Άρθρα
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ
ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΧΡΟΝΟ
23.03.2011
Όνειρα μεγάλα ή αγοραία;
Ο Χρήστος Ν. Θεοφίλης συζητά με τη ζωγράφο Εύα Μελά, πρόεδρο του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Θεσμός εν αταξία και απαξία η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών; Έχουν οσμιστεί οι καθηγητές της την ανάγκη του νέου και όχι του εφήμερου;
Τίποτα δεν άλλαξε, με πικρία αυτό σας το γράφω. Εποχή κενόδοξων τακτικών για την ΑΣΚΤ. Εκεί η «τέχνη» από την ίδρυση της σχολής, τον Γενάρη του 1837, να ενσωματώνεται στο «γιες μεν», με αποτέλεσμα να σύρεται σήμερα στην πολιτική της πλήρους υποταγής, σε μηχανισμούς κερδοφορίας και σε διαφημιστικά «προτσές» της καταναλωτικής ισοπέδωσης του σύγχρονου ανθρώπου.
Η Α.Σ.Κ.Τ., δεν ‘‘μπορεί’’ μέσα από τις παθογένειές της και καταρρέει από τις εισαγωγικές εξετάσεις σε προτομές, γύψινα εκμαγεία, κουτάκια ,πανάκια... • ας βάλουν χορηγό και εκεί• ‘‘υφάσματα τάδε’’, και στα αντικείμενα των νεκρών φύσεων και σε κάθε ένα από τα τζάντζαλα μάντζαλα που καταδυναστεύουν την τέχνη, οδηγώντας τους υποψήφιους στην παραπαιδεία των προπαρασκευαστικών φροντιστηρίων. Καταρρέει και τώρα η Α.Σ.Κ.Τ. στις τακτικές πρακτικές που υποδεικνύει στους αποφοίτους της…
Εύα Μελά: Χρόνια τώρα η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών κάνει συνεργασίες με τον κόσμο των επιχειρήσεων στα πλαίσια της «αυτοχρηματοδότησης» και της «αυτοτέλειας». Βραβεία, εκθέσεις διαφημιστικού περιεχομένου, συνθέτουν μια πολύχρονη σχέση, που γίνεται πιο στενή, καθώς μειώνεται η χρηματοδότηση της Παιδείας από το Κράτος, στην κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, που μαζί με τα άλλα κοινωνικά αγαθά η Παιδεία έχει μπει στη διαδικασία εμπορευματοποίησης (οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ ομονοούν σε αυτά τα σημαντικά ζητήματα)...
Δεν μένει αμέτοχο και ένα μέρος του εκπαιδευτικού προσωπικού της ΑΣΚΤ, που από δυσκολία στην διαχείριση των αναγκών της Σχολής ή από χαλαρή («δεν τρέχει και τίποτε») ιδεολογία, όχι μόνο ενδίδει αναζητώντας χορηγίες, αλλά γίνεται και «μάνατζερ», διαμεσολαβητής ή και συντονιστής αυτής της σχέσης.
Οι ΑΣΚΤ έχουν διοικητική αυτοτέλεια. Αυτό δεν εμποδίζει κανένα να σκέφτεται την πορεία της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, να απαιτεί μια παιδεία που να εξοπλίζει τους νέους καλλιτέχνες για τον κοινωνικό τους ρόλο. Γιατί είναι το φυτώριο –οι ΑΣΚΤ- της τέχνης του αύριο. Και αυτό μας αφορά όλους.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Είναι ανήμποροι να παρακολουθήσουν τα αιτήματα και τους προβληματισμούς του σήμερα; Είναι ανήμποροι να βάλουν στόχους;
Στόχος τους, λένε, η ενίσχυση των αριστούχων αποφοίτων της σχολής, μα τρομάζω στο «έως πού» μπορεί να φθάσουν οι επιθυμίες τους• τρομάζω μπροστά σε αυτό το ‘‘θολό’’ που καταθέτουν ως καινοτόμο ιδέα. Μιλούν για έμπνευση - αναζήτηση – όραμα, αλλά κατευθύνουν τους σπουδαστές σε άλλου είδους θεάματα....
Η Α.Σ.Κ.Τ. αγνοεί «τα όρια της ευπρεπούς χορηγίας» και πως οι πολυεθνικές δεν πρέπει να παρεμβαίνουν στον «χαρακτήρα» των πολιτιστικών γεγονότων που υποστηρίζουν.
Αυτά είναι τα αυτονόητα του sponsoring και τα απευθύνω στις ΠΡΥΤΑΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ και στα ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ.
Εύα Μελά: Πολλοί συγχέουν τη «χορηγία» με την ευεργεσία ή με τη χορηγία στην αρχαιότητα. Η χορηγία δεν είναι απλή πράξη ενίσχυσης των οικονομικών ενός ΑΕΙ, χωρίς επεμβάσεις στο πρόγραμμά του. Κανείς δε «χορηγεί» χωρίς ανταλλάγματα. Αυτά τουλάχιστον που του δίνει ο νόμος. Και τα ανταλλάγματα δεν είναι μόνον η διαφήμιση και η φορολογική έκπτωση (έως και το «ξέπλυμα χρήματος»).. Μάλιστα απαιτείται να «αποδοθεί» καλλιτεχνικά η φιλοσοφία των «χορηγών»… Καλλιεργούνται πρότυπα ζωής. Άλλο όμως η «χορηγία» και άλλο η υποχρεωτική χορηγία για την ενίσχυση της τέχνης στην αρχαιότητα. Ο «χορηγός» σήμερα δίνει κάποια χρήματα για να πάρει πίσω πολλαπλάσια.
Μερικοί μιλάνε θετικά για «σχέση της τέχνης με την οικονομία» -σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς. Όμως αυτή η σχέση είναι και βαθιά ιδεολογική. Προσδιορίζει έστω και μερικά- το χαρακτήρα της γνώσης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Παρεμβαίνει δηλαδή στο κέντρο της σκέψης του δημιουργού, αλλοιώνοντάς του την ίδια του τη συνείδηση. Βάζει τον καλλιτέχνη στη διαδικασία της ιδεολογίας του «προϊόντος», όχι προβολής του με καθαρά χαρτιά και καθαρή συνείδηση όπως συμβαίνει όταν κάποιος ασχολείται με τις γραφικές τέχνες ή την διαφήμιση: τον βάζει στην διαδικασία προβολής του προϊόντος ως περιεχομένου στην τέχνη.
Η Εύα Μελά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956. Πρώην βουλευτής του Κ.Κ.Ε. Ζωγράφος Χαράκτρια Πρόεδρος του Ε.Ε.Τ.Ε (Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος)
Αυτή πρέπει να είναι η σχέση της εικαστικής παιδείας με τις ανάγκες της κοινωνίας; ΄Η ακόμα και με της οικονομίας;
Είναι ζητούμενο μια τέχνη που θα ακουμπάει τις ανάγκες της κοινωνίας, που θα απαντάει δημιουργικά στις καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων για ομορφιά, για επικοινωνία μέσω της τέχνης. Είναι ζητούμενο μια τέχνη που ξεφεύγοντας από τον τοίχο της γκαλερί, να διαμορφώνει αντικείμενα χρήσης, να συμβάλλει στην διαμόρφωση του περιβάλλοντος, στην αρχιτεκτονική, στα έπιπλα, στη μόδα κλπ. Που θα εκφράζει την καρδιά των εργαζομένων, των καθημερινών ανθρώπων, που θα αντλεί από τη ζωή περιεχόμενο και ουσία.
Όμως ζούμε στην καπιταλιστική αγορά. Και σε αυτή την αγορά το ζητούμενο είναι οικονομικό (φοροδιαφυγή, ξέπλυμα χρήματος, διαφήμιση) αλλά και ιδεολογικό. Στόχος η καλλιέργεια καταναλωτικών προτύπων, η καλλιέργεια καταναλωτικών αναγκών που δεν είναι οι πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων.
