Συμβουλές για την προστασία του περιβάλλοντος
50 απλές συμβουλές για τη σωτηρία του πλανήτη
Χρησιμοποιήστε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες.
Αποφεύγετε τις συσκευασίες μιας χρήσης.
Αποφύγετε όλα τα προϊόντα αμιάντου.
Αντικαταστήστε τους κοινούς λαμπτήρες πυρακτώσεως με νέους λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης.
Προτιμήστε ανεμιστήρες οροφής αντί των ενεργοβόρων κλιματιστικών.
Χρησιμοποιήστε στα ψώνια σας μια πάνινη τσάντα αντί για πλαστική.
Αντικαταστήστε το συμβατικό σας ντους με ένα μοντέλο μικρότερης ροής νερού.
Ανακυκλώστε το λάδι μηχανής του αυτοκινήτου σας. Δώστε το στο συνεργείο και μην το ρίχνετε στην αποχέτευση.
Προτιμάτε να αγοράζετε αναψυκτικά σε γυάλινα μπουκάλια.
Σκεφθείτε εναλλακτικές λύσεις στα τροπικά είδη ξυλείας.
Χρησιμοποιήστε απορρυπαντικά που δεν περιέχουν φωσφορικά άλατα.
Τοποθετήστε ένα πλαστικό μπουκάλι στο καζανάκι της τουαλέτας σας, το οποίο μειώνει την ποσότητα νερού που κατακρατάται στο καζανάκι.
Βάλτε ηλιακό θερμοσίφωνα.
Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης: λεωφορεία, τρένα, ποδήλατα ή περπάτημα.
Υποστηρίξτε τις τοπικές αγορές αγροτικών προϊόντων.
Χρησιμοποιήστε μη λευκασμένα φίλτρα καφέ.
Πειραματιστείτε με χορτοφαγικά γεύματα.
Μειώστε τα απορρίμματα προτού ακόμη αγοράσετε τα προϊόντα.
Προτιμήστε τα οικονομικά «πράσινα» ψυγεία. Σώστε το όζον και το κλίμα της γης.
Εάν σχεδιάζετε ένα καινούργιο σπίτι, συμπεριλάβετε στα κατασκευαστικά σχέδια και παθητικά ηλιακά συστήματα.
Αναζητήστε το λογότυπο της ανακύκλωσης.
Αποφύγετε τα χλωριωμένα πλαστικά PVC.
Μαζέψτε το νερό της βροχής σε κουβάδες και χρησιμοποιήστε το για το πότισμα των φυτών σας. Έτσι, εξοικονομείτε νερό είτε από το δημοτικό δίκτυο είτε από πηγάδια.
Υποστηρίξτε τα καταστήματα που προωθούν την ανακύκλωση.
Μην αγοράζετε προϊόντα από ζώα ή φυτά που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Τα βράδια του χειμώνα, κλείνετε τα παντζούρια και τις κουρτίνες για να κρατήσετε τη ζέστη στο χώρο σας.
Χρησιμοποιήστε επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία για την αποθήκευση τροφών στο ψυγείο σας αντί να τις καλύπτετε με αλουμινόχαρτο.
Η ποδηλασία βοηθάει στη διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης, μειώνει την όξινη βροχή και επιβραδύνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου
Φυτέψτε ένα δέντρο.
Ανακυκλώστε τις εφημερίδες και τα περιοδικά.
Όταν τρώτε σε εστιατόρια γρήγορου φαγητού (fast food), να ζητάτε πάντα χάρτινα πιάτα και ποτήρια.
Χρησιμοποιήστε λεβάντα για το σκώρο. Αποφύγετε τα τοξικά εντομοκτόνα.
Επιλέξτε, όπου είναι δυνατόν, υδροχρώματα και όχι λαδομπογιές.
Μειώστε, επαναχρησιμοποιήστε, ανακυκλώστε.
Μην αγοράζετε εντομοκτόνα σε σπρέυ. Υπάρχουν ασφαλέστερες λύσεις.
Μην ξεχνάτε να σβήνετε όσα φώτα δε σάς χρειάζονται.
Αντί για κλιματιστικές συσκευές, αξιοποιήστε τις δυνατότητες φυσικού δροσισμού.
Προτιμάτε χαρτιά που δεν έχουν προηγουμένως υποστεί λεύκανση με χλώριο.
Προτιμάτε να αγοράζετε βιολογικά προϊόντα.
Μην αφήνετε άσκοπα τις εστίες της ηλεκτρικής κουζίνας ανοιχτές.
Μην αφήνετε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή άλλες ηλεκτρικές συσκευές σε κατάσταση αναμονής (stand-by). Θα εκπλαγείτε εάν μάθετε πόση ενέργεια καταναλώνουν σε αυτή την κατάσταση.
