Τέσσερις Χρήσιμες Συμβουλές
Έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους που ταξιδεύουν με το πνεύμα τους. Για μερικούς, η όλη διαδικασία περιορίζεται απλώς στις συναντήσεις και στις συζητήσεις με τους Εσωτερικούς Πλοηγούς.
Για άλλους, περιλαμβάνει και εξωσωματικές εμπειρίες. Οποιαδήποτε μέθοδος κι αν χρησιμοποιηθεί, βοηθάει στην ένωση του μυαλού, της ψυχής και του σώματος. Ο άνθρωπος που βιώνει αυτή την ένωση βιώνει αισθήματα αρμονίας. Μας δίνει τη δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή με ζωτικά μέρη του εαυτού μας και του σώματος μας και να συγκεντρώσουμε ισχυρά αποθέματα ενέργειας στις περιοχές εκείνες που τη χρειάζονται περισσότερο. Οσο πιο πολύ εφαρμόζουμε την τεχνική του πνευματικού ταξιδιού, τόσο περισσότερα οφέλη αποκομίζουμε.
Αν επιθυμείς να πραγματοποιήσεις κι εσύ αυτό το ταξίδι και να έχεις τον πλήρη έλεγχο του, πρέπει να έχεις αναπτύξει μια θετική στάση απέναντι στον εαυτό σου και στη ζωή γενικότερα. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, δεν πρόκειται να πετύχουν οι προσπάθειές σου. Αυτό δε σημαίνει ότιδε θα μπουν στο μυαλό σου και κάποιες απαισιόδοξες σκέψεις, ή στην καρδιά σου κάποια αρνητικά συναισθήματα. Σημαίνει, όμως, ότι πρέπει να βάλεις τα δυνατά σου, για να τα ξεπεράσεις. Για να πετύχεις, οι θετικές ιδέες και πράξεις πρέπει να κυριαρχήσουν στη ζωή σου.
Θεωρώ χρήσιμο να θυμάσαι τέσσερις κανόνες ή χρήσιμες συμβουλές. Όταν μαθαίνω στους ανθρώπους την τεχνική του πνευματικού ταξιδιού, τους προτείνω να γράψουν αυτές τις συμβουλές σε μικρά χαρτάκια και να τα κολλήσουν στον καθρέφτη του μπάνιου τους ή σε κάποιο άλλο σημείο του σπιτιού τους, όπου θα μπορούν να τα βλέπουν κάθε μέρα.
Εν συντομία, εκθέτω παρακάτω τις τέσσερις αυτές συμβουλές. Οι αρχές που τις διέπουν είναι αυτές που έχουν συζητηθεί στα προηγούμενα κεφάλαια.
Συμβουλή Πρώτη: Σε όποια κατάσταση κι αν βρίσκεσαι, στάσου αρκετές φορές τη μέρα και αναλογίσου τη θετική πλευρά αυτού που κάνεις — τη χαρά που αποκομίζεις και πόσο σε ολοκληρώνει ως άτομο.
Κάθε πρωί την ώρα του πρωινού, ο Τεόφιλο Μάτα αδημονούσε για τά θαύματα της καινούργιας μέρας. «Θα είναι μια θαυμάσια μέρα», μπορεί να έλεγε. Ή μπορεί να πήγαινε στην πόρτα της κουζίνας και να κοιτούσε από το άνοιγμά της τον Αμαζόνιο υπό το φως του ανατέλλοντος ηλίου. «Σκέψου πόσες εκπληκτικές πιθανότητες μπορεί να επιφυλάσσει η σημερινή ημέρα.»
Όταν ξυπνάς το πρωί, σκέψου την καινούργια μέρα και τις χαρές που σε περιμένουν. Είσαι ζωντανός και αυτή είναι η δική σου μέρα. Αν βρίσκεσαι εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση που εκ πρώτης όψεως φαίνεται απωθητική, σκέψου τις δυνατότητες που υπάρχουν για να διευρύνεις τους ορίζοντες σου. Συνειδητοποίησε ότι οτιδήποτε κάνεις είναι ξεχωριστό. Τίποτα δεν είναι βαρετό, παρά μόνο αν επιτρέπεις στον εαυτό σου να το βλέπει έτσι. Συγκέντρωσε το μυαλό σου στη θετική πλευρά των πραγμάτων και χαιρέτησε την καινούργια μέρα με ενθουσιασμό.
Αργά το πρωί, το μεσημέρι και ξανά αργά το απόγευμα σκέψου όλα όσα έχεις κάνει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Σκέψου τη χαρά του να είσαι ζωντανός και να μπορείς να γευτείς αυτά για τα οποία δούλεψες όλη μέρα. Κάτσε ν' αναρωτηθείς τι θα μπορούσες να κάνεις, για να βελτιώσεις την κατάσταση, για να αυξήσεις την ευχαρίστηση που λαμβάνεις από τις πράξεις σου και κάνε μια συμφωνία με τον εαυτό σου ότι τις επόμενες ώρες θα προσπαθήσεις να επιτύχεις ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.
Δε θα ξεχάσω ποτέ τη δεύτερη επίσκεψή μου στο σημείο όπου οι Μπούγκις επισκεύαζαν το ελαττωματικό prahu. Μέσα στον πυρετό της δουλειάς τους, ο Μπούλι ήρθε προς το μέρος μας και μας ζήτησε συγγνώμη που δε μας είχε προσκαλέσει για φαγητό.
«Μη σ' απασχολεί για μας», του απάντησα. «Έχετε ήδη αρκετά προβλήματα.»
*" Χαμογέλασε ευγενικά. «Προβλήματα;» Άνοιξε διάπλατα τα χέρια του. «Μα είναι μια όμορφη ημέρα, που έχει τόσα πολλά να διδάξει σ' ένα γέρο σαν κι εμένα.»
Για πολλούς ενηλίκους, μια τέτοιου είδους αντίδραση δεν προκύπτει αυθόρμητα. Επομένως, είναι σημαντικό, τουλάχιστο στην αρχή, να αφιερώνουμε κάποιες στιγμές μέσα στη μέρα αποκλειστικά και μόνο για να επιδιδόμαστε σε τέτοιες σκέψεις συνειδητά. Αργότερα, αυτή η θετική αντιμετώπιση να εισχωρήσει σε άλλα επίπεδα της συνείδησης μας.
Η ώρα για ύπνο μάς προσφέρει μια άλλη ευκαιρία. Μπορείς να κάνεις τον απολογισμό της ημέρας που πέρασε και να νιώσεις ευγνωμοσύνη για όλα τα καλά που συνέβησαν. Προσπάθησε να δεις τη θετική πλευρά όλων των γεγονότων. Αυτά που σου φάνηκαν δυσάρεστα ή ατυχή μπορεί να σου έδωσαν ένα πολύτιμο μάθημα ή να σου άνοιξαν καινούργιες πόρτες. Συγκεντρώσου σε αυτή την εναλλακτική θεώρησή τους. Υποσχέσου στον εαυτό σου ότι, όταν ξυπνάς κάθε πρωί, θα έχεις ανοιχτή καρδιά κι ενθουσιασμό για τη μέρα που σε περιμένει.
Συμβουλή Δεύτερη: Χρησιμοποίησε τη νοερή σύλληψη με θετικό τρόπο. Φρόντισε να έχεις πλήρη επίγνωση πόσες φορές ταξιδεύεις με τη φαντασία σου μέσα στη μέρα και έλεγξε αυτήν τη δραστηριότητα. Διάγραφε διά παντός οποιοδήποτε αρνητικό όραμα και συγκεντρώσου μόνο στα θετικά.
Όλοι μας φαντασιωνόμαστε συχνά. Ουσιαστικά, πριν κάνουμε οτιδήποτε, το βλέπουμε με τη φαντασία μας. Πριν απλώσεις το χέρι σου, για να πιάσεις ένα μολύβι, το μυαλό σου έχει ήδη φανταστεί τη σκηνή. Πρώτα «βλέπεις» το χέρι σου να τεντώνεται και να πιάνει το μολύβι και στη συνέχεια προβαίνεις στην πραγματική κίνηση. Όλοι μας έχουμε βιώσει αυτή την παθητική κίνηση να λαμβάνει χώρα σε ένα άλλο συνειδησιακό επίπεδο και αναφερόμαστε σε αυτό απλώς ως «ονειροπόληση». Η νοερή σύλληψη* σε αντίθεση με την ονειροπόληση, είναι ενεργητική. Μπορεί να ελεγχτεί και, όταν συμβαίνει αυτό, η όλη διαδικασία αποβαίνει πολύ δημιουργική.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η νοερή σύλληψη είναι το κλειδί για το πνευματικό ταξίδι. Δε χρειάζεται να επιστρατεύεται παραπάνω από μία αίσθηση' πάντως, όσες περισσότερες εμπλέκονται, τόσο πιο ισχυρό είναι το αποτέλεσμα. Όταν διαλογιζόμαστε με τον Χούλιο στις πλαγιές του Πίτσιντσα, μου έμαθε :πώς να συμπεριλαμβάνω στα νοερά μου ταξίδια και τις αισθήσεις της όσφρησης, της γεύσης, της ακοής και της αφής. Αυτά τα μαθήματα έχουν αποδειχτεί πολύ χρήσιμα κατά τη διάρκεια του πνευματικού ταξιδιού.
Η νοερή σύλληψη πρέπει να συνυπάρχει πάντα με τη θετική στάση. Μερικοί από εμάς, όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα, έχουμε την τάση να δίνουμε έμφαση στην αρνητική πλευρά του. Μπορεί να έχουμε επιβάλει στον εαυτό μας ένα μοντέλο νοερής σύλληψης που παράγει μόνο απαισιόδοξες σκέψεις και λειτουργεί ανασταλτικά στην επίτευξη των στόχων και των ενδιαφερόντων μας. Από τη στιγμή που αυτές οι σκέψεις κολλήσουν στο μυαλό μας, τις σκαφτόμαστε συνέχεια και το μόνο που κάνουμε είναι ν’ ανησυχούμε και να στενοχωριόμαστε. Μπορεί να ξυπνήσουμε στη μέση της νύχτας από την υπερένταση και το άγχος. Το σώμα μας, το μυαλό μας και το πνεύμα μας δε μένουν ανεπηρέαστα από αυτή την κατάσταση. Αντιθέτως, καταβάλλονται από τη δύναμη της αρνητικής σκέψης που έχει ενισχυθεί κι εδραιωθεί πλέον μέσα μας. Το να σκέφτεσαι τρόπους με τους οποίους μια κατάσταση μπορεί να πάει απ' το κακό στο χειρότερο δεν απέχει πολύ από το να το προκαλέσεις. Ακούγεται ειρωνικό, αλλά καμιά φορά εμείς οι ίδιοι «φροντίζουμε» να πραγματοποιηθούν οι χειρότεροι φόβοι μας.
Οι καλύτεροι δικηγόροι εκμεταλλεύονται την αρνητική αυθυποβολή. Ένας φίλος μου νομικός μου είπε κάποτε ξεκάθαρα πως «Η μισή μάχη έχει κερδηθεί τη στιγμή που ο αντίπαλος αρχίζει να φαντάζεται τη ζωή. του μετά την πιθανή ήττα του. Όταν αφήνει τις αρνητικές σκέψεις να τον καταβάλλουν, τον έχω στο χέρι. Η πρώτη και ίσως η πιο σημαντική δουλειά μου — είναι να προκαλέσω τέτοια αρνητικά οράματα».
Διώξε, λοιπόν, οτιδήποτε αρνητικό από το μυαλό σου. Διάγραψέ το μια για πάντα. Μην αφήνεις τους ανθρώπους να σε χρησιμοποιούν με αυτό τον τρόπο και μην πέφτεις στις δικές σου παγίδες. Έλεγξε τις φαντασιώσεις σου. Δες μόνο θετικά αποτελέσματα που ακυρώνουν τα αρνητικά. Έχε πίστη και φαντάσου την έκβαση που επιθυμείς.
Η νοερή σύλληψη μπορεί ν' αποβεί ένα πολύ δραστικό εργαλείο. Καθοδήγησέ την εσύ' χρησιμοποίησέ τη για προσωπικό σου όφελος.
Συμβουλή Τρίτη: Εναρμονίσου με τη φύση και κατανόησε βαθιά αυτό που δείχνει τόσο καθαρά — η αποτυχία είναι μια έννοια άγνωστη για τη φύση. Έχουμε μάθει ότι οι λαοί που εφαρμόζουν την τεχνική του πνευματικού ταξιδιού θεωρούν τους εαυτούς τους ως προστάτες της φύσης, σε αντίθεση με τους τεχνολογικά ανεπτυγμένους λαούς, που αρέσκονται στο να κατέχουν το ρόλο του κατακτητή της. Η φύση επιβεβαιώνει συνεχώς τη ^θετική πλευρά της ζωής. Είναι η βάση για τα πάντα. Κάθε μορφή ζωής είναι γέννημα της φύσης και στο τέλος επιστρέφει σε αυτή. Ο Αϊνστάιν απέδειξε ότι, ενώ υπάρχουν εναλλαγές μεταξύ ύλης και ενέργειας, η φύση διέπεται από μια συνέχεια. Έτσι, η ύλη και η ενέργεια δε χάνονται. Η μία παίρνει τη μορφή της άλλης και στη συνέχεια επιστρέφει στην αρχική της κατάσταση. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ξανά και ξανά και μοιάζει με μια ατέρμονη διαδικασία. Ωστόσο, όσες φορές κι αν επαναληφθεί, η βασική συνέχεια διατηρείται ανέπαφη.
Η φύση δε γνωρίζει αποτυχίες, εξελίσσεται. Η γέννηση, η ζωή και ο θάνατος αποτελούν τους σταθμούς της εξελικτικής αυτής πορείας. Υπάρχουν εκβάσεις, αλλά όχι αποτυχίες. Η αποτυχία, απλώς, είναι ανύπαρκτη στη φύση.
Οι άνθρωποι που ζουν κοντά της, όπως οι Σουαροί, οι λαοί της Κέτσουα και οι Μπούγκις, που δεν έχουν υψώσει τεχνολογικά τείχη γύρω τους, για ν' αποκλειστούν από το φυσικό τους περιβάλλον, κατανοούν εις βάθος αυτή την πολύ ουσιαστική θετική πλευρά της φύσης. Δεν κρίνουν τη ζωή και τον κόσμο με βάση τους όρους επιτυχία και αποτυχία,
Ο Δον Χοσέ Κίσπε συνόψιζε αυτή την άποψη. Όποτε αποθαρρυνόμουν από την αποτυχία μου να βρω αγοραστές για τα τούβλα του συνεταιρισμού, εκείνος με συμβούλευε να κάνω υπομονή. «Ο Βιρακότσα δεν καταλαβαίνει τι θα πει αποτυχία"», μου έλεγε. Ο Τεόφιλο Μάτα είχε εκφράσει παρόμοια κοσμοθεωρία ένα πρωί που με πήγε στο σχολείο του. Μου είπε ότι το Ελ Μιλάγκρο δε θα κατέληγε ποτέ να λειτουργεί με ταμιευτήρια και πρόσθεσε ότι οι λόγοι μου ήταν χρήσιμοι κι επιμορφωτικοί και ότι «δε σημαίνει ότι έχεις αποτύχει». Από τότε, ο Τόγιουπ, ο Μπούλι, ο Γιοσούφ και πολλοί άλλοι έχουν επαναλάβει την ίδια φιλοσοφία.
Μου πήρε πολύ καιρό να καταλάβω τι έλεγαν πραγματικά όλοι αυτοί οι άνθρωποι. Αρχικά, αποδεχόμουν τη θέση τους σε μια προσπάθεια ν' απαλλαχτώ από το βάρος των τύψεών μου. Τελικά, συνειδητοποίησα ότι βασιζόταν σε βαθιές φιλοσοφικές πεποιθήσεις. Ο Βιρακότσα δεν έχει τη λέξη «αποτυχία» στο λεξιλόγιο του, γιατί στη φύση η έννοια αυτή είναι ανύπαρκτη.
Ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός μας μαζί με ελάχιστους άλλους στην ιστορία έχει καθορίσει τα γεγονότα με βάση την επιτυχία και την αποτυχία. Ίσως κάτι τέτοιο δε θα έπρεπε να μας εκπλήσσει, δεδομένου ότι ο δικός μας πολιτισμός είναι ταυτόχρονα κι εκείνος που έχει αποξενωθεί από τη φύση περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Η επιτυχία και η αποτυχία υπάρχουν μόνο στο μυαλό μας. Δεν είναι τίποτε άλλο από μια αντίληψη, μια ιδέα.
Όταν επιχειρήσεις να καλέσεις τους Εσωτερικούς Πλοηγούς σου, μπορεί να συναντήσεις αντίσταση. Διδάξου από αυτή. Δεν έχεις αποτύχει, έχεις κάνει ένα βήμα πιο κοντά στη γνώση. Ακολούθησε αυτό που συμβαίνει στη φύση: Η αποτυχία δεν υφίσταται.
Συμβουλή Τέταρτη: Έχεις τη δυνατότητα να ενεργείς και να ελέγχεις τον εαυτό σου. Εφόσον το κατανοήσεις αυτό, πώς μπορείς να μην είσαι αισιόδοξος;
Η πεποίθηση ότι όλοι έχουμε γεννηθεί ίσοι ενώπιον του Θεού επικρατεί εδώ και πολύ καιρό. Νομίζω ότι αναφέρεται στη δύναμη που έχουμε όλοι ανεξαιρέτως να επενεργούμε στο πεπρωμένο μας και να το καθορίζουμε, ακόμα κι όταν οι ζωές μας περιορίζονται από παράγοντες όπως η ασθένεια, η φυλάκιση και άλλες καταστάσεις. Με τη γέννησή μας, μας παραχωρήθηκε το προνόμιο της ελεύθερης βούλησης. Έχουμε τη δύναμη ν' αλλάξουμε τον εαυτό μας, τις ιδέες μας και τις αντιλήψεις μας. 'Θ,τι κι αν συμβεί, μπορούμε να ενεργήσουμε.
Ο Χούλιο είχε αναφερθεί αρκετές φορές σε αυτό το θέμα. «Με στενοχωρεί», μου είχε πει μια φορά, «όταν ακούω τους ανθρώπους να λένε: Α, αυτό είναι πέρα από τις δυνάμεις μου", ή "Το κάνω επειδή δεν έχω άλλη επιλογή". Ξέρω ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι. Έχουν επιλέξει να αγνοήσουν ένα θεόσταλτο προνόμιο. Γιατί εγκαταλείπουν τη δύναμή τους τόσο εύκολα;»
Όπως μάθαμε στη δεύτερη συμβουλή, οι αρνητικές σκέψεις πρέπει να ξεριζωθούν εντελώς από το μυαλό μας. Καθένας από μας έχει την ικανότητα να ενεργεί. Όποτε επιτρέπουμε στον εαυτό μας να σκεφτεί διαφορετικά, ενθαρρύνουμε την αρνητική ενέργεια να εγκατασταθεί μέσα μας.
Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι, στην πραγματικότητα, ο καθένας μας είναι «το αφεντικό». Ένας από τους λόγους που πολλές φορές αδυνατούμε να δούμε τον εαυτό μας έτσι είναι ότι δεν ξέρουμε κι εμείς οι ίδιοι τι ακριβώς θέλουμε. Μπορεί να λέμε «θέλω αυτό» ή «θέλω εκείνο», αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε καθόλου σίγουροι αν όντως θέλουμε «αυτό» ή «εκείνο» τόσο πολύ, ώστε να δουλέψουμε, για να το αποκτήσουμε. Κατά συνέπεια, διστάζουμε να βάλουμε στόχους, να καταστρώσουμε και να πραγματοποιήσουμε σχέδια. Η αποθάρρυνση είναι το φυσικό επακόλουθο, μαζί με την αρνητική στάση ζωής του τύπου «Δε θα μπορέσω ποτέ να έχω αυτό ή εκείνο».
Όταν αντιληφθείς ότι είσαι εγκλωβισμένος σε αυτή την κατάσταση, θυμήσου ότι έχεις την ικανότητα να ενεργήσεις. Μπορείς να πετύχεις τους στόχους σου. Το μοναδικό εμπόδιο είναι η έλλειψη επιθυμίας ή αποφασιστικότητας ως προς το πόσο αφιερωμένος είσαι σε αυτό που επιδιώκεις.
«Αγαπώ τη ζούγκλα», μου εκμυστηρεύτηκε ο Τεόφιλο ένα πρωί μετά την επίσκεψη του Τάνια και του Μπόμι. «Με κάνει να νιώθω ελεύθερος. Πιστεύω σε αυτό που δίδαξε ο Ιησούς και στη φιλοσοφία του Βιρακότσα. Είμαστε ελεύθεροι — μέχρι τη στιγμή πού θα πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν είναι έτσι. Ακόμα και τότε παραμένουμε ελεύθεροι. Απλώς, δεν το καταλαβαίνουμε. Όσο βρίσκομαι εδώ στη ζούγκλα, ξέρω ότι δε θα το ξεχάσω ποτέ. Κοίτα γύρω σου. Τα πάντα μαρτυρούν αυτή την ελευθερία!»
Είμαστε υπεύθυνοι για τη ζωή μας' έχουμε τη δυνατότητα να παίρνουμε πρωτοβουλίες. Τίποτα από αυτά που θέλουμε πραγματικά δεν είναι ανέφικτο, εφόσον είμαστε πρόθυμοι να παλέψουμε, για να το αποκτήσουμε. Αυτό είναι το μήνυμα του πνευματικού ταξιδιού. Και δεν απευθύνεται μόνο σε ένα μέρος του τριγώνου «μυαλό-σώμα-ψυχή», αλλά και στα τρία μαζί ως σύνολο. Όταν ακούσουμε και κατανοήσουμε αυτό το μήνυμα, πώς είναι δυνατό να νιώσουμε οτιδήποτε άλλο εκτός από αισιοδοξία;
Ως κοινωνία, έχουμε αρχίσει να συνειδητοποιούμε ότι η τεχνολογία μπορεί να φέρει το κακό μαζί με το καλό. Βαθιά μέσα μας ξέρουμε ότι υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή από την υλική πρόοδο. Η ίδια η ιστορία μπορεί να κρίνει την ακατανίκητη έλξη που ασκεί επάνω μας η ύλη και η τεχνολογία όχι μόνο ως τρέλα, αλλά και ως αποτέλεσμα ενός έντονου κυνισμού και μιας απόρριψης αξιών που συνοδεύει την ανθρωπότητα εδώ και χιλιάδες χρονιά. Αυτές οι θετικές αξίες είναι το θνητό σώμα, το μυαλό, η ψυχή, και οι εναπομείναντες πολιτισμοί που ζουν σε αρμονία με τη φύση.
Σήμερα, ανοίγονται μπροστά μας δύο αποκλίνοντες δρόμοι. Πρέπει να διαλέξουμε τον ένα και να προχωρήσουμε μπροστά. Ο δρόμος που βρίσκεται πίσω μας είναι η ιστορία. Τίποτα δε θα αλλάξει ό,τι έχουμε κάνει. Έχουμε εφεύρει πολλές κι εκπληκτικές συσκευές' παράλληλα, όμως, έχουμε εξαντλήσει αναντικατάστατα φυσικά αποθέματα. Δηλητηριάσαμε τον αέρα, τη γη και το νερό μας. Η τεχνολογία μάς έχει βοηθήσει πολύ και μας έχει βλάψει πολύ. Σταματάμε για μια στιγμή, κοιτάζουμε μπροστά μας και προσπαθούμε να βρούμε μια ένδειξη. Ποιος είναι ο σωστός δρόμος;
Ίσως, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε, καθώς κοιτάζουμε προσεκτικά τη διχάλα που ανοίγεται μπροστά μας, ότι δεν τίθεται θέμα ποιο δρόμο να διαλέξουμε. Ίσως το θέμα να είμαστε εμείς οι ίδιοι: η στάση μας, οι αντιλήψεις μας, αυτά που βλέπουμε, μυρίζουμε, γευόμαστε και νιώθουμε, όταν βαδίζουμε στο δρόμο, πόσο καλά ακούμε, ποια είναι η σχέση μας με την πορεία που έχουμε χαράξει και τι επιλέγουμε ν' αφήσουμε πίσω μας, καθώς περνάμε.
Έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους που ταξιδεύουν με το πνεύμα τους. Για μερικούς, η όλη διαδικασία περιορίζεται απλώς στις συναντήσεις και στις συζητήσεις με τους Εσωτερικούς Πλοηγούς.
Για άλλους, περιλαμβάνει και εξωσωματικές εμπειρίες. Οποιαδήποτε μέθοδος κι αν χρησιμοποιηθεί, βοηθάει στην ένωση του μυαλού, της ψυχής και του σώματος. Ο άνθρωπος που βιώνει αυτή την ένωση βιώνει αισθήματα αρμονίας. Μας δίνει τη δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή με ζωτικά μέρη του εαυτού μας και του σώματος μας και να συγκεντρώσουμε ισχυρά αποθέματα ενέργειας στις περιοχές εκείνες που τη χρειάζονται περισσότερο. Οσο πιο πολύ εφαρμόζουμε την τεχνική του πνευματικού ταξιδιού, τόσο περισσότερα οφέλη αποκομίζουμε.
Αν επιθυμείς να πραγματοποιήσεις κι εσύ αυτό το ταξίδι και να έχεις τον πλήρη έλεγχο του, πρέπει να έχεις αναπτύξει μια θετική στάση απέναντι στον εαυτό σου και στη ζωή γενικότερα. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, δεν πρόκειται να πετύχουν οι προσπάθειές σου. Αυτό δε σημαίνει ότιδε θα μπουν στο μυαλό σου και κάποιες απαισιόδοξες σκέψεις, ή στην καρδιά σου κάποια αρνητικά συναισθήματα. Σημαίνει, όμως, ότι πρέπει να βάλεις τα δυνατά σου, για να τα ξεπεράσεις. Για να πετύχεις, οι θετικές ιδέες και πράξεις πρέπει να κυριαρχήσουν στη ζωή σου.
Θεωρώ χρήσιμο να θυμάσαι τέσσερις κανόνες ή χρήσιμες συμβουλές. Όταν μαθαίνω στους ανθρώπους την τεχνική του πνευματικού ταξιδιού, τους προτείνω να γράψουν αυτές τις συμβουλές σε μικρά χαρτάκια και να τα κολλήσουν στον καθρέφτη του μπάνιου τους ή σε κάποιο άλλο σημείο του σπιτιού τους, όπου θα μπορούν να τα βλέπουν κάθε μέρα.
Εν συντομία, εκθέτω παρακάτω τις τέσσερις αυτές συμβουλές. Οι αρχές που τις διέπουν είναι αυτές που έχουν συζητηθεί στα προηγούμενα κεφάλαια.
Συμβουλή Πρώτη: Σε όποια κατάσταση κι αν βρίσκεσαι, στάσου αρκετές φορές τη μέρα και αναλογίσου τη θετική πλευρά αυτού που κάνεις — τη χαρά που αποκομίζεις και πόσο σε ολοκληρώνει ως άτομο.
Κάθε πρωί την ώρα του πρωινού, ο Τεόφιλο Μάτα αδημονούσε για τά θαύματα της καινούργιας μέρας. «Θα είναι μια θαυμάσια μέρα», μπορεί να έλεγε. Ή μπορεί να πήγαινε στην πόρτα της κουζίνας και να κοιτούσε από το άνοιγμά της τον Αμαζόνιο υπό το φως του ανατέλλοντος ηλίου. «Σκέψου πόσες εκπληκτικές πιθανότητες μπορεί να επιφυλάσσει η σημερινή ημέρα.»
Όταν ξυπνάς το πρωί, σκέψου την καινούργια μέρα και τις χαρές που σε περιμένουν. Είσαι ζωντανός και αυτή είναι η δική σου μέρα. Αν βρίσκεσαι εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση που εκ πρώτης όψεως φαίνεται απωθητική, σκέψου τις δυνατότητες που υπάρχουν για να διευρύνεις τους ορίζοντες σου. Συνειδητοποίησε ότι οτιδήποτε κάνεις είναι ξεχωριστό. Τίποτα δεν είναι βαρετό, παρά μόνο αν επιτρέπεις στον εαυτό σου να το βλέπει έτσι. Συγκέντρωσε το μυαλό σου στη θετική πλευρά των πραγμάτων και χαιρέτησε την καινούργια μέρα με ενθουσιασμό.
Αργά το πρωί, το μεσημέρι και ξανά αργά το απόγευμα σκέψου όλα όσα έχεις κάνει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Σκέψου τη χαρά του να είσαι ζωντανός και να μπορείς να γευτείς αυτά για τα οποία δούλεψες όλη μέρα. Κάτσε ν' αναρωτηθείς τι θα μπορούσες να κάνεις, για να βελτιώσεις την κατάσταση, για να αυξήσεις την ευχαρίστηση που λαμβάνεις από τις πράξεις σου και κάνε μια συμφωνία με τον εαυτό σου ότι τις επόμενες ώρες θα προσπαθήσεις να επιτύχεις ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.
Δε θα ξεχάσω ποτέ τη δεύτερη επίσκεψή μου στο σημείο όπου οι Μπούγκις επισκεύαζαν το ελαττωματικό prahu. Μέσα στον πυρετό της δουλειάς τους, ο Μπούλι ήρθε προς το μέρος μας και μας ζήτησε συγγνώμη που δε μας είχε προσκαλέσει για φαγητό.
«Μη σ' απασχολεί για μας», του απάντησα. «Έχετε ήδη αρκετά προβλήματα.»
*" Χαμογέλασε ευγενικά. «Προβλήματα;» Άνοιξε διάπλατα τα χέρια του. «Μα είναι μια όμορφη ημέρα, που έχει τόσα πολλά να διδάξει σ' ένα γέρο σαν κι εμένα.»
Για πολλούς ενηλίκους, μια τέτοιου είδους αντίδραση δεν προκύπτει αυθόρμητα. Επομένως, είναι σημαντικό, τουλάχιστο στην αρχή, να αφιερώνουμε κάποιες στιγμές μέσα στη μέρα αποκλειστικά και μόνο για να επιδιδόμαστε σε τέτοιες σκέψεις συνειδητά. Αργότερα, αυτή η θετική αντιμετώπιση να εισχωρήσει σε άλλα επίπεδα της συνείδησης μας.
Η ώρα για ύπνο μάς προσφέρει μια άλλη ευκαιρία. Μπορείς να κάνεις τον απολογισμό της ημέρας που πέρασε και να νιώσεις ευγνωμοσύνη για όλα τα καλά που συνέβησαν. Προσπάθησε να δεις τη θετική πλευρά όλων των γεγονότων. Αυτά που σου φάνηκαν δυσάρεστα ή ατυχή μπορεί να σου έδωσαν ένα πολύτιμο μάθημα ή να σου άνοιξαν καινούργιες πόρτες. Συγκεντρώσου σε αυτή την εναλλακτική θεώρησή τους. Υποσχέσου στον εαυτό σου ότι, όταν ξυπνάς κάθε πρωί, θα έχεις ανοιχτή καρδιά κι ενθουσιασμό για τη μέρα που σε περιμένει.
Συμβουλή Δεύτερη: Χρησιμοποίησε τη νοερή σύλληψη με θετικό τρόπο. Φρόντισε να έχεις πλήρη επίγνωση πόσες φορές ταξιδεύεις με τη φαντασία σου μέσα στη μέρα και έλεγξε αυτήν τη δραστηριότητα. Διάγραφε διά παντός οποιοδήποτε αρνητικό όραμα και συγκεντρώσου μόνο στα θετικά.
Όλοι μας φαντασιωνόμαστε συχνά. Ουσιαστικά, πριν κάνουμε οτιδήποτε, το βλέπουμε με τη φαντασία μας. Πριν απλώσεις το χέρι σου, για να πιάσεις ένα μολύβι, το μυαλό σου έχει ήδη φανταστεί τη σκηνή. Πρώτα «βλέπεις» το χέρι σου να τεντώνεται και να πιάνει το μολύβι και στη συνέχεια προβαίνεις στην πραγματική κίνηση. Όλοι μας έχουμε βιώσει αυτή την παθητική κίνηση να λαμβάνει χώρα σε ένα άλλο συνειδησιακό επίπεδο και αναφερόμαστε σε αυτό απλώς ως «ονειροπόληση». Η νοερή σύλληψη* σε αντίθεση με την ονειροπόληση, είναι ενεργητική. Μπορεί να ελεγχτεί και, όταν συμβαίνει αυτό, η όλη διαδικασία αποβαίνει πολύ δημιουργική.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η νοερή σύλληψη είναι το κλειδί για το πνευματικό ταξίδι. Δε χρειάζεται να επιστρατεύεται παραπάνω από μία αίσθηση' πάντως, όσες περισσότερες εμπλέκονται, τόσο πιο ισχυρό είναι το αποτέλεσμα. Όταν διαλογιζόμαστε με τον Χούλιο στις πλαγιές του Πίτσιντσα, μου έμαθε :πώς να συμπεριλαμβάνω στα νοερά μου ταξίδια και τις αισθήσεις της όσφρησης, της γεύσης, της ακοής και της αφής. Αυτά τα μαθήματα έχουν αποδειχτεί πολύ χρήσιμα κατά τη διάρκεια του πνευματικού ταξιδιού.
Η νοερή σύλληψη πρέπει να συνυπάρχει πάντα με τη θετική στάση. Μερικοί από εμάς, όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα, έχουμε την τάση να δίνουμε έμφαση στην αρνητική πλευρά του. Μπορεί να έχουμε επιβάλει στον εαυτό μας ένα μοντέλο νοερής σύλληψης που παράγει μόνο απαισιόδοξες σκέψεις και λειτουργεί ανασταλτικά στην επίτευξη των στόχων και των ενδιαφερόντων μας. Από τη στιγμή που αυτές οι σκέψεις κολλήσουν στο μυαλό μας, τις σκαφτόμαστε συνέχεια και το μόνο που κάνουμε είναι ν’ ανησυχούμε και να στενοχωριόμαστε. Μπορεί να ξυπνήσουμε στη μέση της νύχτας από την υπερένταση και το άγχος. Το σώμα μας, το μυαλό μας και το πνεύμα μας δε μένουν ανεπηρέαστα από αυτή την κατάσταση. Αντιθέτως, καταβάλλονται από τη δύναμη της αρνητικής σκέψης που έχει ενισχυθεί κι εδραιωθεί πλέον μέσα μας. Το να σκέφτεσαι τρόπους με τους οποίους μια κατάσταση μπορεί να πάει απ' το κακό στο χειρότερο δεν απέχει πολύ από το να το προκαλέσεις. Ακούγεται ειρωνικό, αλλά καμιά φορά εμείς οι ίδιοι «φροντίζουμε» να πραγματοποιηθούν οι χειρότεροι φόβοι μας.
Οι καλύτεροι δικηγόροι εκμεταλλεύονται την αρνητική αυθυποβολή. Ένας φίλος μου νομικός μου είπε κάποτε ξεκάθαρα πως «Η μισή μάχη έχει κερδηθεί τη στιγμή που ο αντίπαλος αρχίζει να φαντάζεται τη ζωή. του μετά την πιθανή ήττα του. Όταν αφήνει τις αρνητικές σκέψεις να τον καταβάλλουν, τον έχω στο χέρι. Η πρώτη και ίσως η πιο σημαντική δουλειά μου — είναι να προκαλέσω τέτοια αρνητικά οράματα».
Διώξε, λοιπόν, οτιδήποτε αρνητικό από το μυαλό σου. Διάγραψέ το μια για πάντα. Μην αφήνεις τους ανθρώπους να σε χρησιμοποιούν με αυτό τον τρόπο και μην πέφτεις στις δικές σου παγίδες. Έλεγξε τις φαντασιώσεις σου. Δες μόνο θετικά αποτελέσματα που ακυρώνουν τα αρνητικά. Έχε πίστη και φαντάσου την έκβαση που επιθυμείς.
Η νοερή σύλληψη μπορεί ν' αποβεί ένα πολύ δραστικό εργαλείο. Καθοδήγησέ την εσύ' χρησιμοποίησέ τη για προσωπικό σου όφελος.
Συμβουλή Τρίτη: Εναρμονίσου με τη φύση και κατανόησε βαθιά αυτό που δείχνει τόσο καθαρά — η αποτυχία είναι μια έννοια άγνωστη για τη φύση. Έχουμε μάθει ότι οι λαοί που εφαρμόζουν την τεχνική του πνευματικού ταξιδιού θεωρούν τους εαυτούς τους ως προστάτες της φύσης, σε αντίθεση με τους τεχνολογικά ανεπτυγμένους λαούς, που αρέσκονται στο να κατέχουν το ρόλο του κατακτητή της. Η φύση επιβεβαιώνει συνεχώς τη ^θετική πλευρά της ζωής. Είναι η βάση για τα πάντα. Κάθε μορφή ζωής είναι γέννημα της φύσης και στο τέλος επιστρέφει σε αυτή. Ο Αϊνστάιν απέδειξε ότι, ενώ υπάρχουν εναλλαγές μεταξύ ύλης και ενέργειας, η φύση διέπεται από μια συνέχεια. Έτσι, η ύλη και η ενέργεια δε χάνονται. Η μία παίρνει τη μορφή της άλλης και στη συνέχεια επιστρέφει στην αρχική της κατάσταση. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ξανά και ξανά και μοιάζει με μια ατέρμονη διαδικασία. Ωστόσο, όσες φορές κι αν επαναληφθεί, η βασική συνέχεια διατηρείται ανέπαφη.
Η φύση δε γνωρίζει αποτυχίες, εξελίσσεται. Η γέννηση, η ζωή και ο θάνατος αποτελούν τους σταθμούς της εξελικτικής αυτής πορείας. Υπάρχουν εκβάσεις, αλλά όχι αποτυχίες. Η αποτυχία, απλώς, είναι ανύπαρκτη στη φύση.
Οι άνθρωποι που ζουν κοντά της, όπως οι Σουαροί, οι λαοί της Κέτσουα και οι Μπούγκις, που δεν έχουν υψώσει τεχνολογικά τείχη γύρω τους, για ν' αποκλειστούν από το φυσικό τους περιβάλλον, κατανοούν εις βάθος αυτή την πολύ ουσιαστική θετική πλευρά της φύσης. Δεν κρίνουν τη ζωή και τον κόσμο με βάση τους όρους επιτυχία και αποτυχία,
Ο Δον Χοσέ Κίσπε συνόψιζε αυτή την άποψη. Όποτε αποθαρρυνόμουν από την αποτυχία μου να βρω αγοραστές για τα τούβλα του συνεταιρισμού, εκείνος με συμβούλευε να κάνω υπομονή. «Ο Βιρακότσα δεν καταλαβαίνει τι θα πει αποτυχία"», μου έλεγε. Ο Τεόφιλο Μάτα είχε εκφράσει παρόμοια κοσμοθεωρία ένα πρωί που με πήγε στο σχολείο του. Μου είπε ότι το Ελ Μιλάγκρο δε θα κατέληγε ποτέ να λειτουργεί με ταμιευτήρια και πρόσθεσε ότι οι λόγοι μου ήταν χρήσιμοι κι επιμορφωτικοί και ότι «δε σημαίνει ότι έχεις αποτύχει». Από τότε, ο Τόγιουπ, ο Μπούλι, ο Γιοσούφ και πολλοί άλλοι έχουν επαναλάβει την ίδια φιλοσοφία.
Μου πήρε πολύ καιρό να καταλάβω τι έλεγαν πραγματικά όλοι αυτοί οι άνθρωποι. Αρχικά, αποδεχόμουν τη θέση τους σε μια προσπάθεια ν' απαλλαχτώ από το βάρος των τύψεών μου. Τελικά, συνειδητοποίησα ότι βασιζόταν σε βαθιές φιλοσοφικές πεποιθήσεις. Ο Βιρακότσα δεν έχει τη λέξη «αποτυχία» στο λεξιλόγιο του, γιατί στη φύση η έννοια αυτή είναι ανύπαρκτη.
Ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός μας μαζί με ελάχιστους άλλους στην ιστορία έχει καθορίσει τα γεγονότα με βάση την επιτυχία και την αποτυχία. Ίσως κάτι τέτοιο δε θα έπρεπε να μας εκπλήσσει, δεδομένου ότι ο δικός μας πολιτισμός είναι ταυτόχρονα κι εκείνος που έχει αποξενωθεί από τη φύση περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Η επιτυχία και η αποτυχία υπάρχουν μόνο στο μυαλό μας. Δεν είναι τίποτε άλλο από μια αντίληψη, μια ιδέα.
Όταν επιχειρήσεις να καλέσεις τους Εσωτερικούς Πλοηγούς σου, μπορεί να συναντήσεις αντίσταση. Διδάξου από αυτή. Δεν έχεις αποτύχει, έχεις κάνει ένα βήμα πιο κοντά στη γνώση. Ακολούθησε αυτό που συμβαίνει στη φύση: Η αποτυχία δεν υφίσταται.
Συμβουλή Τέταρτη: Έχεις τη δυνατότητα να ενεργείς και να ελέγχεις τον εαυτό σου. Εφόσον το κατανοήσεις αυτό, πώς μπορείς να μην είσαι αισιόδοξος;
Η πεποίθηση ότι όλοι έχουμε γεννηθεί ίσοι ενώπιον του Θεού επικρατεί εδώ και πολύ καιρό. Νομίζω ότι αναφέρεται στη δύναμη που έχουμε όλοι ανεξαιρέτως να επενεργούμε στο πεπρωμένο μας και να το καθορίζουμε, ακόμα κι όταν οι ζωές μας περιορίζονται από παράγοντες όπως η ασθένεια, η φυλάκιση και άλλες καταστάσεις. Με τη γέννησή μας, μας παραχωρήθηκε το προνόμιο της ελεύθερης βούλησης. Έχουμε τη δύναμη ν' αλλάξουμε τον εαυτό μας, τις ιδέες μας και τις αντιλήψεις μας. 'Θ,τι κι αν συμβεί, μπορούμε να ενεργήσουμε.
Ο Χούλιο είχε αναφερθεί αρκετές φορές σε αυτό το θέμα. «Με στενοχωρεί», μου είχε πει μια φορά, «όταν ακούω τους ανθρώπους να λένε: Α, αυτό είναι πέρα από τις δυνάμεις μου", ή "Το κάνω επειδή δεν έχω άλλη επιλογή". Ξέρω ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι. Έχουν επιλέξει να αγνοήσουν ένα θεόσταλτο προνόμιο. Γιατί εγκαταλείπουν τη δύναμή τους τόσο εύκολα;»
Όπως μάθαμε στη δεύτερη συμβουλή, οι αρνητικές σκέψεις πρέπει να ξεριζωθούν εντελώς από το μυαλό μας. Καθένας από μας έχει την ικανότητα να ενεργεί. Όποτε επιτρέπουμε στον εαυτό μας να σκεφτεί διαφορετικά, ενθαρρύνουμε την αρνητική ενέργεια να εγκατασταθεί μέσα μας.
Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι, στην πραγματικότητα, ο καθένας μας είναι «το αφεντικό». Ένας από τους λόγους που πολλές φορές αδυνατούμε να δούμε τον εαυτό μας έτσι είναι ότι δεν ξέρουμε κι εμείς οι ίδιοι τι ακριβώς θέλουμε. Μπορεί να λέμε «θέλω αυτό» ή «θέλω εκείνο», αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε καθόλου σίγουροι αν όντως θέλουμε «αυτό» ή «εκείνο» τόσο πολύ, ώστε να δουλέψουμε, για να το αποκτήσουμε. Κατά συνέπεια, διστάζουμε να βάλουμε στόχους, να καταστρώσουμε και να πραγματοποιήσουμε σχέδια. Η αποθάρρυνση είναι το φυσικό επακόλουθο, μαζί με την αρνητική στάση ζωής του τύπου «Δε θα μπορέσω ποτέ να έχω αυτό ή εκείνο».
Όταν αντιληφθείς ότι είσαι εγκλωβισμένος σε αυτή την κατάσταση, θυμήσου ότι έχεις την ικανότητα να ενεργήσεις. Μπορείς να πετύχεις τους στόχους σου. Το μοναδικό εμπόδιο είναι η έλλειψη επιθυμίας ή αποφασιστικότητας ως προς το πόσο αφιερωμένος είσαι σε αυτό που επιδιώκεις.
«Αγαπώ τη ζούγκλα», μου εκμυστηρεύτηκε ο Τεόφιλο ένα πρωί μετά την επίσκεψη του Τάνια και του Μπόμι. «Με κάνει να νιώθω ελεύθερος. Πιστεύω σε αυτό που δίδαξε ο Ιησούς και στη φιλοσοφία του Βιρακότσα. Είμαστε ελεύθεροι — μέχρι τη στιγμή πού θα πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν είναι έτσι. Ακόμα και τότε παραμένουμε ελεύθεροι. Απλώς, δεν το καταλαβαίνουμε. Όσο βρίσκομαι εδώ στη ζούγκλα, ξέρω ότι δε θα το ξεχάσω ποτέ. Κοίτα γύρω σου. Τα πάντα μαρτυρούν αυτή την ελευθερία!»
Είμαστε υπεύθυνοι για τη ζωή μας' έχουμε τη δυνατότητα να παίρνουμε πρωτοβουλίες. Τίποτα από αυτά που θέλουμε πραγματικά δεν είναι ανέφικτο, εφόσον είμαστε πρόθυμοι να παλέψουμε, για να το αποκτήσουμε. Αυτό είναι το μήνυμα του πνευματικού ταξιδιού. Και δεν απευθύνεται μόνο σε ένα μέρος του τριγώνου «μυαλό-σώμα-ψυχή», αλλά και στα τρία μαζί ως σύνολο. Όταν ακούσουμε και κατανοήσουμε αυτό το μήνυμα, πώς είναι δυνατό να νιώσουμε οτιδήποτε άλλο εκτός από αισιοδοξία;
Ως κοινωνία, έχουμε αρχίσει να συνειδητοποιούμε ότι η τεχνολογία μπορεί να φέρει το κακό μαζί με το καλό. Βαθιά μέσα μας ξέρουμε ότι υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή από την υλική πρόοδο. Η ίδια η ιστορία μπορεί να κρίνει την ακατανίκητη έλξη που ασκεί επάνω μας η ύλη και η τεχνολογία όχι μόνο ως τρέλα, αλλά και ως αποτέλεσμα ενός έντονου κυνισμού και μιας απόρριψης αξιών που συνοδεύει την ανθρωπότητα εδώ και χιλιάδες χρονιά. Αυτές οι θετικές αξίες είναι το θνητό σώμα, το μυαλό, η ψυχή, και οι εναπομείναντες πολιτισμοί που ζουν σε αρμονία με τη φύση.
Σήμερα, ανοίγονται μπροστά μας δύο αποκλίνοντες δρόμοι. Πρέπει να διαλέξουμε τον ένα και να προχωρήσουμε μπροστά. Ο δρόμος που βρίσκεται πίσω μας είναι η ιστορία. Τίποτα δε θα αλλάξει ό,τι έχουμε κάνει. Έχουμε εφεύρει πολλές κι εκπληκτικές συσκευές' παράλληλα, όμως, έχουμε εξαντλήσει αναντικατάστατα φυσικά αποθέματα. Δηλητηριάσαμε τον αέρα, τη γη και το νερό μας. Η τεχνολογία μάς έχει βοηθήσει πολύ και μας έχει βλάψει πολύ. Σταματάμε για μια στιγμή, κοιτάζουμε μπροστά μας και προσπαθούμε να βρούμε μια ένδειξη. Ποιος είναι ο σωστός δρόμος;
Ίσως, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε, καθώς κοιτάζουμε προσεκτικά τη διχάλα που ανοίγεται μπροστά μας, ότι δεν τίθεται θέμα ποιο δρόμο να διαλέξουμε. Ίσως το θέμα να είμαστε εμείς οι ίδιοι: η στάση μας, οι αντιλήψεις μας, αυτά που βλέπουμε, μυρίζουμε, γευόμαστε και νιώθουμε, όταν βαδίζουμε στο δρόμο, πόσο καλά ακούμε, ποια είναι η σχέση μας με την πορεία που έχουμε χαράξει και τι επιλέγουμε ν' αφήσουμε πίσω μας, καθώς περνάμε.
