Μωυσής

https://www.facebook.com/notes/mahagas-utopia/%CE%BC%CF%89%CF%85%CF%83%CE%AE%CF%82/649296938427233

Μωυσής

7 Σεπτεμβρίου 2013 στις 3:28 μ.μ.

Ο λόγος για τον οποίο πολλοί ιστορικοί αμφισβητούν ότι ο Μωησής ήταν ιστορική μορφή, είναι ότι μια τέτοια βασιλική προσωπικότητα θα έπρεπε να υπάρχει καταγεγραμμένη κάπου στα αιγυπτιακά αρχεία. 
Είναι μεν αλήθεια ότι οι καθημερινές καταγραφές χάθηκαν επειδή γράφονταν σε παπύρους, αλλά διασώζονται χιλιάδες επιγραφές από μνημεία και τάφους σε όλη τη μακρά ιστορία της αρχαίας Αιγύπτου, αποκαλύπτοντας ονόματα Αιγύπτιων βασιλέων και πριγκίπων. Ανάμεσα τους δεν υπάρχει καμιά καταγραφή κανενός Μωυσή κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αμένωθι ή έστω κάποιου άλλου Αιγύπτιου φαραώ, οποιασθήποτε περιόδου.
Ωστόσο το όνομα Μωυσής ίσως είναι παραπλανητικό. Μπορεί να μην ήταν το πραγματικό όνομα του ανθρώπου αυτού. Οι σύγχρονες μεταφράσεις της Παλαιάς Διαθήκης πήραν το όνομα Μωυσής από την ελληνική μετάφραση της Βίβλου. Αυτό με τη σειρά του προήλθε από τα βιβλία της εβραϊκής Τανάκ όπου εμφανίζεται στην αυθεντική μορφή του ως Μοζέ. Στην Έξοδο Β΄: 10 διαβάζουμε ότι η κόρη του Φαραώ αποφάσισε να ον ονομάσει έσι επειδή "εκ του ύδατος αυτόν ανειλόμην". Υποτίθεται ότι ο συγγραφέας της Εξόδου αναφέρεται στην ομοιότητα ανάμεσα στο όνομα Μοζέ και στην εβραϊκή λέξη "μάζα" που σημαίνει "ανασύρω".
Το 1906 ο Γερμανός ιστορικός Έντουαρντ Μέγιεςρ συμπέρανε ότι αυτό το απόσπασμα εισήγαγε κάποιος μεταγενέστερος αντιγραφέας της Παλαιάς Διαθήκης αντικαθιστώντας ένα αρχαίο Αιγυπτιακό όνομα. Ισχυρίστηκε ότι το περιστατικό δεν έχει κανένα νόημα υπό το πρίσμα του περιεχομένου της αφήγησης όπως αυτή διασώζεται σήμερα. 
Εάν η πριγκίπισσα ήθελε να κρατήσει την εθνικότητα του Μωυσή , πράγμα που πρέπει να έκανε επειδή ο Μωυσής γλίτωσε από τη σφαγή των μωρών των Εβραίων μετά από διαταγή του Φαραώ, τότε δεν θα έπρεπε να δώσει στον υιοθετημέενο γιό της εβραϊκό όνομα. 
Ο σύγχρονος του Μέγιερ, περίφημος Βρετανός αιγυπτιολόγος Φλίντερς Πέτρι υπέδειξε ότι το Μοζέ είναι αιγυπτιακή λέξη που σημαίνει "γιός".
Αποτελεί κοινό πρόθεμα σε πολλά αιγυπτιακά ονόματα. Συναντάται για παράδειγμα στο όνομα του Αιγυπτίου Φαραώ Αχμοζέ, το οποίο σημαίνει "γιος της Σελήνης".
Το 1995 ο Ισραηλίτης ιστορικός Ντέηβιντ Ούλλιαν, είκασε ότι το Μοζέ μπορεί να ήταν τίτλος μάλλον παρά προσωπικό όνομα, όπως ο όρος Χριστός -χρισμένος- έγινε αργότερα το επίθετο του Ιησού.
Πρότεινε ότι μπορεί να επρόκειτο για τη βράχυνση του τίτλου "γιος του Θεού". Μεταγενέστερα οι βασιλιάδες και προφήτες της Ιούδας περιγράφονταν συχνά ως "γιοι του Θεού".
Συνεπώς είναι πιθανό ότι εάν ένα τέτοιο άτομο οδήγησε τους Ισραηλίτες στην ελευθερία, θα εμφανίζεται με άλλο όνομα στις αιγυπτιακές καταγραφές.
Υπάρχει άραγε λοιπόν κάποιος με άλλο όνομα στην αυλή του Αμένωθι Γ΄, ο οποίος να ταιριάζει στο προφίλ του Μωυσή;
Κατ΄αρχάς είναι αμφίβολο εάν ψάχνουμε στην πραγματικότητα για κάποιο υιοθετημένο Ισραηλίτη. Η όλη ιστορία περί εβραϊκής καταγωγής του Μωυσή φαίνεται να ήταν μεταγενέστερη παρεμβολή στην αφήγηση της Εξόδου για δύο κρίσιμους λόγους.

Πρώτον, η ισορία με την ψάθινη βάρκα μοιάζειε να έχει προέλθει από ένα βαβυλωνιακό θρύλο. 
Στην Έξοδο Β΄:3 διαβάζουμε πως τον έκρυψε η μητέρα του Μωυσή.
"Επεί δε ου ηδύναντο αυτό έτι κρύπτειν, έλαβεν αυτώ η μήτηρ αυτού θίβιν και κατέχρισεν αυτήν ασφαλτοπίσση και ενέβαλε το παιδίον εις αυτήν και έθηκεν αυτήν εις το έλος παρά τον ποταμόν".
Ο Ισλανδός συγγραφέας και φιλολογικός ιστορικός Μάγκνους Μάγκνουσσον, στο βιβλίο του "Π.Χ.: Η Αρχαιολογία των Βιβλικών Χωρών", επισύρει την προσοχή σε ένα μεσοποταμιακό μύθο που σχείζεται με τον βασιλιά Σαργών Α΄του Ακκάδ, ο οποίος χρονολογείται γύρω στο 2350 π.χ.
Εδώ ο βασιλιάς πλέει σε ποτάμι πάνω σε ψάθινο καλάθι, όταν η μητέρα του προσπαθεί να τον κρύψει. Σαν τον Μωυσή, ανευρίσκεται και υιοθετείται από κάποιον άλλον.
"Η θετή μητέρα μου με συνέλαβε, μυστικά με γέννησε.
Με έβαλε σε ένα ψάθινο καλάθι, με ασφαλτόπισσα σφράγισε το καπάκι μου. Με έριξε στο ποτάμι που δεν με σκέπασε με τα νερά του".

Δεύτερον και σημαντικότερο, η ιστορία περί υιοθεσίας του Μωυσή δεν στέκει υπό εξονυχιστική ιστορική εξέταση. Η αφήγηση της Εξόδου λέι ότι η κόρη του Φαραώ υιοθέτησε τον Μωυσή και ότι αυτός ανατράφηκε ως πρίγκηπας.
Στην αρχαία Αίγυπτο η γενιά της βασιλικής οικογένειας ήταν αυστηρώς ελεγχόμενη και χειραγωγούμενη. Οι Φαραώ θεωρούνταν θεοί και οι κόρες τους μπορούσαν να κάνουν παιδιά μόνο με κάποιον της επιλογής του βασιλιά, συχνότατα με τον ίδιο το βασιλιά.
Η υιοθεσία ήταν εντελώς εκτός θέματος. Είναι ασύλληπτο ότι θα είχε επιτραπεί στην κόρη ενός Φαραώ να υιοθετήσει γιο.
Εάν ο Μωυσής ήταν όντως πρίγκιπας στην αιγυπτιακή αυλή, όπως λέει η Βίβλος, τότε είναι πολύ πιθανότερο να ήταν ντόπιος Αιγύπτιος.
Κατά ενδιαφέροντα τρόπο υπάρχει ένας Αιγύπτιος πρίγκιπας στην εποχή της ηγεμονίας του Αμένωθι, ο οποίος έχει πολλά κοινά με τον Μωυσή. Ονομάζεται πρίγκιπας Τουθμοζέ.
Δεν είναι γνωστά πολλά για τον Τουθμοζέ, αλλά διασώθηκαν αρκετές αιγυπτιακές επιγραφές, οι οποίες σκιαγραφούν αδρά τη ζωή του. Ήταν πρεσβύτερος γιος του Αμένωθι και κληρονόμος του θρόνου.
Ως νεαρός ορίστηκε κυβερνήτης της Μέμφιδος στη βόρεια Αίγυπτο, προτού διοριστεί διοικητής της βασιλικής στρατιάς των αρμάτων και εκστρατεύσει εναντίων των Αιθιόπων. Μετά από μια επιτυχημένη εκστρατεία, στράφηκε στη θρησκευτική ζωή, και εγκαταστάθηκε ως αρχιερέας στο Ναό του θεού Ρα στην Ηλιούπολη, επισης στη βάρεια Αίγυπτο.
Τον 23ο χρόνο της βασιλίας του Αμένωθι, αιφνιδιαστικά και για κανένα προφανή λόγο, ο Τουθμοζέ παραιτήθηκε από το αξίωμά του ως αρχιερέας και εξαφανίστηκε μυστηριωδώς. Δύο χρόνια αργότερα, όταν τελείωσε η βασιλεία του Αμένωθι, ανέβηκε στο θρόνο ο νεότερος αδελφός του Αχενατών.
Ο πρίγκηπας Τουθμοζέ ταιριάζει στο προφίλ του Μωυσή με ποκίλους τρόπους.
Πρώτον, διοικούσε τον στρατό κατά τη διάρκεια της αιθιοπικής εκστρατείας. Όπως φαίνεται το ίδιο έκανε και ο Μωυσής. Παρότι η Βίβλος εν μας λέει σχεδόν τίποτα για τη θητεία του Μωυσή ως Αιγυπτίου πρίγκηπα, ο Εβραίος ιστορικός του 1ου αιώνα Ιώσηπος αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην Ιουδαική Αρχαιολογία.
Στο κείμενο, που αποτελεί μια αποδεκτή εκδοχή των συμβάντων περίπου δύο χιλιάδες χρόνια πρίν, διαβάζουμε ότι ο Φαραώ διόρισε τον Μωυσή διοικητή του στρατού που έστειλε να πολεμήσει τους Αιθίοπες και η επιτυχημένη εκστρατεία του εξασφάλισε την εξορία.
Φθονώντας τη δημοτικότητα του Μωυσή στις τάξεις των στρατιωτών, ο Φαραώ διέταξε τη σύλληψη του, αλλά ο Μωυσής προειδοποιήθηκε και διέφυγε από τη χώρα. Η αφήγηση του Ιώσηπου φαίνεται να έχει μεγαλύτερη ιστορική εγκυρότητα από τη βιβλική αφήγηση όσον αφορά το λόγο γιατην εξορία του Μωυσή.
Στην Έξοδο διαβάζουμε απλώς ότι ο Μωυσής αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Αίγυπτο, αφότου σώζει τη ζωή ενός Ισραηλίτη σκοτώνοντας έναν άθλιο επιστάτη σκλάβων. 
Στην πραγματικότητα ένας αιγύπτιος πρίγκηπας μπορούσε κάλλλιστα να διατάξει την άμση εκτέλεση ενός κοινού επιστάτη, εάν το επιθυμούσε. Επρόκειτο μάλλον για ακόμα ένα επεισόδιο που προστέθηκε για να κάνει τον Μωυσή Ισραηλίτη.

Η δεύτερη ομοιότητα μεταξύ Μωυσή και πρίγκιπα Τουθμοζέ είναι η εξής. Για κάποιο διάστημα ο Τουθμοζέ ήταν αρχιερέας στο ναό του Ρα στην Ηλιούπολη. Το ίδιο φαίνεται πως ήταν και ο Μωυσής. Σύμφωνα με την αφήγηση την οποία ο Ιώσηπος βρήκε στο έργο του Αιγυπτίου ιστορικού Μανέθωνα, ο οποίος έγραφε τον 4ο αιώνα π.χ. ξέσπασε επανάσταση στις τάξεις των Σημιτών σκλάβων κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αμένωθι Γ΄ . Κατά ενδιαφέροντα τρόπο η επανάσταση λέγεται ότι έλαβε χώρα στην Άβαρι, το μέρος όπου φαίνεται να ήταν σκλαβωμένοι οι Ισραηλίτες. Σύμφωνα με τον Μανέθωνα, ένα αξιωματικός συμβούλεψε τον Αμένωθι να εκκαθαρίσει τη χώρα από τους "ανεπιθύμητους" κι έτσι έστειλε τους Ισραηλίτες να δδουλέψουν στα λατομεία της Αβάρεως. Για πολλά χρόνια αναγκάζονταν να μοχθούν σαν σκλάβοι, ώσπου τους ένωσε ένας ιερέας του ναού του Ρα στην Ηλιούπολη. Προφανώς ο ιερέας είχε αποκηρύξει τους θεούς της Αιγύπτου και καταδικαστεί σε δουλεία. Όπως λέει ο Μανέθων, ο ιερέας είχε υπάρξει στρατιωτικός και κατά τη διάρκεια της ποινής του εκπαίδευσε στρατιωτικά τους "ανεπιθύμητους". Όταν τελικά τους οδήγησε σε αντασρία, χιλιάδες κατόρθωσαν να ραπετεύσουν και να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Οι "ανεπιθύμητοι" δεν κατονομάζονται, ούτε και η πατρίδα τους, και ο ιερέας αναφέρεται απλώς ως Οσαρσέφ, που σημαίνει "ηγέτης".
Ωστόσο ο Ιώσηπος δεν είχε αμφιβολία ότι οι ανεπιθύμητοι ήταν οι Ισραηλίτες και ότι ο Οσαρσέφ ήταν ο Μωυσής.