Μην αγοράζετε ψάρια πολύ μικρού μεγέθους. Δώστε μια ευκαιρία στη φύση να αναπαραχθεί.
Φροντίστε για τη συντήρηση του λέβητα – καυστήρα στο σπίτι σας δυο φορές το χρόνο. Εξοικονομήστε ενέργεια και χρήματα.
Μειώστε, όσο αυτό είναι δυνατό, την κατανάλωση χαρτιού και υλικών συσκευασίας.
Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα.
Αποφύγετε τους πυροσβεστήρες με halon.
Αν ασχολείστε με την καλλιέργεια της γης, αποφύγετε τη χρήση του βρωμιούχου μεθυλίου.
Αποφύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν χλώριο ή παράγωγά του.
Διαμαρτυρηθείτε και μποϋκοτάρετε τις εταιρίες που προβάλλουν οικολογικό προσωπείο, συχνά διαφημίζοντας δήθεν «πράσινα» προϊόντα, ενώ η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.
Υποστηρίξτε το οικολογικό κίνημα
Λιγότερα σκουπίδια – Καλύτερη ζωή
Μήπως πετάμε λεφτά στα σκουπίδια; Πράγματι, αυτό ακριβώς κάνουμε. Επιλέγοντας προϊόντα για τη φανταχτερή αλλά συνήθως περιττή συσκευασία τους, αγοράζοντας περισσότερα τρόφιμα από όσα πραγματικά χρειαζόμαστε, γεμίζοντας το σκουπιδοντενεκέ μας με κουτιά, μπουκάλια και δοχεία μιας χρήσης, τα οποία έχουμε προηγουμένως ακριβοπληρώσει, δεν κάνουμε τίποτα περισσότερο από το να ξοδεύουμε χρήματα και παράλληλα να «βομβαρδίζουμε» τον πλανήτη μας με απορρίμματα.
Παρόλα αυτά, κάνοντας μερικώς ανώδυνες αλλαγές στις καταναλωτικές μας συνήθειες, μπορούμε να διαφοροποιήσουμε τη στάση μας και να συμβάλουμε στη σωτηρία του πλανήτη. Παραθέτουμε μερικές απλές και ανέξοδες ενέργειες που μπορούμε όλοι μας να κάνουμε, εάν θέλουμε να μειωθεί ο όγκος των σκουπιδιών:
● Μην αγοράζετε περισσότερα τρόφιμα από αυτά που έχετε απολύτως ανάγκη. Έχει αποδειχθεί ότι ένα 10-20% των ειδών που αγοράζονται από τα σούπερ-μάρκετ, πηγαίνουν κατευθείαν στα σκουπίδια πριν ακόμη καταναλωθούν.
● Προτιμήστε μια πάνινη τσάντα ή ένα δίχτυ για τα ψώνια σας. Έτσι μπορείτε να αποφύγετε τις πλαστικές ή ακόμη και τις χάρτινες σακούλες μιας χρήσης. Σκεφθείτε πως οι σακούλες αυτές γεμίζουν τις χωματερές με χιλιάδες τόνους πλαστικού κάθε χρόνο.
● Αποφύγετε τα εμφιαλωμένα νερά, ιδίως όταν βρίσκεστε στην εξοχή. Εξάλλου, το εμφιαλωμένο νερό δεν είναι απαραίτητα καλύτερης ποιότητας από το νερό του δικτύου, το υλικό της συσκευασίας πολλών από αυτά είναι επιβλαβές για το περιβάλλον, και το πιθανότερο είναι πως, αφού τα πετάξουμε, θα τα βρούμε και πάλι μπροστά μας, συνήθως σε κάποια παραλία. Αντίθετα, χρησιμοποιήστε γυάλινο μπουκάλι, θερμός ή το κλασικό παγούρι.
● Προτιμήστε τις συσκευασίες που μπορούν να επιστραφούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Αν δε σας παρέχεται αυτή η επιλογή, απαιτήστε την από τα καταστήματα. Αν η συσκευασία ενός προϊόντος δεν επαναχρησιμοποιείται, φροντίστε τουλάχιστον να πάει για ανακύκλωση. Προτιμήστε ανακυκλωμένες ή ανακυκλώσιμες συσκευασίες, όπου αυτές προσφέρονται. Προτιμήστε, τέλος, χάρτινες ή γυάλινες συσκευασίες από τις πλαστικές ή τις μικτές.
● Επιλέξτε προϊόντα που έχουν λιγότερη συσκευασία από τα άλλα, ενώ κάνουν την ίδια δουλειά. Πολλά από τα χαρτονένια κουτιά που περιέχουν τυποποιημένα προϊόντα δε χρησιμεύουν σε τίποτα, αφού συνήθως στο εσωτερικό τους υπάρχει και δεύτερη συσκευασία. Προϊόντα σε απλό σελοφάν, οδοντόκρεμες χωρίς κουτί, είναι μερικά παραδείγματα.
● Ζητήστε προϊόντα συμπυκνωμένα που διαρκούν περισσότερο. Με την ίδια συσκευασία αγοράζετε μεγαλύτερη ποσότητα και συνήθως φθηνότερα. Αρκετές εταιρίες απορρυπαντικών, παραδείγματος χάριν, διαθέτουν τέτοια προϊόντα. Για τα απορρυπαντικά σε σκόνη προτιμήστε τη χάρτινη συσκευασία, ιδιαίτερα αν είναι ανακυκλωμένη, αντί της πλαστικής. Για τα απορρυπαντικά σε πλαστική συσκευασία προτιμήστε εκείνα με το λιγότερο πλαστικό, που είναι πιο εύκαμπτα και που περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα.
● Προτιμήστε προϊόντα και συσκευές με μεγάλη διάρκεια ζωής και με δυνατότητα εύκολης επιδιόρθωσης. Τα πλαστικά ρολά παραθύρων, λόγου χάρη, χαλούν γρήγορα, δεν επισκευάζονται και δεν ανακυκλώνονται. Διαλέξτε ρολά από ξύλο. Αν και ακριβότερα, τελικά συμφέρουν από πολλές απόψεις.
Εξοικονόμηση ενέργειας
Κάθε φορά που ανοίγουμε το διακόπτη του ηλεκτρικού, κάθε φορά που μαγειρεύουμε, που ανοίγουμε το ψυγείο ή την τηλεόραση καταναλώνουμε ενέργεια. Ενέργεια που έχει παραχθεί σε κάποιο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής ρυπαίνοντας το περιβάλλον. Για κάθε κιλοβατώρα που καταναλώνουμε, πάνω από ένα κιλό διοξειδίου του άνθρακα εκλύεται στην ατμόσφαιρα. Εξοικονομώντας λοιπόν ενέργεια, όχι απλώς κερδίζουμε χρήματα, αλλά συμβάλλουμε και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Οι δυνατότητες για εξοικονόμηση ενέργειας είναι σχεδόν απεριόριστες. Σε παλιές κατοικίες μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας μέχρι και 60%, ενώ σε νέες κατοικίες η κατανάλωση μπορεί να μειωθεί ακόμα και σε ποσοστό 90% με σωστό σχεδιασμό. Πολλά από τα μέτρα αυτά κοστίζουν ελάχιστα και αποδίδουν αμέσως. Στη συνέχεια, ας δούμε κάποιες απλές συμβουλές που μπορούμε να εφαρμόσουμε όλοι μας όσον αφορά στο φωτισμό, το δροσισμό, τη θέρμανση, την ενέργεια από τον ήλιο, τη θερμομόνωση και τις ηλεκτρικές συσκευές:
Φωτισμός
● Το φυσικό φως είναι αναντικατάστατο. Μην το εμποδίζετε να μπαίνει στο εσωτερικό του κτιρίου σας.
● Μην ξεχνάτε να σβήνετε όσα φώτα δε σας χρειάζονται.
● Αλλάξτε τους κοινούς λαμπτήρες πυρακτώσεως με νέους συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού χαμηλής κατανάλωσης. Οι νέοι οικονομικοί λαμπτήρες καταναλώνουν 4-5 φορές λιγότερη ενέργεια και διαρκούν 8-10 φορές περισσότερο. Ακόμα και με τις σημερινές – σχετικά υψηλές – τιμές τους, συμφέρουν τελικά λόγω της οικονομίας σε ηλεκτρικό ρεύμα.
● Οι ανοιχτόχρωμοι τοίχοι φωτίζουν τους χώρους και κάνουν τον τεχνητό φωτισμό λιγότερο απαραίτητο.
● Τοποθετήστε τους πάγκους εργασίας ή τα γραφεία δίπλα στα παράθυρα, ώστε να μειώνεται ο χρόνος τεχνητού φωτισμού.
Δροσισμός
● Το καλοκαίρι προσπαθήστε να κρατήσετε τον ήλιο έξω από τα κτίρια, τοποθετώντας σκίαστρα κάθε τύπου.
● Αντί για κλιματιστικά μηχανήματα, αξιοποιήστε τις δυνατότητες του φυσικού δροσισμού. Αν παρόλα αυτά διαθέτετε ήδη κλιματιστικό, φροντίστε να τοποθετήσετε ένα σύστημα αυτοματισμού που μπορεί να μειώσει την ενεργειακή κατανάλωσή σας κατά 20% περίπου.
● Προτιμήστε ανεμιστήρες οροφής, που μπορούν να ρίξουν εύκολα τη θερμοκρασία στο χώρο σας κατά 3 βαθμούς χωρίς να καταναλώνουν τόσο πολλή ενέργεια όσο τα κλιματιστικά.
● Επιδιώκετε να αφήνετε ανοιχτά τα παράθυρα το βράδυ για να μπαίνει στο χώρο σας η νυχτερινή δροσιά.
● Φυτέψτε φυλλοβόλα δέντρα σε αυλές, κήπους, πεζοδρόμια, ακάλυπτους χώρους. Αφήστε αναρριχώμενα φυτά να αγκαλιάσουν πέργκολες και τοίχους. Θα έχετε σίγουρα περισσότερη δροσιά το καλοκαίρι.
● Προτιμάτε ανοιχτόχρωμα χρώματα για το βάψιμο των εξωτερικών σας τοίχων, καθώς απομακρύνουν τη ζέστη.
Θέρμανση
● Μια θερμοκρασία γύρω στους 18-19 βαθμούς είναι αρκετή για να νιώθουμε άνετα στο χώρο μας. Η περιττή ζέστη, όχι μόνο αποτελεί σπατάλη, αλλά μπορεί να προκαλεί ακόμα και δυσφορία. Μειώνοντας τη θερμοκρασία του λέβητα κατά ένα μόλις βαθμό, εξοικονομούμε 7% των καυσίμων.
● Φροντίστε για τη συντήρηση του λέβητα – καυστήρα δύο φορές το χρόνο. Αν η απόδοσή του δεν ξεπερνά το 70%, τότε είναι καιρός να τον αλλάξετε. Σε δύο – τρία χρόνια θα έχετε κάνει απόσβεση των εξόδων αγοράς του από την οικονομία στα καύσιμα.
● Μη χρησιμοποιείτε άσκοπα ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα και θερμοσυσσωρευτές. Καταναλώνουν διπλάσια ενέργεια. Τοποθετήστε κατάλληλους θερμοστατικούς διακόπτες σε κάθε σώμα. Ρυθμίστε τις θερμοκρασίες. Μη σκεπάζετε τα καλοριφέρ.
● Τα βράδια του χειμώνα, κλείνετε τα παντζούρια και τις κουρτίνες για να κρατήσετε τη ζέστη στο χώρο σας. Σε αντίθεση με το καλοκαίρι, το χειμώνα κρατάτε κλειστές τις εσωτερικές πόρτες.
Ηλιακή Ενέργεια
● Τοποθετήστε ηλιακό θερμοσίφωνα. Πετυχαίνετε μέχρι και 40% μείωση στο λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος και εξοικονομείτε μέχρι και 1.500 κιλοβατώρες το χρόνο. Κάθε φορά που κάνετε ένα ντους με ζεστό νερό από τον ήλιο, αποφεύγεται η έκλυση 3 κιλών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
● Σκεφθείτε σοβαρά να βάλετε ένα φωτοβολταϊκό σύστημα στο σπίτι σας. Τα φωτοβολταϊκά μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια απευθείας σε ηλεκτρική χωρίς να ρυπαίνουν. Ένα τέτοιο σύστημα των 2 κιλοβάτ (επιφάνειας 18 τ.μ. περίπου) αρκεί για να καλύψει όλες τις ανάγκες σε ηλεκτρισμό μιας τριμελούς οικογένειας.
Θερμομόνωση
● Προσθέστε θερμομόνωση. Ένα καλά μονωμένο σπίτι των 100 τ.μ. έχει κέρδος 1.700 λίτρα πετρελαίου το χρόνο.
● Βάλτε διπλά κουφώματα και τζάμια (ιδίως στους βορεινούς χώρους).
● Κλείστε τις χαραμάδες.
● Μονώστε το θερμοσίφωνά σας και τις σωληνώσεις, τυλίγοντάς τα με ένα στρώμα μονωτικού.
Ηλεκτρικές συσκευές
● Όταν αγοράζετε ηλεκτρικές συσκευές, προσέχετε την ενεργειακή τους κατανάλωση. Θα εκπλαγείτε με τις διαφορές που έχουν μεταξύ τους οι διάφορες μάρκες. Στα ψυγεία, λόγου χάρη, υπάρχει πλέον ειδική σήμανση για την απόδοσή τους, που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
● Κάνετε συχνά απόψυξη του ψυγείου σας και μην ανοίγετε άσκοπα τις πόρτες του.
● Μην αφήνετε άσκοπα τις εστίες της ηλεκτρικής κουζίνας ανοιχτές. Προσέξτε τα σκεύη που χρησιμοποιείτε να έχουν την ίδια διάμετρο με τις εστίες.
● Οι 60 βαθμοί είναι αρκετοί για να καθαρίσουν τα ρούχα σας στο πλυντήριο. Η πρόπλυση δεν είναι πάντα αναγκαία. Ο κάδος του πλυντηρίου σας να είναι πάντα γεμάτος.
● Ζεστό νερό για τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων μπορείτε να έχετε από τον ηλιακό θερμοσίφωνα. Συνδέστε τα αμέσως.
● Μην αφήνετε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή άλλες ηλεκτρικές συσκευές σε κατάσταση αναμονής (stand-by). Θα εκπλαγείτε εάν μάθετε πόση ενέργεια καταναλώνουν σε αυτή την κατάσταση. Καλύτερα να τις κλείνετε από τον κεντρικό διακόπτη.
● Εάν πρόκειται να αντικαταστήσετε το παλιό σας ψυγείο, φροντίστε να αγοράσετε ένα μοντέλο πραγματικά φιλικό προς το περιβάλλον. Η Greenpeace έχει προωθήσει τα τελευταία χρόνια την τεχνολογία ψυγείων Greenfreeze, που δεν καταστρέφουν το όζον και δε συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Επιπλέον, τα «πράσινα» ψυγεία καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια από τα ψυγεία παλιάς τεχνολογίας.
Οδηγός οικολογικών αγορών
Καθώς όλοι κατακλυζόμαστε από τη διαφήμιση, συχνά τα μοναδικά κριτήρια επιλογής ανάμεσα σε προϊόντα που μοιάζουν μεταξύ τους είναι η τιμή και η συχνότητα με την οποία το εμπορικό τους σήμα εμφανίζεται στην τηλεόραση. Κι όμως, ακόμα και σε προϊόντα με παρόμοια χαρακτηριστικά μπορεί κανείς να βρει διαφορές. Κάποιες από αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για το περιβάλλον.
Ας δούμε λοιπόν τι θα πρέπει να προσέχουμε στις επιλογές μας:
● Προτιμάτε τα τοπικά προϊόντα, εφόσον πληρούν όλα τα άλλα κριτήρια. Όχι μόνο γιατί έτσι ενισχύετε την τοπική οικονομία, αλλά και γιατί για να φθάσουν τα προϊόντα αυτά στο ράφι του καταστήματος απαιτήθηκαν λιγότερες μεταφορές και κατά συνέπεια καταναλώθηκε λιγότερη ενέργεια.
● Ελέγχετε πάντα την ετικέτα με τα περιεχόμενα. Αν και τις περισσότερες φορές οι πληροφορίες που αναγράφονται στην ετικέτα δε διαφωτίζουν και πολύ τον μέσο καταναλωτή, αποφύγετε προϊόντα που είτε δεν αναφέρουν τη σύστασή τους, είτε είναι τόσο γενικόλογα που δε δίνουν ουσιαστικά καμία πληροφορία.
● Αποφεύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν χλώριο ή χλωριωμένες ενώσεις.
● Αποφεύγετε τα προϊόντα που βρίσκονται σε πλαστική συσκευασία. Όλα τα πλαστικά έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό ότι δεν είναι φυσικά προϊόντα και αποτελούν παράγωγα της πετροχημικής βιομηχανίας. Λόγω των ιδιοτήτων τους δεν αποδομούνται εύκολα και παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτα για δεκαετίες ή και αιώνες.
● Αποφεύγετε προϊόντα που η συσκευασία τους περιέχει χλωριούχο πολυβινύλιο (PVC). To PVC θεωρείται το πιο επικίνδυνο πλαστικό για το περιβάλλον. Πώς μπορεί, όμως, ο καταναλωτής να ξεχωρίσει το PVC από τα άλλα πλαστικά; Στις συσκευασίες εμφιαλωμένου νερού η αναγνώριση είναι σχετικά εύκολη, καθώς τα μπουκάλια από PVC έχουν μια ελαφρά γαλάζια απόχρωση. Αντίθετα, τα πλαστικά μπουκάλια από ΡΕΤ (που ανταγωνίζεται ολοένα και πιο συχνά το PVC) είναι πιο διαφανή και διαυγή. Πάντως, η αναγνώριση του PVC είναι πολύ πιο δύσκολη σε άλλα προϊόντα, εκτός και αν τα προϊόντα αυτά φέρουν ειδικό σήμα.
● Αποφεύγετε όπου μπορείτε τις πλαστικές σακούλες. Αντί αυτών, χρησιμοποιήστε στα ψώνια σας πάνινες ή χάρτινες σακούλες. Αν παρόλα αυτά κάνετε χρήση πλαστικής σακούλας, προσπαθήστε τουλάχιστον να τη χρησιμοποιήσετε πολλές φορές πριν καταλήξει στα σκουπίδια.
● Προτιμήστε τις επιστρεφόμενες ή επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες από αυτές της μίας χρήσης.
● Προτιμήστε ανακυκλωμένες συσκευασίες, όπου αυτές προσφέρονται.
● Προτιμήστε χάρτινες ή γυάλινες συσκευασίες από τις πλαστικές ή τις μικτές.
Χαρτί
Το χαρτί είναι ένα φυσικό προϊόν, βιοδιασπάται και προέρχεται από ανανεώσιμους φυσικούς πόρους. Φαίνεται, λοιπόν, ότι πληροί όλους τους περιβαλλοντικούς όρους για να αποτελεί ένα φιλικό προς το περιβάλλον προϊόν. Είναι όμως έτσι;
Η πραγματικότητα είναι, δυστυχώς, πως η χαρτοβιομηχανία ευθύνεται για τη ρύπανση υδάτινων οικοσυστημάτων, ενώ καταναλώνει μεγάλες ποσότητες ενέργειας και νερού. Επίσης, το ξύλο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή χαρτιού προέρχεται συνήθως από μεγάλες μονοκαλλιέργειες δέντρων που συχνά εκτοπίζουν φυσικά οικοσυστήματα που υπήρχαν στην περιοχή. Ακόμη, η «κλασική» μέθοδος για τη λεύκανση του χαρτιού, που χρησιμοποιεί χλώριο ή παράγωγά του, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Το χαρτί, όμως, μπορεί να αποτελέσει ένα φιλικό προς το περιβάλλον υλικό, αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τις κατάλληλες τεχνικές για την παραγωγή του. Επιπλέον, η ανακύκλωση του χαρτιού αποτελεί αναμφίβολα μια μεγάλη πρόκληση. Σε σχέση με το παρθένο χαρτί, η παραγωγή ενός τόνου ανακυκλωμένου χαρτιού συνεπάγεται 74% λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση, 35% λιγότερη ρύπανση των νερών, λιγότερα στερεά απόβλητα, σωτηρία πολλών δέντρων και δημιουργία πολλαπλάσιων θέσεων εργασίας. Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι οι τεχνολογίες ανακύκλωσης δεν είναι πάντα φιλικές προς το περιβάλλον.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για το χαρτί;
● Μειώστε, όσο είναι δυνατό, την κατανάλωση χαρτιού και άλλων υλικών συσκευασίας.
● Προτιμάτε χαρτιά τα οποία δεν έχουν υποστεί λεύκανση με χλώριο. Τέτοια χαρτιά παρέχονται και στην ελληνική αγορά για πολλές χρήσεις: φωτοαντιγραφικό χαρτί, εκτυπωτικό, χαρτί υγείας, για φακέλους κ.α..
● Ανακυκλώστε το χαρτί. Αν στην περιοχή σας δεν υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης, τηλεφωνήστε στο δήμο και ζητήστε τους να τοποθετήσουν. Χρησιμοποιείται ανακυκλωμένο χαρτί με το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό ανακυκλωμένων ινών.
Τοξικά στην κουζίνα
Το σύγχρονο νοικοκυριό δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από ένα εργαστήριο χημείας. Μετρήσατε ποτέ πόσα διαφορετικά χημικά προϊόντα χρησιμοποιείτε στο σπίτι σας, κυρίως για καθαρισμό και απολύμανση; Η απάντηση είναι δεκάδες. Χρειάζονται άραγε όλα αυτά τα διαφορετικά προϊόντα ή έχουμε πέσει όλοι θύματα της επιθετικής διαφήμισης; Επιπλέον, κατά πόσον όλα αυτά τα προϊόντα είναι ακίνδυνα για την υγεία μας και το περιβάλλον;
Τα απορρυπαντικά αποτελούν την κύρια «πηγή» χημικών προϊόντων μέσα σε κάθε νοικοκυριό. Κάθε Έλληνας χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο 5 κιλά απορρυπαντικό σε ετήσια βάση. Ας σημειωθεί ότι η κατανάλωση απορρυπαντικών υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία δέκα χρόνια και από 19.000 τόνους το 1981 έφθασε τους 50.000 τόνους το 1992. Το πρόβλημα δεν είναι φυσικά μόνο ποσοτικό. Η κύρια βλάβη που προκαλούν τα απορρυπαντικά, όταν μαζί με τα άλλα απόβλητα καταλήξουν στη θάλασσα, είναι η εμφάνιση ευτροφισμού. Αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι τα νερά γίνονται πιο πλούσια σε ανόργανα άλατα αλλά πιο φτωχά σε οξυγόνο.
Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να βοηθήσετε το περιβάλλον;
● Αποφεύγετε τα απορρυπαντικά που περιέχουν φωσφορικά άλατα.
● Προτιμήστε τα απορρυπαντικά που έχουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε σαπούνι, το οποίο παράγεται από φυσικά ή ζωικά έλαια. Το πλεονέκτημα του σαπουνιού είναι ότι αποδομείται σχετικά εύκολα στο περιβάλλον και δεν αφήνει κατάλοιπα.
● Προτιμήστε τα λευκαντικά που έχουν ως βάση οξυγονούχες ενώσεις.
● Αναζητάτε διαρκώς στα μαγαζιά που ψωνίζετε τα λεγόμενα «πράσινα» απορρυπαντικά, τα οποία βασίζονται σε φυτικές πρώτες ύλες (π.χ. πατάτες, στάρι, καλαμπόκι κ.α.) και διασπώνται ευκολότερα στο περιβάλλον. Αν και στην Ευρώπη τα «πράσινα» απορρυπαντικά έχουν ήδη κατακτήσει σημαντικό μερίδιο της αγοράς, στην Ελλάδα η προσφορά και ζήτηση τέτοιων προϊόντων είναι πολύ περιορισμένη.
● Αποφεύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν χλώριο ή παράγωγά του (π.χ. χλωρίνη).
Καθαριστικά και εντομοκτόνα
Το παραδιχλωροβενζόλιο (ή αλλιώς PDCB) αποτελεί μία από τις πολλές χλωριωμένες ενώσεις που χρησιμοποιούνται σε προϊόντα οικιακής χρήσης. Χρησιμοποιείται κυρίως σε μπλοκ καθαρισμού τουαλέτας και ως σκωροκτόνο σε ντουλάπες.
Το προϊόν αυτό είναι άχρηστο και επικίνδυνο. Εξάλλου, υπάρχουν ευτυχώς επαρκείς εναλλακτικές λύσεις και μάλιστα με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Παραδείγματος χάριν, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από τη φυσική και αρωματική λεβάντα για την προστασία των ρούχων από το σκώρο.
Για χρόνια, τα αεροζόλ υπήρξαν συνώνυμα της καταστροφής του όζοντος, λόγω των χλωροφθορανθράκων (φρέον) που περιείχαν. Με την επισήμανση των κινδύνων και τη συνειδητοποίηση των καταναλωτών η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Σχεδόν όλα τα σπρέυ που κυκλοφορούν σήμερα δεν καταστρέφουν το όζον. Εξαίρεση αποτελούν αρκετά είδη εντομοκτόνων – κατσαριδοκτόνων, τα οποία περιέχουν διχλωρομεθάνιο και αποτελούν σοβαρό λόγο ανησυχίας της κοινής γνώμης. Το διχλωρομεθάνιο είναι ύποπτο καρκινογένεσης, ιδιαίτερα τοξικό για το συκώτι και τα νεφρά, έχει ναρκωτικές ιδιότητες και καταστρέφει το όζον.
Πάντως, μπορείτε να απαλλαγείτε από ανεπιθύμητους επισκέπτες με ηπιότερους τρόπους από τη χρήση των – επικίνδυνων για την υγεία και το περιβάλλον – εντομοκτόνων. Ας δούμε μερικούς από αυτούς:
● Μην υπερβάλλετε. Δύο – τρία έντομα στο σπίτι δεν αποτελούν εισβολή.
● Μπορείτε να αποφύγετε την παρουσία εντόμων τηρώντας τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής και καθαριότητας: μην αφήνετε εκτεθειμένα τρόφιμα, κλείστε τις χαραμάδες, αερίζετε καλά τα ντουλάπια κ.α.
● Σε περίπτωση που εμφανιστούν έντομα, χρησιμοποιήστε γλάστρες με φυτά που τα απωθούν (όπως ο βασιλικός που απωθεί τις μύγες και τα κουνούπια).
● Πολύ καλά αποτελέσματα στην καταπολέμηση των εντόμων μπορείτε επίσης να έχετε από εκχυλίσματα φυτών όπως φτέρη, πολυκόμπι, στεκούλι, μελισσόχορτο, χαμομήλι κ.α. Όλα αυτά τα φυτά χρησιμοποιούνται με επιτυχία στις πρακτικές της οικολογικής γεωργίας.
Εξοικονόμηση νερού
Το νερό είναι ίσως το πολυτιμότερο αγαθό που μάς παρέχει η φύση. Αποτελεί αναμφισβήτητα σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη, την υγιεινή διαβίωση, την ίδια τη ζωή. Αυτή η πηγή ζωής όμως αποτελεί πλέον είδος εν ανεπαρκεία. Επιπλέον, οι λιγοστές ποσότητες νερού που απομένουν, δε χαρακτηρίζονται πάντα από την καλύτερη ποιότητα.
