεν περιορίστηκε στο έργο του Πλάτωνα, ούτε στις διάφορες σκόρπιες ιστορίες ανά τον κόσμο. Ακολουθώντας ίσως το πνεύμα του έλληνα φιλοσόφου - να μεταφέρουν δηλαδή θέματα φιλοσοφίας στην καθημερινότητα της πολιτείας - μια σειρά από παρόμοια κείμενα έκαναν την παρουσία τους με τον καιρό. Έτσι το 15ο αιώνα εμφανίζεται η αναφορά ενός φημολογούμενου αληθινού περιστατικού όπου το 734 μ.Χ, 7 επίσκοποι μαζί με τους πιστούς τους, ταξίδεψαν δυτικά, ανακαλύπτοντας ένα νησί και ιδρύοντας εκεί 7 πόλεις. Το νησί ονομάστηκε Antillia και σε χάρτη του 1455, το νησί αυτό ταυτίζεται με την Ατλαντίδα. Η ταύτιση της Ατλαντίδας με διάφορους κόσμους όμως συνεχίστηκε και από τον γνωστό αποκρυφιστή John Dee που σε ένα από τους χάρτες του (1580 μ.Χ.) αποκαλεί τον Νέο Κόσμο ως Ατλαντίδα.

Η επαφή του αποκρυφισμού με την Ατλαντίδα αρχίζει και παίρνει νέα μορφή όταν το 1602 εκδίδεται η ουτοπική αλχημιστική αλληγορία του Tommaso Campanella 'Η πόλη του Ήλιου' όπου ακολουθώντας τα βήματα του Πλάτωνα, γίνεται η εξιστόρηση μιας ιδανικής πολιτείας. Είναι σχεδόν βέβαιο πως το κείμενο αυτό επηρέασε μια σειρά ακόμη αλληγορικών ιστοριών όπως το γνωστό 'Νέα Ατλαντίδα' (1627 μ.Χ.) του Σερ Φράνσις Μπαίηκον. Ο ερμητισμός συναντά την 'Χριστιανούπολη' του Andrea σε μια πολιτεία που η ροδοσταυρική φιλοσοφία και ο χριστιανικός μυστικισμός ενώνονται κάτω από το βλέμμα του μύθου που πρωτοσχημάτισε ο Πλάτωνας.

Η ωρίμανση όμως της σχέσης αυτής έρχεται τον 19ο αιώνα όπου η συγγραφική δουλειά του Ιγνάτιου Ντονέλι (1831-1901) πρόσφερε πολλά από τις γνωστές σε εμάς πλέον μπαρόκ προσθήκες στο όλο παζλ. Έτσι, η Ατλαντίδα γίνεται η πηγή του πολιτισμού για όλη την ανθρωπότητα. Οι Θεοί των αρχαίων αποτελούσαν τους Άτλαντες βασιλείς. Η γλώσσα των Ατλάντων γέννησε όλες τις υπόλοιπες γλώσσες. Ο τόπος αυτός σχημάτισε αποικίες παντού με κυριότερη αυτή της Αιγύπτου. Αποτελούσε την κοιτίδα της Άρειας και Ινδοευρωπαϊκή φυλής και μια σειρά ακόμη από στολίσματα που απομακρύνονταν ιδιαίτερα από τις πληροφορίες που μας δίνει ο Πλάτωνας ή άλλοι λαοί. Η Ατλαντίδα όμως επανέρχεται στο προσκήνιο και έστω και με αυτή την μορφή κυριαρχεί στον κόσμο της διανόησης (ο Θεοδοσιάδης Ν. γράφει χαρακτηριστικά: "το βιβλίο του [Ντονέλι-'Ατλαντίδα: Ο προκατακλυσμιαίος κόσμος' 1882] έγινε η 'Καινή Διαθήκη' του Ατλαντισμού, ακριβώς όπως ο Τίμαιος και ο Κριτίας υπήρξαν η 'Παλαιά Διαθήκη' του."), σε μια εποχή που οι μυστικές εταιρείες ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια και ο πνευματισμός ανανέωνε το ενδιαφέρον του δυτικού κόσμου για το παράδοξο.

