https://www.kalliergo.gr/glastra-tag/7689-kalliergeia-portokalias-ston-kipo-i-se-glastra.html
Καλλιέργεια πορτοκαλιάς στον κήπο ή σε γλάστρα
Τετ, 2012-10-24 09:00
Κοινή ονομασία: Πορτοκαλιά.
Στην οικογένεια αυτή ανήκουν πολλά γνωστά είδη όπως η μανταρινιά, η νεραντζιά, η λεμονιά, το περγαμότο και άλλα.
Για έναν καλλιεργητή ο βασικότερος και ουσιαστικότερος παράγοντας είναι το έδαφος ή το χώμα μέσα στη γλάστρα.
Ας δούμε τα βασικά θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται η πορτοκαλιά.
Θρέψη φυτών πορτοκαλιάς
Τα κύρια θρεπτικά στοιχεία για τη καλλιέργεια της πορτοκαλιάς είναι:
Άζωτο: απαραίτητο στοιχείο για την ομαλή ανάπτυξη της πορτοκαλιάς, της μανταρινιάς και γενικότερα των εσπεριδοειδών. Το άζωτο είναι περισσότερο αναγκαίο κατά την εποχή της άνθησης και του δεσίματος. Σε συνθήκες έλλειψης αζώτου, τα φύλλα είναι μικρότερα του κανονικού μεγέθους και με χρώμα πράσινο ανοιχτό. Η παραγωγή των καρπών ελαττώνεται αλλά δεν επηρεάζεται η ποιότητα τους. Μια από τις χαρακτηριστικές επιδράσεις του αζώτου στον καρπό είναι η αύξηση του πάχους και της τραχύτητας του φλοιού.Φώσφορος: αποτελεί βασικό στοιχείο για τη θρέψη των εσπεριδοειδών γιατί είναι σπουδαίο συστατικό για τις οργανικές ουσίες των κυττάρων. Στα φύλλα των εσπεριδοειδών η ποσότητα του φωσφόρου είναι ίση προς το 1/20 περίπου του αζώτου. Όταν υπάρχει έλλειψη φωσφόρου οι καρποί είναι μαλακοί- εύπλαστοι και ο χυμός όξινος.
Κάλιο: το κάλιο, όπως και τα προηγούμενα είναι αναγκαίο. Σε συνθήκες έλλειψης καλίου, έχουμε έντονη φυλλόπτωση (κυρίως την άνοιξη), εμφάνιση μικρών καστανών κηλίδων και το πιο χαρακτηριστικό είναι η εμφάνιση μικρών εξασθενημένων νέων βλαστών.
Δευτερεύοντα θρεπτικά στοιχεία
Μαγνήσιο: έλλειψη μαγνησίου παρατηρείται συχνά στη πορτοκαλιά. Αρχικά τα φύλλα παρουσιάζουν χλωρωτικές κηλίδες, ενώ σε προχωρημένο στάδιο τροφοπενίας σχηματίζεται ένα αντίστροφο V, δηλαδή εμείς το βλέπουμε Λ, πάνω στο φύλλο, αφήνοντας όμως τα φύλλα πράσινα. Πολλές φορές η τροφοπενία μαγνησίου οφείλεται στον ισχυρό ανταγωνισμό με το κάλιο.
Εικόνα 2. Τροφοπενία μαγνησίου σε φύλλα πορτοκαλιάς.
Ιχνοστοιχεία
Σίδηρος: στη πορτοκαλιά απαιτούνται μικρές ποσότητες σιδήρου και για αυτό έλλειψη του παρατηρείται σπάνια. Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της έλλειψης είναι η εμφανής διαφορά χρώματος ανάμεσα στα νεύρα του φύλλου και στο υπόλοιπο τμήμα του.
Εικόνα 3. Τροφοπενία σιδήρου σε φύλλο εσπεριδοειδούς.
Εικόνα 4. Τροφοπενία ψευδαργύρου σε φύλλα νεραντζιάς.Μαγγάνιο: χαρακτηριστικό σύμπτωμα της τροφοπενίας είναι το κιτρίνισμα της περιοχής ανάμεσα στα νεύρα των φύλλων. Παρόλο που η έλλειψη του μαγγανίου είναι συνήθης στη πορτοκαλιά, στη μανταρινιά και σε άλλα εσπεριδοειδή, δεν επηρεάζει τη παραγωγή. Παρατηρείται σε όλους τους τύπους εδάφους/ χώματος γιατί στα ελαφρά εδάφη ξεπλένεται εύκολα και στα βαριά δεσμεύεται και δεν αποδίδεται στα φυτά.
Εικόνα 5. Τροφοπενία μαγγανίου σε φύλλα λεμονιάς.
Λίπανση πορτοκαλιάς
Για να φυτέψουμε πορτοκαλιά ή μανταρινιά ή οποιοδήποτε εσπεριδοειδές στον κήπο ή στη γλάστρα, θα πρέπει το pH να κυμαίνεται μεταξύ 5,5-7,0 να είναι καλά στραγγιζόμενο και να μην περιέχει πάνω από 30% ασβέστη. Αν κάποιος γνωρίζει το pH του κήπου του ή του χώματος της γλάστρας και δεν είναι μέσα σε αυτά τα όρια, μπορεί να κάνει τα εξής: για να το αυξήσει μπορεί να προσθέσει ασβέστη σε σκόνη. Για να το μειώσει, προσθέτει θείο σε καθαρή μορφή.Τι ακριβώς χρειάζεται το χώμα;
Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό με σαφήνεια, ο καλύτερος τρόπος είναι να γίνει ανάλυση εδάφους και φύλλων σε ένα εργαστήριο, ώστε να αποφευχθεί η υπέρ- λίπανση αλλά και για να γλιτώσετε χρήματα.Από κει και πέρα, το πρώτο μέλημα ενός καλλιεργητή για να βελτιώσει το χώμα του, να το κάνει αφράτο ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας είναι να προσθέσει οργανική ουσία, που βελτιώνει τη γονιμότητα, διευκολύνει τη πρόσληψη των στοιχείων και ταυτόχρονα περιέχει και ποσότητες ιχνοστοιχείων. H εφαρμογή της κοπριάς στον κήπο ή στην γλάστρα γίνεται κάθε δύο με τρία χρόνια, εκτός και αν αλλαχτεί το χώμα οπότε στη περίπτωση αυτή προστίθεται καινούργια κοπριά. Η κατάλληλη ποσότητα κοπριάς για έναν κήπο π.χ. 10 τ.μ. Είναι 3 - 6 κιλά. Έχει διαπιστωθεί ότι συχνότερες αλλά μικρότερες δόσεις κοπριάς έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Για τη γλάστρα, με διάμετρο 35 - 40 εκατοστά, που είναι μεγάλη, χρειάζονται 2,5 - 3 κουταλιές της σούπας. Αν το χώμα είναι ελαφρύ, την παραχώνουμε σε βάθος 15 - 20 εκατοστά, αν είναι όμως βαρύ την ενσωματώνουμε επιφανειακά, στα 5 - 10 εκατοστά.
Λιπάσματα και εφαρμογή τους
Η υπερβολική χρήση λιπασμάτων, μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες στα δένδρα, στη παραγωγικότητα τους αλλά και στους καρπούς. Η χορήγηση των λιπασμάτων μπορεί να γίνει είτε στο έδαφος, με τη μορφή που έχουν ( κοκκώδη), είτε μαζί με το νερό της άρδευσης ( υδρολίπανση) είτε με ψεκασμό στα φύλλα (διαφυλλική λίπανση). Για τη σωστή λίπανση πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το μέγεθος του δένδρου, αν το χώμα μας είναι γόνιμο, τη ποικιλία της πορτοκαλιάς και άλλα. Σε ελαφρύ χώμα, που μοιάζει με άμμο, χορηγούμε μεγαλύτερη ποσότητα αζώτου διότι σε αυτά ξεπλένεται πιο εύκολα και γρήγορα λόγω ποτίσματος. Σε βαρύ έδαφος, σκουρόχρωμο, ρίχνουμε μεγαλύτερη ποσότητα καλίου γιατί η άργιλος συγκρατεί το στοιχείο και το φυτό δυσκολεύεται να το προσλάβει. Σε εδάφη που είναι “ενδιάμεσα” μετριάζουμε τις ποσότητες και από το ένα στοιχείο και από το άλλο.Τα κυριότερα απλά αζωτούχα λιπάσματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για τη λίπανση της πορτοκαλιάς είναι:
Θειική αμμωνία (21% σε άζωτο): Είναι αρκετά ευδιάλυτη και για να απορροφηθεί πρέπει να χορηγηθεί τουλάχιστον πέντε εβδομάδες πριν την άνθηση (δεύτερο δεκαπενθήμερο Μαρτίου). Συνιστάται να παραχώνεται, εκτός και αν το έδαφος είναι ελαφρύ και διαπερατό. Στα βαριά εδάφη, συγκρατείται από την άργιλο και δεν ξεπλένεται εύκολα από το νερό άρδευσης.