Η Ελλάδα, όπως άλλωστε και ολόκληρος ο πλανήτης, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπη με ένα μείζον οικολογικό πρόβλημα, αυτό της απειλούμενης λειψυδρίας. Το πρόβλημα αυτό οφείλεται σε μια σειρά από αίτια: παντελή έλλειψη σχεδιασμού, κακή διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων, καταστροφή των δασών, περιφρόνηση των φυσικών νόμων που διέπουν τον υδρολογικό κύκλο κ.α.
Αν και η ορθή διαχείριση του νερού απαιτεί παρεμβάσεις σε πολλά επίπεδα, με πρώτη την εξοικονόμηση νερού στην υδροβόρα γεωργία, ο καθένας μας μπορεί να συμβάλει με τον τρόπο του στο να περιοριστεί η σπατάλη που γίνεται σήμερα. Έτσι, ενώ ο καθένας μας καταναλώνει κατά μέσο όρο 100-200 λίτρα νερού ημερησίως για την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του, εύκολα θα μπορούσαμε να καταναλώνουμε λιγότερο από 80 λίτρα την ημέρα. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο κυρίως τρόπους: την αλλαγή κάποιων συνηθειών μας και τη χρήση απλών τεχνολογιών εξοικονόμησης.
Ας δούμε στη συνέχεια μερικούς απλούς τρόπους εξοικονόμησης νερού:
● Μην αμελείτε τις διαρροές στα υδραυλικά σας. Μια βρύση που στάζει μπορεί να σας κοστίσει μέχρι και 200 λίτρα επιπλέον κατανάλωση κάθε μήνα.
● Μην κρατάτε συνέχεια ανοιχτή τη βρύση όταν πλένεστε, ξυρίζεστε ή καθαρίζετε τα δόντια σας.
● Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα.
● Αν αλλάξετε καζανάκι, προτιμήστε τα νέας τεχνολογίας που καθορίζουν τη ροή ανάλογα με τη χρήση. Συστήματα που δίνουν ορμητική ροή νερού και άρα είναι πιο δραστικά, εξασφαλίζουν οικονομία γιατί αποφεύγεται η επαναλαμβανόμενη χρήση.
● Βάλτε ένα απλό «αεριστήρα» στις βρύσες σας. Ο αεριστήρας είναι μια συσκευή που επιτρέπει την ανάμιξη αέρα και νερού, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται εξοικονόμηση νερού χωρίς να μειώνεται η πίεση της βρύσης.
Σώστε το όζον
Δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία για το ότι η μείωση του όζοντος στη στρατόσφαιρα οφείλεται κυρίως στις ανθρωπογενείς εκπομπές συγκεκριμένων ουσιών. Οι πιο γνωστές από τις ουσίες αυτές είναι ασφαλώς οι χλωροφθοράνθρακες (CFCs και HCFCs), που χρησιμοποιούνται σε συστήματα ψύξης και κλιματισμού, ως προωθητικά σε σπρέυ, ως διογκωτικά σε πλαστικά και ως διαλύτες. Καταστροφικές αποδείχθηκαν και άλλες ουσίες, όπως τα halons που χρησιμοποιούνται σε πυροσβεστήρες και το βρωμιούχο μεθύλιο που χρησιμοποιείται στη γεωργία.
Τι μπορεί όμως να κάνει ο μέσος καταναλωτής για να μην επιδεινωθεί το φαινόμενο της μείωσης του όζοντος στη στρατόσφαιρα; Ας δούμε μερικές ιδέες:
● Αν αγοράσετε νέο ψυγείο, αποφύγετε να πάρετε νέο ψυγείο με χλωροφθοράνθρακες. Επιλέξτε ένα από τα μοντέλα διαφόρων εταιριών τεχνολογίας «Greenfreeze», την οποία προώθησε με επιτυχία η Greenpeace. Είναι τα μόνα που έχουν κερδίσει το οικολογικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ζητήστε πληροφορίες από τη Greenpeace για τα μοντέλα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.
● Μην υποκύπτετε στην επιθετική διαφήμιση των κλιματιστικών. Ακόμα και τα κλιματιστικά που διαφημίζονται ως «οικολογικά» χρησιμοποιούν ουσίες που καταστρέφουν το κλίμα (τα ψυκτικά τους μέσα είναι ισχυρότατα αέρια του θερμοκηπίου).
● Μην ξεχνάτε πόσο ενεργοβόρα είναι τα κλιματιστικά μηχανήματα.
● Αποφεύγετε τους πυροσβεστήρες με halon. Οι πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα, νερού, σκόνης ή αφρού θα καλύψουν πάντα όλες σας τις ανάγκες.
● Αν ασχολείστε με την καλλιέργεια της γης, αποφύγετε τη χρήση βρωμιούχου μεθυλίου. Η ηλιοθέρμανση και οι τεχνικές της οικολογικής γεωργίας καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες απολύμανσης του εδάφους χωρίς τη χρήση τοξικών ουσιών.