'Άξιοι' συνεχιστές του Ντονέλι αποτελούν σίγουρα οι πρώτοι θεοσοφιστές (Blavatsky, Elliot και Steiner) που με την δική τους συγγραφική εργασία ενίσχυσαν τον μύθο της Ατλαντίδος ως πυρήνα και πηγή πολιτισμού και ιδιαίτερα της μαγείας. Συγκεκριμένα η μαντάμ Blavatsky πίστευε πως ο λαός της Ατλαντίδας αποτελούσε και αυτός απόγονος μια παλιότερης ηπείρου, γνωστής ως Μου ή Λεμούρια, και ουσιαστικά αποτελούσαν την Τέταρτη Αρχική φυλή της ανθρωπότητας. Οι πηγές της Blavatsky βρίσνονταν στο μυστηριώδες 'Βιβλίο των Ντζυάν' που η συγγραφέας θεώρησε πως αποτελούσε γνήσιο Ατλάντιο κείμενο το οποίο διεσώθη στο Θιβέτ.

Μια εξίσου παράδοξη πηγή είχε και ο Steiner ο οποίος διαμέσου των Ακασικών Αρχείων γνώρισε πως οι Άτλαντες ήταν όντως απόγονοι της Μου, κατείχαν θαυμαστή τεχνολογία, όμως αντίθετα με τους πρόγονους τους, δεν επικοινωνούσαν τηλεπαθητικά παρά διαμέσου της γραφής. Η απομάκρυνση από τις πρώτες περιγραφές συνεχίζεται αργότερα και από τις θεωρίες του Ραμώ ντε Σαιντ Σοβέρ ο οποίος συνδέει τον λαό της Ατλαντίδας με μύθους των ινδιάνων της Τιχουανάκο για να καταλήξει σε μια εξωγήινη προέλευση τους (!)

Φυσικά από το ταξίδι μας δεν θα μπορούσε να λείψει και η τελευταία ίσως σημαντική φιγούρα των μυστικιστών που άλλαξαν ριζικά τον τρόπο που γνωρίζουμε σήμερα το παζλ της Ατλαντίδας. Ο Έντγκαρ Κέησυ άφησε πίσω του 30 χιλιάδες χειρόγραφες σημείωσεις από τις προβλέψεις που έκανε στην καριέρα του σαν medium, ανάμεσα στα υπόλοιπα όμως, ιδιαίτερα γνωστές έγιναν εκείνες που αφορούσαν την Ατλαντίδα. Οι Άτλαντες, σύμφωνα με την νέα απόδοση του μύθου, ήταν κάτοχοι μιας ισχυρής τεχνολογίας που αφορούσε ιπτάμενα οχήματα, υποβρύχια, και κρυστάλλους χάρη στους οποίους οι άρχοντες μπορούσαν να αναζωογονήσουν τους ιστούς αλλά και να ελέγχουν τις μάζες καθώς και άλλα θαυμαστά. Ήταν όμως η κακή χρήση αυτών των γνώσεων τους που έφερε το νησί στην καταστροφή του. Άτλαντες υπάρχουν και σήμερα, είτε μετενσαρκωμένοι είτε ζουν στις διάφορες αποικίες που είχαν σπείρει. Γνωστές είναι επίσης και οι προφητείες του για διάφορα οικοδομικά ευρήματα στο Μπίμινι που θα αποκάλυπταν την Ατλαντίδα, γεγονός που επιβεβαιώθηκε δίχως όμως να προσφέρει και περισσότερο φως στο όλο παζλ.

Φυσικά το θέμα της Ατλαντίδας δεν τελειώνει εδώ. Η ιστορία ξεκίνησε από τα γραπτά ενός φιλοσόφου, πέρασε στους αρχαίους γεωγράφους, αποτέλεσε περίεργες ιστορίες που διηγούνταν ιθαγενείς σε εξερευνητές, εμπλουτίστηκε με τις εσωτερικές ανησυχίες της Δυτικής Ευρώπης και σιγά, σιγά πήρε μια αμαγαλματική μορφή ενός μυστηρίου που όλως παράδοξως μπορούν να ταιριάξουν. Ο 20ος αιώνας γνώρισε μια μεγάλη βιβλιογραφία σχετικά με το θέμα της Ατλαντίδας που κάθε φορά ο εκάστοτε συγγραφέας προσθέτει και αφαιρεί στην εικόνα που δώσαμε μέχρι τώρα. Είναι όμως στην ψυχολογία του σύγχρονου ορθολογιστή ανθρώπου να αναζητήσει την αλήθεια πίσω από τον μύθο. Μια σειρά από προσπάθειες ερευνητών (άλλοτε σοβαρών και άλλοτε επιπόλαιων) έκαναν την παρουσία τους στην παραδοξολογία. Οι θεωρίες πολλές, ενώ μερικές φορές γίνονται και πιο παράξενες και από αυτές των μυστικιστών. Η ερώτηση όμως παραμένει: Που βρισκόταν η Ατλαντίδα;

ΙΙΙ) Αναζητώντας την Ατλαντίδα στους χάρτες της γης.

