Ο κυνηγός των θαλασσών

http://users.uoa.gr/~nektar/science/environment/shark.htm

Καρχαρίας - Ο κυνηγός των θαλασσών

---

Καρχαρίας (Ζωολ.). Ένα από τα μεγαλύτερα ψάρια της θάλασσας, που ανήκει στην υπόταξη των καρχαροειδών και στην τάξη των σκουαλίμορφων. 1. Περιγραφή: Τα ψάρια αυτά, που λέγονται επίσης και «σκυλόψαρα», «σκύλοι» και «σμπρίλοι», ανήκουν σε διάφορες οικογένειες (καρχαριίδες, λαμνίδες, γαλεΐδες και ρινίδες) και είναι γενικά μεγαλόσωμα. Το μήκος τους φτάνει τα 12 μ. και το βάρος τους τους 6-7 τόνους. Είναι αρπακτικά και βρίσκονται σ΄όλες τις θάλασσες του κόσμου. Μερικά είδη καρχαριών βρίσκονται και στα δικά μας νερά και λέγονται «σκυλόψαρα», «σαλάχια» κ.λ.π. Όλα σχεδόν τα είδη έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά: πελώριο κεφάλι, που έχει μακρουλό ρύγχος και μεγάλο στόμα στο κάτω μέρος του ρύγχους, με 2-3 σειρές δόντια σε κάθε σαγόνι, τριγωνικά και πολύ γερά. Για να αρπάξει τη λεία του, χρειάζεται να γυρίσει ανάσκελα. Στη ράχη έχει ένα μεγάλο πτερύγιο, που αυλακώνει σαν τορπίλη τη θάλασσα. Έχει και άλλα πτερύγια, ένα ζευγάρι δεξιά και αριστερά στη βάση του κεφαλιού, άλλο ένα πτερύγιο στην κοιλιά και ένα στην ουρά. Το σώμα του σκεπάζεται από σκληρό δέρμα, με χρώμα συνήθως καστανό στη ράχη και καστανόλευκο στην κοιλιά. Έχει πολύ αναπτυγμένη όσφρηση και είναι δεινός κολυμβητής. Είναι ψάρια τολμηρά και δε φοβούνται κανένα κίνδυνο. Πλησιάζουν τα μεγάλα και μικρά σκάφη και τα παρακολουθούν έτοιμα να αρπάξουν καθετί που ρίχνεται απ' αυτά. Είναι πολύ λαίμαργοι. Από σχετικά πειράματα πού έγιναν σε αιχμαλωτισμένους καρχαρίες, παρατηρήθηκε ότι κάθε 24 ώρες ο κ. τρώει τόσα ψάρια όσα και το βάρος του σώματός του. Καταπίνει ακόμα και ό,τι πετούν από τα πλοία: ξύλα, κουτιά από κονσέρβες και πολλά άλλα, χωρίς να τον βλάπτουν, γιατί ό,τι δεν μπορεί να χωνέψει το αποβάλλει προκαλώντας εμετό. Ο κ. είναι ζωοτόκο ψάρι. Τα μικρά του μόλις γεννηθούν μπορούν να κολυμπήσουν και να φροντίζουν μόνα για την τροφή τους. 2. Είδη: Υπάρχουν πολλά είδη καρχαριών. Στα κυριότερα απ'αυτά ανήκει ο «φαλαινοκαρχαρίας», με μήκος 10-12 μ. Ο κ. αυτός δεν επιτίθεται στον άνθρωπο, καταδιώκεται όμως απ' αυτόν για το πλούσιο σε βιταμίνες συκώτι του. Σημαντικές διαστάσεις έχει και ο «καρχαρίας ο γίγας», κοινότατος στις βρετανικές ακτές, του οποίου το βάρος μπορεί να φτάσει τους 6,5 τόνους. Επικίνδυνος για τον άνθρωπο είναι ο «ίσσυρος», καρχαρίας με μήκος 4 μ., που ζει στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό, και έχει εύγευστο κρέας. Ο κ. ο «γλαυκός» ή «κυανούς», με γαλάζιο δέρμα στη ράχη και μήκος 7 μ., είναι πολύ επικίνδυνο είδος, γιατί πλησιάζει τις ακρογιαλιές και επιτίθεται στους λουόμενους. Ο κ. «αλεπού», με ουρά μακριά, φτάνει τα 5 μ. και έχει χρώμα γκρίζο με πράσινες και γαλάζιες αποχρώσεις· επιτίθεται κατά κοπάδια στις ακτές προκαλώντας μεγάλες ζημιές στα παραγάδια και στα δίχτυα των ψαράδων. Η «λάμια», με τριγωνικό και μυτερό ρύγχος, επιτίθεται επίσης στον άνθρωπο. Ο κ. της Γροιλανδίας, ζει στις ψυχρές θάλασσες του βόρειου ημισφαίριου και φτάνει τα 5 μ. μήκος. 3. Σημασία για τον άνθρωπο: Το κρέας του κ. συνήθως είναι κατάληλο μόνο για ψαράλευρο, για ψαρόλαδο και λίπασμα. Το τρυφερότερο μέρος είναι εκείνο που βρίσκεται γύρω από την κοιλιά. Από το δέρμα του κατασκευάζονται ωραία δερμάτινα είδη. Από τα δόντια του κατασκευάζουν περιδέραια και από το λίπος του βγάζουν εξαιρετικό λάδι, που χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία.