Ακροβατώντας στο όριο

πηγή : εφημερίδα  TA NEA   -  Διαδρομές  23-11-2001

Επιμέλεια: Γιάννηs Ντρενογιάννηs

....Τα όρια που δημιουργεί το φυσικό τοπίο είναι πάντοτε σεβαστά από όλους, και τούτο δεν γίνεται τυχαία. ΄Ενας γκρεμός, η κοίτη ενός ορμητικού ποταμού, είναι σαφή όρια στο χώρο, που είναι πολύ επικίνδυνο να τα υπερβείς. Κατά κάποιο τρόπο, η ύπαρξη ορίων συνδυάζεται με την επικινδυνότητα. Άλλοι μπορούν να πετάξουν από το γκρεμό με αιωρόπτερο και άλλοι δεν τολμούν να τον πλησιάσουν. Ακόμα όμως και για τον αιωροπτεριστή υπάρχει όριο. Άν τα αέρια ρεύματα δεν βοηθούν, ο γκρεμός αυτός είναι πολύ επικίνδυνος....Χιλιάδες οριακά σημεία υπάρχουν στο χώρο και καλό θα είναι να τα αναγνωρίζουμε. Οριακό σημείο είναι ακόμα και η πόρτα που μπαίνεις στην εκκλησία. Οριοθετεί τη νοητή γραμμή ανάμεσα στο ιερό και το βέβηλο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που στις περισσότερες εισόδους εκκλησιών -αλλά και σπιτιών- θα δούμε σκαλιστά σύμβολα -παραστάσεις αποτροπής- στο υπέρθυρο. Σε τούτο το κομμάτι διάλεξα μόνο τέσσερα από τα οριακά σημεία που έχω συναντήσει στην πατρίδα μας.Δεν είναι τυχαίο πως δυο από αυτά βρίσκονται πάνω στη γραμμή των συνόρων.... Και στα τέσσερα αυτά σημεία νιώθεις πως φτάνεις κάπου και από εκεί δεν έχει συνέχεια....θα πρέπει να επιστρέψεις...

Δρακόλιμνη - Γράμμος  Για να φτάσεις στη Δρακόλιμνη του Γράμμου  πρέπει να περπατήσεις μέχρι τα 2.350 μέτρα, ακολουθώντας ένα δυσδιάκριτο μονοπάτι, είτε από τη Γράμμοστα είτε από την Αετομηλίτσα. Χωρισμένη στα δύο η Δρακόλιμνη του Γράμμου βρίσκεται πάνω στο νοητό όριο που χωρίζει την Ελλάδα από την Αλβανία, αλλά δεν είναι αυτό που σου κόβει την ανάσα...ουτε η τρομερή θέα... ούτε η αίσθηση ότι αν πάρεις λάθος κατεύθυνση θα βρεθείς σε άλλη χώρα!  Είναι η ψυχή σου που αγγίζει το όριο κι η φαντασία σου που ζωντανεύει τους μύθους και θρύλους για το στοιχειό του Γράμμου. Ετούτη η λίμνη είναι γεμάτη δρακάκια (τρίτωνες), βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο, έχει νερό όλο το χρόνο και είναι αρκετά βαθιά. Θεωρείται η μεγαλύτερη από τις δρακολίμνες στην Ελλάδα, αλλά και η πλέον δυσπρόσιτη και άγνωστη. Λένε λοιπόν ότι το στοιχειό του Γράμμου βρισκόταν πιο κάτω, προς τη μεριά της Αετομηλίτσας, κοντά στο χωριό, κρατούσε τον τόπο να μην πέφτει Τρείς μάγισσες  Γραμμοστιάνες το έκλεψανμια νύχτα για να το φέρουν στο τόπο τους να   στεριώσει. Ανηφορίζοντας έκαναν μια στάση και το στοιχειό δάκρυσε. Έτσι έγινε  η Δρακόλιμνη της  Σκρίτζας  (πιο κάτω προς Αετομηλίτσα) Τελικά οι μάγισσες το έφεραν εδώ επάνω.   Η Γράμμοστα στέριωσε,αλλά η Αετομηλίτσα όχι  (πολλές κατολισθήσεις λόγω  διάβρωσης,αποτέλεσμα της υπερβόσκησης)....

Ακροταίναρο

Με αργά βήματα προχωρώ σε ένα λαξευτό πέτρινο λούκι πολλών μέτρων. Ακολουθώ τη ροή του που οδηγεί στη θάλασσα, σε έναν μικρό ήσυχο όρμο με βράχια τριγύρω. Ένας ψαράς λύνει τη βάρκα του για να βγεί στ' ανοιχτά, γυρίζει, με κοιτάει,τον χαιρετώ και χαμογελάει. "Είναι μακριά η σπηλιά του Άδη;" τον ρωτώ και εκείνος μου απαντά : "'Όχι πολύ, αλλά δεν έχει και τίποτε σπουδαίο να δείς".   Περπατώ επάνω σε ένα αρχαίο ψυχοπομπείο και ομολογώ   πως αισθάνομαι περίεργα. Οι πύλες του Άδη δεν είναι μακριά, μα ο βαρκάρης δεν δέχεται να με πάει μέχρις εκεί.Όλα τα παραπάνω μπορεί να ακούγονται μακάβρια, αλλά σκηνοθετούν απλά ένα ταξίδι που κάποτε όλοι θα ακολουθήσουμε... είτε το θέλουμε, είτε όχι.  Βρίσκομαι στο Πόρτο- Στέρνες, στην άκρη του ακρωτηρίου Ταίναρο, και περπατάω σ' αυτόν τον αρχαίο λαξευτό διάδρομο που οι ιστορικοί λένε πως ήταν ψυχοπομπείο. Από εδώ κατέβαιναν οι "ταχυδρόμοι" και έπαιρναν τον "περαματάρη" τον μακάβριο βαρκάρη για τον κάτω  κόσμο!

Είναι πραγματικά ασύλληπτο πως ετούτο το σημείο της Ελλάδας σε υποβάλλει από τα φυσικά του χαρακτηριστικά και μόνο. Το τέλος του δρόμου κοιτάει τη θάλασσα. μπροστά σου ακριβώς βρίσκεται ο μικρός θολωτός ναός των Αγίων Ασωμάτων, αριστερά είναι το λιμανάκι που δένουν τις βάρκες και δεξιά ξεκινάει το μονοπάτι για το φάρο του Ταίναρου...για το τέλος του δρόμου. Όλα δένουν με τα βράχια, το υγρό στοιχείο και τον αέρα που συνήθως εδώ είναι δυνατός αυτή την εποχή. Δεν είσαι στη μέση του τίποτα, δεν έχεις φτάσει στο τέλος του κόσμου , κι όμως έτσι αισθάνεσαι.

Ψαράδες-Πρέσπα

Απ΄όπου κι αν φτάνει κανείς στην Πρέσπα (δηλ.την περιοχή που καταλαμβάνουν οι δυο λίμνες και η γή γύρω απ' αυτές) έχει την αίσθηση ότι... φτάνει. Ότι δε γίνεται να προχωρήσει άλλο, δεν έχει πού αλλού να πάει. Φτάνει στην άκρη της ελληνικής γής, μια άκρη που δεν είναι άκρη και -κυρίως- δεν είναι γή. μια νοητή ευθεία μέσα στα νερά της Μεγάλης Πρέσπας μόνο καταχρηστικά μπορεί να θεωρηθεί σίγουρο. Απ' αυτό όμως το ακαθόριστο όριο πρέπει να ξεκινήσει κανείς την περιήγηση στην Πρέσπα. Εδώ ο χρόνος μετράει στα τυφλά όσο ο επισκέπτης παίζει κρυφτό με

την ελληνική του συνείδηση και την οικολογική του ευαισθησία.

Αφού περάσουμε τον δίαυλο ανάμεσα στις δύο λίμνες στη θέση Κούλια, όπου βρίσκεται και το στρατιωτικό φυλάκιο, ανηφορίζουμε προς το ύψωμα που είναι γεμάτο από αιωνόβια κέδρα και στη συνέχεια κατηφορίζουμε για το τελευταίο χωριό του δρόμου... για το τέλος του.

Οι Ψαράδες, όπως δηλώνει και το όνομά τους (παλιά λεγόταν Νίβιστα), ήταν και είναι ένα ψαροχώρι χωμένο σε έναν φυσικό όρμο της Μεγάλης Πρέσπας.

Ενδιαφέρουσα παραμένει η αρχιτεκτονική των σπιτιών των Ψαράδων, γι' αυτό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Στις μέρες μας το εισόδημα των κατοίκων συμπληρώνεται από τον τουρισμό και δεν είναι παράξενο να δείτε λεωφορεία με ημερήσιους επισκέπτες να πλημμυρίζουν τον γύρω χώρο. Ελάχιστοι από αυτούς θα νοικιάσουν μια βάρκα για να δούν τα περίφημα ασκηταριά στους βράχους, και ακόμα πιο λίγοι θα παρατηρήσουν ότι τα μικρόσωμα μοσχάρια που βόσκουν ελεύθερα γύρω από τη λίμνη αποτελούν μια σπάνια ράτσα. Όλοι όμως θα αισθανθούν πως ο υγρός όγκος της λίμνης αποτελεί ένα οριακό σημείο, όχι μόνο στο χάρτη, αλλά και στην καρδιά τους.

                                                                    Μπελόη-Φαράγγι του Βίκου

Όταν προσεγγίσεις την άκρη του πέτρινου τείχους που δημιουργούν οι πλαγές του φαραγγιού του Βίκου, βλέπεις πως έχεις φτάσει σε  ένα όριο. Μπροστά σου ανοίγεται ένα βαθύ χάσμα, μια απίστευτη όσο και γιγάντια χαραγματιά, που δημιουργήθηκε τουλάχιστον τριάντα εκατομμύρια χρόνια πιο πριν, όταν σημειώνονταν τεράστιες γεωλογικές αλλαγές στον κόσμο.

Δεν χρειάζεται να έχεις υψοφοβία για να "κοκκαλώσεις" στη θέση σου. Το σφίξιμο στη καρδιά και το στομάχι είναι δεδομένο ενώ το δικό σου μέγεθος μπροστά του είναι ασήμαντο. Τοπ ύψος των βράχων της Τύμφης(Γκαμήλα) και του Στούρου, (των βουνών που στέκονται θυμωμένα το ένα απέναντι στο άλλο), ξεπερνά τα 700 μέτρα , ενώ σε μερικά σημεία νομίζεις ότι αγγίζει το ένα το άλλο.

Δύο είναι τα εντυπωσιακότερα σημεία θέας του ελληνικού Γκράν - Κάνιον .  Το ένα είναι πάνω από το χωριό Μονοδέντρι και αναφέρεται ως θέση "Οξυά".Η πρόσβαση είναι εύκολη και πηγαίνεις  μέχρι εκεί με το αυτοκίνητο.  Για να φτάσεις όμως στη θέση  Μπελόη   χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια, αλλά το σημείο αυτό είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό κατά την προσωπική μου άποψη. Το χωριό στο οποίο πρέπει πρώτα να φτάσεις είναι το Βραδέτο και ο πρόσφατος ασφαλτόδρομος αποτελεί την εύκολη λύση. Η ωραιότερη διαδρομή όμως ξεκινάει λίγο πιο έξω από το Καπέσοβο και σκαρφαλώνει τη φημισμένη πέτρινη "Σκάλα του Βραδέτου" Σε μια ώρα είσαι στο Βραδέτο και ακολουθώντας τις ταμπέλες φτάνεις (έπειτα από δυο χιλιόμετρα απόσταση από το χωριό) στο σημείο που ξεκινάει το      μονοπάτι για τη Μπελόη. Πάνω στα πέτρινα βάθρα που οριοθετούν τη διαδρομή σου, περπατάς για 20 λεπτά περίπου. Κανέναν σημάδι δε σου δείχνει που πρόκειται να φτάσεις...το φαράγγι μοιάζει αόρατο. Την ώρα όμως που θα αγγίξεις το μικρό πέτρινο μπαλκόνι, το ξάφνιασμα είναι τόσο άμεσο, όσο και οι λέξεις που θα ψιθυρίσεις... "Χριστέ μου!"