Όπως οι θάλασσες του κόσμου είναι πολλές, έτσι αμέτρητες είναι και οι γνώμες των ακαδημαϊκών. Δεν είναι όμως λίγοι εκείνοι που στην ιστορία του Πλάτωνα αναγνωρίζουν απλά ένα πολιτικό πρότυπο διακυβέρνησης με δομές και θεσμούς που θυμίζουν την Αθηναϊκή επικράτεια. Ο πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Ατλάντων ίσως να αποτελούσαν προεκτάσεις παραδόσεων για μάχες μεταξύ της αρχαίας πόλης των Αθηνών με προϊστορικές αιγαιακές επικράτειες, ενώ η καταστροφή του δυτικού νησιού θυμίζει ιδιαίτερα την καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού στις Κυκλάδες και στην Κρήτη με την έκρηξη της Θήρας το 1450 π.Χ. ακόμη και η συσχέτιση μεταξύ των χρονολογιών μοιάζει να ενισχύει αυτή την θεωρία αφού η έκρηξη του ηφαιστείου έγινε 900 χρόνια πριν τον Πλάτωνα όταν ο ίδιος αναφέρει τον καταποντισμό της Ατλαντίδας πριν 9000 χρόνια.

Παράλληλα, γεωλογικές μελέτες του νησιού της Σαντορίνης, δείχνουν μια ομοιομορφία της κυκλικότητας που περιγράφει ο Πλάτων για το εσωτερικό του νησιού. Οι αμφισβητήσεις όμως για την ταύτιση της Σαντορίνης και της Ατλαντίδας συνεχίζονται εφόσον ο Πλάτων την τοποθετεί έξω από την μεσόγειο. Ακόμη όμως και έξω από την θάλασσα που βρέχει τις Ελληνικές πόλεις το πρόβλημα παραμένει και αυτό διότι ο σημερινός Ατλαντικός Ωκεανός στους κλασικούς (Ηρόδοτος, Στράβων, Αριστοτέλη) παίρνει μια σειρά από διαφορετικές ονομασίες ('Κρόνιος Ωκεανός', 'Μεγάλη Θάλασσα' κ.α.). Έτσι σχηματίζεται η εντύπωση πως η θάλασσα πέρα από τις Στήλες του Ηρακλή περικλείουν όλο τον τότε γνωστό κόσμο έτσι ώστε να υπάρχει μια ταύτιση του Ινδικού και Ειρηνικού Ωκεανού με αυτό του Ατλαντικού. Υπό αυτή την οπτική, το εύρος των πιθανοτήτων μεγαλώνει σημαντικά και το κυνήγι αρχίζει.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Arysio Nunes dos Santos, οι ομοιότητες μεταξύ της Πλατωνικής Ατλαντίδας (σε θέματα τεχνολογίας και περιβάλλοντος) και του Ινδικού και Ινδονησιακού κόσμου είναι μεγάλη. Το 1992 όμως, ο αρχαιολόγος Τσάγκερ ταυτίζει την Τροία με την Ατλαντίδα και αναγνωρίζει στην Ιλιάδα μια ακόμη αναφορά της μάχης Ελλήνων-Ατλάντων. Πολλές δεκαετίες πιο πριν μάλιστα (1912), η σχέση Τροίας και Ατλαντίδας είχε γίνει και πάλι γνωστή με δημοσίευμα του εγγονού του Heinrich Schliemann που μιλούσε για άγνωστες ανακαλύψεις (Ατλάντιας προέλευσης) του διάσημου αρχαιολόγου στα ερείπια της Τροίας. Αν και ποτέ δεν έγινε νύξη για την συσχέτιση των δυο αυτών πόλεων, οι υποσχόμενες αποκαλύψεις για την αλήθεια πίσω από την αληθινή τοποθεσία του Ατλαντικού νησιού ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν.

Το 1968, ο γεωλόγος Mason Valente επιβεβαιώνει τις προφητείες του Κέυση για την άνοδο της Ατλαντίδας με μια σειρά από μεγαλιθικά οικοδομήματα που βρέθηκαν βυθισμένα στο Μπίμινι της Καραϊβικής. Οι γνώμες διίστανται ακόμη για το αν όλοι οι σχηματισμοί που βρέθηκαν ήταν ανθρώπινα δημιουργήματα όμως το βέβαιο είναι πως δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν την σχέση των κτισμάτων με το νησί της Ατλαντίδας - πέρα των προφητειών του γνωστού medium - παρά την ύπαρξη μιας τοπικής πολιτείας (και όχι ενός νησιού ή μιας ηπείρου) που καταποντίστηκε, γεγονός που μοιάζει να έχει συμβεί επανειλημμένα σε διάφορες τοποθεσίες ανά τον κόσμο. Μπορεί βέβαια η ελπίδα για την Καραϊβική να απομακρύνεται, μερικοί όμως (όπως ο Rand Flem-Ath) εναποθέτουν την προσοχή του κόσμου αυτή την φορά στην ανταρκτική όπου με βάση μια σειρά αρχαίων χαρτών όπως αυτών του Piri Reis (1513) και του Kircher (1644), που με την σειρά τους βασίστηκαν σε παλιότερες πηγές, δείχνουν μια διαφορετική εικόνα του αρχαίου κόσμου όπου εξαιτίας διαφορετικών κλιματικών συνθηκών, τοποθεσίες που σήμερα θεωρούνται αδύναμες να συντηρήσουν πολιτισμό, κάποτε έσφυζαν από ζωή. Γεωλογικές μελέτες όμως δείχνουν την παρουσία πάγου στην ανταρκτική πολύ πιο πριν από 11600 χρόνια και έτσι οι χάρτες του κόσμου ξανά ανοίγουν για την εύρεση μιας νέας υποψηφιότητας.

Είναι εύλογο ο κάθε αναγνώστης να διερωτηθεί για το πιο εμφανές: εφόσον ο Πλάτωνας τοποθετεί την Ατλαντίδα μετά τις ηράκλειες στήλες και πριν μια ήπειρο (Αμερική;), γιατί να μην αναζητήσουμε τον θρυλικό αυτό τόπο στα μισά του Ατλαντικού ωκεανού. Σύμφωνοι με αυτή την θεωρία είναι μια σειρά από συγγραφείς όπως οι Elliot, Livraga (ιδρυτής της Νέας Ακρόπολης) κ.α. Δεν υπάρχουν όμως μελέτες που να αποδεικνύουν την παρουσία σημαντικής σε μέγεθος γης στα μισά του ωκεανού για μερικά τουλάχιστον εκατομμύρια χρόνια. Ακόμη και η πρόσφατη θεωρία του Ζακ Ζιράρ για την προ 12 χιλιάδων ετών γεωλογική ύπαρξη ενός μικρού νησιού ακριβώς έξω από τα στενά του Γιβραλτάρ, δεν προσφέρει σημαντικές λύσεις αφού το νησί ήταν μονάχα 14 χιλιόμετρα μήκος και πλάτος 5. Φυσικά οι επίδοξοι Indiana Jones δεν σταματήσανε τις έρευνες τους και συνεχώς εμφανίζονται νέες θεωρίες όπως αυτή του Koudriavtsef (1995) που τοποθετεί τον θρύλο στα παράλια της Ιρλανδίας, ή της Λέσχης Εξερευνητών Βρετανίας που μαζί με την Κοινότητα Επιστημονικών Εξερευνήσεων αναζητούσαν την Πλατωνική πολιτεία στις Βολιβιανές Άνδεις. Φυσικά δεν θα πρέπει να αγνοούμε και άλλες 50 περίπου υποψήφιες τοποθεσίες όπως είναι το Ισπανικό Καντίθ, η Βραζιλία, η Σουηδία, η Σιβηρία, η βόρεια Λιβύη κα.

Η αναζήτηση του θρύλου παραμένει αμείωτη ακόμη και στις μέρες μας. Μια τεράστια εμπορευματική βιομηχανία έχει στηθεί γύρω από το θέμα (όπως άλλωστε γίνεται και γενικότερα στο παράδοξο και στον εσωτερισμό σήμερα) από βιβλία, κασέτες, περιοδικά, ταινίες, παιχνίδια και ποικίλα άλλα εμπορεύματα που από την μια πλευρά ενισχύουν την διατήρηση του θρύλου όσο και ταυτόχρονα τον αποπροσανατολίζουν. Μπορεί όμως να κρατούσε το ενδιαφέρον των ανθρώπων τόσους αιώνες για ένα τόπο όπου ο μύθος αναμειγνύεται με την πραγματικότητα, τόσο ώστε να αναζητά παντού να βρει τα ίχνη του; Τι είναι αυτό που αναζητά ο άνθρωπος; Ένα νησί ή μια επιθυμία; Είναι το νησί του Ποσειδώνα η ανάμνηση ενός γεγονότος ή μήπως αποκτά και μια βαθύτερη πλευρά που αγγίζει τον κάθε άνθρωπο και την ψυχολογία του;

ΙV) Για το ψυχολογικό νόημα της Ατλαντίδας

Το νησί της Ατλαντίδας δεν είναι το μοναδικό χαμένο κομμάτι γης που αποζητά ο άνθρωπος ως το λίκνο του πολιτισμού. Δίπλα στο όνομα της Ατλαντίδας στέκουν τοποθεσίες όπως η Λεμούρια (χαμένη κάπου στον Ειρηνικό Ωκεανό), οι Βουδιστικές Σαμπάλα και Άγκαρθα, η Θούλη των Αρείων, η Θιβετιανή Σάνκγρι-Λα, το Κέλτικο Άβαλον, η Σιντάντε Ενκάντα στον Αμαζόνιο και πολλές ακόμη. Όλες όμως οι τοποθεσίες μοιάζουν να έχουν ορισμένα βασικά πανομοιότυπα στοιχεία που ο προσεχτικός παρατήρησης θα τα επισήμανε. Όλοι οι τόποι αυτοί είναι κρυμμένοι και πάντα φέρουν ένα πολιτισμό φανερά πιο σημαντικό από τον υπάρχον γνωστό. Είναι όλα αυτά λοιπόν η ανάμνηση ενός αληθινού τόπου ή μήπως αποτελούνε την εκδήλωση μιας αρχετυπικής συμπεριφοράς, κοινή σε όλους τους ανθρώπους;

Μελετώντας τις παραδόσεις πολλών λαών, θα δούμε να υπάρχουν ιστορίες παρόμοιες με αυτή της Ατλαντίδας όπου σε παλαιοτέρους καιρούς, οι άνθρωποι ζούσανε κοντά στους θεούς μέσα σε ένα περιβάλλον θαυμάτων. Οι εποχές αυτές όμως περάσανε και όπως χαρακτηριστικά βλέπουμε στον μύθο της Εδέμ, οι πρωτόπλαστοι εκδιώκονται, ή καταποντίζονται όπως οι Ατλάντιοι. Η κοινή αυτή ιστορία δημιουργεί στο νου ενός ψυχολόγου μερικές ερμηνευτικές τάσεις που επιδιώκουν με την σειρά τους να αιτιολογήσουν τους λόγους του συνεχούς ενδιαφέροντος των λαών για τις σχετικές ιστορίες.

Τα αρχέτυπα είναι δυναμικά συμπεριφοράς που ενυπάρχουν μέσα στο συλλογικό ασυνείδητο του κάθε ανθρώπου και τα οποία ανάλογα με τις περιβαλλοντικές καταστάσεις μπορούν να κάνουν εμφανή την επίδραση τους στα ανώτερα στρώματα (συνειδητά ή προ-συνειδητά) του ψυχικού οργανισμού. Ένα τέτοιο λοιπόν αρχέτυπο που μπορεί να δώσει μια ξεχωριστή εικόνα στο μυστήριο της Ατλαντίδας, είναι και το αρχέτυπο της Χρυσής Εποχής. Μια εποχή όπου όλα ήταν σημαντικά ευνοϊκότερα για την τύχη του ανθρώπου, όπου το άτομο βρισκόταν πιο κοντά στην αληθινή του φύση, τόσο ως πλάσμα πνευματικό, όσο και σωματικά. Ποια όμως μπορεί να είναι η αιτιώδης φύση του αρχετύπου αυτού;

Όπως και κάθε άλλο αρχέτυπο, έτσι και αυτό μοιάζει να πηγάζει από την εμπειρία που βιώσαμε σαν είδος αιώνες τώρα, μια εμπειρία αληθινά κοινή και αναμφίβολα απόλυτα σημαντική για την μετέπειτα εξέλιξη μας. Η αιτία αυτή λοιπόν (που για τους μη-Jungians ίσως να γίνεται πιο εύκολα αποδεκτή) είναι αυτή της ανάμνησης (και κατά επέκταση της αναζήτησης) της βρεφικής μας κατάστασης.

