Αγνωστη αλλά πολύ επικερδής καλλιέργεια η αρόνια
Καθαρό εισόδημα έως και 1.400 € ανά στρέμμα εξασφαλίζει στους παραγωγούς
Το ενδιαφέρον αρκετών παραγωγών, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, άρχισε να έλκει τελευταία μια νέα δυναμική καλλιέργεια που ήταν παντελώς άγνωστη στη χώρα μας μέχρι τώρα και ακούει στο όνομα «αρόνια η μελανόκαρπη».
«Η αρόνια είναι μια πολύ επικερδής καλλιέργεια, αρκεί να ασχοληθεί κάποιος σοβαρά. Αντέχει ακόμη και σε παγετό (-25 βαθμούς Κελσίου), δεν θέλει πολύ νερό και η απόδοσή της είναι πολύ μεγάλη», λένε οι
«Η αρόνια είναι μια πολύ επικερδής καλλιέργεια, αρκεί να ασχοληθεί κάποιος σοβαρά. Αντέχει ακόμη και σε παγετό (-25 βαθμούς Κελσίου), δεν θέλει πολύ νερό και η απόδοσή της είναι πολύ μεγάλη», λένε οι ειδικοί
Η αρόνια είναι ένας θάμνος που αναπτύσσεται σε υγρές περιοχές και κυρίως σε όξινα εδάφη. Είναι λιτοδίαιτο είδος, χωρίς μεγάλες καλλιεργητικές απαιτήσεις και μπορεί να καλλιεργηθεί σε διαφορετικά κλίματα (ξηρά ή υγρά) και εδάφη (αμμώδη ως πηλώδη, όξινα, ουδέτερα, αλκαλικά). Ευδοκιμεί και αναπτύσσεται ταχύτερα σε υγρά, ελαφρά και τυρφώδη εδάφη, ενώ παρότι απαιτεί ηλιοφάνεια, ωστόσο ευδοκιμεί και σε ημίσκιο περιβάλλον.
Αυτό το φυτό κάνει μικρούς μαύρους καρπούς που τρώγονται και χρησιμοποιούνται και στον κλάδο των φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Οσο άγνωστη είναι στην Ελλάδα, τόσο διάσημη αποδεικνύεται η αρόνια στη Ρωσία, την Τσεχία, τη Λιθουανία, αλλά και την Πολωνία, όπου καλλιεργείται σε χιλιάδες στρέμματα. Μάλιστα, οι Λιθουανοί παράγουν από αυτούς το φημισμένο κρασί «Aronijos», που συνιστάται ακόμη και για την πρόληψη καρδιοπαθειών.
Μεγάλες εκτάσεις υπάρχουν επίσης στις ΗΠΑ και στα νότια του Καναδά, από όπου εισήχθη στην Ευρώπη, πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αρχικά ως καλλωπιστικό φυτό. Οι χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης ήταν αυτές που το χρησιμοποίησαν πρώτες ως φαρμακευτικό φυτό και είναι χαρακτηριστικό πως εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καλλιεργούνται σήμερα στη Σιβηρία, ενδεικτικό ότι αντέχει και στο πολύ ψυχρό κλίμα. Στις χώρες αυτές οι μεγαλύτερες ποσότητες χρησιμοποιούνται στη φαρμακολογία, αλλά και για την παρασκευή χυμού, ο οποίος είναι πλούσιος σε φαινόλες, κατεχίνες, φλαβονόλες κ.ά.
Αγνωστη αλλά πολύ επικερδής καλλιέργεια η αρόνια
«Η αρόνια είναι μια πολύ επικερδής καλλιέργεια, αρκεί να ασχοληθεί κάποιος σοβαρά. Αντέχει ακόμη και σε παγετό (-25 βαθμούς Κελσίου), δεν θέλει πολύ νερό και η απόδοσή της είναι πολύ μεγάλη», αναφέρει στο «Εθνος» ο τακτικός ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ Ιωάννης Σπανός, που ασχολείται χρόνια με αυτό το φυτό. Τα πρώτα φυτά έφτασαν από τη Βουλγαρία προ ετών στο αγρόκτημα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στον Χολομώντα Χαλκιδικής και χρησιμοποιήθηκαν σε πειράματα, ενώ ο ίδιος ετοιμάζει τα πρώτα 500 φυτά από μοσχεύματα και σπόρους.
Στις γειτονικές, βαλκανικές χώρες χρησιμοποιούν τους καρπούς για να παρασκευάσουν μαρμελάδα ή γλυκά. Ο καρπός είναι πλούσιος σε πηκτίνη, τον φυσικό οξικό πολυσακχαρίτη που αφθονεί στα μήλα, τα κυδώνια και τα πορτοκάλια. Είναι πολύτιμος για τη φαρμακοβιομηχανία, ενώ τα εκχυλίσματα των φύλλων και των καρπών έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και θεραπεύουν πολλές ασθένειες, όπως φλεγμονές, καρδιοπάθειες, διαβήτη κ.ά.
Η αρόνια παράγει μικρούς μαύρους καρπούς που χρησιμοποιούνται και στον κλάδο των φαρμακευτικών σκευασμάτων
Η αρόνια παράγει μικρούς μαύρους καρπούς που χρησιμοποιούνται και στον κλάδο των φαρμακευτικών σκευασμάτων
Επίσης, οι καρποί της αρόνιας είναι μεταξύ των πλέον πλούσιων σε αντιοξειδωτικές ουσίες και σε βιταμίνη C. Για νωπή κατανάλωση δεν παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον, επειδή έχουν πολύ στυφή γεύση, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε κοκτέιλ χυμών, αλκοολούχων ή ενεργητικών ποτών, σε τσάι, σιρόπια, ζελέ, σε φαρμακευτικά σκευάσματα και σαν χρωστικές τροφίμων.
Η αρόνια περιέχει υψηλές ποσότητες ανθοκυανών και φλαβονοειδών. Η αρόνια χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, επειδή συμβάλλει στην κανονική διαπερατότητα και ελαστικότητα των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων. Επίσης εναντίον του διαβήτη, διαφόρων νοσημάτων των νεφρών, ρευματισμών, αλλεργιών, ηπατίτιδας κ.λπ.
Η αρόνια χρησιμοποιείται για τη μείωση της χοληστερίνης σε άτομα που πάσχουν από αθηροσκλήρυνση.
Οι τεχνικές για αποδοτική φυτεία
Ιδανικές για την καλλιέργεια της αρόνιας θεωρούνται οι κλιματικές και εδαφικές συνθήκες της Ελλάδας.
Η αρόνια είναι ένα είδος που καλλιεργείται εύκολα, άλλωστε χαρακτηρίζεται σαν φυτό που είναι ανθεκτικό στον παγετό αλλά και από τη μεγάλη του προσαρμοστικότητα σε διάφορους τύπους εδαφών.
Αν και είναι ένα φυτό που μεταφυτεύεται εύκολα -όπως μας αναφέρει ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος, που ασχολείται σε ερευνητικό επίπεδο με την καλλιέργεια της αρόνιας-, καλό είναι να φυτεύονται φυτά που βρίσκονται σε γλάστρες, παρά γυμνόριζα ώστε να αποφεύγεται το στρες που μπορεί να προκληθεί από το φύτεμα. Τα φυτά μπορεί να παραχθούν από σπόρους ή με μαλακά μοσχεύματα ή με διαίρεση των υπαρχόντων παραφυάδων.
Η αρόνια πρακτικά μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλους τους τύπους των εδαφών. Το έδαφος θα πρέπει να στραγγίζει, επειδή η αρόνια έχει ευαισθησία στην περίσσεια του νερού. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφών, όπως αμμώδη, αργιλώδη ή σε πλούσια οργανικά εδάφη, υγρά ή ξηρά.
Συνιστάται να φυτεύονται τα σπορόφυτα της αρόνιας νωρίς την άνοιξη, πριν από τις μεγάλες θερμοκρασίες και την ξηρασία του θέρους.
Κατά την καλλιέργεια της αρόνιας με σκοπό την παραγωγή των καρπών, οι αποστάσεις μεταξύ των γραμμών φύτευσης πρέπει να είναι 2, 8m και μεταξύ φυτού από φυτό 1,5 m πάνω στη γραμμή φύτευσης, δηλαδή φυτεύονται 240 φυτά σε κάθε στρέμμα.
Η αρόνια δεν απαιτεί παρά ελάχιστο κλάδεμα. Πρέπει να κλαδεύει κανείς τους βλαστούς που έχουν κάποιες ζημιές ή τους πιο παλιούς βλαστούς κάθε 5-7 χρόνια, ώστε να ευνοείται η είσοδος του φωτός στο εσωτερικό των φυτών. Πρέπει, επίσης, να απομακρύνονται οι παραφυάδες όταν ο αριθμός τους γίνει υπερβολικός, άλλωστε αυτή η εργασία ευκολύνει τις εργασίες συντήρησης και συγκομιδής των φυτών, ενώ ταυτόχρονα ευνοεί την είσοδο του ηλιακού φωτός στο εσωτερικό των φυτών. Η αρόνια δεν είναι ευαίσθητη στο ψύχος και επομένως δεν απαιτούνται κάποια μέτρα για προστασία των φυτών από το ψύχος. Η μορφή του θάμνου είναι σφαιρική, που αυξάνεται διαρκώς με την έκπτυξη νέων βλαστών σαν παραφυάδες στη βάση του φυτού. Το φύλλωμα της αρόνιας είναι σκούρο πράσινο, που γίνεται λαμπερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ γίνεται κόκκινο το φθινόπωρο πριν πέσει.
Η ταχύτητα ανάπτυξης των φυτών της αρόνιας είναι πολύ αργή, είναι της τάξης των 30 cm ή και λιγότερο το έτος. Η διάρκεια ζωής της είναι μέχρι 100 έτη. Οι καρποί της αρόνιας συγκομίζονται με τα χέρια ή με μηχανικά μέσα, με τη βοήθεια μιας μηχανής που χρησιμοποιείται για τη συγκομιδή και άλλων μικρών καρπών, όπως είναι το μύρτιλλο, χωρίς να παρατηρούνται ζημιές στους καρπούς.
Χαμηλό το κόστος καλλιέργειας, ικανοποιητικά τα έσοδα
Μπορεί το κόστος καλλιέργειας της αρόνιας να είναι χαμηλό, εντούτοις τόσο η στρεμματική όσο και η οικονομική απόδοση είναι αρκούντως ικανοποιητικές. Σε μια εποχή, λοιπόν, που οι επιδοτήσεις ελαττώνονται και οι αγρότες αναζητούν εναλλακτικές καλλιέργειες, η αρόνια είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να αποκτήσουν ένα πρόσθετο ικανοποιητικό εισόδημα.
Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία της έρευνας που έχει κάνει για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια ο γεωπόνος κ. Κάσσανδρος Γάτσιος, στη Ελλάδα η αρόνια μπορεί να αναπτυχθεί και να δώσει καθαρό εισόδημα που να φτάνει τα 1.200-1.400 ευρώ το στρέμμα, υπολογίζοντας μία μέση παραγωγή 3 κιλών ανά φυτό μετά το 5ο έτος και μία μέση τιμή 3 ευρώ το κιλό.
Η απόδοση των φυτών σε καρπούς είναι πολύ σημαντικός παράγοντας στο οικονομικό αποτέλεσμα αυτής της καλλιέργειας. Σε φυτείες αρόνιας τα φυτά φτάνουν σε πλήρη απόδοση μετά περίπου 5 χρόνια. Οι ερευνητές του IRDA στον Καναδά σημείωσαν αποδόσεις 2,4 kg/φυτό σε μέσης σύστασης εδάφη. Αποδόσεις 3,5 kg/φυτό έχουν σημειωθεί στη Σουηδία, σε φυτά ηλικίας 3-6 ετών, ενώ στη Ρωσία έχουν σημειωθεί αποδόσεις μέχρι 6 kg/φυτό σε επιτυχημένες καλλιέργειες αρόνιας.
Μετά μάλιστα από μια δημοσίευση σε εξειδικευμένο έντυπο ο ερευνητής του ΕΘΙΑΓΕ, Ιωάννης Σπανός, δέχτηκε καταιγισμό τηλεφωνημάτων από αγρότες της Βόρειας Ελλάδας -κυρίως από τις Σέρρες- που θέλουν να ασχοληθούν με την καλλιέργειά της.
«Το πρώτο σοβαρό πρόβλημα είναι πως εμείς δεν μπορούμε να τους διαθέσουμε φυτά, καθώς δεν έχουμε και πρέπει να τα αγοράσουν από τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ ή τη Σμύρνη, όπου και υπάρχουν μεγάλα φυτώρια», ανέφερε ο ερευνητής. Λόγω, πάντως, της μεγάλης τους περιεκτικότητας σε ανθοκυάνες οι καρποί της θεωρούνται από τους πιο πλούσιους σε αντιοξειδωτικά.
Οι καρποί μπορούν να καταναλώνονται νωποί, αν και είναι πολύ στυφοί και έχουν όξινη γεύση, ή να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή διαφόρων μειγμάτων χυμών, ή αλκοολούχων ποτών, ή ενεργητικών ποτών, ή για την παραγωγή φαρμακευτικών σκευασμάτων και σαν χρωστικές διαφόρων τροφίμων.
Που μπορεί να πωληθεί
Υψηλή ζήτηση στο εξωτερικό
Σε διεθνές επίπεδο, η ζήτηση των καρπών της αρόνιας αλλά κυρίως των χυμών της υπερβαίνει κατά πολύ από την προσφορά. Η ζήτηση αυτή -όπως μας επισημαίνει ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος- προέρχεται κυρίως από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, όπου η αρόνια χρησιμοποιείται τόσον στη μεταποίηση όσον και για την παρασκευή τροφίμων. Στην Αγγλία, στο Βέλγιο και στη Γαλλία υπάρχει μεγάλη ζήτηση για τους χυμούς, το ξίδι και τα σιρόπια που έχουν σαν βάση την αρόνια.
Για τον καρπό της αρόνιας, που καταναλώνεται νωπός, δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από το καταναλωτικό κοινό, λόγω του ότι είναι στυφός, ενώ για τους χυμούς του υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η τιμή της αρόνιας κυμαίνεται μεταξύ 3,5-4,5 ευρώ ανά κιλό. Η τιμή των κατεψυγμένων καρπών κυμαίνεται μεταξύ 2,5-3,5 ευρώ ανά κιλό, ενώ του χυμού της αρόνιας σε μείγμα με άλλους χυμούς κυμαίνεται μεταξύ 10-12 ευρώ ανά κιλό.
ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΩ
Ιωάννης Σπανός, Ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών, Τηλ: 2310 461411
Εταιρεία γεωργικών συμβούλων SymAgro, Γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος, Τηλ: 26510 07653, Email: info@symagro.com
Πηγή: Έθνος: Μαρία Ριτζαλέου - Κώστας Νάνος