Σε αυτούς τους στόχους υποτάσσεται, συνειδητά ή όχι, ο νέος καλλιτέχνης, ο δάσκαλός του που του πλασσάρει τη χορηγία και οι εκπαιδευτικοί θεσμοί.
Οφείλει κανείς να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με την αλήθεια:
Είναι αυτός ο ρόλος ενός ΑΕΙ; (Αφήνω συνειδητά απέξω από το ερώτημα τον νέο σπουδαστή, γιατί είναι δοσμένο ότι σε αυτή τη φάση της ζωής του κατά κανόνα θαυμάζει τους δασκάλους του ως πρότυπο. Χωρίς να απαλλάσσεται της ευθύνης, είναι ο αδύναμος κρίκος λόγω θέσης, μέσα σε μια στεγνή και άνυδρη κρατική πολιτιστική πολιτική που δε δίνει δυνατότητες ανάπτυξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας, που στηρίζει τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα στο χώρο, με ενδιάμεσους κομισάριους, διοργανωτές και δημοσιογράφους – μάνατζερ, όπου για ένα νέο δημιουργό που πνίγεται στα προβλήματα και τις οικονομικές δυσκολίες, τα 30 αργύρια της χορηγίας φαντάζουν σημαντικά).
Η τέχνη περιέχει δίπλα στην τεχνική και αισθητική, φιλοσοφία, ιδεολογία. Περιέχει το υποκείμενο. Ζωή. Στάση ζωής. Τι διδάσκει απ’ αυτά ο κάθε δάσκαλος στις ΑΣΚΤ και τι, όταν γίνεται μεσολαβητής, διοργανωτής, επιτροπή επιλογής ή βαθμολογητής εξ ονόματος μιας εταιρείας; ΄Η μήπως διδασκαλία τέχνης είναι μόνο το χρώμα το σχήμα και το υλικό; Ας απαντήσει ο καθένας μόνος του. Πως στέκεται ο δάσκαλος απέναντι στα μεγάλα ζητήματα των καιρών; απέναντι όχι μόνο στο πρόβλημα της ύπαρξης αλλά και της θέσης των εργαζομένων στην κοινωνία, στις μεγάλες αναμετρήσεις: στη σύγκρουση της εργασίας με το κεφάλαιο, στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, στην ανεργία, στη μετανάστευση, τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις… Πώς διδάσκεται ο νέος καλλιτέχνης να βλέπει τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα σε αυτόν; Στην εμπορευματοποίηση της τέχνης. Στο φορμαλισμό. Πώς διδάσκεται τη διαδικασία της γνώσης… Σε τι όνειρα κατευθύνεται. Σε όνειρα με μεγαλείο ή σε αγοραία όνειρα;
Και βέβαια αυτό που συζητάμε είναι μια μικρογραφία αυτού που γενικεύεται στην εκπαίδευση: «Αυτοτελή» οικονομικά ιδρύματα που πρέπει να πουλάνε αυτό που παράγουν: τη γνώση Και που οι σπόνσορες –όπως άλλωστε χρόνια τώρα το ΝΑΤΟ στο ΕΜΠ- θα καθορίζουν την κατεύθυνση της έρευνας και της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση (κατευθύνσεις Μπολόνια, Μπέργκεν κλπ) με τους νόμους που ψηφίσθηκαν (περί αξιολόγησης, επαγγελματικών δικαιωμάτων, έρευνας, αναγνώρισης κολλεγίων, κλπ), απομακρύνοντας μέρα με τη μέρα τα ΑΕΙ από το ρόλο που θα έπρεπε να ασκούν και μετατρέποντας τους εκπαιδευτικούς σε «υπομάνατζερ». ΄Ετσι κάποιοι (όχι όλοι) γίνονται εργαλεία του συστήματος. Συνέπεια: η αλλοίωση της γνώσης ως περιεχόμενο.
Όσο για τις ΑΣΚΤ, έχουμε συνηθίσει να παράγουν «αστέρες» κατά καιρούς παιδιά με ταλέντο που μετά την πρόσκαιρη λάμψη πέφτουν στην αδυσώπητη καθημερινότητα, ανασφάλιστοι, χωρίς πολύ χρόνο για δημιουργία, χωρίς ελπίδες να δουν το έργο τους στο δημόσιο χώρο, χωρίς ευκαιρίες άμιλλας, με προβλήματα επιβίωσης, ανεργίας, μαύρη εργασία. Δηλαδή, αστέρες διάττοντες.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Τελειώνοντας θέλω να υπενθυμίσω ότι το 1998, κατά τις κινητοποιήσεις της Ένωσης Γερμανών Ανέργων, οι διαδηλωτές στο Ντόρτμουντ ‘‘ντύθηκαν’’ με σκουπιδοσακούλες, παραπέμποντας στη ρήση μεγαλοστελέχους (τώρα η εταιρεία του είναι χορηγός της Α.Σ.Κ.Τ.) που χαρακτήρισε τους άνεργους «σκουπίδια της ευημερίας»... παραπέμπω και εγώ με τη σειρά μου την Α.Σ.Κ.Τ. εκεί.. κάποτε θα ακούσουν από τα αφεντικά την ίδια ρήση.......
Εύα Μελά: Στον καθένα πέφτει η ευθύνη για το πώς παλεύει και ο ίδιος. Για ποια κοινωνία. Ποια προοπτική. Αν διεκδικεί αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Ανώτατη Παιδεία, που θα αντιμετωπίζει την επιστήμη και την τέχνη ως «όλον» και όχι με καταρτίσεις και αποσπασματικές γνώσεις. Αν μάχεται ή αποδέχεται την κατάσταση. Αν παλεύει για την ανάπτυξη της τέχνης απρόσκοπτα ως κοινωνικό αγαθό και όχι ως εμπόρευμα. Παρακολουθεί την ιστορία ή θα είναι σε εκείνους που δημιουργούν την ιστορία; Με τη δική του στάση και δράση, μιας και «σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς των αποφάσεων και η τέχνη πρέπει να αποφασίζει» (Μπ. Μπρεχτ).
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Θεσμός εν αταξία και απαξία η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών; Έχουν οσμιστεί οι καθηγητές της την ανάγκη του νέου και όχι του εφήμερου;
Τίποτα δεν άλλαξε, με πικρία αυτό σας το γράφω. Εποχή κενόδοξων τακτικών για την ΑΣΚΤ. Εκεί η «τέχνη» από την ίδρυση της σχολής, τον Γενάρη του 1837, να ενσωματώνεται στο «γιες μεν», με αποτέλεσμα να σύρεται σήμερα στην πολιτική της πλήρους υποταγής, σε μηχανισμούς κερδοφορίας και σε διαφημιστικά «προτσές» της καταναλωτικής ισοπέδωσης του σύγχρονου ανθρώπου.
Η Α.Σ.Κ.Τ., δεν ‘‘μπορεί’’ μέσα από τις παθογένειές της και καταρρέει από τις εισαγωγικές εξετάσεις σε προτομές, γύψινα εκμαγεία, κουτάκια ,πανάκια... • ας βάλουν χορηγό και εκεί• ‘‘υφάσματα τάδε’’, και στα αντικείμενα των νεκρών φύσεων και σε κάθε ένα από τα τζάντζαλα μάντζαλα που καταδυναστεύουν την τέχνη, οδηγώντας τους υποψήφιους στην παραπαιδεία των προπαρασκευαστικών φροντιστηρίων. Καταρρέει και τώρα η Α.Σ.Κ.Τ. στις τακτικές πρακτικές που υποδεικνύει στους αποφοίτους της…
Εύα Μελά: Χρόνια τώρα η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών κάνει συνεργασίες με τον κόσμο των επιχειρήσεων στα πλαίσια της «αυτοχρηματοδότησης» και της «αυτοτέλειας». Βραβεία, εκθέσεις διαφημιστικού περιεχομένου, συνθέτουν μια πολύχρονη σχέση, που γίνεται πιο στενή, καθώς μειώνεται η χρηματοδότηση της Παιδείας από το Κράτος, στην κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, που μαζί με τα άλλα κοινωνικά αγαθά η Παιδεία έχει μπει στη διαδικασία εμπορευματοποίησης (οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ ομονοούν σε αυτά τα σημαντικά ζητήματα)...