Οι πρώτες μας αναμνήσεις από την ύπαρξη μας, για όλους τους ανθρώπους είναι παρόμοιες, και είναι μια κατάσταση όπου μας περιβάλει ένα προστατευτικό σώμα (όπως τον κεντρικό ναό της Ατλαντίδας τον περιέβαλε μια σειρά από 5 ομόκεντρους τοίχους), αυτό της μητέρας μας. Σε αυτή την κατάσταση λοιπόν όπου ο άνθρωπος διατηρεί μια παθητική στάση, γίνεται διαρκώς δέκτης δια 'μαγικού' τρόπου της τροφής και της φροντίδας από την μητέρα (όπως ίσως η αίσθηση πως οι Θεοί βάδιζαν ανάμεσα μας στην Χρυσή εκείνη Εποχή). Στην κατάσταση αυτή όμως έρχεται να δώσει τέλος ένα γεγονός ιδιαίτερα στρεσογόνο, αυτό της απομάκρυνσης από το προστατευτικό σώμα της μάνας και την εμφάνιση - δια μέσου ενός στενού σημείου - στον εξωτερικό κόσμο. Όπως λοιπόν μια καταστροφή εξαφανίζει την Ατλαντίδα, μια άλλη 'καταστροφή' μας απομακρύνει από το άλλοτε ιδανικό κόσμο μας. Αυτό που ακολουθεί βέβαια είναι μια παθητική στάση όπου μοιάζει να συνεχίζει την πρωταρχική μας παθητικότητα αλλά πλέον χάνει απόλυτα τον αρχικό της ρόλο αφού σταδιακά αναγνωρίζουμε και τις δικές μας ικανότητες.

Κάπως έτσι λοιπόν θα λέγαμε πως το μυστήριο της Ατλαντίδας αποτελεί μια ανάμνηση (αλλά και ταυτόχρονα την εκδήλωση μιας αρχετυπικής λειτουργίας) ενός γεγονότος που όλοι το έχουμε βιώσει. Είναι αυτό ίσως ο λόγος για τον οποίο η Ατλαντίδα μας συγκινεί όλους. Είναι ίσως η επιθυμία του κάθε ερευνητή να επιστρέψει στην μήτρα της μάνας του, η κινητήριος δύναμη για την αναζήτηση της θαυμαστής χώρας των ατλάντων! Είναι όμως αυτή η μόνη ψυχολογική ερμηνεία που μπορεί να δοθεί;

Η αρνητική απάντηση στο παραπάνω ερώτημα προέρχεται από δυο βασικά στοιχεία, αυτό του ότι δεν είναι όλες οι μυθικές χώρες καταστραμμένες (όπως η Σαμπάλα) ενώ επίσης, οι τόποι αυτοί έχουν κατά καιρούς διακοσμηθεί από μια σειρά θαυμαστών στοιχείων ηθικού πολιτισμού και υψηλής πνευματικότητας. Έτσι σε συνδυασμό με τα προαναφερθέντα, μπορούμε να διακρίνουμε ακόμη μερικούς ψυχολογικούς παράγοντες που μοιάζουν να δίνουν περισσότερο φως. Φυσικά ανάλογα με την ψυχολογική θεωρία που ακολουθείς, μπορείς να προσεγγίσεις και το θέμα διαφορετικά.

Μια φίλο-Freudian προσέγγιση λοιπόν θα περιελάμβανε φυσικά τη Οιδιπόδεια κατάσταση. Εδώ οι δρόμοι είναι ανοιχτοί. Η Ατλαντίδα (όπως μερικώς προαναφέρθηκε) μπορεί να πάρει την μορφή της μητέρας και έτσι η αναζήτηση της να μαρτυρά της παλινδρομική κατάσταση του ενήλικα σε μια σχέση εξάρτησης με την μητέρα του. Μια τέτοια συμπεριφορά φυσικά θα γινόταν σε άτομα ή σε κοινωνίες που περνάνε μια ισχυρή κρίση. Αν τώρα κάνουμε μια φίλο-Jungian προσέγγιση θα βρούμε το ίδιο το αρχέτυπο του Εαυτού (Self).

Ο Εαυτός αποτελεί το ενοποιημένο στοιχείο συνείδησης και ασυνειδήτου όπου είναι τόσο η πηγή κάθε αρχετυπικής δύναμης (όταν αυτό βρίσκεται σε άμορφη ακόμη κατάσταση και εκδηλώνεται διαμέσου της Διαδικασίας της Εξατομίκευσης) όσο και ο τελικός σκοπός της ψυχικής εξελικτικής πορείας του ανθρώπου. Η Ατλαντίδα λοιπόν αλλά και η κάθε άλλη μυστική χώρα, αποτελεί ένα σύμβολο αυτής της ένωσης, αυτής της τελειότητας. Μια mandala που η σημασία της προβάλλεται από τα εσώτερα του ψυχικού μας οργανισμού σε ένα εξωτερικό κόσμο που μοιάζει να τον διέπει το χάος, και η ανησυχία της επιβίωσης. Αποτελεί έτσι η αναζήτηση μας αυτού του ξεχωριστού τόπου, την αναζήτηση του αληθινού μας εαυτού, την αναζήτηση της ένωσης αυτών που είναι αντίθετα (συνειδητό-ασυνείδητο / θηλυκό-αρσενικό / παθητικό-ενεργητικό). Είναι ακριβώς αυτός ο λόγος όπου η Ατλαντίδα από μια πολιτισμένη χώρα της δύσης με ιμπεριαλιστικές τάσεις απέναντι στην ανατολή, μετά-εξελίχθηκε σε μια ουτοπία θεϊκών διαστάσεων. Είναι επειδή ο άνθρωπος αποζητά το θείο μέσα του, που προβάλει αυτή του την αναζήτηση σε σύμβολα του κόσμου. Όταν λοιπόν αυτά δεν υπάρχουν, τα δημιουργεί.

Κάπου εδώ θα πρέπει τέλος να τονίσουμε πως η ψυχολογική προσέγγιση δεν διαγράφει την πιθανότητα την ύπαρξης ενός τέτοιου νησιού (άλλοτε ή ακόμη και σήμερα). Έρχεται όμως να δείξει πως υπάρχουν βαθιά ψυχικά αίτια που διέπουν τους ερευνητές και την κοινωνία γενικότερα έτσι ώστε να αποζητά με ζήλο πλέον τόπους όπου ο μύθος μοιάζει σαν ομίχλη να αυξάνει γύρω τους. Η αναζήτηση της Ατλαντίδας είναι η αναζήτηση της ανθρώπινης καταγωγής αλλά και ανεύρεση της γαλήνης μέσα στους πολύπλοκους λαβυρίνθους της ψυχής μας. Είναι μια εξερεύνηση που αγγίζει τον κάθε άνθρωπο και μπορεί να μεταφέρει μηνύματα που ξεχωρίζουν σε κάθε εποχή. Είναι αυτό λοιπόν το πολυπρόσωπο στοιχείο στο μυστήριο της Ατλαντίδας που γοητεύει σαν Σειρήνα τον κάθε μελετητή. Μια επίγεια ουτοπία ή μια ψυχική θαλπωρή; Η απάντηση είναι θετική και στις δυο παραμέτρους.

Οποιαδήποτε κριτική, γίνεται δεκτή στο e-mail: arpokratis@yahoo.com

Βιβλιογραφία

Jacobi J. Βασικές αρχές της ψυχολογίας του C. G. Jung. Αθήνα εκδ. Ιάμβλιχος, 1995.
Παγκόσμια μυθολογία. Αθήνα εκδ. Εκδοτική Αθηνών, 1989.
Shuker K. The unexplained. An illustrated guide to the world's natural and paranormal mysteries. Dubai. Carlton, 1997.
Συλλογικό Μυστικοί κόσμοι. Θεσσαλονίκη εκδ. Ανιχνευτές, 1998.
Guiley R. E. Εγκυκλοπαίδεια μυστικιστικών και παραφυσικών εμπειριών. Αθήνα εκδ. Anubis, 1994.
Άβατον. Σε αναζήτηση νοήματος στον σύγχρονο κόσμο: τ. 1, 19.
Ανιχνεύσεις. Το περιοδικό της σύγχρονης αναζήτησης: τ. 25.
2001. Φάκελος Χ: τ. 5.
Τρίτο Μάτι. Στη μαγεία της αναζήτησης: τ. 98.

Οι κάτοικοι της Αθήνας, μπορούν επίσης να επισκεφτούν το ιδιωτικό Μουσείο της Ατλαντίδος του ερευνητή Βασίλη Πάσχου που λειτουργεί από το 1981 στο Νέο Ηράκλειο Αττικής. Οι ενδιαφέροντες για την άγνωστη γεωγραφία των χαμένων νησιών του μύθου και της ιστορίας, μπορούν να ανατρέξουν για περισσότερα στα περιοδικά 'Strange' (τ.7) και 'Ανιχνεύσεις' (τ.23). Επισκεφτείτε επίσης την πολύ πλούσια θεματολογικά ιστοσελίδα: www.atlan .org

Ο κυνηγός των θαλασσών

http://users.uoa.gr/~nektar/science/environment/shark.htm

Καρχαρίας - Ο κυνηγός των θαλασσών

---

Καρχαρίας (Ζωολ.). Ένα από τα μεγαλύτερα ψάρια της θάλασσας, που ανήκει στην υπόταξη των καρχαροειδών και στην τάξη των σκουαλίμορφων. 1. Περιγραφή: Τα ψάρια αυτά, που λέγονται επίσης και «σκυλόψαρα», «σκύλοι» και «σμπρίλοι», ανήκουν σε διάφορες οικογένειες (καρχαριίδες, λαμνίδες, γαλεΐδες και ρινίδες) και είναι γενικά μεγαλόσωμα. Το μήκος τους φτάνει τα 12 μ. και το βάρος τους τους 6-7 τόνους. Είναι αρπακτικά και βρίσκονται σ΄όλες τις θάλασσες του κόσμου. Μερικά είδη καρχαριών βρίσκονται και στα δικά μας νερά και λέγονται «σκυλόψαρα», «σαλάχια» κ.λ.π. Όλα σχεδόν τα είδη έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά: πελώριο κεφάλι, που έχει μακρουλό ρύγχος και μεγάλο στόμα στο κάτω μέρος του ρύγχους, με 2-3 σειρές δόντια σε κάθε σαγόνι, τριγωνικά και πολύ γερά. Για να αρπάξει τη λεία του, χρειάζεται να γυρίσει ανάσκελα. Στη ράχη έχει ένα μεγάλο πτερύγιο, που αυλακώνει σαν τορπίλη τη θάλασσα. Έχει και άλλα πτερύγια, ένα ζευγάρι δεξιά και αριστερά στη βάση του κεφαλιού, άλλο ένα πτερύγιο στην κοιλιά και ένα στην ουρά. Το σώμα του σκεπάζεται από σκληρό δέρμα, με χρώμα συνήθως καστανό στη ράχη και καστανόλευκο στην κοιλιά. Έχει πολύ αναπτυγμένη όσφρηση και είναι δεινός κολυμβητής. Είναι ψάρια τολμηρά και δε φοβούνται κανένα κίνδυνο. Πλησιάζουν τα μεγάλα και μικρά σκάφη και τα παρακολουθούν έτοιμα να αρπάξουν καθετί που ρίχνεται απ' αυτά. Είναι πολύ λαίμαργοι. Από σχετικά πειράματα πού έγιναν σε αιχμαλωτισμένους καρχαρίες, παρατηρήθηκε ότι κάθε 24 ώρες ο κ. τρώει τόσα ψάρια όσα και το βάρος του σώματός του. Καταπίνει ακόμα και ό,τι πετούν από τα πλοία: ξύλα, κουτιά από κονσέρβες και πολλά άλλα, χωρίς να τον βλάπτουν, γιατί ό,τι δεν μπορεί να χωνέψει το αποβάλλει προκαλώντας εμετό. Ο κ. είναι ζωοτόκο ψάρι. Τα μικρά του μόλις γεννηθούν μπορούν να κολυμπήσουν και να φροντίζουν μόνα για την τροφή τους. 2. Είδη: Υπάρχουν πολλά είδη καρχαριών. Στα κυριότερα απ'αυτά ανήκει ο «φαλαινοκαρχαρίας», με μήκος 10-12 μ. Ο κ. αυτός δεν επιτίθεται στον άνθρωπο, καταδιώκεται όμως απ' αυτόν για το πλούσιο σε βιταμίνες συκώτι του. Σημαντικές διαστάσεις έχει και ο «καρχαρίας ο γίγας», κοινότατος στις βρετανικές ακτές, του οποίου το βάρος μπορεί να φτάσει τους 6,5 τόνους. Επικίνδυνος για τον άνθρωπο είναι ο «ίσσυρος», καρχαρίας με μήκος 4 μ., που ζει στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό, και έχει εύγευστο κρέας. Ο κ. ο «γλαυκός» ή «κυανούς», με γαλάζιο δέρμα στη ράχη και μήκος 7 μ., είναι πολύ επικίνδυνο είδος, γιατί πλησιάζει τις ακρογιαλιές και επιτίθεται στους λουόμενους. Ο κ. «αλεπού», με ουρά μακριά, φτάνει τα 5 μ. και έχει χρώμα γκρίζο με πράσινες και γαλάζιες αποχρώσεις· επιτίθεται κατά κοπάδια στις ακτές προκαλώντας μεγάλες ζημιές στα παραγάδια και στα δίχτυα των ψαράδων. Η «λάμια», με τριγωνικό και μυτερό ρύγχος, επιτίθεται επίσης στον άνθρωπο. Ο κ. της Γροιλανδίας, ζει στις ψυχρές θάλασσες του βόρειου ημισφαίριου και φτάνει τα 5 μ. μήκος. 3. Σημασία για τον άνθρωπο: Το κρέας του κ. συνήθως είναι κατάληλο μόνο για ψαράλευρο, για ψαρόλαδο και λίπασμα. Το τρυφερότερο μέρος είναι εκείνο που βρίσκεται γύρω από την κοιλιά. Από το δέρμα του κατασκευάζονται ωραία δερμάτινα είδη. Από τα δόντια του κατασκευάζουν περιδέραια και από το λίπος του βγάζουν εξαιρετικό λάδι, που χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία.