Η ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΙΣ

http://www.visaltis.net/2013/09/blog-post_27.html?spref=fb

Η ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΙΣ

6:23 μ.μ. | Αναρτήθηκε από visaltis.net

της Ελένης Λαδιά
Είναι γνωστή στους περισσοτέρους η ωραία και πολύτιμη, για το θέμα της, αγγειογραφία του Δούριδος, όπου απεικονίζονται σκηνές σχολείου στις εξωτερικές πλευρές της αττικής κύλικος του πέμπτου π.Χ. αιώνος. Στις παραστάσεις αυτές εικονίζονται ανηρτημένες λύρες, δάσκαλος και μαθητής που παίζουν λύρα, δάσκαλος που παίζει αυλό και ο μαθητής τον κοιτάζει, ενώ στο κέντρο των παραστάσεων δάσκαλος που κρατεί κύλινδρο, ξετυλιγμένο στην άκρη του, όπου διακρίνεται η αρχή διθυράμβου, αναφερομένου στα κατορθώματα του Αχιλλέως κοντά στον Σκάμανδρο ποταμό της Τροίας, καθώς και παράσταση δασκάλου που διαβάζει η διορθώνει τα γραπτά του μαθητή του. Στην άκρη των παραστάσεων απεικονίζονται οι παιδαγωγοί των νέων.1
Παρατηρείται λοιπόν ότι γραφή, ανάγνωση και μουσική ήταν στενώς συνδεδεμένες για την εκπαίδευση των νέων, όπως μας διδάσκει ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς. Η σημερινή όμως παιδεία αγνοεί τα έργα των φιλοσόφων μας, που φωτοδοτούν ολόκληρη την ανθρωπότητα και πράττει κάτι το βάναυσο και βαρβαρικό: τα σύγχρονα σχολικά προγράμματα μειώνουν τις ώρες των μαθημάτων της μουσικής και δεν βοηθούν στην διάσωση των μουσικών σχολείων.
Τα μαθήματα που οφείλουμε να δώσουμε στα παιδιά, γράφει ο Πλάτων στο Ζ’ βιβλίο των Νόμων, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Είναι η γυμναστική για την σωματική ανάπτυξη και η μουσική για την ψυχική καλλιέργεια. Η γυμναστική χωρίζεται σε χορό και πάλη. Ο Αθηναίος, ένας από τους τρεις συνομιλητές των Νόμων, (το προσωπείο του ιδίου του Πλάτωνος) λέγει επίσης πως οι συχνές αλλαγές και οι νεωτερισμοί αλλοιώνουν τον χαρακτήρα των νέων και φέρνουν κακό στην πόλη. Το αμετάβλητο επίσης των Νόμων επί πολλά έτη κάνει την ψυχή του ανθρώπου να σέβεται την παράδοση. Ποιος δαίμονας λοιπόν θέλει σήμερα να αψηφήσει την παράδοσή μας, όταν και στο μικρότερο χωριό ιθαγενών της ζούγκλας σέβονται την παράδοσή τους και λένε, φορώντας το σκουλαρίκι στην πλατιά τους μύτη, «αυτό είναι η παράδοσή μας.» Στην Ελλάδα λοιπόν οι ιθύνοντες της παιδείας φαίνεται πως δεν επιθυμούν την συνέχεια της ελληνικής παράδοσης, γι’ αυτό και κάθε νέος υπουργός παιδείας αλλάζει τα προγράμματα των σχολείων συσκοτίζοντας έτσι τους μαθητές.
Στο πλατωνικό σχολείο έπρεπε απαραιτήτως να διδάσκονται μουσική και λύρα, διότι η καλή ανατροφή (Πολιτεία Γ,402Β) εξαρτάται από την μουσική εκπαίδευση. Ο Αριστοτέλης γράφει επίσης στα Πολιτικά, βιβλίο Θ: «Οι νέοι να διδάσκονται μουσική, διότι συμβάλλει στην δημιουργία του ήθους και της ψυχής. Η μουσική επιδρά στον χαρακτήρα, οι μελωδίες προκαλούν ενθουσιασμό, που ως ψυχικό πάθος συνδέεται με το ήθος. Οι μελωδίες είναι μιμήσεις ηθών (μιμήματα ηθών) κι αυτό φαίνεται από την φύση της αρμονίας, που με την αλλαγή της αλλάζουν και τα συναισθήματα του ακροατή. Άλλες μελωδίες ευφραίνουν την ψυχή και άλλες την θλίβουν. Γαλήνη προκαλεί μόνον ο δωρικός τρόπος, ενώ ο φρυγικός εμπνέει ενθουσιασμό. Έτσι ο Αριστοτέλης φρονεί πως η δωρική αρμονία ταιριάζει περισσότερο στην παιδεία.»2

Η δύναμις της μουσικής επιδρά ακόμη και στην πέτρα, αν θυμηθούμε την περίπτωση του μουσικού Αμφίονος, που με την χρυσή του λύρα παράσερνε πέτρες, με τις οποίες κτίσθηκαν τα τείχη της άλλοτε ανοχύρωτης Θήβας.
Σημειώσεις
Μιχάλης Τιβέριος Ελληνική τέχνη, αρχαία αγγεία, Εκδοτική Αθηνών, 1996
Ελένη Λαδιά Οι Έλληνες παίδες στην αρχαιότητα, Εκδόσεις Gema, 2010 www.diastixo.gr
/visaltis.net 

Ηράκλειο, μια έρημη πόλη!

http://www.cretalive.gr/history/view/hrakleio-mia-erhmh-polh/108694

Ηράκλειο, μια έρημη πόλη!

27 Σεπτεμβρίου 1669,ο Χάνδακας περνάει στα χέρια των Τούρκων!

Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1669 ο Χάνδακας  περνά στα χέρια  των Τούρκων με την συνθήκη που υπογράφεται από τον Φαζίλ Αχμέτ Κιοπρουλή Πασά και τον Φραντσέσκο Μοροζίνι και αρχίζει η εκκένωσή του. Τρεις εβδομάδες συνεχίστηκε η εκκένωση της πόλης από τους στρατιώτες και τους κατοίκους της. Έφυγαν όλοι σχεδόν , έμειναν μόνο δύο Έλληνες παπάδες ,μια γυναίκα και οι Εβραίοι. Στα Τούρκικα απογραφικά κατάστιχα λένε πως στο Χάνδακα παρέμεινα και πλήρωσαν κεφαλικό φόρο δεκατρείς Έλληνες και είκοσι έξι Εβραίοι.
« Την Παρασκευή 1 Τζεμαζιέλεβελ του 1080  ( Σεπτεμβρίου 1669),νωρίς το απόγευμα, οι άπιστοι παρέδωσαν στον αντιπρόσωπο του πολυχρονεμένου, τον πορθητή του Χάνδακα , Φεζίλ Αχμετ πασά τα έξι χιλιάδες εξακόσια έξι κλειδιά από το κάστρο ,τις αποθήκες πολεμοφοδίων, το θησαυροφυλάκιο και τις αποθήκες προμηθειών *». Έτσι αναφέρει ο Τούρκος Εβλιά Τσελεμπί στην περιγραφή του για την παράδοση της πόλης στους Τούρκους. Ήταν 27 Σεπτεμβρίου του 1669 . Μια μέρα πριν ύστερα από 465 χρόνια κατοχής και 22 χρόνια πολιορκίας το λάβαρο του Αγίου Μάρκου κατεβαίνει οριστικά από το φρούριο του Χάνδακα .Τα μεσάνυχτα της 26ης Σεπτεμβρίου του 1669 οι Ενετοί κατέβασαν και τον πελώριο Σταυρό που είχαν στήσει στα 1648 στο πιο ψηλό μέρος του φρουρίου στο Πύργο του Μαρτινέγκου . Ο σταυρός αυτός είχε στηθεί  σε ανάμνηση μιας άλλης μεγάλης νίκης των Ενετών κατά των Τούρκων  πάλι από προδοσία που παραλίγο τότε να πέσει στα χέρια των Τούρκων και ο Χάνδακας. Λένε πως κατά την παράδοση των κλειδιών της πόλης μέσα σε ένα ασημένιο πιάτο,  ο Κιοπρουλής έριξε 600 δουκάτα μέσα στο καπέλο του Βενετσάνου απεσταλμένου και από 400 για τους δύο συνοδούς του. Την ίδια στιγμή φόρεσε στους δύο συνεργάτες του Παναγιωτάκη Νικουσίου και Καρακουλάκ Αχμέτ Αγά πολύτιμους μανδύες  για τις υπηρεσίες που προσέφεραν για τους όρους της ειρήνης. Μέσα στους επίσημους που παραβρέθηκαν για την παραλαβή ήταν ο μικρός αδελφός του Κιοπρουλή, Μουσταφάς Μπέης και ο Ανδρέας Μπαρότσης , ο προδότης του Μεγάλου Κάστρου, προφανώς για να εισπράξει το τίμημά του.
Ο Morosini είχε την πρόνοια να μην αφήσει στην πόλη τα αρχεία του « Βασιλείου της Κρήτης ». Με συνθήκη που είχε υπογραφεί ,όλα συσκευάστηκαν και φορτώθηκαν σε πέντε πλοία. Τρία από αυτά έφτασαν στον τελικό τους προορισμό, την Βενετία. Πολλά πολύτιμα σκεύη, άμφια, ιερά λείψανα,  εικόνες όπως αυτή της Παναγιάς της Μεσοπαντίτισσας, αλλά  και ξακουστών ζωγράφων όπως του Τιντορέτο, Βερονέζε και άλλων, έφυγαν για την Βενετία. Ακόμα και ο  μεγάλος μπρούτζινος αετός που χρησιμοποιούσαν σαν αναλόγιο στην εκκλησία των Φράγκων του Αγίου Σαλβαδώρου ή Βαλιδέ τζαμί όπως το ονόμασαν αργότερα οι Τούρκοι.. Πολλά επίσης πράγματα μεταφέρθηκαν στα νησιά του Ιονίου από διάφορους ιδιώτες και τις συντεχνίες του Μ. Κάστρου.
Επτακόσια χρόνια κτυπούσε η καρδιά της Χριστιανοσύνης στο Μεγάλο Κάστρο και τώρα οι εκκλησίες θα γίνονταν τζαμιά και παντού θα κτίζονταν  μιναρέδες. Ο μουεζίνης θα ακουγόταν πέντε φορές την ήμερα  και στίχοι από το Κοράνι θα ακούγονταν πια παντού.
Σαν τέλειωσε η τελετή της παράδοσης των κλειδιών στον Κιοπρουλή, αυτός με τη σειρά του τα έδωσε στον Αρχηγό των Γενίτσαρων Αβδουρραχμάν Αγά  με την διαταγή να μην επιτρέψει σε κανέναν άλλον  να μπει μέσα στην πάλη ούτε να ανέβει στα τείχη αν δεν εκκενωθεί τελείως από τους Βενετσιάνους. Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου φεύγει από τον Χάνδακα και ο τελευταίος Χριστιανός Γερμανός Αξιωματικός ο Χριστόφορος Ντεγκενφέλδ και ο Κιοπρουλής αποφασίζει να στείλει ιδιόχειρο γράμμα στον Σουλτάνο για την χαρμόσυνη αυτή είδηση της παραλαβής της πόλης. Λένε πως η απάντηση  του Σουλτάνου ήταν γραμμένη με χρυσό μελάνι τοποθετημένη μέσα σε μια πολύτιμη θήκη και τα δώρα που στάλθηκαν στον Κιοπρουλή ήταν δύο βαρύτιμα σπαθιά με αδαμαντοκόλλητα θηκάρια, πολλής μεγάλης αξίας και ένα καφτάνι που το φορούσε ο ίδιος . Δεν ξέχασε να στείλει δώρα και στους επτά μπέηδες αντίστοιχα καφτάνια και γούνες.
Ο Κιουπρουλής μόλις τελείωσε η τελετή παράδοσης πήγε να δει την μητέρα του που έμενε στη Φορτέτσα , την μεγάλη Αισέ  Χανούμ. Με δάκρυα στα μάτια τον αγκάλιασε και τον παρακάλεσε να την αφήσει να  πάει στην Μέκκα μαζί με τον μικρότερο γιό της τον  Μουσταφά Μπέη για να ευχαριστήσουν τον Ύψιστο για την μεγάλη νίκη που τους χάρισε. Στη συνέχεια έγιναν μεγάλες γιορτές που κράτησαν  επτά μερόνυχτα . Η θριαμβευτική είσοδος του Κιοπρουλή στο Μεγάλο Κάστρο γίνεται έξι μέρες μετά στις 4 Οκτωβρίου 1669 με μεγάλη τελετή στην εκκλησία του αγίου Φραγκίσκου που από κείνη την ήμερα κυμάτιζε στο ψηλό κωδωνοστάσιο  της η σημαία της ημισελήνου και η εκκλησία μετονομάστηκε σε μουσουλμανικό Τέμενος  του Σουλτάνου Μεχμέτ του Δ΄(Χιουνκιάρ Τσαμισί).
Η Ενετοκρατία στην Κρήτη είχε τελειώσει  μαζί και το τελευταίο οχυρό της Χριστιανοσύνης . Ο Χάνδακας όπως μετονόμασαν την πόλη οι Τούρκοι ήταν μια πόλη που χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να ξαναβρεί τους ρυθμούς της από τα ερείπια που βρήκαν και χιλιάδες  Χριστιανικά χέρια με υποχρεωτική εργασία  για να ξαναγίνει κατοικήσημη.
Κι όπως λέει ο μεγάλος Ρεθεμνιώτης ποιητής Μαρίνος  Ζάνε ή Τζάνε Μπουνιαλής:
Ω Κάστρο μου περίδοξο,τάχατες όσοι ζούνε
τάχατες να σαι κλαίσινε και να σ΄ αναζητούνε,
έπρεπε ούλοι οι Καστρινοί μαύρα για να βαστούσι
να κλαίγουσι  καθημερινό κι όχι να τραγουδούσι,
άντρες, γυναίκες και παιδιά και πάσα κορασίδα
να δείχνουν πως εχάσασι τέτοιας λοής πατρίδα.

Πηγές :
*Ο Κρητικός Πόλεμος, Χρυσούλα Τζομπανάκη , Εκδ. Χρ. Τζομπανάκη, 2008
*Ανδρέας Μπαρότσης, ο προδότης του Μεγάλου Κάστρου, Κρητικά Χρονικά , Ηράκλειο
*Η τελευταία περίοδος της πολιορκίας του Μ. Κάστρου,Νικ. Σταυρινίδη, 1979
*Αρχεία Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου
*Ο Κρητικός Πόλεμος, Μαρίνου  Ζάνε Μπουνιαλή, εκδ. Αγαθ. Ξηρουχάκη 1908
*http://zhtunteanagnostes.blogspot.com/

Λουκουμάδες, τηγανόψωμα και ρακόμελο

http://www.agrotikabook.gr/%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%AC%CE%B4

Λουκουμάδες, τηγανόψωμα και ρακόμελο

Tο μέλι αποτελεί το κοινό συστατικό των τριών συνταγών που θα σας περιγράψουμε. Όλες είναι προτάσεις ενός ειδικού του είδους, του μελισσοκόμου Σταμάτη Σίνη. Ετοιμαστείτε για λουκουμάδες, τηγανόψωμα και ρακόμελο.

Συνταγή για νόστιμους λουκουμάδες

1 κιλόαλεύρι

1 κιλόκαι 100 γραμμάρια νερό

1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη

1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι

• Ανακατεύετε τα υλικά  ώστε να γίνουν ένας πηχτός χυλός.
• Μέσα σε καυτό λάδι, με ένα κουτάλι της σούπας ρίχνετε κουταλιές με χυλό σε διαφορετικά σημεία.
• Μόλις αρχίσουν να ροδίζουν τους αφαιρείτε από την κατσαρόλα.

Φυσικά στο τέλος προσθέτουμε όσο μέλι και κανέλα θέλουμε.

Συνταγή για νόστιμα τηγανόψωμα

1 κιλόαλεύρι

850 γραμμάριανερό

1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη

1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι

• Ανακατεύουμε τα υλικά ώστε να γίνουν ένα ομοιόμορφο ζυμάρι.
• Κόβουμε ζυμάρι και το πλάθουμε δημιουργώντας μικρά τηγανόψωμα και στην συνέχεια τα βάζουμε σε ένα τηγάνι με καυτό λάδι.
• Μόλις αρχίσουν να ροδίζουν, τα γυρνάμε και από την άλλη πλευρά να πάρουν και από εκεί χρώμα.
• Όταν είναι έτοιμα τα αφαιρούμε από το τηγάνι.

Φυσικά στο τέλος προσθέτουμε όσο μέλι θέλουμε.

Απολαυστικό ρακόμελο

2 κιλάβρασμένο νερό με τα ακόλουθα βότανα:

(θυμάρι, ρίγανη, φασκόμηλο, τσάι βουνού, γλυκάνισο, τήλιο, ξύλα κανέλας, γαρύφαλλα, κομμένο λεμόνι με φλούδα, φλούδα από πορτοκάλι)

2 κιλάρακί

Τα κιλά είναι ανάλογα με την ποσότητα που θέλουμε να φτιάξουμε.

Όμως το σημαντικότερο είναι ότι για κάθε κιλό προσθέτουμε 1 κιλό και 250 γραμμάρια μέλι   

• Μέσα σε ένα μπουκάλι (κατά προτίμηση γυάλινο) προσθέτουμε όλα τα υλικά.
• Στη συνέχεια ανακινούμε το μπουκάλι ανακατεύοντας τα υλικά έως ότου λιώσει το μέλι από τον πάτο.
• Θα βοηθούσε το νερό με τα βότανα να είναι χλιαρό.

Είναι έτοιμο να το απολαύσετε!

Καλή επιτυχία

 

flowmagazine.gr

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΠΕΥΚΩΝ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

http://kritipoliskaihoria.blogspot.gr/2011/07/blog-post_31.html?spref=fb

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΠΕΥΚΩΝ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

Το χωριό των Πεύκων είναι χτισμένο σε υψόμετρο 420 περίπου μέτρωνσε μια πλαγιά των βουνών που όλα μαζί βόρεια του χωριού αποτελούν μια οροσειρά με τ’ όνομα της πιο ψηλής βουνοκορφής τους, τη«Ρομανάτη», είναι βραχώδη κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, έχουν μεγάλη γραφικότητα και πάνω σ’ αυτά αναπτύσσεται η κτηνοτροφία.

Πάνω από το χωριό είναι το βουνό Αφέντης Σταυρός στην κορυφή του οποίου δεσπόζει το μικρό ομώνυμο εκκλησάκι του. Νότια του χωριού η περιοχή είναι ορεινή κυρίως όμως από χωματόβουνα που στα περισσότερα καλλιεργείται η ελιά μαζί με άλλες καλλιέργειες. Μεγάλο μέρος της περιοχής καλύπτεται από δάση με πεύκα, άγριες χαρουπιές, ελιές, πρίνους, σκοίνους και πολλά άλλα δασικά φυτά. Νοτιότερα είναι ο κάμπος του χωριού όπου καλλιεργούνται ελιές, αμπέλια, πιο πολύ όμως προϊόντα θερμοκηπίου.

Η περιοχή των Πεύκων έχει έκταση σαράντα χιλιάδες περίπου στρέμματα, βρίσκεται στα Ν.Δ. της επαρχίας Σητείας και απέχει από την πόλη της 35 χιλιόμετρα, και από την Ιεράπετρα 30 ανατολικά της. Συνορεύει από βορά με την Κοινότητα των Κρυών ενώ από το νότο έχει τη θάλασσα του Λιβυκού με τις γραφικές παραλίες της Ανάληψης, του Μακρύ Γιαλού, του Διασκαρίου και της Λαγκάδας σε απόσταση 7 χιλιομέτρων. Από δυτικά έχει τον Άγιο Στέφανο και από ανατολικά τιςΛιθίνες, χωριά επίσης του Δήμου Μακρύ Γιαλού.

Τα παλιά χρόνια οι κάτοικοι των Πεύκων ζούσαν από την κτηνοτροφία και λιγότερο από την γεωργία. Αιτία ήταν η κυριαρχία των κατά καιρούς κατακτητών οι οποίοι κρατούσας στην κατοχή τους όλες τις παραγωγικές εκτάσεις της περιοχής μέχρι το 1897. Στους χριστιανικούς κατοίκους είχαν αφήσει μόνο τη βόρεια ορεινή περιοχή του χωριού και ελάχιστο μέρος της νότιας πεδινής.

Μετά την επανάσταση του 1897 άρχισε η αποχώρηση των Τούρκων και οι περιουσίες τους πέρασαν σιγά σιγά στα χέρια των ντόπιων. Το 1925 είχαν εντελώς εγκαταλείψει τον τόπο και όλες οι περιουσίες τους περιήλθαν στιυς χριστιανούς κατοίκους του χωριού ως ανταλλάξιμες και με αγορές. Το 1936 η δικτατορική κυβέρνηση του Μεταξά είχε ρίξει το σύνθημα: ούτε μία σπιθαμή γης να μην μείνει ακαλλιέργητη, επιδοτούσε τη φύτευση και καλλιέργεια της ελιάς. Από τότε αρχίζει η ανάπτυξη της γεωργίας στο χωριό, όλη η χέρσα νότια και νοτιοανατολική περιοχή των Πεύκων εκχερσώθηκε, καλλιεργήθηκε με χιλιάδες ελαιόδεντρα και άλλα παραγωγικά δέντρα.

Πρωτοπόρος ο Θεοφάνης Εμμ. Καναβάκης, σε διάφορους θέσεις φύτευσε και καλλιέργησε τα περισσότερα, κυρίως στις περιοχές των Καψαλίων και τη Λαγκάδα, ελαιόδεντρα. Κοντά σε μικρή πηγή στο ρυάκι “Κερατιά Λάγκο” έχτισε δύο στέρνες και από αυτές πότιζε μεγάλη έκταση από τις καλλιέργειες του. Σήμερα η πηγή έχει στερέψει από τις ανομβρίες και την συνεχή άντληση παρακείμενης γεώτρησης. Μετά από τις στέρνες εκατό μέτρα Ν.Α (περιοχή Καψαλίων) έκτισε το 1942 την πρώτη αγροικία. Τον ακολούθησαν και άλλοι χωριανοί με ζήλο και προσπάθεια ανάλογη προς τις ικανότητες τους. Φυτεύτηκε και καλλιεργήθηκε έκταση μεγαλύτερη από 15000 στρέμματα από τα οποία παράγονται σήμερα 180 περίπου τόνοι ελαιόλαδου έναντι των 15 της αρχικής παραγωγής τους.

Από το 1950 οι κάτοικοι των Πεύκων μόνοι τους και άλλοτε με τη βοήθεια της τότε Κοινότητας και άλλων οργανισμών, πάντοτε όμως με δωρεά παραχώρηση της προσωπικής τους εργασίας έκαναν πολλά έργα που βοήθησαν και βελτίωσαν το επίπεδο της ζωής τους. Το 1950-51 έκαναν τις δύο μεγάλες στέρνες της Τρυπητής και της Καράς που με τα νερά του παρακείμενου χειμάρρου ποτίζουν όλη τη γύρω περιοχή. Το 1952-53 από κοινού με τους κατοίκους του κοντινού χωριού Αγίου Στεφάνου, με την προσωπική τους εργασία και με ελάχιστη ενίσχυση από το τότε πρόγραμμα “Πρόνοια δια της εργασίας” δέκα δραχμές το ημερομίσθιο, οι εργαζόμενοι το μεγαλύτερο μέρος του το παραχωρούσαν για την αγορά εργαλείων και εκρηκτικών, έκαναν τηνδιάνοιξη του αυτοκινητόδρομου από Λιθίνες προς Πεύκους και Άγιο Στέφανο.

Το πρώτο αυτοκίνητο έφθασε στα χωριά αυτά την 15 Σεπτεμβρίου το 1953. το 1953-55 με κρατική δαπάνη έγινε η γέφυρα επί του ποταμού “Πετεινού”. Στη συνέχεια έγιναν αρδευτικά έργα διανοίχτηκαν αυτοκινητόδρομοι προς όλες τις κατευθύνσεις της αγροτικής περιοχής. Έγινε αποχέτευση και τσιμεντόστρωση σε όλους τους δρόμους του χωριού.

Το 1957 χτίστηκε με την προσωπική εργασία των ανδρών και γυναικών του χωριού το διθέσιο Δημοτικό Σχολείο πάνω από το χωριό. Το προ αυτού ήταν χτισμένο το 1911 μπροστά από την εκκλησία του χωριού, εντελώς όμως ακατάλληλο για σχολείο. Το κτίσμα του μετασκευασμένο σε κατοικία διατηρείται ακατοίκητο. Τα παλιά χρόνια, οι χρονολογίες δεν κρατήθηκαν, τα παιδιά πήγαιναν για να μάθουν γράμματα, στο χωριό Στραβοδοξάρι, το σημερινό Σταυροχώρι, μετά τον Γρά, τον σημερινό Άγιο Στέφανο, με τα πόδια.

Μετά το 1897 τους χρόνους της Κρητικής Πολιτείας ιδρύθηκε σχολείο στους Πεύκους. Μέχρι να το χτίσουν, για αίθουσα σχολείου έκαναν χρήση δωματίων που οι γονείς των μαθητών κάθε χρόνο παραχωρούσαν κατά σειρά δωρεάν. Θρανία δεν υπήρχαν, κάθε μαθητής για κάθισμα του είχε το δικό του σκαμνάκι (κουτσούρι) φτιαγμένο από κορμό δέντρου. Βιβλία μόνο ο δάσκαλος είχε σε μικρό αριθμό. Οι μαθητές για το γράψιμο τους είχαν μια μαύρη πέτρινη πλάκα, που έγραφαν πάνω σε αυτή με “γιολίφα” (μαλακή πέτρα από άργιλο).

Το σχολείο των Πεύκων πλέον στέκεται περήφανα πάνω από το χωριό και λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο της Παλιάς Κοινότητας των Πεύκων το οποίο συντηρεί ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πεύκων.

Σήμερα καινούργιο σχολείο και σύγχρονα εξοπλισμένο λειτουργεί στο Μακρύ Γιαλό, καθώς επίσης Γυμνάσιο και Λύκειο.

Το 1957-58 διανοίχτηκε ο δρόμος από Πεύκους προς Ανάληψη, Διασκάρι, Πηλλαλήματα και η παράκαμψη προς τη Μονή Αγίου Γεωργίου του Σαμακίδη. Το 1966-67 χτίστηκε το γραφείο της Κοινότητας των Πεύκων.

Το 1968-69 έγινε το εξωτερικό και εσωτερικό Υδραγωγείο των Πεύκων από την πηγή “Άσπρη Βρύση” της Κεφάλας. Παλιά χρόνια πριν από τους χρόνους της κυριαρχίας των Σαρακηνών και συνέχεια το 1471 μέχρι τη δεκαετία του 1890 η ύδρευση μαζί και η άρδευση του χωριού γινόταν από την πηγή “Βρύση” τη σημερινή “Κάτω Βρύση” του χωριού στην εκροή της υπήρχε μεγάλος λάκκος που μέσα σε αυτόν έτρεχε το νερό. Σε αυτό το λάκκο βουτούσαν και γέμιζαν τα σταμνιά τους παίρνοντας με τον τρόπο αυτό το νερό που είχαν ανάγκη για την ύδρευσή τους. Στα χρόνια του 1895-1900 με προτροπή του Αριστείδη Σφακιωτάκη και την εργασία και συμμετοχή των κατοίκων, έγινε και υπάρχει μέχρι και σήμερα το υπάρχον υδροαρδευτικό κτιριακό συγκρότημα Ενετικού τύπου, το Κυμέρι όπως κοινά ονομάζεται. Αργότερα το 1925 το νερό της πηγής κρίθηκε ακατάλληλο γιατί τα νερά των στάβλων και βόθρων ου χωριού έφθαναν υπόγεια σε αυτόν και τον μόλυναν. Εκτός αυτού το χωριό είχε επεκταθεί και η ύδρευση γινόταν πολύ κουραστική. Από μια μικρή πηγή που υπήρχε στη θέση “Καρά” έκαναν νέο υδραγωγείο με σωλήνες από πηλό (Κουτάτα τα λέγανε) που έφτιαξαν οι χωριανοί ψήνοντάς τα σε φούρνο, ακόμα και με πελέκια που έσκαβαν πάνω σε αυτά αυλάκια και το σκέπαζαν με πλάκες. Δεν κράτησε όμως πολύ γιατί πρώτα καταστράφηκαν οι αγωγοί του και μετά η πηγή στέρεψε. Έτσι έγινε το σημερινό υδραγωγείο άνετο και υγιεινό.

Το 1970 ηλεκτροδοτήθηκε από τη ΔΕΗ το χωριό και το 1972αυτοματοποιήθηκε από τον ΟΤΕ το τηλέφωνό του. Από το 1979 μέχρι σήμερα η Κοινότητα έχει διανοίξει 23 ερευνητικές γεωτρήσεις για ύδρευση και άρδευση των συνοικισμών της. «…» Το 1972 έγινε δρόμος από την Ανάληψη προς τον Άσπρο Ποταμό. «…» Το 1988 ο Αγροτικός Συνεταιρισμός απέκτησε το σύγχρονο ελαιουργείο του. «…» το 1994 εκτελέστηκε έργο για την διαπλάτυνση και τον εξωραϊσμό της πλατείας των Πεύκων και η διάνοιξη του πεζόδρομου του χωριού.

Ιστορικά αναφέρεται πως το πρώτο ραδιόφωνο ήρθε στο χωριό το 1936 το οποίο κατά την περίοδο της κατοχής ήταν κρυμμένο σε σπίτια και σπηλιές για να μεταδίδει τις ειδήσεις από τα συμμαχικά μέτωπα. Ομοίως η πρώτη τηλεόραση ήρθε στους Πεύκους το 1976. το 1956 και το 1963 ιδρύθηκε και λειτούργησε στους Πεύκους ορεινό Αγροτικό ιατρείο. Τώρα πλέον αυτό λειτουργεί στο Μακρύ Γιαλό και εξυπηρετεί τους κατοίκους του Δήμου.

ΠΗΓΗ - http://www.pefkivillage.gr

«Πεύκοι “Τόπος και Ιστορία”», Γεωργίου Θ. Καναβάκη (Καναβογιώργη), Έκδοση Κοινότητας Πεύκων, Ιούλιος – Αύγουστος 1994

Μια άγνωστη επιστολή του Μοροζίνι - 27 Σεπτεμβρίου 1669

ttp://www.candianews.gr/2013/09/27/%CE%B7-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%87%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%82/

Μια άγνωστη επιστολή του Μοροζίνι για την παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους, στις 27 Σεπτεμβρίου 1669

Εικόνα του Φραντζέσκο Μοροζίνι ως Δόγη της Βενετίας, δημιουργία του Κορονέλλι (1689)

"Απέμειναν πίσω μόλις δύο Έλληνες, τρεις Εβραίοι και οκτώ άλλοι φτωχοί ξένοι" που αλλαξοπίστησαν

in ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 27 Σεπτεμβρίου 2013 - 07:38 - Τελευταία Ενημέρωση: 27 Σεπτεμβρίου 2013 - 18:59 0

 Κλαίτε με, φίλοι και δικοί, κλαίτε με την καημένη, κλαίτε με, ολ’ οι Χριστιανοί, την παραπονεμένη! (Από τον «Κλαθμό» της Πολιτείας του Μεγάλου Κάστρου, του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή )

Του Αλέκου Α. Ανδρικάκη andrikakisalekos@gmail.com
Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 1669, ακριβώς τρεις εβδομάδες μετά την υπογραφή της παράδοσης του Χάνδακα στους Τούρκους, μετά από πολιορκία 22 χρόνων, οι τελευταίοι χριστιανοί υπερασπιστές άφηναν την πολιτεία κι αναχωρούσαν με τα πλοία. Πήραν μαζί τους ό,τι θεωρούσαν πολύτιμο. Ανάμεσά τους, την εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντίτισσας, που φυλασσόταν στον ιερό ναό του Αγίου Τίτου και ακόμη σήμερα παραμένει στη Βενετία, πήραν άλλα κειμήλια και τα αρχεία των βενετσιάνικων αρχών 4,5 αιώνων. Είναι αυτά που σήμερα αποτελούν την πλέον πολύτιμη πηγή για την ιστορία της Κρήτης την εποχή της Βενετοκρατίας και βρίσκονται στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας, η οποία έχει παραχωρήσει αντίγραφο μέρους τους στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη του Ηρακλείου. Όμως δεν διασώθηκαν όλα τα αρχεία, καθώς στο δρόμο της επιστροφής για τη Βενετία ένα από τα πλοία που μετέφερε τα πολύτιμα αποδεικτικά της ιστορίας βούλιαξε και μαζί του χάθηκαν τα ντοκουμέντα που μετέφερε.
Τα κλειδιά του φρουρίου της πόλης, που υπερασπίστηκαν χιλιάδες άνθρωποι επί τόσα χρόνια, στάλθηκαν λίγο πριν την αναχώρηση στον αρχιστράτηγο των Οθωμανών, τον Μέγα Βεζύρη Αχμέτ Κιοπρουλή. Έτσι είχε συμφωνηθεί από τις 6 Σεπτεμβρίου, στην υπογραφή της συνθήκης παράδοσης. Οι ορδές των Τούρκων, αμέσως μετά, έμπαιναν θριαμβευτικά, αλλά ανεπίσημα, για να γίνουν κύριοι της πόλης. Πρώτα έπρεπε να κάψουν εκατοντάδες πτώματα, η σήψη των οποίων έδινε ακόμη πιο θλιβερή εικόνα στην κατεστραμμένη από τον μακροχρόνιο πόλεμο πόλη. Ο ίδιος ο Κιοπρουλή έμπαινε στην πόλη θριαμβευτής μερικές ημέρες αργότερα, στις 4 Οκτωβρίου 1669.
Η Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 1669, μια ημέρα σαν σήμερα πριν 344 χρόνια, έχει καταγραφεί ως η πλέον μαύρη σελίδα στην ιστορία της πόλης. Στον Χάνδακα έμειναν μόνο 13 από τους παλιούς κατοίκους του, επειδή δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να μετακινηθούν. Δυο Έλληνες, τρεις Εβραίοι κι άλλοι 8 φτωχοί ξένοι, απομεινάρια της παλιάς κατάστασης. Για να παραμείνουν, έπρεπε να αλλαξοπιστήσουν. Και το έκαναν. Μια επιστολή του Μοροζίνι
Την παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους περιγράφει σε μια άγνωστη επιστολή του, την οποία φέρνομε στο φως, ο αρχιστράτηγος των Ενετών Φραντζέσκο Μοροζίνι. Την επιστολή είχε συντάξει στις 6 Οκτωβρίου 1669 στην Ντία, όπου στάθμευσε μετά την αναχώρησή του από την κατακτημένη πόλη. Αποδέκτες της ήταν η Γαληνότατη Δημοκρατία αλλά και βασιλικές αυλές της Ευρώπης. Ο ίδιος ο Μοροζίνι ενημέρωνε τους προϊσταμένους του αλλά και τη χριστιανική Ευρώπη για το μοιραίο τέλος του πολύχρονου αγώνα.
Όπως έγραφε ο αρχιστράτηγος, «στις 27 Σεπτεμβρίου οι δυνάμεις μας βγήκαν από τον Χάνδακα και άφησαν την πόλη στους Τούρκους, σύμφωνα με τα άρθρα της συμφωνίας».
Ο Μοροζίνι με αυθεντικό τρόπο, ως αυτόπτης των γεγονότων, μας δίνει έγκυρες πληροφορίες για τι έγινε εκείνη την ημέρα, αλλά και στις 4 Οκτωβρίου που ο Κιοπρουλή μπήκε στον Χάνδακα. «Την ίδια μέρα- έγραφε- τα κλειδιά της πόλης στάλθηκαν στο Βεζίρη, ο οποίος τα παρέλαβε με πολλές εκδηλώσεις ενθουσιασμού και αντάμειψε με ένα μεγάλο χρηματικό ποσό τον άνθρωπο που του τα έφερε. Εκείνος έστειλε αμέσως στην πόλη μεγάλο αριθμό ανθρώπων του να την απολυμάνουν και να βγάλουν τα νεκρά σώματα έξω από τις τέσσερις κυριότερες εκκλησίες, δηλαδή, του Αγίου Φραγκίσκου, του Αγίου Τίτου, του Αγίου Σαλβαδόρ και του Αγίου Πέτρου, τους οποίους προορίζει να μετατρέψει σε τζαμιά, εργασία στην οποία οι Τούρκοι δαπάνησαν ήδη πολλές ώρες.
Στις 4 Οκτωβρίου ο Μέγας Βεζίρης έκανε την επίσημη είσοδό του από την Πύλη του Αγίου Ανδρέα μαζί με όλο το στρατό του, ο οποίος ανέρχεται περίπου σε 15.000 στρατιώτες, με 10 ή 11.000 επίλεκτους, και άλλους απαραίτητους ακολούθους. Βρήκε την πόλη άδεια, χωρίς εμπορεύματα και προμήθειες. Απέμειναν πίσω μόλις δύο Έλληνες, τρεις Εβραίοι και οκτώ άλλοι φτωχοί ξένοι, τους οποίους ο Βεζίρης θα μπορούσε επίσης να απομακρύνει, αλλά αυτοί θεώρησαν προτιμότερο να αλλάξουν την πίστη τους παρά την πόλη τους, και έγιναν Τούρκοι». Κλαθμός του Μεγάλου Κάστρου
Για την παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους συγκλονιστικό είναι το απόσπασμα από τον «Κρητικό Πόλεμο» του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή, με τον τίτλο «Κλαθμός του Μεγάλου Κάστρου». Το αναδημοσιεύουμε από την έκδοση που επιμελήθηκαν οι Στυλιανός Αλεξίου και Μάρθα Αποσκίτη.
“Οι άγγελοι ας με θλιβού• απόστολοι, προφήται, που τώρα τσ’ εκκλησίες μου ν’ αδειάζουνε, θωρείτε• αρχιερείς και μάρτυρες, όσιοι και δικαίοι, και πρίκα ογιά λόγου σας τα σωθικά μου καίει. Σύβασες γίνουνται σ’ εμέ κι αγάπες θε να κάμου, μα τάχα ν’ απομείνουσι στη χώρα τα παιδιά μου; Ωφού, πως δεν μπορεί δεντρό πρικοφαρμακωμένο παρά να δίδει τον καρπό πικρό και βρωμεσμένο, πως θα με παραδώσουνε, γιατί λαό δεν έχω και τα τειχιά μου ερίξανε κ’ ίντα καλό απαντέχω; Ωφού, κι απού ‘ τον αφορμή σε τούτη μου τη μάχη κ’ εχάθη τόσος άνθρωπος, στα ίδια μου να λάχει! Και που ‘ναι τόσοι Χριστιανοί; Στο χώμα μέσα λυούνε! Κ’ οι άρχοντες της Βενετιάς που’ ν’, οι Ρωμαίοι που’ ναι; Τώρα που θα με δώσουνε θαμπώνεται το φως μου, οπού ‘τον χρόνοι και καιροί παίνεμα το δικό μου. Ωφου, δε δύνομαι να βρω τρόπο, για να μπορέσω στον πόνο τον αμέτρητον οπόχω να φελέσω. Γιάντα, Φραντσέζε, με χαρά ήλθες κι αρνήθηκές με με δίχως φόβο, κι έφυγες, κ’ ετουρκοσκλάβωσές με; Τάχατες εις το Χάνδακα ήλθες να ξεφαντώσεις; Τάχατες δε το κάτεχες πως θέλεις να μαλώσεις; Δεν ήσυρνες πολλότατους άνδρες και παλληκάρια οπού ‘χανε τη δύναμη κ’ εδείχναν σα λιοντάρια; Κ’ εκείνοι ήτον αφορμή κ’ εθέλανε ξεγνοιάσει οι φρόνιμοι της Βενετιάς, λέγοντας δεν αλλάσσει των βασιλιάδων η βουλή, μα σ’ ό,τι κι α βαλθούνε θέλουνε να το κάμουνε, πλήσα να παινεθούνε. Μ’ αν τούτος οπού μου ‘στειλε, ήθελε να μισέψει, ας είχε πάγει μοναχός κι όχι να ‘χει αδικέψει, κι επήρε τους σολντάδους μου οπού ‘χα μετά μένα• τούτες τες μέρες θρήνομαι τα μόχου καμωμένα. Καμπόσοι εδείξανε ανδρειά και καβαλιεροσύνη, καλά κι αν αποθάνασι, έχουν τιμήν εκείνοι. Κι αφέντης οπού διάβηκε, όλοι τον επαινέσα, γιατ’ ήκαμε πολλή τμή εις το φουσάτο μέσα. Κ’ οι άλλοι όλοι εφύγανε οπού ‘ρθαν να μαλώσου κ’ ελέγασιπ ως είν’ καιρός του Τούρκο να με δώσου• ετούτο όλοι εθέλανε και τούτο εμιλούσα και τον καιρό οπού κάμανε πάντα το καρτερούσα, οπού ‘ρθε σε βοήθεια μου και το λαό μου επήρε• Ευρώπη, δάρσου σήμερο και τα μαλλιά σου σύρε! Εσίμωσε το τέλος μου, ώφου, για να σε δώσου, να λάβουνε ξεκούραση, κ’ εμένα να σκλαβώσου. Σήμερον απού το Θεό είναι αποφασισμένο, και τ’ όνομά του προσκυνώ κι ας είναι δοξασμένο”. Οταν αρχίσανε να μισεύγουσι και κλαθμός Απείτις απογράψανε τες σύβασες και σάζου, μέρες οκτώ των έδωκε, για να μπορού ν’ αδειάζου• και εν τω άμα τουφεκιές, λουμπάρδες κατατούνε και βροντισμό και συρισμό όλοι τως δε γροικούνε. Οξω και μέσα γίνηκε τότες μια ομονοία κ’ οι Τούρκοι, Φράγκοι και Ρωμιοί δεν είχανε μανία. Οι Τούρκοι των ελέγανε, όποιος θε ν’ απομείνει• αμέ δεν εγραφτήκανε κι ουδένα δεν αφήνει ο γενεράλες, κ’ ήλεγε όλοι γοργό να βγούσι, τα πράματα να κουβαλού, να πα μπαρκαριστούσι, στη Ντία να τους παίρνουσι, κ’ εκεί να καρτερούσι τ’ αρσίλια να ‘ρδινιάσουσι κι όλοι εκεί να μπούσι. Τα σπίτια τωνε τ’ μορφα αρχίσανε ν’ αδειάζου, και τες γυναίκες έβλεπες ετότες να χουγιάζου, πως έχου να περάσουνε, το τι θε να γενούσι, κ’ εθέλαν όλοι οι Ρωμιοί στη χώρα να σταθούσι• μα οι πρώτοι δεν τσ’ αφήνανε, μα πηαίνα και τους βγάνα κ’ είχανε βάρκες σ’ ορδινιά και μέσα τους εβάνα Κ’ εκοίταζες οληνυκτίς τες βάρκες να φορτώνου, γυνάικες, άνδρες, πράματα στη Ντία να τα σώνου. Εις το νησί να βγαίνουσι κ’ οι βάρκες να γυρίζου εις το μαντράκι ν’ ρχουνται, να τους ξαναγεμίζου• τα πράματα να χάνουνται κ’ ενούς τ’ άλλού να παίρνει, στες ρούγες να τ’ αφήνουσι, λύπηση πλιά να φέρνει• κι αντίς για δάκρυα, αίματα ετύχαινε να τρέχου, και που θε να τους πάσινε, όλοι να μην κατέχου. (ΧΑΝΔΑΚΑΣ) “Τόσους οπού θανάτωσαν, όλπιζαν να γλυτώσου κ’ εις τη φτωχή τη χώρα μου ελευτεριά να δώσου κ’ εκεί απ’ ανίμεναν χαρά, βάσανα τους ευρήκα, και να μετρήσει τις μπορεί την αμέτρή μου πρίκα! Ωφού, χαρά που θα γενεί, Τούρκοι, πολλά χαρήτε, γιατί αγάπη γίνεται και πλιο δε θα χαθήτε. Ωφού, πως θα με πάρουνε δεν αναυχαριστούμαι, γιατί γροικώ σ’ όλη τη γην απάνω και παινούμαι• γα μένα αγάπη θα γενεί να βρίσκεται και να ‘ναι, αγάδες αναλύπητοι, κ’ εσύ βιζίρη πλάνε• μα έρχισαν κ’ οι Χριστιανοί να φεύγου να μ’ αφήσου, κ’ οι Τούρκοι μόνο μετά με έχου να κατοικήσου. Οχι, ποτέ μηδέ γενεί, όχι μη μ’ αρνηθήτε, κι ως τώρα με πολλές τιμές όλοι σας με κρατείτε. Ωφού, νεκρή δε βρίσκομαι, ούτε κι αποθαμένη, και μόνια μη μ’ αφήσετε την πολυαγαπημένη, την Κρήτη σας τη θαυμαστή, το θαύμασμα του κόσμου, οπού ‘στε μετά λόγου μου κ’ ήτονε στολισμός μου. Μα ποιο θεριό αλύπητο κι αμέρωτο λιοντάρι, στη σκλάβωσι που καρτερώ, λύπηση να μην πάρει σε τούτη την αμέτρητη πληγή την εδική μου κι εις το κακό τ’ αγιάτρευτο οπού ‘ρθε στο κορμί μου; Κλαίτε με, φίλοι και δικοί, κλαίτε με την καημένη, κλαίτε με, ολ’ οι Χριστιανοί, την παραπονεμένη! Γης και φωτιά και το νερό, συγκλάψετέ με ομάδι και, ουρανέ, την όψη σου σκέπασε με μαγνάδι• και τ’ αστραποβροντίσματα το νέφαλο ας παίξει να σκοτιστεί ο ήλιος, σ’ εμένα να μη φέξει! Κλαίτε με, βρύσες, ποταμοί, λίμνες και ορυάκια κι όλα, όρη και κάμποι και βουνά, ρόδα και πάσα βιόλα! Με δάκρυα κλαίτε σήμερο, λουλούδια μυρισμένα και κάμποι ανθοστόλιστοι και δέντρη μου ανθισμένα! Κλαίτε με, τ’ άστρα τ’ ουρανού, τα νέφη, το φεγγάρι, ολ’ οι πλανήτες, κ’ η Πιλιά πρίκα για μένα ας πάρει! Ηλιε, το φως σου σήμερο σε σκότος ας αγυρίσει, ογιά σημάδι, να σε δου σ’ Ανατολή κ’ εις Δύση, για να γνωρίσουν πως εγώ ευρίσκομαι στο τέλος, να κλάψουν όσοι με’ δασι, με της καρδιάς το μέλος. Μηδέ γενούσι πωρικά• βότανα, ξεραθήτε στα τόσα πλήσα βάσανα οπού σ’ εμέ θωρείτε, το πως μ’ εδώκα των Τουρκώ, το πώς μ’ επαραδώσα στα χέρια των Αγαρηνώ και το σταυρόν ελειώσα! Ας κλαίγει και το πέλαγος, τα ψάρια ας χωστούσι, κι ό,τι κι αν έχει μέσα του για λόγου μου ας θλιβούσι. Τα κτήνη κι όλα τα’ ρπετά ας κλάψουν ογιά μένα, όσα στην Κρήτη κατοικούν τα πολυπρικαμένα. Ας κλάψουνε και τα πουλιά, πέρδικες και τρυγόνια, τ’ αηδόνια κι όσα κιλαδούν κι όλα τα χελιδόνια. Φωτιές κι αέρας και νερό κ’ η γης η πλουμισμένη, ο ουρανός, τα κτίσματα, κι ανθρώποι πλουτισμένοι, στην πρίκα μου τη σημερνή, ογιά να τηνέ δούσι, την πλήσα και την άδικη, για να με λυπηθούσι. Που ‘στε τεχνίτες θαυμαστοί, που ΄σαι, μαρκέζε Βίλα, πού θα χαθούν οι τέχνες σας που ‘κάνετε με ξύλα;”.

Κίτρινη κολοκύθα

http://www.agrotikabook.gr/%CE%BA%CE%AF%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B7-%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%BA%CF%8D%CE%B8%CE%B1

Κίτρινη κολοκύθα

Παρ, 2013-09-27 21:30

Της αξίζει περισσότερη σημασία από όση της δίνουμε. Συνήθως την προσπερνάμε αδιάφορα στους πάγκους των λαϊκών αγορών, χωρίς να της ρίχνουμε ούτε μια ματιά. Όμως, αν γνωρίζαμε καλύτερα την κίτρινη κολοκύθα, θα ανακαλύπταμε ότι κάτω από τη σκληρή φλούδα της κρύβει μια ευχάριστη διατροφική έκπληξη με γλυκο-αλμυρή γεύση και υψηλή διατροφική αξία.
Μια πολύχρωμη… Λατίνα
Η κίτρινη (ή και πορτοκαλί, κόκκινη, πράσινη, γαλάζια, λευκή, μαύρη, ανάλογα με την προέλευσή της) κολοκύθα είναι ένα αναρριχώμενο, κολοκυνθοειδές φυτό με όμορφα κίτρινα λουλούδια, που καλλιεργείται ως λαχανικό και δίνει τελικά έναν μεγάλο καρπό. Μπορεί να γεννήθηκε στη Νότια Λατινική Αμερική (όπου την ανακάλυψε ο Κολόμβος αποκαλώντας την «μεγάλο πεπόνι»), όμως καλλιεργείται σε όλες τις εύκρατες χώρες. Ο καρπός της μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 100 κιλά (σε Κίνα και Ινδία) δημιουργώντας επιπλέον κίνητρο για τη διοργάνωση αγώνων προς ανάδειξη της μεγαλύτερης κολοκύθας.
Τι περιέχει;
Όσο φτωχή είναι σε θερμίδες, τόσο πλούσια αποδεικνύεται σε θρεπτικά συστατικά. Αποτελεί εξαιρετική πηγή καλίου, προβιταμίνης Α (βήτα καροτένιο) και αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη, που συμβάλλουν στην προστασία των ματιών. Τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία που περιέχει (το ίδιο και οι σπόροι της), δηλαδή οι βιταμίνες Ε, C, Κ, Β6, θειαμίνη, νιασίνη, ριβοφλαβίνη, φολικό οξύ, ο σίδηρος, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο, το μαγνήσιο, ο φώσφορος, το σελήνιο, τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα και το λινολεϊκό οξύ, την κάνουν ιδιαίτερα χρήσιμη τροφή αλλά και αντικαρκινική, αντιφλεγμονώδη, διουρητική, ελαφρά καθαρτική (λόγω του υδατάνθρακα μαννιτόλη) και αντικαταθλιπτική.
Οι πολύτιμες φυτικές ίνες είναι ένα άλλο δυνατό της σημείο, ενώ όσοι έχουν πεπτικά προβλήματα ίσως την εκτιμήσουν ιδιαίτερα, γιατί μειώνει την οξύτητα των γαστρικών υγρών. Έτσι δεν ερεθίζει το στομάχι και τα έντερα αλλά, αντίθετα, τα επουλώνει. Ακόμα είναι ιδανική για αποτοξίνωση, αφού καθαρίζει τον οργανισμό από την περίσσεια χοληστερόλης, τα βαρέα μέταλλα (όπως ο μόλυβδος), αλλά και τυχόν ραδιενεργές ουσίες.
Πώς μαγειρεύεται;
Είναι πολύ οικονομική και νόστιμη και καταναλώνεται μέσα σε πίτες (αλμυρές και γλυκές), σούπες, πουρέδες, φαγητά κατσαρόλας, μαρμελάδες ή αποξηραμένη. Κομματιάζεται στον τρίφτη και πολτοποιείται στο μπλέντερ, αλλά θέλει προσοχή στο κόψιμο με το μαχαίρι, όταν επιχειρήσεις να αφαιρέσεις τη σκληρή φλούδα της.
Πόσο διατηρείται;
Το παχύ δέρμα της κολοκύθας τη διατηρεί ανέπαφη αρκετές εβδομάδες ακόμα και μήνες (σε ξηρή αποθήκη). Μόλις κοπεί, μπορεί να συντηρηθεί λίγες ημέρες τυλιγμένη σε πλαστική μεμβράνη.
Οι σπόροι της με πάπρικα και αλάτι
Οι περίφημοι, άκρως ωφέλιμοι κολοκυθόσποροι δεν πετιούνται (οι Κινέζοι λένε να μην πετάς τίποτα από την κολοκύθα): Τους μαζεύεις, τους ζεματάς για πέντε λεπτά σε βραστό νερό, τους στραγγίζεις και τους απλώνεις σε ένα ρηχό ταψί πασπαλίζοντας με ανεπεξέργαστο αλάτι και γλυκιά πάπρικα σε σκόνη. Τους ψήνεις για λίγα λεπτά και έχεις ένα νοστιμότατο σνακ, ιδανικό, για τον καθαρισμό των εντέρων λόγω των θεραπευτικών ουσιών που περιέχει.