Δεν μένει αμέτοχο και ένα μέρος του εκπαιδευτικού προσωπικού της ΑΣΚΤ, που από δυσκολία στην διαχείριση των αναγκών της Σχολής ή από χαλαρή («δεν τρέχει και τίποτε») ιδεολογία, όχι μόνο ενδίδει αναζητώντας χορηγίες, αλλά γίνεται και «μάνατζερ», διαμεσολαβητής ή και συντονιστής αυτής της σχέσης.
Οι ΑΣΚΤ έχουν διοικητική αυτοτέλεια. Αυτό δεν εμποδίζει κανένα να σκέφτεται την πορεία της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, να απαιτεί μια παιδεία που να εξοπλίζει τους νέους καλλιτέχνες για τον κοινωνικό τους ρόλο. Γιατί είναι το φυτώριο –οι ΑΣΚΤ- της τέχνης του αύριο. Και αυτό μας αφορά όλους.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Είναι ανήμποροι να παρακολουθήσουν τα αιτήματα και τους προβληματισμούς του σήμερα; Είναι ανήμποροι να βάλουν στόχους;
Στόχος τους, λένε, η ενίσχυση των αριστούχων αποφοίτων της σχολής, μα τρομάζω στο «έως πού» μπορεί να φθάσουν οι επιθυμίες τους• τρομάζω μπροστά σε αυτό το ‘‘θολό’’ που καταθέτουν ως καινοτόμο ιδέα. Μιλούν για έμπνευση - αναζήτηση – όραμα, αλλά κατευθύνουν τους σπουδαστές σε άλλου είδους θεάματα....
Η Α.Σ.Κ.Τ. αγνοεί «τα όρια της ευπρεπούς χορηγίας» και πως οι πολυεθνικές δεν πρέπει να παρεμβαίνουν στον «χαρακτήρα» των πολιτιστικών γεγονότων που υποστηρίζουν.
Αυτά είναι τα αυτονόητα του sponsoring και τα απευθύνω στις ΠΡΥΤΑΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ και στα ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ.
Εύα Μελά: Πολλοί συγχέουν τη «χορηγία» με την ευεργεσία ή με τη χορηγία στην αρχαιότητα. Η χορηγία δεν είναι απλή πράξη ενίσχυσης των οικονομικών ενός ΑΕΙ, χωρίς επεμβάσεις στο πρόγραμμά του. Κανείς δε «χορηγεί» χωρίς ανταλλάγματα. Αυτά τουλάχιστον που του δίνει ο νόμος. Και τα ανταλλάγματα δεν είναι μόνον η διαφήμιση και η φορολογική έκπτωση (έως και το «ξέπλυμα χρήματος»).. Μάλιστα απαιτείται να «αποδοθεί» καλλιτεχνικά η φιλοσοφία των «χορηγών»… Καλλιεργούνται πρότυπα ζωής. Άλλο όμως η «χορηγία» και άλλο η υποχρεωτική χορηγία για την ενίσχυση της τέχνης στην αρχαιότητα. Ο «χορηγός» σήμερα δίνει κάποια χρήματα για να πάρει πίσω πολλαπλάσια.
Μερικοί μιλάνε θετικά για «σχέση της τέχνης με την οικονομία» -σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς. Όμως αυτή η σχέση είναι και βαθιά ιδεολογική. Προσδιορίζει έστω και μερικά- το χαρακτήρα της γνώσης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Παρεμβαίνει δηλαδή στο κέντρο της σκέψης του δημιουργού, αλλοιώνοντάς του την ίδια του τη συνείδηση. Βάζει τον καλλιτέχνη στη διαδικασία της ιδεολογίας του «προϊόντος», όχι προβολής του με καθαρά χαρτιά και καθαρή συνείδηση όπως συμβαίνει όταν κάποιος ασχολείται με τις γραφικές τέχνες ή την διαφήμιση: τον βάζει στην διαδικασία προβολής του προϊόντος ως περιεχομένου στην τέχνη.
Η Εύα Μελά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956. Πρώην βουλευτής του Κ.Κ.Ε. Ζωγράφος Χαράκτρια Πρόεδρος του Ε.Ε.Τ.Ε (Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος)
Αυτή πρέπει να είναι η σχέση της εικαστικής παιδείας με τις ανάγκες της κοινωνίας; ΄Η ακόμα και με της οικονομίας;
Είναι ζητούμενο μια τέχνη που θα ακουμπάει τις ανάγκες της κοινωνίας, που θα απαντάει δημιουργικά στις καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων για ομορφιά, για επικοινωνία μέσω της τέχνης. Είναι ζητούμενο μια τέχνη που ξεφεύγοντας από τον τοίχο της γκαλερί, να διαμορφώνει αντικείμενα χρήσης, να συμβάλλει στην διαμόρφωση του περιβάλλοντος, στην αρχιτεκτονική, στα έπιπλα, στη μόδα κλπ. Που θα εκφράζει την καρδιά των εργαζομένων, των καθημερινών ανθρώπων, που θα αντλεί από τη ζωή περιεχόμενο και ουσία.
Όμως ζούμε στην καπιταλιστική αγορά. Και σε αυτή την αγορά το ζητούμενο είναι οικονομικό (φοροδιαφυγή, ξέπλυμα χρήματος, διαφήμιση) αλλά και ιδεολογικό. Στόχος η καλλιέργεια καταναλωτικών προτύπων, η καλλιέργεια καταναλωτικών αναγκών που δεν είναι οι πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων.
Σε αυτούς τους στόχους υποτάσσεται, συνειδητά ή όχι, ο νέος καλλιτέχνης, ο δάσκαλός του που του πλασσάρει τη χορηγία και οι εκπαιδευτικοί θεσμοί.
Οφείλει κανείς να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με την αλήθεια:
Είναι αυτός ο ρόλος ενός ΑΕΙ; (Αφήνω συνειδητά απέξω από το ερώτημα τον νέο σπουδαστή, γιατί είναι δοσμένο ότι σε αυτή τη φάση της ζωής του κατά κανόνα θαυμάζει τους δασκάλους του ως πρότυπο. Χωρίς να απαλλάσσεται της ευθύνης, είναι ο αδύναμος κρίκος λόγω θέσης, μέσα σε μια στεγνή και άνυδρη κρατική πολιτιστική πολιτική που δε δίνει δυνατότητες ανάπτυξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας, που στηρίζει τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα στο χώρο, με ενδιάμεσους κομισάριους, διοργανωτές και δημοσιογράφους – μάνατζερ, όπου για ένα νέο δημιουργό που πνίγεται στα προβλήματα και τις οικονομικές δυσκολίες, τα 30 αργύρια της χορηγίας φαντάζουν σημαντικά).
Η τέχνη περιέχει δίπλα στην τεχνική και αισθητική, φιλοσοφία, ιδεολογία. Περιέχει το υποκείμενο. Ζωή. Στάση ζωής. Τι διδάσκει απ’ αυτά ο κάθε δάσκαλος στις ΑΣΚΤ και τι, όταν γίνεται μεσολαβητής, διοργανωτής, επιτροπή επιλογής ή βαθμολογητής εξ ονόματος μιας εταιρείας; ΄Η μήπως διδασκαλία τέχνης είναι μόνο το χρώμα το σχήμα και το υλικό; Ας απαντήσει ο καθένας μόνος του. Πως στέκεται ο δάσκαλος απέναντι στα μεγάλα ζητήματα των καιρών; απέναντι όχι μόνο στο πρόβλημα της ύπαρξης αλλά και της θέσης των εργαζομένων στην κοινωνία, στις μεγάλες αναμετρήσεις: στη σύγκρουση της εργασίας με το κεφάλαιο, στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, στην ανεργία, στη μετανάστευση, τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις… Πώς διδάσκεται ο νέος καλλιτέχνης να βλέπει τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα σε αυτόν; Στην εμπορευματοποίηση της τέχνης. Στο φορμαλισμό. Πώς διδάσκεται τη διαδικασία της γνώσης… Σε τι όνειρα κατευθύνεται. Σε όνειρα με μεγαλείο ή σε αγοραία όνειρα;
Και βέβαια αυτό που συζητάμε είναι μια μικρογραφία αυτού που γενικεύεται στην εκπαίδευση: «Αυτοτελή» οικονομικά ιδρύματα που πρέπει να πουλάνε αυτό που παράγουν: τη γνώση Και που οι σπόνσορες –όπως άλλωστε χρόνια τώρα το ΝΑΤΟ στο ΕΜΠ- θα καθορίζουν την κατεύθυνση της έρευνας και της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση (κατευθύνσεις Μπολόνια, Μπέργκεν κλπ) με τους νόμους που ψηφίσθηκαν (περί αξιολόγησης, επαγγελματικών δικαιωμάτων, έρευνας, αναγνώρισης κολλεγίων, κλπ), απομακρύνοντας μέρα με τη μέρα τα ΑΕΙ από το ρόλο που θα έπρεπε να ασκούν και μετατρέποντας τους εκπαιδευτικούς σε «υπομάνατζερ». ΄Ετσι κάποιοι (όχι όλοι) γίνονται εργαλεία του συστήματος. Συνέπεια: η αλλοίωση της γνώσης ως περιεχόμενο.
Όσο για τις ΑΣΚΤ, έχουμε συνηθίσει να παράγουν «αστέρες» κατά καιρούς παιδιά με ταλέντο που μετά την πρόσκαιρη λάμψη πέφτουν στην αδυσώπητη καθημερινότητα, ανασφάλιστοι, χωρίς πολύ χρόνο για δημιουργία, χωρίς ελπίδες να δουν το έργο τους στο δημόσιο χώρο, χωρίς ευκαιρίες άμιλλας, με προβλήματα επιβίωσης, ανεργίας, μαύρη εργασία. Δηλαδή, αστέρες διάττοντες.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Τελειώνοντας θέλω να υπενθυμίσω ότι το 1998, κατά τις κινητοποιήσεις της Ένωσης Γερμανών Ανέργων, οι διαδηλωτές στο Ντόρτμουντ ‘‘ντύθηκαν’’ με σκουπιδοσακούλες, παραπέμποντας στη ρήση μεγαλοστελέχους (τώρα η εταιρεία του είναι χορηγός της Α.Σ.Κ.Τ.) που χαρακτήρισε τους άνεργους «σκουπίδια της ευημερίας»... παραπέμπω και εγώ με τη σειρά μου την Α.Σ.Κ.Τ. εκεί.. κάποτε θα ακούσουν από τα αφεντικά την ίδια ρήση.......
Εύα Μελά: Στον καθένα πέφτει η ευθύνη για το πώς παλεύει και ο ίδιος. Για ποια κοινωνία. Ποια προοπτική. Αν διεκδικεί αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Ανώτατη Παιδεία, που θα αντιμετωπίζει την επιστήμη και την τέχνη ως «όλον» και όχι με καταρτίσεις και αποσπασματικές γνώσεις. Αν μάχεται ή αποδέχεται την κατάσταση. Αν παλεύει για την ανάπτυξη της τέχνης απρόσκοπτα ως κοινωνικό αγαθό και όχι ως εμπόρευμα. Παρακολουθεί την ιστορία ή θα είναι σε εκείνους που δημιουργούν την ιστορία; Με τη δική του στάση και δράση, μιας και «σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς των αποφάσεων και η τέχνη πρέπει να αποφασίζει» (Μπ. Μπρεχτ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου