Η συγκαλλιέργεια βασίζεται στο γεγονός, πως ορισμένα φυτά έχουν την ικανότητα να προσελκύουν ωφέλιμα έντομα και να εμπλουτίζουν τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους στον κήπο μας. Το περιβόλι μας είναι μια μικρογραφία του οικοσυστήματος και αποτελεί μέρος της τροφικής αλυσίδας που μας θρέφει.
Τα καρποφόρα δέντρα, που έχουμε στο περιβόλι μας, συχνά-πυκνά αντιμετωπίζουν την απειλή των εχθρών και των ασθενειών, που αποδεκατίζουν την παραγωγή τους. Είναι μόνιμο πρόβλημα, για τον καλλιεργητή, να παρατηρεί τα φύλλα των δέντρων του και τους καρπούς, και να εντοπίζει μικρά ενοχλητικά έντομα και παθογόνα, που βλάπτουν την καλλιέργεια.
Ειδικά, για τους παραγωγούς βιολογικής καλλιέργειας, ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουν αυτά τα παράσιτα είναι να συνεργαστούν με τη Μητέρα Φύση.
Η πλειονότητα των εντόμων του κήπου είναι ωφέλιμα. Δηλαδή, ο ρόλος τους είναι να επικονιάζουν τα άνθη και να συμμετέχουν στην τροφική αλυσίδα τρώγοντας άλλα έντομα. Όταν κάνουν καλά τη δουλειά τους, τα δέντρα μας έχουν παραγωγή και δεν αρρωσταίνουν. Επομένως, η φύτευση φυτών που προσελκύουν ωφέλιμα έντομα είναι μια καλή αρχή, για να αντιμετωπίσετε τα παράσιτα που βλάπτουν τα οπωροφόρα δέντρα σας. Τέτοια φυτά, που προσελκύουν επικονιαστές και αρπακτικά είδη και ενισχύουν τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους προς όφελος της καλλιέργειάς σας, ονομάζονται συνοδευτικά φυτά.
Διαβάστε το σχετικό άρθρο: 11 τρόποι βιολογικής καταπολέμησης εχθρών και ασθενειών
Η συγκαλλιέργεια φυτών είναι μια νέα τάση στη σύγχρονη γεωργία. Γίνονται νέες έρευνες κάθε χρόνο, και η πρακτική αυτή θα αποτελέσει στο μέλλον μια απαραίτητη μέθοδο φυτοπροστασίας και στις επαγγελματικές προσοδοφόρες καλλιέργειες.
Το πρώτο βήμα για την προστασία των καρποφόρων δένδρων είναι να επιλέξετε ανθεκτικές ποικιλίες, που προσαρμόζονται στο κλίμα της περιοχής σας και παρουσιάζουν αποδεδειγμένη ανθεκτικότητα στις βασικές ασθένειες. Ακόμη και μετά την φύτευση ανθεκτικών ποικιλιών, τα δέντρα εξακολουθούν να είναι ευάλωτα σε παράσιτα που έρχονται από γειτονικούς οπωρώνες και περιβόλια.
Φυτά συνεργάτες της μηλιάς
Οι μηλιές πάσχουν από πολλές ασθένειες, από το φουζικλάδιο μέχρι παράσιτα, όπως η καρπόκαψα της μηλιάς, η καρόκαψα της ροδακινιάς, οπλοκάμπη και άλλα. Τα μήλα δεν είναι αυτο-γόνιμα, έτσι χρειάζονται έντομα επικονιαστές ( μέλισσες, βομβίνους) για να γονιμοποιήσουν τα άνθη. Η άγρια τριανταφυλλιά προσελκύει επικονιαστές και φιλοξενεί αρπακτικά έντομα, και αξίζει να την φυτέψετε δίπλα στις μηλιές σας.
Η αγαστάση (AgastacheFoeniculum) μπορεί να προσελκύσει ωφέλιμα έντομα. Το σχοινόπρασο (Alliumschoenoprasum), όταν φυτεύεται γύρω από τον κορμό της νεαρής μηλιάς, την προστατεύει από ξυλλοφαγα έντομα, προλαμβάνει το φουζικλάδιο και προσελκύει ωφέλιμα έντομα στα άνθη του. Το βερμπάσκο (Verbascum spp.) είναι άλλος ένας φίλος της μηλιάς. Παγιδεύει ημίπτερα έντομα (βρομούσες) που θα μπορούσαν να βλάψουν τους νεαρούς καρπούς. Ένα άλλο πολυετές φυτό, που βοηθά τη μηλιά είναι ο μάραθος (Foeniculum vulgare). Προσελκύει εντομοπαρασιτικά έντομα που ελέγχουν των πληθυσμό των βλαβερών κάμπιων.
Οι φράουλες (Fragaria x ananassa) φιλοξενούν έντομα που προστατεύουν τους καρπούς. Το λευκό τριφύλλι (Trifolium repens), όχι μόνο εμπλουτίζει το έδαφος με άζωτο, αλλά προσελκύει αρπακτικά έντομα, όπως διάφορα είδη σκαθαριών του εδάφους. Ανθίζει επίσης την ίδια εποχή με τη μηλιά βοηθώντας τη, έτσι, στην προσέλκυση επικονιαστών. Το μελισσόχορτο (Melissa officinalis) είναι, επίσης, ένα φυτό που μπορεί να συνοδεύσει τη μηλιά.
Φυτά συνεργάτες της αχλαδιάς
Η αχλάδια ανήκει στην ίδια οικογένεια με τη μηλιά και, επίσης, τα άνθη της δεν αυτογονιμοποιούνται. Απαιτεί έντομα επικονιαστές για την σταυροεπικονίασή της. Τα άνθη της είναι ελαφρώς δύσοσμα, έτσι οι επικονιαστές της είναι οι μύγες, οι σφήκες και διαφορά σκαθάρια που προσελκύονται. Και εδώ, το σχοινόπρασο θα προστατεύσει τον κορμό της νεαρής αχλαδιάς από τα ξυλλοφάγα έντομα.
Δύο είδη μέντας συνοδεύουν άριστα την αχλαδιά. Η μέντα (Mentha spp.) και το πυκνάνθεμο (Pycnanthemum spp.) προσελκύουν αρκετούς επικονιαστές. Ο μάραθος, επίσης, είναι απαραίτητος κοντά στην αχλάδια.
Φυτά συνεργάτες της ροδακινιάς και της νεκταρινιάς
Τα άνθη της ροδακινιάς αυτογονιμοποιούνται, αλλά και αυτή έχει ανάγκη έντομα επικονιαστές. Το σκόρδο (Allium sativum) και το σχοινόπρασο (Allium tuberosum) είναι οι δύο πιο σημαντικοί συνεργάτες για την ροδακινιά, καθώς απωθούν τα πιο βλαβερά παράσιτα, σκολύτες και ξυλλοφάγα έντομα. Φυτέψτε τα γύρω από τους κορμούς των δέντρων. Μπορείτε να τα καλλιεργήσετε παράλληλα, αλλά φροντίστε να κόβετε τα άνθη τους πριν καρποφορήσουν γιατί θα γεμίσουν τον τόπο με φυτά εθελοντές.
Καλύψτε το έδαφος γύρω από την κόμη του δέντρου με φράουλες. Φιλοξενούν ένα παράσιτο που προσβάλλει την κάμπια, καρπόκαψα της ροδακινιάς. Φυτέψτε άγριες φράουλες που απαιτούν λιγότερη φροντίδα ή καλλιεργούμενες ποικιλίες που θα πρέπει να τις φροντίζετε. Το χαμομήλι (Chamaemelum nobile) προσφέρεται, επίσης, για εδαφοκάλυψη κάτω από την ροδακινιά. Προσελκύει αρκετά ωφέλιμα έντομα και διώχνει τα ξυλλοφάγα.
Διαβάστε το σχετικό άρθρο: Βιολογική καταπολέμηση Μελίγκρας
Φυτά συνεργάτες της κερασιάς και της βυσσινιάς
Οι περισσότερες ποικιλίες κερασιάς είναι μη-αυτογονιμοποιούμενες και απαιτούν μια άλλη συμβατή ποικιλία για την επικονίαση. Η βυσσινιά είναι αυτογόνιμοποιούμενη, αλλά απαιτεί επικονιαστές.
Τα δέντρα αυτά είναι πυρηνόκαρπα. Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με την ροδακινιά, και προσβάλλονται από τα ίδια, πάνω-κάτω, ξυλλοφάγα έντομα. Έτσι, και εδώ, θα χρησιμοποιήσουμε σκόρδο και σχοινόπρασο γύρω από τον κορμό. Επίσης, χρησιμοποιούμε τα ίδια φυτά, που διαβάσαμε πιο πάνω, στην περίπτωση της ροδακινιάς.
Φυτά συνεργάτες της δαμασκηνιάς
Οι περισσότερες ποικιλίες της δαμασκηνιάς είναι μη-αυτογονιμοποιούμενες και χρειάζονται μια άλλη ποικιλία για την επικονίαση. Επίσης, η δαμασκηνιά ανήκει στης ίδια οικογένεια με την ροδακινιά και έχουν τα ίδια φυτά συνεργάτες, που μπορείτε να συγκαλλιεργήσετε γύρω της. Ο ρυγχίτης είναι ολέθριος για τους καρπούς της δαμασκηνιάς. Έτσι, φυτεύοντας λευκό τριφύλλι κάτω από την κόμη του δέντρου, τα σκαθάρια πέφτουν στο έδαφος.
Ο ρυγχίτης ελέγχεται από τα φυτά της οικογένειας των λαουριδών, στα οποία ανήκει η δάφνη. Άλλα φυτά της ίδιας οικογένειας είναι το αβοκάντο και η κανέλα. Έχοντας δάφνες κοντά στις δαμασκηνιές, απωθείτε τους ρυγχύτες.
Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ), επικοινωνία στο share24gr@gmail.com