Νιτρική αμμωνία (33,5% σε άζωτο): Η περιεκτικότητα του λιπάσματος σε άζωτο, κατά το πρώτο ήμισυ είναι άμεσα απορροφήσιμο διότι είναι στη νιτρική μορφή. Το δεύτερο μισό βρίσκεται στην αμμωνιακή μορφή, όπου είναι πολύ ευδιάλυτη και για αυτό χρησιμοποιείται επιφανειακά. Δεν συγκρατείται όμως καθόλου από Την άργιλο και ξεπλένεται εύκολα. Ασβεστούχος Νιτρική αμμωνία (26% σε άζωτο): Είναι νιτρική αμμωνία αναμεμειγμένη με ασβέστη σε αναλογία 3:1. Το άζωτο είναι και στις δύο μορφές, νιτρικό και αμμωνιακό. Χρησιμοποιείται σε εδάφη που παρουσιάζουν έλλειψη ασβεστίου και εφαρμόζεται επιφανειακά. Είναι χρήσιμο όμως είναι να φτάσει σε βάθος 5-7 εκατοστά.
Νιτροθειική αμμωνία (26% σε άζωτο): Είναι νιτρική αμμωνία αναμεμειγμένη με θειική σε αναλογία 50:50. Έχει 1/4 νιτρικό άζωτο και 3/4 αμμωνιακό. Είναι το κατ εξοχή αζωτούχο λίπασμα που χρησιμοποιείται για να μειώνει το ΡΗ του εδάφους. Πρέπει να καλύπτεται.
Ουρία (46% σε άζωτο): Είναι βραδείας απόδοσης λίπασμα και πρέπει να διασπαστεί πρώτα ώστε να μπορέσει να απορροφηθεί από το έδαφος. Για αυτό χρησιμοποιείται στο έδαφος τουλάχιστον 7-8 εβδομάδες πριν την άνθιση (αρχές Μαρτίου) και σε διαφυλλικούς ψεκασμούς σε δόση κάτω του 1% καθαρής ουρίας, με σκευάσματα, χωρίς διουρία. Πρέπει να καλύπτεται διαφορετικά οι απώλειες αζώτου είναι πολύ μεγάλες.
Εφαρμογή αζωτούχου λίπανσης
Προσθέτουμε στο έδαφος 0,4 - 0,8 μονάδες αζώτου ανά δένδρο, αν έχουμε κήπο ή αλλιώς στη γλάστρα στο δενδρύλλιο, ανάλογα με το μέγεθος του και τη σύσταση του εδάφους.Η αζωτούχος λίπανση πρέπει να χορηγείται σε μια δόση ή το πολύ σε δυο δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη να είναι τα 3/4 του συνόλου και η δεύτερη το 1/4 (μετά τη πτώση των πετάλων από τα άνθη). Δεν πρέπει να ρίχνεται αργότερα γιατί ενδεχομένως να καθυστερήσει την ωρίμανση, να μειώσει την ποιότητα των καρπών, να παρατείνει τη βλάστηση το Φθινόπωρο και έτσι αυξήσει την ευαισθησία των δένδρων στο κρύο (παγετό) κλπ.
Η φωσφορική αμμωνία (16-20-0 ή 20-10-0) πρέπει να αποκλεισθεί από τη λίπανση της πορτοκαλιάς, γιατί έχει σχέση με το κατσάρωμα των καρπών.
Το κυριότερο φωσφορούχο λίπασμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πορτοκαλιά είναι:
Το απλό υπερφωσφορικό (0-0-0): Χρησιμοποιείται ευρέως στη χώρα μας. Έχει τη μεγαλύτερη διαλυτότητα και κινητικότητα στο έδαφος από άλλες ενώσεις φωσφόρου. Επειδή όμως αυτές είναι σχετικά μικρές, επιβάλλεται το λίπασμα να παραχώνεται στο έδαφος.
Εφαρμογή φωσφορικής λίπανσης
Προσθέτουμε στο έδαφος 0,4 - 0,8 μονάδες φωσφόρου κατά το χειμώνα και στη συνέχεια το ενσωματώνουμε σε βάθος όχι μεγαλύτερο των 5-7 εκατοστών. Η επικάλυψη επιβάλλεται λόγω της ελάχιστης κινητικότητας και διαλυτότητας του φωσφόρου στο έδαφος.Τα κυριότερα καλιούχα λιπάσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι:
Θειικό κάλιο (0-0-48): Έχει μικρή διαλυτότητα στο νερό και κινητικότητα στο έδαφος, για αυτό δεν χρησιμοποιείται επιφανειακά αλλά εσωτερικά του εδάφους (ενδοεδαφικά) αφού παραχωθεί. Εάν χρησιμοποιηθεί επιφανειακά, η αποτελεσματικότητα του μειώνεται σημαντικά. Θεωρείται η καλύτερα προσαρμοσμένη μορφή καλιούχου λιπάσματος σε όλα τα εδάφη.
Νιτρικό κάλιο (13-0-44/46): Έχει καλύτερη κινητικότητα από όλα τα καλιούχα σκευάσματα, αυξημένη αποτελεσματικότητα και φυσικά 13% άζωτο υπό νιτρική μορφή, που είναι άμεσα αφομοιώσιμο.
Εφαρμογή λίπανσης καλίου
Προσθέτουμε στο έδαφος κατά το χειμώνα 0,5-1 μονάδα καλίου, δηλαδή περίπου 1-2 κιλά θειικού ή νιτρικού καλίου ανά δένδρο και απαραίτητα τα ενσωματώνουμε ελαφρά (5-7 εκατοστά). Σε περίπτωση που έχουμε τη πορτοκαλιά σε γλάστρα, χρησιμοποιούμε τη μισή ποσότητα, από 500 γραμμάρια μέχρι 1 κιλό. Η λίπανση με κάλιο γίνεται κάθε 3-4 χρόνια με ποσότητες 4-5 κιλά θειικού καλίου ανά δένδρο.Για τη τροφοπενία του μαγνησίου συνιστώνται τα εξής: σε ελαφρύ, αμμώδες χώμα, προσθέτουμε το φθινόπωρο ή στην αρχή της άνοιξης λίγα γραμμάρια( 3- 5 γραμμάρια) θειικού ψευδαργύρου. Βέβαια, δεν θα δώσει αποτελέσματα άμεσα, αλλά θα αρχίσει νε περιορίζει τη τροφοπενία. Σε έδαφος που είναι βαρύ, είναι καλό νε ψεκάζουμε σε κάθε νέα βλάστηση με νιτρικό μαγνήσιο 1%. Προσοχή: στον ψεκασμό πρέπει να προσθέτουμε διαβρεκτικό.
Για τη τροφοπενία του σιδήρου προτείνονται τα εξής: όταν η τροφοπενία είναι ελαφριάς μορφής, ψεκάζουμε με χηλικό σίδηρο ή την άνοιξη ή το φθινόπωρο σε δόση 0,1%. Αν είναι προχωρημένου σταδίου, προσθέτουμε οργανικό σίδηρο στο έδαφος ή στη γλάστρα την άνοιξη, ανάλογα με τη περιεκτικότητα που έχει σε σίδηρο. Επίσης, τα λιπάσματα θειική αμμωνία, θειικό κάλιο και η κοπριά, επειδή κατεβάζουν το PH του εδάφους, βοηθούν και στην αντιμετώπιση της τροφοπενίας.
Για τη τροφοπενία ψευδαργύρου: με την έναρξη της βλάστησης την άνοιξη, όταν το δένδρο μας έχει φθάσει το 1/3 του τελικού μήκους, είναι απαραίτητος ένας ψεκασμός με θειικό ψευδάργυρο 23%, σε δόση 3 γραμμαρίων σε 1 λίτρο νερό, με προσθήκη διαβρεκτικού ή ανάμειξη με 1,5 γραμμάριο σβησμένο ασβέστη. Να γίνεται καλό “λούσιμο” του δένδρου. Είναι σημαντικό ο ψεκασμός αυτός να μην γίνεται κατά την άνθηση και επίσης μπορεί να επαναληφθεί στη μικρή βλάστηση του φθινοπώρου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και οξείδιο του ψευδαργύρου σε δόση 0,2% και τέλος να χρησιμοποιείται το σκεύασμα ΖΙΝΕΒ σαν μυκητοκτόνος στο ψεκασμό κατά της φυτόφθορας, γιατί βασικό του στοιχείο είναι ο ψευδάργυρος.
Για τη τροφοπενία του μαγγανίου: είναι σημαντικό να λιπαίνουμε με ουσίες που κατεβάζουν το ΡΗ του εδάφους, όπως θειάφι, θειική αμμωνία κ.ά, να χρησιμοποιείται μυκητοκτόνο σκεύασμα που έχει σαν βασικό στοιχείο το μαγγάνιο, όπως το MANCΟΖΕB που κυκλοφορεί στο εμπόριο με τα ονόματα M45 και DITHANE ULTRA και επίσης μπορεί να γίνεται ψεκασμός θεραπευτικά με θειικό μαγγάνιο 1% στη νέα βλάστηση.
Επίσης, εμπορικά λιπάσματα που χρησιμοποιούνται στη λίπανση της πορτοκαλιάς, αλλά και σε όλα τα εσπεριδοειδή, και είναι κατάλληλα και για βιολογική καλλιέργεια είναι:
- Femvigor: υπάρχει σε σκόνη, σάκοι των 40 κιλών και εφαρμόζεται πριν τη σπορά στον κήπο ή τη μεταφύτευση στη γλάστρα, καθώς και στην αρχή της βλαστικής περιόδου.
- Dacota: είναι σε υγρή μορφή, σε δοχεία του 1 λίτρου, εφαρμόζεται μαζί με το νερό για το πότισμα των ριζών και μετά το κλάδεμα όπου κάνουμε επάλειψη των πληγών. Σε κήπο χρησιμοποιούμε 3 ml/ τ.μ. και για τη γλάστρα μας, διαλύουμε λίγο λιγότερο σε νερό.
Ποικιλίες πορτοκαλιάς
Ομφαλοφόρο της Ουάσινγκτον: είναι γνωστή με το όνομα Μέρλιν και είναι η ποικιλία που καλλιεργείται κυρίως στη χώρα μας. Ο καρπός της έχει πλούσιους χυμούς και ωριμάζει στα τέλη Οκτώβρη- αρχές Νοέμβρη.
Εικόνα 6. Πορτοκάλια ποικιλίας ΜέρλινΓιάφφας ή Κύπρου: καλλιεργείται κυρίως στην Κύπρο αλλά και το Ισραήλ. Ο καρπός της είναι ογκώδης μα ο φλοιός της λίγο “ανώμαλος” στην υφή.
Valencia Late: Ισπανική ποικιλία που διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Είναι ποικιλία που ωριμάζει τον Μάρτιο και μας δίνει καρπούς το καλοκαίρι.
Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται αλλά σε πολύ μικρότερη έκταση είναι τα Γλυκοπορτόκαλα ή Νόλτσια ή Σεκέρια, τα Λαϊνάτα Κρήτης και άλλες.
Συμβουλές για καλλιέργεια πορτοκαλιάς σε γλάστρα
Το χώμα πρέπει να στεγνώνει ανάμεσα στα ποτίσματα.Αντέχει στη ξηρασία αλλά όχι στο κρύο, πρέπει η γλάστρα να είναι τοποθετημένη σε σημείο που να προστατεύεται όσο το δυνατόν περισσότερο από το κρύο.
Σε περίπτωση που αγοράσετε δενδρύλλιο από φυτώριο, για να κάνετε τη μεταφύτευση, θα πρέπει η καινούργια γλάστρα να είναι μεγαλύτερη από τη γλάστρα που βρίσκεται ήδη το φυτό. Προσοχή: κατά τη μεταφύτευση δεν χαλάμε τη μπάλα χώματος που καλύπτει τη ρίζα. Αφού βάλουμε χώμα στη μεγάλη γλάστρα, μεταφυτεύουμε και προσθέτουμε χώμα πιέζοντας το ελαφρά και τέλος ποτίζουμε.
Για καλύτερα αποτελέσματα, στο κάτω μέρος της γλάστρας ανοίγουμε μια τρύπα για καλύτερη στράγγιση αλλά για να μην μας "φεύγε"» χώμα, τοποθετούμε μόνιμα ένα κομμάτι ύφασμα ανάμεσα από τη γλάστρα και από το πιατάκι.
kalliergo.gr/
Σοφία Παπάζογλου
Τεχνολόγος γεωπόνος- Msc “Διαχείριση Περιβάλλοντος”
