Η επιδεικτική είσοδος του κατακτητή το Ηράκλειο

http://www.cretalive.gr/history/view/h-epideiktikh-eisodos-tou-katakthth-to-hrakleio/110229

Η επιδεικτική είσοδος του κατακτητή στο Ηράκλειο

4 Οκτωβρίου 1669. Ο Κιοπρουλής στον Χάνδακα!

Πέρασαν έξι μέρες από την παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους και ο Κιοπρουλής λίγο πριν την θριαμβευτική του είσοδο στην πόλη καλεί στην σκηνή του όλους τους στρατιωτικούς πασάδες και  όλους όσους είχαν συμβάλλει στην άλωση του απόρθητου κάστρου και αφού τους πρόσφερε καφέ και σερπέτια , όπως αναφέρει ο Νικ. Σταυρινίδης στο βιβλίο του *, τους προσφώνησε λέγοντας : « Στον αγώνα αυτό του Μ. Κάστρου όλοι σας αγωνισθήκατε τίμια με τη ζωή σας και την περιουσία σας. Ας είναι ολοκάθαρο το πρόσωπό σας και σ΄  αυτό και στον άλλο κόσμο. Χαλάλι ας είναι σε σας το ψωμί του βασιλιά μας . Θα αναφέρω και θα εισηγηθώ τις υπηρεσίες και τους σκοπούς σας στον πολυχρονεμένο βασιλιά μας και κάθε ένας από σας θα ανταμειφθεί σύμφωνα με το βαθμό που κατέχει ».
Στις 4 Οκτωβρίου, λοιπόν , του 1669 ο Κιοπρουλής κάνει την θριαμβευτική του είσοδο στο Μεγάλο Κάστρο. Λίγες μέρες πριν έστειλαν να καθαρίσουν την Πόλη  από την δυσοσμία  και τις κακές αναθυμιάσεις, από τα πτώματα και άλλες ακαθαρσίες λόγω επιδημιών που είχαν θερίσει την πόλη πριν από λίγο καιρό. Αν και οι πηγές δεν συμφωνούν στην περιγραφή του γεγονότος μιας και όπως ήδη γνωρίζουμε δεν υπήρχαν ξένοι ιστορικοί ή χρονογράφοι εκείνο το διάσημα στην Πόλη αφού όλα είχαν ερημωθεί. Ούτε οι Τούρκοι ιστορικοί μας λένε πολλά ,ωστόσο, αναφέρονται κάποια στοιχεία σε τούρκικα αρχεία και πηγές. Η επιδεικτική του συμπεριφορά ήταν αξιοσημείωτη. Άλλοι γράφουν πως δεν μπήκε από την Πύλη αλλά  φτιάχτηκε γέφυρα από το ρήγμα στην Πύλη του αγίου Ανδρέα. Άλλοι λένε πως η  μεγάλη πομπή ξεκίνησε  από το δυτικό τμήμα του φρουρίου , δηλαδή από το μέρος της Κιζίλ Τάμπιας και κατέληγε  στην λατινική εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου. Πριν ξεκινήσουν όλοι οι επίσημοι μαζεύτηκαν σε μια μεγάλη πλατεία και έκαναν την Πρωινή του προσευχή ( Σαμπάχ Ναμαζί) ευχαριστώντας τον Αλλάχ για την μεγάλη νίκη τους. Η πλατεία  αυτή ήταν στο εσωτερικό μέρος των τειχών μεταξύ του παλιού και νεότερου προστατευτικού τείχους που είχαν κτίσει οι Ενετοί τα τελευταία χρόνια της πολιορκίας. Σε ανάμνηση αυτής της τόσο πρώτης σημαντικής θρησκευτικής  τελετής ένας ανώτερος τούρκος οικονομικός υπάλληλος, ο Δεφτερδάρ Αχμέτ Εφέντης έχτισε στα 1672 την ανατολική πλευρά της πλατείας ένα μουσουλμανικό τέμενος ο γνωστό , παλαιοτέρα, Τζαμί της Κιζίλ Τάμπιας  ή Φετιχιέ Τζαμισή δηλαδή Τζαμί της Κατακτήσεως.
Αφού τελείωσε η πρωινή προσευχή και όλοι οι λόγοι και προσφωνήσεις η πομπή ξεκίνησε με την Πράσινη σημαία του Προφήτη μπροστά. Πιθανή διαδρομή ήταν ο δρόμος από την σημερινή αρχή της Καλοκαιρινού ή Πλατιάς Στράτας όπως την έλεγαν παλιά και κατέληγε στην εκκλησία του Αγ. Φραγκίσκου. Η σημαία στήθηκε πάνω στο θυσιαστήριο της εκκλησίας, καθώς και η σημαία της ημισελήνου στο ψηλό κωδωνοστάσιο και εκεί ξεκίνησε πια η μεσημεριανή προσευχή. Εκεί διαβάστηκε ο πολυχρονισμός του Σουλτάνου και στη συνέχεια ο « φετιχναμές », δηλαδή το καταχτητήριο έγγραφο  του Μεγάλου Κάστρου. Η εκκλησία από εκείνη τη στιγμή και μετά θεωρήθηκε μουσουλμανικό τέμενος και μετονομάστηκε Τέμενος  του Σουλτάνου Μεχμέτ του Δ΄(Χιουνκιάρ Τσαμισί) δηλαδή αυτοκρατορικό Τέμενος. Στη συνέχεια ο Κιοπρουλής αποσύρθηκε με την ακολουθία του στο Σεράγι του. Δόθηκαν ένα σωρό εντολές για να  γίνουν οι μεταλλαγές που έπρεπε για να διακοσμηθεί το αυτοκρατορικό Τέμενος.
Την ίδια μέρα της θριαμβευτικής εισόδου του Κιοπρουλή μπήκαν μέσα στην πόλη και ο Διερμηνέας Παναγιωτάκης Νικούσιος και ο Ρεθεμνιώτης Έμπιστος του Κιοπρουλή Ανδρέας Μηλιώτης. Εγκαταστάθηκαν κι αυτοί στην ίδια συνοικία που κατοίκησε ο Πασάς. Μαζί του  μπήκαν στο Μεγάλο κάστρο και πολλοί Αρμένιοι οι οποίοι ανέλαβαν την οικοδομική δραστηριότητα μέχρι να  ξαναεγκατασταθεί το χριστιανικό στοιχείο στην Πόλη με τον Ορθόδοξο Μητροπολίτη Νεόφυτο Πατελάρο. Φυσικά έπρεπε να ξαναφτιάξουν την πόλη από την αρχή. Τεράστια θέματα έπρεπε να ρυθμιστούν. Ύδρευση, επισκευή τειχών, καθαρισμός. Η πόλη, όπως ήδη γνωρίζουμε, είχε σχεδόν ερημωθεί. Ήταν ένας σωρός μόνο από ερείπια . Μόνο η εσωτερική παλιά πολιτεία μπορούσε κάπως να κατοικηθεί, όμως κανένα σπίτι δεν υπήρχε που να μην ήταν κατατρυπημένο από τα τούρκικα βόλια. Χρειάστηκαν πάρα πολλά χρόνια για να ξαναπάρει ζωή το Μεγάλο Κάστρο και πολλοί άνθρωποι ιδίως Χριστιανοί εργάστηκαν ακόμα και με βασανιστήρια για την τακτοποίησή της .

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από τον ιστορικό Βigge η όψη ης πόλης την ημέρα που επίσημα πια μπήκαν οι τούρκοι «…θύμιζε περισσότερο Βηθλεέμ παρά Ιερουσαλήμ…»

ΠΗΓΕΣ

•                * Η Τελευταία περίοδος της πολιορκίας του Μ. Κάστρου, Νίκου Σταυρινίδη , Ηράκλειο 1979
•                Χάνδαξ – Ηράκλειο, Στέφ. Ξανθιουδίδη,Ιστορικά σημειώματα, 1927
•                Ο κρητικός πόλεμος, Χρυσούλα Τζομπανάκη, Ηράκλειο 2008
               Το Ηράκλειο εντός των τειχών, Χρυσούλα Τζομπανάκη,Ηράκλειο,2000
                  Κρητικά Χρονικά, τόμος πρώτος, 1947
•                http://zhtunteanagnostes.blogspot.com/