Ἀμπελόκηποι, J.L.S. BARTHOLDY, VOYAGE EN GRECE

http://anihneftes.blogspot.gr/2011/11/jls-bartholdy-voyage-en-grece.html

Ἀμπελόκηποι, J.L.S. BARTHOLDY, VOYAGE EN GRECE

  Οἱ ὀνομασίες πολλῶν περιοχῶν τῆς Ἑλλάδος, κρύβουν ἱστορίες ποὺ ἒχουν τὶς ρίζες τους στοὺς ἀρχαίους χρόνους. Τὸ παρακάτω κείμενο, εἶναι ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ J.L.S. BARTHOLDY, VOYAGE EN GRECE ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 1807 στὸ Παρίσι.

~~~

 «Ὁ κ. Fauvel, πρόξενος τῆς Γαλλίας στὴν Ἀθήνα, ἒκανε μία πολὺ ἐνδιαφέρουσα ἀνακάλυψη, χάρη σὲ ἓνα δέντρο. Ὑπῆρχε κοντὰ στὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν μία τοποθεσία ποὺ τὴν ὀνόμαζαν «οἱ Κῆποι». Ἐκεῖ ἦταν χτισμένος ἓνας ναὸς τῆς Ἀφροδίτης μ`ἓνα ἂγαλμα τῆς θεᾶς. Ἡ ἐπιγραφὴ ἒλεγε: « Ἡ θεία Ἀφροδίτη, ἡ ἀρχαιότερη θεὰ τῆς μοίρας». Βρισκόταν ἐκεῖ ἓνα ἀκόμη ἂγαλμα τοῦ Ἀλκαμένους, ποὺ τὸ θεωροῦσαν οἱ Ἀθηναῖοι ὡς ἓνα ἀπὸ τὰ πρῶτα ἀριστουργήματα τῆς τέχνης. (Διάλογοι τοῦ Λουκιανοῦ).
Ἐκεῖ κοντὰ ὑπῆρχε ἓνα κλειστὸ μέρος, ὃπου βρισκόταν ἡ εἲσοδος ἑνὸς φυσικοῦ ὑπογείου. Ἐκεῖ ἦταν ἀκριβῶς ὃπου, ἀπὸ τὸ ἱερὸ τῆς προστάτιδος τῶν Ἀθηνῶν (τῆς Παλλάδος Ἀθηνᾶς), οἱ Κανηφόρες (ἱέρειες) κουβαλοῦσαν τὰ μυστηριακὰ κάνιστρά τους μέσα στὴν ἀκρόπολη κι ἒβγαζαν ἀπό`κεῖ ἂλλα ἀντικείμενα ποὺ καὶ αὐτὰ τὰ ἒκρυβαν ἀπὸ τὰ ἀδιάκριτα βλέμματα.

Αὐτοὶ οἱ ἀρχαῖοι κῆποι ὀνομάζονται μέχρι σήμερα Ἀγγελόκηποι καί, κατ`ἂλλους , Ἀμπελόκηποι.

Οἱ σύγχρονοι Ἀθηναῖοι, διαθέτουν πολλὰ ἐξοχικὰ σπίτια καὶ ἑλαιοφυτίες ἐκεῖ. Ὁ κ. Fauvel, ποὺ ἒκανε συχνὰ τοὺς περιπάτους του ἐκεῖ, παρατήρησε μιὰ μέρα, ἀνάμεσα στοὺς θάμνους καὶ στὰ φρύγανα ποὺ ἒζωναν μία ἒρημη ἑλληνική ἐκκλησία, τὸν κορμὸ μιᾶς πολὺ χοντρῆς καὶ πολὺ παλιᾶς μυρτιᾶς. Ἀσυνήθιστο καθὼς εἶναι αὐτὸ τὸ φυτὸ στὴ χώρα, πλησίασε περισσότερο καὶ βάλθηκε νὰ περιεργάζεται πιὸ προσεχτικὰ τὸ ἐκκλησάκι καὶ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο εἶχε τοποθετηθεῖ ἐκεῖ. Ἀνακάλυψε στὴν ἀρχὴ ἓνα πηγάδι, ποὺ τὸ χεῖλος του ἦταν ἀρχαῖο. Λίγο πιὸ πέρα, ἰωνικὰ κιονόκρανα μετρίων διαστάσεων καὶ κομμάτια ἐπιστυλίου.

Τότε ὁ κ. Fauvel, ποὺ κουβαλᾶ στὸ κεφάλι του κάθε ἀράδα ἀπὸ τὸν Παυσανία, ἂρχισε νὰ ὑποψιάζεται ὃτι ἐκεῖ ἦταν ἲσως ὁ ναὸς τῆς Ἀφροδίτης στοὺς Κήπους,, λαμβάνοντας προπαντὸς ὑπόψιν ὃτι οἱ Ἓλληνες χρησιμοποιοῦσαν κατὰ προτίμηση τὸν ἰωνικὸ ρυθμὸ γιὰ τὰ κτίσματα ποὺ ἀφιέρωναν σ`αὐτὴν τὴν θεά. Μπαίνοντας στὸ ἐκκλησάκι, πλεῖστα ὃσα ἀρχαῖα ὑπολείματα τὸν διαβεβαίωσαν γι` αὐτὴν τὴν ἂποψη. Καὶ μεταξὺ ἂλλων, δύο κιονόκρανα μὲ τὶς ἀρχαῖες τους βάσεις, οἱ σύγχρονοι Ἓλληνες εἶχαν τὴν βαρβαρότητα νὰ τοποθετήσουν ὡς κολόνες. Ἀλλά δὲν τοῦ ἀπέμεινε πιὰ καμία ἀμφιβολία, ὃταν στὰ δεξιὰ τοῦ ἱεροῦ διέκρινε ἓνα μικρὸ ἂνοιγμα, ποὺ χρησίμευε γιὰ εἲσοδος σὲ ἓνα ἀρκετὰ εὑρύχωρο ὑπόγειο, ποὺ στὰ μάτια του φάνηκε ὡς ἒργο τῆς φύσεως.

Περιεργάστηκα καὶ ἐγώ ἐκεῖνο τὸ ὑπόγειο στὸ φῶς τῆς ἡμέρας. Βρῆκα ἐκεῖ δύο πανάρχαια ἀνάγλυφα: τὸ ἓνα παριστάνει τὴν Ἀθηνᾶ νὰ ἀδειάζῃ μιὰ κούπα ὑπὸ μορφὴ σπονδῆς πάνω σὲ ἓνα φίδι μὲ κεφάλι κριαριοῦ. Ἡ θεά εἶναι ὁπλισμένη καὶ κρατᾶ τὸ δόρυ της. Στὸ ἂλλο διακρίνει κανεῖς τὴν Κυβέλη, τὴ Μεγάλη Μητέρα, μ`ἓνα στέμμα ἀπὸ τείχη στὸ κεφάλι της καὶ μ`ἓνα πηδάλιο πλοίου στὰ χέρια. Κοντά της ἓνας δράκοντας στὸν ὁποῖο ἐτοιμάζεται νὰ δώσῃ νὰ πιῇ. Δὲν ἀποκλείεται ἐπίσης αὐτὸ τὸ ἀνάγλυφο νὰ παριστᾶ τὴν Δήμητρα ἢ τὴν κόρη της. Ὃσο γιὰ τὰ χαρακτηριστικὰ ποὺ μόλις περιέγραψα, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ καμία ἀμφιβολία ὡς πρὸς αὐτά, μιᾶς καὶ τὰ ἀνάγλυφα εἶναι τέλεια διατηρημένα…»
  Τὸ συγκεκριμένο ὁδοιπορικό… διαδραματίστηκε τὸ 1803….. καὶ ἡ Ἀθήνα τότε εἶχε 9000 κατοίκους...!
Ὁ ἰωνικὸς κίων εἶναι ἀπὸ www.hellenica.de
Ἡ εἰκόνα τῶν Ἀθηνῶν εἶναι άπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Edward Dodwell (1767-1832), Views in Greece, London, 1821