ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

http://www.facebook.com/notes/%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CF%83%CF%8D%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CE%B2%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%82/%CE%BF-%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CF%86%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%BA%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%B9%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CF%80%CE%BB%CF%8C%CE%BA%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AD%CE%B6%CE%B1%CF%82/219136361537535

Ο Γιάννης Φουσκάκης στο οδοιπορικό του για το Μπλόκο της Καλογρέζας

από Πολιτιστικός Σύλλογος Βαινιάς, Σάββατο, 19 Μαΐου 2012 στις 11:01 π.μ. ·

Ο Γιάννης Φουσκάκης στο οδοιπορικό του για το Μπλόκο της Καλογρέζας

  Εξήντα οκτώ χρόνια έκλεισαν φέτος τον Μάρτιο της μαύρης κατοχής του πολέμου της πείνας, της δυστυχίας, του βασανισμού και όσον κακών ακόμα μπορεί να φέρει και να σκορπά ένας πόλεμος. Τον Μάρτη που έφερε εδώ στον τόπο μου και σκόρπισε τον θάνατο σε 22 Καλογρεζιανούς. Έχουν γραφτεί όχι πολλά και ίσως όχι όλα για το μπλόκο της Καλογρέζας. Από κείμενα μικρά, σε προσκλήσεις, από αφηγήσεις, από στόμα σε στόμα, από μαρτυρίες. Προσωπικά μου έχουν μείνει η περιγραφή, τις εκτέλεσης των 22 από την κυρά Χαρίκλεια και τον Μπάρμπα-Λάζαρο λόγω της προνομιακής θέσης του σπιτιού τους, που τους επέτρεπε να δουν και να ακούσουν, εκεί στο τέρμα της οδού Βιθυνίας λίγο πριν το ρέμα και σε απόσταση αναπνοής από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής.

Την αφήγηση τους δημοσίευσα στην τοπική εφημερίδα «Ζω». Μια μαρτυρία όμως από έναν άνθρωπο που έζησε τα πράγματα από μέσα, θα έλεγα πως είναι χρήσιμο να γίνει ευρύτερα γνωστή.

Ο Γιάννης Φουσκάκης υπολοχαγός Ε.Α. έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο “ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ” και κυκλοφόρησε το 1982. «…Γεννήθηκα το Μάη του 1908 στο χωριό Βαινιά (Γιαννίτση), Ιεράπετρα Λασιθίου Κρήτης από γονιούς αγρότες. Είμαστε φτωχοί πολλοί φτωχοί τα χρόνια εκείνα. Έβγαλα τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου στο χωριό μας και τις τελευταίες τάξεις στην Ιεράπετρα. Μετά ένα χρόνο πήγα στο γυμνάσιο της ίδιας πόλης ανεβοκατεβαίνοντας πρωί βράδυ με τα άλλα παιδιά του χωριού με τα πόδια μια απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων. Το μεσημέρι τρώγαμε λίγο κριθαρένιο ψωμί με λίγες ελιές, σύκα και λίγα φουρνιστά χαρούπια, όταν υπήρχαν και απʼ αυτά και σπάνια κανένα αυγό, λίγο τυράκι σπιτικό ή κάπου-κάπου λίγες τηγανητές πατάτες. Περνούσαμε δυο χείμαρρους για να πάμε και να ʽρθουμε, χωρίς γεφύρια και έτσι πολλές φορές το χειμώνα που φούσκωναν τα νερά τους με τις βροχές, μας απέκλειαν και δος του οι γονείς μας να πιάνουν τους δρόμους και τα χωράφια να μας γυρεύουν πολλές φορές νύχτες με καταρρακτώδεις βροχές.

Αφού τελείωσα το γυμνάσιο το 1928 ανέβηκα για πρώτη φορά στην Αθήνα για να μπω σε καμιά σχολή. Ως τότε δεν είχα καταλήξει που έπρεπε να πάω και να δρομολογηθώ. Οπότε ήρθε η μέρα της ορκωμοσίας των νεοσυλλέκτων που έγινε στο Αβερώφειο Στάδιο και είδα για πρώτη φορά και πρόσεξα τους αξιωματικούς με τις λάμπουσες στολές, τα σπαθιά και τα παράσημα τους, και τους πεζούς και τους άλλους πάνω στα άλογα τους και θαμπώθηκα κυριολεκτικά από το υπέροχο θέαμα και την εκθαμβωτική και φαντασμαγορική εμφάνιση όλης αυτής της παράτας με την τόση λαμπρότητα και την ομορφιά της. Από την ώρα εκείνη μου καρφώθηκε η ιδέα να γίνω αξιωματικός…».

Και έγινε. Έφτασε μέχρι το βαθμό του υπολοχαγού, μετά από την ταραχώδη και περιπετειώδη ζωή του στο στρατό και στο αντάρτικο, όπου ερχόμαστε τώρα, λίγο πριν το Φλεβάρη του 1944. Και συνεχίζει... «Σε λίγο συνδέθηκα με την οργάνωση και μου ανατέθηκε η διοίκηση της Διλοχίας Βύρωνα - Καισαριανής, Υμηττού - Παγκράτι. Μετά από 2-3 μήνες μου ανατέθηκε η διοίκηση του τάγματος της Νέας Ιωνίας, Καλογρέζας, Μεταμόρφωσης Άνω και Κάτω Ηρακλείου και Μαγκουφάνας. Το χειμώνα 1943-1944 οργανώσαμε νυκτερινές ασκήσεις με διάφορα θέματα όπως τη λήψη αμυντικών μέτρων στην περιοχή σε περίπτωση επιδρομής Γερμανοτσολιάδων, την πρόκληση σαμποτάζ και άλλων αντικατοχικών ενεργειών για να κρατάμε το λαό σε επιφυλακή και έτοιμο να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση. Στο μεταξύ επειδή είχαμε εξασφαλίσει μια σχεδόν ελεύθερη περιοχή με κορμό αντίστασης τους ανθρακωρύχους της Καλογρέζας που δούλευαν μέσα στις μίνες, στα βάθη των ανθρακωρυχείων, οι κατακτητές με τους ντόπιους συνεργάτες τους Μωραίτη – Σκουφά - Μόρφη κ.λ.π. θέλανε να κτυπήσουν με όλα τα μέσα και αιφνιδιαστικά. Οι πληροφορίες μας ήταν ότι το Φεβρουάριο του 1944 προετοιμάζονταν για αυτό το σκοπό. Έτσι ένα βράδυ μπλοκάρανε από την Κηφισιά ένα σπίτι που διανυκτέρευαν ο Καπετάνιος ο Στέλιος, ο βοηθός του Ιπποκράτης και ένας λοχαγός Γιώργος. Τους πιάσανε μπαμπέσικα, τους πήγανε στην ασφάλεια και σε λίγες μέρες χωρίς διαδικασίες τους ντουφεκίσανε.

Μετά από περίπου ένα μήνα επιμένοντας συνεχώς στο χτύπημα των δυνάμεων της ελεύθερης αυτής περιοχής, συγκέντρωσαν τεράστιες δυνάμεις από Μαρούσι, Χαλάνδρι, Ψυχικό, Ηράκλειο, Ν. Ιωνία, Μαγκουφάνα κ.λ.π. με στόχο τους την Καλογρέζα. Μπλόκαραν όλη την περιοχή με έδρα του στρατηγείου τους την πλατεία Αγίου Γεωργίου Ελευθερουπόλεως και την Καλογρέζα εναλλάξ. Πάτησαν όλα τα ύποπτα γιʼ αυτούς σπίτια, αρπάζοντας από τον ύπνο τους ανύποπτους άνδρες και γυναίκες και όλους τους νέους πάνω από 12 χρονών. Τους συγκέντρωναν πρώτα στην πλατεία και μετά τους φόρτωναν για την Καλογρέζα. Τις επιχειρήσεις διηύθυνε ο συνταγματάρχης Μωραίτης με τους γνωστούς Μπλιτζανόπουλο των Ταγμάτων Ασφαλείας και με το δήμιο Λάμπου της Ειδικής Ασφάλειας με το δεξί του χέρι και πρωτοπαλίκαρο του το λοχία Σταθάρα. Πλαισιωνόταν δε από πολλούς αξιωματικούς και με ολόκληρη κουστωδία χαφιέδων και προδοτών στη διάθεση, ήταν ο τρόμος και η μόνιμη απειλή κάθε νομοταγούς πολίτη. Χωρίς κουκούλες ανάμεσα στον κόσμο και διάλεξαν πολλές δεκάδες. Στο μεταξύ οι Γερμανοί, που χρησιμοποίησαν και 50 Γερμανοντυμένους Αυστριακούς, κάψανε το καφενείο αριστερών και συνέχιζαν τις ανακρίσεις τους. Από τους πιασμένους διάλεξαν κάμποσους, τους φόρτωσαν σε αυτοκίνητα και με ισχυρή περιφρούρηση τους πήγαν στο φοβερό άντρο της οδού Μέρλιν.

Στην πλατεία της εκκλησίας ο Μωραΐτης βοηθούμενος από μερικούς αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού και από Ταγματασφαλίτες έσπρωξαν μια ομάδα τους προς τον απέναντι λοφίσκο. Ο κόσμος δεν κατάλαβε τι επρόκειτο να γίνει σε λίγο, γιατί δεν είχε ξαναγίνει παρόμοια ενέργεια προηγούμενα. Μα και οι Ταγματασφαλίτες όταν διατάχθηκαν να πυροβολήσουν τη συγκεντρωμένη ομάδα δείλιασαν και έτρεμαν, πολλοί από αυτούς αρνούνταν να χτυπήσουν. Και ξαφνικά άρχισε να ρίχνει στο ψητό ένας νεαρός υπολοχαγός του Ελληνικού Στρατού και επέβαλε και στους άλλους να πυροβολήσουν κατά της συγκεντρωμένης μικρής ομάδας ειδάλλως τους απειλούσε με εκτέλεση. Αυτός ο αξιωματικός ήταν ο λοχαγός Παπαδόπουλος Γεώργιος, ο μεταγενέστερος δικτάτορας που έκανε και άλλα εγκλήματα σε άλλες συνοικίες της Αθήνας, όπως κατήγγειλε η οργάνωση της Γαργαρέτας. Ανάμεσα σε αυτούς που πιάσανε και συγκεντρώσανε τον κόσμο για εκτέλεση ήταν και ο ανιχνευτής Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος, πρωθυπουργός αργότερα στη δικτατορία του Παπαδόπουλου και του Ιωαννίδη και έτσι οι δεσμοί τους χρονολογούνταν από τα χρόνια αυτά. Συνολικά ντουφεκίστηκαν 22, οι περισσότεροι νέοι διαλεχτοί ανθρακωρύχοι που οι πιο πολλοί ήταν ενταγμένοι σε τμήματα του τάγματος του ΕΛΑΣ. Οι αθάνατοι αυτοί ήρωες που έπεσαν για την τιμή και τη λευτεριά της πατρίδας είναι οι παρακάτω:

1)Κ. Μινόπουλος, 2)Α. Μαυρίδης, 3)Γ. Παπαδημητρίου, 4) Γ. Παρασκευάς, 5) Ο. Συρματόγλου, 6) Γ. Λασκαρίδης, 7) Κ. Βουτσάς, 8)Κ. Κοντόπουλος, 9) Ν. Αρτακιάν, 10) Ν. Παπούσης, 11) Π. Μικρόπουλος, 12) Γ. Χρυσαυγής, 13)Δ. Αργυρόπουλος 14)Κ. Γεωργίου, 15)Ε. Ανδριώ-της, 16) Ι. Καλοειδής, 17)Γ. Σοφιανόπουλος,18) Α. Παντολέων, 19) Μ. Κανάκης, 20) Γ. Καμένης, 21) Π. Παρασκευάς, 22) Α. Πελεγρίνο Ιταλός Αντιφασίστας. Μετά το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα η τρομοκρατία έγινε αφόρητη. Αντικαταστάθηκε η καθοδήγηση της Κ.Ο. της περιοχής, ενώ θα ʽπρεπε νʼ αντικατασταθεί ο Φάνης, αυτός που με τις διαταγές του άφησε ανυπεράσπιστο το λαό της Καλογρέζας με τόσο τραγικές συνέπειες. Μετά από τις εκτελέσεις οι εγκληματίες Γερμανοασφαλίτες, το ʽβαλαν γρήγορα-γρήγορα στα πόδια κι επέστρεψαν στα άντρα τους κυνηγημένοι από τις κατάρες και τα αναθέματα του ρημαγμένου λαού. Ήταν και πάρα πολλοί αυτοί που κλείστηκαν στις φυλακές Χατζηκώστα και αλλού. Από το απόγευμα της προηγούμενης βρισκόμουνα στην περιοχή γιατί είχαμε νυχτερινή άσκηση με τον ΕΛΑΣ και συζητήσαμε και τα μέτρα που έπρεπε να πάρουμε σε περίπτωση μπλοκαρίσματος της περιοχής. Δυστυχώς προτού ξημερώσει οι Ταγματασφαλίτες, οι Γερμανοί και όλο το σκυλολόι τους κατέκλυσαν και πλημμύρισαν την περιοχή και δεν προλάβαμε να πάρουμε κανένα μέτρο, γιατί ήταν μια θάλασσα από δαύτους και όταν ξεμύτιζες έπεφτες πάνω σε λυσσασμένες ομάδες που διψούσαν για αίμα. Έτσι αναγκάστηκα και παρέμεινα και εγώ κλεισμένος μέσα σʼ ένα υπόγειο όλη τη μέρα περιμένοντας τις εξελίξεις χωρίς να μπορέσω να κάνω τίποτε απολύτως…»

Αυτά τα αποσπάσματα έκρινα ότι πρέπει να δουν περισσότερο φως. Για όποιον ενδιαφέρεται για περισσότερα πράγματα ιστορικό ή μη δεν έχει σημασία μια και από την έκδοση του βιβλίου έχουν περάσει 28 χρόνια άρα σαν βιβλίο είναι σπάνιο και που τύχη καλή μου έπιασε το χέρι και ανέσυρα μέσα από χιλιάδες τόμους στο παλαιοβιβλιοπωλείο του καλού μου φίλου Γιάννη Κουγέα εκεί στο Μοναστηράκι. Ξεφυλλίζοντας το στην αρχή και μετά μονορούφι το διάβασα και έφτασα να ρίξω μια ματιά στην ιδιόχειρη αφιέρωση: «Στο φίλο και συναγωνιστή μου Βασίλη Βενετσανόπουλο με εκτίμηση και αγάπη…». Ο Βασίλης Βενετσανόπουλος είναι ο κουνιάδος της δικής μας Μεγάλης Κυρίας Δέσποινας Βενετσανοπούλου. Και εγώ ποιος είμαι; Είμαι ένας δημότης της Νέας Ιωνίας, ένας Καλογρεζιανός που με αυτόν τον τρόπο θέλησα να τιμήσω για μια ακόμα φορά τους νεκρούς του Μπλόκου της Καλογρέζας (φωτό αριστερά, αρχείο ΚΕΜΙΠΟ).

Λάζαρος Νικολαϊδης